Całość w formacie PDF

Departament Skarbu
Raport specjalny
grudzień 2011r.
Rynek walutowy w 2011 roku i perspektywy na rok 2012
Polityka pieniężna w strefie euro i USA
6
400
-400
sie 08
lut 06
cze 04
gru 11
-2
lut 11
-200
kwi 10
0
cze 09
0
paź 07
2
gru 06
200
kwi 05
4
Różnica głównych stóp procentowych: EBC vs.
FED (pb; prawa oś)
Rok 2011 bez wątpienia zapisze się w pamięci inwestorów podobnie, jak
2008 kiedy to rynki przeszły szkołę życia i inaczej zaczęły postrzegać
pojęcia takie jak ryzyko inwestycji, wzajemne zaufanie, czy poczucie
bezpieczeństwa. Tym razem inwestorzy poczuli na swojej skórze ciężar
związany z potencjalnym rozłamem, bądź nawet rozpadem strefy euro
(bo tak czarne scenariusze wciąż krążyłą po rynku).
Początek
Rentowności obligacji skarbowych 10Y (%)
się
roku
nie
zapowiadał
jeszcze
tak
W pierwszych miesiącach 2011 roku mieliśmy silne umocnienie euro,
kurs EUR/USD w maju wzrósł do ponad 1,49 USD ustanawiając tym
maksimum roku. Głównym czynnikiem wspierających wówczas wspólną
walutę
16
kończącego
dramatycznych wydarzeń.
były
silne
i
powszechnie
oczekiwane
podwyżki
stóp
procentowych i to nie tylko w krajach rozwijających się, ale na całym
świecie. Za zacieśnieniem monetarnym przemawiały rosnąca inflacja w
Włochy
Hiszpania
lis 11
gru 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
zakładał jedną podwyżkę w strefie i żadnej w USA. Taka perspektywa
kwi 11
maksymalnie jedną w USA. Z kolei konsensus wśród ekonomistów
4
maj 11
Rynek zaczął wyceniać trzy podwyżki stóp w strefie euro w 2011 roku i
6
lut 11
CPI w Eurolandzie będzie rósł silnie i powyżej 2,0% utrzyma się dłużej.
8
mar 11
Odnotowany w lutym silny wzrost cen ropy wskazywał, iż roczny indeks
10
sty 11
strefie euro i dobra koniunktura najsilniejszych państw grupy E17.
12
gru 10
14
Irlandia
służyła euro, sukcesywnie podnosząc jego notowania.
Maj przyniósł już wyraźną zmianę tendencji na rynku walutowym.
walutowym.
Już na początku maja miesiąca szef EBC dał jasno do zrozumienia, że na
kolejną podwyżkę stóp procentowych nie należy liczyć szybciej niż w
EUR/USD
1,50
lipcu. Rynek, który kupował euro pod rosnące oczekiwania na podwyżki,
stracił tym samym główny pretekst do dalszych zakupów, co
1,45
ostatecznie doprowadziło do załamania wzrostów na EUR/USD.
1,40
Pesymizm potęgowało pojawienie się na rynku tematu greckiego a
1,35
następnie włoskiego zadłużenia. W efekcie traciło nie tylko euro, ale
także waluty z nim powiązane w tym polski złoty.
1,30
Drugą połowę 2011 roku cechowały zatem coraz głębsze spadki kursu
gru 11
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
kwi 11
maj 11
mar 11
lut 11
sty 11
1,25
EUR/USD, a eskalacja procesu deprecjacji euro prowadząca do
osłabienia wspólnej waluty do 1,30 wobec dolara przypadła na
grudzień. Euro nominalne powróciło zatem w okolice poziomów
styczniowych.
Źródło:, Reuters
To znaczące pogorszenie nastrojów związane było przede wszystkim z
nasilającymi się obawami o istnienie strefy euro. Zaczęło się od
wspomnianej już Grecji - jej problemów z finansowaniem i zgodą na
przyznanie Atenom kolejnego pakietu pomocowego. Potem uwaga
rynku skierowana została na Włoch, po tym jak agencja ratingowa
Moody's obniżyła rating Portugalii do poziomu „śmieciowego”. Od tego
Strona 1/5
PKO Bank Polski
23.12.2011
EUR/PLN
4,60
czasu na rynku zaczęło wrzeć, bowiem Włochy to przecież trzecia
największa gospodarka strefy euro, czwarta największa w Europie. Ale
4,40
5,20
4,20
4,70
jeżeli spojrzymy przez pryzmat zadłużania, to jest to trzecia najbardziej
Krzywa WIBOR - stan na 25 V 2011r
gru 11
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
3,20
lut 11
sty 11
3,80
3,70
mar 11
4,00
4,20
30
15
0
-15
-30
-45
-60
Obawy narastały, co znajdowało przełożenie w spadających notowanich
euro/dolara.
