Prognoza Oddziaływania na Środowisko
Transkrypt
Prognoza Oddziaływania na Środowisko
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Jedlnia - Letnisko 2011 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Spis treści 1. Wprowadzenie................................................................................................................... 4 1.1. Podstawa prawna i cel prognozy .....................................................................................4 1.2. Informacje o zawartości głównych celów programu i planu..............................................5 1.2.1. Program Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do roku 2018 .................................................................................................... 5 1.2.2. Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do 2018 roku .................................................................................................... 8 2. Powiązanie projektów z innymi dokumentami.................................................................. 12 3. Analiza stanu środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko......................................... 13 3.1. Ogólna charakterystyka gminy Jedlnia - Letnisko ..........................................................13 3.2. Gleby.............................................................................................................................14 3.3. Wody podziemne...........................................................................................................14 3.4. Wody powierzchniowe...................................................................................................15 3.5. Powietrze atmosferyczne...............................................................................................15 3.6. Zasoby przyrodnicze i lasy ..........................................................................................156 3.6.1. Kozienicki Park Krajobrazowy im. Profesora Ryszarda Zaręby wraz z otuliną ..........156 3.6.2. Rezerwat przyrody Jedlnia..........................................................................................19 3.6.3. Obszar Natura 2000: Ostoja Kozienicka (kod obszaru PLB140013) ...........................19 3.6.4. Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Puszcza Kozienicka (kod obszaru PLH 14035)198 3.7. Różnorodność biologiczna.............................................................................................19 3.8. Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne .................................................................19 3.9. Gospodarka odpadami ..................................................................................................20 4. Problemy ochrony środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko istotne z punktu widzenia projektu POŚ dla gminy Jedlnia - Letnisko............................................................ 20 4.1. Degradacja gleb i powierzchni ziemi..............................................................................20 4.2. Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych........................................................20 4.2.1. Wody powierzchniowe ................................................................................................20 4.2.2. Wody podziemne........................................................................................................21 4.3. Powietrze atmosferyczne...............................................................................................21 4.4. Zasoby przyrodnicze .....................................................................................................22 4.5. Hałas .............................................................................................................................23 5. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ - identyfikacja, analiza i ocena .................................................................................................................... 24 6. Analiza poprawności określenia stanu aktualnego w projekcie Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko ................................................................................................ 28 6.1.Odpady komunalne ....................................................................................................... 28 6.2. Odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne........................................................... 30 6.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów...................................................... 31 7. Analiza skutków środowiskowych aktualnego stanu gospodarki odpadami...................... 31 7.1. Odpady komunalne ...................................................................................................... 32 7.2. Odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne........................................................... 32 8. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie Programu ochrony środowiska i Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko . 33 9. Określenie, analiza i ocena stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ................................................................................................ 35 2 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 10. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko...................................................................................... 43 11. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko........................................................................................ 44 12. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu POŚ i PGO ............................................................................................................................................ 45 13. Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę szkodliwego oddziaływania na środowisko ustaleń projektowanego dokumentu.................................................................. 45 14. Metody wykorzystane przy opracowaniu Prognozy........................................................ 46 15. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ i PGO .......................................... 46 16. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko......................... 46 17. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ................................................................... 47 18. Spis tabel ...................................................................................................................... 49 19. Spis materiałów źródłowych ...........................................................................................49 3 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 1. Wprowadzenie 1.1. Podstawa prawna i cel prognozy Podstawą prawną sporządzenia niniejszej „Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 i projektu Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018” jest art. 46 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z póżn. zm.). Artykuł ten zobowiązuje organy administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji tych dokumentów. Związane jest to ze stosowaniem w prawodawstwie polskim postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. W związku z powyższym do przeprowadzenia strategicznej ceny oddziaływania na środowisko projektu aktualizowanego Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia – Letnisko oraz projektu aktualizowanego Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia Letnisko, organ administracji publicznej – Wójt Gminy Jedlnia - Letnisko, na podstawie zapisu art. 51 ust. 1 w/w ustawy, został zobowiązany do sporządzenia Prognozy oddziaływania na środowisko dla przedmiotowego opracowania. Zawartość niniejszej Prognozy wynika z art. 51 wspomnianej ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z póżn. zm.) oraz uzgodnień dotyczących zakresu i szczegółowości informacji, jakie powinny być zawarte w Prognozie, dokonane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie przy piśmie z dnia 25 marca 2011 r. znak WOOŚ-I.114-56-2011.DC oraz Wojewódzkiego Państwowego Inspektora Sanitarnego w opinii sanitarnej z dnia 22 kwietnia 2010 roku znak ZNS 7112- 264-1/11.MK. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizowanego Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko i projektu aktualizowanego Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko powinna: 1. Zawierać a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym, e) nazwisko osoby lub osób sporządzających prognozę. 2. Określać, analizować i oceniać: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, 4 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 c) cele ochrony środowiska ustalone na szczeblu krajowym istotne z punktu widzenia projektowanych dokumentów oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentów d) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na zdrowie, ludzi, wodę i powietrze. 3. Przedstawiać: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem projektowanych dokumentów b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentów – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanych dokumentach wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy c) wpływ założeń i planowanych przedsięwzięć uwzględnionych w przedmiotowym projekcie dokumentna wszystkie formy ochrony przyrody chronione z mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, ze zm.), a w szczególności na: Kozienicki Park Krajobrazowy im. Profesora Ryszarda Zaręby wraz z otuliną Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 - Ostoja Kozienicka PLB140013 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Puszcza Kozienicka PLH 14035 Rezerwat przyrody Jedlnia 1.2. Informacje o zawartości głównych celów programu i planu Projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska i projekt Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko zawiera następujące zagadnienia: omówienie aktualnego stanu prawnego, charakterystykę obszaru gminy (położenie geograficzne, sytuacja demograficzna, sytuacja gospodarcza, warunki hydrologiczne i hydrogeologiczne, warunki przyrodniczokrajobrazowe), diagnozę aktualnego stanu środowiska, cele kierunku działań i zadania w zakresie ochrony środowiska uznane za priorytetowe, prognozowane zmiany stanu środowiska, działania zmierzające do poprawy stanu środowiska, zadania strategiczne, w tym harmonogram realizacji planowanych przedsięwzięć, wnioski z prognozy oddziaływania projektu planu na środowisko, sposób monitoringu i oceny wdrażania programu i planu. 1.2.1. Program Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do roku 2018 Program Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko opracowany jest zgodnie z obowiązującym w czasie tworzenia Programu art. 14 ust. ustawy Prawo ochrony środowiska i określa w szczególności: • cele ekologiczne, • priorytety ekologiczne, 5 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 • kierunki działań, • rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, • środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Analiza stanu środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko została przeprowadzona w oparciu o informacje: Mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego w Warszawie Starostwa Powiatowego w Radomiu Urzędu Gminy Jedlnia - Letnisko Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Inspektorat w Zwoleniu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. Projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko, będący drugą edycją dokumentu programowego określającego zadania w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami na terenie gminy Jedlnia - Letnisko, stanowiący aktualizację dokumentu przyjętego w 2007 roku, należy postrzegać, jako potrzebę dopasowania celów, priorytetów i kierunków działań do obecnego stanu środowiska i wymagań wynikających z nowych przepisów ochrony środowiska UE oraz aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej gminy i planów rozwojowych w tym zakresie. W projekcie POŚ dla gminy Jedlnia - Letnisko przyjęto 2 cele strategiczne (główne) oraz zdefiniowano 4 cele operacyjne (w tym 3 programy), w ramach, których wyznaczono zadania (działania): Cele i priorytety sformułowane w projekcie POŚ dla gminy Jedlnia - Letnisko: Cel strategiczny: Wzrost konkurencyjności gospodarki, zatrudnienia i przedsiębiorczości mieszkańców Cel operacyjny: Modernizacja i budowa infrastruktury technicznej Program 1. Program 2. Program 3. Poprawa stanu środowiska naturalnego Rozbudowa i przebudowa infrastruktury drogowej Rozwój lokalnej infrastruktury społecznej Zadania: Budowa/modernizacja dróg gminnych Budowa ciągów pieszych przy drogach powiatowych Budowa ciągów pieszych przy drogach gminnych Bezpieczeństwa ruchu pieszych, rowerzystów i samochodów Budowa kanalizacji sanitarnej Budowa i modernizacja oświetlenia ulicznego Modernizacja dróg i ulic wraz z odwodnieniem Zagospodarowanie zalewu Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody Rozbudowa sieci gazociągowych na terenie gminy 6 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Budowa systemu przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na terenach pozbawionych kanalizacji Prace modernizacyjne istniejącej sieci elektroenergetycznej Inwentaryzacja i likwidacja „dzikich wysypisk odpadów Rozwój selektywnej zbiórki odpadów w gminie Realizacja programu eliminowania wyrobów zawierających azbest Realizacja zadań ujętych w planie gospodarki odpadami Zwiększanie odzysku odpadów w wyniku wstępnej segregacji Uruchomienie Mobilnego Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów Opracowanie programu popularyzacji alternatywnych źródeł energii i biopaliw Opracowanie programu popularyzacji budowy nowoczesnych ekologicznych kotłowni Modernizacja kotłowni ciepłowniczych w obiektach jednostek organizacyjnych Gminy Budowa kotłowni ekologicznych w obiektach jednostek organizacyjnych Gminy Opracowanie uproszczonych planów urządzania lasów Inwentaryzacja terenów pod zalesienie Zalesienie gruntów na terenie gminy Cel operacyjny: Poprawa efektywności i specjalizacji sektora rolnego Zadania: Szkolenia dla rolników z zakresu wdrażania ekologicznych metod produkcji rolnej Organizowanie szkoleń w celu pozyskiwania środków na inwestycje związane z ochroną środowiska Opracowanie planu szkoleń i kursów dla popularyzacji rolnictwa ekologicznego Opracowanie gminnego programu wspierania modernizacji gospodarstw dla potrzeb agroturystyki Poprawa, jakości produktów w gospodarstwach ekologicznych – uzyskanie odpowiednich certyfikatów Opracowanie gminnego programu restrukturyzacji produkcji rolnej Analiza możliwości rozwoju przetwórstwa w gminie Organizacja dla rolników szkoleń, warsztatów i seminariów z zakresu działań grup producenckich Opracowanie programu promowania produkcji ekologicznej Promowanie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej Cel operacyjny Rozwój infrastruktury turystycznej Zadania: Promocja agroturystyki i turystyki aktywnej Opracowanie raportu o stanie bazy turystyczno-rekreacyjnej na terenie gminy Opracowanie gminnego planu wspierania obszarów atrakcyjnych turystycznie Realizacja gminnego planu wspierania obszarów atrakcyjnych turystycznie Promocja lokalnych produktów i atrakcji turystycznych Tworzenie i rozwój produktu turystycznego wokół lokalnych atrakcji turystycznych 7 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Wyznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nowych terenów turystycznych i rekreacyjnych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska naturalnego Budowa i modernizacja tras rowerowych Wspieranie budowy centrum rekreacji i sportu w oparciu o zbiornik Siczki. Cel strategiczny Wspieranie działań na rzecz integracji i aktywizacji prospołecznej mieszkańców Cel operacyjny Edukacja ekologiczna i promocja proekologicznego stylu życia mieszkańców Zadania: Realizacja programów edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie racjonalnego korzystania z zasobów przyrodniczych, kształtowania środowiska naturalnego i jego ochrony 1.2.2. Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do 2018 roku Dla potrzeb Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko dokonano podziału odpadów na: odpady komunalne, odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne, Analiza stanu obecnego gospodarki odpadami na terenie gminy Jedlnia - Letnisko została przeprowadzona w oparciu o: informacje uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Radomiu ankiety sporządzone przez Urząd Gminy Jedlnia - Letnisko informacje uzyskane z Urzędu Gminy Jedlnia - Letnisko Głównym celem PGO jest ograniczenie powstawania odpadów na terenie gminy. Bioróżnorodność gminy Jedlnia - Letnisko na tle innych jednostek administracyjnych jest dość wysoka. Obszary objęte prawną ochroną przyrody stanowią część powierzchni gminy. Postępująca degradacja ekosystemów wywołałaby szereg nieodwracalnych niekorzystnych zmian w ich strukturze. Zmniejszenie bioróżnorodności może stać się powodem zaniku części siedlisk, co będzie skutkowało zmianami w składzie gatunkowym takimi jak wycofywanie się gatunków endemicznych i stenotypowych oraz ekspansja gatunków obcych, zastępujących rodzime. Powyższe zagrożenia zwykle mają związek z gospodarczą działalnością człowieka, która w głównej mierze polega na przekształcaniu siedlisk m.in. poprzez gromadzenie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych. W gospodarce odpadami komunalnymi dla gminy Jedlnia - Letnisko przyjęto następujący cel nadrzędny: zapobieganie powstawaniu odpadów, zapewnienie bezpiecznego dla środowiska unieszkodliwienia powstałych odpadów. Wyznaczone zostały cele krótkookresowe (2011 – 2014) oraz cele długookresowe (2015 – 2018) oraz zadania. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Odpady komunalne Cele krótkookresowe 2011 - 2014 Rozwój działań dla zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Jedlnia Letnisko w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy odbiorem odpadów komunalnych Objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów komunalnych: - odpadów zielonych z parków i ogrodów - papieru i tektury - odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale na kolory - tworzyw sztucznych i metali - odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych ( w tym zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu el. i el., przeterminowanych leków, chemikaliów) - odpadów wielkogabarytowych i budowlano – remontowych Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych przynajmniej takich jak papier, metale, tworzywa sztuczne z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50 % ich masy Ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2013 r. - do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max 60 % wytwarzanych odpadów do końca 2014 roku Zwiększanie ilości zbieranych odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki w tym odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych (w tym: zużytych baterii i akumulatorów przeterminowanych leków, termometrów rtęciowych chemikaliów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego itp.), odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlano – remontowych. Ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2014 r. - do nie więcej niż 46% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Cele długookresowe 2015 - 2018 Kontynuacja działań na rzecz poprawy świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Jedlnia - Letnisko. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy odbiorem odpadów komunalnych do najpóźniej końca 2015 Objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem selektywnego zbierania najpóźniej do końca 2015 roku Ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2018 r. - do nie więcej niż 38% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 9 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Wspieranie działań doprowadzających do składowania tylko odpadów resztkowych (balastowych). Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w zakresie zagrożeń, jakie stwarza niekontrolowane przedostawanie się odpadów niebezpiecznych do środowiska. Cele długookresowe 2015 – 2018 Dalszy rozwój selektywnego systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze strumienia komunalnych. Kontynuacja edukacji ekologicznej. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Za cel strategiczny w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym należy uznać stworzenie systemu gospodarowania zużytym sprzętem, gwarantującego uzyskanie odpowiednich poziomów zbierania, odzysku i recyklingu. Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Cele długookresowe 2015 – 2018 Osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości, co najmniej 4 kg/mieszkańca/rok, (co stanowi około 48 Mg) Stworzenie systemu zbierania zużytego sprzętu elektroniczne i elektrycznego pochodzącego z gospodarstw domowych Organizacja zbierania zużytych urządzeń zawierających substancję zubożające warstwę ozonową z gospodarstw domowych do końca 2011 roku. Odpady zawierające azbest Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Cele długookresowe 2015 – 2018 Bezpieczne usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest. Komunalne osady ściekowe Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Ograniczanie składowania osadów ściekowych Zwiększenie ilości komunalnych osadów przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego, chemicznego oraz środowiskowego Zwiększenie ilości osadów ściekowych przekształcanych termicznie, do co najmniej 20% wytwarzanej ilości w roku 2011. Zwiększenie efektywności kontroli nad stosowaniem osadów ściekowych na terenie gminy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na miejsca stosowania osadów. 10 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Zmniejszenie stopnia obciążenia osadów ściekowych szkodliwymi substancjami i organizmami chorobotwórczymi poprzez ograniczenie zrzutu zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego, trafiających do komunalnych oczyszczalni ścieków. Cele krótkookresowe 2015 – 2018 Całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych do roku 2015. Odpady ulegające biodegradacji inne niż niebezpieczne Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Cele krótkookresowe 2015 – 2018 Zmniejszenie masy składowanych odpadów do poziomu nie więcej niż 40 % masy wytworzonych odpadów Odpady opakowaniowe Cele krótkookresowe 2011 – 2014 Nasilenie działań informacyjno - edukacyjnych mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz propagowanie odzysku i recyklingu odpadów w gminie Jedlnia - Letnisko Zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych kierowanych na składowiska odpadów; Wspieranie działań mających na celu wdrażania systemów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych oraz zwiększenie efektywności istniejącego systemu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w gminie Współpraca z organizacjami odzysku oraz samorządem gminnym, w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania odpadów opakowaniowych Rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych Zadania 2011 – 2014 Organizacja zbierania zużytych urządzeń z gospodarstw domowych Opracowanie aktualizacji planu gospodarki odpadami Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem zbierania ( w tym selektywnie) odpadów komunalnych Wyposażenie gospodarstw domowych w kompostowniki Monitoring systemu gospodarki odpadami Eksploatacja MPDGO Usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia Coroczna aktualizacja inwentaryzacji wyrobów zawierających PCB Zbiórka padłych zwierząt Monitoring składowiska odpadów w Cudnowie Podnoszenie świadomości w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami komunalnymi Kampania edukacyjno-informacyjna w zakresie prawidłowego postępowania ze zużytymi urządzeniami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową 11 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Przeprowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych na temat prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi Edukacja na temat szkodliwości, olejów odpadowych, baterii i akumulatorów, azbestu, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, pestycydów Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych na temat prawidłowego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych na temat prawidłowego postępowania z bateriami i akumulatorami Podjęcie działań edukacyjno-informacyjnych na temat bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest Działania edukacyjno - informacyjne mające na celu informowanie o szkodliwości PCB i o metodach jego unieszkodliwiania Podnoszenie świadomości w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi w służbie zdrowia i gabinetach weterynaryjnych Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie prawidłowego postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji Rozwój i ujednolicenie systemów zbierania zużytych olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Rozwój istniejących systemów zbierania małogabarytowych baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Likwidacja „dzikich wysypisk” na terenie gminy Zadania 2015 – 2018 Realizacja zadań ujętych w planie Zwiększanie odzysku surowców wtórnych w wyniku wstępnej segregacji odpadów Realizacja programu eliminowania wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia Monitoring systemu gospodarki odpadami Eksploatacja MPDGO Zbiórka padłych zwierząt - kontynuacja Kampania edukacyjno-informacyjna w zakresie prawidłowego postępowania ze zużytymi urządzeniami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową Podnoszenie świadomości w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami komunalnymi Likwidacja „dzikich wysypisk” na terenie gminy - kontynuacja 2. Powiązanie projektów z innymi dokumentami Prognozę oddziaływania projektu Aktu. POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko wykonano z wykorzystaniem następujących materiałów sporządzonych na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym: Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2007-2015, Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 – Ministerstwo Środowiska, 2010 r. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2010-2032. 2009 - 2010 Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) 2007-2013, Natura 2000 – Europejska sieć ekologiczna, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002r. 12 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Polityka energetyczna Polski do 2025 roku, Polityka Leśna Państwa, Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 ( aktualizacja), Program małej retencji dla Województwa Mazowieckiego, Pogram zwiększania lesistości dla Województwa Mazowieckiego do 2020 roku Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r. (aktualizacja), Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lata 2012 - 2015 (aktualizacja), Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Radomskiego na lata 2008 – 2012 z pespektywą do roku 2015, Plan rozwoju lokalnego powiatu radomskiego na lata 2007 – 2013, Plan rozwoju lokalnego Gminy Jedlnia - Letnisko Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu radomskiego do 2020 roku, Program odnowy miejscowości Jedlnia – Letnisko. Priorytety i zadania objęte projektem aktu. POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko realizują cele środowiskowe ujęte w dokumentach strategicznych w zakresie ochrony środowiska zarówno na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym jak i gminnym. 3. Analiza stanu środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko 3.1. Ogólna charakterystyka gminy Jedlnia - Letnisko Gmina Jedlnia – Letnisko położona jest w południowo – wschodniej części województwa mazowieckiego, w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Radomia. Od północy przylega do kompleksu leśnego Kozienickiego Parku Krajobrazowego, a część północna obszaru gminy znajduje się w obrębie otuliny Parku. Gmina Jedlnia Letnisko od zachodu graniczy z miastem Radom, od północy z gminami Jastrzębia i Pionki, od wschodu z gminą Pionki, od południa z gminą Gózd. Przez jej teren przebiega międzyregionalna droga krajowa Radom – Lublin – Chełm i regionalna droga wojewódzka Radom – Kozienice oraz linia kolejowa Radom – Dęblin. W skład gminy wchodzi 21 sołectw. Położenie gminy Jedlnia - Letnisko określają współrzędne geograficzne długość 21°20'E szerokość 51°25'N. Gmina zajmuje powierzchnię 6 657 ha, a struktura użytkowania gruntów przedstawia się następująco: - użytki rolne grunty rolne łąki trwałe i pastwiska sady - lasy i grunty leśne - tereny inne i nieużytki 5047 ha 4325 ha 591 ha 131 ha 837 ha 25 ha 3.2. Gleby Gleby – w obszarze gminy cechują się średnią, jakością do produkcji rolniczej ( 54 % użytków rolnych znajduje się w klasie II – IV, 46% w klasach V i VI). Udział poszczególnych klas bonitacyjnych wynosi odpowiednio: - klasa III – 1 163 ha – 23 % użytków rolnych, - 13 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 klasa IV – 1 600 ha – 31 % użytków rolnych, - klasa V – 1 641 ha – 32 % użytków rolnych, klasa VI – 711 ha – 14 % użytków rolnych. Występują tu głównie gleby brunatno – bielicowe i pseudobielicowe, w większości wytworzone z piasków słabo – gliniastych i luźnych, rzadziej piasków gliniastych lub glin. Kompleksy rolniczej przydatności gleb. Przydatność rolnicza gruntów ornych i sadów określana jest w skali „dziesięciu” rodzajów kompleksów glebowo – rolniczych. W gminie występuje 7 kompleksów, których udział jest następujący: - pszenny dobry (kompleks 2) – 90 ha – 2, 0 % - żytni bardzo dobry ( kompleks 4) – 640 ha – 14, 0 % żytni dobry ( kompleks 5) – 620 ha – 13, 6 % - żytni słaby ( kompleks 6) – 740 ha – 16, 0 % żytni bardzo słaby (kompleks 7) – 1100 ha – 24, 2 % - zbożowo – pastewny mocny ( kompleks 8) – 671 ha – 14, 7 % - zbożowo – pastewny słaby (kompleks 9) – 657 ha – 15,5 % Przydatność trwałych użytków zielonych określana jest w skali trzystopniowej: bardzo dobre (1z) – brak, - średnie (2z) – 258 ha – 42, 6 % - słabe i bardzo słabe – 339 ha – 57,4 % 3.3. Wody podziemne Na terenie całej gminy poziom wodonośny występujący w utworach kredy, stanowi Główny Zbiornik Wód Podziemnych GZWP 405 – Niecka Radomska (Cr3). Poziom wodonośny górnokredowy posiada charakter użytkowy na terenie całej gminy. Związany on jest z wapieniami i marglami. Zwierciadło wody występuje najczęściej na głębokości 15-50 m, miejscami na głębokości 50-100 m i występuje pod ciśnieniem hydrostatycznym, lokalnie następuje samowypływ. Wydajności potencjalne studni wierconych są zróżnicowane i najczęściej wynoszą 30-70 m3/h i 70-120 m3/h, lokalnie ponad 120 m3/h. Poziom ten jest izolowany od powierzchni terenu przez utwory czwartorzędowe i miejscami trzeciorzędowe. Jakość wody podziemnej w większości badanych studniach wierconych wykazuje podwyższoną zawartość żelaza i manganu wymagającą prostego uzdatniania. Na terenie gminy poziom ten należy do GZWP 405 Niecka Radomska o charakterze szczelinowo-krasowym. Czwartorzędowe piętro wodonośne tworzą poziomy podglinowe, międzyglinowe i poziomy dolin rzecznych. Poziomy te występują na całym terenie gminy. Lokalnie poziom ten znajduje się w łączności hydraulicznej z niżej występującym poziomem kredowym. Zwierciadło wody jest przeważnie swobodne i występuje na głębokości kilku metrów. Cała gmina Jedlnia Letnisko jest zlokalizowana na obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 405 (Niecka Radomska (K2). Jego cała powierzchnia obejmuje 3 220 km2, z czego 400 km2 podlega najwyższej ochronie (ONO – północno-wschodnie obrzeża gminy Jedlnia Letnisko). Utwory wodonośne pochodzą z kredy (K2). Typ zbiornika szczelinowo-porowy. Średnia głębokość wynosi od 30 do 70 m, a szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 820.00 tys. m3/d. Na obszarze gminy ujmowane są dwa poziomy wodonośne: czwartorzędowy i kredowy. Poziom wód holoceńskich stanowiących część wód poziomu czwartorzędowego występujący głównie w dolinach Gzówki i Pacynki jest zasilany głównie droga infiltracji wód opadowych pluwialnie, co powoduje sezonowe wahania poziomu wód. Należy również pamiętać, iż poziom ten ma kontakt z wodami cieków, co znajduje odzwierciedlenie w ich, jakości w zależności od stanu sanitarnego cieku, plejstoceński poziom wód gruntowych jest związany z sedymentacjami glacjalnymi głównie z warstwami piaszczysto-żwirowymi reprezentującymi osady interglacjalne. 