Kliknij tutaj aby pobrać prezentację z wykładu
Transkrypt
Kliknij tutaj aby pobrać prezentację z wykładu
Prawo karne materialne dr hab. Włodzimierz Wróbel, prof. UJ dr hab. Piotr Kardas, prof. UJ Pojęcie prawa karnego • Prawo karne w systemie kontroli społecznej • Prawo karne a normy moralne • Istota kary: dolegliowść Pojęcie prawa karnego • Prawo karne: • Zespół norm ustanowionych przez władzę państwową, która określa • jakie zachowania naruszające normy postępowania mają charakter czynów za które wymierza się kary (czyny karalne) • jakie są zasady pociągania sprawców tych czynów do odpowiedzialności karnej • jakie kary lub inne środki mają być stosowane wobec sprawców czynów karalnych (także środki zabezpieczające) Pojęcie prawa karnego • Upoważnienie konstytucyjne • Uwarunkowania cywilizacyjne i kulturowe • Co do zasad odpowiedzialności (wina, wiek) • Co do rodzaju kar (kara śmierci, kary cielesne) Granice prawu karnemu wyznaczają gwarantowane przez Konstytucję wolności i prawa człowieka, wynikające z przyrodzonej i niezbywalnej godności ludzkiej Prawo karne w systemie prawa • Prawo karne jako rodzaj prawa represyjnego • Prawo karne a prawo cywilne • Subsydiarność prawa karnego Jeżeli jakieś zachowanie w świetle właściwych dla danej dziedziny życia społecznego norm prawnych nie jest uznane za sprzeczne z tymi normami, to nie może być uznane za zabronione pod groźbą kary przez prawo karne Prawo karne materialne i inne dziedziny prawa karnego • Prawo karne procesowe • Prawo karne wykonawcze • Prawo karne skarbowe • Prawo wykroczeń • Prawo dyscyplinarne i odpowiedzialności zawodowej • Prawo administracyjno-karne • Międzynarodowe prawo karne Podstawowe pojęcia związane z prawem karnym • Czyn zabroniony: zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej • Kto zabija człowieka podlega karze od 8 lat pozbawienia wolności , karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności • Przestępstwo: czyn bezprawny, zabroniony pod groźba kary przez ustawę, karygodny, zawiniony Podstawowe pojęcia związane z prawem karnym • Wykroczenie: czyn zabroniony pod groźbą kary jako wykroczenie, zabroniony karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywną do 5000 zł lub naganą • Przewinienie dyscyplinarne: zachowanie skierowane przeciwko godności wykonywanego zawodu lub sprawowaniu służby publicznej za które wymierza się sankcje dyscyplinarne Kara • Osobista dolegliwość zadana przez konstytucyjnie uprawniony organ państwa sprawcy przestępstwa jako wyraz potępienia jego zachowania • środki karne, • środki probacyjne • środki zabezpieczające Funkcje prawa karnego • Funkcja ochronna • Funkcja sprawiedliwościowa • Funkcja gwarancyjna • Funkcja kompensacyjna • Funkcja komunikacyjna Funkcja ochronna • Ochrona dóbr (wartości, interesów) zbiorowych lub indywidualnych, uznanych przez ustawodawcę za cenne • Prewencja generalna • Pozytywna • Negatywna • Prewencja indywidualna • Zabezpieczenie • Funkcja symboliczna Funkcja sprawiedliwościowa • Odpłata za wyrządzone zło – realizacja sprawiedliwości retrybutywnej Funkcja gwarancyjna • Zabezpieczenie jednostki przed nieuzasadnionym ograniczeniem praw i wolności stosowanym przez władze publiczną • Ochrona przed arbitralnością władzy publicznej • Zasada określoności • Zakaz retroaktywności Funkcja kompensacyjna • Naprawienie wyrządzonej szkody i krzywdy jednostce • Rozwiązanie konfliktu wynikającego z faktu popełnienia przestępstwa • Funkcja gwarancyjna prawa karnego • Konieczność ustawowej podstawy do karnoprawnej ingerencji w obszar praw i wolności człowieka – art. 31 ust. 3 Konstytucji RP Nullum crimen/nulla poena sine lege • Nullum crimen sine lege scripta • Nullum crimen sine lege praevia • Nullum crimen sine lege certa • Nullum srimen sine lege scripta • Jak regulacje podustawowe mogą wpływać na zakres karalności • Żródłem prawa karnego mogą być umowy międzynarodowe i Konstytucja • Uzasadnienie zasady: podział władz, zasada winy, koncepcja przymusu psychicznego, związanie organów władzy ustawą Ustawa karna • Struktura kodeksu • Wykładnia przepisów prawa karnego