artykułem - Polska Izba Radiodyfuzji Cyfrowej

TEMAT RYNEK MEDIALNY
Przyszo rynku
medialnego w Polsce
W lipcu 2013 r. ostatecznie wyczono sygna analogowy na terenie naszego kraju i tym samym rozpocza si era naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. Co jeszcze zmienio si przez ten
okres i co czeka nas w przyszoci? Odpowiedzi postaramy si przybliy naszym czytelnikom w majowym „Temacie numeru”.
treci, zarówno informacyjnych, jak i rozrywkowych i kulturalnych, jest w dzisiejszych czasach
tasza i szybsza, w zwizku z czym kady uytkownik ma swobodny dostp do zrónicowanych treci
bez wzgldu na miejsce i czas.
Wspóczesna telewizja
O tym, jak istotne s decyzje dotyczce
technik cyfrowych i wszelkich mediów, debatowano podczas szóstej edycji Pozna Media Expo
2014 – Forum Technologii Cyfrowych, która odbya si w dniach 9-11 kwietnia 2014 r., a której
tematem przewodnim nie bez powodu bya „przyszo rynku medialnego w Polsce”. – Decyzje dotyczce mediów to jednoczenie decyzje dotyczce gospodarki – powiedzia Juliusz Braun, prezes
zarzdu TVP SA, podczas otwarcia targów „Pozna
Media Expo 2014”, nawizujc do niebagatelnej roli wspóczesnych rodków przekazu.
Jednake pomimo wspomnianego postpu
technicznego, który sugerowaby odejcie od tradycyjnych form komunikacji czy rozrywki, nadal
regularnie ogldamy telewizj, która nieustannie pozostaje najsilniejszym medium opiniotwórczym, natomiast naley zauway, e jej for-
Fot. TVP S.A.
Nieustanny postp techniczny dosiga
wszystkich gazi przemysu i gospodarki. Media,
takie jak telewizja i radio, równie musz sprosta
nowym wymaganiom i wyzwaniu, jakim jest cyfryzacja. Mimo e osoba papiea Jana Pawa II moe
z pozoru mie mao wspólnego ze wspóczesnym
wiatem mediów, to jednak jest cakiem odwrotnie. W swojej encyklice „Redemptoris missio”, Papie-Polak pisa m.in. o roli mediów i stwierdzi, e
„now kultur” medialn ksztatuj nie tylko upowszechniane treci, ale przede wszystkim „nowe
sposoby przekazu, nowe jzyki, nowe techniki i nowe postawy psychologiczne”.
Wspóczesny wiat przekazu ulega cigym
zmianom i jest cakiem inny ni dekad temu. Cyfrowa telewizja, smartfony z dostpem do Internetu czy zegarki penice jednoczenie funkcje
telefonów przynosz wiksz rónorodno w sposobach komunikacji i dostpie do rozmaitych treci ni kiedykolwiek wczeniej w historii ludzkoci.
Jednak w dobie rosncej popularnoci Twitter’a,
Facebook’a, YouTube’a, blogów oraz aplikacji mobilnych telewizja i radio cay czas peni istotn
funkcj i wbrew opiniom sceptyków wcale nie zamierzaj odej do lamusa. Cyfrowa dystrybucja
HbbTV czy w sobie tradycyjny przekaz TV (broadcasting) z przekazem internetowym.
18
nr 5 maj 2014
ma cigle ewoluuje. Czas, jaki widz powica na
ogldanie telewizji zarówno w Europie, jak i w Polsce, nieustannie si wydua. Dopiero za sze lat
– w 2020 r. – przewidywane s skrócenie czasu
ogldania linearnego (w sposób tradycyjny) i znaczcy wzrost ogldania nielinearnego (odtwarzanie
telewizji gównie przez Internet). Jednake cay czas odnotowywany jest cigy czny wzrost
iloci ogólnego czasu powicanego na oglda-
Internet czy urzdzenia mobilne, takie jak smartfony. O popularnoci radia wiadcz chociaby
wyniki badania TNS OBOP, zgodnie z którymi liczba radioodbiorników w polskich gospodarstwach
domowych wynosi rednio 3,3 sztuki. Nie mona
zatem bagatelizowa tego, i sposób odbioru mediów ulega zmianie.
Naziemna telewizja cyfrowa – NTC zostaa
wprowadzona jako wynik realizacji postanowie
Wprowadzenie naziemnej telewizji cyfrowej, zarówno
w Polsce, jak i innych krajach europejskich, jest nie
tyle bezporednim skutkiem postpu technicznego,
ale i odpowiedzi na potrzeby rozwojowe kraju, jak
i zobowizania midzynarodowe.
nie telewizji. Wedug prognoz dominujcym sposobem odbioru na gównym odbiorniku telewizyjnym w 2017
r. bdzie odbiór przez platform
satelitarn.
Oprócz ogldania telewizji regularnie suchamy take radia, nie tylko przy pomocy tradycyjnych
odbiorników w domu czy samochodzie, ale i przez
Regionalnej Konferencji Radiokomunikacyjnej, do
której naley Polska, za szczegóowe postanowienia odnoszce si do przejcia na sygna cyfrowy
znalazy si w dokumencie „Plan dziaania eEurope
2005 – spoeczestwo informacyjne dla wszystkich” z 2002 r., który obligowa kraje czonkowskie
Unii Europejskiej do przedstawienia planów prze-
czenia i okrelenia przyblionej daty wyczenia
sygnau analogowego.
Wród dostpnych obecnie form przekazu
programów telewizyjnych wyrónia si:
Ŷ telewizj naziemn – wykorzystujc do emisji programów nadajniki znajdujce si na powierzchni Ziemi,
Ŷ telewizj satelitarn – wykorzystujc nadajniki umieszczone na sztucznych satelitach
Ziemi,
Ŷ telewizj kablow – realizowan za pomoc
techniki przewodowej,
Ŷ telewizj przenon (ruchom) – bdc odmian naziemnej telewizji cyfrowej dostosowan do odbioru przez mae urzdzenia
przenone,
Ŷ telewizj dostarczan za pomoc cyfrowych linii abonenckich – czc w sobie elementy
telewizji kablowej i internetowej (IPTV).
Cyfryzacja telewizji otworzya dotychczas
nieznane i wrcz niewyobraalne moliwoci dla
widzów oraz umoliwia rozwój spoeczestwa
informacyjnego w naszym kraju. Naziemna te-
Fot. TechniSat
NUMERU
RYNEK MEDIALNY TEMAT
NUMERU
lewizja cyfrowa w Polsce jest przede wszystkim narzdziem przeciwdziaania wykluczeniu informacyjnemu. Obecnie mieszkacy szczególnie
mniejszych miejscowoci ze wzgldu na due odlegoci od nadajników mieli dostp zaledwie do
dwóch lub trzech kanaów telewizyjnych. Naziemna telewizja cyfrowa natomiast dociera wszdzie
tam gdzie (pod warunkiem, oczywicie, posiadania odbiornika oraz znajdowania si w zasigu sygnau nadajnika) i umoliwia dotarcie do odbiorców, którzy wczeniej z powodów ekonomicznych
lub technicznych nie mieli dostpu do pakietu duej liczby kanaów o dobrej jakoci i zrónicowanej
treci. Naziemna telewizja cyfrowa to take moliwo zaangaowania obywateli w ycie polityczne,
spoeczne i gospodarcze.
Rozwój spoeczestwa informacyjnego to nie
tylko zwikszenie dostpu do Internetu, to take
umoliwienie dostpu do programów telewizyjnych – zarówno informacyjnych, jak i rozrywkowych o najlepszej jakoci obrazu i dwiku. Wiksza liczba kanaów telewizyjnych i oferujcych je
stacji, a co za tym idzie i wiksza konkurencja,
w naturalny sposób wymusza na nadawcach rywalizacj o widza przez dobr jako i rónicowanie
oferty programowej.
