OSCO_VIII_program 7,1 MB - Centrum Badań Molekularnych i

Transkrypt

VIII Ogólnopolskie
Sympozjum Chemii Organicznej (OSCO VIII)
Łódź
10-12 kwietnia 2008
Poprzednie Sympozja z tej serii odbyły się:
I
II
III
IV
V
VI
VII
1991 – Serock
1993 – Łódź-Arturówek
1994 – Warszawa
1997 – Łódź
1998 – Konstancin Jeziorna
2002 – Łódź
2004 – Warszawa
Printed by:
Proxima sp. z o.o.
ul. Krańcowa 55
94–305 Łódź
www.proxima.lodz.pl
ISBN:
ORGANIZATORZY:
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN
Wydział Chemii Uniwersytetu Łódzkiego
Sekcja Chemii Heteroorganicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego
Komitet Organizacyjny:
Przewodniczący
V-ce Przewodniczący
V-ce Przewodniczący
Sekretarz
Członkowie
Doc. dr hab. Piotr Kiełbasiński
Prof. dr hab. Grzegorz Mlostoń
Dr hab. Andrzej Jóźwiak, prof. UŁ
Dr Bogdan Bujnicki
Prof. dr hab. Józef Drabowicz
Dr hab. Stanisław Leśniak, prof. UŁ
Dr hab. Jarosław Lewkowski, prof. UŁ
Mgr Michał Rachwalski
Mgr Adrian Zając
Komitet Organizacyjny
składa podziękowania następującym Instytucjom:
• Urzędowi Miasta Łodzi
• Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi
• Prorektorowi UŁ ds. nauki
• Dziekanowi Wydziału Chemii UŁ
• Sieci Naukowej „Synteza, struktura i właściwości terapeutyczne związków
i preparatów organicznych” (koordynator IChO PAN Warszawa)
• Dziekanowi Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ
• Firmie Sigma-Aldrich INFORMACJE OGÓLNE
Miejsce Sympozjum
VIII OSCO – odbywać się będzie na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska
UŁ (Łódź, ul. Banacha 1/3), w niedalekiej odległości od Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnego UŁ (Łódź, ul. Kopcińskiego 16/18) – gdzie odbywać się będzie sesja
plakatowa.
Biuro Sympozjum
Biuro Sympozjum mieścić się będzie w holu Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnego UŁ w sąsiedztwie sali konferencyjnej. Biuro Sympozjum będzie otwarte w dniu
10 kwietnia 2008 roku w godzinach 12:00 – 19:00 oraz w dniach 11, 12 kwietnia
od godziny 8:00 do końca obrad w poszczególnych dniach.
Rejestracja uczestników
Uprzejmie prosimy wszystkich Uczestników Sympozjum o zarejestrowanie się
w Biurze wkrótce po przybyciu. Osoby mieszkające w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym prosimy o natychmiastową rejestrację w recepcji Hotelu.
Indentyfikatory
Uprzejmie prosimy wszystkich Uczestników o noszenie plakietki z nazwiskiem
w czasie trwania Sympozjum. Członkowie Komitetu Organizacyjnego będą nosić plakietki koloru niebieskiego.
Obiady i kolacja koleżeńska
Uczestnicy, którzy opłacili uczestnictwo w VIII OSCO, otrzymują bony na obiady 10, 11, 12 kwietnia oraz na kolację koleżeńską w dniu 11 kwietnia. Kolacja
koleżeńska odbędzie się w godzinach 19:30 – 21:30 w Pałacu Biedermanna, Łódź,
ul. Franciszkańska 1/3.
Program naukowy
W czasie trwania Sympozjum wygłoszone będą 4 referaty plenarne, 36 komunikatów oraz zaprezentowanych zostanie 114 plakatów. Obrady Sympozjum, które podzielono na 2 sekcje A i B oraz 12 sesji wykładowych odbywać się będą na Wydziale
Biologii i Ochrony Środowiska UŁ (Łódź, ul. Banacha 1/3). Natomiast Sesja Plakatowa
odbędzie się w sali konferencyjnej Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnego UŁ (Łódź,
ul. Kopcińskiego 16/18). Czas trwania wykładów plenarnych wraz z dyskusją jest przewidziany na 50 minut. Komunikaty są przewidziane jako 25 minutowe prezentacje
(20 min. wykładu + 5 min. na dyskusję). Wykładowcy mogą korzystać z laptopów lub
rzutnika folii transparencyjnych. Uprzejmie prosimy wykładowców o dostarczenie folii
bądź prezentacji elektronicznej PowerPoint kolegom zapewniającym obsługę techniczną Sympozjum na godzinę przed rozpoczęciem każdej sesji. Plakaty zaprezentowane
zostaną w dniu 11 kwietnia w godzinach 16:30 – 18:30. Numery plakatów można
znaleźć w materiałach Sympozjum. Każdy plakat może zostać umieszczony na statywie
o wymiarach 100 cm (szerokość) x 100 cm (wysokość). Numery plakatów znajdować
się będą w lewym górnym rogu statywu. Materiały konieczne do umieszczenia plakatu
(taśmy samoprzylepne) będą dostarczone przez organizatorów.
Ze względu na bardzo napięty rozkład czasowy Sympozjum oraz fakt, że Sesja Plakatowa odbywać się będzie w sali konferencyjnej Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnego UŁ uprzejmie prosimy Autorów plakatów o ich rozmieszczenie w dniu
11 kwietnia (piątek) przez rozpoczęciem obrad oraz usunięcie po zakończeniu Sesji
Plakatowej.
PROGRAM SYMPOZJUM
Czwartek – 10 kwietnia 2008
14:00 – 14:10
OTWARCIE SYMPOZJUM
Przewodniczący: Prof. dr hab. Marian MIKOŁAJCZYK
14:20 – 14:55
Lechosław LATOS-GRAŻYŃSKI
(UWr, Wydział Chemii, Wrocław)
Carbaporphyrinoids: exploring metal ion – arene interaction in a
macrocyclic environment
W – 1
Sekcja A
Sesja I
Przewodniczący: Prof. dr hab. Paweł KAFARSKI
15:00 – 15:25
K – 1
15:25 – 15:50
15:50 – 16:15
K – 5
K. Michał PIETRUSIEWICZ, Kamil DZIUBA, Małgorzata LUBAŃSKA, Anna SZMIGIELSKA
(UMCS, Lublin)
Optycznie czynne P-chiralne triarylofosfiny. Stereoselektywna redukcja wiązania C-P
Andrzej E. WRÓBLEWSKI, Dorota G. PIOTROWSKA
(UM, Wydział Farmaceutyczny, Łódź)
Bezpośrednia obserwacja mesylanów azirydyniowych podczas
przegrupowania 2-(N,N-dibenzyloamino)-1-mesyloksydo 1-(N,Ndibenzyloamino)-2-mesyloksyalkilofosfoniaów
Łukasz ALBRECHT, Henryk KRAWCZYK
(IChO PŁ, Łódź)
Zastosowanie kwasów (E)-2-dietoksyfosforylo-2-alkenowych w syntezie związków karbo- i heterocyklicznych
SEKCJA B
Sesja II
Przewodniczący: Doc. dr hab. Piotr KIEŁBASIŃSKI
15:00 – 15:25
K – 2
15:25 – 15:50
K – 4
15:50 – 16:15
Adam REDZEJ, Dominik KOSZELEWSKI, Wiktor SZYMAŃSKI,
Magda ZWOLIŃSKA, Ryszard OSTASZEWSKI
(IChO PAN, Warszawa)
Zastosowanie enzymów w stereoselektywnej syntezie leków i ich
prekursorów
Maciej MACIEJEWSKI, Janina Ewa KAMIŃSKA
(PŁ, Łódź)
Synteza i enzymatyczny rozdział nowych prekursorów β-blokerów
Piotr MŁYNARZ
(PWr, Wydział Chemii, Wrocław)
K – 6
Aminofosfoniany jako supramolekularne receptory dla aminokwasów i jonów metali
16:15 – 16:45
PRZERWA
SEKCJA A
Sesja III
Przewodniczący: Prof. dr hab. Andrzej RYKOWSKI
16:45 – 17:10
K – 7
17:10 – 17:35
K – 9
17:35 – 18:00
K – 11
Renata SIEDLECKA
(PWr, Wydział Chemii, Wrocław)
Nieoczekiwana reakcja cyklizacji w układzie allilowym
Tomasz JANECKI, Anna ALBRECHT, Jacek F. KOSZUK, Edyta
WARZYCHA, Tomasz WĄSEK
Synteza 2-alkilodeno-1-oksoheterocykli z wykorzystaniem reagentów Hornera-Wadswortha-Emmonsa
Sławomir JAROSZ
