program profilaktyki - Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 11 w

Stwórzmy świat przyjazny,
by dało się w nim żyć,
a nie tylko wytrzymać.
Powszechna Akademia Młodzieży
PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ
OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 11
W SOSNOWCU
Program opracowały:
mgr Iwona Galon – nauczyciel przedszkola
mgr Edyta Jaskółka –doradca zawodowy
mgr Agnieszka Szeląg – pedagog szkolny
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie ....................................................................................................... ........................................ 3
1.
Podstawa prawna programu........................................................................................................................... 3
2.
Cele i zadania programu profilaktyki............................................................................................................. 4
3.
Potrzeby rozwojowe uczniów......................................................................................................................... 4
4.
Diagnoza problemów - zagrożenia dla dzieci i ich rodzin............................................................................ 5
5.
Plan realizacji działań..................................................................................................................................... 6
6.
Działania alternatywne…………………………………………………...................................................... 11
7.
Sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych………………………………………………………………...12
8.
Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych...................................................................... 13
9.
Ewaluacja programu....................................................................................................................................... 15
2/15/
WPROWADZENIE
Specyfika czasów, w których żyjemy, to przyspieszone tempo przemian, nie zawsze harmonijnych. Zwiększyła
się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież, nie mających w pełni jeszcze ukształtowanej hierarchii wartości, stojących wobec wyborów i decyzji bardzo złożonych i skomplikowanych. Skutkiem
czego stale wzrasta liczba osób przejawiających dysfunkcje rozwojowe oraz poszukujących wsparcia w trudnych
sytuacjach życiowych. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, konieczne jest podejmowanie na terenie szkoły czy
przedszkola wielopoziomowych działań profilaktycznych gdyż:
 przedszkole i szkoła wypełnia znaczną część aktywnego życia dzieci i młodzieży,
 jest miejscem intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego w grupie rówieśniczej,
 jest miejscem działalności zadaniowej uczniów, a wiec ujawnia lub wręcz wyzwala trudności dzieci i młodzieży
związane z przyjmowaniem odpowiedzialności za własne życie,
 jest miejscem konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej tożsamości dziecka,
 pozwala na łatwy dostęp do środowiska dzieci i młodzieży i sprawną organizację prowadzonych oddziaływań.
Program profilaktyki to program profilaktyki środowiskowej, to znaczy taki, w którym obiektem działań jest
całe środowisko szkolne, przedszkolne- dzieci, uczniowie, rodzice i opiekunowie, nauczyciele, instytucje wspomagające szkołę w tych działaniach: policja, specjaliści z poradni psychologiczno - pedagogicznej, komisja przeciwdziałania alkoholizmowi, towarzystwo ALTUM, kościół, SANEPID, ZOZ....
Profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy potrzebnej im do
konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiąganie subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia.
1. PODSTAWA PRAWNA














Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - art.72
Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, 19, 33
Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii - art. 1.2, 3.2, 7.1, 7.2, 8.1, 9.4
Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – art. 2.1, 4.1,5
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego - art.1.1, 2, 4.1
Ustawa z dnia 9 listopada 2004 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych – art. 3
Rozporządzenie MEN z dnia 15 lutego 1999 roku - Podstawa Programowa Kształcenia Ogólnego
Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001r w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz
publicznych szkół
Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii
Ustawa z dnia 26 października 1982roku o wychowywaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z
2009 r. Nr 4, poz. 17 )
Rozporządzenie ministra Edukacji narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do
użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz. 730 )
3/15/
2. CELE I ZADANIA PROGRAMU PROFILAKTYKI
W wyniku diagnozy środowiska szkolnego w zakresie potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży oraz zagrożeń,
na jakie narażony jest współczesny młody człowiek, wytyczono następujące cele:
Cele ogólne programu:
1. Tworzenie atmosfery bezpieczeństwa i ciepła, w przedszkolu, szkole i klasie.
2. Propagowanie zdrowego stylu życia.
3. Kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju
4. Wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów.
5. Tworzenie warunków sprzyjających własnemu bezpieczeństwu.
6. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym wśród dzieci i uczniów.
7. Doskonalenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych i pokonywania niepowodzeń życiowych,
przede wszystkim zaś szkolnych.
8. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne czyny i wdrażanie do pracy nad sobą.
9. Pogłębienie wiedzy w zakresie zagrożeń (grupy destrukcyjne, przemoc, media –manipulacje).
10. Otoczenie szczególną opieką uczniów, którzy zetknęli sie z czynnikami ryzyka.
11. Zwiększenie aktywności rodziców we współpracy z przedszkolem, szkołą.
3. POTRZEBY ROZWOJOWE DZIECKA
W procesie psychospołecznego rozwoju dziecka ważną rolę odgrywa zaspokojenie jego potrzeb. Spełniają one
funkcje regulatorów działania, są źródłem podejmowania przez dziecko różnych form aktywności. Niezaspokojone
potrzeby oraz związane z tym stany frustracji powodują powstawanie różnych zaburzeń w zachowaniu, trudności
wychowawczych, nieprzystosowania społecznego.
Ochrona dziecka przed uzależnieniami powinna rozpoczynać się tak wcześnie, jak to tylko możliwe. Rozsądne i
naturalne wychowanie uwzględniające indywidualność dziecka i jego indywidualne potrzeby spowoduje, będzie
skuteczną ochroną przed nałogami, sprawi, że dziecko będzie psychicznie zrównoważone, zaradne, pewne siebie,
samodzielne, nie będzie ulegać uzależnieniom.
Potrzeby rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym
Problemy dzieci
 Skłonności agresywne, tendencje aspołeczneskłonności do izolacji i unikania kontaktów z
otoczeniem.
 Brak pewności siebie, nadmierną nieśmiałość,
przejawianie skłonności nerwicowe przyjmujące formę nieuzasadnionych obaw i lęków.
 Rozkapryszenie, skłonności do narzucania
swej woli otoczeniu.
Potrzeby wynikające z problemów
 Potrzeba bliskiego związku.
 Potrzeba bezpieczeństwa.
 Potrzeba kontaktów społecznych.
 Potrzeba przynależności grupowej, akceptacji.
 Potrzeba własnego działania.
 Potrzeba pozytywnych wzorców.
 Potrzeby estetyczne i poznawcze- kontakt z wytworami
kultury.
 Potrzeba nowych przeżyć.
Szczególną fazę w życiu człowieka stanowi okres dojrzewania. Z perspektywy psychospołecznej właśnie wtedy
dokonują się najważniejsze zmiany w zakresie obrazu siebie i społecznej percepcji jednostki, formowane są nowe
wzorce relacji interpersonalnych, gwałtownie wzrasta liczba nowych doświadczeń osobistych i społecznych, rozwijane są umiejętności pozwalające na kształtowanie się poczucia własnej kompetencji. Tempo oraz sposoby osiągania
celów rozwojowych zależą zarówno od samego nastolatka jak i od osób, z którymi się kontaktuje. Okres dojrzewania nie jest więc biernym oczekiwaniem na dorosłość i dojrzałość. Wręcz przeciwnie - w tej fazie życia młodzi ludzie są bardzo aktywni, eksperymentują z nowymi zachowaniami, poszukują nowych ról, nabywają nowych doświadczeń, a tym samym stają się innymi ludźmi, o nowych prawach i obowiązkach, mającymi nowe potrzeby
i oczekiwania, wypełniającymi nowe zadania. W procesie tym niezwykle ważną rolę odgrywają znaczące osoby dorosłe, a zwłaszcza rodzice i nauczyciele (Z. Gaś 1997).
