Wymagania edukacyjne z chemii 1

GIMNAZJUM NR 47-sportowe
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII
wg programu ŚWIAT CHEMII (wyd. ZamKor/WSiP)
wraz z DOSOTOSOWANIEM
DLA UCZNIÓW O SPECJALNYCH POTRZEBACH
EDUKACYJNYCH
Dorota Lewandowska
Strona 1 z 12
Informacje ogólne
1. Dostosowanie polega na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającej
uczniom sprostanie wymaganiom szkolnym.
Dostosowanie wymagań:
• dotyczy głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści
nauczania,
• nie polega na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie
wymagań wobec uczniów z normą intelektualną,
• nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko ewentualne realizowanie ich
na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych,
• nie prowadzi do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy
i umiejętności daje szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu
edukacyjnego.
Obszary dostosowania obejmują:
• warunki procesu edukacyjnego tj zasady, metody, formy, środki dydaktyczne,
• zewnętrzną organizację nauczania (np. posadzenie ucznia słabosłyszącego
w pierwszej ławce),
• warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy
sprawdzania i kryteria oceniania).
2. Dostosowanie wymagań edukacyjnych do uczniów o specjalnych potrzebach
edukacyjnych.
2.1.Uczeń ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej
W przypadku tych uczniów konieczne jest dostosowanie zarówno w zakresie formy,
jak i treści wymagań. W zasadzie tylko w tej grupie uczniów można mówić o obniżeniu
wymagań pamiętając jednak, że obniżenie kryteriów jakościowych nie może zejść poniżej
podstawy programowej.
Ogólne wymagania co do formy:
• omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności,
• pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie,
• podawanie poleceń w prostszej formie,
• unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć,
• częste odwoływanie się do konkretu, przykładu,
• unikanie pytań problemowych, przekrojowych,
• wolniejsze tempo pracy,
• szerokie stosowanie zasady poglądowości,
• odrębne instruowanie,
• zadawanie do domu tyle, ile uczeń jest w stanie wykonać samodzielnie.
Strona 2 z 12
2.2. Uczeń z dysleksją
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych
i edukacyjnych uczniów:
• częste odwoływanie się do konkretu (np. graficzne przedstawianie treści zadań),
szerokie stosowanie zasady poglądowości,
• omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności
(pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy
programowej),
• podawanie poleceń w prostszej formie (dzielenie złożonych treści na proste,
bardziej zrozumiałe części),
• wydłużanie czasu na wykonanie zadania,
• podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby
udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania,
• zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać,
• potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii
materiału.
Formy, metody, sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:
• w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać, dawać więcej czasu na
przypomnienie, wydobycie z pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać,
• wprowadzać w nauczaniu metody aktywne, angażujące jak najwięcej zmysłów
(ruch, dotyk, wzrok, słuch), używać wielu pomocy dydaktycznych, urozmaicać
proces nauczania,
• zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć
ocenianie na podstawie pisemnych odpowiedzi ucznia,
• przeprowadzać sprawdziany ustne z ławki, niekiedy nawet odpytywać
indywidualnie,
• naukę definicji, reguł wzorów, symboli chemicznych rozłożyć w czasie, często
przypominać i utrwalać,
• nie wyrywać do natychmiastowej odpowiedzi, przygotować wcześniej
zapowiedzią, że uczeń będzie pytany,
• w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych sprawdzać, czy uczeń przeczytał
treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, w razie potrzeby udzielać
dodatkowych wskazówek,
• w czasie sprawdzianów zwiększyć ilość czasu na rozwiązanie zadań lub
przygotować mniejszą liczbę zadań
• często oceniać prace domowe.
• uwzględniać trudności związane z myleniem znaków działań, przestawianiem
cyfr, zapisywaniem równań reakcji chemicznych itp.,
• materiał sprawiający trudność dłużej utrwalać, dzielić na mniejsze porcje,
• oceniać tok rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co
wynikać może z pomyłek rachunkowych,
Strona 3 z 12
•
oceniać dobrze, jeśli wynik zadania jest prawidłowy, choćby strategia dojścia do
niego była niezbyt jasna, gdyż uczniowie dyslektyczni często prezentują styl
dochodzenia do rozwiązania niedostępny innym osobom, będący na wyższym
poziomie kompetencji.
