Bibliography

Family – Child – School
167
Kwieciński’s opinion, as regards the level and nature of cognitive competences or
social orientation, the youth after the cycle of primary education are more similar
to their parents than to their peers in different conditions of socialization in family
(Kwieciński, 1990, p. 237). A similar tendency can be noticed in the case of the
examined learners, who have much higher educational aspirations than their mates
examined in 1990 – 1994. Education is treated by the young, who are conscious of
both chances and limitations of life in culturally differentiated environments, as
an implementation measure in achieving the desired position in the social and
professional structure. Education also becomes a value desired for itself, a constituent and determinant of the quality of life. It is here, among all these factors,
that school should find its way and should change so that Kwieciński’s diagnosis,
formulated in the nineties of the previous century, would not repeat in a recurring
cycle – ‘education (including school) adapts to significant functions (dysfunctions)
of the system, to its »organizing principle«, it perpetuates the sources of crisis,
disturbs the processes of (cognitive, moral, identity) development, deepens the
situation of anomy treated as axiological vacuum and social disintegration, deepens
alienation experiences (feeling of senselessness, helplessness, strangeness in the
world, a lack of self-understanding), makes appearances the superior category of
life’ (Kwieciński, 1990, p. 244). Therefore, what can be noticed at the beginning of
the second decade of the 21st century are the qualities of pre-figurative culture,
in which the reversed relation, that is the socialization of the older generation by
the youngest, creates conditions for transformation – for a radical, violent, often
crisis raising change of social order. Thus, it seems appropriate to refer to Mead’s
words again – the development of such a type of culture will depend on whether
the dialogue with the young will be established and whether they will be able to
lead the older into the unknown future (Mead, 2000, p. 129).
Bibliography
Babiński G. (1994). Pogranicze etniczne, pogranicze religijne. Modele wychowania
dla pluralizmu. Przegląd Religioznawczy, 3.
Brzeziński J., Witkowski L. (Eds) (1994). Edukacja wobec zmiany społecznej.
Poznań–Toruń: Wyd. “Edytor”.
Brzozowski P. (1992). Hierarchia wartości Maxa Schelera. Teoria a fakty empiryczne. Przegląd Psychologiczny, 3.
Brzozowski P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich – SWS. Podręcznik. Warszawa:
Wyd. Pracownia Testów Psychologicznych.
168
Ewa Ogrodzka-Mazur
Brzozowski P. (2007). Wzorcowa hierarchia wartości. Polska, europejska czy uniwersalna? Psychologiczne badania empiryczne. Lublin: Wyd. UMCS.
Bukowska-Floreńska I. (2001). Dom rodzinny jako przestrzeń kulturowa. In:
I. Bukowska-Floreńska (Ed.), Miejsca znaczące i wartości symboliczne. Studia
Etnologiczne i Antropologiczne. Vol. 5. Katowice: Wyd. UŚ.
Gajdzica A., Ogrodzka-Mazur E. (2009). Szkoła na Pograniczu jako środowisko
kształtowania aspiracji i planów edukacyjnych młodzieży. In T. Lewowicki,
E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (Eds), Poczucie tożsamości i stosunek
młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium z pogranicza polskoczeskiego. Cieszyn–Warszawa–Toruń, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji
Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie,
Wydawnictwo Adam Marszałek.
Hałas E. (1998). Intymne wartości domu. In L. Dyczewski, D. Wadowski (Eds): Kultura
dnia codziennego i świątecznego w rodzinie. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Kwieciński Z. (1990). Dynamika funkcjonowania szkoły. Studium empiryczne
z socjologii edukacji. Toruń: Wyd. UMK.
Kwieciński Z. (2000). Tropy – Ślady – Próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza.
Poznań – Olsztyn: Wyd. ”Edytor”.
Kwieciński Z., Witkowski L. (Eds) (1993). Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje
we współczesnych pedagogiach. Warszawa: Wyd. ”Edytor”.
Lewowicki T. (1987). Aspiracje dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN.
Lewowicki T. (1994). Przemiany oświaty. Warszawa: Wyd. „Żak”.
Lewowicki T., Suchodolska J. (Eds) (2000). Rodzina – Wychowanie – Wielokulturowość. Cieszyn: Wyd. UŚ – Filia w Cieszynie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP
w Warszawie.
Lewowicki T., Szczurek-Boruta A. (Eds): Szkoła na pograniczach. Katowice 2000,
Wyd. UŚ.
