c`n s]i glosL (z U.jwc[

PiÓl' drhab ZdŻil]rwŁaPi]iski
(Lin
D
ol
rV
IinltLcic Bada LiterackjĆh P'\N)
oDinia o ro7nrawic habilitacYin.ii dorobku nnuko*'ym dr AgllY scwĆry.
Dr Alata scłeryn eŚ donvjadczo
lm
nalkosyn
pjaco}'nikicnl
dvdaklYkie'n.
ucŻełn'kienr nrLęd7vnrDdoulch konferencjL. sspołredaklorka kjl[u pfuc Żbuou'yĆh. orŻede
!vsz!Śkifi zaśautÓrką d\lu uaŻńyĆh ksiąŻek hisbrYcŻ olilc'a.kich ()plÓ.2 dÓkoral!
polo islycŻ eg. UŻvŚkała ńJgr\Ie|un Z muZ-YkÓl.gir. li.ćnĆjat r leÓl.gj] u Żaklesje muŻvlj
sakra|nc] i cszczc nf]adccNvo jnnn'klora c'n s]i glosL (z U.jwc[-\tctu woclałsk]cao) Do
'!ch
]e]
po$vjadc,onlch jnniucjoIa
|.
urnjejęlDośc' mulljdys.ytjjoarn!ch dodJlbYm jć\Żcze
t
tn'nenu.h hjv..jr sŻLki' Żw]a\ŻĆZa ik.n.grah (Ód xvldÓ xlx rrieku)
sa b ŻresŻtą l}jk. zervnet'ne s'skxżljki rVie].lakicj h.hÓLVo!.i dl scw.ryn
Óh!.je
}cll l.chnik poznawczlch Unric oia ulkorŻysIaa ł' pĘkl-vcc
|.7}\|hda tala rva:ę do poprav|ośc ssego wats7lalu badaivc,ego rej n'Yrvia,anje
ruÓrvxnił rvlwodorv na b'ic solidndj dokufocni'.ji dolrłÓ d0 g}.su \ sposob $]e.2
wazi .]szc. zc znajomość
ora7 7e
tIo
ko
'óŻ
Ó{ei(ac}JJ]! Ll lÓŻpfu}ie d.kt)l\krejl]r)l:t1!
' n i hl(:nru
.
wa'sZa[a 2003)
Rozplał'a sk]ada siq Z dwu c29sc P]cNsza Ż iich plŻcdslaB]a
tekŚxn]j słowacLie3o. sdy i|afialr' onc 1v
lo
co dzM]o $c z
r.ce [oi]po7Ytorós AUło a
dÓk.nałi
\y{emrlyzac]i .\Vej receDcjj' lbslugui4L Śię li{eraluloŻnar9cŻvdn lategoianri
iileneknu iÓti' j d|na]ł .ózne d.irijĆ jdgdeń.jj ifuZyko{ { ńalcl]c s{o\uM ory!:ialów
[ihŹc do zbicznośc h]]r rozbicŻnościBrnou-\'
dz]c]a iłlmolrjc8o swo$ych nodkós rnu7yc7nlch (u (ałl
sZcŻcaó] ie ntc'csują.o urpadlyjej ko
9z!ko}'c ła6tłi-nowcgo
sęp.,}latna n jn specjali$yc,nased,adIselerlnzŻak.e\ućńńji!lŃu]
cue\. drugr
\ŚZy{klĆh Ż a }.h kÓ lpoŻy.riodNoh]]acych
je':. hłó\v dÓ ńa(ki (Rorlan Pa]cŚc'). ]ącz|ic z 1yn]l
{o kornp ćlna bibltr)gral]a
d. ul}'Óró} ]ńell. a dłwei dÓ
kompozycjallj Llójt ligdt dic by]l pllrliko{aDc ({ $lmic po|ad pól lvsiąca n.,YcjL)
Al(orta w ssych posŻlkiva iach n]. ly]ko dolana do nĘlenałó$ alchLvalnyĆh. r]e
DaBiazala tc7 be,ponedn' kontak1 7 |jeItóNn]i lwn.jnl' n]ń Ż lle l!'k. ] Mikolajcn]
sj€
D' ser9ery len \l nrych p]aca.h zaó{no }'kaŻdynr calu lichola' iak i p.łna
p. 1!ł.}'Óści l]lubionvm ler ch y'cn] ko(pfualnyjn jcsl p7yłołxnLe jaIjeji op]lji. ia
przyk]ad bntÓNĆŻnÓliteracLjei, irvjelnje 7nane] ekspenom
Poka,ać. zc wcai. tric musj bY. ońa
lak..Żyt'ida'
L
u7nava|c] 7a oc7lsl Śą. l]r
a Lv kaŻdyr.