3. W przypadku uczniów posiadających opinie Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej
o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych, błędy wynikające z orzeczonych
dysfunkcji nie rzutują na ocenę.
4. Uczniowie mający opinie o trudnościach w pisaniu, mogą zaliczać kartkówki
i sprawdziany ustnie, na zajęciach dodatkowych, zgodnie z zaleceniami Poradni
Psychologiczno – Pedagogicznej po wcześniejszym ustaleniu z nauczycielem.
5. Nauczyciel stosuje dodatkowo ustną informuję o postępach ucznia, która zawiera
następujące elementy:
- co jest mocną stroną ucznia w ramach tego przedmiotu,
- co jest jego słabą stroną wymagającą zwiększonego wysiłku,
- jakie działania proponuje nauczyciel w celu wsparcia ucznia.
6. Czcionką pogrubioną wskazano umiejętności, które uczeń z orzeczeniem
dysleksji wykonuje z pomocą nauczyciela.
Otrzymanie oceny wyższej oznacza spełnienie wymagań także na ocenę niższą.
Strona 4 z 12
KLASA PIERWSZA
SZKOLNA PRACOWNIA CHEMICZNA
dopuszczającą
Uczeń:
‐ zna i stosuje zasady
bezpiecznej pracy
w pracowni chemicznej
‐ interpretuje podstawowe
piktogramy umieszczane na
opakowaniach
- podaje nazwy najczęściej
używanych sprzętów i
szkła laboratoryjnego,
wskazuje ich zastosowanie
-
Wymagania na ocenę
dostateczną
dobrą
Uczeń:
Uczeń:
‐ wskazuje w swoim
‐ wskazuje w swoim
najbliższym otoczeniu
otoczeniu, na podstawie
produkty przemysłu
umieszczonych na
chemicznego
opakowania oznaczeń
substancje niebezpieczne
‐ wymienia różne dziedziny
‐ wymienia chemików
chemii oraz wskazuje
polskiego pochodzenia,
przedmiot ich
którzy wnieśli istotny
zainteresowań
wkład w rozwój chemii
- rozpoznaje i nazywa
podstawowy sprzęt
‐ opisuje zasady postępowania
i naczynia laboratoryjne;
w razie nieprzewidzianych
zdarzeń mających miejsce
‐ wykonuje proste czynności
w pracowni chemicznej
laboratoryjne: przelewanie
cieczy, ogrzewanie
‐ interpretuje proste
w probówce i zlewce,
schematy doświadczeń
chemicznych
sączenie
- wie, w jakim celu stosuje się
oznaczenia na etykietach
opakowań odczynników
chemicznych i środków
czystości stosowanych
w gospodarstwie domowym
-
Strona 5 z 12
bardzo dobrą
Uczeń:
‐ bezbłędnie posługuje się
podstawowym sprzętem
laboratoryjnym;
‐ opisuje eksperymenty
chemiczne, rysuje proste
schematy, formułuje
obserwacje
‐ wskazuje związki chemii
z innymi dziedzinami
nauki
RODZAJE I PRZEMIANY MATERII
dopuszczającą
Uczeń:
- dzieli substancje na stałe, ciekłe
i gazowe;
‐ wymienia podstawowe
właściwości substancji;
‐ wie, na czym polega dyfuzja
‐ wskazuje przykłady substancji
stałych, ciekłych i gazowych
w swoim otoczeniu;
‐ odczytuje z układu
okresowego lub tablic
chemicznych gęstość ,
temperaturę topnienia
i wrzenia wskazanych
substancji
‐ zna pojęcie zjawiska
fizycznego i reakcji chemicznej
‐ definiuje pierwiastek
chemiczny
- wie, że symbole pierwiastków
chemicznych mogą być jednolub dwuliterowe;
- wie, że w symbolu
dwuliterowym pierwsza litera
jest wielka, a druga – mała;
- wie, że substancje
są zbudowane z atomów;