Zastosowanie cukrów prostych w syntezie receptorów molekularnych oraz związków wykazujących czynność biologiczną
SEKCJA B
Sesja IV
Przewodniczący: Prof. dr hab. Jacek SKARŻEWSKI
16:45 – 17:10
K – 8
17:10 – 17:35
K – 10
17:35 – 18:00
K – 12
18:00 – 18:25
K – 14
Stefan JANKOWSKI, Justyna WIKTOROWICZ, Adam MAZUR
(IChO PŁ, Łódź)
Zastosowanie spektroskopii 13C NMR do pomiarów kinetycznego
efektu izotopowego
Joanna DROZD, Andrzej E. WRÓBLEWSKI
Enancjomeryczne azirydynohydroksyalkilofosfoniany – synteza
i przekształcenia
Filip STEFANIAK, Michał FEDORYŃSKI
(PW, Warszawa)
Dioctan metylenu jako prekursor formaldehydu w katalitycznych
układach dwufazowych
Dariusz CIEŻ
(UJ, Wydział Chemii, Kraków)
Synteza pochodnych kwasów 2,3-diaminokarboksylowych na
drodze utleniającej dimeryzacji enolanów tytanu(IV)
Piątek – 11 kwie tnia 2008
Przewodniczący: Prof. dr hab. Marek CHMIELEWSKI
9:00 – 9:45
W – 2
Roman MAZURKIEWICZ
(PŚl, Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii, Gliwice)
Pochodne α-aminokwasów z wiązaniem Cα-P w syntezie organicznej
SEKCJA A
Sesja V
Przewodniczący: Prof. dr hab. Bogusław KRYCZKA
9:50 -10:15
K – 15
10:15 – 10:40
K – 17
10:40 – 11:05
K – 19
Jakub JAKOWIECKI, Rafał LOSKA, Mieczysław MĄKOSZA
Nowa metoda syntezy β-aminokwasów i β-laktamów zawierających grupę α-trifluorometylową
Radomir JASIŃSKI
(PK, Kraków)
Mechanistyczne studia [2+3] cykloaddycji C,C,N-trifenylonitronu do 3,3,3-trichloro-1-nitropropenu-1
Dorota G. PIOTROWSKA
Cykloaddycja (S)-N-(1-fenyloetylo)-C-fosforylowanego natronu
do octanu winylu. Mutarotacja 3-(O,O-dietylofosforylo)5-hydroksyizoksazolidyn
SEKCJA B
Sesja VI
Przewodniczący: Prof. dr hab. Michał K. PIETRUSIEWICZ
9:50 – 10:15
K – 16
10:15 – 10:40
K – 18
10:40 – 11:05
K – 20
11:05 – 11:35
Piotr BAŁCZEWSKI, Agnieszka BODZIOCH, Marek KOPROWSKI
(CBMiM PAN, Łódź)
Nowa reakcja syntezy skondensowanych węglowodorów poli(hetero)aromatycznych jako materiałów dla organicznej elektorniki
Marek GLIŃSKI
(PW, Wydział Chemiczny, Warszawa)
Kwasy karboksylowe jako substraty w syntezie ketonów i aldehydów
Wojciech DĄBKOWSKI, Łucja KAZIMIERCZAK
Nowa strategia syntezy biofosforanów i ich analogów strukturalnych w oparciu o połączenia fosforoorganiczne P(III)
PRZERWA
SEKCJA A
Sesja VII
Przewodniczący: Dr hab. Stefan JANKOWSKI Prof. PŁ
11:35 – 12:00
K – 21
12:00 – 12:35
K – 23
12:35 – 12:50
K – 25
Marek STANKEVIČ, Duncan CARMICHAEL
(UMSC, Wydział Chemii, Lublin; CNRS-UMR, France)
Chiralne fosfarutenoceny – źródło nowych efektywnych ligandów
disfosfinowych
Anna WRONA, Janusz ZAKRZEWSKI
(UŁ, Wydział Chemii, Łódź)
Ferrocenylowe tioimidany i hydroksytiazole
Zbigniew KAŁUŻA
Synteza analogów alkaloidów izochinolinowych i ich zastosowanie w asymetrycznej katalizie
SEKCJA B
Sesja VIII
Przewodniczący: Dr hab. Henryk KRAWCZYK Prof. PŁ
11:35 – 12:00
K – 22
12:00 – 12:25
K – 24
12:25 – 12:50
K – 26
12:50 – 14:30
Bartosz LEWANDOWSKI, Sławomir JAROSZ
Chiralne receptory molekularne o wyższej symetrii oparte na
szkielecie sacharozy
Piotr GUGA, Magdalena JANICKA, Anna MACIASZEK, Beata
RĘBOWSKA, Genowefa NOWAK
Termodynamicznie trwałe dupleksy równoległe [RP-PS]-DNA/
RNA
Piotr ŚWIERK, Wiesław Szeja
Badania nad syntezą C-glikozydów. Addycja związków jodocynkoorganicznych do ramnalu
OBIAD
Przewodniczący: Prof. dr hab. Janusz JURCZAK
14:30 – 15:15
W – 3
Ryszard W. ADAMIAK
(IChB PAN, Poznań)
Nowa metoda przewidywania struktur przestrzennych dużych
cząsteczek kwasów rybonukleinowych. Obliczenie versurs eksperyment na przykładzie RNA HIV-2
10
SEKCJA A
Sesja IX
Przewodniczący: Prof. dr hab. Marek Zaidlewicz
15:15 – 15:40
K – 27
15:40 – 16:05
K – 29
Beata KOLESIŃSKA, Zbigniew J. KAMIŃSKI
(IChO PŁ, Łódź)
Transformacja amin trzeciorzędowych w odczynniki alkilujące
pod działaniem pochodnych chloro-1,3,5-triazyny
Marek P. KRZEMIŃSKI
Terpenowe cis-β-amino alkohole – synteza i zastosowanie do
asymetrycznych redukcji
SEKCJA B
Sesja X
Przewodniczący: Dr hab. Barbara RYS
15:15 – 15:40
K – 28
15:40 – 16:05
K – 30
16:05 – 16:30
K – 32
Holm PETZOLD, Jarosław ROMAŃSKI, Grzegorz MLOSTOŃ,
Wolfgang WEIGAND
(University of Jena, Germany; UŁ, Wydział Chemii, Łódź)
Studies on the reactions of Pt(0) complexes with sulfur rich heterocycles
Agnieszka KRAKOWIAK, Magdalena OZGA, Wojciech J. STEC
Badanie mechanizmu desulfuracji 5’-O-tiofosforanów nukleozydów katalizowanej przez rHINT-1
Krzysztof OWSIANIK, Marian MIKOŁAJCZYK, Marek CYPRYK,
Michał W. WIECZOREK, Agnieszka BALIŃSKA, Remi CHAUVIN
Kompleksy difosfin z boranem: nieoczekiwana reaktywność 1,8bis(difenylofosfino)naftalenu
16:30 – 18:30
SESJA PLAKATOWA
19:30 – 21:30
KOLACJA KOLEŻEŃSKA
11
Sobota – 12 kwietnia 2008
Przewodniczący: Prof. dr hab. Grzegorz MLOSTOŃ
9:30 – 10:20
W – 4
Karol GRELA
Metateza olefin – nowe zastosowania, stare problemy
SEKCJA A
Sesja XI
Przewodniczący: Prof. dr hab. Józef DRABOWICZ
10:20 – 10:55
K – 31
10:55 – 11:20
K – 33
11:20 – 11:55
K – 35
Artur BUDZOWSKI, Benno BISCHOF, Heinz HEIMGARTNER
(University of Zurich, Zurich, Switzerland)
Synthesis of Aib-containing endothiopetpides via the ‘azirine/
oxazolone method’
R. LATAJKA, M. JEWGIŃSKI, M. MAKOWKSI, P. KAFARSKI
(PWr, Wydział Chemiczny, Wrocław)
Badanie konformacji heksa i oktapeptydów, zawierajacych kilka
reszt dehydroaminokwasoych
Wojciech MIGDA, Barbara RYS
(UJ, Wydział Chemii, Kraków)
Efekt stereoelektronowy w molekułach dziewięcioczłonowych cyklicznych acetali
SEKCJA B
Sesja XII
Przewodniczący: Prof. dr hab. Sławomir JAROSZ
10:20 – 10:55
K – 34
10:55 – 11:20
K – 36
11:20 – 11:55
K – 38
Damian BŁAZIAK, Agata JAGIEŁŁO, Aleksandra PIETKIEWICZ,
Wojciech J. STEC
Analogi nuklozydo-5’-O-difosforanów zawierające wiązanie P-P
Robert CYSEWSKI, Jacek GAWROŃSKI
(UAM, Wydział Chemii, Poznań)
Synteza estrów arylowych kwasu (R,R)-winowego
Marcin JASIŃSKI, Grzegorz MLOSTOŃ, Heinz HEIMGARTNER
(UŁ, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Łódź)
Syntezy i wybrane transformacje N-tlenków imidazolu funkcjonalizowanych grupą estrowa lub alkiloestrową
11:55 – 12:10
ZAKOŃCZENIE SYMPOZJUM
12:10 – 14:00
OBIAD
12
Wykłady plenarne
W1–W4
W–1
Carbaporphyrinoids: Exploring Metal Ion – Arene Interaction in a
Macrocyclic Environment
Lechosław Latos-Grażyński
Department of Chemistry, University of Wrocław, 14 F. Joliot-Curie St.,
Wrocław 50 383, POLAND
The interactions between arene (heteroarene) rings and metal ions, observed in
solution and in the solid state, provide examples of particular geometrical flexibility.