a.e
wanoja lzboglc c o
sp.]rz.i]e d'tę sanuk$ć{lę D.blrg. PIłkładL d.łr.c7atU lo7p.aiłł
','l,,,
ń!/łl vron]ant'c7Dc nicskońcŻÓnoś.i' (llc rvspollcdagoLva y plŻeŻńia dŻieLe Żbnn.}am
.alk.n]
intrc
Po|ł|^|uĆlnu \:L!k LubLjn ]0l2] Aulorka p'7],kcza slvnnr pejzaz,e
lrl'.:l
\licLjes c,a
kołlen1arŻe lńl'jace Ó fuf,]ańlV.Żńvfr od.ŻULłańiu
.ścj'(]
'.ńid!kÓó.ŻÓ
'ozmaile
Ż]awnk pÓLlĆł.ych) u\k.ŻLje nJ rv\nó]n! w\Żydkim l!ń LoJneńwŻrm Pu kt wjdŻe ia
to7san! z plnklcm ryidzcnia b.hale'a DtVÓl0. Śoaceg! iad brŻegiem jeŻiora l rted)'
oraŻ
Ża.hę.a. abl(my
\pd'zel
u
ńnej pozyc
i
Żcwętu nei łobc. bohatc]? Palząc aśna nlcgo
|lŻeśu.lŻeń.}aNie] do$rŻć. anaLÓg'e l
r n|rą Żwjkle \ymhojlka uan al}lną
^lazną
Ża}'lńc Ża'ó} o w ty. r.d.yń ÓlllŁle po.lyckjdj
]ako no c,-]ow]cka oloczoneg. Ód dÓlu i .d !óIJ]rarokosą jloio_qaną (L* }.,h hulhl).iz
Ą 1o 7 kole po7wa a zn LaDsowac jĆ sy
.k jLl rÓn!.h orŻe{lŻennlch
s]ę
rVi7ennrkaoh rornanltLórł svnbolLka Ivch obra,óN,lsadza
bowjc'n na kjDc]lcilów'ÓLvadŻe
'icdŻy
doda!Ń!
a
Uje
'n}''n
bjcgu.cd] Żiacrcni.}Yń
D] sol0y ŻalfuUrą \lrłlN tld!Ćji i rc.Ćp.jl * wlue {hier'tUiŻe ńuŻl.d'
na łŚ{' e) s na hśalo ]]umai]Śla *VracÓ$ala s}'ój nosun.l do llas]ei trŃycj]
tadYĆj' bx l.zćj Tlkjak bohxteroŃe]e] pro,v
są uDricszc,ai pr?c,|rananc
']a!kowc]
\czcśn]crsŻcso Śa
ŚŻluki ](3rdckjei. hy pÓkJŻać u.Żydj śapodob i dÓ Ś*l.h
Doprzcd kó{ a ł czv l pÓszlj dalej' rvlaśnie dŻjekj .*ln] pollŻedÓjkrm. hk r ona sarna
syuu]e $e zas'sze rv do]rrz. ołrcśloln nulcic badałczym naB azl]ąc d! i]cgo j z n]n]
poleori,ując slad taka $ni.trlrośi ł sposobL. pjzfiaczania p]?cz nia .9a ! lradań'' yad
Żalarcn] $Y.b.da' .Ży Lv.ę., ełetY.Żn] \atvłlkcja. jak:l czeaje ze sve] gry Ż tadJ-L]a
szkolarska
Dl sclc|ar
bardzo sprarvnic poshlLl]c
l7c7egółow-łch u7!ua języka fachow.so
n]Uzr[.]ÓgiL
z
Jc pjórc'n
K od-v p]sze
o
spra\'ach
zakresu poctyki hinolcznej c7! opjsoue].