O ile Unia byłaby w stanie wygospodarować odpowiednią pomoc dla
Grecji, o tyle skala zadłużenia Włoch daje niewielkie szanse na uporanie
się z problemem w przypadku ewentualnej niewypłacalności Rzymu.
ON TN SW 2W 1M 3M 6M 9M 1Y
Dzienne zmiana WIBOR (pb, p. o.)
USD/PLN
Wibor (%, l. o.)
3,60
zadłużona gospodarka na świecie, zaraz po Stanach Zjednoczonych i
Japonii.
Kolejne szczyty UE niewnoszące praktycznie żadnej wartości podnosiły
skalę ryzyka, podobnie jak słabe raporty gospodarcze, które skutecznie
zniechęcały inwestorów do utrzymywania w portfelach ryzykownych
3,35
aktywów.
3,10
Najbardziej dotkliwie inwestorzy
inwestorzy odczuli grudniowy szczyt UE.
UE.
2,85
Przedstawione na nim projekty działań trudno było uznać za przełomowe
w walce z kryzysem zadłużenia w strefie euro, a w które to pokładano duże
2,60
gru 11
lis 11
paź 11
wrz 11
sie 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
nadzieje. Co prawda zostało wypracowane porozumienie w sprawie paktu
fiskalnego, jednak nie spotkało się to z uznaniem inwestorów. Na
niejednoznaczną
ocenę
podjętych
działań
wpływał
również
fakt
stanowczego sprzeciwu Wielkiej Brytanii odnośnie przystąpienia do
wspomnianego paktu oraz niezdecydowanie Czech, Węgier oraz Szwecji.
Źródło: Reuters
Choć decyzje podjęte przez europejskich polityków można wprawdzie
uznać za krok w dobrą stronę, ale to wciąż krok zbyt mały, pokazujący
dodatkowo jak bardzo odmienne są interesy głównych krajów UE i jak
trudna jest droga do kompromisu. Zatem, atmosfera rozczarowania
unijnymi szczytami ciążyła nad rynkami praktycznie do końca roku,
podobnie jak obawy o możliwe obniżki ratingów państw strefy euro, w tym
takich krajów jak Niemcy, czy Francja.
Sytuację pogarszało postępujące spowolnienie gospodarcze na świecie, w
tym gospodarki amerykańskiej.
Tempo wzrostu gospodarczego w USA systematycznie spowalniało i w
efekcie Międzynarodowy Fundusz Walutowy ostrzegł, że największej
gospodarce świata grozić może nawet nawrót recesji. By pobudzić
koniunkturę amerykański bank centralny podjął się zadania obniżenia
długoterminowych stóp procentowych. W ramach „operacji twist" Fed
wydłużał strukturę portfela obligacji skarbowych, które skupuje w ramach
tzw. ilościowego łagodzenia polityki pieniężnej (QE), prowadzonego z
przerwą od listopada 2008 r. Do końca czerwca 2012 r. zamierza zamienić
na rynku obligacje o wartości 400 mld USD i terminie zapadalności
krótszym niż trzy lata , na papiery o terminie zapadalności dłuższym niż
sześć lat. Ma to mieć na celu obniżenie rentowności tych ostatnich
obligacji, z którymi ściśle powiązane jest oprocentowanie kredytów. Ma to
z jednej strony sprzyjać refinansowaniu kredytów hipotecznych i w ten
sposób ożywić pogrążony w kryzysie amerykański rynek nieruchomości, z
drugiej zaś – skłonić inwestorów do inwestycji w bardziej rentowne aktywa
niż obligacje, np. akcje. Trudno jednak nie zgodzić się z faktem, że
Strona 2/5
PKO Bank Polski
23.12.2011
EUR/CHF
EUR/USD
– w trendzie przyspieszonym, spadkowym.