Zgodnie z harmonogramem wyczania naziemnej telewizji analogowej pierwszy etap zakoczy si 7 listopada 2012 r., kiedy to wyczono sygna analogowy w województwach lubuskim
oraz gminach graniczcych, za 23 lipca 2013 r.
denitywnie zakoczono w Polsce proces przechodzenia na cyfrow telewizj naziemn. Proces ten
przebiega równie w innych pastwach, odmiennie w zalenoci od kraju i specyki rynku medialnego. W jedenastu krajach Unii Europejskiej, które
zakoczyy ju nadawanie telewizji analogowej do
2010 r. wcznie, okres midzy uruchomieniem telewizji cyfrowej a wyczeniem analogowej waha
si od 1 do 8 lat. W 2013 r. wszystkie kraje unijne poza Rumuni wyczyy naziemne nadawanie
analogowe.
Dziki zapewnieniu 99,6 proc. zasigu MUX
3 w Polsce przed ostatecznym wyczeniem sygnau analogowego cyfryzacja w naszym kraju odbya si bez przerw w dostpie do usug nadawcy
publicznego. Mona nawet miao powiedzie, e
nad Wis proces odejcia od telewizji analogowej
przebiega zaskakujco sprawnie i bez wikszych
trudnoci. – Cyfryzacja nigdzie tak dobrze nie
przebiega jak w Polsce – zauway pose Grzegorz
Napieralski obecny podczas „Pozna Media Expo
2014 – Forum Technologii Cyfrowych”. Warto doda, e proces przejcia z sygnau analogowego na
cyfrowy nie odbyby si bez aktywnego zaangaowania m.in. Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, organizacji
takich jak Polska Izba Radiodyfuzji Cyfrowej (PIRC)
czy producentów anten i dekoderów.
W tym miejscu naley przypomnie, jakie korzyci niesie ze sob naziemna telewizja cyfrowa.
Poza wiksz liczb kanaów cyfrowa telewizja
oferuje znacznie lepsz jako obrazu i dwiku,
wiksz liczb kanaów ogólnopolskich, oraz liczne usugi dodane, takie jak audiodeskrypcja, oddzielne cieki dwikowe, elektroniczny przewodnik po programach (EPG – Electronic Program
Guide) i inne.
Przyszo mediów
Kolejn edycj „Pozna Media Expo 2014 –
Forum Technologii Cyfrowych” powicono „przyszoci rynku medialnego w Polsce”, a dokadniej
dwóm mediom o duej sile oddziaywania: telewizji i radio.
Pierwszy dzie Forum powicono tematowi naziemnej telewizji cyfrowej. Podczas prezentacji Telewizji Polskiej dotyczcej strategicznych
kierunków cyfryzacji telewizji przedstawiono wyniki procesu cyfryzacji. I tak wedug NAM (Nielsen
Audience Measurement) od pocztku pomiaru odbiorców naziemnej telewizji cyfrowej, tj. od 2011
r., do pocztku 2014 r. liczba osób korzystajcych
wycznie z tej formy odbioru wzrosa do ponad 10
mln. Liczba osób korzystajcych z naziemnej telewizji cyfrowej oraz telewizji kablowej lub satelitarnej wynosi ponad 4,4 mln. cznie z naziemnej
telewizji cyfrowej korzysta obecnie ok. 14,5 mln
osób (w przedziale wiekowym 4+). Prognozowane jest równie, e udzia naziemnej telewizji cyfrowej w odbiorze bdzie nadal stabilnie rós, na
co wpyw bdzie mia wzrost atrakcyjnoci oferty
(m.in. nowe kanay na multipleksie MUX-1). Dziki
dowietleniom MUX-3 sygna nadawcy publicznego dociera do 1,5 mln osób wicej, ni wynikaoby
to ze zobowiza ustawowych (95 proc.).
Rezultatem cyfryzacji sta si dynamiczny
wzrost kanaów o dawnym niepenym zasigu w telewizji analogowej (TV4, Puls), kanaów dostp-
Waciwe zagospodarowanie dywidendy cyfrowej to rozwój rynku, zarówno telewizyjnego, jak radiowego i usug mobilnych.
wikszo swoich przychodów) oznacza istotny
spadek przychodów. Trudna sytuacja nansowa
polskich nadawców (niedostateczne nansowanie mediów publicznych, sabncy rynek reklamy) w duej mierze zdeterminowaa kierunek rozwoju cyfrowej telewizji w Polsce. Jednak docelowo
Wyczenie sygnau analogowego i przeczenie na
sygna cyfrowy umoliwio zwolnienie sporej czci
pasma i jego efektywniejsze wykorzystanie, dziki
czemu m.in. na terenie Polski dostpne bd szybki
i bezprzewodowy internet i cyfrowe radio.
nych wczeniej tylko w sieciach kablowych i na
platformach satelitarnych (TVN7, Eska TV, kanay tematyczne TVP), a take nowo uruchomionych
(Puls2, Polo TV). Udzia tego segmentu w rynku reklamy telewizyjnej ronie sukcesywnie o ok. 210
mln z rocznie. Nie mona nie zauway, e proces cyfryzacji przyczyni si do rozwoju konkurencyjnoci rynku i zwikszenia iloci, a take jakoci usug wiadczonych widzom, jednak dla duych
kanaów uniwersalnych (z których TVP pozyskuje
w wypadku TVP czne koszty emisji naziemnej cyfrowej 9 kanaów (w tym 2 w standardzie HD) bd
mniejsze ni koszty emisji analogowej 3 kanaów.
Pora na DVB-T2
Po bezprecedensowym wydarzeniu, jakim
byo wdroenie DVB-T, naturalnym krokiem jest
pójcie dalej, ku jeszcze lepszemu rozwizaniu,
jakim jest standard DVB-T2, bdcy drug generacj normy europejskiej DVB-T dla naziemnej te-
lewizji cyfrowej i najbardziej zaawansowanym systemem NTC. Tym, co wyrónia DVB-T2, jest przede
wszystkim wiksza ni w wypadku DVB-T przepywno transmitowanych informacji – wiksza
o 30-50 proc. pojemno multipleksu, co w rezultacie pozwala umieci na nim wiksz liczb programów (SD i HD). Nowy standard cechuj take
efektywniejsze wykorzystanie widma radiowego
przeznaczonego do transmisji programów, zmniejszenie kosztów transmisji i rozpowszechniania
sygnau, elastyczno zastosowania oraz wiksza odporno na zakócenia i wsparcie dla rozwoju i popularyzacji programów duej rozdzielczoci (HD) i usug dodatkowych (np. VOD – telewizja
na danie).
Od 21 grudnia 2012 r. do 4 lipca 2013 r. rma
EmiTel przy wspópracy z Telewizj Polsk przeprowadzia pierwsz faz testów standardu DVB-T2.
Emisje prowadzono z nadajnika znajdujcego si
na Paacu Kultury i Nauki w Warszawie na kanale 29 z moc 2 kW ERP. W nastpnej fazie planowane jest sprawdzenie emisji SFN (Single Frequency
Network) oraz multi PLP. Podczas „Pozna Media
Expo 2014” Marcin Dbrowski, zastpca dyrektora Orodka TVP Technologie ds. emisji, przedstawi nowe techniki i usugi naziemnej telewizji cyfrowej (NTC).
DVB-T2 oferuje m.in. takie rozwizania jak
redukcja PAPR (Peak-to-Average Power Ratio), TFS
(Time-Frequency Slicing) dla odbiorników z wieloma tunerami, przezroczysto warstwy transportowej (generic stream encapsulation) czy algorytm CD3 do redukcji liczby podnonych pilotów.
