BIULETYN WDROśEŃ - Główny Instytut Górnictwa

BIULETYN WDROśEŃ
CZYSTSZEJ PRODUKCJI
3/2001 (10)
Główny Instytut Górnictwa - Krajowe Centrum WdroŜeń Czystszej Produkcji, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice
WDROśENIE ZARZĄDZANIA
ŚRODOWISKOWEGO W PRZEMYŚLE
TWORZYW SZTUCZNYCH W POLSCE
SPIS TREŚCI
WdroŜenie zarządzania środowiskowego w
przemyśle tworzyw sztucznych w Polsce
Projekt CP
Zagospodarowanie odpadów styropianowych
Projekt CP
Ograniczenie zuŜycia wody pitnej z wód
powierzchniowych poprzez wykorzystanie wód
dołowych KWK „Rydułtowy”
Duńska Agencja Handlu i Przemysłu, we
współpracy z polskim Ministerstwem Środowiska
oraz Ministerstwem Gospodarki, podjęła decyzję o
ustanowieniu projektu, którego adresatem są
prywatne
polskie
firmy,
zajmujące
się
przetwórstwem tworzyw sztucznych. Projekt jest
finansowany przez Duńską Agencję Handlu i Przemysłu. Zespół realizatorów projektu składa się ze
specjalistów z zakresu ochrony środowiska z duńskiej firmy konsultingowej NIRAS A/S, auditorów
Duńskiego Stowarzyszenia Normalizacyjnego - Dansk Standard oraz specjalistów z Głównego Instytutu
Górnictwa. Projekt realizowany jest ponadto we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Przetwórców
Tworzyw Sztucznych oraz Śląskim Urzędem Wojewódzkim. Kierownikiem projektu jest Pan Knud
Mylius Jensen z NIRAS A/S - Dania. Czas realizacji projektu – dwa lata, począwszy od lutego 2001 roku.
Celem projektu jest wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z PN – EN
ISO 14001 (Systemy zarządzania środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne stosowania) lub EMAS (Eco
– Management and Audit Scheme - system zarządzania środowiskowego przyjęty przez państwa Unii
Europejskiej) w przemyśle tworzyw sztucznych w Polsce, a jego wdroŜenie doprowadzi do proaktywnej
redukcji szkodliwych wpływów przemysłu na środowisko. Jednocześnie będzie on stanowił platformę do
poszerzenia kontaktów handlowych pomiędzy prywatnymi przedsiębiorstwami z Polski i Danii.
Projekt składa się z serii modułów, łączących szkolenie, ćwiczenia praktyczne oraz zastosowanie
nabytych umiejętności w funkcjonującej firmie w celu wdroŜenia systemu zarządzania środowiskowego.
Seminarium informacyjne z udziałem przedstawicieli firmy NIRAS A/S, Śląskiego Urzędu
Wojewódzkiego, Polskiego Stowarzyszenia Przetwórców Tworzyw Sztucznych oraz ekspertów GIG
odbyło się na początku kwietnia 2001 r. w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach. W seminarium
wzięli udział przedstawiciele piętnastu firm, które zamierzały wdroŜyć system zarządzania
środowiskowego zgodny z wymaganiami normy ISO 14001 lub europejskiej dyrektywy EMAS.
Aktualnie w projekcie biorą udział następujące firmy: Hydroplast Sp. z o.o - Łazy, ZINPLAST Wolbrom, Spółdzielnia Inwalidów POLIMER - Lubliniec, SPYRA PRIMO Poland Sp. z o.o – Knurów,
„ELPLAST +” - Jastrzębie Zdrój, POLINEX - Knurów, PLASTOR S.c. – Głosków k. Warszawy,
Zakłady Tworzyw Sztucznych IZO – ERG S.A. – Gliwice.