1,40
rozwiązanie
obecnych
problemów
gospodarczych
USA
przekracza
możliwości Rezerwy Federalnej. Ameryka potrzebuje bowiem nowych
miejsc pracy, a samo zwiększenie bazy monetarnej niewiele w tej kwestii
1,30
może pomóc.
1,20
To wszystko powodowało, że inwestorzy pozbywali się w ostatnich
1,10
miesiącach ryzykownych aktywów.
1,00
gru 11
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
Od maja do połowy grudnia 2011 roku złoty stracił ponad 30% wobec
dolara i blisko 18% wobec euro. Pomimo relatywnie solidnych
fundamentów złoty traktowany jest nadal, jako waluta z koszyka i
wyprzedawany jest wraz z innymi z regionu. Jedynie w relacji do franka
szwajcarskiego sytuacja naszej waluty wyglądała zgoła nieco inaczej,
CHF/PLN
4,40
bowiem w tym przypadku istotną rolę w kształtowaniu się kurs CHF/PLN
odegrał Narodowy Bank Szwajcarii.
4,00
W obawie przed negatywnymi skutkami niekontrolowanego umacniania
się franka, SNB podjął decyzję o interwencji mającej na celu osłabienie
3,60
rodzimej
rodzimej waluty.
3,20
W tym celu ustalił minimalny kurs wymiany EUR/CHF na poziomie 1,20.
gru 11
lis 11
paź 11
sie 11
wrz 11
lip 11
cze 11
maj 11
kwi 11
lut 11
mar 11
sty 11
2,80
Jednocześnie zapowiedział, że będzie z pełną determinacją bronił tego
poziomu i jest gotowy kupować waluty zagraniczne w nieograniczonej
ilości, by realizować podjęte wyzwanie. W rezultacie od września kurs
EUR/CHF nie zszedł poniżej 1,20 co skutkowało umocnieniem złotego
Źródło: Reuters
wobec waluty szwajcarskiej pomimo utrzymującej się niepewnej sytuacji w
strefie euro. W rezultacie kurs CHF/PLN, który do sierpnia wzrósł do
ponad 4,10 przez kolejne miesiące oscylował głównie w przedziale 3,453,75.
Pod koniec roku, podobnie jak w latach ubiegłych, zaczęto zadawać sobie
pytanie, czy przy dominujących minorowych nastrojach na rynkach
finansowych pojawi się w grudniu św. Mikołaj i czy początek przyszłego
roku rozpoczniemy tzw. „efektem stycznia”.
Pomimo wielu obaw i wciąż braku perspektyw na szybkie rozwiązanie
kryzysu zadłużenia w strefie euro, druga połowa bieżącego miesiąca
przyniosła lekką poprawę nastrojów. Wspólna waluta powróciła ponad
poziom 1,30 USD, zaś EUR/PLN wyraźnie obniżał notowania schodząc
poniżej wsparcia na 4,45. W przypadku złotego, obok lekkiego spadku
awersji
do
ryzyka
na
świecie,
znaczącą
rolę
odegrała
kwestia
zapowiadanej na koniec roku przez BGK i NBP interwencyjnej wymiany
Notowania kursów walut*
EUR/PLN
4,50
USD/PLN
3,41
CHF/PLN
3,65
EUR/USD
1,32
zm. roczna
13%
13%
17%
0%
walut na rynku w związku z zagrożeniem przekroczenia poziomu 55%
zadłużenia wobec PKB.
Jak wskazywały różne szacunki taki scenariusz mógłby się zrealizować
przy kursie EUR/PLN na poziomie 4,80-4,90 i pociągałby za sobą
negatywne konsekwencje fiskalne w postaci automatycznych cięć
*- średnia w grudniu 2011r./średnia w grudniu 2010r.
budżetowych i redukcji deficytu. Jak bowiem mówi ustawa o finansach
Źródło: Reuters
publicznych, jeśli dług publiczny przekroczy drugi próg, tj. poziom 55%
PKB, wówczas Rada Ministrów musi przedstawić program sanacji
finansów publicznych, ściąć wydatki i zmusić do tego samego samorządy.
Strona 3/5
PKO Bank Polski
23.12.2011
Następuje też automatycznie szereg dotkliwych posunięć, takich jak
zamrożenie płac sfery budżetowej, ograniczenie wydatków najwyższych
organów państwa, ograniczenie waloryzacji rent i emerytur, czy
wstrzymanie pożyczek z budżetu. Jest zatem o co walczyć i tego boju
mogło przestraszyć się część inwestorów.