A CH moiety of the arene may participate in ηn bonding (π-arene complex) but
can also form a σ-bond or an agostic bond with the metal. On the other end of the
scale lies the van der Waals interaction, wherein no sharing of electron density occurs
between the metal and arene. Unusual cases of metal-arene bonding are encountered in various areas of inorganic chemistry.
The strength of the interaction can be varied by
appro-priate modifications of the coordinating
environment of the metal. The weaker interactions are often insufficient to stabilize the Marene complex, which is held together by additional intramolecular restraints, such as those
imposed by a pincer ligand or a cage structure.
Such restraints can be readily introduced by
incorporating the arene (heteroarene) moiety
into a porphyrin-like macrocycle. Thus the macrocyclic brace binds the metal ion and
holds it close to the arene moiety. Carbaporphyrinoids, a recently developed class of
macrocycles realize the above concept of ligand construction by fusing the structural
motifs of porphyrin and arene (heteroarene). These new molecules belong to the family
of carbaporphyrins, porphyrin analogues with a C–H bond in the coordination core.1
The goal of the present studies is to investigate metal-arene interactions in diamagnetic
and paramagnetic complexes of carbaporphyrinoids including of meta-benziporphyrins
1, para-benziporphyrin 2, 2-aza-21-carbaporphyrin 3 and 3-azabenziporphyrin 4 to
show how the bonding affects NMR spectroscopic parameters.
In the course of this work the simplest homologues of porphyrin – pyriporphyrin 5
and subporphyrin – subpyriporphyrin 6 with a supplementary CH unit „incorporated”
in a pyrrolic β-β bond were synthesized.2 Subpyriporphyrin 6, the novel type of the
contracted porphyrin, provided an environment for the shortest ever N-H···N hydrogen
bond with the N···N distances equal 2.370 Å. The coordinating properties of 6 are
exemplified by its organoboron complex.
N
N
N
N
N
HN
NH
H
N
H
N
N
1
2
3
N
N
N
N
N
H
N
4
N
N
NH
N
H
N
5
6
[1] (a) Stępień, M.; Latos-Grażyński, L. Acc.Chem. Res. 2005, 38, 88; b) Chmielewski, P. J.; Latos-Grażyński, L. Coord. Chem. Rev. 2005, 249, 2510. c) Pawlicki, M.; Latos-Grażyński, L. The Chemical Record
2006, 6, 64. (d) Pacholska-Dudziak, E.; Latos-Grażyński, L. Eur.J.Inorg.Chem. 2007, 2594
[2] (a Myśliborski, R.; Latos-Grażyński, L. Eur.J.Org.Chem. 2005, 5039 (b) Myśliborski, R.; Latos-Grażyński,
L.; Szterenberg, L.; Lis, T Angew.Chem.Int.Ed. 2006, 45, 3670, (c) Myśliborski, R.; Latos-Grażyński, L.;
Szterenberg, L. Eur.J.Org.Chem. 2006, 3064. (d) J.Porphyrins Phtalocyanines 2007, 11, 172
15
W–2
Pochodne α-aminokwasów z wiązaniem Cα-P w syntezie organicznej
Roman Mazurkiewicz
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii Politechniki Śląskiej
44-100 Gliwice, Krzywoustego 4
Od czasu zastosowania w roku 1973 przez Ratcliffe’a i Christensena α-(dialkoksyfosofo-rylo)glicynianów 5 w syntezie antybiotyków β-laktamowych, rośnie zainteresowanie
pochodnymi α-aminokwasów z wiązaniem Cα-P. Wynika to z wielokierunkowej reaktywności tych związków, umożliwiającej ich szerokie wykorzystanie w syntezie organicznej.
W okresie ostatnich 10 lat w Katedrze Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii Politechniki Śląskiej opracowano szereg nowych metod syntezy pochodnych α-aminokwasów z wiązaniem Cα-P (1-6), w tym związków wcześniej trudno dostępnych (1-3) lub nieznanych (4, 6).
O
Ph3P
Ph3P
O
N
R2 O
R2
OX
N
R1CONH
R1
R1
1
COOR3
PPh3 X
R1CONH
COOH
3a R2 = H
3b R2 = Alk
2
O
R2
PPh3 X
O
P(OR4)2
R1CONH
4
R
COOR3
NH
Z
PPh3 X
O
5
6a Z = O
6b Z = NH
R1= Alk, Ar, AlkO; R2 = H, Alk; R3 = Me, Et; R4 = Me, Et; X = Br, I, BF4
Fosforowe pochodne oksazolonów 1 i 2 umożliwiają funkcjonalizację pozycji
α licyny reagentami elektrofilowymi oraz nukleofilowymi, a nawet podwójną funcjonalizację czynnikiem elektrofilowym i nukleofilowym, co prowadzi, odpowiednio, do
pochodnych α-aminokwasów 7-9. Trifenylofosfonioglicyniany 3a i dialkoksyfosforyloglicyniany 5 stwarzają nowe, interesujące możliwości syntezy α,β-dehydro-α-aminokwasów 10 – ważnej grupy α-aminokwasów niebiałkowych. Fosfoniowe pochodne
2,5-morfolinodionu 6a i 2,5-piperazynodionu 6b są nowymi, chiralnymi, syntetycznymi ekwiwalentami α-kationu glicyny. Nieznane wcześniej N-acylo-α-trifenylofosfonio-α-aminokwasy 4 ulegają termicznej bądź katalizowanej zasadami dekarboksylacji
do soli α-(N-acyloamino)alkilofosfoniowych 11 – cennych bifunkcyjnych reagentów,
stosunkowo trudno dostępnych innymi drogami. Ich nieznana wcześniej reakcja z fosforynami trialkilowymi pozwala uzyskać pochodne kwasów α-(N-acyloamino)alkilofosfonowych 13, będących fosforowymi analogami α-aminokwasów.
E
R1CONH
COOH
i
ii
2
iii
COOR3
vi
iv
3b
R1CONH
vi
v
Nu
R1CONH
1
E
R1CONH
3a
3a
COOR3
2
7 (E = R )
Nu
R1CONH
COOR3
5
1
ix
x
2
xi
R6
R5
9 (E = R2)
8
vii
viii
4
xii - CO2
COOR3
10
R2
1
R CONH
PPh3 X
xiii
11
(i) a: DCC, b: Ph3PBr2, Et3N; (ii) R I lub R Br; (iii) R OH; (iv) MeOH, DBU; (v) R OH, HBF4;
2
R
(vi) NuH, Et3N;(vii) P(OR4)3, Ph3MeP+ I-; (viii) Et3N, R5R6C=O; (ix) DBU, R5R6C=O; (x) H2O, HBF4;
R1CONH
PO(OR)2
(xi) H2O; (xii) i-PrEt2N, 20 oC lub 105-110 oC, 5 mmHg; (xiii) P(OR)3, i-PrEt2N, Ph3MeP+ I-.
2
2
3
3
13
R. Mazurkiewicz, A. Kuźnik, M. Grymel, A. Październiok-Holewa, ARKIVOC, 2007 (vi) 193-216.
16
W–3
Nowa metoda przewidywania struktur przestrzennych dużych cząsteczek
kwasów rybonukleinowych.
Obliczenie versus eksperyment na przykładzie RNA HIV-2
Ryszard W. Adamiak
Pracownia Chemii Strukturalnej Kwasów Nukleinowych
Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu
Nasza Pracownia (http://www.ibch.poznan.pl/adamiak) prowadzi jako jedna
z nielicznych w świecie badania dotyczące przewidywania struktur przestrzennych RNA
z wykorzystaniem metod eksperymentalnych, bioinformatycznych i obliczeniowych.
Ostatnio opublikowaliśmy pracę [1] opisującą nową metodę wyszukiwania i analizy
konformacyjnej fragmentów struktur 3D RNA spośród tych zdeponowanych w Protein
Data Bank (PDB) i otrzymanych metodami krystalograficznymi i NMR. Wyszukiwarkę
i bazę danych nazwaliśmy RNA FRABASE i umiejscowiono na ogólnie dostępnym portalu internetowym http://rnafrabase.ibch.poznan.pl.