Koczc swoj prezentacj, Marcin Dbrowski
podsumowa, co nowego ma do zaoferowania DVB-T2, a s to:
Ŷ wicej wariantów transmisji,
Ŷ nowoczesne kodowanie kanaowe (tak jak
w DVB-S2),
Ŷ bardziej rozbudowana sygnalizacja,
Ŷ przezroczysto warstwy transportowej,
Ŷ nowa warstwa multipleksacji,
Ŷ nowy tryb Time-Frequency Slicing.
Na razie jednak nie ma okrelonego terminu wejcia nowego standardu, póki co naley wic
uzbroi si w cierpliwo.
Fot. FotoBueno
Telewizja hybrydowa
– HbbTV
Telewizja Polska SA jako pierwszy nadawca w Polsce uruchomia HbbTV w 2012 roku. Podczas Pozna Media Expo 2014, Zoty Medal Midzynarodowych
Targów Poznaskich za najlepszy produkt dla platformy hybrydowejTelewizji Polskiej wrczy Jacek Silski, prezes PIRC i Andrzej Byrt, prezes MTP na rce
Juliusza Brauna, prezesa TVP.
Telewizja hybrydowa HBB (Hybrid Broadcast
Broadband), popularnie nazywana HbbTV, to poczenie tradycyjnego przekazu TV (broadcasting)
z przekazem internetowym. Termin HBB jest pojciem ogólnym, okrelajcym sposoby dostar-
czania treci wideo, informacji tekstowych, usug
interaktywnych do odbiorników TV wykorzystujcych radiodyfuzj i sie szerokopasmow. Hybry-
Cyfrowe,
czyli bardziej
ekologiczne
Pawe Mathia, naczelny inynier
– dyrektor Biura Technologii
i Produkcji Multimedialnej
Polskiego Radia SA.
Radio cyfrowe jest bardziej ekologiczne, a wynika to z kilku przesanek. Podstawowe s takie,
e jeli mówimy o sygnale FM, to jedna stacja
wymaga jednego odbiornika antenowego, zasilania i konsumuje okrelon moc. Natomiast jeli mówimy o nadajniku cyfrowym, to przy pomocy jednego nadajnika emitujemy od dwunastu do
pitnastu, szesnastu programów – w zalenoci od tego, jakie przepywnoci zostan zastosowane i jak jako przekazu chcemy uzyska.
Tutaj ju widzimy, e o ile musielibymy postawi
pitnacie nadajników analogowych, moemy
postawi jeden cyfrowy i równie docieramy do
odbiorcy z pitnastoma programami. Pitnacie
odbiorników zuywa w przyblieniu pitnacie
razy wicej energii ni jeden nadajnik cyfrowy.
Poza tym odbiorniki cyfrowe równie zuywaj mniej energii – do dwudziestu paru procent
w porównaniu do odbiorników analogowych. Zatem jeli przemnoymy to przez pitnacie milionów odbiorników, które znajduj si w naszym
kraju, to w skali zarówno mikro, jak i makro zuycie energii jest mniejsze.
nr 5 maj 2014
19
TEMAT RYNEK MEDIALNY
NUMERU
Radio nabiera
prdkoci
go Radia pokrywa zaledwie 17 proc. terytorium Polski, mimo e nazywany jest programem
ogólnopolskim. Zatem rozwój cyfrowego radia
jest szans dla nas na to, e wszystkie nasze
programy dotr do odbiorców.
Czy nie uwaa Pan, e w przeciwiestwie do kampanii, która nag onia Polakom tematyk cyfryzacji telewizji, w wypadku radia nie ma takiego
rozgosu?
Rozmowa z Krzysztofem
uszczewskim, penomocnikiem
zarzdu Polskiego Radia SA do
spraw programowych i emisji
w technice cyfryzacji DAB+.
Redakcja: Coraz wicej mówi si
o radiu cyfrowym i zwizanych z nim korzyciach. Czy radio cyfrowe niesie tylko
i wycznie korzyci?
Krzysztof uszczewski: Osobicie uwaam,
e tak. Poza tym jako przedstawiciel Polskiego Radia mog powiedzie, e DAB niesie same
korzyci. A s to chociaby mniejsze jednostkowe koszty dotarcia do suchacza. Mówic obrazowo, mamy jedn rur, czyli multipleks, któr
„leci” dwanacie programów. Prosz pamita,
e dzi Polskie Radio utrzymuje na terenie kraju cztery niezalene sieci analogowe, co wie
si ze znacznymi kosztami. Dziki nadawaniu
cyfrowemu bdziemy mogli zamkn te cztery sieci i zastpi je jedn, cyfrow, a w teje zamiast czterech programów bdziemy mieli
dziesi. Innymi sowy: taniej i wicej. Z perspektywy Polskiego Radia s to najwiksze
zalety. Technika analogowa wyczerpaa swoje moliwoci rozwoju, bo nie ma po prostu tylu wolnych czstotliwoci, eby w satysfakcjonujcy sposób pokry cae terytorium naszego
kraju. Przykadowo Program Czwarty Polskiedowy model umoliwia wykorzystanie najlepszych
cech obu systemów. Radiodyfuzja naziemna lub
satelitarna zapewniaj najlepszy sygna telewizyjny w jakoci HD, a ostatnio trójwymiarowej, a Internet umoliwia szybki dostp do treci na danie, np. VOD, prowadzenie rozmów przez Skype’a,
odtwarzanie widgetów i witryn internetowych na
ekranie telewizora. Znane s funkcje telewizorów
smart TV, które podczone do Internetu zapewniaj szybki dostp do wybranych stron widocznych
na ekranie przez ikony wywietlane na ekranie lub
przy uyciu przegldarki.
Radio powoli i bardzo delikatnie startuje. Dzi
telewizja jest ogromnym biznesem, w który zaangaowane s wielkie siy, radio za nie jest
tak potnym medium. Natomiast – jak pokazuj badania – radio cay czas jest istotne dla
suchaczy. Dodatkowym problemem jest to, e
nie ma narodowego programu rozwoju radiofonii cyfrowej, dlatego te nie chcc czeka na
ten rozwój, Polskie Radio wzio sprawy w swoje rce i dzi moemy mówi tylko o jednym
multipleksie – publicznym. Radiofonia komercyjna dzi twierdzi, e nie jest zainteresowana
cyfryzacj, co zreszt z punktu widzenia biznesowego jest cakiem zrozumiae, bo pamitajmy, e jeli mówimy o radiofonii, to mamy do
czynienia z rynkiem regulowanym. Mamy wic
ustalone pewne status quo na rynku radiofonii. Za chwil dziki multipleksom moe pojawi si trzydzieci sze ogólnopolskich stacji, a dzi mamy dwa, zatem obawy nadawców
komercyjnych s cakiem uzasadnione. Polskie
Radio jako radio publiczne ma zupenie inne zadania i cele i nie suy do zarabiania pienidzy,
a rozgonie komercyjne maj odmienne cele,
przede wszystkim biznesowe, wic tutaj nie
jest nam po drodze, aczkolwiek, uwaam, e
przecieramy szlak dla radia cyfrowego równie
w imieniu radia komercyjnego. Wierz w to, e
w odpowiednim momencie radio prywatne, komercyjne wczy si do tego procesu, bo nie ma
innej drogi. Ruszylimy z miejsca i teraz nabieramy prdkoci. I to jest najwaniejsze.
Zatem pozostaje nam yczy
sukcesu!