Czy obecne nastroje utrzymają się w pierwszych miesiącach 2012 roku
trudno powiedzieć.
W nowy rok wchodzimy bowiem z ciężarem nierozwiązanych problemów
roku bieżącego.
Choć nie można wykluczyć, że EBC zwiększy skalę
interwencji w ramach programu SMP to fakt, że obecnie nie zobowiązuje
się jednoznacznie do takich działań, a implementacja założeń z
grudniowego szczytu UE będzie wymagała czasu i dalszych prac, nie wróżą
szybkiej i trwałej poprawy sytuacji na rynkach finansowych. Tym samym
temat kryzysu w strefie euro pozostanie w pierwszych miesiącach 2012 r.
najistotniejszym dla rynków finansowych i może ograniczać silniejszy
spadek globalnej premii za ryzyko.
Niemniej, niemieckie podejście może ostatecznie zakończyć się sukcesem,
chociaż skomplikowany proces decyzyjny sprawi, iż droga do wyjścia z
kryzysu nie będzie krótka. To, w połączeniu z perspektywą recesji w strefie
euro i spowolnieniem USA i w Azji oznaczać może podwyższoną awersję
do ryzyka w kolejnych miesiącach. Oczekujemy więc iż kurs złotego w
relacji do euro może średnio utrzymywać się na poziomie zbliżonym do
4,50 nawet przez kilka kolejnych miesięcy przyszłego roku. Niewykluczone,
bowiem, że walka z zadłużeniem przyczyni się do poważnego spowolnienia
w strefie euro w 2012 roku, a w konsekwencji również w Polsce, która tam
właśnie kieruje dużą część swojego eksportu. Spadek eksportu stanie się
wówczas akceleratorem negatywnych tendencji na rynku pracy i w
konsekwencji pośrednio spowoduje ograniczenie popytu wewnętrznego,
które dodatkowo uderzy w produkcję i wzrost gospodarczy.
Druga połowa 2012 roku (choć nie można wykluczyć, że nastąpi to
wcześniej) powinna już bardziej sprzyjać naszej walucie.
Zakładamy bowiem stopniowe wygasanie obaw przed eskalacją kryzysu
zadłużenia strefy euro, a dotychczas podjęte działania choć jak już
podkreślaliśmy nie są ostateczne i trudno je określić jako ambitne, to
wskazują jednak na pewną zmianę w działaniach decydentów europejskich
jeśli chodzi o długookresowe funkcjonowanie UE. Jeśli przyparci obecnie
Prognozy kursów walut – koniec 2012 r.
EUR/PLN
4,00-4,20
USD/PLN
3,00-3,20
CHF/PLN
3,30-3,50
EUR/USD
1,35-1,38
Źródło: Reuters
do muru politycy europejscy odzyskają zaufanie rynków pojawi się
potencjał na wykształcenie dużej wzrostowej korekty ostatnich spadków
pary EUR/USD.
Potencjalne zasięgi to 1,35 USD, a w wariancie optymistycznym nawet
1,381,38-1,40 USD za euro. Kurs EUR/PLN na koniec roku można zatem
oczekiwać w okolicach 4,004,00-4,20.
Joanna Bachert
Strona 4/5
PKO Bank Polski Raport tygodniowy
23.12.2011
DEPARTAMENT SKARBU
PKO Bank Polski S.A.
ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa
tel. (22) 521 75 99
fax (22) 521 76 00
Przygotowanie raportu:
raportu:
Joanna Bachert
(22) 521 41 16
Wydział Klienta Strategicznego:
(22) 521 76 43
(22) 521 76 50
Wydział Klienta Korporacyjnego:
Korporacyjnego
(22) 521 76 35
(22) 521 76 37
Wydział Klienta Detalicznego:
Detalicznego:
(22) 521 76 27
(22) 521 76 31
Instytucje finansowe:
finansowe:
(22) 521 76 25
(22) 521 76 26
[email protected]
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek
instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. PKO
BP SA dołożył wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych
źródłach. PKO BP SA nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym
materiale.
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa; Sąd Rejonowy dla m. St.
Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego numer KRS 0000026438; NIP: 525-000-77-38, REGON:
016298263; Kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 250 000 000 PLN.
Strona 5/5