pszenżyto ozime – wyniki doświadczeń
Transkrypt
pszenżyto ozime – wyniki doświadczeń
PSZENŻYTO OZIME – WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników. Powierzchnia uprawy tego gatunku w Polsce miała tendencję wzrostową do roku 2009 (1277 tys. ha). Największą dynamikę wzrostu obserwowano w latach 2001-2006, kiedy to areał uprawy zwiększył się o około 400 tys. ha. W 2011 roku powierzchnia uprawy pszenżyta ozimego wynosiła 1157 tys. ha, a w 2012 spadła do 819 tys. ha W naszym województwie ma ono bardzo duże znaczenie, areał uprawy zajmuje ponad 20% powierzchni zasiewów. Wysokie potencjalne możliwości plonotwórcze a także wartość paszowa zbliżona do pszenicy i jęczmienia, pozwalają na wykorzystanie go w żywieniu tuczników i drobiu. Ostatnio duże nadzieje wiąże się również z wykorzystaniem pszenżyta do wypieku chleba. Ziarno pszenżyta może być też wykorzystywane do innych celów technologicznych. Oprócz młynarstwa i piekarstwa stosuje się je w cukiernictwie przy produkcji biszkoptów, herbatników, ciast piaskowych i kruchych oraz pierników bakaliowych. Specyficzność ciasta pszenżytniego nie wyklucza możliwości wykorzystania tego gatunku do produkcji mąki czy innych produktów spożywczych, nowe technologie przetwarzania wymagają odmiennego surowca. Z tego względu pszenżyto mające odmienne cechy technologiczne w porównaniu do pszenicy i żyta staje się alternatywą i szansą do produkcji nowych wyrobów prozdrowotnych o korzystnych cechach sensorycznych. Nowy kierunek wykorzystania pszenżyta wymaga wzmożonej pracy hodowców, agronomów i technologów żywności. Krajowy rejestr obecnie liczy 41 odmian w tym 12 krótkosłomych. Odmiany rejestrowane w ostatnich latach wnoszą postęp przede wszystkim w plenności. W miarę zwiększania się powierzchni uprawy tego gatunku zwiększa się nasilenie występowania chorób na pszenżycie, które jest powszechnie porażane przez mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, septoriozę liści i plew. Największe różnice odmianowe występują w odporności na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną. Zarejestrowane ostatnio odmiany wnoszą postęp w odporności na ważniejsze choroby pszenżyta. Odmiany nie różnią się wyraźnie pod względem wymagań glebowych, natomiast wykazują pewne zróżnicowanie reakcji na niski odczyn gleby. Przyjmuje się, że odmiany krótkosłome nie powinny być uprawiane na najsłabszych glebach przeznaczonych pod pszenżyto. Podstawowym kryterium wyboru odmiany do uprawy jest plon ziarna. Duże znaczenie mają także zimotrwałość, odporność na porastanie ziarna w kłosie, odporność na wyleganie i choroby oraz termin dojrzewania, zawartość białka i inne cechy zirna W sezonie 2012/2013 na terenie województwa mazowieckiego zostały założone 4 doświadczenia z 20 odmianami pszenżyta ozimego. Doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie - DANKO Hodowla Roślin ZHR O/ Laski - Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom W minionym sezonie odnotowano wzrost plonowania pszenżyta w stosunku do roku poprzedniego, jednak plony były niższe niż w roku 2011. Spośród odmian badanych w 2013 roku na obu poziomach agrotechniki najlepiej plonowały: Fredro, Agostino, Borowik. Z nowo zarejestrowanych odmian na uwagę zasługują odmiany Subito i Tomko. Porażenie przez choroby w 2013 roku było nieco większe niż w latach poprzednich. -1- Tabela 1 PSZENŻYTO OZIME. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013 Lp. Odmiana 1 2 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce 3 1 ALGOSO* 2007 2 TRISMART* 2007 3 BORWO * 1 2008 4 TULUS 2009 5 FREDRO* 2010 6 TODAN* 2003 7 LEONTINO* 2008 8 PIZZARO* 2008 9 AGOSTINO1 2011 10 BERENIKO* 2011 11 BOROWIK* 2011 12 KWS TRISOL 2011 13 MAESTOZO* 2011 14 MIKADO* 2011 15 AMOROZO* 2012 16 SUBITO* 2012 17 TOMKO* 2012 18 TORINO* 2012 19 TWINGO*1 2012 20 WIARUS*1 2012 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej-pełnomocnika w Polsce 4 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, PL-99-307 Strzelce Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Staszewska 70 PL- 62 -100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul.Główna 20,PL-99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Lantmannen SW Seed sp.z o.o. Ul. Terenowa 6g Pl-52-231 Wrocław DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul.Główna 20,PL-99-307 Strzelce KWS Lochow Petkus sp. z o.o. Kondratowice Ul. Słowiańska5 PL-57-150 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul.Główna 20,PL-99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul.Główna 20,PL-99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul.Główna 20,PL-99-307 Strzelce 1 - odmiany krótkosłome *- odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowców -2- Tabela 2 PSZENŻYTO OZIME. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCI Przedplon Data siewu Obsada nasion Data zbioru N na poziomie a1 N na poziomie a2 P2O5 K2O Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 Zaprawa nasienna (szt/m2) (kg/ha) (kg/ha) ( kg/ha) (kg/ha) Seroczyn Siedlce 4 IVb 5,75 Gorczyca biała 21.09 400 06.08 Nawożenie mineralne 80 120 36 96 Insol 3 – 1,0 l (l/ha) (nazwa) Herbicyd ( nazwa, dawkaa) Insektycyd ( nazwa , dawka) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka) Regulator wzrostu „* ” - brak danych (nazwa, dawka) Kawęczyn Sochaczew 4 IIIa 7,37 Gorczyca biała 21.09 400 25.07 Laski Grójec 4 IV * Owies 21.09 400 31.07 80 120 45 90 Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l 107 147 50 80 Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna T Vitavax 2000FS Legato Plus 600 SC –1,3 Legato Plus 600 SC – 1,5 l Karate Zeon CS-0,12 l Tylko na poziomie a2 Bumper 250EC- 0,5l Cerone 480 SL – 1,0 l -3- Maxim 025 FS Legato Plus 600 SC – 1,5 l - - Alert 375 SC –1l Amistar250 SC 0,6l + Artea 330EC 0,4l Cerone 480 SL – 1,0 l Input 460 EC – 1,0l Fandango200EC –1,0 l Moddus 250 0,3 l Tabela 3 PSZENŻYTO OZIME. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Lp. 1 Stan roślin przed zimą Kawęczyn Seroczyn Cecha a1 (skala 90) a2 a1 Laski a2 a1 a2 8,5 8,9 8,9 (skala 9 ) 7,8 8,7 * (%) 3,6 0,4 0,0 0 2 Stan roślin po zimie 3 Martwe rośliny 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 22.05 24.05 28.05 28.05 23.05 25.05 5 Termin dojrzałości wosk. (dzień, m-c) 11.07 13.07 19.07 21.07 20.07 22.07 6 Wysokość roślin (cm) 102,0 96,8 117,2 106,4 112,1 106,9 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie przed zbiorem 9,0 9,0 8,8 8,7 7,9 8,3 8,4 8,8 8,7 8,6 * * 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8 (skala 90) (skala 90) 0 9 Porastanie ziarna przed zbiorem (skala 9 ) Porażenie przez choroby (skala 90) 10 Pleśń śniegowa 11 Fuzarioza kłosów 6,7 8,6 8,8 6,9 7,9 7,7 8,0 * * 12 Septorioza liści 13 Septorioza plew 7,6 7,6 7,6 8,2 * * 7,2 8,3 7,4 7,8 * * 14 Mączniak prawdziwy 15 Masa 1000 ziarn 7,3 7,6 7,6 8,0 6,3 7,1 (g) 45,7 46,2 36,1 40,9 40,4 46,6 (%) 12,9 12,9 15,3 15,2 9,4 11,3 (dt z ha) 61,7 71,2 65,1 76,8 64,5 89,1 16 Wilgotność ziarna 16 Plon ziarna -4- Tabela 4 PSZENŻYTO OZIME. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2013 Kawęczyn Laski Seroczyn Kawęczyn Laski Poziom a2 Seroczyn Poziom a1 Wzorzec dt/ha 61,7 65,1 64,5 71,2 76,8 89,1 1 Borwo 2 Fredro 3 Tomko 4 Wiarus 5 Todan 6 Algoso 7 Trismart 8 Leontino 9 Pizarro 10 Tulus 11 Agostino 12 Bereniko 13 Borowik 14 KWS Trisol 15 Maestozo 16 Mikado 17 Amorozo 18 Subito 19 Torino 20 Twingo Wzorzec: wszystkie badane odmian 76 110 117 96 102 107 108 83 99 91 109 104 111 86 115 89 88 112 104 94 89 113 94 98 97 87 99 89 107 99 112 110 111 103 99 96 101 103 110 89 83 113 120 105 102 88 94 64 117 92 112 110 117 106 109 77 96 122 101 72 82 105 113 89 102 103 98 94 101 92 99 101 99 86 118 100 96 