Jestem przekonany, e go odniesiemy.
zwiera dane o HbbTV, wywietlana jest w postaci ikony, tak jak TXT w menu kanau telewizyjnego. Przyciskiem pilota uruchamia si wywietlanie funkcji na ekranie. Atutem dla nadawców jest
moliwo powikszenia oferty, co potencjalnie
zwikszy liczb widzów i dochody z reklam. T drog mog dociera do klienta reklamy. System daje
moliwo zliczania liczby wej w reklam, co pozwoli oceni jej skuteczno. Przekaz jest interaktywny (dwukierunkowy). Widz moe uczestniczy
w sondach, gosowaniach, a wic w przyszoci
gosowania SMS, towarzyszce popularnym show,
Dziki cyfryzacji moliwe bdzie zagospodarowanie
pasma czstotliwoci dotychczas wykorzystywanego
do nadawania sygnau analogowego, co pozwoli
na dalszy rozwój nowoczesnych technik i wpynie
tym samym na rozwój gospodarczy oraz popraw
stabilnoci i bezpiecze
stwa kraju.
Koncepcja wykorzystania Internetu w HbbTV
jest inna. Producent programu telewizyjnego opracowuje dodatkowy materia uzupeniajcy, który
jest wywietlany razem z programem telewizyjnym, gdy uyje si funkcji HbbTV, uruchamianej
z pilota. Treci te s pobierane przez cze internetowe telewizora. Informacja, czy dany program
20
mog by zastpione odbiornikami z HbbTV. Dla widza gosowanie byoby bezpatne.
Specykacja HbbTV opiera si na istniejcych standardach internetowych, w tym OIPF
(Open IPTV Forum), CEA-2014 (CE-HTML), W3C
(HTML) i DVB. Norma okrela funkcje i cechy wymagane do zrealizowania transmisji usug inter-
nr 5 maj 2014
netowych. Wykorzystujc standardowe techniki internetowe, mona szybko tworzy aplikacje.
Standard HbbTV popieraj Europejska Unia Nadawców (EBU), nadawcy TV i producenci sprztu ze
wzgldu na atwo do adaptacji i brak koniecznoci uiszczania opat licencyjnych.
Obecnie dekoder HbbTV jest montowany w telewizorach i odbiornikach satelitarnych, co oznacza, e t usug mog wykorzystywa nadawcy
naziemni DVB-T, kablowi DVB-C i satelitarni DVB-S. Odbiorniki satelitarne z HbbTV oferuje np. rma TechniSat. Najwicej materiaów na platformie
hybrydowej ma w swojej ofercie TVP. Dostpne s
serwisy takie jak Pogoda, informacyjne, Teatr Telewizji czy Sport.tvp.pl oraz aplikacje powicone najwikszym imprezom sportowym, np. olimpiadzie w Soczi. Przygotowywana jest aplikacja na
mistrzostwa wiata w pice nonej 2014 w Brazylii. Telewizja HbbTV jest dostpna take na kanaach Eska TV i Polo TV.
woci przeznaczenia zagospodarowania dywidendy, do których nale:
Ŷ utrzymanie dywidendy dla radiodyfuzji (naziemnej telewizji cyfrowej),
Ŷ przeznaczenie jej dla bezprzewodowej komunikacji szerokopasmowej (internetu mobilnego),
Ŷ wspóuytkowanie przez nadawców i operatorów sieci szerokopasmowych z restrykcyjnymi
warunkami geogracznymi,
Scenariuszem pozostajcym nadal w fazie
teoretycznej jest pozostawienie administracji decyzji co do przeznaczenia pasma 700 MHz i jego
dalsze wykorzystanie w oparciu o zasad równego dostpu do widma (equitable access). Jednake
takie rozwizanie moe nastrczy problemów, na
Niewtpliwy
sukces
coraz mniej. Na szczcie poprawa „zachowania”
HbbTV nie wymaga od uytkowników zmian sprztowych: nawet jeeli dzisiaj kto ma telewizor,
który nie do koca poprawnie dekoduje aplikacje
HbbTV, to licz na to, e producent udostpni tak wersj rmware’u, któr bdzie mona zgra,
która rozwie wikszo problemów.
Dziel i rzd, czyli co zrobi
z dywidend cyfrow
Mówic o naziemnej telewizji cyfrowej, nie
mona pomin zagadnienia dywidendy cyfrowej
i konsekwencji z ni zwizanych dla DVB-T, poniewa dywidenda cyfrowa nie pozostaje bez wpywu
na dalszy rozwój rynku, zarówno telewizyjnego, jak
radiowego czy usug mobilnych.
Podczas obrad Regionalnej Konferencji Radiokomunikacyjnej RRC-06, która odbya si 16
czerwca 2006 r. w Genewie, ustanowiono nowe
regionalne porozumienie (Genewa 2006) w kwestii planu zagospodarowania czstotliwoci w zakresach 174-230 MHz i 470-862 MHz dla potrzeb
naziemnej radiofonii (T-DAB) i telewizji cyfrowej
(DVB-T), obejmujce obszar Europy, Afryki, krajów
byego Zwizku Radzieckiego oraz Iranu.
Jak informuje Urzd Komunikacji Elektronicznej, dywidenda cyfrowa to zasoby czstotliwoci
w pamie VHF (III zakres TV: 174-230 MHz) i w pamie UHF (IV i V zakres TV: 470-862 MHz) zwolnione
i udostpnione po cakowitym wyczeniu telewizji
analogowej z pominiciem czstotliwoci
niezbdnych do zapewnienia cyfrowego przekazu aktualnej „analogowej” oferty programowej. Pierwsza
dywidenda cyfrowa polegaa na zwolnieniu kanaów od 61 do 69 w wyniku przejcia z techniki analogowej na cyfrow w telewizji naziemnej, natomiast druga dywidenda polega ma na wdroeniu
nowego standardu w miejsce DVB-T (np. DVB-T2)
i np. zwolnieniu kanaów od 49 do 59.
Odejcie od nadawania analogowego na
rzecz cyfrowego stworzyo wiele nowych moliwoci. Pozwolio m.in. na rozbudowanie oferty programów telewizyjnych i wdroenie nowych
usug dodatkowych. Cyfryzacja telewizji umoliwia zwolnienie czci widma czstotliwoci, co
jest istotne ze wzgldów strategicznych dla polskiej gospodarki, poniewa w wyniku intensywnego rozwoju w ostatnich latach telefonii komórkowej i transmisji szerokopasmowej pojawiy si
bariery dalszego rozwoju zwizane z niedostatkiem wolnych czstotliwoci radiowych dla tych
i innych technik.
Dywidenda cyfrowa umoliwi dostp do odbioru mobilnego internetu i multimediów i konwergencj telewizji z usugami telekomunikacyjnymi w kanaach naziemnych wykorzystywanych
tradycyjnie wycznie dla potrzeb telewizji stacjonarnej. Cyfryzacja emisji telewizyjnej uwolnia pasma 174-230 MHz (pierwotne przeznaczenie na radio cyfrowe) oraz 790-862 MHz (telekomunikacja).
Czstotliwoci tzw. drugiej dywidendy cyfrowej s
obecnie wykorzystywane do emisji w ramach naziemnej telewizji cyfrowej.
Kluczowa staje si odpowied na pytanie: jak cz zwalnianych przez telewizj analogow
zasobów czstotliwoci przeznaczy na potrzeby
DVB-T, a jak na inne cele? Podczas Forum Technologii Cyfrowych nie mogo zabrakn oceny i propozycji rozwiza dotyczcych zagospodarowania
drugiej dywidendy cyfrowej. Jak wskazuje Telewizja Polska, moliwe jest przeznaczenie II dywidendy cyfrowej (i/lub pasma VHF) na kolejne multipleksy, pozostawienie jej w obecnym stanie lub
te podzia midzy obecnych nadawców. W 2013
r. Urzd Komunikacji Elektronicznej (UKE) ogosi
konsultacje w sprawie drugiej dywidendy cyfrowej
(MUX-5, MUX-6). Przedstawiono te cztery moli-
Ŷ tworzenie platform konwergentnych, skupiajcych zarówno usugi radiodyfuzyjne, jak i szerokopasmowe usugi mobilne.