Potrzeby rozwojowe uczniów
Problemy młodzieży
1.
-
Potrzeby wynikające z problemów
Problemy okresu dojrzewania:
biologiczne, np. zmiany w wyglądzie,
społeczne, np. kłopoty w kontaktach interpersonalnych,
4/15/
potrzeba samoakceptacji
potrzeba rzetelnych informacji na temat dojrzewania
potrzeba poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości
Problemy młodzieży
-
-
Potrzeby wynikające z problemów
psychiczne, np. duże napięcie wewnętrzne, niepokój.
Słaby system kontroli wewnętrznej, podejmowanie
działań nieprzemyślanych i ryzykownych.
1. Problemy związane z wysokim poziomem neurotyzmu:
niska tolerancja na frustracje,
problemy adaptacyjne.
-
potrzeba konstruktywnych wzorców
potrzeba autonomii i samodzielności
-
potrzeba radzenia sobie w trudnych, stresujących sytuacjach
potrzeba akceptacji
-
Działania skierowane do uczniów
Szkoła wspierając wszechstronny rozwój ucznia, musi zachować właściwe proporcje między wiedzą a umiejętnościami i wychowaniem. Konieczne jest odpowiednie profilowanie celów w zakresie wiedzy, wartości oraz specyfiki podejmowanych oddziaływań.
W zakresie wiedzy dąży się do tego, aby wyposażyć młodego człowieka w:
 informacje dotyczące radzenia sobie w sytuacjach trudnych, problemowych
 informacje na temat radzenia sobie z własnymi emocjami
 informacje dotyczące sposobów skutecznego radzenia sobie z przeżywanymi lękami, wynikającymi zarówno
z interakcji rówieśniczych, jak i z problemów osobistych,
 wiedzę o specyfice i chemicznej naturze poszczególnych środków odurzających i ich interakcjach;
 rozumieć istotę wpływów środków odurzających na fizjologię układów: krążenia, oddechowego, nerwowego
i rozrodczego,
 rozumieć w jaki sposób środki odurzające wpływają na sprawność koordynacji psychoruchowej, co jest szczególnie ważne przy prowadzeniu pojazdów mechanicznych oraz uprawianiu sportu,
 rozumieć społeczną problematykę uzależnień, a w szczególności koszty społeczne uzależnień,
 rozumieć związki miedzy odurzaniem się a AIDS,
 znać przepisy prawne i zarządzenia lokalne dotyczące środków odurzających i ich używania,
 rozumieć istotę działania i wpływu środków społecznego przekazu na zachowanie człowieka (zwłaszcza dzieci
i młodzieży),
 mieć pełne rozeznanie odnośnie do lokalnych problemów uzależnień oraz placówek niosących pomoc w zwalczaniu tego rodzaju problemów.
W zakresie wartości młody człowiek powinien zrozumieć, że stopniowo zwiększa się stopień jego swobody, ale
równocześnie zwiększa się poziom odpowiedzialności za własne działania i za innych, w związku z czym uczeń
powinien:
 znać i przestrzegać zasad i norm postępowania obowiązujących w szkole i społeczeństwie
 być świadomy swojej odpowiedzialności za tworzenie i zachowywanie środowiska wolnego od środków odurzających i to nie tylko w domu rodzinnym, ale również w szkole, na podwórku, w dzielnicy itd.,
 akceptować pogląd, że społeczeństwo samo troszczy się o siebie i liczy przede wszystkim na siebie, a więc między innymi nie toleruje używania środków odurzających,
 mieć przekonanie, że uczestniczenie w działaniach organizowanych przez szkołę (np. zawody sportowe, spotkania towarzyskie, imprezy rekreacyjno - rozrywkowe) sprzyja zachowaniu wolności od środków odurzających,
 rozwijać poczucie własnej wartości i akceptować pozytywne aspekty własnego dojrzewania
i rozwoju,
 być świadomy własnego uspołecznienia i podejmować działania na rzecz rozwijania i wzbogacania lokalnej
społeczności.
W zakresie działań konieczne jest:
 włączanie dzieci i młodzieży w organizację działań o charakterze profilaktycznym w szkole oraz na terenie
gminy,
 włączenie młodzieży w organizowanie i odpowiedzialne kontrolowanie życia domowego i szkolnego
(z uwzględnieniem problematyki wolności od środków odurzających),
 umożliwienie nastolatkom kontaktu z placówkami przeznaczonymi do pomagania ludziom w pokonywaniu
trudności, czemu winno towarzyszyć przekonanie młodzieży, że nie jest ona odpowiedzialna za problemy,
jakie przeżywają inni ludzie, ale jest zobowiązana do pomagania w ich rozwiązywaniu.
4. DIAGNOZA PROBLEMÓW – ZAGROŻENIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Diagnoza środowiska przedszkolnego i szkolnego została opracowana na podstawie:
a) obserwacji w grupach przedszkolnych 3,4,5 i 6 latków
b) rozmowy kierowanej w klasach I-III szkoły podstawowej,
c) ankiet dla uczniów w klasach IV-VI szkoły podstawowej i w klasach I-III gimnazjum,
5/15/
ankiet dla rodziców,
ankiet dla nauczycieli,
wywiadu z wychowawcami,
obserwacji zachowań uczniów,
analiza frekwencji w dziennikach lekcyjnych,
analiza frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę,