113 105 103 83 115 97 103 97 98 102 81 107 96 112 107 109 95 103 96 95 106 104 92 79 113 112 92 105 111 94 93 106 98 103 108 106 93 100 99 98 110 91 89 Lp. Odmiana -5- Tabela 5 PSZENŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2013, 2012, 2011 Poziom a1 Mrozoodporność Lp. Odmiana (skala 90) Wzorzec dt/ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Algoso Trismart Borwo Tulus Fredro Todan Leontino Pizarro Agostino Bereniko Borowik KWS Trisol Maestozo Mikado Amorozo Subito Tomko Torino Twingo Wiarus 4 6,5 5,5 4 4,5 5,5 3,5 5 3,5 3 5,5 3,5 4 5 4 5,5 6,5 3,5 6 6,5 Liczba doświadczeń Wzorzec - wszystkie badane odmiany Poziom a2 2013 2012 2011 20122013 20112013 2013 2012 2011 20122013 2011-2013 63,8 60,3 75,5 62,1 66,5 79,1 72,6 88,9 75,9 80,2 94 111 108 102 104 104 117 110 100 119 104 109 107 98 126 104 83 124 103 103 103 81 121 99 94 113 105 103 104 95 109 106 112 123 104 117 112 111 116 102 100 129 114 101 127 77 98 87 90 90 108 137 122 105 134 111 76 94 105 78 108 75 92 106 71 113 128 120 105 125 99 105 102 92 94 107 100 104 106 103 87 117 102 98 124 95 97 112 109 110 107 105 99 85 94 100 95 3 3 3 6 9 3 3 3 o Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny 110 111 100 102 113 114 90 119 92 89 115 93 105 110 - 110 109 100 103 109 - 6 9 -6- Tabela 6 PSZENŻYTO OZIME . Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki –a1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2013, 2011-1013 Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak 2013 Fuzarioza kłosów 2011-2013 Wzorzec (skala 90) 7,1 7,4 -0,5 1 Algoso 3 -1,1 -0,2 2 Trismart 3 -1,1 -0,9 3 Borwo 3 -1,2 4 Tulus 3 -0,2 -0,2 5 Fredro 3 0,3 0,3 6 Todan 2 0,3 7 Leontino 2 -1,1 8 Pizzaro 2 1,4 9 Agostino 2 0,3 10 Bereniko 2 1,3 11 Borowik 2 -0,1 12 KWS Trisol 2 0,9 13 Maestozo 2 -0,1 14 Mikado 2 -1,7 15 Amorozo 1 -0,4 16 Subito 1 1,4 17 Tomko 1 0,8 18 Torino 1 -0,7 19 Twingo 1 0,3 20 Wiarus 1 0,6 Liczba doświadczeń 3 8 Wzorzec - wszystkie badane odmiany Skala 9o: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny -7- Septorioza liści 2013 2011-2013 2013 2011-2013 7,3 7,4 0,2 -0,2 0,3 -0,5 1,1 - 7,6 7,8 -0,1 -0,2 -0,2 -0,1 0,1 - -0,6 -0,8 0,2 0,2 0,4 -0,1 0,2 -0,6 0,2 0,2 0,2 -0,6 0,2 0,7 -0,6 0,4 0,7 -0,6 -0,6 0,7 2 5 -0,9 -0,6 -0,6 0,2 0,2 -0,1 -0,6 0,4 0,7 0,4 0,2 0,2 0,2 -0,9 -0,4 0,4 0,4 0,2 0,2 0,7 2 6 Tabela 7 PSZENŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru 2013, 2011-2013 Wzorzec 1 Algoso 2 Trismart 3 Borwo 4 Tulus 5 Fredro 6 Todan 7 Leontino 8 Pizzaro 9 Agostino 10 Bereniko 11 Borowik 12 Kws Trisol 13 Maestozo 14 Mikado 15 Amorozo 16 Subito 17 Tomko 18 Torino 19 Twingo 20 Wiarus Liczba doświadczeń 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 Nie wystąpiło Odmiana Nie wystąpiło Lp. Liczba lat badań Wyleganie (skala 90) w fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej 2013 2011-2013 2013 2011-2013 Poziom agrotechniki a1 8,6 7,9 -0,3 0,2 -0,4 -0,3 0,7 0,4 0,0 -0,3 0,2 0,2 -0,1 0,2 0,2 -0,1 -0,3 0,2 -0,3 -1,1 0,2 0,2 -0,6 0,4 -0,3 0,4 0,4 2 6 -8- Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2013 2011-2013 2013 2011-2013 110,4 8,7 9,1 -11,3 1,7 -0,1 6,9 0,9 6,9 -13,4 2,2 13,4 6,1 7,6 -4,8 -1,1 1,7 -4,1 3,6 -18,1 -16,1 3 105,9 9,0 9,5 -3,8 1,5 0,2 9 40,7 0,5 4,1 -0,1 -0,1 1,1 1,8 -1,6 1,7 -0,1 -8,1 8,2 7,5 -0,2 -3,9 -2,3 4,9 4,7 -0,1 -2,7 -7,0 3 44,3 3,7 6,9 -0,6 1,2 1,1 9 Ciąg dalszy tabeli 7 Wyleganie (skala 90) Wysokość roślin w fazie dojrzałości (cm) Lp. Odmiana przed zbiorem mlecznej 2013 2011-2013 2013 2011-2013 2013 2011-2013 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 8,7 8,1 103,4 99,8 1 Algoso 3 0,1 -0,1 8,5 8,0 2 Trismart 3 -0,2 -0,6 8,5 9,7 3 Borwo 3 0,3 0,3 -10,7 -3,6 4 Tulus 3 0,1 0,3 4,3 0,5 5 Fredro 3 0,1 0,0 -1,2 -0,6 6 Todan 2 -0,4 5,1 7 Leontino 2 0,1 6,1 8 Pizzaro 2 -0,4 3,8 9 Agostino 2 0,3 -12,7 10 Bereniko 2 0,1 