W lipcu 2013 r. wyczony zosta
sygna analogowy. Jak oceniby Pan to
wydarzenie w kategoriach: sukces czy
poraka?
Rozmowa z Marcinem
Dbrowskim, zastpc
dyrektora Orodka TVP
Technologie ds. emisji.
Redakcja: Prosz przybliy naszym
czytelnikom zagadnienie nowych rozwiza i usug naziemnej telewizji cyfrowej.
Podczas konferencji pady m.in. propozycje wprowadzenia DVB-T2. Czy zatem
odchodzimy denitywnie od DVB-T?
Marcin Dbrowski: Od DVB-T jeszcze nie odchodzimy. Mówimy natomiast o kolejnych
multipleksach, wybiegamy po prostu nieco
w przyszo. Obecnie DVB-T2 nie ma jeszcze
okrelonych ram formalnych, nie wiadomo, kiedy powstanie nowy multipleks i na jakich zasadach. Na razie jest wicej pyta ni odpowiedzi.
Ale moemy mówi o tym, co na ten moment robi telewizja, a konkretnie o platformie HbbTV,
czyli telewizji hybrydowej, która cay czas rozbudowywana jest o nowe aplikacje, i nie chodzi
tu tylko i wycznie o aplikacje „czysto” informacyjne czy rozrywkowe, ale równie te zwizane z bezpieczestwem, np. Regionalny System Ostrzegania – autorski pomys Telewizji
Polskiej, który zrobiony jest w oparciu o HbbTV.
HbbTV to take edukacja, specjalne serwisy
sportowe, streamowanie rónych treci na ywo, czyli tzw. kanay wirtualne, okazjonalne. Telewizja hybrydowa pozwala take na zbudowanie wasnej biblioteki mediów.
Jak odbiorcy przyjmuj wprowadzane przez Pastwa zmiany?
Otrzymujemy duo pozytywnych sygnaów i wiele informacji zwrotnych, które analizujemy. Na
razie jeszcze wiadomo istnienia takiego rozwizania jak HbbTV nie jest dua, take nie jest
wiele telewizorów, które poprawnie wywietlaj te aplikacje. Problem jest natury technicznej,
poniewa bywaj takie telewizory i set top boxy,
które nie do koca radz sobie z poprawnym uruchamianiem i wywietlaniem aplikacji. Mam tu na
myli problemy z kompatybilnoci – cz telewizorów mimo deklarowanej zgodnoci nie uruchamia poprawnie naszych aplikacji, ale dziki
nowym wersjom rmware’u który mona wgra
do telewizora, ta kwestia si zmienia na lepsze.
Na szczcie z roku na rok takich problemów jest
By to niewtpliwy sukces, mimo i proces
ten trwa bardzo krótko w porównaniu do innych pastw europejskich. Harmonogram wycze podzielony by na siedem etapów,
pierwsze wyczenia byy od siódmego listopada 2012
r., za ostatnie miao miejsce 23 lipca 2013 r. Prosz zwróci równie uwag, jak
krótko trwa okres przejciowy. Oczywicie,
okres simulcastu analogowo-cyfrowego trwa
troch duej, poniewa od 2010-2011 r. trway ju emisje stae, jednak sam okres stopniowego wyczania telewizji analogowej trwa
naprawd krótko, przy czym nie byo adnych
masowych protestów spoecznych i nie przerodzio si to w jak wojn polityczn. Jednym
sowem: wszystko szo dobrze, wic nie byo
powodu do politycznych awantur. W Polsce zaczlimy do póno, ale dziki temu moglimy
pozwoli sobie na standard H.264. W 2007 r.,
kiedy zostaa podjta decyzja o wprowadzeniu
MPEG-4, jeszcze do naziemnych emisji eksperymentalnych, dekodery z MPEG-4 byy jeszcze do drogie, jednak od 2012, 2013 i 2014
r.
ceny zaczy si obnia do poziomu poniej
100
z. Nisza cena za wpyna pozytywnie na kupujcych i zdecydowanie ograniczya
opór spoeczny przed zakupem nowych dekoderów. Chciabym jeszcze przy tej okazji zwróci
uwag na bardzo istotn kwest, aby przy kadej okazji widzom wpaja, e konieczne jest posiadanie nie tyle telewizora, ale dekodera HD.
Chodzi o to, by kady widz móg oglda TVP1
i TVP2 w jakoci HD, poniewa docelowo od 28
kwietnia br. naziemne kanay te bd nadawane tylko w formacie HD. W zwizku z tym, jeli
uytkownik nie ma telewizora HD, ale nie chce
wymienia posiadanego odbiornika, to niech
chocia kupi dekoder HD. Jeli za zdecyduje
si na zakup odbiornika, niech zwróci uwag,
aby odbiera on DVB-T HD. Jest to bardzo wane, poniewa paradoksalnie wikszy problem
mamy teraz, kiedy wyczylimy wersj SD, ni
kiedy w ogóle wyczalimy telewizj analogow. Spowodowane byo to po czci tym, e
cz uytkowników kupia dekodery niezgodne z rozporzdzeniem Ministra Infrastruktury
w sprawie wymaga technicznych, jakie powinny spenia odbiorniki cyfrowe. Rozporzdzenie to nakadao na sprzedawców obowizek zbierania owiadczenia od klientów, z tym
e due rmy pilnoway tego, natomiast mniejsze lub sklepy internetowe omijay ten przepis.
W rezultacie doszo wic do tego, e sprzedano
dziesitki, a moe nawet setki tysicy niezgodnych urzdze – trudno jest oszacowa skal tego problemu. Trzeba zatem zwróci uwag,
by nie powtarzano tego bdu.
RYNEK MEDIALNY TEMAT
które wskazuje Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, a mianowicie:
Ŷ zakócenia kanau 48 przez sub ruchom,
Ŷ uwzgldnienie potrzeb PPDR oraz PMSE,
Ŷ zakócenia ARNS w zakresach 645-694 MHz
oraz 694-790 MHz,
Ŷ wzajemne zakócanie si BS i MS w krajach
ssiadujcych.
Wedug MAC za najbardziej skomplikowanym zagadnieniem jest eliminacja zakóce radionawigacji lotniczej przez sub ruchom.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przekazaa do konsultacji projekt strategii regulacyjnej na lata 2014-2016, okrelajc swoje stanowisko i wskazujc w wypadku decyzji
na temat zagospodarowania drugiej dywidendy cyfrowej szczególnie na: przeprowadzenie
analiz rynku i zbadanie potrzeb odbiorców,
przeznaczenie dywidendy na broadcasting,
powszechno oferty telewizji cyfrowej, moliwo oferty patnej i systemu warunkowego
dostpu.
Robert Kroplewski, dyrektor Biura Prawnego TVP, w prezentacji „Dywidenda cyfrowa a dalszy rozwój rynku naziemnej telewizji cyfrowej”
przybliy podczas „Pozna Media Expo” uwarunkowania zagospodarowania drugiej dywidendy cyfrowej.
Europejska Unia Nadawców (European
Broadcasting Union – EBU) powstaa w 1950
r. jako organizacja skupiajca publiczne (niekomercyjne) stacje radiowe i telewizyjne Europy Zachodniej w celu wymiany realizowanych
programów i wspólnej produkcji audycji dla widzów w wielu krajach. Do EBU nale obecnie
ropejska Unia Nadawców zauwaya take, e ze
wzgldu na sab jako i dostpno radia AM
zmniejsza si jego suchalno, a rozwój radia
FM jest ograniczony brakiem dostpnego widma na wszystkich rozwinitych rynkach. Konieczne wic stay si otwarte i komplementarne standardy radia cyfrowego: DAB i DRM,
które speni potrzeby europejskich nadawców
radiowych, bdc przy tym te bardzo energooszczdne. Wedug EBU konieczne jest uwzgldnienie potrzeb wszystkich nadawców w kraju
podczas planowania cyfryzacji emisji radiowej,
w tym przyszej ekspansji programów, dostpnego widma czstotliwoci i opacalnoci rónych standardów dla rónych rodzajów usug,
natomiast harmonizacja na etapie wdraania
radiofonii cyfrowej w caej Europie, wcznie
z docelow dat wyczenia radia analogowego, przyczyni si do znacznego rozwoju rynku.