lUb Lkonogratij Ljedv dą7y do uogó]nleń. uDrie ucLec
!e
do llaanei n]€lantr!'
^
bk]guLinłtńyleckm 7lvraca nejak. d.ladc,ynL do nlł{]dzreŻl Pr4qot.l'lia.ej \ję
'
do cgzafliió}' rvnęp y.1] a nÓlÓÓj(!ke. i]e waha lie iló}']ć do n]ei . ]v]asnyn ]ę2yk]dn
LLedY
Ża]]nLljąc
sic.ł21kami magiczllj"ni j nadp]2yrodzonynli"
ryr liworzc..Jak Niadomo
Nlrckicwrcz \\jna\az\
rV
balladzic 7', r/ó,.. ŻanLic lŻ N
klth,L t) {htpr^1r![ulpl]
pl7edmaluralne Iooyllhc]e on ine,ań 5]]j.]óhtm])
dr seu'er!. (.\trldfu]l,,. ] d1oł'ł9' L blin 20l])
ńblmure Ś\y l podiv'u]e Że jen b lzc.z o l:l,11LlaŁ l d.lllll lnlntk]lt ala
''
wszvŚkjch dośwjadcŻotrvch cŻllchilov poclv 7aws,. ]rYło iasne. L7 sa|orłi on 7dsr\k.
RoŻpra}a hahi]ilacvjna
lrud|e do 7lokalL70wa0ia na mapjc naszcj ]itejaIu|a ..odkry.je'' Noąłida v epoce ltfłodc]
|.lski lkielolało uu'age |a tę $rone ]ego i*arcŻoścj. któ.a Żapo}jldala Dóźniej5Żv bjdg
n!\Że] L nLe ly Lo naszej pocu]L l bk by]o do licdałoa bo lrudno se dziw i' ze h2rdz e]
lit!'quje lŃalŻ łvtrŻedŻlją.! s}ą epoke I z Pisa' epigon ]edn* peloe skłaJniki p.eivki
L ś\ialopo!Ladu No^vida pocz}. oa]ac od s]oł|i.Isa i skladni, a kończac ra]ego apolog]
!u eckjćj ulad,y DaFLeża m ły chalaLler nd iy]r Żrch.*arł.Zy. Że ie sŃnill było Lc[ n]e
7 &a7vc \l p.7ytład zofia s{eti|o]VsLa juŻ s'jelć lat leńU }\pÓ.i.ala o ].sO
Ma.hrÓojcŻlej lilÓŻÓln ięzyka (Lv
zna do*'alo sic zwyllc
!eŻ
v pBca.h
l. u
c.trtfun] lwagi
lo c.b!4Ób]ir!Żc.ndlccwick!xx|]zcpokwczcśnicjszych Dhtgo
o NoMid7je
Jei]r ch.d7j
/ł..:} a \o!h,nl ło,a) led ak
doniIoł"ły rac,ej !jecia kry!c,DoLileracLje
.Iolę tr.dlcji.
za]jnol'ano
ni7 hjslory.Ż e
nę,a^łlcz! ł.\u|kie. No idl d.