Wyszukiwane fragmenty są stosowane jako elementy typu „templates” w procesie
modelowania i obliczeniach struktur 3D RNA (HIV RNA, ncRNA patogennych bakterii,
pre-miRNA) istotnych w opracowywaniu terapii celowanych w RNA.
Wykład przedstawi podejście opracowane w przypadku domeny TAR RNA wirusa
HIV-2 [2].
[1] M. Popenda, M. Blazewicz, M. Szachniuk and R.W. Adamiak, RNA FRABASE version 1.0: an engine with
a database to search for the three-dimensional fragments within RNA structures.
Nucleic Acids Research, 36, D386-D391 (2008). (published online on October 5, 2007).
[2] K. Pachulska-Wieczorek, K.J. Purzycka and R.W. Adamiak, New, extended hairpin form of the TAR-2 RNA
domains points to the structural polymorphism at the 5’ end of the HIV-2 leader RNA,
Nucleic Acids Res., 34, 2984-2997 (2006).
Badania finansowane przez: FNP (Subsydium Profesorskie, 01/04) oraz MNiSZW
(3 T09A 014 29).
17
W–4
Metateza olefin – nowe zastosowania, stare problemy
Karol Grela
Instytut Chemii Organicznej, Polska Akademia Nauk
Kasprzaka 44/52, 01-471, Warszawa
[email protected], http://zinc.icho.edu.pl/
Znaczenie metatezy olefin jako metody w chemii organicznej zostało docenione przyznaniem w 2005 roku nagrody Nobla [1]. Przy pomocy nowoczesnych wysoce
aktywnych, a przy tym trwałych homogenicznych katalizatorów metatezy można łatwo
otrzymać bardzo zaawansowane związki, które jeszcze dekadę temu wymagałyby zastosowania długiej i złożonej syntezy [2]. Z powodów ekonomicznych i konieczności
ochrony środowiska problemy związane z usuwaniem i ewentualnym ponownym użyciem katalizatora po reakcji stanowią niezwykle ważne zagadnienie, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę ewentualne przemysłowe zastosowania tej metodologii [3].
W czasie wykładu omówione zostaną wybrane problemy wiążące się z zastosowaniem
metatezy w syntezie organicznej [4] oraz sposoby ich rozwiązania, aktualnie badane
w naszym Zespole. Oczekujemy, że zastosowanie nowo opracowanych katalizatorów
na stałych nośnikach lub rozpuszczalnych w fazach polarnych (woda, ciecze jonowe)
[5,6] pozwoli na prowadzenie reakcji metatezy w sposób prostszy, bardziej efektywny
i ekonomiczny.
W ybrana
literatura
[1] Ahlberg, P. „Development of the metathesis method in organic synthesis” (http://nobelprize.org/chemistry/laureates/2005/chemadv05.pdf)
[2] Michrowska, A.; Grela, K. „In a Quest for the Ideal Olefin Metathesis Catalyst” Pure Appl. Chem.
w druku
[3] Thayer, A. M. „Making metathesis work” Chemical & Engineering News 2007, 85, 37-47
(http://pubs.acs.org/cen/coverstory/85/8507cover2.html)
[4] Clavier, H.; Grela, K.; Kirschning, A.; Mauduit, M.; Nolan, S. P. „Sustainable Concepts in Olefin Metathesis” Angew. Chem. Int. Ed. 2007, 46, 6786-6801
[5] Gawin, R.; Makal, A.; Woźniak, K.; Mauduit, M.; Grela, K. „Dormant Ruthenium Catalyst Bearing Chelating Carboxylate Ligand: In Situ Activation and Application in Metathesis Reactions” Angew. Chem. Int.
Ed. 2007, 46, 7206-7209
[6] Gułajski, Ł.; Michrowska, A.; Narożnik, J.; Kaczmarska, Z.; Rupnicki, L.; Grela, K. „A Highly Active Aqueous Olefin Metathesis Catalyst Bearing a Quaternary Ammonium Group” ChemSusChem. w druku
18
Komunikaty
K 1 – K 38
K–1
Optycznie czynne P-chiralne triarylofosfiny.
Stereoselektywna redukcja wiązania C-P
K. Michał Pietrusiewicz, Kamil Dziuba, Małgorzata Lubańska i Anna Szmigielska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Chemii Organicznej,
ul. Gliniana 33, 20-614 Lublin
Chiralne nieracemiczne fosfiny stanowią najbardziej użyteczną klasę ligandów
stosowanych w katalizie asymetrycznej opartej na wykorzystaniu kompleksów metali
przejściowych jako katalizatorów. Niedostatek metod syntetycznych umożliwiających
otrzymywanie nieracemicznych związków fosforu z centrum chiralności na atomie fosforu sprawił, że w zdecydowanie przytłaczającej większości zbadane dotychczas i stosowane szeroko w katalizie asymetrycznej ligandy fosfinowe zawierają w swej strukturze niemal wyłącznie niefosforowe centra chiralności. W ostatnich latach obserwuje
się jednak szybki wzrost znaczenia i efektywności P-chiralnych ligandów w katalizie
asymetrycznej. Wzrastające możliwości badań z wykorzystaniem P-chiralnych ligandów
wynikają z obserwowanego w ostatnich latach postępu metodologicznego w zakresie syntezy nieracemicznych P-chiralnych związków fosforu. Postęp ten, najwyraźniej
z powodu trudności syntetycznych, omija jak dotąd P-chiralne triarylofosfiny pomimo
ich oczywistej najbliższej analogii strukturalnej do macierzystej trifenylofosfiny, sztandarowego ligandu fosfinowego używanego powszechnie w chemii kompleksów metali
przejściowych.
Pragniemy zademonstrować, że opracowana przez nas wcześniej metoda oksydatywnego rozdziału cyklicznych P-chiralnych fosfin na enancjomery poprzez odpowiednie P-epimeryczne sole L-mentoksykarbonylometylofosfoniowe może być z powodzeniem zastosowana także i do rozdziału P-chiralnych triarylofosfin. Opracowane
rozdziały uzupełnione nastepczą reakcją HWE zapewniają po raz pierwszy dostęp do
serii enancjomerycznie czystych tlenków P-chiralnych triarylofosfin z których odpowiednie triarylofosfiny mogą być otrzymane na drodze redukcji.
O
P
R3
HWE
X
-
CO2MenthL
P+
R
R1
R
2
R1
R2
3
BH3
P
redukcja
R1
R3
R2
Opracowana została również alternatywna ścieżka redukcyjna dzięki której można uzyskać borany tych fosfin bezpośrednio z rozdzielonych diastereomerycznie czystych
soli L-mentoksykarbonylometylotriarylofosfoniowych. Procedura tej oryginalnej redukcji,
jej stereochemiczny przebieg oraz propozycja mechanizmu zostaną przedstawione. Projekt finansowany przez KBN: 3 T09A 119 26.
21
K–2
Zastosowanie enzymów w stereoselektywnej syntezie leków i ich prekursorów
Adam Redzej, Dominik Koszelewski, Wiktor Szymański, Magda Zwolińska,
Ryszard Ostaszewski
Instytut Chemii Organicznej PAN, Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa, Polska
Celem współczesnych metod syntezy organicznej jest uzyskanie wysokich wydajności i selektywności poszczególnych reakcji, które powinny przebiegać w łagodnych
warunkach i spełniać wszystkie wymagania zielonej chemii. Wymagania takie znakomicie spełniają reakcje katalizowane przez enzymy. Reakcje katalizowane przez enzymy jako biokatalizatory przebiegają w wodzie jako rozpuszczalniku, w temperaturze
pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym. W szeregu przypadków istotnym problemem jest wysoka specyficzność substratowa enzymów i ich niska trwałość. Dlatego
też poszukiwane są metody umożliwiając takie zmodyfikowanie tych biokatalizatorów,
które zwiększając ich trwałość odpowiednio modyfikują właściwości biokatalityczne.
Odpowiednia immobilizacja natywnych enzymów umożliwia spełnienie powyższych wymagań oraz umożliwia wielokrotne ich zastosowanie w procesach laboratoryjnych i przemysłowych. Na wybranych przykładach zostaną udokumentowane możliwości i sposoby prowadzenia reakcji katalizowanych przez enzymy, które umożliwiają
uzyskanie wysokich wydajności i enacjoselektywności w poszczególnych przypadkach.
Jako przykłady efektywnego zastosowania hydrolaz do syntezy leków zostanie
omówiona synteza symwastatyny (ang. nazwa simvastatin) inhibitora reduktazy hydroksy-3-metylo-glutarylo – koenzymu A (HMG-CoA)1, nieracemicznych α-acetoksyamidów i kwasu (R)-3-fenylo-4-pentenowego, który jest prekursorem w syntezie szeregu
leków takich jak: Femoksetyna2, FenyloGABA3 i (S)-(+)-fenylo-pirolid-2-on.