rozmowy z policją, pracownikami poradni psychologiczno-pedagogicznej, pracownikami organizacji, instytucji, które mają na celu dobro dziecka
k) rozmowy z pielęgniarką szkolną,.
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
Diagnoza sytuacji wychowawczej w przedszkolu szkole wskazuje na następujące problemy:
1. Nadpobudliwość psychoruchowa
2. Zaburzenia emocjonalno-uczuciowe
3. Różnice w zakresie tempa oraz rytmu rozwoju
4. Brak dyscypliny.
5. Zachowanie agresywne i posługiwanie się wulgaryzmami.
6. Wagary.
7. Palenie papierosów.
8. Brak zainteresowania nauką.
Czynniki ryzyka sprzyjające wymienionym problemom to:
1. Środowisko społeczne promujące dane wzorce zachowań.
2. Normy społeczne (obyczaje) promujące lub prowokujące dane zachowania,.
3. Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole.
4. Konflikty i doświadczenie izolacji w dzieciństwie.
5. Grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne.
6. Niskie wyniki osiągane w szkole i brak celów życiowych.
7. Łatwość zdobycia alkoholu i substancji psychoaktywnych.
Czynniki chroniące dzieci i młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych:
1. Silna więź emocjonalna z rodzicami.
2. Zainteresowanie nauką.
3. Szacunek do norm, wartości i autorytetów.
4. Stała opieka sprawowana przez kompetentną osobą dorosłą.
5. Zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce.
6. Umiejętność rozwiązywania problemów.
7. Wrażliwość społeczna.
8. Poczucie własnej wartości.
Spodziewane efekty podejmowanych działań w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej
1. Zmiany w postawach, wiedzy i zachowaniu:
2. Wykształcenie nawyków zdrowego stylu życia.
3. Nabycie wiedzy o szkodliwości alkoholu i innych środkach odurzających.
4. Nabycie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo.
5. Zdobycie wiedzy na temat skutków prawnych i społecznych używania środków odurzających.
6. Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą
i uzależnieniami.
7. Nauczenie się pozytywnych zachowań oraz właściwego postrzegania
i rozumienia ludzi.
8. Zdobycie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów
w życiu.
Proponowane metody pracy to:
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.Podające - rozmowy, opowiadania, opis, objaśnienie, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z
obrazkiem, pogadanka
dyskusje, debaty
prelekcje
dzielenie się doświadczeniami
pokazy
konkursy, spotkania, degustacje
filmy
6/15/
8. warsztaty
9. ankiety
10. metody aktywizujące - gazetki, drama, rysunek, burza mózgów, Orffa, Labana, Sherborne, pedagogiki zabawy
5. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ
Działania profilaktyczne skierowane do dzieci przedszkolnych:
Główne zadania do realizacji to:
 promocja zdrowego stylu życia
 tworzenie warunków sprzyjających własnemu bezpieczeństwu
 kształtowanie postaw i umiejętności niezbędnych do podejmowania właściwych wyborów życiowych
 kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju
 tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli, rodziców, wychowanków
 wdrażanie dzieci w wieku przedszkolnym do stosowania zasad bezpieczeństwa poprzez ukazanie źródeł powstawania sytuacji niebezpiecznych
 kształtowanie u dzieci właściwych postaw w obliczu zagrożenia
Zadania
Formy realizacji
1. Akceptacja innych
 Rozwijanie poczucia przynależności do grupy – wszyscy członkowie
mają takie same prawa do zabawy i nauki
 „Moja pomocna dłoń” – zawarcie umowy z dziećmi, pomaganie
dzieciom młodszym i słabszym
 Gry i zabawy interakcyjne
 Organizowanie uroczystości i imprez przedszkolnych, wycieczek
 Wprowadzenie elementów Konwencji Praw Dziecka
 Zabawy z pedagogiki zabawy: „Pociąg imion”, „ Wszyscy są, witamy Was
 Quiz – „ Czy wiesz jak się zachować?” – słuchanie i ocenianie wypowiedzi nauczyciela
 Zna zasady współżycia w zespole
 Samodzielnie ocenia własne zachowania i innych pod względem
bezpieczeństwa
 Zabawa: „Która to minka?” – przyporządkowywanie minek do wypowiadanych zdań dotyczących emocji
 Okazywanie uczuć przyjaźni, sympatii, empatii
 Zajęcia interakcyjne, odgrywanie ról w zabawach
 Ekspresja plastyczna
3.Bezpieczeństwo na drodze i pod-  Stosowanie w praktyce zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym
czas zabawy
(podczas poruszania się po chodniku, ulicy, na przejściu dla pieszych,
w trakcie jazdy samochodem, rowerem itp. )
 Spotkanie z Policjantem – „Uśmiech dla policjanta” – czyli jak
przedszkolak idzie drogą?
 Znajomość numerów alarmowych
 Bezpieczne korzystanie ze środków komunikacji
 Stosowanie różnorodnych elementów odblaskowych
 Pierwsza pomoc przedmedyczna: pokaz pierwszej pomocy przez ratownika medycznego