Część szkoleniowa projektu zakończy się w styczniu 2002 r. kursem auditora wewnętrznego
systemu zarządzania środowiskowego. Kolejnym etapem realizacji projektu będzie cykl auditów
wewnętrznych przygotowujących firmę, wdraŜającą system zarządzania środowiskowego, do auditu
certyfikacyjnego.
Firmy biorące udział w projekcie, które w roku 2002 uzyskają certyfikat zgodności wdroŜonego
systemu z wymaganiami normy ISO 14001, dołączą do grupy ponad 300 polskich organizacji
posiadających juŜ taki certyfikat.
GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA - KRAJOWE CENTRUM WDROśEŃ CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Tel.: (032) 259 22 47, 259 21 38, fax: (032) 259 21 31, e-mail: [email protected],
http://cp.gig.katowice.pl
Biuletyn sfinansowano ze środków NFOŚiGW
Opracowanie biuletynu:
Jacek Boba, Aleksandra Saratowicz
grudzień 2001
Redakcja i skład: Jacek Boba
Przedsiębiorstwo Zagraniczne MARBET, Bielsko - Biała
Projekt Czystszej Produkcji
ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW STYROPIANOWYCH
Opis problemu
Wydział Produkcji Wyrobów Ekstrudowanych prowadzi produkcję pianki polistyrenowej z czystego
surowca PS i pentanu z dodatkiem regranulatu uzyskiwanego z odpadów. Do czasu wdroŜenia projektu
CP moŜna było wykorzystywać jedynie czysty, nie zabarwiony regranulat ze względu na niedokładność
pokrycia tła na sitodruku. Odpady zabarwione gromadzono bez moŜliwości ich wykorzystania. Po
wdroŜeniu technologii drukowania na wałach powstała moŜliwość zawracania równieŜ odpadów
zabarwionych i odpadów styropianu ekspandowanego
Zastosowane rozwiązanie
Zastosowane rozwiązanie polegało na wykorzystaniu zabarwionych odpadów styropianowych
powstałych w procesie produkcji kasetonów i paneli z pianki ekstrudowanej oraz odpadów styropianu
ekspandowanego do wytwarzania regranulatu, który stanowiąc jeden ze składników do produkcji świeŜej
pianki zastępuje część kosztownego surowca. Celem technologii było więc uzyskanie oszczędności przy
zakupie surowca oraz stworzenie moŜliwości wykorzystania odpadów styropianowych powstających w
PZ MARBET, jak równieŜ w innych przedsiębiorstwach
Schemat procesu przed modernizacją
Proces produkcji kasetonów
ekstrudowanych
Proces produkcji kasetonów
wtryskiwanych
Wytłaczanie
Spienianie wstępne
Barwienie
Spienianie
formujące
Odpad
Termoformowanie
Wywóz na
składowisko
Mielenie i
odgazowanie odpadu
Odpad
zabarwiony
Odpad czysty
Składowanie
Schemat procesu po modernizacji
Proces produkcji kasetonów
ekstrudowanych
Proces produkcji kasetonów
wtryskiwanych
Wytłaczanie
Barwienie
Termoformowanie
Spienianie wstępne
Spienianie
formujące
Odpad
Mielenie i
odgazowanie odpadu
Odpad
czysty
Odpad
zabarwiony
Korzyści ekonomiczne
Zysk finansowy powstały w wyniku wdroŜenia projektu osiągnął 186 000 zł w skali roku.
Okres zwrotu poniesionych nakładów finansowych - poniŜej jednego miesiąca.
Korzyści ekologiczne
Korzyści ekologiczne uzyskane w wyniku wdroŜenia projektu to zmniejszenie ilości odpadów
styropianowych powstających w zakładzie z 4,5 Mg do 0,1 Mg/rok, co stanowi redukcję o ok. 98 %
Ciepłownia RYDUŁTOWY sp. z o.o.
