mSvidobis kulturis
Transkrypt
mSvidobis kulturis
1 liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb religiuri liderebis evrop evropuli sabWo – religiebi mSvidobisaTvis 27 maisi 2009 weli preamb preambula sxvadasxva religiuri tradiciebi mogviwodeben mSvidobis kulturis warmosaCenad. isini xels uwyoben mSvidobas TavianTi wminda gagebiT adamianis sicocxlis Rirsebis xelSeuvalobis Sesaxeb, romelic ukavSirdeba Sexedulebas misi wminda warmoSobis Sesaxeb. gulisa da gonebis mSvidoba niSandoblivad aris dakavSirebuli sazogadoebaSi arsebul mSvidobasTan. mSvidoba da samarTlianoba iseve ganuyofelia rogorc WeSmariteba da Serigeba. mSvidoba arsebobs mSieris dapurebisTvis, Raribis dasaxmareblad, avadmyofze zrunvisTvis, daCagrulis ganTavisuflebisTvis da maTTvis ”xmis micemisaTvis~. mSvidoba gvicavs Zaladobisgan da realobaSi is arsebobs maSin, roca omi da SeiaraRebuli konfliqtebi gadaiqcevian ganvTarebad da erovnuli mSeneblobis saqmed. Cveni TiToeuli calkeuli kultura unikaluria da SeiZleba gavigoT rogorc mTeli rigi saerTo Rirebulebebi da gaziarebuli Sexeduleebi, romlebic avseben cxovrebiseul gzas. Cvens mier termin - mSvidobis kulturis gamoyeneba gulisxmobs mSvidobasTan dakavSirebul im saSualebebsa da Rirebulebebs, romlebic SeiZleba farTod iyos gaziarebuli msoflios sxvadasxva kulturebis mier. ase rom, mSvidobis kultura pativs scems da is aSenebulia msoflios sxvadasxva gansxvavebuli kulturebis wvlilze. religia Zalian mWidrodaa dakavSirebuli kulturasTan da mSvidobis kulturis gavrcobis mniSvnelovani wyaroa. gavrcobaSii a: religiebis roli mSvidobis kulturis gavrcobaS 1. religiaTa sulieri ganzomileba: ganzomileba religiebi sulieri cxovrebis meSveobiT aRviveben adamianur suliskveTebas, romlebic mizanmimarTulia WeSmariti mSvidobis realizebisaken rogorc TiToeul morwmunes Soris, liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb 2 ise farTo kacobriobis ojaxSi. misma Zalam SeiZleba aCvenos daumarcxeblis damarcxebisa da miuteveblis mitevebis SesaZlebloba, Casaxos da ipovos imedi iq, sadac TiTqosda amis natamali safuZvelic ar arsebobda. is aseve warmoadgens mSvenierebis zeimisa da saTnoebis gavrcelebis naTel gamovlinebas. 2. religiaTa eTikuri ganzomileba: religiaTa sulieri siRrmeebidan saTaves iReben eTikuri sistemebi, romlebic gzas ukvleven milionobiT adamianebs. religiur liderebs SeuZliaT yvela doneze isaubron im Rirebulebebis moraluri ZalauflebiT, romlebic Rrmad aris fesvgadgmuli da farTod gaziarebuli umetes religiur tradiciebSi da romlebic mSvidobis kulturis Rirebulebebis identuria. maT Soris aris TiToeuli pirovnebis Rirsebis xelSeuvaloba gamoxatuli zrunvaSi adamianis uflebebze, samarTlianobaze, CagrulTa mimarT sibralulze, dedamiwisa da mis pirmSoebze zrunvaSi, aseve araZaladobisken mowodebaSi. 3. religiaTa socialuri ganzomileba: religiur tradiciebs aqvT vertikaluri da horizotaluri strqturebi, romlebic maT aZlevT gavlenis, ideebisa da Sexedulebebis gaziaebis unikalur saSualebas. TiToeul qalaqSi da sofelSi aris adgili, sadac xalxi erTad locvisaTvis ikribeba: eklesia, meCeTi, sinagoga, taZari an guruduara. sxadasxva qselebis saSualebebiT isini dakavSirebulni arian msgavs adgilebTan msoflios sxvadasxva mxareSi, erovnul Tu saerTaSoriso struqturebTan, rac saSualebas iZleva, rom yvela adamianis interesebi iqnes mitanili erovnul da saerTaSoriso liderebTan, agreTve erovnuli da saerTaSoriso Sexedulebebi gavrceldes adgilobriv doneze. yvela religiuri tradicia xazs usvams ganaTlebis, bavSvebisa da mozardebis aRzrdisa da ganviTarebis mniSvnelobas. religiaTa es socialuri ganzomileba did potencias iZleva komunikaciisaTvis da Sesabamisad mSvidobis kulturis ganvrcobisaTvis. 