Ratujmy rzeźby w Parku Krakowskim!

Ratujmy rzeźby
w Parku Krakowskim!
Park Krakowski to dziś miejsce zaniedbane i mało kto wie, że
jako obiekt rekreacyjny służył mieszkańcom miasta już 130
lat temu! Przed I wojną światową przyciągał publiczność
najbardziej elegancką w Krakowie ślizgawką, kawiarniami,
restauracjami, nawet małym zoo. Podczas rozbudowy miasta
w okresie międzywojennym park się skurczył; do dziś z
czasów dawnej jego świetności pozostała chyba tylko,
odnowiona w XXI wieku, sadzawka.
W 1974 roku teren ten został przekształcony w park rzeźby
nowoczesnej. Realizacja ta upamiętnia wieloletnie starania
krakowskich rzeźbiarzy o pracownię, którą ostatecznie
zorganizowali własnymi siłami przy ulicy Emaus. Jak do tego
doszło – to już inna frapująca historia…
Tadeusz Szpunar: Para
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
W 1974 roku teren
Parku Krakowskiego
został przekształcony
w park rzeźby
nowoczesnej. Niestety,
w ostatnich latach te
ciekawe abstrakcyjne
kompozycje zarosły
zielenią i zaczęły
niszczeć. Dziś już nawet
trudno rozpoznać
nazwiska autorów
19 intrygujących dzieł
Niestety, w ostatnich latach te ciekawe abstrakcyjne
kompozycje zarosły zielenią i zaczęły niszczeć. Dziś już nawet
trudno rozpoznać nazwiska autorów 19 intrygujących dzieł, a
byli nimi tacy interesujący twórcy, jak: Bogusław Gabryś,
Jerzy Sękowski, Wincenty Kućma, Roman Tarkowski, Tadeusz
Szpunar, Stanisław Plęskowski, Tadeusz Mazurek, Krzysztof
Kędzierski. Dlatego Muzeum Narodowe w Krakowie
rozpoczęło akcję rewitalizacji tych unikatowych rzeźb.
7 lipca 2016 roku bardzo zniszczona „Para” Tadeusza
Szpunara,
ciekawego,
choć
nieco
zapomnianego
krakowskiego artysty, jednego z najlepszych uczniów
Xawerego Dunikowskiego, trafiła do Pracowni Konserwacji
Rzeźby Muzeum Narodowego w Krakowie. Odrestaurowane
dzieło wróci do parku Krakowskiego w 2018 roku.
„[…] moja droga od sztuki figuratywnej do tej
niefiguratywnej z lat siedemdziesiątych i sześćdziesiątych
była płynna i logiczna. Wygląda na to, że szedłem własną
drogą, chociaż nie mogę zaprzeczyć, że całe ówczesne życie
artystyczne kształtowało moją osobowośc” – napisał
Tadeusz Szpunar w 2005 roku. Urodził się w 1929 roku, w
latach 1950–1956 studiował w krakowskiej ASP w pracowni
Xawerego Dunikowskiego. Przyjaźnił się wtedy z Jerzym
Beresiem, Marią Pinińską, Bronisławem Chromym.
Zadebiutował w Warszawie 1955 roku na ekspozycji „Xawery
Dunikowski i jego uczniowie”. Od tamtej pory brał udział w
kilkudziesięciu wystawach. Tworzy rzeźby związane głównie
z architekturą sakralną; od 1960 roku powstało ich
kilkadziesiąt. Opracowywał także pomniki, rekonstruował
zabytkowe wystroje rzeźbiarskie – np. zamków w Łańcucie,
Baranowie, Pszczynie czy w kościele w Niepołomicach. Jego
prace znajdują się m.in. w zbiorach MNK. W latach 70. XX
1
Ratujmy rzeźby
w Parku Krakowskim!
wieku tworzył fascynujące geometryczne obiekty przestrzenne z takich materiałów, jak blacha,
drewno, płótno, czasem polichromowane.
„Parę” Szpunara czeka mozolna konserwacja. Rzeźba jest w katastrofalnym stanie, mocno
spękana, wiele jej elementów odspoiło się i w każdej chwili mogą odpaść, fragmenty dolnej części
już odpadły, odsłaniając skorodowaną wewnętrzną konstrukcję. Ta niestabilna wewnętrzna
konstrukcja, wynikająca ze smuklej formy rzeźby, jest jedną z głównych przyczyn tak złej kondycji
dzieła. Spękania, przez które do wnętrza dostawała się woda, spowodowały korozję metalu.
Produkty korozji oraz zamarzająca w zimie woda przez lata rozsadzały strukturę obiektu.
Prace konserwatorskie w pierwszej kolejności obejmą wzmocnienie i ustabilizowanie konstrukcji
wewnętrznej. Być może uda się ją wymienić na nową, nierdzewną. Następnie zostaną sklejone
spękania i odspojenia. Rzeźba będzie oczyszczona i zdezynfekowana, ubytki zostaną uzupełnione,
a brakujące fragmenty zrekonstruowane. Ostatni etap prac to pokrycie rzeźby powłoką
hydrofobową, która zabezpieczy dzieło przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi.
Muzeum Narodowe w Krakowie konserwuje pracę Tadeusza Szpunara ze środków własnych,
z nadzieją jednak, że wkrótce znajdą się sponsorzy ratowania pozostałych dzieł z parku
Krakowskiego. Inicjatywą tą jest zainteresowany Wydział Konserwacji Akademii Sztuki Pięknych w
Krakowie, którego studenci mogą się podjąć zabezpieczenia kolejnych prac.
Krakowski Zarząd Zieleni Miejskiej przygotował także ofertę pakietu sponsorskiego dla osoby lub
organizacji, które chciałyby przyczynić się do renowacji kolejnych rzeźb w Parku Krakowskim.
O szczegółach można przeczytać na stronie zzm.krakow.pl w zakładce „pakiety sponsorskie”.
Muzeum Narodowe w Krakowie mogłoby objąć patronatem tę akcję.
Szkoda by było, gdyby z przestrzeni publicznej zniknęły tak znakomite obiekty sztuki.
Oprac. KB
2