- definiuje atom;
przyporządkowuje nazwom
pierwiastków chemicznych ich
symbole H, O, N, Cl, S, C, P, Si,
Wymagania na ocenę
dostateczną
dobrą
Uczeń:
Uczeń:
‐ opisuje ziarnistą budowę
‐ planuje doświadczenia
materii
potwierdzające ziarnistość
materii
‐ tłumaczy, na czym polega
zjawisko dyfuzji;
‐ tłumaczy, na czym polega
zjawisko dyfuzji,
‐ opisuje właściwości (stan
rozpuszczania, mieszania,
skupienia, barwę, zapach,
zmiany stanu skupienia
rozpuszczalność w wodzie,
‐ wyjaśnia jaki wpływ na
właściwości
szybkość procesu dyfuzji ma
charakterystyczne) substancji
stan skupienia stykających się
będących głównymi
ciał
składnikami stosowanych na
co dzień produktów np. soli
‐ porównuje właściwości
kamiennej, cukru, mąki, wody,
różnych substancji
miedzi, żelaza
‐ przeprowadza obliczenia
z wykorzystaniem pojęć:
‐ podaje przykłady zjawisk
fizycznych i reakcji
masa, gęstość i objętość
chemicznych zachodzących w ‐ analizuje i porównuje
otoczeniu człowieka
odczytane z układu
okresowego lub tablic
‐ posługuje się pojęciami
substancja prosta
chemicznych informacje na
temat właściwości fizycznych
(pierwiastek chemiczny) oraz
substancja złożona (związek
różnych substancji
chemiczny)
‐ porównuje właściwości metali
‐ podaje wspólne właściwości
i niemetali
metali
‐ wymienia niemetale, które
‐ posługuje się symbolami
w warunkach normalnych
pierwiastków: H, O, N, Cl, S, C,
występują w postaci
P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu,
cząsteczkowej
Al, Pb, Sn, Ag, Hg
‐ odróżnia metale od niemetali
‐ podaje wzory chemiczne
na podstawie ich właściwości
Strona 6 z 12
bardzo dobrą
Uczeń:
- bezbłędnie posługuje się
podstawowym sprzętem
laboratoryjnym;
- wyjaśnia, na podstawie
budowy wewnętrznej
substancji, dlaczego ciała stałe
mają na ogół największą
gęstość, a gazy najmniejszą;
‐ projektuje doświadczenia
pokazujące różną szybkość
procesu dyfuzji
‐ projektuje i wykonuje
doświadczenia, w których
bada właściwości wybranych
substancji
‐ dokonuje pomiarów
objętości, masy lub odczytuje
informacje z rysunku, zdjęcia
i wykonuje obliczenia z
wykorzystaniem pojęć masa,
gęstość i objętość
‐ planuje i wykonuje
doświadczenia ilustrujące
zjawisko fizyczne i reakcję
chemiczną
- wyjaśnia pojęcia: sublimacja
i resublimacja na przykładzie
jodu;
‐ podaje przykłady związków
chemicznych zarówno tych
Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al,
Pb, Sn, Ag, Hg i odwrotnie;
dzieli poznane substancje
na proste i złożone.
zna podział substancji
na metale i niemetale;
podaje przykłady
pierwiastków – metali
i niemetali oraz związków
chemicznym
definiuje pojęcie mieszanina
chemiczna
wymienia przykłady mieszanin
jednorodnych
i niejednorodnych
opisuje proste metody
rozdziału mieszanin
związków: CO2, H2O, HCl, CH4,
NaCl
wymienia molekuły z których
zbudowane są pierwiastki
i związki chemiczne
rozróżnia mieszaninę
jednorodną od niejednorodnej
opisuje cechy mieszanin
jednorodnych
i niejednorodnych
sporządza mieszaniny i
rozdziela je na składniki (np.