4. religiaTa kulturuli ganzomileba: yoveli religia kulturas ukavSirdeba da wminda teqstebisa da tradiciebis interpretirebiT unary SeswevT wvlili Seitanon mSvidobis mxardamWeri tradiciebis mSeneblobaSi. isini gulwrfelad da Seucnoblad akavSireben erTmaneTTan warsuli, awmyo da momavali Taobebis cxovrebas. religiebi gadmoscemen ambebs, rolebic qmnian morwmuneTa identurobas da gansazRvraven maT urTierTobebs sxvebTan. religiur monaTxrobebs Zala SeswvT daudasturon da gamowveva gauwion movlenaTa amJamindel wyobas. liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb 3 b. mSvidobis kulturis elementebi 1. mSvidobis kultura aris sazogadoebaSi erTad cxovrebis wesi, romelic uzrunvelyofs misi yoveli wevris Rirsebas. mSvidobis kulturis pirobebSi ganmtkicebulia kacisa da qalis Tanaswori Rirebuleba, iseve rogorc Tanaswori Rirebuleba yvela adamianisa maTi eTnikuri Tu religiuri mikuTvnebis miuxedavad. mSvidobis kultura xels uwyobs bunebrivi garemos pasuxismgeblian marTvas, Taobebs Soris samarTlianobas da Cvens urTierTobebs avrcelebs adgilobrividan globalur doneze. 2. mSvidobis kultura xels uwyobs Semwynareblobasa da dialogs. Semwynarebloba SeiZleba dagvexmaros gansxvavebebs Soris harmoniis povnaSi da amtkicebs adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaSi mocemul standartebs. is ar unda gulisxmobdes socialuri usamarTlobis miRebas an mitovebas an visime rwmenis dasustdebas. is gulixmobs, rom yvelas aqvs Tavisufleba aRiaros Tavisi sakuTari rwmena da unda miiRos rom sxvebsac gaaCniaT igive Tavisufleba. namdvili Semwynareblobidan gamomdinareobs religiis Tavisufleba. mSvidobis kulturas mivyavarT dialogisken da mxars uWers codnas, sxvebis pativiscemasa da dafasebas, rogorc es mocemulia Cvens mier miRebul berlinis deklaraciaSi interrelgiuri dialogis Sesaxeb (2008 weli). tolerantoba sxvisi Rirsebis pativiscemaa. 3. konfliqti yvela kulturaSi arsebobs, magram araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos nebadarTuli Zaladobisa da nebismieri Cagvris formis eskalacia. Tavad konfliqturi interesebisa da Sexedulebebis arseboba ar warmoadgens safrTxes mSvidobisaTvis. isini warmoadgenen gamowvevas gansxvavebuli interesebis SemoqmedebiTad harmonizebisaTvis. mSvidobis kulturis pirobebSi yvelam unda iswrafos konfliqturi interesebis transformirebisaTvis, raTa moxdes maTi Zalisa da dinamizmis mimarTva SemoqmedebiTi ganviTarebisaken romelic xels uwyobs mSvidobas da harmonias. 4. mSvidobis kultura aris saerTo, gaziarebuli usafrTxoebis kultura. mSvidobis kultura aviTarebs ormxriv pativiscemas, romelic saSualebas aZlevs yvelas Rirseulad miiRon monawileoba sazogadoebaSi. mSvidobis kulturis xelis Sewyoba gulisxmobs gaziarebuli usafrTxoebis cnebis erTiani ZalisxmeviT aRmoCenas, imis aRiarebas, rom individebisa da jgufebis usafrTxoeba da keTildReoba damokidebulia sxvaTa igive liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb 4 pirobebze rogorc es aRierebuli iqna msoflio konferencia religiebi mSvidobisTvis VIII msoflio asambleaze (2006w.) da religiebi mSvidobisaTvis religiuri liderebis msoflio samitze romelic gaimarTa didi rvianis samitTan dakavSirebiT (2008w.) liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb 5 mSvidobis kulturaze muSaobis aTi valdebuleba rogorc umaRlesi religiuri liderebi evropaSi, Cven valdebulebas mSvidobis kulturis viRebT Cveni Zalisxmeva mivmarToT gaZlierebisaTvis: 1. Cven moviZiebT, xazs gavusvamT da ganvaviTarebT Cvens individualur tradiciebSi arsebul im sulier resursebs, romlebic xels uwyoben mSvidobis kulturisaTvis fundamenturi Rirebulebebis arsebobas. Cven xels SevuwyobT teqstebisa da tradiciebis pasuxismgeblian interpretirebas, romlebic gamoyenebulia an arasworad aris gamoyenebuli adamianebs Soris kamaTisa da dapirispirebisaTvis. 