lYŻdju ĆŻ' l.Ćlę dr się]es7ole i{rŻu'rzać !l kalrgÓ.a.h IuLtJlV iÓhx lyĆŻn.i Póznic
zaczclo icdnal odkvwac Żna.Że i.. ]ak]c liala dja 0]qo cŚctyka rvc7eśnieF7a
.$vLecenołl jrenesan$jsa a dop'ero o$atntr) zauLvaz.no siegÓ l}itrcŻ.śĆiśladynl!śLc ja
bfiÓkÓweqo
RÓżne t'o.m! asYn]iLjac]j kultury banrkÓwej
p'ez rÓńańllkó]V rpjlvwa'Ó
od
Ja! a
\ajĆherńiej hj{or-\,cr lileraiu.J Za]mÓ}ali ś]ęorŻebicgicm lcgo lylccsu w póżDci
t{órc7ośc slołackicgo co do NoN]da. (o bllv lo lv]ko ]!źne !\'agi tak e. j.[ paąleLe
nrŻet..*JdŻone nned7y]ego n-\,!leojem i]gu.jty*nynr
{iuchl Prsał n] u] Areot
lai \iclkcrken
ł.'k. .ellań]'
i
siega
g]$iei Jej
no}'do o!óŚ,]a\]ska
KlLrc?eo]
]ak
pa'a].1Ć
bajolorła. je
i
li w ly l
ze$aliajac oLr.:E.!Jre NoruLda re {raiegi4
.jljoćbs forił]iŻycŻnych'j. bhskLch aogl.\dśkjnj nliIeflji\ljfo
idŻic daLc
bafuk.L*
ser'erv { $łcjksiąŻcc
^!ala
alaLogic obcinNra Mwcl tak cgzolvc,|e dra
'3jno!i
!dos'a''
do sjcdco]naŚo*jic7n-vch z.adeł \o jda {ały Śę dla aul.'ki d}'l
p.J(au.l'em.ty}y.
ś\]nh.Ljclo. alegoĄĆld.i
!}doLvj.
l}c€lZa cŻesc pienvsŻa ksiąŻki(L} / r}]!',a,j") zaskakU c
nDlyrvlcz i mo!a' (bledIego]
nas spcklaklcn]
lez.jakr luto*a
! Nofiida Po'nysl pos]uŻcnla łę ty]n b]o!1ven do ollvietLenLa głólvnl.h ĆeĆh]ćg.
poetyki nró3ł uyda\ai sę prŻed ]ektu.ą ro7]rra*y. Pom}łefu.Ó na]fon'e] r.vŻJ_lo}'nyn
JednJk Irdz_aĆ *!w.dy łUn'[j 7acŻynafo], nafuacaLJ]]e .dczurvać obs.sy ic |atrlot! lcgo
ńÓtyLVu u
DÓląd chYb! \vśZyś.yuślvaiiłnŻ poLa widzcnia .]Ży'' ako s}o*'o dośi
'rśaIŻa
k.ńLVeicj.ńalie
iJ]ileeÓ ie doĆenja]iś ly rcso rłszcchobccIośc u Nonvjda l zecŻyuLicie.
st ono o tyc to|{c|cjo|a |c 7e uD]ołTe. !) 7nrcz}. oie.di.sŻące siq d. przedŚałjan.]
rŻccŻys Śośc rv sposób bezpośredIj.,rea j!y.Żny'' Na].Żęścieij.Ś lz.vwaDc pl,c, po.l9
odkryla
jako składnj[ looslrukcir pzenośn]ich. na p.Żyk]ad alcgÓrycznvch I
ro1vLnjela przeŻ se}cryn bafukÓu, ]Lo ograna malareka
tj sk]acł sze(Lo
i ]neĘc[a Dodłjn]l' Ze
lak
lÓtaiknv,ny foolll lez pro{adzl nle Iyie i! uwdatnlcD |riedośrzcsanlch dolao Jrt
u.zlc'ołoscj N.ńulaj ]&o rch spontanrc7ny ulila7j co ra.7e] ku 7a'lsol"|ru 1e3o co
n]oŻna naŻwac 11lÓŻ.1i4 uc,ua, rch uł/lafu
*
duchove] eko|onnj czlorv'eka przede
[szyŚkm ]cdnak
leń |l.Ż}.hl autYce Żre*rdÓu'ł.