W styczniu 2014 r. odbyo si posiedzenie Hight Level Spectrum Group przy Komisji Europejskiej w sprawie zagospodarowania widma
II dywidendy dla telewizji cyfrowej naziemnej,
podczas którego Europejska Unia Nadawców
(EBU) zaprezentowaa swoje stanowisko, w którym zwrócono uwag na fakt, i „platforma naziemna odgrywa kluczow rol w powszechnym
dostpie do telewizji”, za „usugi dodatkowe
wzbogacaj jej system” (rejestratory cyfrowe
– DVR, usugi komunikacji poytku spoecznego i hybrydowe wiadczone s przez nadawców
przy komplementarnym wykorzystaniu broadbandu). W wypadku braku przydziau dywidendy dla nadawców istnieje powane ryzyko niezdolnoci zaoferowania nowych innowacyjnych
usug, co przyczyni si do wykluczenia nadawców z powszechnego dostpu i braku integra-
Jak informuje Urzd Komunikacji Elektronicznej,
Finlandia jako pierwszy kraj ogosia rezygnacj
z radiodyfuzji powyej 694 MHz i rezygnacj z T-DAB
w pamie 174–230 MHz – moliwo odtworzenia
dwóch pokry DVB-T.
rozgonie radiowe i telewizyjne z 57 krajów
Europy, pónocnej Afryki i Bliskiego Wschodu.
Nale do nich równie niezaleni nadawcy komercyjni z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Hiszpanii
i Francji. W Polsce jedynie Telewizja Polska SA
oraz Polskie Radio SA nale do EBU i wspólnie
guruj na licie czonków jako Polskie Radio
i Telewizja. EBU szczególnie podkrela wpyw
radia na rozwój kultury w Europie. Radio jest
suchane przez wikszo Europejczyków kadego tygodnia, w domu, w pracy i w podróy,
a radiofonia rozsiewcza jest jedyn nieodpatn i efektywn metod prawdziwego odbioru
w ruchu, w szczególnoci w samochodach. Eu-
cji spoeczestwa, do czego moe prowadzi
brak konwergencji mediów. Konieczne jest podjcie szybkich, ale racjonalnych decyzji na temat podziau II dywidendy cyfrowej w Polsce,
w tym dla:
Ŷ usug telewizji cyfrowej naziemnej – zwikszenie powszechnoci oferty wobec innych
platform telewizyjnych (satelitarnych, kablowych), co przeniesie si na rónorodno
mediów i treci (nowe programy tematyczne)
i budow innowacyjnej platformy dla usug zintegrowanych w rodowisku konwergentnym (tj.
zbienym),
Fot. freeimages.com
NUMERU
Mimo rozwoju technologicznego, cay czas regularnie suchamy radia. Obecnie, jeszcze nadal przy pomocy tradycyjnych odbiorników analogowych. Przyszoci jednak bd radioodbiorniki z tunerem DAB, które to urzdzenia ju dostpne s w polskich sklepach.
Ŷ internetu i platform mobilnych ze wzgldu na
dotychczasowy mao powszechny odbiór telewizji w ten sposób,
Ŷ rozwoju usug dodatkowych dla:
– telewizji hybrydowej, w tym przekazów
interaktywnych,
– kanaów wirtualnych,
– zapisów on demand, w tym „mobizodów”,
– usug e-goverment czy e-commerce,
Ŷ telewizji z dostpem warunkowym,
Ŷ moliwoci patnej oferty programowej (dostp warunkowy konieczny z uwagi na zmniejszanie si rynku reklamy i niepewno systemu nansowania misji publicznej).
Francuski rzd podj decyzj o udostpnieniu pasma 700 MHz dla IMT w 2015 r. W Niemczech i Wielkiej Brytanii nadal trwaj wewntrzne
konsultacje. – Czstotliwoci radiowe stanowi
unikalny, odnawialny, skoczony i cenny zasób
pastwowy zarzdzany na szczeblu krajowym
(UKE, KRRiT) i midzynarodowym (ITU, CEPT)
– zauway podczas swojego wystpienia nt.
moliwoci przyszego wykorzystania pasma radiodyfuzyjnego dla potrzeb naziemnych emisji
cyfrowych na PME 2014 Dariusz Wicek z Instytutu cznoci.
Wyróni on:
Ŷ pasma radiodyfuzyjne przeznaczone dla radiodyfuzji naziemnej:
– pasmo III (VHF): zakres czstotliwoci 174230 MHz,
– pasmo IV i V (UHF): zakres czstotliwoci
470-862 MHz,
Z radiem
cyfrowym
na dobrej drodze
jest zabawa – budujemy docelowe pokrycie caego kraju sygnaem cyfrowym DAB+. Jest to
rzecz niezwykle istotna i wydarzenie przeomowe, które ju z tego powodu na pewno po drodze napotka rozmaite przeszkody. Obserwuj
to, co dzieje si w Europie i na wiecie, i widz,
e jest wiele problemów specycznych dla kadego kraju, m.in. sposób organizacji mediów,
kwestie legislacyjne. Ale weszlimy na dobr
drog i to mnie bardzo cieszy.
Czy mógby Pan nieco przybliy te
problemy?
Rozmowa z Mirosawem
Ostrowskim, dyrektorem
technicznym Radia Wrocaw SA.
Redakcja: Panie Mirosawie, mielimy okazj rozmawia na temat cyfryzacji radia w zeszym roku. Spotykamy si
ponownie, prosz wic powiedzie, co
zmienio si od tamtego czasu?
Fot. Samsung
Mirosaw Ostrowski: Mamy si czym pochwali. Od 1 padziernika 2013 r. radio jest
ju w peni i na stae cyfrowe. Podjlimy z Polskim Radiem inicjatyw, która obejmuje siedemnacie rozgoni regionalnych, aby pokry cay kraj cyfrowym sygnaem radiowym.
W 2014 r. mamy ju za sob wszelkie testy radia cyfrowego i eksperymenty. Teraz to ju nie
Owszem. Nale do nich m.in. takie kwestie
jak chociaby sprzeciw ze strony nadawców
komercyjnych i wane pytania: jak nadawców
lokalnych wprowadzi na multipleksy cyfrowe,
przy obecnych zasigach, które s do due, a w tej chwili zaplanowane raczej dla regionalnych nadawców, jak nansowa wejcie
na platform cyfrow, jakie stworzy warunki,
aby zacz realnie myle o wyczeniu sygnau FM – nad tymi tematami trzeba popracowa.
S to pytania bardzo zasadne, na które nie ma
prostych odpowiedzi. Dlatego wanie spotykamy si podczas konferencji „Przyszo rynku
medialnego w Polsce” po to, aby postawi pytania i postara si na nie odpowiedzie. Wracajc jeszcze do zeszorocznej konferencji i porównujc dzisiejsz frekwencj, nie da si nie
zauway, e jest znacznie wiksza, wida zatem, e „dzieje si” i dzieje si duo dobrego,
chocia zdaj sobie spraw, e jeszcze bardzo
trudna i duga droga przed nami, ale najwaniejsze to nie przejmowa si gosami krytyki
i po prostu robi swoje.
