1 W górach dosyć często występują inwersje temperatury powietrza

1 W górach dosyć często występują inwersje temperatury powietrza

W górach dosyć często występują inwersje temperatury powietrza. W Sudetach jednym
z takich obszarów jest np. Kotlina Jeleniogórska. Pamiętaj, Ŝe słowo inwersja oznacza
odwrócenie. Dla zilustrowania połoŜenia Jeleniej Góry w kotlinie wykonano profil terenu
(przekrój). PomoŜe Ci on rozwiązać zadania 1 - 4.
1. Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, przedstaw na wykresie pionowy rozkład temperatury
powietrza w Jeleniej Górze. Zaznacz poziomą linią górny zasięg inwersji.
2. Podobne inwersje termiczne występują w okolicach Kłodzka, Kamiennej Góry, śywca, na Podhalu.
Sformułuj wniosek dotyczący najczęściej spotykanej zaleŜności pomiędzy występowaniem inwersji a
ukształtowaniem terenu.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. Uzasadnij wpływ inwersji temperatury na stan czysto ści atmosfery w sytuacji, gdy znaczna część
gospodarstw domowych jest ogrzewana węglem.
....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
4. Przedstaw dwie propozycje działań, które naleŜałoby podjąć, aby zminimalizować skutki wpływu
inwersji temperatury na czysto ść powietrza w Jeleniej Górze.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
1
5. Wyspy koralowe na Oceanie Spokojnym i Indyjskim znajdują się w znacznej odległości od obszarów
polarnych. Przyszły los tych wysp moŜe być jednak związany właśnie z tymi obszarami, jeśli będą się
utrzymywać tendencje globalnych zmian klimatycznych, spowodowanych najprawdopodobniej
nadmierną emisją CO2.Wyjaśnij zaleŜność między globalnymi zmianami klimatycznymi a przyszło ścią
wysp koralowych.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
6. Spośród niŜej podanych propozycji ratowania wysp koralowych podkreśl te dwie, które są
najwłaściwsze.
a) Ograniczyć ilość wycinanych lasów równikowych.
b) Ograniczyć liczb ę samochodów na obszarze państw połoŜonych na wyspach koralowych.
c) Ograniczyć budowę elektrowni atomowych.
d) Ograniczyć wielko ść spalanych kopalnych surowców energetycznych.
e) Ograniczyć eksploatację środowiska przyrodniczego (budowa osiedli, turystyka) na
obszarach polarnych.
7. Uzasadnij jedną z wybranych w zadaniu 6 propozycji.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
8. Uzupełnij rysunki przedstawiające układy baryczne i kierunki prądów powietrza, wpisując w dpowiednie
miejsca: WyŜ (W), NiŜ (N), półkula płn., półkula płd.
Podaj, jaka jest przyczyna odchylenia kierunków prądów powietrznych na półkuli północnej i południowej.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
2
9. W tabeli przedstawiono średnią miesięczną temperaturę powietrza (w ºC) oraz średnie miesięczne sumy
opadów (w mm) dla stacji klimatycznej X.
a) Oblicz średnią roczn ą temperaturę powietrza i wpisz w rubrykę „Rok”
b) Oblicz roczną amplitudę temperatury powietrza ................................
c) Na podstawie analizy danych podaj nazwę strefy klimatycznej, w której poło Ŝona jest stacja X, oraz typu
klimatu.
Strefa klimatyczna .................................................. Typ klimatu .................................................
d) Podaj trzy cechy tego typu klimatu.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
3. ........................................................................................................................................................
e) Wymień trzy obszary występowania tego typu klimatu.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
3. ...............................................................................................................................
10. Na rysunku przedstawiono główne rodzaje chmur według klasyfikacji międzynarodowej.
3
Rozpoznaj na rysunku opisane w tabeli rodzaje chmur. Wpisz do odpowiedniej rubryki tabeli numer, którym
zostały oznaczone na rysunku i podaj ich nazwę polską lub łacińską.
11. Uzupełnij brakujące elementy tabeli ilustrującej współzale Ŝno ść elementów środowiska.Wykorzystaj
niŜej zamieszczone dane.
Tabela obejmuje zestawienie średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza (T w °C)
i rocznej sumy opadów (O w mm) dla wybranych stacji meteorologicznych. Oblicz roczną
amplitudę temperatury powietrza w stacji nr 1 i wpisz do tabeli.
12. Przedstaw zró Ŝnicowanie rozkładu temperatury powietrza i opadów w ciągu roku zanotowanych w stacji
nr 2 (tabela zadanie 11).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
13. Na podstawie analizy danych meteorologicznych z tabeli (zadanie 11) przyporządkuj stacjom
meteorologicznym typ klimatu, w jakim się znajdują. Typy klimatu wybierz z niŜej podanych.