3,0 11 Borowik 2 0,3 8,3 12 Kws Trisol 2 -0,4 3,8 13 Maestozo 2 -0,7 5,1 14 Mikado 2 0,3 -3,2 15 Amorozo 1 -0,2 -0,7 16 Subito 1 -0,4 -1,2 17 Tomko 1 0,3 -0,2 18 Torino 1 -0,2 5,1 19 Twingo 1 0,3 -17,5 20 Wiarus 1 0,3 -14,0 Liczba doświadczeń 2 6 3 9 Wyleganie: wyniki pochodzą z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec - wszystkie badane odmiany Nie wystąpiło Nie wystąpiło Liczba lat badań -9- Masa 1000 ziarn (g) 2013 2011-2013 44,6 4,1 8,0 -3,1 -0,7 0,6 3,1 -1,6 0,5 -1,4 -7,4 8,0 7,2 -2,0 -3,2 -2,1 1,7 2,6 0,3 -0,9 -8,2 3 46,3 5,0 8,5 -2,3 1,2 0,3 9 PSZENŻYTO OZIME CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2013 (Zarejestrowanych w 2012 sporządzona na podstawie list opisowych odmian) 1. AMOROZO – Odmiana pastewna, o normalnej wysokości wzrostu. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odmiana o dość dużej mrozoodporności (5,5). Odporność na rdzę brunatną, fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego, septoriozę liści i plew, rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła średnia. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość w stanie zsypnym duża do bardzo dużej. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie. Zawartość białka w ziarnie duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 2. SUBITO – Odmiana pastewna, o normalnej wysokości roślin. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odmiana o dość dużej mrozoodporności (6). Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na rdzę brunatną dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rynchosporiozę, septoriozę liści i plew, fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie ziarna średnia, liczba opadania dość duża. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. 3. TOMKO – Odmiana pastewna. O normalnej wysokości roślin. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Mrozoodporność dość duża (6). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, septoriozę plew duża, na choroby podstawy źdźbła, rynchosporiozę, septoriozę liści i fuzariozę kłosów dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 4. TORINO - Odmiana pastewna o normalnej wysokości roślin. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Mrozoodporność średnia. Odporność na rdzę brunatną, rynchosporiozę, septoriozę liści dość duża, na mączniaka prawdziwego, septoriozę plew średnia, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów dość mała. Rośliny są dość wysokie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny do bardzo wczesnego, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren – duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie duża, liczba opadania – średnia. Zawartość białka duża do bardzo dużej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 5. TWINGO - Odmiana pastewna, typu półkarłowego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Mrozoodporność dość duża (5,5). Odporność na rdzę brunatną duża, na mączniaka prawdziwego dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rynchosporiozę, septoriozę liści i plew – średnia, na fuzariozę kłosów mała. Rośliny bardzo niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość w stanie zsypnym- bardzo mała. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 10 6. WIARUS - Odmiana pastewna, typu półkarłowego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Mrozoodporność duża (6,5). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę liści duża, na rynchosporiozę i septoriozę plew dość duża, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów średnia. Rośliny niskie do bardzo niskich, o dużej do bardzo dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren – bardzo mała, wyrównanie dość małe, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania – mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby – średnia. 11