14 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 3.4. Wody powierzchniowe Gmina Jedlnia - Letnisko położona jest w widłach dwóch rzek: Pacynki i Gzówki. Wschodni skraj gminy znajduje się z obrębie zlewni rzeki Zagożdzonki (lewy dopływ rzeki Wisły), natomiast pozostała część gminy jest odwadniania poprzez małe cieki i wpływające do zlewni rzeki Radomki. Wody te w przeważającej części gminy zbiera rzeka Pacynka przejmująca w rejonie Rajca Poduchownego dopływ lewobrzeżny – bez nazwy. Południowo – zachodni fragment gminy odwadnia Potok Północny, będący prawobrzeżny dopływem rzeki Mlecznej. Rzeki gminy posiadają naturalny układ hydrologiczny i wykazują w ciągu roku wahania stanu wód powodowane zmiennością zasilania. Wysokie stany wód towarzyszą wezbraniom wiosennym (roztopy) i letnim, a niskie stany występują w czerwcu, na początku lipca oraz jesienią. Część gminy pokryta jest okresowo prowadzącymi wodę rowami melioracyjnymi założonymi w różnych okresach. W większości rzeki przepływające przez gminę zachowały swoją naturalność. Koryto ich w przeważającej większości jest zachowane w stanie naturalnym, co stanowi wspaniały malowniczy element krajobrazu. W Jedlni znajduje się sztuczny zalew (zbiornik górny) „Siczki” utworzony w 1976 r. na rzece Gzówce. Zajmuje powierzchnię ok. 24 ha. Zbiornik górny o długości ok. 1200 m i szerokości 150-200 m wybudowano w miejscu dawnych zabagnień doliny rzeki. Poniżej zapory zbiornika górnego został wybudowany również tzw. zbiornik dolny o stałej rzędnej piętrzenia 151 m n.p.m. wyposażony w zamknięcia szandorowe. 3.5. Powietrze atmosferyczne Według zapisów ww. rozporządzenia w województwie mazowieckim klasyfikację dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu PM 2, 5 i PM 10, tlenku węgla, benzenu oraz pyłu ołowiu, arsenu, niklu, kadmu i benzo(a)pirenu w pyle PM 10 oraz ozonu wykonuje się w strefie mazowieckiej (PL, 1404) do której należy m.in. gmina Jedlnia - Letnisko. Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko nie ma punktów pomiaru zanieczyszczenia powietrza. Zlokalizowane najbliżej stanowisko pomiarowe na terenie strefy mazowieckiej znajduje się w Belsku Dużym w odległości 74 km na kierunku północno - zachodnim. Tabela 1. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Nazwa strefy mazowieckiej Rok 2010 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO2 A NO2 A PM 2,5 B PM10 C Pb A C6H6 A CO A Źródło: WIOŚ w Warszawie [2011] Ocena w strefie wymienionej w tabeli 1 dla pyłu PM10 wykazuje bardzo wysokie poziomy stężeń w województwie. Z tego względu strefa województwa (strefa mazowiecka) w wyniku klasyfikacji otrzymała klasę C. Nadto dla pyłu – 2, 5 stwierdzono stężenie na poziomie dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji – klasa B. 15 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Tabela 2. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia dla substancji zawartych w pyle PM 10 Nazwa strefy mazowiecka Rok 2010 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej stref AS Ni B/a/P Cd O3 A A C A D2 Źródło: WIOŚ w Warszawie [2011] Ocena w strefie wymienionej w tabeli 2 wskazuje na wzrost w sezonie grzewczym wielkości stężeń benzo/a/piranu, które były bardzo wysokie, natomiast w okresie letnim niskie. Z tego względu strefa województwa (strefa mazowiecka) w wyniku klasyfikacji otrzymała klasę C. Ze względu na przekroczenie stężenia ozonu cały obszar województwa nie spełnia wymagań określonych dla dotrzymania poziomu celu długoterminowego, który ma zostać osiągnięty w 2020 r. Tabela 3. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin Nazwa strefy mazowiecka Rok 2010 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO2 NOX O3 A A A Źródło: WIOŚ w Warszawie [2011] 3.6. Zasoby przyrodnicze i lasy W 2009 roku struktura lasów przedstawiała się następująco: grunty leśne publiczne 57 %, a grunty leśne prywatne 43 % udziału w powierzchni gruntów leśnych. Na terenie gminy występuje przewaga lasów liściastych. Naturalna bioróżnorodność gminy Jedlnia - Letnisko uległa znacznym przekształceniom poprzez działalność rolniczą człowieka. Zachowały się jednak tereny leśne, które pełnią istotne funkcje wodochronne. Lasy w gminie Jedlnia - Letnisko zajmują 866, 7 ha tj. 13, 20 % ogólnej powierzchni terenu, która jest niższa w stosunku do lesistości powiatu (25 %). Rozmieszczenie lasów w gminie nie jest równomierne. Największy zwarty kompleks leśny położony jest w północno wschodniej części gminy. Obszar gminy położony jest w VI Krainie Małopolskiej, 3 Dzielnicy - Radomsko - Iłżeckiej, mezoregionie Równiny Radomsko - Kozienickiej (wg T. Tramplera). Na terenie gminy znajduje Obszar Natura 2000 tj. Ostoja Kozienicka (kod obszaru, PLB140013), Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Puszcza Kozienicka (kod obszaru PLH 14035). Ponadto na terenie gminy znajduje się Kozienicki Park Krajobrazowy, a także Rezerwat przyrody Jedlnia. 3.6.1. Kozienicki Park Krajobrazowy im. Profesora Ryszarda Zaręby wraz z otuliną Kozienicki Park Krajobrazowy utworzony w 1983 roku występuje w północno – wschodniej części gminy o powierzchni (park wraz z otulliną) 2 929, 47 ha, (co stanowi 44 %). Teren ten jest jedynym parkiem krajobrazowym w subregionie radomskim. Zgodnie z podziałem 16 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 przyrodniczo-leśnym Polski obszar Puszczy Kozienickiej położony jest w dwóch krainach przyrodniczo-leśnych: na terenie Krainy Małopolskiej (VI), w dzielnicy Radomsko-Iłżeckiej (3), w mezoregionie Równiny Radomsko-Kozienickiej (3a) znajduje się zasadnicza część jej lasów. Przyroda Kozienickiego Parku Krajobrazowego odznacza się bogactwem i różnorodnością. Obfitość występujących tu gatunków flory i fauny - w tym chronionej i rzadkiej, ciekawe formy przyrody nieożywionej, liczne źródliska, cieki i oczka wodne związane ze znacznym udziałem siedlisk żyznych, wilgotnych i bagiennych w powiązaniu z zaznaczającym się tu dość specyficznym zróżnicowaniem form rzeźby terenu stanowią o szczególnej cenności tego wielkoobszarowego terenu chronionego, ujętego ponadto w znaczącym stopniu w oddzielne formy ochrony prawnej. Obszar ten obejmuje naturalne lasy Puszczy Kozienickiej. Lasy te są lasami mieszanymi dominuje sosna zwyczajna Pinus sylvestris L., dęby Quercus L., brzozy Betula L., jodły Abies Miller i grabie Carpinus L. Nad brzegiem zalewu rośnie największy w puszczy jawor Acer pseudoplatanus L. Na znacznych powierzchniach tego terenu występują połacie młodych drzew o zróżnicowanym składzie i wieku (samosiewy) z dominującym dębem Quercus L i jodłą Abies Miller oraz domieszką głównie sosny Pinus L., brzozy Betula L, klonu Acer, jawora Jawr, i świerka Picea A. Dietr. Bogata jest tu też warstwa podszytowa utworzona w przewadze przez grab Carpinus L., dąb Quercus L., leszczynę Corylus L., świerk, trzmielinę Euonymus L., kruszynę Frangula alnus Mill i kalinę Viburnum opulus L. Taki układ drzewostanów gwarantuje zachowanie naturalnego charakteru lasu w przyszłości. Stwierdzono występowanie na terenie Parku 297 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, 233 porostów i 94 mszaków oraz 630 gatunków roślin naczyniowych należących do 84 rodzin i 294 rodzajów. Wśród nich jest 67 gatunków chronionych, a 6 wpisanych jest do „Polskiej czerwonej księgi roślin”. Z występujących na terenie Parku ponad 218 gatunków ptaków (m.in. orlik krzykliwy, bocian czarny, żuraw i kraska) do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt” wpisanych jest 10 gatunków. Ssaki reprezentowane są przez 54 gatunków – w tym 29 chronionych. Na szczególną uwagę zasługują tu nietoperze 3.6.2. Rezerwat przyrody Jedlnia Rezerwat położony, po obu stronach szosy Radom - Kozienice w odległości 12 km od Radomia, rozciąga się w zlewni rzeki Gzówki – dopływ Pacynki, gdzie utworzono sztuczny zbiornik wodny „Siczki”. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona starych drzewostanów (150 - 200 lat) pochodzenia naturalnego, porastających północny brzeg zalewu w Jedlni Letnisko. Dominują tu sosna zwyczajna, dąb bezszypułkowy i szypułkowy z domieszką brzozy, jodły i grabu. Szczególnie cenna jest sosna, rzadko poza rezerwatem dorastająca tego wieku. W runie występują m.in. chronione: buławnik czerwony i lilia złotogłów oraz rzadkie gatunki ziół: żankiel zwyczajny, miodunka wąskolistna i turzyca pagórkowata. Powierzchnia rezerwatu na terenie gminy wynosi 86, 42 ha. 3.6.3. Obszar Natura 2000: Ostoja Kozienicka (kod obszaru PLB140013) Ostoja Kozienicka obejmuje obszar gminy Jedlnia - Letnisko w północno – wschodniej części o powierzchni 2 572,9 ha1, (co stanowi ok. 39 % powierzchni) i znajduje się na terenie 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. 2011 Nr 25 poz.133) 17 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 bogatym w liczne elementy rzeźby pochodzenia fluwioglacjalnego: szeregiem tarasów denudacyjnych opadających stopniowo ku dolinie Wisły, poprzedzielanych licznymi wałami wydmowymi, pomiędzy którymi znajdują się niecki, zwykle silnie zabagnione. Wcześniej utrzymywały się tu drzewostany z klonem, jesionem, lipą, dębem i bukiem. Obecnie dominuje sosna oraz w dużo mniejszym stopniu jodła. Występuje, co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Wykazano z tego terenu ponad 200 gatunków ptaków, w tym 147 lęgowych. W okresie lęgowym obszar zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), bocian czarny, kraska (PCK), lelek; stosunkowo wysoką liczebność osiągają: bąk (PCK), bocian biały, rybitwa czarna. Spośród królujących tu roślin spotkać można liczne rzadkie i chronione gatunki naczyniowych, m.in. czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), widłaki (Lycopodium sp.), wiele gatunków storczyków, przebiśniega (Galanthus nivalis), pełnika europejskiego(Trolius europaeus), lilię złotogłów (Lilium martagon), zimozioła północnego (Linnea borealis) i inne. 3.6.4. Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Puszcza Kozienicka (kod obszaru PLH 14035) Puszcza obejmuje część północno - wschodnią gminy. Jest to jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów puszczańskich w Polsce. O jego randze świadczy przede wszystkim - wysoka różnorodność biologiczna mierzona na wszystkich poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem w skali kraju i kontynentu. Doliny puszczańskich rzek (m.in. Zagożdżonki), strumieni i okresowych, bezimiennych cieków porastają łęgi olszowo-jesionowe. Występujące w Puszczy Kozienickiej bory sosnowe reprezentują pełną skalę zmienności uzależnioną przede wszystkim od stopnia wilgotności podłoża. Skrajnie różne ekologicznie siedliska zajmują małe powierzchniowo: sosnowy bór chrobotkowi oraz sosnowy bór bagienny. Roślinność nieleśna Puszczy Kozienickiej, pomimo, że zajmuje niewielką powierzchnię jest różnorodna i prezentuje bardzo odmienne względem siebie grupy ekologiczne. Spośród zbiorowisk trawiastych do najcenniejszych nalezą ekstensywnie użytkowane łąki świeże: rajgrasowe zróżnicowane pod względem wilgotności i żyzności podłoża na kilka podzespołów. Na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono 59 gatunków ssaków. Puszczańskie rzeki zasiedlają stabilne populacje bobra i wydry. Okresowo pojawiają się tutaj migrujące wilki. Stwierdzono tu 16 spośród 17 gatunków nietoperzy występujących w Polsce niżowej. Spośród 18 krajowych gatunków płazów na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono 13 gatunków. Świat bezkręgowców Puszczy Kozienickiej jest niezwykle bogaty. Ponadto bardzo bogata w Puszczy Kozienickiej jest fauna chrząszczy z rodziny bogatkowatych. O randze Puszczy Kozienickiej w zachowaniu krajowej flory naczyniowej świadczy obecność sześciu gatunków wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin: buławnika czerwonego Cephalanthera rubra, kostrzewy ametystowej Festuca amethystina, sasanki otwartej Pulsatilla patens, widlicza cyprysowatego Diphasiastrum tristachyum oraz turzyc bagiennej Carex limosa i strunowej C. chordorrhiza. Na terenie Puszczy Kozienickiej 18 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 stwierdzono dotychczas występowanie 295 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, w tym trzy gatunki podlegające ochronie ścisłej: sromotnika bezwstydnego (smrodliwy) Phallus impudicus. Ponadto w miejscowości Jedlnia - Letnisko znajduje się 1 obiekt podlegający ochronie w Nadleśnictwie Radom Obr. Jedlnia poddz. 123 tj. pomnik przyrody (Rozporządzenie Woj. Mazowieckiego Dz. U z 2005 roku Nr. 194 poz.7024) tj.: sosna pospolita Pinus silvestris. Na terenie gminy znajdują także 2 użytki ekologiczne o powierzchni 1, 55 ha, które utworzono na podstawie Rozporządzenia Nr 221 Wojewody Mazowieckiego z dnia 10.07.2001 r. tj. dz. nr ew. 360 obręb Siczki, 0, 89ha, miejscowość Siczki dz. nr ew. 258 obręb Gzowice-Kolonia 0, 76ha, miejscowość Gzowice-Kolonia 3.7. Różnorodność biologiczna Dużym zagrożeniem dla zasobów przyrody w gminie jest antropopresja, która niesie za sobą wymieranie gatunków, a w konsekwencji ubożenie ekosystemów i zmniejszanie lokalnej bioróżnorodności. Głównym zagrożeniem dla gatunków roślin jest zmiana charakteru ich siedlisk. Działalność człowieka zmierza do coraz lepszego wykorzystania gruntów ornych powoduje istotne zmiany we florze gminy. Straty w bioróżnorodności powodowane są: zarzucaniem tradycyjnej gospodarki łąkowopasterskiej, która nigdy nie była tutaj znacząca, stymulowaniem procesów sukcesyjnych i kurczenie się areału łąk, zanieczyszczaniem powietrza oraz opadami pyłów emitowanych przez elektrownię - Kozienice. 3.8. Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko nie przeprowadzano pomiaru hałasu komunikacyjnego. Najbliższy punkt, w którym prowadzono pomiar hałasu komunikacyjnego znajduje się w Zwoleniu tj. 25 km na kierunku południowo - wschodnim. Przez teren gminy przebiegają drogi: krajowa nr 12 i wojewódzkie nr 699 i 737. Przez obszar gminy przebiegają linie energetyczne wysokiego i średniego napięcia. Od stacji transformatorowych doprowadzana jest energia do odbiorców przyłączami. Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko zlokalizowane są punktowe źródła promieniowania elektromagnetycznego – 3 anteny sieci komórkowej (anteny sektorowe i radiolinii). Są one usytuowane w miejscowościach: Antoniówka, Gzowice-Folwarki i Siczki. W ramach monitoringu Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Warszawie, nie prowadził dotychczas okresowych badań kontrolnych poziomów pól promieniowania elektromagnetycznego w środowisku na terenie gminy Jedlnia - Letnisko 19 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 3.9. Gospodarka odpadami Odpady komunalne Na terenie gminy brak jest czynnych składowisk odpadów. Największą ilość odpadów komunalnych w gminie zebrano w 2010 roku – 766, 52 Mg, natomiast najmniej - 679, 40 Mg w 2007 roku. Średnia ilość odpadów zebranych w latach 2007 – 2010 wyniosła 728 Mg, a wytworzonych przez mieszkańca 64 kg/rok. Odpady ulegające biodegradacji w większości zagospodarowywane są w miejscu ich powstawania, czyli przy gospodarstwach domowych, jako kompost oraz jako pasze dla zwierząt, co wynika z charakteru wiejskiego gminy. Odpady objęte segregacją to głównie : szkło, makulatura, tworzywa sztuczne, metale oraz odpady wielkogabarytowe. Na terenie gminy znajduje się zamknięte składowisko odpadów w miejscowości Cudnów. Odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne Na terenie gminy jest prowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych tj. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Pozostałe rodzaje odpadów mogą trafiać do strumienia odpadów komunalnych. 4. Problemy ochrony środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko istotne z punktu widzenia projektu POŚ dla gminy Jedlnia - Letnisko 4.1. Degradacja gleb i powierzchni ziemi Na obszarze powiatu radomskiego jak i gminy Jedlnia - Letnisko dominują gleby o odczynie bardzo kwaśnym i kwaśnym pH od 4, 5 do, pH 5, 5, których udział jest znaczący i waha się w granicach 61 – 80 %. Spowodowane jest to stanem naturalnym. Odporność gleb na degradacje waha się od średniej do bardzo małej. Uwarunkowane jest to rodzajem skały macierzystej. Zakwaszenie gleb wpływa nie tylko na zmniejszenie plonów, lecz także sprzyja przyswajaniu przez rośliny metali ciężkich, co wymusza zwiększenie nakładów na zabiegi agrotechniczne gleb - wapnowanie i nawożenie. Udział gleb wymagających wapniowania waha się w granicach 41 – 60 %, bowiem zabieg ten ogranicza niepożądane skutki nadmiernego zakwaszenia gleb. Ma ono na celu poprawę odczynu oraz wpływa korzystnie na większość właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleb. Główne zagrożenia i problemy: - naturalne zagrożenie gleb procesami erozyjnymi, zakwaszenie gleb obniżające ich przydatność rolniczą, degradacja powierzchni ziemi spowodowana rozbudową infrastruktury technicznej zaopatrzenia w energię, wodę, a także rozbudową sieci drogowej, lokalne zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi głównie w sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych oraz pyłami ze względu na emisję wysoką z elektrowni. 4.2. Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych 4.2.1. Wody powierzchniowe Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko nie jest usytuowany punkt badania stanu, jakości wód powierzchniowych, dlatego ocenę jednolitych części wód województwa mazowieckiego, 20 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 badanych w 2010 roku przez WIOŚ w Warszawie2 oparto na badaniach przeprowadzonych w najbliżej położonym punktacie tj.: Zagożdżonka bez Kanału Gniewoszowsko - Kozienickiego w punkcie kontrolnym Świerże Górne (powiat kozienicki) na 0,10 km biegu rzeki poniżej terenu gminy Jedlnia Letnisko, wody powierzchniowe charakteryzowała III klasa pod względem elementów biologicznych, natomiast pod względem elementów fizyko – chemicznych II klasa. Ogólnie potencjał (umiarkowany) ekologiczny został zakwalifikowany do III klasy. Natomiast ocena badanych wód w jednolitych częściach pod względem elementów biologicznych odpowiadała III klasie, a pod względem elementów fizyko – chemicznych II klasie. Ocenę, jakości wód płynących będących środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych w woj. mazowieckim, w ppk. badanych w 2010 roku, wykonaną przez WIOŚ3 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1455) oparto na badaniach przeprowadzonych ww. tj.: Zagożdżonka bez Kanału Gniewoszowsko - Kozienickiego w punkcie kontrolnym Świerże Górne (powiat kozienicki) ,który charakteryzował stan, jakości pozaklasowy. 4.2.2. Wody podziemne Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko nie jest prowadzony monitoring wód podziemnych, ze względu na brak punktu pomiarowego. Główne zagrożenia i problemy: - dysproporcja pomiędzy długością sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na obszarze gminy, nieszczelne szamba, niewłaściwe odprowadzanie ścieków: odprowadzanie ścieków do rowów przydrożnych, cieków wodnych, na pola itp., stosowanie nawozów chemicznych, w miejscach gdzie wody gruntowe zalegają płytko pod powierzchnią, niekorzystny wpływ ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze spływów powierzchniowych. 4.3. Powietrze atmosferyczne Duży udział w zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego zwłaszcza w obrębie zwartej, istniejącej zabudowy ma spalanie węgla, emitowane głównie z palenisk domowych. Ponadto źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jedlnia - Letnisko są: procesy technologiczne i procesy energetycznego spalania paliw (na terenie gminy funkcjonują kotłownie komunalne), emisja komunikacyjna (ze względu na natężenie ruchu, pojazdy przemieszczające się tj. drogą krajową nr 12, drogami wojewódzkimi nr 699 i 737 oraz drogami powiatowymi i gminnymi, które są podstawowym źródłem zanieczyszczenia powietrza), stwarza zagrożenie dla środowiska w pobliżu dróg o znacznym natężeniu 2 3 Monitoring rzek w 20100 roku WIOS.2011. Monitoring rzek w 20100 roku WIOS.2011. 21 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 ruchu kołowego. Zanieczyszczenia komunikacyjne (tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, pyły z metalami ciężkimi) pogarszają też, jakość powietrza atmosferycznego oraz wpływają na wzrost stężenia ozonu w troposferze), emisja niska (indywidualne gospodarstwa domowe ogrzewane są poprzez własne kotłownie węglowe lub piece), duży wpływ na stan czystości powietrza ma ta emisja, która pochodzi z lokalnych kotłowni, palenisk indywidualnych oraz środków transportu. Lokalne systemy grzewcze i piece domowe praktycznie nie posiadają jakichkolwiek urządzeń ochrony powietrza. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność sezonową (związaną z okresem grzewczym). Tabela 4. Wykaz obiektów mogących pogorszyć stan powietrza atmosferycznego na terenie gminy Jedlnia – Letnisko Rodzaj obiektu Ilość Lokalizacja Droga krajowa 1 nr drogi 12 Droga wojewódzka 2 nr drogi 699,737 Oczyszczalnia ścieków 1 Jedlnia - Letnisko Linia kolejowa 2 Stacja paliw płynnych i gazowych Ośrodek zdrowia Kotłownia Radom - Dęblin Antoniówka, Rajec Poduchowy, Rajec Szlachecki Jedlna- Letnisko 3 1 9 Urząd Gminy w Jedlni - Letnisko Publiczna Szkoła Podstawowa w Gzowicach Publiczna Szkoła Podstawowa w JedlniLetnisko Zespół Szkół Ogólnokształcących w Natolinie Publiczna Szkoła Podstawowa w Słupicy Publiczne Gimnazjum w Jedlni-Letnisko Zespół szkół Ogólnokształcących w Myśliszewicach Publiczne Przedszkole w Jedlni-Letnisko PSP w Słupicy Źródło: UG Jedlnia- Letnisko Główne zagrożenia i problemy: - Zanieczyszczenia komunikacyjne związane ze wzrostem ruchu samochodowego. - Lokalna uciążliwość niskiej emisji: indywidualne paleniska domowe wykorzystujące węgiel złej, jakości. 4.4. Zasoby przyrodnicze Naturalna bioróżnorodność gminy Jedlnia uległa przekształceniom poprzez działalność rolniczą człowieka. Zachowały się jednak tereny leśne i siedliska, które zachowują ginące gatunki flory i fauny. Lasy w gminie Jedlnia – Letnisko zajmują 866, 7 ha tj. 13, 2 % ogólnej powierzchni terenu, która jest niższa w stosunku do lesistości powiatu (30 %). Rozmieszczenie lasów w gminie nie jest równomierne. Największy zwarty kompleks leśny położony jest w południowo wschodniej części gminy w dolinie rzeki Wiązownicy. Wg. regionalizacji przyrodniczo - leśnej wg. Tramplera i in. [1990] lasy gminy Rusinów są położone w VI Krainie Małopolska, II dzielnicy Łódzko - Opoczyńskiej, Mezoregionie B Piotrkowsko – Opoczyńskim oraz III dzielnicy Radomsko – Iłżeckiej, Mezoregionie A Równina Radomsko - Kozienicka. 22 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Rezerwat przyrody Jedlnia – utworzony został dla ochrony drzewostanów sosnowych pochodzenia naturalnego, położony, po obu stronach szosy Radom - Kozienice w odległości 12 km od Radomia, rozciąga się w zlewni rzeki Gzówki – dopływ Pacynki, gdzie utworzono sztuczny zbiornik wodny „Siczki”. Powierzchnia zajmowana przez Rezerwat wynosi 86, 42 ha (1,32 %). Kozienicki Park Krajobrazowy Kozienicki Park Krajobrazowy im. Profesora Ryszarda Zaręby wraz z otuliną - występuje północno – wschodniej części gminy. Odznacza się bogactwem i różnorodnością. Obfitość występujących tu gatunków flory i fauny - w tym chronionej i rzadkiej, ciekawe formy przyrody nieożywionej, liczne źródliska, cieki i oczka wodne związane ze znacznym udziałem siedlisk żyznych, wilgotnych i bagiennych w powiązaniu z zaznaczającym się tu dość specyficznym zróżnicowaniem form rzeźby terenu stanowią o szczególnej cenności tego wielkoobszarowego terenu chronionego, ujętego ponadto w znaczącym stopniu w oddzielne formy ochrony prawnej. Powierzchnia Parku wraz z otuliną w gminie Jedlnia - Letnisko wynosi 2 929, 47 ha (44 %). Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 - Ostoja Kozienicka (kod obszaru PLB140013) - obejmuje m.in. obszar gminy Jedlnia - Letnisko w północno – wschodniej części o powierzchni (2 572, 9 ha, (co stanowi ok. 39 % powierzchni) i znajduje się na terenie bogatym w liczne elementy rzeźby pochodzenia fluwioglacjalnego: szeregiem tarasów denudacyjnych opadających stopniowo ku dolinie Wisły, poprzedzielanych licznymi wałami wydmowymi, pomiędzy którymi znajdują się niecki, zwykle silnie zabagnione. Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Puszcza Kozienicka (kod obszaru PLH 14035) obejmuje część północno - wschodnią gminy. Jest to jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów puszczańskich w Polsce. O jego randze świadczy przede wszystkim - wysoka różnorodność biologiczna mierzona na wszystkich poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym Na terenie gminy w miejscowości Jedlnia – Letnisko znajduje się 1 pomnik przyrody tj.: sosna pospolita (Pinus silvestris) w Nadleśnictwo Radom Obr. Jedlnia poddz. 123. Szczególnie chronionymi obiektami przyrodniczymi jest rzeka Drzewiczka, kompleksy gleb II i III klasy bonitacyjnej oraz obszary leśne. - Główne zagrożenia i problemy: zmiana sposobu gospodarowania na łąkach i odejście od ich wykaszania i wypasania, co powoduje ich zakrzaczenie, wypalanie łąk, zagrożenia komunikacyjne występujące wzdłuż drogowych wysoka emisja związana z lokalizacją elektrowni Kozienice zagrożenia związane z pracami dotyczącymi odwodnienia dróg lub budową urządzeń infrastruktury drogowej. 4.5. Hałas Na stan akustyczny środowiska ma wpływ wiele czynników, wśród których należy wyróżnić uwarunkowania wynikające z położenia gminy: wielkość zajmowanego obszaru, zaludnienie, stopnień urbanizacji oraz rozwoju szlaków komunikacyjnych. Na terenie gminy występują drogi: krajowa, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Znaczna część tych dróg przebiega przez tereny zabudowane, z których większość, to tereny o funkcji mieszkaniowej, wymagającej zapewnienia komfortu akustycznego. Sąsiedztwo wymienionych dróg, jakości stanu 23 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 akustycznego środowiska powoduje, że obszary te należy sklasyfikować, jako miejsca potencjalnego zagrożenia hałasem komunikacyjnym drogowym. Przeprowadzenie modernizacji nawierzchni przyczyni się do znacznego polepszenia klimatu akustycznego w obszarze gęstej zabudowy mieszkaniowej. Dalsze działania wyciszania hałasu komunikacyjnego powinny przebiegać w kierunku poprawy stanu technicznego dróg. Na terenie gminy występuje także hałas szynowy (kolejowy), który jest związany z częstotliwością przejazdu składu pociągów. Hałas emitowany przez przemysł, nie stanowi na terenie gminy dużej uciążliwości dla środowiska i ludzi. Możliwości izolowania oraz ograniczania tego typu hałasu powinno przyczynić się do poprawy klimatu akustycznego terenów przemysłowych. Główne zagrożenia i problemy: - niekorzystne zjawisko rozszerzania się obszarów zagrożonych hałasem samochodowym brak inwentaryzacji obszarów, na których występują przekroczenia wartości normatywnych hałasu w środowisku, a w szczególności obszarów, na których przekroczone są wartości progowe hałasu w środowisku. 5. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ identyfikacja, analiza i ocena Dla ustalenia celów projektu „Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Jedlnia Letnisko”, nadto wykorzystano wymienione już uprzednio trzy główne i uzupełniające się nawzajem dokumenty polityki krajowej (Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2007-2015 i Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 – Ministerstwo Środowiska, 2010 r.). Polityka Ekologiczna Państwa zakłada, że zasadą stanowiącą nadrzędne kryterium rozwiązań strategicznych powinna być konstytucyjna zasada zrównoważonego rozwoju, którą należy stosować wraz z zasadami pomocniczymi i konkretyzującymi. Dlatego należy przyjąć, że: cele ochrony środowiska w gminie Jedlnia - Letnisko oraz zasady realizacji tych celów są w najwyższym stopniu zbieżne z odpowiadającymi im celami oraz zasadami polityki ekologicznej ustanowionymi na poziomie międzynarodowym i krajowym. Celem nadrzędnym polityki ekologicznej województwa mazowieckiego jest: „Ochrona walorów przyrodniczych i poprawa standardów środowiska” Cele główne dla Województwa Mazowieckiego : Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska (dotyczy wód powierzchniowych i podziemnych, gleb, odpadów, powietrza atmosferycznego, hałasu i promieniowania elektromagnetycznego). Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii. Rozwój proekologicznych form działalności w gospodarce (w szczególności w rolnictwie, transporcie i eksploatacji kopalin). Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych, ochronę ekosystemów cennych pod względem przyrodniczym, ochronę i rozwój ekosystemów leśnych. 24 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Poprawę bezpieczeństwa ekologicznego (w zakresie ochrony przed powodzią, suszą, osuwiskami i pożarami, a także zmniejszenia ryzyka związanego z transportem substancji niebezpiecznych oraz występowaniem awarii przemysłowych). Wzrost poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji ekologicznej). Cele strategiczne dla Powiatu Radomskiego Wzrost konkurencyjności gospodarki, zatrudnienia i przedsiębiorczości mieszkańców Rozwój usług społecznych oraz tworzenie społeczeństwa obywatelskiego i informacyjnego Cele operacyjne dla Powiatu Radomskiego: Likwidacja niedoborów w sferze infrastruktury technicznej oraz ochrona środowiska przyrodniczego Poprawa efektywności i specjalizacji sektora rolnego Rozwój aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu Rozwój infrastruktury turystycznej Promocja walorów i zasobów Powiatu Podniesienie poziomu wykształcenia, wiedzy i umiejętności praktycznych mieszkańców Poprawa stanu zdrowia mieszkańców oraz pomocy społecznej Poprawa stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego Wspieranie działań na rzecz integracji i aktywizacji prospołecznej mieszkańców Edukacja ekologiczna i promocja proekologicznego stylu życia mieszkańców Upowszechnienie technologii informacyjnych i komunikacyjnych Poprawa, jakości pracy Starostwa Powiatowego w Radomiu i powiatowych jednostek organizacyjnych Cele polityki ekologicznej dla Powiatu Radomskiego Cele strategiczne dla Powiatu Radomskiego w zakresie ochrony środowiska: Wzrost konkurencyjności gospodarki, zatrudnienia i przedsiębiorczości mieszkańców Rozwój usług społecznych oraz tworzenie społeczeństwa obywatelskiego informacyjnego i Cele operacyjne dla Powiatu Radomskiego w zakresie ochrony środowiska: Likwidacja niedoborów w sferze infrastruktury technicznej oraz ochrona środowiska przyrodniczego Poprawa efektywności i specjalizacja sektora rolnego Rozwój infrastruktury turystycznej Promocja walorów i zasobów Powiatu Edukacja ekologiczna i promocja proekologicznego stylu życia mieszkańców Cele te uwzględniają kryterium zrównoważonego rozwoju. Można stwierdzić, że przyjęte w „Programie...” cele ochrony środowiska oraz towarzyszące mu zasady realizacji są w wystarczającym stopniu zgodne z odpowiadającymi im celami i priorytetami polityki ekologicznej ustanowionymi w „Strategii rozwoju województwa...”, „Strategii rozwoju powiatu ...” oraz „Planu rozwoju lokalnego gminy…”. 