NH2
NH
OH
O
O
(S)-(+)-4-Fenylo-pirolid-2-on
OH
FenyloGABA
O
OMe
OH
O
O
O
Kwas (R)-3-fenylopentanowego
CF3
N
Femoksetyna
*
O
N
H
N
H
LG 121071
Praca była finansowana przez Komitet Badań Naukowych Projekt PBZ-KBN-126/T09/07
literatura :
[1] J. E. Edwards, R. A. Moore, BMC Family Practic, 2003, 4:18, 1-19,
[2] (a) Reebye, P. N.; Yiptong, C.; Samsoon, J.; Schulsinger, F.; Fabricius, J. Pharmacopsychiatry 1982, 15,
164–169
[3] Dandridge, P.A.; Kaiser, C.; Brenner, M.; Gaitanopoulos, D.; Davis, L. D.; Webb, R. L.; Foley, J. J.; Sarau,
H. M. J. Med. Chem. 1984, 27, 28-35.
22
K–3
Bezpośrednia obserwacja mesylanów azirydyniowych
podczas przegrupowania 2-(N,N-dibenzyloamino)-1-mesyloksydo 1-(N,N-dibenzyloamino)-2-mesyloksyalkilofosfonianów
Andrzej E. Wróblewski i Dorota G. Piotrowska
Zakład Chemii Bioorganicznej, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
90-151 Łódź, Muszyńskiego 1. E-mail: [email protected]
W reakcjach amin podstawionych w pozycji β dobrymi grupami opuszczającymi
tworzą się jony azirydyniowe jako produkty pośrednie. Dla związków chiralnych zamknięcie pierścienia azirydynowego i jego dalsze transformacje odbywają się zgodnie
z mechanizmem SN2. Liczne sole azirydyniowe, np. nadchlorany, tetrafluoroborany,
triflaty, a nawet mesylany i jodki zostały wydzielone w stanie czystym i scharakteryzowane. Są one dość trwałymi związkami, a kationy azirydyniowe nie ulegają reakcjom
podstawienia z powodu braku bądź bardzo słabej nukleofilowości użytych anionów.
W standardowych warunkach mesylowania 2-aminoalkoholi 1 tworzące się pośrednio
mesylany azirydyniowe 3 są zbyt reaktywne i, zgodnie z naszą wiedzą, dotąd nie zostały
wykryte w obecności odpowiednich mesylanów 2 i/albo produktów ich nukleofilowego
podstawienia 4a i/albo 4b (Schemat 1).
NR2
R'HC CHR"
OH
NR2
R'HC CHR"
OMs
1
2
R2
N
H C C R"
R' _ H
OMs
3
Nu
_
NR2
NR2
R'HC CHR" + R'HC CHR"
Nu
Nu
_
OMs
4a
4b
Schemat 1.
Mesylowanie hydroksyfosfonianu (1R,2S)-5a (δ31P=26.90 ppm) w roztworze
chloroformu-d za pomocą bezwodnika mesylowego w obecności trietyloaminy w temperaturze pokojowej odbywa się natychmiast. Po 10 minutach w widmie 31P NMR mieszaniny reakcyjnej obserwuje się jednak dwa sygnały [δ31P=23.06 ppm – 1-O-mesylan
(1R,2S)-6a i δ31P=14.58 ppm – mesylan azirydyniowy (1S,2S)-7] w proporcji 12:88
(Schemat 2). W ciągu 40 minut 1-O-mesylan (1R,2S)-6a całkowicie przekształcił się
w sól (1S,2S)-7, której zawartość wzrosła do 93%; drugim składnikiem mieszaniny (7%)
był 2-O-mesylan (1S,2R)-8a (δ31P=29.55 ppm). Po upływie 24 godzin stosunek soli
(1S,2S)-7 do 2-O-mesylanu (1S,2R)-8a osiągnął 16:84 i pozostał niezmieniony przez
kolejne 3 dni. Przedyskutowane zostaną diagnostyczne parametry widm 1H i 13C NMR,
szczególnie jonu azirydyniowego.
Schemat 2.
23
K–4
Synteza i enzymatyczny rozdział nowych prekursorów ß-blokerów
Maciej Maciejewski, Janina Ewa Kamińska
Instytut Podstaw Chemii Żywności, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności;
Politechnika Łódzka; ul Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź
Chiralne bloki budulcowe, które można zastosować jako prekursory do otrzymywania wielu produktów odgrywają dużą rolę szczególnie w przemyśle farmaceutycznym. Dla leków β-adrenolitycznych takimi prekursorami są m.in. 1-aryloksy-3-halogenopropan-2-ole. Spośród metod otrzymywania optycznie czynnych prekursorów
β-blokerów biokataliza oferując coraz większe możliwości, zgodnie z zasadami zielonej chemii, staje się metodą konkurencyjną w stosunku do obecnie stosowanych1,2.
Przeprowadzono syntezę kilku racemicznych 1-aryloksy-3-halogenopropan-2-oli
i zbadano możliwości rozdziału enancjomerów w reakcji enzymatycznego acetylowania estrami winylowymi w środowisku rozpuszczalników organicznych. Przetestowano
dziewięć handlowych oraz dwa niekomercyjne enzymy (głównie lipazy) pod kątem aktywności katalitycznej oraz enancjoselektywności. Wyselekcjonowano efektywne lipazy, które zastosowano do preparatywnego rozdziału enancjomerów halogenoalkoholi
uzyskując produkty o wysokiej czystości enancjomerycznej. Produkty te przeprowadzono w nowe potencjalne β-blokery w reakcji z izopropylo- oraz tert-butyloaminą.
[1] Pollard, D.J.; Woodley, J.M. Trends Biotechnol. 2006; 25; 66-73.
[2] Żelaszczyk, D.; Kieć-Kononowicz, K. Curr. Med. Chem. 2007; 14; 53-65
24
K–5
Zastosowanie kwasów (E)-2-dietoksyfosforylo-2-alkenowych w syntezie
związków karbo- i heterocyklicznych
Łukasz Albrecht, Henryk Krawczyk
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka, ul. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź
Sprzężona addycja reagentów nukleofilowych do układów α,β-nienasyconych,
znana w literaturze pod nazwą reakcji Michaela, należy do grupy ważnych i często
wykorzystywanych metod tworzenia wiązań węgiel-węgiel jak i węgiel-heteroatom.
W ostatnim czasie opracowaliśmy nową, stereoselektywną metodę syntezy kwasów (E)-2-dietoksyfosforylo-2-alkenowych 1, która wykorzystuje reakcję Knoevenagela
kwasu dietoksyfosforylooctowego z wybranymi aldehydami [1]. Wykazaliśmy, że kwasy
te są dogodnymi substratami do syntezy (E)-2-arylowinylofosfonianów dietylu [1] oraz
(E)-2-arylo-1-bromowinylofosfonianów dietylu [2].
W tym komunikacie prezentujemy zastosowanie kwasów 1 jako akceptorów w reakcji Michaela do syntezy związków karbo- i heterocyklicznych takich jak: cyklopent-1enokarboksylany tert-butylu 2, α-metyleno-γ-laktony 3 [3,4], α-metyleno-γ-laktamy 4,
α-metyleno-δ-laktony 5 oraz 4-aryl-3-metyleno-3,4-dihydrokumaryny 6 [5]. Otrzymane związki są bliskimi analogami strukturalnymi związków występujących w przyrodzie.
Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2005-2008
jako projekt badawczy nr 3 T09A 075 28.
L iteratura :
[1] Krawczyk H., Albrecht Ł., Synthesis 2005, 2887.
[2] Krawczyk H., Albrecht Ł., Synthesis 2007, 1877.
[3] Krawczyk H., Albrecht Ł., Wojciechowski J., Wolf W. M., Tetrahedron 2006, 9135.
[4] Krawczyk H., Albrecht Ł., Phosphorus, Sulfur Silicon Relat. Elem. 2008, w druku.
[5] Krawczyk H., Albrecht Ł., Wojciechowski J., Wolf W. M., Tetrahedron 2007, 12583.
25
K–6
Aminofosfoniany jako supramolekularne receptory
dla aminokwasów i jonów metali
Piotr Młynarz
Zakład chemii Bioorganicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska,
Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław
Szybko rozwijające się dziedziny nauki takie jak chemia kliniczna, technologia
żywności czy inżynieria środowiska potrzebują niskocząsteczkowych receptorów, które
mogłyby rozpoznawać na poziomie molekularnym związki o zdefiniowanej budowie
przestrzennej. Związki aminofosfonowe cechuje obecność dwóch charakterystycznych
grup: aminowej, która w formie proponowanej przechodzi w dodatnio naładowaną
grupę amoniową oraz fosfonowej, która po deprotonacji tworzy (w zależności od pH)
dwuujemny lub jednoujemny anion. Niewątpliwym atutem wykorzystania grupy fosfonowej jest fakt, iż można regulować jej ładunek poprzez selektywną estryfikację.