Typy klimatu:
równikowy wybitnie wilgotny, zwrotnikowy suchy, zwrotnikowy monsunowy, podzwrotnikowy
morski, umiarkowany kontynentalny.
Numer stacji
1
2
3
4
Typ klimatu
………………………………………………….
…………………………………………………
………………………………………………..
……………………………………………….
4
14. Wykresy przedstawiają roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w Londynie i Uralsku.
Na podstawie załączonych klimatogramów przedstaw dwa podobieństwa i dwie ró Ŝnice cech klimatu
Londynu i Uralska.
Podobieństwa:
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Ró Ŝnice:
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
.......................................................
5
15. Zamieszczona poniŜej mapa przedstawia sytuację synoptyczną w Europie.
a) Wpisz w zaznaczone na mapie pola odpowiednie oznaczenia literowe ośrodków barycznych. Literą W
oznacz wyŜ baryczny, literą N oznacz niŜ baryczny.
b) Podaj, w jaki sposób zmieni się temperatura powietrza w Polsce po przejściu frontu atmosferycznego,
który na mapie synoptycznej widoczny jest na terenie Niemiec.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
16. Uzupełnij poniŜszy schemat, tak aby przedstawiał cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej:
a) wpisz odpowiednie wartości szerokości geograficznych zwrotników w miejsca kropek,
b) dorysuj na schemacie strzałki określające kierunki przemieszczania się mas powietrza
oraz wpisz w odpowiednich kwadratach litery oznaczające obszar wysokiego (W)
i niskiego (N) ciśnienia atmosferycznego.
c) podaj nazwę wiatru wiejącego w dolnej warstwie troposfery - .......................................
6
d) podkreśl trzy cechy, które dotyczą wyŜej wymienionego wiatru: wilgotny, suchy,
ciepły, chłodny, okresowy, stały.
17. Uzupełnij tabelę, korzystając z mapy (zał. 1). Przyporządkuj kaŜdemu z czterech zaznaczonych na mapie
(cyframi 1 - 4) obszarów, podane niŜej cechy dotyczące klimatu i ro ślinności.
Typ klimatu: równikowy wybitnie wilgotny; umiarkowany chłodny; subpolarny.
Formacja roślinna: tajga; sawanna; las równikowy.
Charakterystyczne (typowe) rośliny: wysokie trawy i akacje; mchy i porosty.
18. Uzupełnij tabelę, przyporządkowując opisom właściwy typ klimatu i literę (A, B, C, D), którą oznaczono
na mapie (zał. 1) jego występowanie.
Klimat: zwrotnikowy kontynentalny; umiarkowany kontynentalny; zwrotnikowy o odmianie monsunowej;
umiarkowany morski; podrównikowy wilgotny.
7
19. * Przeczytaj uwaŜnie fragment z pamiętnika Iwony i odpowiedz na poniŜsze pytania:
Niedziela 22.12.2002
... ZbliŜają się Święta BoŜego Narodzenia a wraz z nimi miła perspektywa odpoczynku w gronie najbliŜszych
i prezentów pod choinkę. Martwi mnie jednak niekorzystna prognoza pogody na święta. Dzisiaj las wygląda
bajkowo, jest mro źno, gałęzie drzew pokryte są szadzią. Ale ju Ŝ jutro temperatura nieznacznie wzro śnie a na
drogach pojawi się lodowa powłoka. Odpada wiec zaplanowany długi spacer z przyjaciółmi, bo w taką
pogodę nawet strach wychodzić z domu ...
a) W jakich warunkach atmosferycznych tworzy się szad ź ?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) Podaj nazwę zjawiska nazwanego w tekście lodową powłoką: .............................................
c) Podaj warunki, w jakich dochodzi do oblodzenia jezdni i chodników.
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
d) Na podstawie własnych wiadomo ści napisz, jakie negatywne skutki w funkcjonowaniu komunikacji
samochodowej przynosi ten osad.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
8
20. Na podstawie mapy rozmieszczenia opadów atmosferycznych na kuli ziemskiej (zał. 1), podaj po jednej
głównej przyczynie bardzo duŜej lub bardzo małej ilości opadów na wskazanych obszarach.
A. ........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
B. ........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
C. ........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
D. ........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
9
21. Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład temperatury powietrza i opadów w ciągu roku na stacjach
klimatycznych A i B połoŜonych w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego.
a) Podaj nazwy typów klimatu, w których połoŜone są odpowiednio stacje A i B.
Stacja klimatyczna A: ...............................................
Stacja klimatyczna B: ...............................................
b) Przyporządkuj stacjom A i B odpowiednią warto ść amplitudy rocznej temperatury powietrza: 12ºC, 3ºC,
20ºC, 37ºC, 43ºC.
Amplituda roczna temperatury powietrza stacji A: .....................
Amplituda roczna temperatury powietrza stacji B: .....................