Cyfryzacja telewizji przyniosa nieodwracalne zmiany. Obecnie odbiornik telewizyjny, staje si domowym centrum multimedialno-informacyjnym.
nr 5 maj 2014
21
TEMAT RYNEK MEDIALNY
NUMERU
Polacy lubi
oglda telewizj
gu najbliszych dwóch lat wszystkie programy
na satelitach bd dostpne w HD, a za dwa,
trzy lata moe doj do tego, e telewizja naziemna DVB-T bdzie postrzegana jako ta „gorsza”, z tego wzgldu, e jak na razie dwa programy nadawane s w HD, a caa reszta bdzie
w SD (SD – standardowa rozdzielczo – red.).
Jest to wic jaka opcja. Jednak naley utrzyma pozytywny trend, który panuje od dwóch
lat, a wic taki, i telewizja staa si symbolem
jakoci, zarówno jeli chodzi o zawarto merytoryczn programów, jak i jako nadawania
– mam tu na myli TVP1 i TVP2. Naleaoby rozpatrywa kolejne multipleksy pod ktem wprowadzenia wikszej oferty HD.
Rozmowa z Jackiem Silskim,
prezesem Polskiej Izby
Radiodyfuzji Cyfrowej.
Podczas Forum Technologii Cyfrowych duo mówi si o przyszoci rynku
medialnego w Polsce. Jaka Pana zdaniem
przyszo czeka naziemn telewizj
cyfrow?
Redakcja: Jak Pana zdaniem powinna zosta wykorzystana druga dywidenda cyfrowa, czyli wolne pasmo 700 MHz?
Wedug mnie, mimo nacisków europejskich,
w Polsce zaistnieje co najmniej jeden multipleks DVB-T w najbliszym roku. To powinno
sta si szybko, poniewa bdzie trzeba znale rozwizanie, gdy zaistnieje sytuacja, e
np. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wyda
pozwolenie na siedem lat dla DVB-T, a w cigu omiu lat zacznie si przechodzi na DVB-T2. Pozostaje pytanie, czy po dziesiciu latach
konsumenci maj ponownie wymienia sprzt,
ale przecie smartfon wymieniaj nawet raz
w roku, wic dlaczego nie bd mieli wymieni
przystawki do telewizora, skoro dostan w zamian co znacznie lepszego?
Zapewnienie przyszej atrakcyjnej oferty telewizji
naziemnej i radiowej (nowe programy, nowe usugi,
duy zasig) jest moliwe dziki uruchomieniu
kolejnych multipleksów, dla których istniej wolne
zasoby czstotliwoci zarówno w pamie UHF, jak i VHF.
znale si na siedmiu multipleksach, na kadym
z nich ma by okoo 12-15 programów. Do odbioru cyfrowego sygnau radiowego niezbdne bdzie zakupienie odbiornika radiowego z moliwoci odbioru DAB+, które to odbiorniki umoliwi
równie odbiór staji FM. Dziki cyfrowej radiofonii,
tak jak miao to miejsce w wypadku naziemnej telewizji cyfrowej, wykorzystanie technik cyfrowych
pozwoli nie tylko na efektywniejsze wykorzystanie
zasobów, ale równie na realizacj usug, które nie
byy dostpne za pomoc technik analogowych.
Korzyci za osign przede wszystkim suchacze,
którzy zyskaj moliwo wyboru sporód znacznie wikszej ni do tej pory rónorodnej oferty programowej, i to o dobrej jakoci dwiku.
Jak podkrela Mirosaw Ostrowski z Polskiego Radia Wrocaw SA podczas swojej prezentacji
„Cyfrowe radio – wicej ni radio – dodatkowe
cjonalne jest, e powinna si ona rozpocz od radia publicznego.
Dziki radiu cyfrowemu mniejsze stacje radiowe otrzymaj szans na nadawanie na terenie
caego kraju (obecnie tak moliwo maj tylko
cztery programy Polskiego Radia, RMF FM, Radio
Zet oraz Radio Maryja). Jak na razie o radiu cyfrowym w mediach nie mówi si za wiele. Wraz
z dniem 1 padziernika 2013 roku Polskie Radio
uruchomio pierwsze kanay naziemnego radia
cyfrowego DAB+. Mona miao stwierdzi, e
radio przeszo od sów do czynów czyli od testów
do nadawania w cyfrowym formacie. Z pewnoci
jednak temat cyfryzacji radia, tak jak cyfryzacja
telewizji, wymaga konsultacji i dyskusji, a przede
wszystkim odpowiednich uregulowa prawnych.
Podczas „Pozna Media Expo 2014” na temat
strategii wdroenia cyfryzacji radiofonii DAB+
DVB-T2 jest, mówic w skrócie, ulepszon wersj DVB-T „jedynki”. Daje wiksze moliwoci, wiksz liczb kanaów o lepszej jakoci
i lepsze usugi dodatkowe, wic warto bdzie
w przyszoci przej na ten standard.
stywania systemów Cognitive Radio TV WS w pamie 700 MHz i mniej dostpnych kanaów TV
spoza GE06 przeznaczonych na emisje lokalne.
Znane s natomiast nowe techniki zwikszania efektywnoci wykorzystania widma radiowego, do których zalicza si chociaby radio kognitywne (Cognitive Radio, TV White Spaces) jako
technika wykorzystujca w sposób niezakócajcy pasm telewizyjnych wykorzystywanych obecnie przez inne suby i pozwalajce na wykorzystanie zasady BSO (Benecial Sharing Opportunities)
promowanej przez Komisj Europejsk lub aplikacje takie jak dostp do Internetu, internet rzeczy
(Machine-to-Machine), „inteligentne” liczniki.
Zdaniem Dariusza Wicka z Instytutu cznoci przeznaczenie czci pasma UHF na potrzeby telewizji pozwala na wspóuytkowanie
widma, a przeznaczenie dla operatorów komór-
O cyfryzacji mówi si najczciej w kontekcie telewizji. Nie mona jednak zapomina, e dotyczy ona take rozgoni radiowych. Z kadym rokiem temat ten wzbudza coraz wiksze emocje.
Przyszo radiofonii
– cyfryzacja
W ramach planu Genewa 2006 Polska moe
dysponowa omioma ogólnokrajowymi sieciami
DVB-T i trzema T-DAB.
22
sucha radia przez Internet i nie jest szczególnie
zainteresowanych radiem cyfrowym, nadawcy
radiowi nie widz w tym szczególnych przeszkód
dla rozwoju radiofonii cyfrowej. Za cyfryzacj ju
od pocztku opowiedziao si Polskie Radio oraz
mniejsi nadawcy, przeciwko za prawie wszyscy
nadawcy komercyjni, którzy obawiaj si wysokich kosztów realizacji tego procesu. Ju w zeszym roku Witold Grabo, zastpca przewodniczcego KRRiT wskazywa, e: Bez nadawców
komercyjnych cyfryzacj da si przeprowadzi, ra-
Czym róni si DVB-T2 od DVB-T?
Ŷ pasma VHF i UHF, które obecnie s wspóuytkowane z innymi systemami:
– PMSE (Programme Making and Special
Events),
– radioastronomi (604-608 MHz),
– ARNS (systemy krajów b. Ukadu Warszawskiego: RSBN/PRMG, SOD, RSP),
– systemami radarowymi,
– systemami radia kognitywnego (Cognitive
Radio), wykorzystujcmi tzw. biae przestrzenie widma (TV White Spaces),
Ŷ pasmo UHF (ok. 400-1000 MHz), które stanowi najcenniejszy zasób widma radiowego ze
wzgldu na swoje unikalne cechy, tj. duy zasig, mae koszty budowy sieci, penetracja
w budynkach i inne.
kowych oznacza wyczno w uytkowaniu
i „oddanie im pasma”. Konsekwencj przeznaczenia pasma 700 MHz dla systemów mobilnych
moe by utrata dwóch penych pokry DVB-T
(MUX5, MUX6), brak moliwoci wykorzystania
wspóuytkowania pasma 700 MHz przez innych
uytkowników czy te brak moliwoci wykorzy-
nia, Francja, Niemcy, Hiszpania, Australia, Indonezja,
Turcja i inne. Niektóre pastwa ustaliy ju nawet
konkretn dat wyczenia emisji analogowej FM, na
przykad Norwegia, w której zaprzestanie nadawania
sygnau analogowego przypadnie na stycze 2017 r.