 Poznanie zasad zachowania się nad wodą, w lesie, na placu zabaw, w
kontakcie z przedmiotami mechanicznymi
 Przestrzeganie zakazu zabaw lekarstwami, środkami chemicznymi i
innymi nieznanymi przedmiotami
 Rozumienie zakazu spożywania nieznanych owoców, roślin, grzybów czy pokarmów nieznanego pochodzenia
 Pogadanka na temat zachowania się w razie zgubienia w tłumie,
sklepie i na imprezie.
 Zachowanie ostrożności w kontaktach z dorosłymi
 Poznanie sposobu zachowania się na wypadek ataku psa.
4. Promowanie zdrowego stylu życia  Codzienne mycie zębów, twarzy i rąk
 Samodzielne i kulturalne korzystanie z toalety
2. Poznajemy swoje uczucia
7/15/
5.Ochrona p/poż
 Prawidłowe posługiwanie się sztućcami, przezwyciężanie uprzedzeń
do niektórych potraw
 Spożywanie posiłków z uwzględnieniem dużej ilości warzyw i owoców jako źródła witamin
 realizacja programu: „Akademia zdrowia”
 Unikanie kontaktów bezpośrednich z osobą chorą.
 Udział w zabawach ruchowych w sali i na powietrzu
 Dostosowanie ubioru do odpowiedniej pogody i pory roku
 Przybliżenie dzieciom i rodzicom zagadnień związanych z problematyką wad postawy.
 Organizowanie badań wad postawy.
 Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości dzieci.
 Organizacja Dni Sportu
 Organizacja turniejów profilaktycznych,
 Realizacja zajęć na temat zdrowego odżywiania się, promujących
zdrowy styl życia
 Spotkanie z Panem Strażakiem na placówce przedszkolnej
 Poznanie przyczyn powstawania pożarów
 Określenie zasad zachowania się w sytuacji zagrożenia – ogień w domu, lesie, mieszkaniu, korytarzu i klatce schodowej
 Znajomość numerów alarmowych
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas I-III szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:
 poznanie uczniów
 integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,
 wypracowanie form współpracy z rodzicami.
 Promocja zdrowego stylu życia,
 profilaktyka zachowań agresywnych
Zadania
Formy realizacji
1. Integracja zespołu klasowego
Zajęcia integracyjno- adaptacyjne ,,Poznajemy się poprzez zabawę”
,,Gry i zabawy ruchowe”- kl.-I
 Gry i zabawy interakcyjne
 Organizowanie uroczystości i imprez klasowych, wycieczek, ognisk
wspólnych spotkań w szkole oraz poza nią
2. Poznajemy swoje uczucia
 Zajęcia interakcyjne, odgrywanie ról
 Ekspresja plastyczna
3.Umiejętność radzenia sobie ze zło-  Warsztaty „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl.1
ścią agresją i przemocą oraz w sytua-  Spotkania z policjantem na temat „ Zasady bezpiecznego zachowacjach trudnych
nia się w szkole i poza nią”
 „ Rozwiązujemy trudne sytuacje w klasie”- spotkanie z pedagogiem
i psychologiem- kl.2-3 ( scenki dramowe, gry i zabawy, pogadanki na
temat scenek i rzeczywistych sytuacji)
4. Promowanie zdrowego stylu życia
 Pogadanki na temat szkodliwości dymu nikotynowego- kl.1-3
 Pogadanki nt. roli i zasad przestrzegania higieny osobistej, filmy
edukacyjne.
 Kontrola czystości osobistej- pielęgniarka
 Prowadzenie zajęć korekcyjnych dla uczniów z grup dyspanseryjnych.
 Przybliżenie uczniom i rodzicom zagadnień związanych z problematyką wad postawy.
 Organizowanie badań wad postawy.
 Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości uczniów.
 Organizacja Dni Sportu
 Organizacja turniejów profilaktycznych,
 Realizacja zajęć na temat zdrowego odżywiania się, promujących
zdrowy styl życia
 Prowadzenie różnych form pozalekcyjnych zajęć sportowych.
8/15/
5.Zagospodarowanie czasu wolnego  Koła zainteresowań
uczniów
 Świetlica opiekuńczo-wychowawcza
 Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:
 stworzenie przyjaznej atmosfery w szkole,
 promocja zdrowego stylu życia,
 profilaktyka zachowań agresywnych.
ZADANIA
FORMY REALIZACJI
Kształtowanie umiejętności z zakre-  Zajęcia warsztatowe
su komunikacji interpersonalnej
Klasa 4- warsztaty na temat „Postrzegamy siebie i rozumiemy swoje uczucia” (psycholog)
Klasa 5- zajęcia na temat „ Poznajemy siebie z własnego doświadczenia
i opinii innych. Potrafimy jasno i precyzyjnie komunikować się z innymi
Klasa 6- zajęcia na temat”
„ Moje słabe i mocne strony- akceptacja siebie, umiejętność samooceny”
Kształtowanie właściwych postaw  Zajęcia dotyczące praw i obowiązków ucznia
społecznych.
 Warsztaty „ Asertywność jako postawa, dzięki której możemy zachować
swoją tożsamość i poczucie własnej wartości” – kl. 6 (psycholog)
 Warsztaty „ Jak radzić sobie ze stresem” –kl.6.(psycholog)
Umiejętność radzenia sobie ze zło-  Warsztaty „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl.1 i 4
ścią agresją i przemocą oraz w sytu-  „Radzenie sobie z przykrymi emocjami, sposoby opanowywania emoacjach trudnych
cji”- kl.5
Promocja zdrowia