22. Na podstawie diagramów klimatycznych przedstawionych w zadaniu 21 przyporządkuj odpowiednio
stacji A lub B wymienione poniŜej cechy.
1. Klimat stacji cechuje przewaga opadów konwekcyjnych, wynikających z silnego nagrzania podłoŜa w
okresie letnim.
Stacja …….
2. Stacja o wyŜszej średniej rocznej temperaturze powietrza.
Stacja …….
3. Klimat o cechach charakterystycznych dla tej stacji występuje na Wyspach Brytyjskich.
Stacja …….
10
23. * Na mapie przedstawiono rozmieszczenie stacji klimatycznych w Afryce.
a) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, dlaczego opady w stacji A są mniejsze niŜ opady w stacji B, mimo Ŝe
obie stacje leŜą nad morzem.
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
b) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, dlaczego stacje C i D róŜnią się dobowymi amplitudami temperatury
powietrza.
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
c) Podaj, dla której stacji klimatycznej – E czy F – właściwe są dane zamieszczone w tabeli.
stacja…………………
24. Podaj nazwy opisanych poniŜej mas powietrza kształtujących pogodę w Polsce.
1. Docierają do Polski z południowego wschodu, najczęściej jesienią. Przynoszą ocieplenie oraz suchą,
słoneczną pogodę.
....................................................................................................................................................
2. Napływają nad Polskę z zachodu i przynoszą w ciągu całego roku wzrost zachmurzenia oraz opady
atmosferyczne. Latem powodują ochłodzenie, zimą wzrost temperatury i odwilŜe.
....................................................................................................................................................
3. Napływają z północy, wiosn ą powodują krótkotrwałe ochłodzenia oraz przymrozki.
....................................................................................................................................................
11
25. W tabeli przedstawiono dane klimatyczne charakterystyczne dla dwóch róŜnych klimatów.
a) Podaj literę, którą oznaczono stację o klimacie monsunowym.
…………………………………………………………………………………………………..
b) Na podstawie analizy danych podaj nazwę strefy klimatycznej, w której znajdują się obie stacje A i B.
....................................................................................................................................................
c) Podaj dwa kraje poło Ŝone w klimacie monsunowym. Nazwy krajów wybierz z niŜej podanych.
Mongolia, Korea Południowa, Mozambik, Japonia, Egipt
1. ..................................................................... 2. .....................................................................
26. Wymień dwie konsekwencje dla ludności Indii, które wynikają z opóźnienia nadejścia monsunu letniego.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
27. Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład w roku średniej temperatury powietrza w ºC i opadów
atmosferycznych w mm w wybranych stacjach podzwrotnikowej strefy klimatycznej.
a) Podaj, która ze stacji, A czy B, poło Ŝona jest w klimacie śródziemnomorskim.
b) Wymień dwie cechy klimatu sprzyjające rozwojowi rolnictwa na obszarze, na którym połoŜona jest
stacja A.
12
28. Z podanych zjawisk (A-F) utwórz schemat przyczynowo-skutkowy przedstawiający powstawanie burz i
ich skutki dla działalno ści człowieka. Wpisz do schematu odpowiednie litery.
A. Kondensacja pary wodnej.
B. Straty w plonach roślin uprawnych, uszkodzenia budynków.
C. Silne nagrzanie podłoŜa w wyniku promieniowania słonecznego.
D. Powstanie silnie rozbudowanych w pionie chmur cumulonimbus.
E. Konwekcja powietrza i jego stopniowe ochładzanie podczas wznoszenia się.
F. Intensywne opady deszczu i gradu, wzrost prędkości wiatru, wyładowania atmosferyczne.
29. * Na mapie przedstawiono średnie roczne sumy opadów atmosferycznych w Polsce w 2004 roku
Zaznacz literę, którą oznaczono zestawienie miejscowo ści uporządkowanych według malejącej rocznej sumy
opadów atmosferycznych.
A. Lublin, Warszawa, Koszalin
B. Zakopane, Szczecin, Olsztyn
C. Kraków, Olsztyn, Poznań
D. Kraków, Szczecin, Olsztyn
13
30. * Wielko ść opadów na Kujawach wynika z braku wzniesień na obszarze tego regionu i połoŜenia w
„cieniu opadowym”.
Wykorzystaj mapę z zadania 29 oraz własną wiedzę i wyjaśnij, dlaczego Kujawy połoŜone są w „cieniu
opadowym”.
31. * Rysunki przedstawiają układy baryczne i kierunki wiatru.
a) Wpisz pod kaŜdym z rysunków określenie półkuli Ziemi: północna lub południowa oraz nazwę ośrodka
barycznego: wyŜ lub niŜ.
Półkula …………………………
Półkula …………………………
Ośrodek baryczny …………..….
Ośrodek baryczny ………..…….
b) Podaj główną przyczynę odchylenia kierunków wiatru w układach barycznych na półkuli północnej i
południowej przedstawionych na rysunkach.
14