wody i piasku, wody i soli
kamiennej, kredy i soli
kamiennej, siarki i opiłków
żelaza, wody i oleju jadalnego,
wody i atramentu)
zbudowanych z cząsteczek jak
‐ podaje kryterium podziału
i zbudowanych z jonów;
substancji
‐
‐
‐ zapisuje wzory sumaryczne
‐ wyjaśnia różnice pomiędzy
pierwiastków występujących
pierwiastkiem a związkiem
w postaci cząsteczkowej
chemicznym
‐
‐
‐ tłumaczy, dlaczego metale
‐ podaje kilka przykładów
stapia się ze sobą;
pochodzenia nazw
‐
‐
‐ wyjaśnia w jaki sposób skład
pierwiastków chemicznych
mieszaniny wpływa na jego
‐ tłumaczy skąd pochodzą
właściwości
symbole pierwiastków
‐
‐ sporządza kilkuskładnikowe
chemicznych, podaje
‐
mieszaniny, a następnie
przykłady
rozdziela je poznanymi
‐
‐ układa z podanego wyrazu
metodami
możliwe kombinacje literowe
‐ przewiduje właściwości stopu
– symbole pierwiastków
na podstawie właściwości
‐
‐ podaje kryteria podziału
jego składników
mieszanin
‐ wskazuje te różnice między
właściwościami fizycznymi
składników mieszaniny, które
umożliwiają ich rozdzielenie
‐ wie, co to jest: dekantacja;
sedymentacja, filtracja,
odparowanie rozpuszczalnika
i krystalizacja
‐ porównuje mieszaniny
i związki chemiczne (sposób
otrzymywania , rozdziału,
skład jakościowy, ilościowy,
zachowywanie właściwości
składników)
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być
warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
‐ charakteryzuje różne skale temperaturowe;
‐ posługuje się pojęciem gęstości substancji w zadaniach problemowych;
Strona 7 z 12
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
opisuje zasadę rozdziału w metodach chromatograficznych;
opisuje sposób rozdzielania na składniki bardziej złożonych mieszanin z wykorzystaniem metod spoza podstawy programowej;
omawia dokładnie metodę skraplania powietrza i rozdzielenia go na składniki;
oblicza skład procentowy powietrza – przelicza procenty objętościowe na masowe w różnych warunkach;
wykonuje obliczenia rachunkowe – zadania dotyczące mieszanin;
podaje informacje o różnych stopach i ich składzie;
wie, na czym polega proces flotacji i gdzie się go wykorzystuje
BUDOWA MATERII
dopuszczającą
Uczeń:
‐ zna pojęcia: atom, proton,
neutron, elektron, elektron
walencyjny, konfiguracja
elektronowa;
‐ kojarzy nazwisko
Mendelejewa z układem
okresowym pierwiastków
chemicznych;
- zna treść prawa okresowości;
- wie, że pionowe kolumny
w układzie okresowym
pierwiastków chemicznych to
grupy, a poziome rzędy to
okresy;
- wskazuje w układzie okresowym
pierwiastków chemicznych
miejsce metali i niemetali;
‐ posługuje się układem
okresowym pierwiastków
chemicznych w celu
Wymagania na ocenę
dostateczną
dobrą
Uczeń:
Uczeń:
- wyjaśnia budowę wewnętrzną
‐ definiuje pierwiastek
atomu, wskazując miejsce
chemiczny jako zbiór atomów
protonów, neutronów
o tej samej liczbie atomowej;
i elektronów;
‐ opisuje (symbole, masy i
- rysuje modele atomów
ładunki) oraz charakteryzuje
wybranych pierwiastków
skład atomu (jądro: protony
chemicznych;
i neutrony, elektrony)
- wie, jak tworzy się nazwy grup;
- wie, co to jest powłoka
‐ wyjaśnia związek pomiędzy
elektronowa;
podobieństwem właściwości
- oblicza liczby protonów,
pierwiastków zapisanych w tej
elektronów i neutronów
samej grupie układu
znajdujących się w atomach
okresowego a budową
danego pierwiastka
atomów i liczbą elektronów
chemicznego, korzystając
walencyjnych
z liczby atomowej i masowej;
- tłumaczy, dlaczego masa
‐ wskazuje liczbę elektronów
atomowa pierwiastka
walencyjnych dla
chemicznego ma wartość
pierwiastków grup: 1,2, oraz
ułamkową;
od 13 do18
- oblicza liczbę neutronów
- określa rozmieszczenie
Strona 8 z 12
bardzo dobrą
Uczeń:
- tłumaczy, dlaczego
wprowadzono jednostkę masy
atomowej u;
- wyjaśnia, jakie znaczenie mają
elektrony walencyjne;
- omawia, jak zmienia się
aktywność metali i niemetali
w grupach i okresach;
- tłumaczy, dlaczego pierwiastki
chemiczne znajdujące się w tej
samej grupie mają podobne
właściwości;
‐ tłumaczy, dlaczego gazy
szlachetne są pierwiastkami
mało aktywnymi chemicznie.
