Wyniki badania jakości współpracy pomiędzy administracją

Wyniki badania jakości współpracy pomiędzy administracją
publiczną i organizacjami pozarządowymi
w gminie Skierbieszów
w oparciu o Lokalny Indeks Jakości Współpracy
Skierbieszów, czerwiec 2015 r.
1. Wstęp
Obecne badanie zostało zrealizowane w ramach projektu „Wspólnie na
Zamojszczyźnie”, w oparciu o „Model współpracy administracji publicznej
i organizacji pozarządowych - wypracowanie i upowszechnianie standardów
współpracy” w 7 gminach powiatu zamojskiego. Zostało przeprowadzone w okresie
maj – czerwiec 2015 roku. Gmina Skierbieszów oraz funkcjonujące na jej terenie
pozarządowe wdrażały rozwiązania rekomendowane przez Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej. Wyniki badań jakości pomiędzy tymi dwoma sektorami są
punktem wyjścia do dalszych działań.
Celem przygotowania niniejszego opracowania była pomoc przedstawicielom
organizacji pozarządowych i administracji samorządowej gminy Skierbieszów
w dokonaniu wspólnej oceny dotychczasowych wzajemnych relacji i jakości
współpracy. Zaproponowane rozwiązania mają tę współpracę wzmocnić
i w konsekwencji doprowadzić do poprawy jakości życia mieszkańców.
Badanie było przeprowadzone jak przed rokiem, aby tę współpracę
monitorować i przygotowywać kolejne rozwiązania w zakresie tworzenia i realizacji
polityk publicznych oraz budowania płaszczyzny wsparcia dla rozwoju inicjatyw
obywatelskich.
2. Grupa Robocza
W styczniu 2014 roku powołano grupę roboczą w składzie:
JST:
1. Sławomir Kugiel – Sekretarz Gminy Skierbieszów
2. Iwona Baran – pracownik odpowiedzialny za współpracą z organizacjami
pozarządowymi z terenu gminy Skierbieszów
NGO:
1. Andrzej Terlecki – V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana
2. Elżbieta Siwiec – V-ce Prezes Zarządu Fundacji Świętego Kiliana
3. Marta Dziwulska – Prezes Stowarzyszenia „Tworzymy Razem Marzenia”
w Lipinie Starej
4. Beata Szozda – członek Stowarzyszenia „Tworzymy Razem Marzenia”
w Lipinie Starej
5. Katarzyna Jeleń – członek Stowarzyszenia „Tworzymy Razem Marzenia”
w Lipinie Starej
Grupa robocza złożona z przedstawicieli różnych instytucji i organizacji
gwarantuje reprezentatywność opinii społeczności lokalnej. Jej celem było
podejmowanie działań zmierzających do poprawy jakości współpracy pomiędzy
JST i NGO. Mimo zmiany władz samorządowych, nie dokonano zmian personalnych
w składzie grupy roboczej. Istotnym ich elementem była zmiana osoby
odpowiedzialnej za kontakty z NGO tj. p. Iwonę Baran zastąpiła p. Ewa Dziama-Kloc.
P. Ewa jest praktykującym członkiem orgnizacji pozarządowych i doskonale rozumie
problemy obu sektorów, również jako pracownik samorządu.
3. Opracowanie na temat relacji sektorowej
a)Przedstawienie
podstawowych
danych
o
relacjach
organizacjami pozarządowymi a administracją samorządową.
między
 Liczba organizacji pozarządowych działających na terenie gminy
Na terenie Gminy Skierbieszów działają:








Fundacja Świętego Kiliana posiadająca status organizacji opp;
Stowarzyszenie „Tworzymy razem marzenia” w Lipinie Starej
Stowarzyszeniem Rozwoju Oświaty i Regionu ”Ziemia Skierbieszowska”
Gminny Klub Sportowy „OSTOJA”
Stowarzyszenie Agroturystyczne "Szum Wolicy" w Skierbieszowie
Towarzystwo Wędkarskie „Staw” w Skierbieszowie
Skierbieszowskie Stowarzyszenie Kwaterodawców
19 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej: Hajowniki, Huszczka Duża,
Huszczka Mała, Iłowiec, Kalinówka, Lipina Stara, Łaziska, Majdan
Skierbieszowski, Podwysokie, Kolonia Skierbieszów, Sławęcin, Sulmice,
Szorówka, Wiszenki, Zabytów, Zawodzie, Kolonii Zrąb oraz Skierbieszów
i Dębowiec, które znajdują się w Krajowym Systemie Ratownictwa
Gaśniczego
Na wsparcie zadań publicznych realizowanych przez organizacje pozarządowe oraz
podmioty, o których mowa w art. 3 ust 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
w budżecie gminy Krasnobród na 2014 rok przeznaczono i przekazano kwotę
w wysokości 68 800 zł.