Zagospodarowanie czasu wolnego 
uczniów




Akcja „ Rzuć palenie razem z nami- mamo, tato nie pal” w ramach akcji
ogólnopolskiej
Zajęcia:„ W kręgu problemów naszego życia- przyczyny i skutki uzależnienia od dymu tytoniowego” – kl.6
Przygotowanie plakatów i oplakatowanie szkoły w ramach akcji
„ Światowy dzień bez papierosa” – kl.4-6
Przeprowadzanie ankiet na temat uzależnień
Spotkania z policją na temat konsekwencji wynikających z dokonywania
czynów karalnych w świetle ustawy o nieletnich – kl.6
Plakaty, tablice informacyjne dla uczniów i rodziców.
Poradnictwo z zakresu pomocy i wsparcia w walce z nałogiem.
Filmy edukacyjne.
Koła zainteresowań
SKS
Świetlica socjoterapeutyczna
Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne
Zajęcia dla dzieci w czasie ferii zimowych
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas pierwszych gimnazjum:
Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to:
 poznanie uczniów,
 integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,
 wypracowanie form współpracy z rodzicami.
Zadania
I.
Przeciwdziałanie sytuacjom stresowym.
Formy realizacji
 Zapoznanie ze szkołą,
 Zajęcia integracyjno – adaptacyjne.
 Ustalenie z klasą kontaktu, który uwzględnia zasady obowiązujące
obie strony uczeń-nauczyciel
 Godziny wychowawcze poświęcone lepszemu poznaniu się uczniów
 Ognisko integracyjne
9/15/
Zadania
Formy realizacji
 Organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, dyskoteki Andrzejki, Mikołajki).
 Realizacja programu profilaktycznego „Spójrz inaczej”
 Zajęcia integracyjne
III. Zintegrowanie zespołu klasowego.
 Godziny wychowawcze o zainteresowaniach uczniów.
IV. Rozwijanie u uczniów umiejętno Godziny wychowawcze dotyczące asertywności, radzenia sobie w syści radzenia sobie z presją rówietuacjach trudnych.- program profilaktyczny „Przeciwdziałanie prześników, zachowania się w sytuamocy rówieśniczej”
cjach trudnych
 Zajęcia z zakresu:
V. Kształtowanie umiejętności pracy - Komunikacji werbalnej i pozawerbalnej,
w grupie.
- budowanie zaufania do innych,
- poszanowania odmienności.
II. Kształtowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii i zaufania.
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas drugich gimnazjum:
Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są:
 profilaktyka uzależnień,
 profilaktyka zachowań agresywnych.
Zadania
I. Kształtowanie asertywnych postaw
wobec środków uzależniających poprzez:
- Sztukę odmawiania,
- Wzajemne wspieranie,
- Werbalizację potrzeb.
II. Kształtowanie pozytywnego obrazu
siebie poprzez:
- Poznawanie swoich mocnych
stron,
- Docenianie własnych sukcesów,
III. Uświadamianie młodzieży zagrożeń związanych z uzależnieniami.
Formy realizacji
 Zajęcia z asertywności,
 Realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru.
 Spotkania z pedagogiem- realizacja programu profilaktycznego „Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej”
 Konkursy, filmy i ich omawianie.
 Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie
talentów, umiejętności, uzdolnień.
 Promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez nagrody, pochwały.





Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i
przedmiotach.
Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej.
Organizacja i udział uczniów w konkursach wiedzy o AIDS.
Przygotowywanie gazetek tematycznych dotyczących akcji: Dzień bez
papierosa, Światowy dzień walki z AIDS, itp.
Przeciwdziałanie ujemnym wpływom masowego przekazu audiowizualnego ( bierny odbiór, telegapiostwo, narzucanie poglądów i gustów
estetycznych, deprawacja moralna )
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas trzecich gimnazjum:
Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są:
 Podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej.
 Egzamin gimnazjalny.
Zadania
Formy realizacji
Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych, za podejmowane decyzje i
zachowania.
II. Szerzenie wśród młodzieży znajomości
prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go.


Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów.
Działalność w organizacjach szkolnych.


Spotkania z policją.
Godziny wychowawcze dotyczące obowiązków ucznia i odpowiedzialności za ich lekceważenie.
Wycieczki do sądu
Godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych
skutków uzależnień.
Filmy
o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wychowawczych.
I.

III. Kształtowanie właściwych postaw wobec 
uzależnień poprzez:
- Informowanie o społecznych i zdrowot- 
nych skutkach uzależnień,
- Zwalczanie mitów na temat uzależnień.
10/15/
Zadania
Formy realizacji
IV. Przygotowanie uczniów do wyboru szko- 
ły ponadgimnazjalnej.


Spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, warsztaty zawodoznawcze.
Udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory), spotkania z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych
Udział w próbnym egzaminie.
6. DZIAŁANIA ALTERNATYWNE
Czas wolny jest niezwykle istotny i ma duży wpływ na jakość życia człowieka. W związku z tym już od
najmłodszych lat powinno się przygotowywać dziecko do odpowiedniego gospodarowania tym czasem i właściwego wykorzystania go. Uczniom, którym rodzina i najbliższe środowisko nie dostarczają odpowiednich wzorców i
możliwości rozwoju, należy wskazać wartościowe oferty spędzania czasu wolnego, tworzyć warunki do korzystania
z nich, a także wyrównywać braki występujące w tym zakresie.
W tym celu szkoła podjęła działania zmierzające do różnorodnego wykorzystania czasu wolnego. Na terenie szkoły działają:
1.
Świetlica, której celem jest:






