Nr wniosku: 199154, nr raportu: 12655. Kierownik (z rap.): dr Joanna
Transkrypt
Nr wniosku: 199154, nr raportu: 12655. Kierownik (z rap.): dr Joanna
Nr wniosku: 199154, nr raportu: 12655. Kierownik (z rap.): dr Joanna Mackiewicz-Łyziak Podstawowym celem projektu była odpowiedź na pytanie, czy banki centralne prowadzące strategię bezpośredniego celu inflacyjnego (w szczególności Czech, Polski, Węgier, Szwecji i Wielkiej Brytanii) w wyniku globalnego kryzysu finansowego zmieniły swoje preferencje względem stabilizacji inflacji i stabilizacji realnej sfery gospodarki. Wyniki przeprowadzonej analizy sugerują, że globalny kryzys finansowy rzeczywiście był zdarzeniem, które wpłynęło na zmianę preferencji banków centralnych, jednak w sposób odmienny od oczekiwanego. Przyjmowaną roboczą hipotezą badawczą było mianowicie to, że w wyniku kryzysu banki centralne zaczęły przykładać mniejszą wagę do kształtowania się inflacji, a większą do luki produktowej i ewentualnie innych zmiennych, takich jak dług publiczny. Wyniki badań pokazują jednak, że choć banki centralne zaczęły aktywniej reagować na sytuację w gospodarce, w tym m.in. na lukę produktową, to jednak waga inflacji w większości przypadków (w większości specyfikacji szacowanej funkcji reakcji banków centralnych) wzrosła. Wyraźny wyjątek na tle badanych krajów stanowiła Polska, gdzie odnotowano istotny wzrost znaczenia luki produktowej. Badanie realizowane w ramach projektu składało się z kilku etapów, a w jego efekcie uzyskano kilka interesujących rezultatów. Po pierwsze, wykazano, że w badanych krajach można wyróżnić dwa reżimy polityki pieniężnej, które nazwano reżimem aktywnej i pasywnej polityki pieniężnej, przy czym reżimem występującym częściej jest reżim pasywnej polityki pieniężnej. W reżimie aktywnej polityki pieniężnej bank centralny w mniejszym stopniu wygładza ścieżkę stóp procentowych oraz silniej reaguje na zmiany inflacji i/lub luki produktowej. Jeśli w funkcji reakcji banków centralnych uwzględnimy zmienne, które mogą być istotne z punktu widzenia małych gospodarek otwartych, takie jak kurs walutowy czy stopa procentowa ustalana przez bank centralny z większej gospodarki, z którą dany kraj jest silnie gospodarczo powiązany, okazuje się, że w reżimie aktywnej polityki pieniężnej bank centralny silniej reaguje na zmiany kursu walutowego, natomiast zmiany zagranicznej stopy procentowej są raczej nieistotne. We wszystkich badanych krajach zauważalna była zmiana reżimu polityki pieniężnej z pasywnej na aktywną po rozpoczęciu globalnego kryzysu finansowego. Dodatkowo, wyniki te mogą być interpretowane jako przeczące postulowanym w literaturze tezom o braku faktycznej niezależności polityki pieniężnej w tych krajach. Drugim ciekawym wynikiem uzyskanym jako efekt realizacji projektu jest wniosek, że w krajach, w których stwierdzono występowanie dominacji fiskalnej, banki centralne wydają się reagować na wzrost zadłużenia publicznego obniżaniem stóp procentowych, natomiast w krajach, gdzie stwierdzono występowanie dominacji monetarnej (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii) bank centralny podwyższał stopy procentowe w odpowiedzi na rosnący dług. W literaturze należącej do nurtu tzw. fiskalnej teorii poziomu cen uważa się, że do zapewnienia stabilności cen wymagana jest nie tylko odpowiednio prowadzona polityka pieniężna, ale również fiskalna. W przeciwnym przypadku, polityka pieniężna może utracić kontrolę nad inflacją. Przeprowadzone w ramach projektu testy na występowanie dominacji fiskalnej, zgodnie z metodologią opisaną w literaturze, wykazały jej występowanie w Polsce i w Czechach. Równocześnie były to dwa kraje, w których stwierdzono ujemną reakcję stóp procentowych na wzrost zadłużenia. Wyniki te mogą stanowić podstawę dla rozwinięcia badań na temat wpływu sytuacji fiskalnej krajów na decyzje podejmowane przez banki centralne, co stanowi obecnie szczególnie aktualne zagadnienie. Ostatnim etapem badania było obliczenie ścieżki stóp procentowych, które ustaliłby bank centralny, gdyby nie nastąpiła zmiana jego preferencji względem inflacji i luki produktowej po rozpoczęciu globalnego kryzysu finansowego. Obliczeń takich dokonano dla Polski, ponieważ był to jedyny kraj, w którym stwierdzono spadek znaczenia inflacji w stosunku do luki produktowej w funkcji reakcji banku. Z obliczeń wynika, że referencyjna stopy procentowe byłyby nawet do 2 punktów procentowych wyższe w pierwszych kwartałach po rozpoczęciu kryzysu, gdyby nie nastąpiła zmiana preferencji banku centralnego.