'nolfv
kl'e$je
noNidoogLi
fooĆno ]uŻ ŻhanajŻowanr
LV
kojnizmu. pickna. dialogo*ośc] rclorykr a narvcl rcligiinośc ł
c79śćdnlga ksja7ki
(/)ł8.,.,i ]).,t K]Lh.tĄ
nie pl^f,asj 1^k 7askakującYch Ódkryi.
raI.Żes. pÓprŻeJ jx' ale Óśwje'la od rólnje 1łielU drÓn a.slawe śu'dtloogląd.wąi e(el],ke
No ida Da uywcj dla Óicgo tradvcii lralokowcj BÓhalc.cn lci czcś.icn plz.dc
']e
wszy{k] D.n KjĆhotr. 7.ddaa 7a! tnvłrł!7ln lńslali 7 ]!| 1l]. l |,y1l.h,]ti
T'Ś'KÓĆhxn.vśkieso Utsoramj Noru'dx skuojaia.vori ro,Dros,o|. molv}! ualk
Ny{.dó}' alkrki {xly !ję /ŻFnu\a1aiJ ,1\j|
d.elo ceNanlcsa. i icgo moIllv nac7c]trv bvly przc7 noqido osow ]o7palĘsia|c
uiel.knnÓ'e Dl seiveryn z|alazk jetl|ak sposób, aby dÓEeć dd nouY.h sednnl
J
u toeĘ opróc7 ,asobół' obri,o\_ch ryko'yn'}a pr7ekład 7 eP.kL
thn.lJ!|c:!/i dal:. t pt.!F.t/l ?}:!.!a|,.!0 ]r,l Qn^arfu ] Mał':'} . wdńŻa\a ]736
dÓ kuÓlÓrł\kjch
]ak p'vpon]ina. Io
\łałricdzicło (]JmacŻniĆ
nLeŻbyl uLemY. ale
nnody NÓruld
] Lo
j u7xPełnjony o njeudolnq koni}nuację ollgjnału) c,!i1t Ż ]reLvn.ic'_a
ono oaura]o wplyDąc |ajego pa.jęc o ulłorze r ]clo bohale7e Fakllen
p.ŻuÓljl autÓlcć \llLdć
ilonicznych
Nada]e
'm
z lram!skjego plzcklad!. k'or! byl nLĆ ty]lo
coI'ęccj
!! ljLIt!|^z.l
podobnc
rłfnaLe7jo|y p'c,
!lnicjs,yĆh akĆrniau ironjcznyĆh
r
au!)
lo !. choć mnL.i$]razj{c. znadu c ona takzc \'']
'v,,.ł
Jcbe ba(l,o udar! |emn ł.','7,ł.!,'' a plzy Ókrar
]vvlTŃa *ręk!Z.śćLt.lychc7asouycli jolerpElaĆ]i lćgo PÓćmłlU
L]] scLlcryd Żallada' Że llŻeśledŻenjcwszynk]c| odcictri znaczcnion1ch jak]c
moly\! ].Ż oraz
lDlyw .yĆeskL |'Żylrieraja w
szc,szqo kotrrckeu
czyl
posŻ.zegoln]'ch ldlorach olaz oddoljęcic
adycti lncracklcj I lkonograficzr.t po,ła a
uvo7nio|-vch p.7e7 | a do dokladnicjs?qo o8lad!