Wskazywanie uczniom sposobów spędzania wolnego czasu- rozwijanie zainteresowań;
Rozwijanie twórczej aktywności dzieci, inspirowanie do samodzielnego, kreatywnego działania;
Rozwijanie samodzielności i umiejętności pracy zespołowej, integracja grupy;
Pomoc w przezwyciężaniu trudności szkolnych;
Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych bez agresji;
Przeciwdziałanie agresji.
Sposoby realizacji:





2.
Zabawy ruchowe i zajęcia sportowe;
Gry i zabawy;
Terapia śmiechem i krzykiem przeciwko agresji;
Konkursy;
Zabawy integracyjne;
W ramach Ogniska Pracy Pozaszkolnej:



Szkolny klub sportowy;
Koło informatyczne;
Koło plastyczne.
Ich celem jest:




Rozwijanie twórczości dziecięcej i młodzieżowej w różnych dziedzinach sztuki, nauki, techniki, sportu
i rekreacji;
Ożywienie kulturalnego środowiska dzieci i młodzieży;
Pełnienie funkcji profilaktycznej, kompensacyjnej i opiekuńczej wobec dzieci i młodzieży ze środowisk zaniedbanych wychowawczo;
Kształcenie, ujawnianie i rozwijanie różnorodnych zainteresowań uczestników zajęć, eksponowanie
ich własnych umiejętności
Zajęcia wspomagające rozwój ucznia (art.42 KN)
Celem jest:


Pomoc uczniom mającym problemy w nauce;
Pogłębianie i poszerzanie wiedzy wykraczającej poza szkolne programy nauczania;
11/15/

Stwarzanie sprzyjających warunków do rozwoju szczególnych uzdolnień.
3.
Uczestnictwo w działalności Klubu Miejskiego „Maczki”
a w szczególności udział w:
 Zajęciach sportowych ( tenis stołowy i ziemny, siatkówka, gry planszowe i umysłowe, wycieczki, basen
 koncertach;
 Festynach;
 Imprezach okolicznościowych;
 Przedstawieniach teatralnych;
 Spotkaniach z ciekawymi ludźmi.
Działania skierowane do rodziców
Zadania
Formy realizacji
I. Informowanie rodziców o pracach  Zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawszkoły
czym, Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi.
 Organizowanie Dni Otwartych Szkoły.
 Informowanie o formach pomocy socjalnej organizowanych w szkole
i poza nią
 Prezentacja działalności szkoły podczas „Święta Szkoły”
II. Informowanie rodziców o funk-  Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicacjonowaniu dziecka w szkole
mi,
 Indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem,
 Pisma informujące o wynikach w nauce,
 Spotkania z dyrektorem szkoły, pedagogiem,
III. Współpraca z rodzicami
 Pomoc rodziców przy organizacji imprez szkolnych,
 Systematyczna współpraca z Radą Rodziców.
Działania skierowane do nauczycieli
Zadania
Forma realizacji
I. Propagowanie kursów i szkoleń


informowanie o kursach i szkoleniach w pokoju nauczycielskim
promowanie nauczycieli doskonalących się w profilaktyce i wychowaniu,
II. Organizacja szkoleń i warsztatów 
spotkania z e specjalistami z zakresu opieki i wychowania.
III. Propagowanie literatury doty- 
czącej profilaktyki uzależnień
pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień
7. SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA SYTUACJI TRUDNYCH
I. Procedura reagowania w sytuacjach konfliktowych:
1. Interwencja:





indywidualne rozmowy wychowawcy ze sprawcą;
włączenie do rozmów pedagoga szkolnego;
włączenie do rozmów rodziców;
włączenie do rozmów dyrektora szkoły;
włączenie instytucji wspomagających szkołę.
2. Monitorowanie zachowania ucznia.
3. Nagradzanie pozytywnych zachowań, karanie negatywnych.
II. Znalezienie pozytywnych sposobów funkcjonowania w grupie, zaspokajanie potrzeb:
12/15/