Dodatkową zaletą jest również możliwość tworzenia przez nią wiązań wodorowych, co
w znaczący sposób może wpływać na oddziaływania z aminokwasami. Związki aminofosfonowe są również znanymi od dawna w chemii chelatorami jonów metali.
W celu syntezy receptorów aminofosfonowych zostały otrzymane związki difunkcyjne posiadające grupy aminofosfonowe, których modyfikacje zostały przeprowadzone na grupach aminowych jak i fosfonowych. Za pomocą metod spektroskopowych
NMR (techniki relaksacyjne, dyfuzji spinowej, widm 1D i 2D) oraz spektrometrii mas
ESI MS zostały wykazane oddziaływania poszczególnych receptorów z aminokwasami
(Lys, Arg) oraz z jonami metali. Ponadto, otrzymano receptor makrocykliczny aza-tetraaminofosfonowy. Związek ten może posłużyć do budowy metaloreceptora użytecznego
w spektroskopii NMR oznaczania struktury peptydów i białek.
[1] P. Młynarz, A. Olbert-Majkut, S. Śliwińska, G. Schroeder, B. Bańkowski, P. Kafarski, J. Mol. Struct., 873,
173, 2008.
[2] P. Młynarz, P. Kafarski, A. Czernicka, A. Rydzewska, G. Schroeder, J. Mol. Struct.
doi:10.1016/j.molstruc.2007.04.028
26
K–7
Nieoczekiwana reakcja cyklizacji w układzie allilowym
Renata Siedlecka
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny,
Politechnika Wrocławska, Wyb. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław
e-mail: [email protected]
W trakcie pracy nad reakcjami w układzie allilowym odkryliśmy nieoczekiwaną
reakcję formalnie będącą przykładem jonowej cykloaddycji [2+2]. Produktem reakcji
alkoholu allilowego (1,3-difenylo-2-propen-1-olu, 1) z bezwodnikiem octowym
wobec kwasu siarkowego nie był oczekiwany octan allilu lecz dimer (głowa do
ogona), w którym nie było już wiązań podwójnych. Produkt ten zidentyfikowano jako
1,3-difenyl-2,4-bis-[α-acetoksy-benzylo]-cyclobutan 2a.
Użycie w tych samych warunkach mieszaniny 1 z inną olefiną prowadziło do
otrzymania niesymetrycznie podstawionych pochodnych cyklobutanu (addycja
krzyżowa).
Ponieważ metod syntezy związków z pierścieniem czteroczłonowym z prostych
substratów nie jest aż tak dużo, zachęciło nas to do zbadania uniwersalności odkrytej
reakcji.
Wyniki prób optymalizacji oraz określenia ograniczeń metody przedstawione
zostaną w komunikacie. Wykonano również szereg eksperymentów mających na celu
próbę wyjaśnienia mechanizmu opisywanej reakcji.
27
K–8
Zastosowanie spektroskopii 13C NMR do pomiarów
kinetycznego efektu izotopowego
Stefan Jankowski, Justyna Wiktorowicz i Adam Mazur
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka, Żeromskiego 116, 90-924 Łódź
Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR) stosowana jest
przede wszystkim do pomiaru stosunkowo dużych efektów izotopowych wodoru oraz
efektów izotopowych przesunięcia chemicznego [1]. Współczesne spektrometry NMR
stwarzają nową możliwość – wyznaczanie kinetycznych efektów izotopowych (KIE) 13C
dla próbek o składzie naturalnym (około 1.1% 13C) [2, 3].
Pomiar efeków izotopowych 13C metodą spektrometrii mas wymaga często
uciążliwej i pracochłonnej konwersji substratu lub produktu najczęściej do CO2,
zawierającego atom węgla dla którego wyznaczany jest efekt izotopowy. Wybrana
metoda konwersji nie może prowadzić do frakcjonowania izotopowego. W przypadku
zastosowania 13C NMR możliwe jest oznaczenie zmian stosunku 13C/12C dla wszystkich
atomów węgla w cząsteczce.
W ramach komunikatu omówione zostaną warunki pomiaru NMR, zapewniające
precyzję wymaganą do oznaczenia kinetycznych efektów izotopowych węgla, na
przykładzie badań reakcji przegrupowania 1-hydroksyfosfonianu 1 do fosforanu 2:
Przegrupowanie (k2) oraz towarzyszące reakcje Pudovika (k1) oraz retroAbramova (k-1) badano w roztworach acetonitrylu w temperaturze 65°C w obecności
trietyloaminy jako katalizatora. Przegrupowanie zachodzi z retencją konfiguracji [4]
i jego szczegółowy mechanizm zostanie przedyskutowany na podstawie porównania
eksperymentalnych i teoretycznych wartości efektów izotopowych.
[1] S. Bolving, P. E. Hansen, Curr. Org. Chem. 4, 19 (2000).
[2] D. A. Singleton, A. A. Thomas, J. Am. Chem. Soc. 117, 9357 (1995).
[3] E. Caytan, G. S. Remaud, E. Teneilleau, S. Akoka, Talanta, 71, 1016 (2007).
[4] S. Jankowski, J. Marczak, A. Olczak, M. L. Główka, Tetrahedron Lett. 47, 3341 (2005).
28
K–9
Synteza 2-alkilideno-1-oksoheterocykli z wykorzystaniem
reagentów Hornera-Wadswortha-Emmonsa
Tomasz Janecki, Anna Albrecht, Jacek F. Koszuk, Edyta Warzycha, Tomasz Wąsek
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka, 90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116
Związki zawierające szkielet α-alkilidenolaktonu lub laktamu 2 są dobrze
rozpoznaną grupą produktów naturalnych i syntetycznych posiadających różnorodne
właściwości biologiczne, m.in. antynowotworowe, bakteriobójcze czy grzybobójcze [1].
Do tej pory opracowano wiele metod syntezy tej klasy związków [2]. Jedna z tych metod,
która zyskuje ostatnio coraz większe znaczenie, polega na wykorzystaniu reagentów
typu Wittiga 1 dla wprowadzenia do pierścienia laktonu lub laktamu fragmentu
alkilidenowego [3].
n = 1,2; P = Ph3PBr, (RO)2PO; X = O, NR; Y = CR2, O, NR
Prace prowadzone od pewnego czasu w naszym laboratorium znacznie poszerzyły
zakres tej metody i umożliwiły efektywną syntezę takich klas połączeń jak 3-alkilidenodihydrofuran-2(3H)-ony, 3-alkilidenopirolidyn-2-ony, 4-alkilidenoizoksazolidyn-5-ony,
4-alkilidenoizoksazolidyn-3-ony czy 4-alkilopirydazyn-3(2H)-ony [4].
Wiele z otrzymanych przez nas związków zostało przebadanych biologicznie
i wykazuje silną aktywność cytotoksyczną.
L iteratura
[1] Hoffmann HMR., Rabe J. Angew. Chem.,Int. Ed. Engl. 1985, 24, 94.
[2] GowriSankar S., Lee ChG., Kim JN. Tetrahedron Lett. 2004, 45, 6949.
[3] Janecki, T W Targets in Heterocyclic Systems: Organophosphorus reagents as a versatile tool in the
synthesis of α-alkylidene-γ-butyrolactones and α-alkylidene-γ-butyrolactams, Attanasi, O. A.; Spinelli, D.,
Eds.; Italian Society of Chemistry, Rome, 2006; Vol. 10, strony 301-320.
[4] Albrecht A., Kędzia J., Koszuk JF., Warzycha E., Janecki T. Tetrahedron Lett. 2006, 47, 2353.; Janecki
T., Wąsek T., Różalski M., Krajewska U., Studzian K., Janecka A. Bioorg. Med. Chem. Lett. 2006, 16,
1430.; Janecki T., Błaszczyk E., Studzian K., Janecka A., Krajewska U., Różalski M. J. Med. Chem. 2005,
48, 3516 i odnośniki tam cytowane.
29
K – 10
Enancjomeryczne azirydynohydroksyalkilofosfoniany –
synteza i przekształcenia
Joanna Drozd i Andrzej E. Wróblewski
2-Aminofosfoniany jako izostery β-amino kwasów należą do grupy związków mających udokumentowaną aktywność biologiczną. Najdogodniejszą drogą otrzymywania podstawionych 2-amino-1-hydroksyfosfonianów jest addycja fosforynów dialkilowych do odpowiednio N-ochronionych α-aminoaldehydów. W zaproponowanej przez
nas metodzie w reakcji Abramowa jako syntetyczne ekwiwalenty serynali wykorzystano
konfiguracyjnie stabilne N-[(R)-(1-fenyloetylo)]azirydyno-(2S)- oraz N-[(S)-(1-fenyloetylo)]azirydyno-(2R)-karboksyaldehydy 1. W reakcji z fosforynem dietylowym otrzymano
cztery enancjomerycznie czyste azirydynohydroksyfosfoniany 2. Przedstawione zostaną
metody przekształcania fosfonianów 2 w enancjomerycznie czyste aminohydroksyalkilofosfoniany 3, 4 i 5 (Schemat 1).
