Stosowane modele równowagi ogólnej, 2015 Jakub Boratyński 1

Stosowane modele równowagi ogólnej, 2015
Jakub Boratyński
Interpretując wyniki symulacji należy najpierw zidentyfikować pierwotny efekt badanego „szoku”. W analizie
pierwotnego efektu należy abstrahować od wtórnych dostosowań (efektów równowagi ogólnej), które nałożą się na
ów pierwotny efekt. Identyfikacja wtórnych efektów jest kolejnym etapem analizy.
W przykładzie omawianym na zajęciach (zob. też opis symulacji w rozdz. 7 podręcznika modelu MINIMAL) pierwotny
efekt można zobrazować przesunięciem w prawo krzywych popytu na produkty konsumpcyjne (szok polegał na
wzroście konsumpcji). Pierwotnym efektem był więc wzrost cen dóbr i usług konsumpcyjnych oraz wzrost ich
produkcji.
Wtórnym efektem wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych jest wzrost nominalnej płacy (jest to konsekwencją
założenia o stałej płacy realnej). Ponadto jeśli w danej gałęzi rośnie produkcja (w naszej symulacji dotyczy to gałęzi o
dużym udziale dóbr i usług konsumpcyjnych w produkcji), to – przy założeniu stałej wydajności czynników i stałych
nakładów kapitału – cena (wynajmu) kapitału w tej gałęzi rośnie bardziej niż płaca (por. rozdz. 7 podręcznika modelu
MINIMAL). W rezultacie pierwotny efekt wzrostu cen jest wzmacniany dodatkowo wzrostem płacy oraz wzrostem
cen (wynajmu) kapitału. Najsilniej rosną więc ceny w gałęziach o wysokiej kapitałochłonności produkcji,
dostarczających dóbr konsumpcyjnych.
Kolejnym efektem wtórnym są zmiany eksportu i importu, wywołane opisanymi wyżej zmianami cen.
Użytecznym „narzędziem” interpretacji jest dekompozycja zmian cen i produkcji itp. według źródeł. Poniższe
przykłady
pokazują
metodę
dekompozycji.
Uwaga!!! – w projektach należy dokonać większej liczby dekompozycji niż prezentowana tutaj! – zob. zasady
dotyczące projektów (opisane w pliku przesłanym w jednym z wcześniejszych e-maili).
1. Dekompozycja zmiany ceny usług finansowych i związanych z nieruchomościami (FinanProprty).
Do dekompozycji zmian ceny potrzebujemy struktury kosztów produkcji (z pliku HAR), obejmujących
zarówno koszty materiałowe, jak i koszty pierwotnych czynników produkcji (kolumna A w poniższej tabeli).
W wynikach symulacji znajdujemy procentowe zmiany cen poszczególnych czynników (kolumna B). Kolumna
C zawiera wyniki dekompozycji1.
AgricMining
Manufacture
Utilities
Construction
TradeTranspt
FinanProprty
Services
Labour
Capital
(A)
0.001
0.056
0.041
0.025
0.046
0.145
0.024
0.246
0.416
1.000
(B)
1.97
4.35
10.75
6.65
7.58
12.32
7.58
7.69
18.47
0.001 * 1.97
0.056 * 4.35
0.041 * 10.75
0.025 * 6.65
0.046 * 7.58
0.145 * 12.32
0.024 * 7.58
0.246 * 7.69
0.416 * 18.47
1
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(C)
0.00
0.24
0.44
0.16
0.35
1.79
0.18
1.89
7.69
12.75
Uwaga – podczas zajęć zapisywaliśmy dekompozycję jeszcze bardziej szczegółową – z wyróżnieniem kosztów/cen
materiałów krajowych i importowanych. We własnych pracach można posłużyć się jednym lub drugim schematem.
1
Stosowane modele równowagi ogólnej, 2015
Jakub Boratyński
Wzrost ceny usług FinanProprty wynosi 12.75% (to przybliżony rezultat, zawierający błąd linearyzacji). Jak
widać w największym stopniu przyczynia się do tego wzrost ceny (wynajmu) kapitału – już on sam
powodowałby wzrost ceny usług FinanProprty o 7.69%. Wzrost stawki płac powoduje wzrost ceny usług o
1.89%, a np. wzrost cen produktów przetwórstwa przemysłowego – o 0.24%.
2. Dekompozycja zmiany całkowitego popytu na krajowe produkty rolnictwa i górnictwa (in. dekompozycja
zmiany produkcji rolnictwa i górnictwa od strony popytu).
Kolumna A – struktura popytu na produkty rolnictwa i górnictwa pochodzenia krajowego. Kolumna B –
procentowe zmiany popytu ze strony poszczególnych odbiorców. C – wyniki dekompozycji.