‐ wymienia oddziaływania
utrzymujące atom w całości
‐ porównuje aktywność
chemiczną pierwiastków
należących do tej samej grupy
odczytania symboli
pierwiastków i ich charakteru
chemicznego;
‐ odczytuje z układu
okresowego pierwiastków
chemicznych podstawowe
informacje niezbędne do
określenia budowy atomu:
numer grupy i numer okresu
oraz liczbę atomową i liczbę
masową.
‐ definiuje pojęcie izotopu
‐ wymienia dziedziny życia,
w których izotopy znalazły
zastosowanie
elektronów w poszczególnych
powłokach elektronowych
i wskazuje elektrony
walencyjne;
- rozumie prawo okresowości;
- wskazuje w układzie okresowym
pierwiastków chemicznych
grupy i okresy;
- porządkuje podane pierwiastki
chemiczne według
wzrastającej liczby atomowej;
- wyszukuje w dostępnych mu
źródłach informacje
o właściwościach i aktywności
chemicznej podanych
pierwiastków;
- wyjaśnia, co to są izotopy;
‐ wyjaśnia różnice w budowie
atomów izotopów wodoru
- nazywa i zapisuje symbolicznie
izotopy pierwiastków
chemicznych;
‐ definiuje pojęcie masy
atomowej (średnia mas
atomów danego pierwiastka
z uwzględnieniem jego składu
izotopowego)
- wyjaśnia, na czym polegają
przemiany promieniotwórcze;
- omawia wpływ promieniowania
jądrowego na organizmy;
w podanych izotopach
pierwiastków chemicznych;
- wskazuje zagrożenia wynikające
ze stosowania izotopów
promieniotwórczych;
‐ wskazuje położenie
pierwiastka w układzie
okresowym pierwiastków
chemicznych na podstawie
budowy jego atomu.
- wyjaśnia budowę wewnętrzną
atomu, wskazując miejsce
protonów, neutronów
i elektronów;
‐ interpretuje zapis A E
‐
‐
‐
Z
‐ zapisuje symbolicznie
informacje na temat budowy
atomu w postaci A E
Z
‐ określa skład jądra
atomowego izotopu
opisanego liczbami: atomową
i masową
‐ oblicza liczbę neutronów
w podanych izotopach
pierwiastków chemicznych
‐ określa rozmieszczenie
elektronów w poszczególnych
powłokach elektronowych
i wskazuje elektrony
walencyjne;
‐
na przykładzie litowców
i fluorowców oraz należących
do tego samego okresu na
przykładzie okresu trzeciego
podaje przykłady
pierwiastków posiadających
odmiany izotopowe
określa znaczenie badań Marii
Skłodowskiej Curie dla
rozwoju wiedzy na temat
zjawiska promieniotwórczości
oblicza masę atomową
wskazanego pierwiastka na
podstawie liczb masowych
i zawartości procentowej
w przyrodzie trwałych
izotopów
oblicza zawartość
procentową izotopów
w przyrodzie na podstawie
masy atomowej pierwiastka i
liczb masowych trwałych
izotopów
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem
wystawienia oceny celującej. Uczeń:
- opisuje historię odkrycia budowy atomu;
Strona 9 z 12
-
przelicza masę atomową wyrażoną w atomowych jednostkach masy u na gramy, wyniki podaje w notacji wykładniczej
wie, co to są izobary i izotony;
definiuje pojęcia promieniotwórczość, naturalne tło promieniotwórcze, promieniowanie kosmiczne, scyntygrafia, defektoskopia;
definiuje pojęcie reakcja łańcuchowa;
wyjaśnia pojęcie okres półtrwania (okres połowicznego rozpadu);
rozwiązuje zadania związane z pojęciami okres półtrwania i średnia masa atomowa;
charakteryzuje rodzaje promieniowania α, β, γ;