utvó
rzrai
triesie 7e soba baga7
?e r.adv
,
vs7]'łkjch
ly.h ŻoLŻeń n'cŻeinjej\z}ch Prcvad7j io Jo u'n'ojku nie (llkÓ o bÓgr(zćj njŻ \ądz.no
d.ląd seńańty.e jńtenl€lÓlan!.h przez ńja uiel\Zy. aLe j do baldzjej jevue zlozonci i
ko tradylllĆZ
ej oonau-Y
swo*iadająceg. si. pocl}
czllaiac No]}'ida tfudDo
lch
nornch odcjenjrch nonlj
paradok$l. o ckspans}a'nościa cgojlj o barokorym jnrl3rnarjun],jakjćdÓ{lŻegła' o|isa]a j
zi c.PretŃaJa dr sdle$n $łoj! końlluŻrc uic]a laL $lgcJ-\Ąłnjc. żc ch.alob! sję jcj
^
u iÓśk] .yt]wać Lv.a]ościPlŻvlacŻa l lralmenl
odtad bedŻje zxpo'nniei o
L
t]alc
Ję
b dzjĆło' gdzjc
rŹlo NoIrln\a
'noŻc
p!rf@!jc 'jc$wEc] Ro,lmn llzlldokonczen ''a\tr
cr.
lł{r nująń ..lDnDnń d]sonaxó('. ]łonch nlc
\do
l.olollcnl nróN'alnr ]ę^kieD ludo\!'cr ko r.fonaclrncj pobÓŻnold .poctą d]alolu''
kórego b\1!Ź m]bedziel mlercsuje b'nncnt s!.gÓ N|ańcAÓ glosu' pela rcbĄ.Żńlm
L
jcd'oĆzJśc
piacŻ" l \!
l]]]c/l) l'''pocta i'tcle[fo
temm
łez. a]. \r
'
'
ape]ulącvm
pł'z'nacń. skupla]ąc]m m)raznrclsz. sątkr Śrq t\ólc7!śc'
lonŃ4 lącu4cyfi ń.lancholj9 z sŻnLoslosflą, !ęgr|ąc]n
lul\
L. G!F, d4 iD.n (i.hu'x 1,. op.. .d {.
^.i
plilloł,!',,'1 któIt ..ucz]'!
do.db'olct
!t cątó'
z
D0,
po b|
&.ł.ł'N tlunDczńiu
odnli.trD. [UkuroŚc
Fillou'PÓdÓshcgo
mani.nneten to. ze kg.ndz,e NomdoM ..niens2ej krtrtrrlo\rau
\ł.śii.rill.au_PÓdosk
Arcldz
i
kicu ' p]9knÓ ?bratbc z
do
bż'vdoIł' G r7r r74)
zajnyka cytatem z poćl}:
po]Ćńizowal. Ćhoó motĆ stosunek Non'ida do
uk akccpluiący.
i
tylko zde]ma
'.BarbarŻynjćc
psowa calość''Nje chciałbyh być barbrŻyń.a' ńie b9dę wi9c 2 ni4
Rozprawę swoja dr A3a1a sew€ryn
to nożenr z gjpsu i
olo
sa I Cnans.
J.it
''kiczu"
acyjncj poboŻności" nie byl
''kontftel'or
pżewotny.]ak
2aś nie t'k
chce aurorka
ż
Ro,Drarła hab]lilacljna i po?.slalv dońbrk dr Agaly seweryń lÓ plzyk]ad twórczośc
ńaukÓwej na aysokim poziÓnie
_
doskonalc opanołanje metodo]oaji k'lku dysĆylin
humanńtycznych, inwencja konceptualna' żdelńoścroboly dÓkumcnbcyjncj. wreYoe
e]eganc]a
wy*odów j l.h języko!ĆgÓ kŚaałU' uszyŚko
b
pozwala podjąć dahze krokl w
przewodz e habiiilacyinyn
wt"rt
'
Lop'łO.
(Prof dr hab zd' nŻ" L3I'iń+
)