Schemat 1.
30
K – 11
Zastosowanie cukrów prostych w syntezie receptorów molekularnych
oraz związków wykazujących czynność biologiczną
Sławomir Jarosz
Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk
Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa
Tel. (022) 343 23 22; [email protected]
W tym komunikacie będą zaprezentowane dwie ogólne metodologie wykorzystania cukrów w syntezie tzw. ‘fine chemicals’. Pierwsza z nich dotyczy funkcjonalizacji
najbardziej dostępnego disacharydu – czyli sacharozy – ukierunkowanej na syntezę
makrocyklicznych receptorów – analogów eterów koronowych i azakoronandów (droga a w Schemacie 1). Druga (droga b w Schemacie 1) przedstawia wykorzystanie prostych monosacharydów w syntezie polihydroksy-lowych związków karbobicyklicznych
– potencjalnych inhibitorów glikozydaz (tego typu związki, ale w postaci racemicznej,
mają udokumentowaną wysoką aktywność biologiczną).
Badania finansowane z Grantu Nr PBZ-KBN-126/T09/07 Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
31
K – 12
Dioctan metylenu jako prekursor formaldehydu w katalitycznych
układach dwufazowych
Filip Stefaniak, Michał Fedoryński
Politechnika Warszawska, Wydział Chemiczny
Zakład Technologii i Biotechnologii Środków Leczniczych
Uprzednio stwierdzono, że estry winylowe wstępują w reakcje z niektórymi karboanionami, wytwarzanymi techniką katalizy przeniesienia międzyfazowego (phase
transfer catalysis – PTC).1
Mechanizm tych reakcji polega na hydrolitycznym wytworzeniu aldehydu z estru
winylowego, przyłączeniu karboanionu do grupy karbonylowej i szybkim O-acylowaniu aldolowego adduktu przez ester winylowy.
Stwierdziliśmy, że dostępny dioctan metylenu (1) w warunkach PTC jest dogodnym prekursorem formaldehydu, który wstępuje w reakcje z szeregiem czynników nukleofilowych, tworząc produkty z dobrymi wydajnościami,2 np.:
[1] M. Mąkosza, M. Fedoryński, Roczniki Chem., 46, 533 (1972); M. Fedoryński, I. Gorzkowska, M. Mąkosza, Synthesis, 1977, 120.
[2] F. Stefaniak, M. Fedoryński, Na pograniczu chemii i biologii, 16, 213 (2006).
32
K – 14
Synteza pochodnych kwasów 2,3-diaminokarboksylowych
na drodze utleniającej dimeryzacji enolanów tytanu(IV)
Dariusz Cież
Wydział Chemii UJ, Zakład Chemii Organicznej,
ul. R. Ingardena 3, 30-060 Kraków
Kwasy 2,3-diaminokarboksylowe są blokiem budulcowym wielu naturalnych
substancji o udokumentowanej aktywności biologicznej, antybiotyków, azamakrocykli, związków heterocyklicznych, które znajdują zastosowanie jako pomocniki chiralne w syntezach asymetrycznych. Ich odporność na działanie proteaz sprawia, że są
wykorzystywane również w chemii medycznej i farmakologii. Zdolność chelatowania
metali przez kwasy 2,3-diaminokarboksylowe sprawia, że związki te wykorzystuje się
do syntezy ligandów kompleksujących metale promieniotwórcze (technet). Kompleksy
takie stosowane są następnie w zaawansowanych badaniach medycznych nad oddziaływaniami leków z receptorami, transportem aktywnych molekuł w organizmach
żywych, immunologii i onkologii.
Znanych jest szereg metod syntetycznych umożliwiających otrzymywanie chiralnych kwasów 2,3-diaminokarboksylowych, jednak w większości przypadków polegają one na kilkuetapowych reakcjach. Brak ogólnej metody, złożone procedury lub
trudnodostępne substraty i związane z tym wysokie koszty syntez sprawiają, że istnieje
zainteresowanie poszukiwaniem nowych rozwiązań w zakresie preparatyki kwasów
2,3-dikarboksylowych.
W oparciu o nasze dotychczasowe badania nad utleniającą dimeryzacją enolanów tytanu estrów i amidów 2-podstawionych kwasów karboksylowych chcielibyśmy
przedstawić kilka alternatywnych rozwiązań dotyczących syntezy kwasów 2,3-diaminokarboksylowych, a także ich pochodnych. Proponowana przez nas metoda polega
na dwuetapowej syntezie powyższych układów, które tworzą się w wyniku utlenienia
otrzymanego wcześniej enolanu tytanu(IV) estru bądź amidu 2-podstawionego kwasu
karboksylowego. Podstawniki przy atomach węgla C-2 są następnie przekształcane
w grupy aminowe. Reakcje utleniającej dimeryzacji enolanów tytanu znane były dotychczas dla grupy pochodnych kwasów arylooctowych. Ich rozszerzenie na pochodne
2-podstawionych kwasów karboksylowych otwiera możliwości prostej i wydajnej syntezy szeregu nowych połączeń, których uzyskanie na innej drodze jest niemożliwe lub
bardzo pracochłonne. 33
K – 15
Nowa Metoda Syntezy ß-Aminokwasów i ß-Laktamów
Zawierających Grupę α-Trifluorometylową
Jakub Jakowiecki, Rafał Loska i Mieczysław Mąkosza
Instytut Chemii Organicznej PAN, ul. Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa 42, skr. poczt. 58
tel. 022-3432334, fax: 022-6326681, e-mail: [email protected]
Reakcja heksafluoropropenu, HFP, z N-tlenkami aromatycznych azyn biegnie
drogą 1,3-dipolarnej cykloaddycji z utworzeniem odpowiednich izoksazolidyn. Tendencja do odtwarzania układu aromatycznego powoduje, że te pierwotne produkty
cykloaddycji są nietrwałe – rozpad wiązania N—O prowadzi do hydroksyperfluoropropylowych pochodnych azyn, które tracąc HF tworzą fluorki kwasów α-heteroaryloperfluoropropionowych ulegające dalszym przemianom.1,2
1,3-Cykloaddycja HPF do nitrenów prowadzi natomiast do trwałych adduktów
– izoksazolidyn, w których w wyniku katalitycznego uwodornienia następuje redukcyjne rozszczepienie wiązania N—O, co prowadzi do fluorków fluorowanych N-alkilo
β-aminokwasów. Następcza reakcja wewnątrzcząsteczkowego acylowania prowadzi
do fluorowanych β-laktamów. W przypadku, gdy redukcję prowadzi się w obecności
kwasów, grupa aminowa jest protonowana, i nie ulega acylowaniu, co pozwala otrzymać estry fluorowanych β-aminokwasów
1. R. Loska, M. Mąkosza, Mendeleev Communications, 2006, 161-163.
2. R. Loska, M. Mąkosza, Chem. Eur. J., 2008, w druku.
34
K – 16
Nowa reakcja syntezy skondensowanych węglowodorów
poli(hetero)aromatycznych jako materiałów dla organicznej elektroniki
Piotr Bałczewski, Agnieszka Bodzioch, Marek Koprowski
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, Zakład Chemii Heteroorganicznej,
Pracownia Chemii Metalo- i Metaloidoorganicznej, 90-363 Łódź, Sienkiewicza 112
[email protected]
Płaskie cząsteczki węglowodorów (hetero)aromatycznych o znacznej delokalizacji
elektronowej oraz ich metaloorganiczne chelaty znalazły zastosowanie w organicznej elektronice do wyrobu nowej generacji cienkowarstwowych urządzeń optoelektronicznych, wykorzystujących zasadę działania organicznej diody fotoluminescencyjnej
i tranzystora wysokopolowego.1,2
Połączenia te znalazły również zastosowanie jako ligandy w katalizatorach metaloorganicznych oraz jako związki czynne biologicznie, takie interkalatory DNA, związki
o działaniu przeciwnowotworowym i przeciwwirusowym, jak np. rebekamycyna czy
staurosporyna.3
O
Ar I
X
O
Z
Ar II
Y
Ar I
X
Ar III
Ar II
Y
Z
X, Y, Z = heteroatomy (N, P, S, O)
Ar III
Opracowana w naszej pracowni reakcja transformacji pochodnych diarylometanolu do układu 1,2,3,6,7,10-heksahydroksylowanego antracenu4, pozwoliła na rozszerzenie w dalszych badaniach spektrum połączeń na pochodne poliheteroaromatyczne o skondensowanych pierścieniach aromatycznych zawierających atom azotu,
które wykazały wysokie wydajności fotoluminescencji w zakresie światła widzialnego.