Jak dziaa radio cyfrowe? DAB funkcjonuje w oparciu o technik pozwalajc przenosi
dwik sygnaem cyfrowym za pomoc modulacji.
Mona je odbiera przez DAB (Digital Audio Broadcasting), Internet, transmisje telewizyjne DVB
oraz satelitarne. Docelowo stacje radiowe maj
18 kwietnia 1926 r. uruchomiono pierwsz
ocjaln stacj radiow w Polsce. Od tego momentu a do dnia dzisiejszego radio przeszo prawdziw
metamorfoz, w czym nie ustpuje wcale telewizji.
Cyfryzacj radia jako pierwsze rozpoczo
Radio Wrocaw w 2013 r., zanim jeszcze zakoczono proces wdroenia naziemnej telewizji cyfrowej.
nr 5 maj 2014
Fot. FotoBueno
Jacek Silski: Konsultacje na wczeniejszych
konferencjach pokazay, e trzeba przeznaczy
to pasmo na telewizj naziemn. Polacy s inni, biedniejsi, nawet dwadziecia razy ubosi
ni Niemcy. W kadym kraju panuje inna sytuacja. Jednak, jak wynika z przedstawionych
wyników bada, Polacy lubi oglda telewizj.
Oczywicie, jest pytanie, czy uruchamia kolejne programy DVB-T, skoro na jeden multipleks
niskiej czstotliwoci zgosio si siedemnastu
chtnych. Naley zdawa sobie spraw, e jeli
uruchomi si kolejne DVB-T, to w sytuacji, gdy
rynek reklamy jest zamknity, moe to spowodowa pogorszenie dotychczasowej oferty programowej na niekorzy telewidza. By moe
wic powinnimy pój w kierunku jakoci i pomyle o uruchomieniu nowych, ale ju w jakoci high denition. Dlatego HD, poniewa w ci-
1 padziernika 2013 r. uruchomiono pierwsz regularn emisj programów radiowych Polskiego Radia w standardzie DAB+ w Warszawie
i Katowicach. Technika naziemnej cyfrowej emisji programów radiowych T-DAB (Terrestrial Digital
Audio Broadcasting) rozwijana jest od pocztku
lat 90. ubiegego wieku. Wykorzystuje ona podobne rozwizania techniczne jak cyfrowa emisja programów telewizyjnych DVB-T.
Wersja rozszerzona standardu DAB to system
T-DAB+ (nazywany w skrócie DAB+), który mia
swój debiut w 2007 r. Umoliwia ponad dwukrotne
zwikszenie liczby dostpnych programów przy zachowaniu tej samej jakoci przekazu. DAB+, w zalenoci od wybranej jakoci dwiku oraz liczby
usug dodatkowych, moe pomieci nawet kilkanacie stacji radiowych, co stanowi istotne zwikszenie moliwoci radia naziemnego, a zatem moe si przyczyni do powikszenia oferty o stacje
tematyczne i niszowe. Ponadto standard DAB+
pozwala nie tylko na emisj dwiku w cyfrowej
jakoci, ale równie szeregu usug dodatkowych,
do których nale: przesyanie napisów i obrazów,
przewodników po programach, jak równie, szczególnie cennych dla kierowców informacji o ruchu
drogowym. Cyfrowe radio umoliwia nawet przesyanie stron internetowych, dziki nowoczesnym
odbiornikom radiowym dziaajcym w systemie
DNS, które bd wyposaone w Wi-Fi. DNS jest systemem, który pozwala na poczenie funkcjonalnoci radiofonii rozsiewczej (obecnej UKF lub DAB+)
z funkcjonalnoci przekazu internetowego. Radio
DNS umoliwia poczenie w jednym odbiorniku,
wyposaonym w odpowiedni wywietlacz, tradycyjnego programu radiowego ze skojarzonymi treciami multimedialnymi (tekst, obraz, wideo) przekazywanymi przez nadawc przez Internet. DAB+
oceniany jest jako najnowoczeniejszy i najbar-
Pozna Media Expo 2014 Forum Technologii Cyfrowych, to jedyne takie wydarzenie, które z kadym rokiem przyciga coraz wicej goci i prelegentów, nie
tylko z Polski, ale i caej Europy.
dziej zharmonizowany standard cyfrowej emisji
radiowej na wiecie, który staje si standardem
obowizujcym w caej Europie.
Rynek radiowy w Polsce naley do najwikszych i najbardziej dochodowych w Europie rodkowo-Wschodniej, za najwikszym i najbardziej rónorodnym sektorem rynku radiowego jest sektor
lokalny. W przeciwiestwie do cyfryzacji telewizji
uruchomienie emisji cyfrowej radia nie bdzie zwizane z natychmiastowym wyczeniem emisji analogowej w pamie UKF. Cyfryzacja radia, tak jak telewizji, umoliwi obywatelom dostp do wikszej liczby
stacji o zasigu ogólnopolskim, dziki czemu jednoczenie zwikszy si konkurencyjno i atrakcyjno
oferty programowej. Jednak o ile wprowadzenie NTC
w Polsce nie budzi wtpliwoci, o tyle zdania przedstawicieli rodowiska radiowego na temat cyfryzacji
radia s podzielone. Regularn emisj cyfrowego radia wdroono ju w takich krajach jak Wielka Brytania, Irlandia, Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Da-
funkcjonalnoci radia cyfrowego” na „Pozna Media Expo 2014”, cyfrowe radio oferuje suchaczom
duo wicej korzyci od radia analogowego, m.in.
krystaliczny, cyfrowy dwik bez zakóce, wiksz liczb dostpnych rozgoni radiowych, a co
za tym idzie zwikszenie oferty i moliwoci wyboru dla suchaczy oraz dodatkowe funkcje, np.
wywietlanie nazwy stacji, tytuu utworu czy programu, nazwiska bohatera, daty i godziny, czego
tradycyjne radio nie mogo do tej pory zaoferowa.
Ponadto, poza wyej wymienionymi czynnikami,
wan kwestia jest take zwikszenie pojemnoci, czyli moliwo przekazywania wikszej iloci
informacji, tych zwizanych, jak i niezwizanych
z treci danego programu.
Aby móc w peni korzysta ze wszystkich zalet cyfrowego radia, suchacze bd musieli jedynie dokona zakupu radioodbiornika z tunerem
DAB, które to urzdzenia ju dostpne s w polskich sklepach. Mimo e obecnie coraz wicej osób
w Polsce wypowiadali si take: Henryk Cichecki, czonek zarzdu Polskiego Radia SA, Krzysztof
uszczewski, penomocnik zarzdu Polskiego Radia SA do spraw programowych i emisji w technologii cyfryzacji DAB+, oraz Pawe Mathia, naczelny inynier – dyrektor Biura Technologii i Produkcji
Multimedialnej Polskiego Radia SA, który zaprezentowa plany wdraania radiofonii cyfrowej w Polsce i przedstawi harmonogram, zgodnie z którym
w drugiej poowie roku najwiksze polskie aglomeracje miejskie zostan pokryte radiowym sygnaem
cyfrowym, do koca 2015 r. natomiast teren caego
kraju w caoci ma zosta pokryty DAB+.
Zakoczeniem „Pozna Media Expo 2014”
bya konferencja prasowa z udziaem wszystkich
prelegentów. Organizatorom nale si szczególne
podzikowania za perfekcyjne przygotowanie i coraz wikszy rozmach. Do zobaczenia za rok!
Anna Skwierzyska