W 2014 roku ogłoszono 1 otwarty konkurs ofert na dowóz ośmiorga dzieci
niepełnosprawnych do szkół.
Nie praktykowano do tej pory zlecania organizacjom pozarządowym realizacji
zadań publicznych w trybie innym niż konkursowy. Nie było też umów wieloletnich.
Gmina posiada przyjęty uchwałą Rady Gminy Skierbieszów Program Współpracy
Gminy z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami w zakresie
działalności pożytku publicznego na 2014 rok. Został poddany konsultacjom
w terminie od 18 do 25 listopada 2013 zgodnie z uchwałą Nr XX/194/13 Rady Gminy
Skierbieszów z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie określenia szczegółowego
sposobu konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami
pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego
w dziedzinach działalności statutowej tych organizacji.
W wyznaczonym terminie żadna z organizacji nie zgłosiła żadnych uwag, ani
wniosków do Programu współpracy Gminy Skierbieszów z organizacjami
pozarządowymi.
W zamiarem uregulowania dalszej współpracy z sektorem pozarządowym,
samorząd Gminy Skierbieszów w dniu 10 listopada 2014 r. podjął Uchwałę
Nr III/13/14 w sprawie uchwalenia programu współpracy Gminy Skierbieszów
z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku
publicznego na rok 2015.
Ponadto standard współpracy finansowej z orgnizacjami został przyjęty Uchwałą
Nr IV/23/15 z dnia 3 marca 2015 r. Rady Gminy Skierbieszów w sprawie przyjęcia
standardu realizacji zadań publicznych z wykorzystaniem form finansowych.
Gmina Skierbieszów wspiera organizacje pozarządowe również w sposób
niefinansowy w postaci użyczenia sal, udostępniania nieodpłatnego zaplecza
technicznego będącego w dyspozycji Gminy Skierbieszów. Wspiera merytorycznie
grupy inicjatywne w ich działaniach. Sformalizowane porozumienia o współpracy
organizacji pozarządowych z samorządem lokalnych zawierane są na potrzeby
realizacji konkretnych projektów. Gmina na swojej stronie internetowej umożliwia
organizacjom pozarządowym zamieszczanie linków do stron internetowych
promujących ich działalność. Dodatkowo gmina pomaga w informowaniu o
poszczególnych
działaniach
za
pośrednictwem
bezpłatnego
Biuletynu
Informacyjnego Urzędu Gminy Skierbieszów wydawanego 1 raz na kwartał.
Ponadto Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Wniebowzięcia NMP w Skierbieszowie
dba o zachowanie dziedzictwa kulturowego gminy Skierbieszów podejmując
działania na rzecz rewitalizacji zabytkowego kościoła w miejscowości Skierbieszów
pozyskując środki z Unii Europejskiej.
b) Interpretację powyższych informacji na temat stanu relacji w ramach danej
wspólnoty samorządowej w kontekście danych obrazujących stan współpracy
międzysektorowej w skali kraju
Ogólnopolskie badania wykazały, iż że dla organizacji pozarządowych
najważniejszym partnerem są władze samorządowe (zwłaszcza władze tej gminy, na
której obszarze znajduje się siedziba organizacji). Natomiast dla władz samorządu
lokalnego podmioty trzeciego sektora są jednym z wielu (obok biznesu, Kościoła,
mediów, innych instytucji publicznych np. innymi urzędami samorządowymi,
administracją centralną lub jej przedstawicielstwami).
Organizacjom zależy na dobrych kontaktach z samorządem przede wszystkim
ze względu na możliwość pozyskiwania od nich środków finansowych. To sprawia,
że bardziej organizacjom, a nie władzom lokalnym zależy na współpracy. Jest to
pierwsze źródło nierówności między tymi dwoma sektorami.
Współpraca finansowa jest realizowana przede wszystkim w obszarach: sportu,
kultury, zdrowia i pomocy społecznej. W ramach współpracy finansowej jednostki
samorządu terytorialnego zdecydowanie preferują wspieranie organizacji w realizacji
zadania publicznego, a nie powierzanie im realizacji tego zobowiązania w całości, za
czym musiałoby iść całościowe finansowanie.
Dużym problemem we współpracy międzysektorowej jest niski poziom realnej
konkurencyjności. Częstym zjawiskiem jest popieranie przez władze samorządowe
organizacji działających na terenie własnej gminy i rozpisywania konkursów pod te
właśnie, niejako „swoje”, organizacje.
Podmioty organizacji pozarządowych same siebie postrzegają jako słabszą
stronę współpracy. Znaczna część organizacji i nie podejmuje prób jej zmiany.