25 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Prócz nadrzędnych kryteriów polityki ekologicznej w projekcie Programu określono również cele i priorytety ekologiczne, odnoszące się do zagadnień ochrony środowiska, posiadających kluczowe znaczenie dla gminy Jedlnia - Letnisko. Poniżej zestawiono priorytety ekologiczne w aspekcie zgodności z odpowiadającymi im priorytetami regionalnymi i krajowymi. Podstawę do sformułowania gminnych priorytetów ekologicznych stanowiła ocena stanu i tendencji zmian w zakresie poszczególnych komponentów środowiska i uciążliwości oraz analiza zagrożeń w świetle przyszłościowego rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Jedlnia - Letnisko, przy równoczesnym uwzględnieniu wymagań w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych. Wśród najważniejszych kryteriów, branych pod uwagę przy formułowaniu priorytetów w skali gminy, należy wymienić: Wymogi wynikające z ustawy "Prawo ochrony środowiska", ustawy o odpadach i ustawy "Prawo Wodne" oraz innych ustaw komplementarnych, Zgodność z celami zawartymi w Polityce Ekologicznej Państwa, Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r. (aktualizacja), Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Plan rozwoju lokalnego powiatu radomskiego na lata 2007 – 2013, Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu radomskiego do 2020 roku, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Jedlnia - Letnisko – aktualizacja, Skala dysproporcji pomiędzy aktualnym stanem środowiska, a wymaganym przez prawo. Biorąc pod uwagę powyższe kryteria sformułowano następującą listę działań priorytetowych w następujących obszarach: Ochrona powietrza atmosferycznego zgazyfikowania gminy termomodernizacji budynków jednostek organizacyjnych Gminy i użytkowników indywidualnych budowy / modernizacji sieci dróg gminnych popularyzacji zmniejszenia zapotrzebowania na energię na korzyść np. produkcji energii z odnawialnych zasobów energetycznych (np.: program wykorzystania biomasy do celów grzewczych, adresowany do jednostek organizacyjnych Gminy oraz do odbiorców indywidualnych na jej terenie termodernizacja obiektów jednostek organizacyjnych Gminy i użytkowników indywidualnych popularyzacji ekologicznych technologii i systemów grzewczych modernizacja sieci elektroenergetycznej Ograniczenie hałasu i promieniowania elektromagnetycznego likwidacja źródeł hałasu przez tworzenie stref wolnych od transportu, ograniczenie szybkości ruchu wykorzystywanie planowania przestrzennego dla rozdzielenia potencjalnych źródeł hałasu od terenów mieszkaniowych budowa/modernizacja nawierzchni dróg gminnych 26 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 wprowadzanie zieleni izolacyjnej przy drogach poprawa izolacji budynków mieszkalnych (poprzez wymianę okien) wprowadzenie do planu miejscowego zapisów dotyczących projektowanych obiektów promieniowania niejonizującego istniejących i Zasoby wodne i gospodarka wodno - ściekowa budowa oczyszczalni przydomowych rozbudowa kanalizacji sanitarnej rozbudowa sieci wodociągowej wykorzystanie zasobów wód podziemnych wyłącznie dla zaopatrzenia ludności w wodę pitną racjonalne stosowanie nawozów naturalnych i sztucznych, w celu poprawy, jakości wód powierzchniowych i podziemnych wspieranie budowy szczelnych zbiorników na gnojowicę i/lub gnojówkę oraz płyt obornikowych w gospodarstwach rolnych prowadzących hodowlę zwierząt likwidacja nielegalnych zrzutów ścieków Ochrona powierzchni ziemi ochrona gleby przed erozją wietrzną i zakwaszaniem ograniczanie spływu zanieczyszczeń azotowych ze źródeł rolniczych popieranie rolnictwa ekologicznego i integrowanego waloryzacja terenów pod względem ich przydatności do produkcji zdrowej żywności oraz promocja takiej żywności, zagospodarowanie gleb w sposób, który odpowiada w pełni ich przyrodniczym walorom i klasie bonitacyjnej zmiana istniejących gospodarstw rolnych na potrzeby agroturystyki. Gospodarka odpadami zapobieganie i ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu oraz limitów odzysku i recyklingu odpadów uruchomienie Mobilnego Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów wdrożenie programu usuwania wyrobów zawierających azbest likwidacja i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów i likwidacja „dzikich wysypisk odpadów”. Ochrona przyrody i zasobów naturalnych realizacja programu zalesień ochrona istniejących zbiorników wodnych i zachowanie istniejących terenów podmokłych, torfowisk, oczek wodnych, itp. wykorzystanie walorów przyrodniczych dla rozwoju agroturystyki ochrona zasobów leśnych (utrzymanie wielofunkcyjności lasów i wzmożenie ich ochrony oraz korzystnego oddziaływania na środowisko - zwiększenie funkcji wodochronnej i klimatotwórczej) 27 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Edukacja ekologiczna i propagacja działalności proekologicznej udział władz samorządowych i społeczeństwa w procesie edukacji ekologicznej dostosowanie form edukacji ekologicznej do potrzeb różnych grup społecznych popularyzacja zasad Dobrej Praktyki Rolniczej współpraca z organizacjami pozarządowymi i lokalnymi samorządami itp. propagacja wykorzystania alternatywnych źródeł energii i biopaliw podnoszenie świadomości społeczeństwa związanej z występowaniem źródeł promieniowania i ich oddziaływania (poprzez media). organizowanie akcji promocyjnych i konkursów w zakresie efektywności energetycznej kształtowanie proekologicznych wzorców konsumpcji w gospodarstwie domowym prowadzących do zmniejszenia ilości odpadów i ich segregacji. popularyzacja oszczędzania wody, ochrony przed hałasem oraz zrównoważonego rozwoju działania na rzecz wzrostu świadomości ekologicznej społeczności lokalnych, władz szczebla lokalnego w zakresie zrozumienia celów ochrony przyrody i różnorodności biologicznej, stałe podejmowanie działań informacyjnych, promocyjnych, edukacyjnych w formie audycji i publikacji podnoszenie świadomości mieszkańców gminy w dziedzinie ochrony środowiska poprzez prowadzenie kampanii informacyjno – edukacyjnej w środkach masowego przekazu, kursów, szkoleń, wystaw, konkursów, imprez masowych m.in. upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o ochronie przyrody i lasów, jak też roli zadrzewień współpraca z sąsiednimi gminami w zakresie ochrony środowiska promocja agroturystyki i turystyki (produktu gminy). 6. Analiza poprawności określenia stanu aktualnego w projekcie Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko 6.1. Odpady komunalne W wielu gospodarstwach domowych na terenach wiejskich odpady segregowane są z przeznaczeniem na: - kompost – odpady kuchenne, z uprawy polowej, przydomowych działek, - do spalania w warunkach domowych – odpady z tworzyw sztucznych, tkaniny, papier itp. W grupie odpadów gospodarskich znajdują się również odpady niebezpieczne typu: opakowania po lekach, środki medyczne, opatrunkowe, opakowania i resztki środków chemicznych i ochrony roślin. Ich unieszkodliwianie w sposób gospodarski, w przydomowych Odpady komunalne wytwarzane w gospodarstwach domowych na terenie gminy Jedlnia Letnisko są zbierane przede wszystkim przez PWNS Almax Sp. z o.o. ul. Wrocławska 3, 26 – 600 Radom i poddawane procesowi odzysku i unieszkodliwiania głównie na terenie województwa mazowieckiego. Niesegregowane odpady komunalne wytwarzane na terenie gminy Jedlnia - Letnisko w gospodarstwach domowych są gromadzone w workach z tworzywa sztucznego (kolor czarny) o poj. 120 dm3 oraz w pojemnikach indywidualnych o poj. 120 – 240 dm3. Odpady w pobliżu obiektów infrastruktury (cmentarze) gromadzone są w kontenerach o poj. 1,1 – 7m 3. Odpady z obiektów infrastruktury są odbierane przez PWNS Almax Sp. z o.o. ul. 28 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Wrocławska 3, 26 – 600 Radom oraz Miejski Zakład Usług Komunalnych – Pionki ul. Zakładowa 7, 26 670 Pionki. W ramach selektywnej zbiórki na terenie gminy Jedlnia - Letnisko ze strumienia odpadów komunalnych zbierane są przede wszystkim następujące rodzaje odpadów: papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metale, a także odpady wielkogabarytowe. Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy Jedlnia - Letnisko prowadzona jest przez PWNS Almax ul. Wrocławska 3, 33-300 Nowy Sącz. Odpady selektywnie zbierane na terenie gminy systemem workowym, jako frakcja sucha przy udziale worków z tworzywa sztucznego (poj. 120 dm3) trafiają do P.P.H.U. Radkom Sp. z o.o. w Radomiu ul. Witosa 76, 26 – 600 Radom oraz Zakładu Segregacji i Odzysku Odpadów „ALMAX” o/Skarżysko – Kamienna). Odpady wielkogabarytowe zbierane są akcyjnie poprzez wystawki organizowane w określonych terminach na terenie gminy przez przewoźnika. Największy udział odpadów komunalnych zebranych w sposób selektywny - 47% przypada na papier i tekturę, natomiast najmniejszy - 1 % na metale. Udział wysegregowanych odpadów komunalnych w stosunku do zebranych ogólnie w analizowanym okresie waha się od 7,87 % (2008 r.) do 16,16 % (2010 r.) Tabela 5. Ilość zebranych odpadów w wyniku selektywnej zbiórki na terenie gminy Jedlnia - Letnisko w 2010 roku Lp. Rodzaj odpadu 1 Szkło 2 Papier i makulatura 3 Tworzywa sztuczne 3 Metale Proces odzysku 2010 5,3 Recykling 18,14 16,56 1 Razem 41 Źródło; UG Jedlnia - Letnisko Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko jest prowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych w ograniczonym zakresie tj. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Według prognoz na tym terenie wytworzono w 2010 roku 19 Mg odpadów niebezpiecznych, wśród których mogą znajdować się przeterminowane leki i termometry rtęciowe. Odpady we wspomnianym rodzaju były zbierane w 2008 i 2009 roku. Odpady te mogą trafiać także do strumienia odpadów komunalnych Odpady opakowaniowe Na terenie gminy w sposób selektywny zebrano odpady opakowaniowe w 2010 roku w ilości 41 Mg. Niski poziom i udział odzysku odpadów opakowaniowych w stosunku do ogólnie zebranych odpadów komunalnych tj. ok. 5 % wskazuje, iż znaczna część z nich jest zagospodarowywana przez mieszkańców we własnym zakresie m.in. poprzez spalanie w instalacjach grzewczych, a także trafiają do pojemników (worków) na zmieszane odpady komunalne. Odpady wielkogabarytowe Na terenie gminy jest prowadzona zbiórka odpadów wielkogabarytowych. W 2010 roku zebrano 3,60 Mg takich odpadów.. 29 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 6.2. Odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne Odpady medyczne i weterynaryjne Wg informacji UG Jedlnia - Letnisko odpady tego rodzaju są odbierane z Zakładu Opieki Zdrowotnej w Jedlni - Letnisko przez podmiot uprawniony i wywożone celem unieszkodliwiania poza teren gminy. Na terenie gminy ilość wytworzonych odpadów medycznych w placówkach opieki zdrowotnej w latach 2007 – 2010 waha się od 303 kg do 162 kg, co wykazuje spadek o 141 kg. Podobnie odpady weterynaryjne wytwarzane w gabinecie weterynaryjnym w Jedlni – Letnisko są odbierane przez podmiot uprawniony i wywożone do unieszkodliwiania poza teren gminy. Ilość wytworzonych odpadów weterynaryjnych waha się od 30 kg (2007 r.) do 48 kg (2010r.) i wykazuje wzrost o 18 kg . Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (również sprzęt zawierający substancje zubożające warstwę ozonową) Na terenie gminy jest prowadzona zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W 2008 roku zebrano 19 Mg, a w 2009 roku 4,88 Mg, co wykazuje spadek o 14,12 Mg. Mieszkańcy gminy Jedlnia - Letnisko mogą bezpłatnie oddawać elektrośmieci podczas prowadzonej okresowo zbiórki przez P.W.N.S.”Almax” ul. Wrocławskiej 6 26 - 600 Radom. Odpady zawierające azbest Znaczący korzystny wpływ na zdrowie i życie ludzi będzie mieć realizacja Programu usuwania azbestu. Wg. UG Jedlnia - Letnisko na terenie gminy znajduje się ok. 365 783 m2 płyt azbestowo – cementowych. Demontażem, odbiorem i transportem azbestu mogą zajmować się przede wszystkim jednostki posiadające stosowne pozwolenia w zakresie gospodarki odpadami remontowymi zawierającymi azbest. W przypadku demontażu azbestu w gospodarstwach domowych mogą to zadanie realizować właściciele nieruchomości po uprzednim przeszkoleniu i zastosowaniu odpowiednich środków technicznych (prace te będą wykonywane incydentalnie). Azbest (o kodach 170601* i 170605*) usunięty z terenu gminy Jedlnia - Letnisko, będzie trafiał na składowisko odpadów niebezpiecznych poza terenem gminy. Wyeksploatowane pojazdy i opony Na koniec 2010 roku zostało wyrejestrowanych 118 szt. (wraków) pojazdów. Ilość wraków samochodowych będzie rosła w związku z dużą liczbą starych samochodów sprowadzanych do Polski z Europy Zachodniej. Wraki samochodowe są złomowane przez wyspecjalizowane firmy. W powiecie radomskim znajdują się podmioty, które posiadają uprawnienia Marszałka Województwa Mazowieckiego do wydawania zaświadczeń niezbędnych do wyrejestrowania samochodu. Baterie i akumulatory Ze względu na oddawanie tego typu odpadów w rozproszonych punktach sprzedaży (oddanie starego akumulatora przy zakupie nowego) w tym na terenie gminy brak jest danych dotyczących ilości wytworzonych odpadów tego rodzaju. Nadto na terenie gminy jest zorganizowanego systemu zbiórki zużytych baterii. Oleje odpadowe 30 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Wymiana przepracowanych olei jest realizowana przez podmioty w rozproszeniu zajmujące się obsługą pojazdów na terenie gminy i poza jej granicami, stąd brak jest danych ilościowych. Przeterminowane pestycydy Opakowania po środkach ochrony roślin trafiają na terenie gminy do strumienia odpadów komunalnych. W związku z zapisami ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, producenci i importerzy są zobowiązani do odebrania tych opakowań. Ze względu na brak zbiórki opakowań po środkach ochrony roślin na terenie gminy brak jest danych o ich ilości. Odpady zawierające PCB Na terenie gminy nie zinwentaryzowano odpadów zawierających PCB. Odpady pozostałe Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych Wg. szacunku na terenie gminy w 2010 roku zostało wytworzono 145 Mg odpadów budowlanych. Gmina nie posiada danych dotyczących ilości wytwarzanych odpadów budowlanych, gdyż najczęściej zagospodarowywane są one przez samych wytwórców na inne cele budowlane. Osady ściekowe Wg. przekazanej informacji przez UG Jedlnia - Letnisko z terenu gminy wywożono do unieszkodliwiania osady ściekowe poza teren gminy tj. do P.P.H.U Radkom Sp. z o.o. w Radomiu. Na podstawie informacji UG Jedlnia - Letnisko w 2008 roku wytworzono największą ilość tych odpadów - 41 Mg. Odpady specyficzne Na obszarze gminy zbiórką, transportem i unieszkodliwianiem padłych zwierząt zajmuje firma AMBA Sp. z o.o. w Radzanowie ul. Siemiątkowskiego 27, na podstawie umowy zawartej z Urzędem Gminy. W latach 2007 – 2010 zebrano 20 szt. padłych zwierząt. 6.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów Na terenie gminy brak jest instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W miejscowości Cudnów znajduje się zamknięte składowisko odpadów, które jest poddane procesowi rekultywacji. 