Lewowicki T. (ed.) (2007). “Gorące” problemy edukacji w Polsce. Warszawa: Wyd.
Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP.
Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (Eds) (2009). Poczucie
tożsamości i stosunek młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium
z pogranicza polsko-czeskiego. Cieszyn–Warszawa–Toruń: Wydział Etnologii
i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP
w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Łojewska-Krawczyk M. (2001). Wiedza o wartościach. In A. Motycka (ed.): Wiedza
a wartości. Warszawa: Wyd. IFiS PAN.
Mach B. (1994). Międzypokoleniowy przekaz wartości w ramach zmiany systemowej. Kultura i Społeczeństwo, 4.
Family – Child – School
169
Mariański J. (2008). Emigracja z Kościoła: religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych. Lublin: Wyd. KUL.
Mariański J. (2010). Religia w społeczeństwie ponowoczesnym: studium socjologiczne.
Warszawa: Wyd. Oficyna Naukowa.
Mead M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego.
Warszawa: PWN.
Nikitorowicz J. (1992). Socjalizacja i wychowanie w zróżnicowanych wyznaniowo
i etnicznie rodzinach Białostocczyzny. Białystok: Wyd. UW – Filia w Białymstoku.
Nikitorowicz J. (1995). Pogranicze – Tożsamość – Edukacja międzykulturowa.
Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie “Trans Humana”.
Nikitorowicz J. (2009). Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa, WAiP.
Nikitorowicz J. (Ed.) (1997). Rodzina wobec wyzwań edukacji międzykulturowej.
Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie “Trans Humana”.
Nikitorowicz J., Halicki J., Muszyńska J. (Eds) (2003). Międzygeneracyjna transmisja
dziedzictwa kulturowego. Społeczno-kulturowe wymiary przekazu. Białystok:
Wydawnictwo Uniwersyteckie “Trans Humana”.
Ogrodzka-Mazur E. (1992). Hierarchia wartości (celów życiowych) i siła dążeń
(aspiracji) uczniów klas czwartych i ósmych – analiza porównawcza. In T. Lewowicki (Ed.). Hierarchia wartości i plany życiowe dzieci z Zaolzia. Cieszyn: Wyd.
UŚ – Filia w Cieszynie.
Ogrodzka-Mazur E. (1994). Wyznaczniki planów życiowych – drogi edukacyjne
– dalsze zamierzenia. In T. Lewowicki (Ed.), Kulturowe, społeczne i edukacyjne
wyznaczniki dróg życiowych młodzieży z Zaolzia. Katowice, Wyd. UŚ.
Ogrodzka-Mazur E. (2007). Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku
szkolnym. Studium porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo. Katowice:
Wyd. UŚ.
Ogrodzka-Mazur E. (2011). Rodzina i dziecko w otoczeniu wielokulturowym.
Relacje międzypokoleniowe i ich rola w przekazie wartości. In T. Lewowicki,
E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (Eds). Edukacja międzykulturowa
– dokonania, problemy, perspektywy. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział
Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ostrowska M. (1991). Człowiek a rzeczywistość przestrzenna. Szczecin: Wyd. Nauka
i Życie.
Pilch T. (1999). Spory o szkołę. Pomiędzy tradycją a wyzwaniem współczesności.
Warszawa: Wyd. ”Żak”.
Radziewicz-Winnicki A. (2004). Społeczeństwo w trakcie zmiany. Rozważania
z zakresu pedagogiki społecznej i so-cjologii transformacji. Gdańsk: GWP.
170
Ewa Ogrodzka-Mazur
Rostowska T. (1996). Rodzinny przekaz wartości. Problemy Rodziny 4.
Rusek H. (2000). Pogranicze etniczne – wielokulturowa przestrzeń. In I. BukowskaFloreńska (Ed.), Przestrzeń kulturowego współistnienia. Studia Etnologiczne
i Antropologiczne. Vol. 4. Katowice: Wyd. UŚ.
Siemieńska R. (2004). Od wartości postmaterialistycznych do materialistycznych
– casus Polski. In M. Marody (Ed.). Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie
po czternastu latach transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe “Scholar”.
Witkowski L. (1991). Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała
Bachtina w kontekście edukacji. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
Ziółkowski M. (2000). Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego.
Teorie, tendencje, interpretacje. Poznań, Wydawnictwo Fundacji “Humaniora”.