Skutkuje to u członków organizacji, zwolnieniem się z odpowiedzialności za jakość
współpracy międzysektorowej. W dalszej mierze sprzyja to budowaniu postawi
roszczeniowej wobec lokalnego samorządu i upatrywaniu właśnie w nich głównego
źródła zarówno dobrych, jak i złych cech współpracy.
W opisowej części porównania gminy Skierbieszów do Polski sytuacja wygląda
podobnie. Samorząd i organizacje pozarządowe oceniają swoją współpracę
pozytywnie. Samorząd promuje lokalne organizacje zwłaszcza w obszarze zdrowia
i sportu. Wzajemne relacje samorząd i organizacje oceniły pozytywnie.
Przedstawiciele obydwu sektorów przyznają, że są niemalże od siebie wzajemnie
zależni.
c) Wstępna ocena współpracy na podstawie zebranych informacji
Dokonując wstępnej oceny współpracy orgnizacji pozarządowych i samorządu
gminy Skierbieszów, należy określić ją jako dobrą. Samorząd wspiera finansowo
i niefinansowo funkcjonowanie III sektora pozarządowego. Stwarza możliwości
korzystania z majątku gminy. Wspiera, doradza i partneruje (zwłaszcza za
pośrednictwem Gminnego Ośrodka Kultury w Skierbieszowie) przy aplikowaniu
o fundusze.
4. Ankieta i jej opracowanie (do NGO i JST)
Podsumowując współpracę z samorządem lokalnym w roku 2014 organizacje
pozarządowe z terenu gminy Skierbieszów wskazały, że nadal najważniejszym dla
niech jest zakres współpracy (3,93). Respondenci wysoko ocenili też rezultaty
współpracy (3,80) oraz podejście administracji do współpracy (3,70). Nieco poniżej
średniej oceniono podejście orgnizacji do współpracy i jej uwarunkowania
współpracy, na poziomie 3,60. Średnia ocena jakości współpracy to 3,80 w 5
stopniowej skali, czyli wynik pozytywny.
Wśród atutów współpracy z administracją pozarządową wymieniono:
kompetencję urzędników i otwartość na współpracę, dobry kontakt, szybkość
działania oraz zaangażowanie. Jako główne wady zaś: ograniczenia w przepisach
prawa oraz brak dostatecznego dofinansowania.
Organizacje jakość współpracy oceniają na poziomie bardzo dobrym, dobrym
i neutralnym. Żadna nie wskazała oceny złej lub bardzo złej. Cztery organizacje
biorące udział w badaniu, współpracowały z samorządem w zakresie tworzenia
prawa i programów, realizacji zadań publicznych oraz korzystały ze wsparcia
niefinansowego samorządu. Jedna z orgnizacji oceniła intensywność współpracy
z samorządem jako bardzo dużą, dwie określiły ją dużą, a pozostałe dwie jako
średnią.
Oceniając działania samorządu w obszarze aktywizacji społecznej
mieszkańców, 2 organizacje wskazały ocenę bardzo dobrą. Natomiast pozostałe
3 organizacje oceniły ją jako dobrą, naturalną i złą. Daje to więc samorządowi
wysoką ocenę 3,80, w zakresie aktywizacji mieszkańców.
Wolę współpracy ze strony przedstawicieli JST respondenci ocenili na 3,60, czyli
nieco wyżej niż w roku ubiegłym (3,50). Na tę obecną ocenę składają się:
- wola współpracy (3,60)
- partnerskie podejście (3,40)
- przejrzystość procedur (3,80).
Oceniając działania JST w poszczególnych obszarach na uwagę zasługuje
fakt, że najlepiej zostały ocenione niefinansowe formy wspierania NGOs
(udostępnianie zasobów lokalowych i sprzętowych przez samorząd) oraz
diagnozowanie loklnych problemów, na poziomie 4,00. Wysokie oceny (3,80)
otrzymały też obszary: wzajemnego informowania się o podejmowanych działaniach
oraz pomoc samorządu w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych. Obszar
włączania NGO w procesy decyzyjne oraz oceniono na poziomie 3,40. Najniższą
opinię zaś wystawiono w zakresie finansowania działań orgnizacji (3,20). Średnia
ocena działań samorządu w w/w obszarach w 2014, wyniosła 3,70, a w roku
ubiegłym 3,46.
Pozytywnie członkowie organizacji ocenili własną działalność, na poziomie
3,60. Oceniając poziom aktywności mieszkańców w tym samych NGO na terenie
gminy, 3 organizacje wystawiły ocenę dobrą, a 1 organizacja nie miała zdania.
Pojawiła się też jedna zła ocena.
Nieco lepiej oceniono podejście organizacji do współpracy z samorządem
i innymi partnerami, na poziomie 3,73. Tu organizacje wystawiły sobie 4,00 za wolę
współpracy, a 3,60 za partnerskie podejście i przejrzystość w działaniu.