7. Analiza skutków środowiskowych aktualnego stanu gospodarki odpadami Analiza skutków środowiskowych, jakie może powodować aktualny stan gospodarki odpadami, została przeprowadzona osobno dla odpadów komunalnych i odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne. 31 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 7.1. Odpady komunalne Na terenie gminy liczba nieruchomości, które posiadały zawarte umowy na odbiór odpadów komunalnych, co stanowiło ok. 39 % nieruchomości na terenie gminy na koniec 2008 roku, a na koniec 2010 roku 41 %. Ponadto w gminie funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” – zbierane są odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, szkła, papieru i metalu. Zbiórka odbywa poprzez worki z tworzywa sztucznego o poj. 120 dm3 oraz pojemniki indywidualne o poj. 120 – 240 dm3. Na terenie gminy jest prowadzona odrębna zorganizowana selektywna zbiórka odpadów takich jak odpady wielkogabarytowe oraz zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Analiza stanu obecnego gospodarki odpadami pozwala na przedstawienie wniosków: - zmniejszenie ilości odpadów komunalnych trafiających na składowisko poprzez selekcję odpadów „u źródła”, - zwiększenia ilości odzyskiwanych surowców wtórnych z odpadów metalowych, szklanych, plastikowych i papieru (w wyniku wstępnej segregacji „ u źródła” i segregacji wtórnej RZGO), - odzysk, do poziomu limitów odzysku i recyklingu, odpadów ulegających biodegradacji i opakowaniowych, - wydzielanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w wyniku przeprowadzanej segregacji wtórnej, w tym poprzez Mobilny Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów), - eliminacji odpadów niebezpiecznych (tj.; azbest, akumulatory, sprzęt AGD, opony itp.) trafiających na „dzikie wysypiska”. Cel ten zostanie osiągnięty po przeprowadzeniu akcji informacyjnej wśród mieszkańców gminy oraz poprzez dogodną lokalizację punktu zbierania odpadów, w tym niebezpiecznych i wprowadzenie odbioru tego rodzaju odpadów systemem „na telefon”. - zmniejszenia emisji metanu do atmosfery (kompostowanie odpadów i ich zagospodarowywanie, kierowanie resztek odpadów ulegających biodegradacji do RZGO). 7.2. Odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych żadnych składowisk odpadów niebezpiecznych, ani innych instalacji do odzysku i unieszkodliwiana odpadów niebezpiecznych. Do odpadów niebezpiecznych zakwalifikowano: przeterminowane lekarstwa, termometry rtęciowe, świetlówki, baterie, rozpuszczalniki, kwasy i alkalia, środki ochrony roślin, farby itp. – poddawane głównie unieszkodliwianiu poprzez spalanie w instalacjach poza granicami powiatu. Natomiast do odpadów innych niż niebezpieczne zaliczono: - zużyte opony – odzyskiwane są w procesie współspalania w instalacjach poza granicami powiatu, - odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej – w większości poddawane są procesom odzysku, - odpady opakowaniowe – poddawane w większości procesom odzysku. 32 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Możliwe niepożądane skutki dla środowiska określone na podstawie diagnozy stanu środowiska projektu Aktu. PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko dla odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne to: - zanieczyszczenie gleb i wód związkami zawartymi w odpadach niebezpiecznych – nieprawidłowe postępowanie z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi, - zanikanie warstwy ozonu – niewystarczająca ilość instalacji do demontażu i odzysku CFC z urządzeń, - wykorzystywanie zasobów naturalnych – brak technologii wykorzystujących odpady w procesie produkcyjnym. 8. Analiza i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie Programu ochrony środowiska i Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia - Letnisko Po analizie projektu „Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Jedlnia – Letnisko i projektu „Aktualizacja Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia – Letnisko” na podstawie listy działań priorytetowych zidentyfikowano rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Wszystkie przedsięwzięcia charakteryzują się ograniczonym terytorialnie oddziaływaniem na środowisko, głównie lokalnym. Ich oddziaływanie będzie skutkowało poprawą stanu środowiska na danym terenie. W tabeli 6 przedstawiono listę przedsięwzięć priorytetowych gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2018 Tabela 6. Lista przedsięwzięć priorytetowych gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 2018 L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 11. 12. Opis przedsięwzięcia Budowa/modernizacja dróg gminnych w miejscowościach: Jednia - Letnisko Cudnów Maryno Gzowice Myśliszewice Groszowice Rajec Szlachecki Rajec Poduchowy Natolin Sadków Sadków Górki Lasowice Budowa ciągów pieszych przy drogach gminnych/powiatowych Modernizacja oświetlenia ulicznego w miejscowościach: Jedlnia Letnisko Sadków Siczki Rajec Szlachecki Rajec Poduchowny Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowościach: Jedlnia Letnisko Modernizacja oczyszczalni ścieków Budowa systemu przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na terenach pozbawionych kanalizacji Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody Rozwój selektywnej zbiórki odpadów w gminie Rozbudowa sieci gazociągowych na terenie gminy Opracowanie założeń do planu zaopatrzenia gminy w energię elektryczną 33 Jednostka odpowiedzialna Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Zakład gazowniczy Wójt Gminy Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 13. 14. 15. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów w gminie Realizacja programu eliminowania wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia Uruchomienie i eksploatacja Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów Wójt Gminy Wójt Gminy, właściciele Wójt Gminy, 16. Zwiększanie odzysku odpadów w wyniku wstępnej segregacji Wójt Gminy 17. Inwentaryzacja i likwidacja „dzikich wysypisk” na terenie gminy Wójt Gminy 18. Monitoring składowiska odpadów w Cudnowie Wójt Gminy 19. 20. 21. 22. 23. 24. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem zbierania ( w tym selektywnie) odpadów komunalnych Monitoring systemu gospodarki odpadami Zbiórka padłych zwierząt Podnoszenie świadomości w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami komunalnymi Rozwój i ujednolicenie systemów zbierania zużytych olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Zalesienie gruntów na terenie gminy 32. Organizowanie szkoleń w celu pozyskiwania środków na inwestycje związane z ochroną środowiska Opracowanie planu szkoleń i kursów dla popularyzacji rolnictwa ekologicznego Organizowanie szkoleń i kursów z zakresu rolnictwa ekologicznego Opracowanie gminnego programu wspierania modernizacji gospodarstw dla potrzeb agroturystyki Realizacja gminnego programu wspierania modernizacji gospodarstw dla potrzeb agroturystyki Poprawa, jakości produktów w gospodarstwach ekologicznych – uzyskanie odpowiednich certyfikatów Opracowanie gminnego programu restrukturyzacji produkcji rolnej Realizacja gminnego programu restrukturyzacji produkcji rolnej 33. Analiza możliwości rozwoju przetwórstwa w gminie 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 35. Organizacja dla rolników szkoleń, warsztatów i seminariów z zakresu działań grup producenckich Opracowanie programu promowania produkcji ekologicznej 36. Promowanie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej 37. Promocja agroturystyki i turystyki aktywnej 34. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. Realizacja gminnego programu promowania produkcji ekologicznej Opracowanie raportu o stanie bazy turystyczno-rekreacyjnej na terenie gminy Opracowanie gminnego planu wspierania obszarów atrakcyjnych turystycznie Realizacja gminnego planu wspierania obszarów atrakcyjnych turystycznie Promocja lokalnych produktów i atrakcji turystycznych Tworzenie i rozwój produktu turystycznego wokół lokalnych atrakcji turystycznych Wyznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nowych terenów turystycznych i rekreacyjnych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska naturalnego Wspieranie budowy centrum rekreacji i sportu w oparciu o zbiornik Siczki Realizacja programów edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie racjonalnego korzystania z zasobów przyrodniczych, kształtowania środowiska naturalnego i jego ochrony Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy ODR, Wójt Gminy ODR, Wójt Gminy Wójt Gminy Rolnicy Rolnicy Wójt Gminy Rolnicy Wójt Gminy ODR, Wójt Gminy ODR, Wójt Gminy ODR, Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Rolnicy, Wójt Gminy Rolnicy, Wójt Gminy Wójt Gminy Wójt Gminy Starostwo Powiatowe, Wójt Gminy Dla wszystkich przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o 34 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004 Nr 257 poz. 2573 z późn. zm.), nakładają obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, a przedsięwzięcia, które mogą oddziaływać na środowisko mogą mieć nałożony obowiązek przeprowadzenia oceny i sporządzenia raportu. Raporty oddziaływania na środowisko dot. poszczególnych zadań inwestycyjnych, które mogą wskazywać działania wariantowe. Wymienione w powyższej tabeli działania wynikają w większości z konieczności spełniania zarówno krajowych wymagań prawnych, jak i wymagań międzynarodowych m. in. wynikających z wymgów Unii Europejskiej. 9. Określenie, analiza i ocena stanu środowiska przewidywanym znaczącym oddziaływaniem na obszarach objętych Zadaniem aktualizacji proj. Aktu POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko jest przedstawienie zakresu działań koniecznych dla zapewnienia ochrony środowiska. Głównym celem Prognozy jest określenie możliwych skutków i oddziaływań na środowisko, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji aktualizacji proj. POŚ i PGO. Tabela 7. Matryca wpływów zagadnień na poszczególne elementy ochrony środowiska Obszary Natura 2000 Różnorodność biologiczna Ludzie Zwierzęta Rośliny Wody Powietrze Powierzchnia ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra mineralne Zagadnienie * * + * * * + + + + * * + * * + * * * + + + + * * + * * + * * * + + + + * * + Opracowanie założeń do planu zaopatrzenia gminy w energię elektryczną * * + * * * + + + + * * + Rozbudowa sieci gazociągowych na terenie gminy * * + * * * + + + + * * + Opracowanie programu popularyzacji budowy nowoczesnych ekologicznych kotłowni * * + * * * + + + + * * + Kierunek działań Budowa/modernizacja dróg gminnych w miejscowościach : Ochrona powietrza atmosferycznego Jednia - Letnisko Cudnów Maryno Gzowice Myśliszewice Groszowice Rajec Szlachecki Rajec Poduchowy Natolin Sadków Sadków Górki Lasowice Budowa ciągów pieszych przy drogach gminnych/powiatowych Modernizacja oświetlenia ulicznego w miejscowościach: Jedlnia Letnisko Sadków Siczki Rajec Szlachecki Rajec Poduchowny 35 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Modernizacja kotłowni ciepłowniczych w obiektach jednostek organizacyjnych Gminy * * + * * * + + + + * * + Budowa kotłowni ekologicznych w obiektach jednostek organizacyjnych Gminy * * + * * * + + + + * * + Modernizacja systemów grzewczych w budynkach jednostek organizacyjnych gminy * * + * * * + + + + * * + Budowa i modernizacja tras rowerowych * * + * * * + + + + * * + Termodernizacja budynków jednostek organizacyjnych Gminy * * + * * * + + + + * * + Termodernizacja budynków gospodarstwach indywidualnych * * + * * * + + + + * * + * * + + + + + + + + * * + * * + + + + + + + + * * + * + + * + + + + + * * * + * + + + + + + + + * * * + * + + * + + + + + * * * + * + + + + + + + + * * * + * + + + + + + + + * * * + * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * w Budowa kotłowni ekologicznych w gospodarstwach indywidualnych Budowa/modernizacja dróg gminnych w miejscowościach: Ograniczanie hałasu Jednia - Letnisko Cudnów Maryno Gzowice Myśliszewice Groszowice Rajec Szlachecki Rajec Poduchowy Natolin Sadków Sadków Górki Lasowice Wprowadzania zieleni izolacyjnej przy drogach Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości: Jedlnia Letnisko Budowa i modernizacja oczyszczalni Zasoby wodne ścieków i gospodarka wodno - ściekowa Budowa systemu przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na terenach pozbawionych kanalizacji Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody Opracowanie planu szkoleń i kursów dla Ochrona popularyzacji rolnictwa ekologicznego powierzchni ziemi Organizowanie szkoleń i kursów z zakresu rolnictwa ekologicznego Poprawa, jakości produktów w gospodarstwach ekologicznych – uzyskanie odpowiednich certyfikatów Opracowanie gminnego programu restrukturyzacji produkcji rolnej 36 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Realizacja gminnego programu restrukturyzacji produkcji rolnej * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * + * + + + + + + + + * * + * * + + + + + + + + * * + Uruchomienie i eksploatacja Mobilnego Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów + * + * * * * + + + * * + Zwiększanie odzysku odpadów w wyniku wstępnej segregacji + * + + + + + + + + * * + Likwidacja „dzikich wysypisk” na terenie gminy Monitoring składowiska odpadów w Cudnowie Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym systemem zbierania ( w tym selektywnie) odpadów komunalnych Monitoring systemu gospodarki odpadami + + + + + + + + + + + * * + + + + + + + + + + + * * * * + * * * + + + + * * + * * + * * * + + + + * * + Zbiórka padłych zwierząt + + + + + + + + + + + * * Podnoszenie świadomości w zakresie prawidłowych sposobów postępowania z odpadami komunalnymi + + + + + + + + + + + * * Rozwój i ujednolicenie systemów zbierania zużytych olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności + + + + + + + + + + + * * + + + + + + + + + + + * * * + + + + + + + + + * * * * + + + + + + + + + * * * * + + + + + + + + + * * * * + + + + + + + + + + * * * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * Promowanie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej * * + + + + + + * * * * * Realizacja gminnego programu promowania produkcji ekologicznej * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * Analiza możliwości rozwoju przetwórstwa w gminie Realizacja zadań ujętych gospodarki odpadami w planie Realizacja programu eliminowania wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia Gospodarka odpadami Rozwój istniejących systemów zbierania małogabarytowych baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Inwentaryzacja terenów pod zalesienia Opracowanie uproszczonych planów Ochrona przyrody urządzania lasów i zasobów Zalesienie gruntów na terenie gminy naturalnych Edukacja ekologiczna i propagacja działalności proekologicznej Wspieranie budowy centrum rekreacji i sportu w oparciu o zbiornik Siczki Organizacja dla rolników szkoleń, warsztatów i seminariów z zakresu działań grup producenckich Opracowanie programu promowania produkcji ekologicznej Promocja agroturystyki i turystyki aktywnej 37 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Opracowanie raportu o stanie bazy turystyczno-rekreacyjnej na terenie gminy Opracowanie gminnego planu wspierania obszarów atrakcyjnych turystycznie * * + + + + + + * * * * * * * + + + + + + * * * * * + wpływ pozytywny, - wpływ negatywny, * brak wpływu W ramach podsumowania należy zaznaczyć, że wpływ realizacji celów proj. Aktu. Programu i Planu, poprzez konkretne zadania, mają charakter pozytywny. Poszczególne kierunki działań mogą w różnym stopniu oddziaływać na środowisko, jednak w efekcie prognozuje się poprawę, jakości środowiska i jego funkcjonowania. Jedną z ważniejszych inwestycji na terenie gminy Jedlnia - Letnisko dla poprawy, jakości środowiska będzie przede wszystkim przeprowadzanie inwestycji w zakresie gospodarki wodno - ściekowej. Dotyczy to rozbudowy kanalizacji.. Inwestycje te przyczynią się do wydłużenia sieci kanalizacyjnej. Działanie takie bez wątpienia przyczyni się do poprawy, jakości środowiska w gminie. Następną grupę zadań inwestycyjnych w gminie stanowią zadania zmierzające do poprawy infrastruktury drogowej. Wymienia się działania polegające na przebudowie dróg gminnych. Są to inwestycje wykazujące nieznaczne negatywne oddziaływanie na środowisko, jedynie w fazie realizacji prac drogowych. Drogi z poprawioną nawierzchnią, w fazie eksploatacji, stanowią źródło zanieczyszczeń znacznie mniej uciążliwe dla środowiska w porównaniu ze stanem wcześniejszym. Ograniczeniu ulegają szczególnie emisje hałasu i wibracji. Usprawnienie płynności ruchu w sieci dróg może doprowadzić do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza. Racjonalna gospodarka oraz prowadzenie selektywnej zbiórki i odzysk surowców m.in. w MPDGO, stanie się także przyczyną poprawy, jakości środowiska, a szczególnie powierzchni ziemi, na terenie gminy. Poza tym istnieje szansa, że likwidacja „dzikich” wysypisk stanie się skuteczną metodą ochrony środowiska. Istotnym zadaniem gminy są działania zmierzające do bezpiecznego usunięcia azbestu i wyrobów zawierających azbest. Oddziaływanie na środowisko ww. inwestycji na wszystkie formy ochrony przyrody (Dz. U. z 2004 r. nr 92. poz. 880 ze zm.) Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko znajdują się: - Kozienicki Park Krajobrazowy - Rezerwat przyrody Jedlnia - Obszar Natura 2000 Ostoja Kozienicka PLB 140013 - Obszar Natura 2000 Puszcza Kozienicka PLB 140035 - użytki ekologiczne - pomnik przyrody Tabela 8. Inwestycje mogące mieć wpływ na poszczególne formy ochrony przyrody Formy ochrony przyrody Rezerwat Występowanie form ochrony przyrody w promieniu 500 m od planowanych przedsięwzięć Planowane inwestycje Budowa/modernizacja dróg gminnych Występuje 38 Oddziaływanie inwestycji na obszary chronione Bezpośrednie działanie na środowisko inwestycji przewiduje Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 przyrody Jedlnia Kozienicki Park Krajobrazowy Rezerwat przyrody Jedlnia Obszar Natura 2000 Ostoja Kozienicka Obszar Natura 2000 Puszcza Kozienicka Budowa sieci kanalizacyjnej Występuje się jedynie w fazie prowadzonych prac. Po zakończeniu i uprzątnięciu terenu prowadzonych prac nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na środowisko Bezpośrednie działanie na środowisko inwestycji przewiduje się jedynie w fazie prowadzonych prac. Po zakończeniu i uprzątnięciu terenu prowadzonych prac nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na środowisko. Większość zapisanych w proj. aktu. Programu ochrony środowiska inwestycji jest obecnie w fazie koncepcji – brak jesz szczegółowych rozwiązań technologicznych, zakresu prac itp. W związku z powyższym nie ma możliwości przeprowadzenia szczegółowej analizy oddziaływania na środowisko. Dla inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko zostaną sporządzone raporty oddziaływania na środowisko, w chwili, kiedy będzie wykonana dokumentacja techniczna i ustalony zakres inwestycji. - Oddziaływanie planowanych przedsięwzięć na użytki ekologiczne Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko w miejscowościach: Siczki i Gzowice-Kolonia znajdują się dwa użytki ekologiczne W wyniku przeprowadzenia planowanych inwestycji nie zostaną naruszone pomniki przyrody na terenie gminy Jedlnia - Letnisko. Żadna z inwestycji nie będzie prowadzona w pobliżu tych użytków, negatywne oddziaływania nie obejmą w/w obiektów. - Oddziaływanie planowanych przedsięwzięć na pomniki przyrody Na terenie gminy Jedlnia - Letnisko w miejscowości Jedlnia - Letnisko znajduje się pomnik przyrody tj.: - sosna pospolita (Pinus silvestris) w Nadleśnictwo Radom Obr. Jedlnia poddz. 123 W wyniku przeprowadzenia planowanych inwestycji nie zostanie naruszony pomnik przyrody na terenie gminy Jedlnia - Letnisko. Żadna z inwestycji nie będzie prowadzona w pobliżu tego pomnika, negatywne oddziaływania nie obejmą w/w obiektu. - Oddziaływanie planowanych inwestycji na formy ochrony przyrody Budowa sieci kanalizacyjnej Ogólny efekt ekologiczny jest pozytywny, gdyż w przypadku rozbudowy sieci kanalizacyjnej występują następujące pozytywne oddziaływania na środowisko: - zmniejszenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych, a tym samym poprawa, jakości tych wód, - zmniejszenie zagrożenia zdrowia publicznego, chorób społecznych, ich kosztów i skutków ekonomicznych spowodowanych używaniem wody złej, jakości. Realizacja prac budowlanych, przy zachowaniu obowiązujących norm, przepisów oraz uwag i zaleceń poszczególnych dysponentów uzbrojenia terenu, pozwoli na ograniczenie bądź na zminimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko. Większość zakłóceń w środowisku naturalnym zniknie po ustaniu robót i uprzątnięciu terenu. 39 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Budowa / modernizacja dróg gminnych Istniejące drogi były budowane w czasie, gdy przepisy prawne nie stanowiły wymagań w zakresie ochrony środowiska i spełnienie wszystkich aktualnie obowiązujących wymogów środowiska jest ograniczone. Planowana budowa / modernizacja dróg na terenie gminy będzie spełniała standardy uwzględniające ochronę środowiska. - Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko,w tym na obszar Natura 2000 inwestycji na terenie gminy Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych w rejonie objętych obszarem Natura 2000 na siedliska „Puszcza Kozienicka” przedstawia tabela 9 Tabela 9. Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedliska w rejonie proponowanego obszaru Natura 2000 „Puszcza Kozienicka”4 Występowanie siedliska w promieniu 200 m od planowanych przedsięwzięć Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedlisko w fazie budowy Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedlisko w fazie eksploatacji Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nazwa siedliska Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z ScheuchzerioCaricetea Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (GalioCarpinetum, TilioCarpinetum) 4 http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/dane/pdf/pl/PLH140035.pdf 40 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion Łęgowe lasy dębowowiązowo-jesionowe (FicarioUlmetum) Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescentipetraeae) Wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum) Sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum) Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Nie występuje Brak oddziaływania Brak oddziaływania Jest to jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów puszczańskich w Polsce. O jego randze świadczy przede wszystkim - wysoka różnorodność biologiczna mierzona na wszystkich poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem w skali kraju i kontynentu. Siedliska przyrodnicze Wizytówką Puszczy Kozienickiej są endemiczne wyżynne jodłowe bory mieszane Abietetum polonicum, które na tym terenie uznawane są za postać kresową. Oprócz niekwestionowanej wartości przyrodniczej mają one olbrzymie znaczenie biogeograficzne i syntaksonomiczne. Jednym z najważniejszych i jednocześnie zajmującym największą powierzchnie w Puszczy Kozienickiej siedliskiem przyrodniczym są grądy subkontynentalne, które reprezentują tu pełną skalę wilgotnościową. źyzne i wilgotne gleby w lokalnych obniżeniach zajmują grądy czyśćcowe Tilio-Carpinetum stachyetosum i kokoryczowe Tilio-Carpinetum corydaletosum. Tworzą one przestrzenne układy mozaikowe z łęgami i olsami. W miejscach umiarkowanie wilgotnych wykształciły się grądy typowe Tilio-Carpinetum tipicum. Lokalne wyniesienia zdominowane są przez grądy trzcinnikowe Tilio-Carpinetum calamagrostietosum. Udział w składzie gatunkowym, złaszcza drzewostanów, jodły pospolitej Abies alba charakteryzuje grądy należące do podzespołu Tilio-Carpinetum abietetosum. Doliny puszczańskich rzek (m.in. Zagrożdżonki), strumieni i okresowych, bezimiennych cieków porastają łęgi olszowo-jesionowe Fraxino-Alnetum, zróżnicowane na dwa podzespoły: Fraxino-Alnetum ranunculetosum, Charakteryzujący się obecnością w runie gatunków olsowych i turzyc oraz Fraxino-Alnetum urticetosum. W tym ostatnim składnikiem runa jest chroniona paproć - pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris. Niewielkie powierzchnie puszczańskich ostępów zajmują źródliskowe lasy olszowe z rzeżuchą gorzką Cardamine amara i szczyrem trwałym Mercurialis perennis. Do równie rzadkich leśnych zbiorowisk nalezą łęgi wiązowo-jesionowe Ficario ulmentum minoris typicum. Większość płatów posiada reprezentatywne runo, ale cechuje je zniekształcony drzewostan. 41 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Występujące w Puszczy Kozienickiej bory sosnowe reprezentują pełną skalę zmienności uzależnioną przede wszystkim od stopnia wilgotności podłoża. Skrajnie różne ekologicznie siedliska zajmują małe powierzchniowo: sosnowy bór chrobotkowi Cladonio-Pinetum oraz sosnowy bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum. Te ostatnie pomimo reprezentatywnego składu gatunkowego oraz właściwej struktury w większości wykazują znaczny stopień przesuszenia podłoża. Do najrzadszych pod względem zajmowanej powierzchni leśnych siedlisk przyrodniczych nalezą ciepłolubne dąbrowy Potentillo albae-Quercetum, które stopniowo tracą swoiste cechy i w wyniku sukcesji przekształcają się w grądy. Jednym z poważniejszych problemów w obrębie obszaru jest pogodzenie gospodarki leśnej ze współczesnymi wymogami jakościowej ochrony przyrody. Szczególnie niekorzystne jest dalsze utrzymanie rębni całkowitych na siedliskach łęgów olszowo-jesionowych. Daleki od ideału jest skład gatunkowy drzewostanów. W większości są one niezgodne z siedliskiem. Wiele do życzenia pozastawia zestaw gatunków lasotwórczych wykorzystywanych do zalesień odnowieniowych. W obrębie Puszczy, poza rezerwatami przyrody, zbyt mały jest udział martwego drewna stanowiącego kluczowe mikrosiedliska dla wielu gatunków, zwłaszcza grzybów, owadów i ptaków. Istotnym problemem w Puszczy Kozienickiej jest obniżający się poziom wód gruntowych, do którego w istotny sposób przyczyniło się osuszanie siedlisk bagiennych i silnie wilgotnych. Stan czystości wód płynących należy uznać za bardzo zły. Niemal wszystkie cieki wodne, poza partiami źródliskowymi, tego obszaru niosą wody pozaklasowe. Stopniowe zarzucanie tradycyjnej gospodarki łąkowo-pasterskiej, która nigdy nie była tutaj znacząca, stymuluje procesy sukcesyjne. Ich efektem jest stopniowe kurczenie się areału łąk. Zarastaniu ulęgają również występujące w obrębie obszaru torfowiska, murawy bliźniaczkowe oraz wydmy śródlądowe. Nie bez znaczenia dla przyrody Puszczy Kozienickiej, zwłaszcza dla porostów, jest zanieczyszczanie powietrza oraz opad pyłów emitowanych przez największą w Polsce elektrownię opalaną węglem kamiennym - "Kozienice" (moc 2600 MW) . Do szczególnie niebezpiecznych należą: SO2 i NOx. W ostatnich latach zaznaczył się wprawdzie wielokrotny spadek wielkości ich emisji. Jednak rosnące w kraju zapotrzebowanie na energię może spowodować w każdej chwili wzrost stężenia zanieczyszczeń. Negatywnym procederem występującym powszechnie na terenie Puszczy jest kłusownictwo, to zjawisko ma tutaj wielowiekową tradycję Oddziaływanie planowanych inwestycji na obszar Natura 2000 Planowane inwestycje na terenie gminy Jedlnia - Letnisko: Budowa/modernizacja dróg gminnych Rozbudowa sieci kanalizacyjnej Wymienione wyżej inwestycje znajdują się na obszarze Natura 2000 w skupiskach siedzib ludzkich i będą miały wpływ na obszar chroniony, ich oddziaływanie będzie miało jedynie skutek lokalny i tylko w trakcie budowy. Po zakończeniu i uprzątnięciu terenu budowy w/w zadania będą miały pozytywny wpływ na środowisko. 42 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 10. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko Do przedsięwzięć realizowanych w ramach proj. POŚ, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko należą przede wszystkim inwestycje na etapie budowy tj. w zakresie infrastruktury komunalnej: kanalizacja, a także w fazie realizacji i eksploatacji dróg. Negatywne oddziaływanie tych inwestycji na środowisko można ograniczyć do racjonalnego poziomu poprzez prawidłowy projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy, jaki i w fazie eksploatacji inwestycji pozwoli także ograniczyć te oddziaływania. Do ogólnych działań ograniczających oddziaływanie należą: - w czasie realizacji inwestycji prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z bioróżnorodnością - stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych, - dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt, - maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu. Trasa realizacji sieci kanalizacyjnej zostanie uzgodniona w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody w zakresie zminimalizowania oddziaływania w czasie prowadzenia robót i stosowania zabezpieczeń w czasie eksploatacji. Oddziaływanie kanalizacji sanitarnej będzie miało miejsce tylko na etapie budowy, potem dla środowiska przyrodniczego eksploatacja będzie obojętna, a zrzut ścieków do oczyszczalni po jej wybudowaniu, będzie korzystny dla środowiska (ścieki będą oczyszczone). W tym względzie stan środowiska nie ulegnie także pogorszeniu po wybudowaniu i oddaniu do użytkowania gminnej oczyszczalni ścieków. Niniejsze wynika w szczególności z konieczności zastosowania rozwiązań i technologii spełniających wymogi BAT. Przy tym nastąpi likwidacja szamb, które nie zawsze są szczelne. Proj. Aktu. POŚ dla gminy Jedlnia - Letnisko zakłada zalesianie nieużytków i gruntów słabszych klas bonitacyjnych. Wpływ realizacji tego zadania, które nie będzie prowadzone na dużą skalę, nie będzie w znaczący sposób oddziaływało na środowisko. Przyjęte w proj. Aktu. Programu założenia w zakresie gospodarki odpadami oznaczają takie planowanie i działania, które zakładają zachowanie równowagi pomiędzy wszystkimi elementami środowiska. Do podstawowych działań zapisanych w projekcie, a mających na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko oraz poprawę jego stanu należy zaliczyć: zmniejszenie ilości odpadów komunalnych trafiających na docelowe składowiska, zwiększenie ilości odzyskiwanych odpadów metalowych, szklanych, plastikowych oraz papieru – segregacja „u źródła” zwiększenie (docelowo do poziomu limitów odzysku i recyklingu) ilości odzyskiwanych odpadów opakowaniowych, zmniejszenie ilości odpadów niebezpiecznych (azbest, akumulatory, sprzęt AGD, opony itp.) trafiających na „dzikie” wysypiska. Ważnym zagadnieniem są problemy związane z finansowymi możliwościami realizacji działań. Skuteczność realizacji „Planu gospodarki…” będzie uwarunkowana w głównej 43 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 mierze efektywnym wykorzystaniem uzyskanych środków finansowych przez samorząd gminy. W zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne wg. proj. Aktu. PGO dla gminy Jedlnia – Letnisko ważne znaczenie będzie miało uruchomienie MPDGO. Skutkować to będzie ograniczeniem negatywnego oddziaływania na środowisko odpadów. 11. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach proj. Aktu. POŚ i PGO ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto dokument przedstawia ogólne propozycje przedsięwzięć i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Skutki środowiskowe podejmowanych działań w ramach proj. Aktu. POŚ silnie zależą od lokalnej chłonności środowiska lub od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych, dlatego przy budowie nowych dróg należy rozważać warianty alternatywne, tak, aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można rozważać: warianty lokalizacji, warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne, czy wariant niezrealizowania inwestycji tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, że nic się nie zmieni, ponieważ brak realizacji inwestycji może także powodować konsekwencje środowiskowe. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania zaproponowanego w projekcie Aktu. PGO systemu gospodarki odpadami jest zachowanie określonych terminów realizacji przyjętych zadań, dostępność środków finansowych, a także brak protestów mieszkańców. Przyjęcie na terenie gminy określonego sposobu odzysku odpadów, winno być ściśle związane z systemem ich zbierania (demontażu) i transportu. Odpady ulegające biodegradacji powinny być zbierane selektywnie, np. papier, tektura, odpady domowe, odpady zielone. Odpady ulegające biodegradacji - zmieszane mogą być spalane lub przerabiane w instalacjach mechaniczno-biologicznych w celu obniżenia zawartości frakcji ulegających biodegradacji, przed ich składowaniem na składowisku lub kompostowane przez mieszkańców we własnym zakresie. Wariant selektywnego zbierania odpadów przewiduje aktywny udział mieszkańców, co pozwala na oszczędność środków i przyspieszenie przekazania odpadów do miejsc ich odzysku. Wariant ten powinien być preferowany i realizowany docelowo, jednak dotychczasowe efekty w zakresie selektywnego zbierania przy udziale mieszkańców są niewielkie. Na etapie sporządzania Prognozy dysponowano dokumentami strategicznymi opracowanymi dla gminy Jedlnia - Letnisko, które pozwoliły na sprawdzenie, w jaki sposób proponowane w Programie rozwiązania dostosowane są do planów inwestycyjnych. Realizacja zadań w zakładanych ramach czasowych będzie w większości przypadków uzależniona od pozyskania środków zewnętrznych (pomocowych). 44 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 12. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu POŚ i PGO Podstawowym założeniem projektu Aktu. Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami jest uzyskanie stałej i zauważalnej poprawy, jakości wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego. W przypadku braku jego realizacji lub realizacji fragmentarycznej (wyrywkowej) założone w Programie cele nie zostaną osiągnięte, a w konsekwencji może nastąpić pogorszenie się stanu środowiska przyrodniczego w regionie. Poniżej przedstawiono potencjalne zmiany, jakie mogłyby mieć miejsce w przypadku braku realizacji ustaleń proj. Aktu Programu i Planu, w poszczególnych dziedzinach ochrony środowiska. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji proj. Aktu. POŚ: - pogorszenie, jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku ze zwiększonym wytwarzaniem ścieków i brakiem systemu ich odprowadzania, - zmniejszanie się zasobów wodnych, - zwiększone zagrożenie suszą glebową, - postępująca degradacja gleb, - podtapianie terenów przyległych, ze względu na brak możliwości odprowadzania wód opadowych, - degradacja walorów krajobrazu, - pogorszenie, jakości powietrza, - zwiększającą się liczba mieszkańców narażonych na ponadnormatywne natężenie hałasu, - wzrost zużycia surowców i wody, - pogorszenie, jakości życia mieszkańców. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji założeń proj. Aktu. PGO są następujące: zwiększona emisja pyłów i gazów do atmosfery, pogorszenie, jakości powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby, straty w bioróżnorodności, wynik powstawania „dzikich wysypisk śmieci”, spalanie odpadów w paleniskach domowych, niewłaściwie postępowanie z odpadami zawierającymi azbest, nadmierne wykorzystywanie zasobów naturalnych – nie stosowanie w procesach produkcyjnych technologii wykorzystujących odpady, jako surowiec i technologii małoodpadowych, niszczenie zasobów leśnych – występowanie „dzikich” wysypisk, negatywne oddziaływanie na wszystkie komponenty środowiska – niewłaściwe postępowanie z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi W przypadku, gdy proj. Aktu POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko nie zostanie wdrożony, negatywne trendy będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska będzie wzrastać. Realizacja Programu jest, więc konieczna. 13. Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę szkodliwego oddziaływania na środowisko ustaleń projektowanego dokumentu W trakcie opracowywania Prognozy napotkano na trudności wynikające z luk we współczesnej wiedzy. Pewne utrudnienia stwarzał także brak najnowszych materiałów statystycznych. 45 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 14. Metody wykorzystane przy opracowaniu Prognozy Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadzono według następującego schematu: określenie zagadnień oceny oddziaływania na środowisko ↓ identyfikacja stanu elementów środowiska, potencjalnie wrażliwych na zmiany w wyniku realizacji projektu Programu i Planu ↓ identyfikacja kierunków działań, które mogą wpłynąć na stan środowiska ↓ sporządzenie matrycy przedstawiającej w skondensowanej postaci obszary zależności w rozbiciu na poszczególne jego komponenty. Prognoza oddziaływania na środowisko dla proj. Aktu. Programu ochrony środowiska i proj. Aktu. Planu gospodarki odpadami, została opracowana na podstawie zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska i ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przy sporządzaniu niniejszej prognozy wykorzystano również informacje udostępnione przez WIOŚ w Warszawie, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Starostwo Powiatowe w Radomiu, Urząd Gminy i in., a także posiadaną wiedzę i doświadczenia w zakresie ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami. Analizie poddano aktualny i prognozowany stan gospodarki odpadami i ochrony środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko oraz proponowane kierunki działań w tym zakresie. Wnioski z tej analizy odniesiono do stanu środowiska w gminie i przeanalizowano możliwe skutki realizacji proj. Aktu. Planu. Nadto w Prognozie oceny oddziaływania na środowisko przeanalizowano uwzględnienie w proj. Aktu Programu i proj. Aktu. Planu strategicznych kierunków działań przyjętych w innych dokumentach zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. 15. Metody analizy realizacji postanowień projektu POŚ i PGO Projekt Aktu. POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko określa zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji. W ramach każdego priorytetu zaproponowano wskaźniki ilościowe i jakościowe, które pozwolą określić stopień realizacji poszczególnych działań i związane z tym zmiany w środowisku. Dla każdego wskaźnika określono także źródło pozyskiwania danych do weryfikacji, co znacznie ułatwi ich uzyskanie. Ocena realizacji proj. Programu i Planu na podstawie wyznaczonych wskaźników dokonywana będzie, co dwa lata. W ramach prac nad Prognozą dokonano ich oceny i weryfikacji. Zamieszczone w proj. Aktu. Programu i Planu propozycje wskaźników monitorowania ich realizacji są właściwe i pozwalają w pełni ocenić zmiany, jakie nastąpią w środowisku w wyniku jego realizacji. 16. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Obowiązek rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście, transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 roku. 46 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Specjalnej analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Gmina Jedlnia - Letnisko nie jest położona w obszarze przygranicznym, a realizacja proj. Aktu. POŚ i PGO nie tworzy żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiadać znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach proj. Aktu. Programu i Planu ma charakter lokalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Na etapie Prognozy stwierdzono, że realizacja proj. Aktu. Programu i Planu nie wskazuje na możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw. 17. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji „Programu ochrony środowiska dla gminy Jedlnia – Letnisko” i projektu aktualizacji „Planu gospodarki odpadami dla gminy Jedlnia – Letnisko”, została opracowana zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, a także ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko i stanowi element procedury postępowania w sprawie oceny oddziaływania tego dokumentu na środowisko przyrodnicze regionu. Zakres merytoryczny prognozy wynika z art. 51 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Celem Prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań skutków wykonania projektów aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia – Letnisko na lata 2011-2014 z perspektywą do roku 2018” i „Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia – Letnisko na lata 2011-2014 z perspektywą do roku 2018” na środowisko i stwierdzenie czy realizacja proponowanych zadań sprzyjać będzie ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi. Przyjęto średniookresowe cele pośrednie dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów wskazano działania oraz zadania prowadzące do ich realizacji. Ocena stanu środowiska na terenie gminy Jedlnia - Letnisko pozwoliła wskazać następujące problemy ochrony środowiska: niski poziom skanalizowania, brak oczyszczalni przydomowych duża emisja niska z gospodarstw domowych, niska efektywność funkcjonujących systemów selektywnego zbierania odpadów, zły stan techniczny dróg na terenie gminy, zaśmiecanie terenów leśnych niskoefektywna gospodarka odpadami. Wskazane problemy środowiskowe na terenie gminy znajdują rozwiązanie w ramach zaproponowanych w projekcie aktu. POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko zadań do realizacji. 47 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w proj. aktu. POŚ i PGO zadań na następujące elementy: obszary Natura 2000, różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta i rośliny, wodę, powietrze, powierzchnie ziemi i gleby, przyrodę i krajobraz. Określono, czy oddziaływanie to może mięć kierunek negatywny, pozytywny czy obojętny na poszczególne elementy. Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy. Potencjalne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji: budową przyłączy kanalizacyjnych do obiektów, usuwaniem azbestu z obiektów i instalacji budowlanych, przebudową dróg, termomodernizacją budynków. Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie oddziaływanie na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być także znacznie ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz użytkowanie inwestycji. W przypadku realizacji zaplanowanych inwestycji na terenach cennych przyrodniczo, należy szczegółowo rozważyć wszystkie oddziaływania. Realizacja żadnego z proponowanych działań nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na środowisko. Wśród zadań ujętych w projekcie Programu nie ma inwestycji mogących powodować większe zagrożenie dla środowiska, gdyż suma korzyści z ich realizacji przekracza jednak zdecydowanie potencjalne zagrożenie. W sytuacji, gdy większość Prognozy oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia – Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do roku 2018” i „Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Jedlnia – Letnisko na lata 2011 – 2014 z perspektywą do roku 2018” ma pozytywny wpływ na środowisko proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji możliwa będzie na etapie wydawania decyzji środowiskowej. W przypadku, gdy proj. aktu. POŚ i PGO dla gminy Jedlnia - Letnisko nie zostanie wdrożony prowadzić to może do pogłębiania się problemów w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie wpływać będzie na zdrowie mieszkańców, a także przyczyni się do degradacji zasobów przyrodniczych. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w proj. aktu. POŚ i PGO pozwala na stwierdzenie, że generalnie ich realizacja spowoduje poprawę, jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiskowych. 48 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 18. Spis tabel Tabela 1. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia............................................................................... 15 Tabela 2. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia dla substancji zawartych w pyle PM 10.................. 16 Tabela 3. Klasyfikacja strefy mazowieckiej według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin........................................................................................ 16 Tabela 4. Wykaz obiektów mogących pogorszyć stan powietrza atmosferycznego na terenie gminy Jedlnia – Letnisko ..................................................................................................... 22 Tabela 5. Ilość zebranych odpadów w wyniku selektywnej zbiórki na terenie gminy Jedlnia Letnisko w 2010 roku........................................................................................................... 29 Tabela 6. Lista przedsięwzięć priorytetowych gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 – 201833 Tabela 7. Matryca wpływów zagadnień na poszczególne elementy ochrony środowiska .... 35 Tabela 8. Inwestycje mogące mieć wpływ na poszczególne formy ochrony przyrody.......... 38 Tabela 9. Oddziaływanie przedsięwzięć inwestycyjnych na siedliska w rejonie proponowanego obszaru Natura 2000 „Puszcza Kozienicka” .............................................. 40 19. Spis materiałów źródłowych Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008 roku, Nr 25, poz. 150 ze zmianami) Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 1995 Nr 16 poz. 78 z późn. zm) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220 z późn. zm) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie specjalnej ochrony ptaków Dz. U. 2011 Nr 25 poz.133) Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 – Sejmik Województwa Mazowieckiego – Warszawa 2006. Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego. Warszawa 2007 r. Program zwiększania lesistości dla województwa Mazowieckiego do roku 2020. Warszawa. 2007. Natura 2000 – Europejska sieć ekologiczna, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002. Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2006 roku. Warszawa. 2007. Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2009 roku. Raport WIOŚ. Warszawa 2010 Raport monitoring wód powierzchniowych 2010. WIOŚ. 2011 Roczna ocena, jakości powietrza w województwie mazowieckim. Raport, za 2010 – WIOŚ. Warszawa. 2011 Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Ministerstwo Środowiska. 2002. Warszawa. Plan rozwoju lokalnego powiatu radomskiego na lata 2007 - 2013. 2007. Radom. Strategia zrównoważonego rozwoju powiatu radomskiego do 2020 roku. 2008. Radom Program odnowy miejscowości Jedlnia – Letnisko.2008 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Jedlnia - Letnisko – aktualizacja. 2007 49 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlnia - Letnisko na lata 2011 - 2014 z perspektywą do roku 2018 Program Ochrony Środowiska Powiatu Radomskiego. 2003. Radom. Program Ochrony Środowiska dla gminy Jedlnia - Letnisko. 2004. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (M.P. 2010, Nr. 101, poz. 1883). Ministerstwo Środowiska, grudzień 2010 r. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007 - 2011 z uwzględnieniem lat 2012 – 2015. Warszawa. 2007. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2010-2032. 2009 - 2010 Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Radomskiego na lata 2008 – 2012 z pespektywą do roku 2015. 2007 Główny Urząd Statystyczny http://www.stat.gov.pl/urzedy/warsz/index.htm http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/ http://kpk.przyroda.org/ Studium Uwarunkowań Zagospodarowania Przestrzennego Obszarów Chronionych w województwie mazowieckim. 2005 Józef K. i In. Puszcza Kozienicka obszarem ochrony siedlisk NATURA 2000. R. 10. Zeszyt 3 (19) / 2008 Trampler T i in. 1990. Regionalizacja przyrodniczo – leśna na podstawie ekofizjograficznych uwarunkowań. PWR i L. Warszawa. Informacje pozyskane ze stron internetowych oraz przekazane przez Urząd Gminy 50