2. Cven gavuZRvebiT magaliTad da nimuSad Tu rogor unda veZioT konfliqtis mogvarebis gzebi Cvensa da Cveni religiebis mimdevrebs Soris. gamoviyenoT mSvidobiani saSualebebi da movaxdinoT konfliqturi interesebis transformireba dialogisa da TanamSrolobis SesaZleblobebad. 3. Cven xels SevuwyobT sulier ganviTarebas Cveni religiuri tradiciis mimdevrebs Soris da ganvaviTarebT Cveni religiebis im mxares, romelic waaxalisebs adamianebs daikavon mSvidobis roli sazogadoebaSi ise rom Tavad iyvnen magaliTi yoveldRiur cxovrebaSi sxva religiebis rwmenis an Sexedulebebis pativiscemasa. 4. Cven vuzunvelyofT, rom mSvidobis kulturis Rirebulebi iyos cnobili da dawinaurebuli yvela institutebsa da adgilebSi, sadac mimdinareobs religiuri ganaTleba an bavSvTa aRzrda da amgvarad vuzrunvelyoT axali Taobis aRzrda imgvarad, rom isini mzad iyvnen miiRon pluralisturi sazogadoebebisaTvis damaxasiaTebeli gamowvevebi, sadac sxvadasxva warmoSobis xalxebi unda Tanacxovrobdnen mSvidobianad. 5. Cven moviZiebT SesaZleblobebs, raTa xeli SevuwyoT politikur sferoSi iseTi politikisa da gadawyvetilebebis arsebobas, romlebic ganaviTareben mSvidobas da Cven erTad avimaRlebT xmas im Zalebis sawinaaRmdegod romlebic xels uwyoben Zaladobas da aferxeben dialogs. liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb 6 6. Cven wavaxalisebT Cveni religiuri sazogadoebebis yvela warmomadgenels, romlebic CarTulni arian qvelmoqmedebis praqtikul saqmianobaSi, raTa maT gaacnobieron TavianTi roli, rogorc mSvidobis kulturis elCebma. ase rom Cven unda vipovoT Zala, raTa gavaZlieroT da ganvaviTaroT es konkretuli mxare – mzrunveloba- Cveni religiebisa. 7. Cven gavaZlierebT reliaTSoris dialogs evropis xalxebs Soris yvela doneze, adgilobrivi gaerTianebebidan erovnul da saerTaSoriso liderebis doneze. Cven yvelas wavaxalisebT, rom mxedvelobaSi miiRon interreligiuri dialogis principebi rogorc es aRniSnulia berlinis deklaraciaSi interreligiuri dialogis Sesaxeb (2008w.) 8. Cven Semfaseblurad davakvirdebiT Cveni religiuri gaerTianebebis cxovrebasa da aqtiurobebs, raTa gavarkvioT rogor da rodis iqcevian isini dabrkolebad mSvidobisaTvis. Cven CaverTvebiT Sidareligiur dialogSi da roca saWiro iqneba SevewinaaRmdegebiT kidec imaT, vinc marTalia miekuTvnebian Cvens religiebs, magram tradiciebis maTTeuli interpretireba ar Seefereba mSvidobian Tanaarsebobas. 9. Cven gaxsnili viqnebiT TanamSromlobisaTvis keTili nebis yvela adamianTan da religiur Tu sxva institutebTan. romlebic xels uwyoben mSvidobis kulturis ZiriTad Rirebulebebs. 10. Cven erTad vawarmoebT Cvens gamorkvevebsa da am deklaraciis Sinaaris gacnobas Cveni kontinentis masStabiT yvela religiuri adamianisaTvis, iseve rogorc farTo sazogadoebisaTvis da Cven gveqneba gangrZobiTi valdebleba misi Rirebulebebisa da ideebis mimarT, vaRiarebT ra, rom mSvidobis kultura srulyofilad SeiZleba ganxorcieldes grZelvadianad maSin, roca axali Taobebi aRizrdebian da iswavlian Cveni awmyo Taobebis naklovanebebze da im Sexedulebebze, romlebsac religiaTSorisi dialogis warmoebisas movipovebT. liles liles deklaracia mSvidobis kulturis Sesaxeb