Przy samoocenie związanej ze sposobem działania organizacje najwyżej
oceniły sposoby informowania o swojej działalności (4,20). Na poziomie 4,00
znalazły się działania na rzecz integracji III sektora). Nieco niżej korzystanie
z dostępnych form wsparcia (3,80), aktywność w zakresie zaangażowania w procesy
decyzyjne (3,40), pozyskiwanie funduszy oraz udział we wspólnych zespołach
i pisanie dobrej jakości projektów (3,40), a także diagnozowanie lokalnych potrzeb
(3,20).
Formami aktywności organizacji jest udział w konsultacjach, pozyskiwanie
środków oraz udział w partnerstwach. Sposób działania NGO oceniony przez nie
same na poziomie 3,67 wskazuje na dalszą potrzebę podejmowania dalszych
działań w tym zakresie.
Zastanawiając się nad oddziaływaniem jakości współpracy pomiędzy NGO
i JST na terenie gminy Skierbieszów większość respondentów wskazała dobry
poziom świadczonych mieszkańcom usług. Oceniając jak ta współpraca przekłada
się na rozwój ich organizacji, 1 wskazała ocenę bardzo dobrą, 3 wskazały na dobry
rozwój związany ze współpracą, natomiast jedna złą.
Wszystkie cztery organizacje biorące udział w badaniu opierają swoją
działalność na społecznym zaangażowaniu członków. Dwie organizacje wskazują, że
czynnie działa w niej 20 – 29 osób, jedna wskazała na 30-49 osób, jedna na 10 - 19
i jedna na mniej niż 10 osób zaangażowanych w pracę organizacji. 3 organizacje
powstały w latach 2005 – 2009, jedna została zarejestrowana po 2010 roku, a jedna
przed 1990 rokiem.
Większość organizacji działała w obszarze pomoc społeczna, edukacja
i wychowanie, osoby niepełnosprawne, kultura i sztuka, wspólnoty lokalne oraz
w innych obszarach.
Jako rekomendacje do dalszej współpracy członkowie NGO proponują dzień
otwartych dni dla orgnizacji.
5.Spotkanie grupy podsumowującej wyniki
Spotkanie fokusowe grupy roboczej dot. oceny jakości współpracy
w Gminnym Domu Kultury w Skierbieszowie odbyło się w dniu 25.06.2015 roku.
Spotkanie zorganizował zespół roboczy złożony z przedstawicieli organizacji
i pracowników samorządu gminnego i podległych mu jednostek.
Zebrane osoby wysłuchały analizy wyników ankiety dotyczącej współpracy
organizacji pozarządowych z samorządem. Następnie odpowiadały na pytania
wykorzystane w późniejszym czasie do przygotowania raportu, a dotyczące
szczegółowych spraw w sferze działalności organizacji pozarządowych na terenie
gminy. Zobowiązano się również do przekazania społeczeństwu informacji na temat
realizowanego projektu.
Najważniejsze rekomendacje, propozycje zmian na przyszłość:
 Wprowadzenie spotkań organizacji pozarządowych z samorządem gminnym,
przynajmniej 2 razy w roku, przy okazji tworzenia programu współpracy
i planowania budżetu gminnego. Spotkania te mają posłużyć wymianie
doświadczeń, nawiązywania współpracy, poznawania dobrych praktyk.
 Wspólna, realna praca samorządu lokalnego i organizacji pozarządowych nad
„Programem współpracy z organizacjami pozarządowymi”.
 Urozmaicenie trybu konkursowego i zwiększenie ilości konkursów na
realizacje zadań publicznych przez organizacje pozarządowe
 Uruchomienie trybu pozakonkursowego realizacji zadań publicznych dla
organizacji pozarządowych.
 Udostępnienie nowego miejsca na stronie internetowej Gminy Skierbieszów
do zamieszczania informacji i stworzenia możliwości promowania się
organizacji pozarządowych z terenu Gminy Skierbieszów.
 Podejmowanie prób formalizacji współpracy samorządu lokalnego
z orgnizacjami na bazie umów czy porozumień partnerskich.
6.Upowszechnianie
Wyniki oceny naszej współpracy zostaną zamieszczone na stronie
internetowej Urzędu Gminy. O pracach nad wspólną samooceną będziemy
informować lokalną społeczność w czasie sesji Rady Gminy, za pośrednictwem
informacji wysyłanych do NGO i placówek podległych samorządowi.
Załączniki:
1. Lista kontrolna Skierbieszów
2. Podsumowanie listy kontrolnej ze spotkania w gminie Skierbieszów
3. Przebieg spotkania w ramach badania jakości współpracy JST i NGO
Opracowali: Animator współpracy w powiecie zamojskim - Aleksandra Rutkowska we
współpracy z grupą roboczą gminy Skierbieszów, 25 czerwca 2015 r.