Projekt Czystszej Produkcji
OGRANICZENIE ZUśYCIA WODY PITNEJ Z WÓD POWIERZCHNIOWYCH
POPRZEZ WYKORZYSTANIE WÓD DOŁOWYCH KWK „RYDUŁTOWY”
Opis problemu
Ciepłownia Rydułtowy pozyskuje wodę z poziomu 400 m p.p.z KWK „Rydułtowy”, gdzie zlokalizowane
jest główne odwadnianie selektywnie ujmowanych wód miernie zasolonych z pokładów wodonośnych.
Produkowana dotychczas przez Ciepłownię Rydułtowy woda pitna nie spełniała wymagań w zakresie
zawartości siarczanów i substancji rozpuszczonych. Do tej pory proces uzdatniania wody polegał na
filtracji na zamkniętych filtrach Ŝwirowych i chlorowaniu. Woda wypompowywana z pokładów
kopalnianych była tylko częściowo zagospodarowywana, nadmiar odprowadzany był do odbiornika
powierzchniowego – rzeki Nacyny. Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny wydał decyzję nakazującą
zapewnienie odbiorcom wody o parametrach podyktowanych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i
Opieki Społecznej. MoŜliwość prowadzenia dalszej dystrybucji wody uzaleŜniona została od decyzji o
modernizacji stacji uzdatniania wody. W przypadku niepodjęcia Ŝadnych kroków w kierunku wdroŜenia
technologii usuwania nadmiaru siarczanów i substancji rozpuszczonych zawartych w wodzie, Ciepłownia
musiałaby zaprzestać prowadzenia produkcji i dystrybucji wody pitnej. Konieczny stałby się równieŜ
zakup wody z PWiK do zasilania obiektów Ciepłowni.
Zastosowane rozwiązanie
Zaproponowano wykorzystanie wód dołowych KWK „Rydułtowy” do produkcji wody pitnej o
zadowalających parametrach, zgodnych ze stosownymi normatywami. Tym samym ograniczono pobór
wód powierzchniowych. W tym celu poddano analizie szereg metod uzdatniania wody, spośród których
do szczegółowej analizy techniczno-ekonomicznej wybrano dwie: metodę uzdatniania wody za pomocą
kationowych i anionowych wymieniaczy jonowych oraz za pomocą odwróconej osmozy. W obu
metodach uzyskano parametry wody zgodne z wymaganiami normy państwowej, przez zmieszanie wody
zdemineralizowanej z woda surową. Do realizacji projektu wybrano metodę odwróconej osmozy, która
uzyskała lepsze wskaźniki ekonomiczne. Dzięki temu Ciepłownia zaopatruje mieszkańców pobliskiego
osiedla w wodę pitną, przez co zmniejszył się pobór wody z ujęć powierzchniowych, kupowanej z PWiK.
Schemat procesu przed modernizacją
WODA Z UJĘĆ
POWIERZCHNIOWYCH
3
PWiK 0,7 mln m
WODA DOŁOWA
KWK „RYDUŁTOWY”
1 217 mln m3
stacja
uzdatniania
wody
0,7 mln m3
odbiorcy
ZRZUT DO
RZEKI NACYNY 1 034 Mg soli/ rok
Schemat procesu po modernizacji
WODA Z UJĘĆ
POWIERZCHNIOWYCH
PWiK 0 m3
WODA DOŁOWA
KWK „RYDUŁTOWY”
1 800 mln m3
ZRZUT DO
RZEKI NACYNY
zmodernizowana
stacja uzdatniania
wody
1,4 mln m3
odbiorcy
517 Mg soli/ rok
Korzyści ekologiczne
Minimalizacja zuŜycia wody pitnej z ujęć powierzchniowych o ok. 700 000 m3/rok (100%),
Zmniejszenie zrzutu chlorków i siarczanów do wód powierzchniowych o 517 Mg/rok.(50%)
Korzyści ekonomiczne
Roczny zysk finansowy wynikający z wdroŜenia projektu wynosi 83 502 zł.
Okres zwrotu nakładów: 63 miesiące