identyfikuje pierwiastki chemiczne na podstawie niepełnych informacji o ich położeniu w układzie okresowym pierwiastków
chemicznych oraz ich właściwości
zdaje sobie sprawę, że protony i neutrony nie są najmniejszymi cząstkami materii, że nie należy nazywać ich cząstkami elementarnymi
bezbłędnie oblicza masę atomową ze składu izotopowego pierwiastka chemicznego;
oblicza skład procentowy izotopów pierwiastka chemicznego;
WIĄZANIA I REAKCJE CHEMICZNE
dopuszczającą
Uczeń:
‐ odróżnia atom od cząsteczki na
modelu
‐ definiuje pojęcie jonów
‐ zapisuje w sposób symboliczny
aniony i kationy
‐ wie, na czym polega wiązanie
jonowe, a na czym wiązanie
atomowe (kowalencyjne)
‐ definiuje pojęcie
wartościowości jako liczby
wiązań, które tworzy atom
łącząc się z atomami innych
pierwiastków
‐ odczytuje wartościowość
pierwiastka z układu
okresowego pierwiastków
Wymagania na ocenę
dostateczną
dobrą
Uczeń:
Uczeń:
‐ wyjaśnia różnicę pomiędzy
‐ tłumaczy pojęcia oktetu i
molekułami: atomem,
dubletu
cząsteczką, jonem (kationem
‐ rozróżnia typy wiązań
i anionem)
przedstawione w sposób
‐ tłumaczy mechanizm
modelowy
powstawania jonów i wiązania
‐ rysuje schemat powstawania
jonowego
wiązań jonowych i
‐ zapisuje elektronowo
kowalencyjnych na prostych
mechanizm powstawania
przykładach
jonów, na przykładzie Na,
‐ opisuje jak powstają jony
Mg, Al, Cl, S
‐ interpretuje zapisy H2, 2H,
‐ opisuje rolę elektronów
2H2, itp.
walencyjnych w łączeniu się
‐ oblicza liczby atomów
atomów
poszczególnych pierwiastków
‐ na przykładzie cząsteczek H2,
chemicznych na podstawie
Cl2, N2, CO2 , H2O, HCl, NH3
zapisów typu: 3 H2O
Strona 10 z 12
bardzo dobrą
Uczeń:
‐ przewiduje rodzaj wiązania
pomiędzy atomami
‐ wskazuje związki w których
występuje wiązanie
kowalencyjne spolaryzowane
‐ wyjaśnia w jaki sposób
polaryzacja wiązania wpływa
na właściwości związku
‐ przewiduje właściwości
związku na podstawie rodzaju
wiązań (stan skupienia,
weryfikuje przewidywania
korzystając z różnorodnych
źródeł wiedzy)
‐ wyjaśnia, dlaczego nie we
wszystkich przypadkach
chemicznych
‐ nazywa tlenki zapisane za
pomocą wzoru sumarycznego
‐ odczytuje masy atomowe
pierwiastków z układu
okresowego
‐ nazywa zmysły, których użyje
do obserwacji doświadczenia
za pomocą różnych zmysłów
‐ z pomocą formułuje
obserwacje i wnioski
‐ wskazuje substraty i produkty
‐ zna trzy typy reakcji
chemicznych: łączeni
(syntezę), rozkład (analizę) i
wymianę
‐ podaje po jednym przykładzie
reakcji łączenia (syntezy),
rozkładu (analizy) i wymiany;
‐ zna treść prawa zachowania
masy i prawa stałości składu
‐ porównuje właściwości
związków kowalencyjnych
i jonowych (stan skupienia,
rozpuszczalność w wodzie,
temperatury topnienia
i wrzenia)
‐ odczytuje z układu
okresowego wartościowość
maksymalną dla pierwiastków
grup 1., 2., 13., 14., 15., 16. i
17. (względem tlenu
i wodoru)
‐ ustala dla prostych związków
dwupierwiastkowych, na
przykładzie tlenków: nazwę na
podstawie wzoru
sumarycznego; wzór
sumaryczny na podstawie
nazwy; wzór sumaryczny na
podstawie wartościowości
‐ zna wartościowość tlenu w
tlenkach, chloru w chlorkach,
siarki w siarczkach
‐ zna wartościowości niektórych