dowartościowanie ucznia;
rozwijanie talentów, wykorzystywanie mocnych stron dla dobra innych.
8. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH
Z pomocy niżej wymienionych instytucji mogą skorzystać uczniowie i ich rodziny, a także nauczyciele- szczególnie
w sytuacjach, gdy udzielenie pomocy przekracza możliwości szkoły. Wykazem tych instytucji, a także wykazem innych instytucji i stowarzyszeń z miasta Sosnowca i z miast sąsiednich dysponuje pedagog szkolny- Marta Niepsuj.
1. MIEJSKI OŚRODEK OPIEKI I PROFILAKTYKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ.
Sosnowiec, ul. Kraszewskiego 10, tel. (32) 298- 00- 49
Udziela pomocy prawnej, psychologicznej, pomocy w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, pomocy dla ofiar
przemocy. Prowadzi terapię dla rodzin z problemem alkoholowym.
2. PORADNIA ODWYKOWA DLA OSÓB DOTKNIĘTYCH PROBLEMEM ALKOHOLOWYM.
Sosnowiec, ul. Czarna 4, tel. (32) 266- 39- 69
Prowadzi:
- stacjonarne leczenie odwykowe;
- terapię osób uzależnionych;
- grupę wsparcia dla rodzin dotkniętych problemem alkoholowym.
3. PUNKT KONSULTACYJNY DLA OSÓB DOTKNIĘTYCH PROBLEMEM NARKOTYKOWYM.
Sosnowiec, ul. Czarna 4, tel. (32) 266-39-69
Czynne w poniedziałki od godz. 16.00 – 19.00
4. TERENOWY KOMITET OCHRONY PRAW DZIECKA
Sosnowiec, ul. Mościckiego 14, tel. (32) 266-03-87
Udziela pomocy prawnej i psychologicznej codziennie od poniedziałku do piątku
Od 15 – 18.
Można tu uzyskać pomoc w sprawach opiekuńczych, adopcyjnych, sprawach o przyznanie alimentów, pomoc w
rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych.
5. OŚRODEK INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
Sosnowiec, ul. K. Szymanowskiego 5 a, tel. (32) 298-93-87
Proponuje pomoc w trudnych sytuacjach życiowych.
Prowadzi:
- grupę wsparcia dla rodziców;
- grupę wsparcia dla ofiar przemocy domowej;
- punkt konsultacyjny dla osób dotkniętych problemem narkomanii;
- udziela porad prawnych.
6. PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA NR 2
Sosnowiec, ul. Białostocka 17, tel. (32) 263-30-34
[email protected]
Prowadzi:
- grupę wsparcia dla rodziców;
- terapię indywidualną;
- młodzieżową grupę wsparcia;
- punkt konsultacyjny dla rodzin dotkniętych problemem alkoholowym i narkotykowym;
- diagnozę psychologiczną i pedagogiczną.
13/15/
7. OŚRODEK POMOCY WYCHOWAWCZEJ.
Sosnowiec, ul. Koszalińska 51, tel. (32) 263-96-71
8. IV WYDZIAŁ RODZINNY SĄDU REJONOWEGO
Sosnowiec, ul. Partyzantów 11, tel. (32) 266-75-67, (32) 266-30-81, (32) 297-20-53
9. V KOMISARIAT POLICJI
Sosnowiec, ul. Kościuszkowców 42, tel. (32) 263-41-58
10. WYDZIAŁ PREWENCJI KOMENDY MIEJSKIEJ POLICJI
Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 2, tel. (32) 292-18-81
11.WYDZIAŁ ZDROWIA, URZĄD MIEJSKI
Sosnowiec, ul. Mościckiego 14, tel. (32) 296-06-00, (32) 296-06-67
TELEFONY ZAUFANIA
1. Telefon zaufania dla kobiet
Czwartek 17- 20
0 800-163-006
2. Chrześcijański telefon zaufania
(32) 254-97-37
3. Policyjny telefon zaufania- Sosnowiec
(32) 266-00-19
4. „POMARAŃCZOWA LINIA”
(dla rodziców pijących dzieci)
codziennie 12-22
0 801-14-00-68
5. Młodzieżowy telefon zaufania
codziennie 14-19
(32) 281-16-00
6. „NIEBIESKA LINIA” – dla ofiar
przemocy w rodzinie
Dni powszednie: 10-22
Soboty, niedziele i święta 10-16
Tel. Bezpłatny
0 800-120-002
7. Telefon zaufania
506- 555
8. Program pomocy dzieciom i prewencja
HIV, AIDS „RÓŻA”
Wtorki, czwartki 17-21
Połączenie bezpłatne
0 800-163-006
9. Telefon zaufania
586-555
10. Całodobowy katolicki telefon zaufania
(32) 253-05-00
11. Telefon informacyjny anonimowych alkoholików
Poniedziałek, środa, czwartek 17-20
(32) 253-79-83
12. Towarzystwo zapobiegania narkomanii
(32) 206-82-17
14/15/
9. EWALUACJA PROGRAMU
Oceny efektów realizacji „Programu profilaktycznego”, obok bieżącego monitorowania, dokonuje się na półrocznej
i końcowej radzie pedagogicznej. Podstawę dla formułowania oceny realizacji programu będą stanowiły:
 wnioski z obserwacji zachowań dzieci i młodzieży
 rozmowy z rodzicami
 rozmowy z nauczycielami
 analiza dokumentów: dziennik, plany miesięczne, wytwory prac dzieci i młodzieży, osiągnięcia na konkursach
 badania ankietowe wśród uczniów, nauczycieli, rodziców
 sprawozdania z działalności pedagoga szkolnego, nauczycieli oraz wychowawców realizujących program
profilaktyczny
 wywiad, rozmowa
 hospitacje prowadzone przez dyrektora szkoły
 metody socjometryczne
15/15/