AgricMining
Manufacture
Utilities
Construction
TradeTranspt
FinanProprty
Services
Investment
Households
Government
Exports
(A)
0.120
0.321
0.040
0.015
0.003
0.001
0.014
0.005
0.051
0.015
0.415
1.000
(B)
-4.11
-0.94
2.23
-0.22
0.45
1.53
2.32
-0.17
15.73
-0.04
-9.81
0.12 * -4.11
0.321 * -0.94
0.04 * 2.23
0.015 * -0.22
0.003 * 0.45
0.001 * 1.53
0.014 * 2.32
0.005 * -0.17
0.051 * 15.73
0.015 * -0.04
0.415 * -9.81
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(C)
-0.49
-0.30
0.09
0.00
0.00
0.00
0.03
0.00
0.80
0.00
-4.07
-3.95
Produkcja rolnictwa i górnictwa spada o 3,95% (por. z wynikiem dla zmiennej x1tot!), do czego przyczynia się
przede wszystkim spadek eksportu (tylko z tego tytułu popyt na krajowe produkty rolnictwa i górnictwa
zmniejsza się o 4.07%. Sam wzrost konsumpcji powodowałby, ceteris paribus, zwiększenie popytu na
produkty rolnictwa i górnictwa o 0.8%. Jednocześnie np. spada zapotrzebowanie na produkty rolne ze strony
producentów w sektorze przetwórstwa przemysłowego, co przyczynia się do spadku całkowitej produkcji o
0.3%.
W tym miejscu można dokonać dodatkowych, szczegółowych dekompozycji wyników. Np. spadek eksportu
produktów rolnictwa i górnictwa (o 9.81%) można przedstawić jako iloczyn procentowej zmiany relacji cen
krajowych do cen światowych oraz odpowiedniej elastyczności (por. z ostatnimi ćwiczeniami): 2.09 * ( –5) = –
10.45. [–10.45% ≈ –9.81%; różnica spowodowana błędem linearyzacji].
Warto też zwrócić uwagę, że popyt gospodarstw domowych na produkty rolnictwa i górnictwa (łączny – na
dobra krajowe i importowane) rośnie o 16.35%, jednak popyt na krajowe produkty z tej kategorii wzrasta o
15.73%. Można więc zapisać: 15.73 = 16.35 – 0.62. Zatem popyt konsumpcyjny na produkty AgricMining
zwiększa się o 16.35%, ale występuje też efekt substytucji produktów krajowych produktami
importowanymi, przez co wzrost popytu na produkty krajowe jest o 0.65 p.p. niższy (analogicznej analizy
można dokonać dla pozostałych elementów popytu na produkty AgricMining, poza eksportem).
Itd….
2
Stosowane modele równowagi ogólnej, 2015
Jakub Boratyński
3. Dekompozycja zmiany PKB.
Od strony popytu:
Inwestycje
Konsumpcja
Kons. rządowa
Eksport
Import
PKB
60839
156959
50816
40112
-51034
257692
(A)
0.236
0.609
0.197
0.156
-0.198
1.000
(B)
0
10
0
-19.71
12.51
(C)
0.00
6.09
0.00
-3.07
-2.48
0.55
Uwaga – powyżej znaczący błąd linearyzacji (faktyczny wzrost PKB wynosi 0.95%, nie 0.55%). Dekompozycja
pokazuje jednak istotę działania popytowych czynników na PKB. Sam wzrost konsumpcji o 10%
spowodowałby wzrost PKB o ok. 6%, jednak wywołuje on jednocześnie wzrost cen krajowych (w relacji do
cen światowych), co prowadzi do spadku eksportu oraz wzrostu importu. Pogorszenie salda handlu z
zagranicą znacząco ogranicza pozytywny wpływ wzrostu konsumpcji na PKB.
Od strony nakładów (podaży):
Praca
Kapitał
Wydajność
PKB
147866
68043
215909
(A)
0.685
0.315
1.000
(B)
1.24
0
0
(C)
0.85
0.00
0.00
0.85
Patrząc od strony nakładów, wzrost PKB wynika wyłącznie ze zmian nakładów pracy (zatrudnienia).
Różnice w wartości PKB w obu tabelach biorą się stąd, że w pierwszej PKB jest wrażony w cenach rynkowych,
a w drugiej – w cenach czynników produkcji (tj. nie zawiera podatków od produktów).
Uwaga!!! – niniejszy opis zawiera wskazówki dotyczące dekompozycji wyników symulacji, ale nie jest wzorcem
formy projektu! Wymagania co do formy projektu zawarte są w „informacjach na temat projektów” pod adresem
http://www.inforum.uni.lodz.pl/dat/CGE/Projekty2015.pdf.
3