Psychiatryczna opieka srodowiskowa w Polsce

Psychiatryczna opieka
środowiskowa
w Polsce
Joanna Meder
Instytut Psychiatrii i Neurologii
w Warszawie
Zdrowie psychiczne jest jednym z najwaŜniejszych
zasobów współczesnego społeczeństwa
Jako główny cel opieki psychiatrycznej wskazuje się
umoŜliwienie osobie chorej funkcjonowania w
społeczeństwie – moŜliwość uczenia się, pracy
Środowiskowy model opieki psychiatrycznej pozwala
choremu na wykorzystanie zasobów lokalnego
środowiska
Eksperci na całym świecie wskazują psychiatrię
środowiskową jako model bliŜszy potrzebom chorego
Opieka psychiatryczna w Polsce
Przewaga tradycyjnego modelu instytucjonalnego
chorzy leczeni w ośrodkach zamkniętych
Od lat 70. XX wieku obserwowany pozytywny, choć
bardzo powolny, trend zmian w kierunku modelu
środowiskowego
Koszty leczenia psychiatrycznego wykazują stały wzrost
w 2006 r. – 1 169 877 zł, co stanowi 3,2% wszystkich wydatków
NFZ na świadczenia zdrowotne
w krajach Unii Europejskiej wskaźnik ten oscyluje w ok. 10%
Dlaczego Raport?
Raport Psychiatryczna opieka środowiskowa
w Polsce został opracowany, by wesprzeć
prace decydentów nad przepisami
wykonawczymi oraz wskazać jakie zmiany,
krok po kroku, powinny zostać wdroŜone.
Przekształcanie systemu opieki
psychiatrycznej
Światowi eksperci zwracają szczególną uwagę
na zapewnienie odpowiedniego poziomu opieki
wszystkim grupom chorych, zarówno osobom z
lekkimi zaburzeniami, jak i osobom z powaŜnymi
chorobami, np. schizofrenia, choroba afektywna
dwubiegunowa, cięŜka depresja lub otępienie.
Doświadczenia innych krajów
Wielka Brytania - prekursor zmian w Europie
Lata 40.-50. XX w. - wprowadzenie formuły opieki dziennej przy szpitalach
psychiatrycznych
1959 r. – wezwanie do ograniczania liczby łóŜek w duŜych ośrodkach
psychiatrycznych na rzecz tworzenia łóŜek psychiatrycznych w szpitalach
ogólnych, szpitalnej opieki dziennej i ośrodków środowiskowych (Mental Health
Act, The Hospital Plan for England and Wales)
Stany Zjednoczone/Włochy
Szybka redukcja liczby łóŜek w szpitalach psychiatrycznych
Przeniesienie osób chorych z instytucji zamkniętych do społeczeństwa bez
zapewnienia rozwiązań uwzględniających potrzeby chorych
W efekcie najcięŜej chorzy pozostali bez pomocy, gdyŜ nie przyzwyczajeni do
funkcjonowania w społeczeństwie nie potrafili korzystać z oferowanych
rozwiązań
Etapy przekształcania systemu
opieki psychiatrycznej w Polsce
Etap I – stworzenie ogólnopolskiej sieci poradni zdrowia
psychicznego oraz konsekwentna edukacja
społeczeństwa
Etap II – tworzenie hosteli i mieszkań chronionych oraz
konsekwentna edukacja społeczeństwa
Etap III – zmiana struktury zasobów opieki
psychiatrycznej oraz konsekwentna edukacja
społeczeństwa.
Etap I
Prowadzenie działań edukacyjnych
Zbudowanie akceptacji i przygotowanie społeczeństwa do
wspierania osób z zaburzeniami psychicznymi w lokalnych
społecznościach
Stworzenie ogólnopolskiej sieci poradni zdrowia
psychicznego
Lepszy dostęp do zespołu terapeutycznego
Utrzymanie ciągłości terapii skutkujące podniesieniem jej
efektywności
Zadania
Prowadzenie opieki czynnej
Zapewnienie opieki zespołu leczenia domowego
Prowadzenie działań edukacyjnych
Współpraca z opieką społeczną w celu aktywizacji zawodowej osób
chorych
Etap II
Tworzenie hosteli i mieszkań chronionych
Ośrodki pozwalające na stopniowe wdraŜanie osób chorych do
funkcjonowania w społeczeństwie
W zaleŜności od potrzeb chorych zapewniona jest opieka
całodobowa (hostele) lub czasowa pomoc personelu
(mieszkania chronione)
Zwiększenie liczby Oddziałów Dziennych oraz
stworzenie systemu transportu chorych do ośrodków
Edukacja społeczeństwa
Akceptacja osób chorych oraz uzyskanie przyzwolenia lokalnej
społeczności na uruchomienie ośrodka
Etap III
Zmiana struktury zasobów opieki
psychiatrycznej
Sukcesywne
zmniejszanie liczby izolowanych szpitali
psychiatrycznych na rzecz oddziałów
psychiatrycznych w szpitalach ogólnych
Dopasowanie zasobów i struktury kadr do wymagań
psychiatrycznej opieki środowiskowej
Konsekwentna edukacja społeczeństwa
Czerpiąc z doświadczeń innych państw,
powinniśmy podąŜać drogą wolną od zbyt
pochopnych działań pamiętając, Ŝe zmiany,
które wprowadzamy mają wpływ na
konkretnych ludzi i ich rodziny. Ludzi, którzy
z racji wyjątkowości swojej choroby są
bardziej naraŜeni na wykluczenie społeczne
i dyskryminację.
Dziękuję za uwagę