pierwiastków (wodoru, tlenu,
litowców, berylowców, żelaza,
miedzi, węgla, siarki)
‐ oblicza masy cząsteczkowe
prostych związków
chemicznych
‐ opisuje, na czym polega
reakcja syntezy, analizy i
wymiany
‐ definiuje pojęcia: reakcje
egzoenergetyczne i reakcje
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
Strona 11 z 12
opisuje powstawanie wiązań
atomowych (kowalencyjnych),
zapisuje wzory sumaryczne i
strukturalne tych cząsteczek
ilustruje graficznie
powstawanie wiązań
jonowych i wiązań
kowalencyjnych
rysuje wzór strukturalny
cząsteczki związku
dwupierwiastkowego
(o wiązaniach
kowalencyjnych) o znanych
wartościowościach
pierwiastków
odróżnia wzory elektronowe
kreskowe, strukturalne
ustala wzory sumaryczne
chlorków, siarczków
i strukturalne związków
kowalencyjnych
samodzielnie formułuje
obserwacje i wnioski
pisze równania reakcji
chemicznych na podstawie
opisu słownego oraz
modelowego
uzupełnia podane równania
reakcji chemicznych
podaje przykłady różnych
typów reakcji
dokonuje obliczeń
związanych z zastosowaniem
prawa stałości składu i prawa
zachowania masy
‐
‐
‐
‐
związków może rysować
wzory strukturalne
określa wartościowość
pierwiastka na podstawie
wzoru sumarycznego jego
tlenku/chlorku/siarczku
wykonuje różnorodne
obliczenia, np. pozwalające
ustalać wzory sumaryczne
związków o podanym
stosunku masowym,
wyznacza indeksy
stechiometryczne dla
związków o znanej masie
atomowej itp.
układa równania reakcji
przedstawionych w formie
chemografów
wykonuje obliczenia
dotyczące równań reakcji,
korzystając z proporcji
endoenergetyczne
‐
‐ zapisuje proste równania
reakcji, na podstawie zapisu
słownego
‐ określa typ reakcji
‐ dobiera współczynniki
w równaniach reakcji
chemicznych
‐ wykonuje proste obliczenia
oparte na prawie zachowania
masy i stałości składu
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być
warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
- wie, co to jest elektroujemność i w jaki sposób można ją wykorzystać do przewidywania rodzaju wiązania chemicznego;
- wyjaśnia nietypowe właściwości wody w oparciu o rodzaj wiązania chemicznego występującego w jej cząsteczce;
- charakteryzuje inne typy wiązań, np. wiązanie metaliczne, wodorowe, koordynacyjne;
- wykonuje obliczenia z wykorzystaniem masy cząsteczkowej i składu procentowego związku chemicznego;
- wie, co to jest mol (substancji chemicznej);
- umie obliczać masy molowe substancji chemicznych
- wie, co to jest katalizator i jaką odgrywa rolę w przebiegu reakcji chemicznej;
- pisze równania reakcji o podwyższonym stopniu trudności;
- w podanym zbiorze substancji dobiera substraty do produktów, a następnie zapisuje równania reakcji, określając ich typ;
- interpretuje równania reakcji chemicznych pod względem ilościowym;
- wykonuje obliczenia stechiometryczne.
- rozwiązuje proste zadania z uwzględnieniem pojęcia mola;
- rozwiązuje złożone chemografy: ustala, jakie substancje kryją się pod wskazanymi oznaczeniami, zapisuje równania reakcji;
- wykonuje obliczenia stechiometryczne uwzględniające poznane w trakcie realizacji działu pojęcia i prawa.
Strona 12 z 12