W komunikacie zostaną przedstawione nowe wyniki badań dotyczące opracowanej reakcji.
L iteratura :
[1] Higly Efficient OLEDs with Phosporescent Materials, H. Yersin (Ed.), Wiley-VCH Velag GmbH&Co. KGaA,
Weinheim, 2008.
[2] Anthony, J.E., Giershner, J., Landis, C.A., Parkin, S.R., Sherman, J.B., Bakus, R.C., Chem. Comm. 2007,
4746-4748.
[3] Pakhak, R., Nahlapo, J.M., Govender, S., Michael, J.P., Van Oterlo, W.A.L., Tetrahedron, 2006,
2820-2830.
[4] Bałczewski, P., Koprowski, M., Bodzioch, A., Marciniak, B., Różycka-Sokołowska, E.J.Org.Chem., 2006,
71, 2899-2902. Badania wykonano w ramach realizacji grantu MNiSzW Nr N204 022 32?0620.
35
K – 17
Mechanistyczne studia [2+3] cykloaddycji
C,C,N-trifenylonitronu do 3,3,3-trichloro-1-nitropropenu-1
Radomir Jasiński
Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Organicznej
31-155 Kraków, ul. Warszawska 24, e-mail: [email protected]
Obliczenia B3LYP/6-31G* sugerują, że pomimo silnej π-deficytowości
(IP=10,8eV), 3,3,3-trichlorometylo-1-nitropropen-1 powinien ulegać cykloaddycji do
C,C,N-trifenylonitronu wg mechanizmu uzgodnionego Obliczenia te wskazują jednak
na ekstremalnie asymetryczny charakter stanów przejściowych zlokalizowanych na teoretycznie możliwych ścieżkach reakcyjnych.
Potwierdzenie kwantowochemicznych prognoz przynoszą badania laboratoryjne.
Jak ustalono, w tytułowej reakcji powstaje jedynie 2,3,3-trifenylo-4-nitro-5-trichlorometyloizoksazolidyna (wyd. ~100%). Analiza widm NMR dowodzi, że trans stereokonfiguracja dipolarofila zostaje w toku reakcji utrwalona w produkcie. Pomiary kinetyczne pozwoliły ustalić, że entalpia aktywacji cykloprzyłączenia wynosi 10,81kcal/mol zaś
entropia aktywacji –33,3cal/mol·K. Parametry aktywacji reakcji 1+2 są zatem typowe
dla cykloaddycji uzgodnionych. Potwierdzenie niejonowego charakteru cykloprzyłączenia przynoszą badania kinetycznego efekt rozpuszczalnikowego. Jak ustalono, stała wrażliwości w równaniu Dimrotha dla tytułowej reakcji wynosi zaledwie –0,013.
36
K – 18
Kwasy karboksylowe jako substraty w syntezie ketonów i aldehydów
M. Gliński
Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska
Aldehydy i ketony znajdują liczne zastosowania w syntezie organicznej, są często wykorzystywane w procesach tworzenia nowych wiązań węgiel-węgiel. Naturalna
dostępność większości kwasów karboksylowych oraz bogactwo przemian jakim mogą
one ulegać powoduje, że związki tej klasy są chętnie wykorzystywane jako surowiec
do dalszych transformacji. Ketonizacja kwasów karboksylowych realizowana w zakresie temperatur 523 – 723 K w warunkach przepływowych w obecności katalizatora
MOX/nośnik (M = Mn, Ce, Zr, Th; nośnik = Al2O3, SiO2, TiO2) jest jedną z metod
syntezy ketonów [1]:
2 RCOOH → RCOR + H2O + CO2
Gdy w reakcji biorą udział dwa różne kwasy to produktami mogą być trzy różne ketony. Tą metodą można otrzymać ketony symetryczne z wydajnością około 85%
i ketony niesymetryczne z wydajnościami rzędu 50-60% [1]. Wariantem tej metody jest
użycie kwasu mrówkowego jako jednego z substratów reakcji:
RCOOH + HCOOH → RCHO + H2O + CO2
W przypadku reakcji prostołańcuchowych kwasów monokarboksylowych otrzymuje się wydajności aldehydów rzędu 50-60% [2].
Gdy użycie kwasów karboksylowych w reakcji jest niedogodne (niska lotność,
ciało stałe), to w ich miejsce można zastosować estry alkilowe tych kwasów [3, 4]:
2 RCOOC2H5 → RCOR + 2 C2H4 + H2O + CO2
Katalityczna ketonizacja estrów alkilowych kwasów dikarboksylowych prowadzi
do cykloalkanonów [5, 6]:
(CH2)n(COOC2H5)2 → cyklo(CH2)nCO + 2 C2H4 + CO2 + H2O
Wydajności ketonów bardzo silnie zależą od wielkości tworzącego się pierścienia. Tą metodą można otrzymać cyklopentanon, cykloheksanon, cykloheptanon, cyklooktanon i cyklononanon odpowiednio z wydajnościami 60, 52, 50, 7 i 5%.
Ketonizacja niektórych bezwodników kwasów monokarboksylowych jest wygodną metodą syntezy ketonów:
(RCO)2O → RCOR + CO2
L iteratura :
[1] M. Gliński, J. Gibka, Polish J. Chem., 78 (2004) 299.
[2] M. Gliński, A. Kozioł, D.Łomot, Z. Kaszkur, Appl.Catal.A:Gen.,323 (2007) 77.
[3] S. Swann, E. Appel, S. Kistler, Ind. Eng. Chem, 76 (1934) 1014. [4] M. Gliński, J. Szudybill, React. Kinet. Catal. Lett., 77 (2002) 335.
[5] M. Gliński, W. Szymański, D. Łomot, Appl. Catal. A: Gen., 281 (2005) 107.
[6] M. Gliński, M. Kaszubski, React. Kinet. Catal. Lett., 82 (2004) 157.
37
K – 19
Cykloaddycja (S)-N-(1-fenyloetylo)-C-fosforylowanego
nitronu do octanu winylu. Mutarotacja
3-(O,O-dietylofosforylo)-5-hydroksyizoksazolidyn
Dorota G. Piotrowska
Reakcje 1,3-dipolarnej cykloaddycji nitronów z alkenami stanowią dogodną metodę otrzymywania izoksazolidyn, prekursorów użytecznych w syntezie różnorodnych
związków o potencjalnej aktywności biologicznej, m.in. β-amino kwasów, β-laktamów,
amino cukrów, jak również izoksazolidynowych mimetyków nukleozydów. Wśród różnych dipolarofili reagujących z nitronami na szczególną uwagę zasługuje octan winylu,
gdyż tworzące się 5-acetoksyizoksazolidyny 1, jako strukturalne analogi 1-O-acetylo2-deoksyfuranoz 2, są dogodnymi materiałami w reakcji Vorbrüggena.
W wyniku cykloaddycji nitronu 3 tworzą się cztery izomeryczne izoksazolidyny [(3S,5R)-4, (3R,5S)-4, (3S,5S)-4 i (3R,5R)-4] w proporcji 58:34:2:6. Trzy z nich
[(3S,5R)-4, (3R,5S)-4 i (3R,5R)-4] wyodrębniono z dobrymi wydajnościami (odpowiednio 48, 18 i 4%) w wyniku oczyszczania na kolumnie chromatograficznej. Amonoliza
cykloadduktów 4 prowadzi do utworzenia 5-hydroksyizoksazolidyn 5, związków zawierających funkcję hemiacetalową. I tak, potraktowanie izoksazolidyny (3S,5R)-4 wodnym roztworem amoniaku prowadzi do utworzenia mieszaniny izomerów (3S,5R)- 5
i (3S,5S)-5, z której w wyniku krystalizacji wydzielono wyłącznie izomer trans (3S,5R)-5.
W chloroformowym roztworze w czasie 48 godzin z izomeru trans (3S,5R)-5 tworzy
się równowagowa mieszanina (20:80) izomerów cis i trans, odpowiednio (3S,5S)-5
i (3S,5R)-5 (Schemat 1).
Schemat 1.
38
K – 20
Nowa Strategia Syntezy Biofosforanów
i Ich Analogów Strukturalnych
w Oparciu o Połączenia Fosforoorganiczne P(III)
Wojciech Dąbkowski, Łucja Kazimierczak
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych
Polskiej Akademii Nauk
Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź
Chemiczna synteza biofosforanów stanowi bardzo istotne zagadnienie zwłaszcza
że opracowane w tej dziedzinie metody mogą być również zastosowane w syntezie
innych makromolekuł. Pomiędzy pierwszą fosforylacją opisaną przez Emila Fischera,
(1914), a obecnymi zautomatyzowanymi metodami fosforylacji czy fosfitylacji minęło
94 lata intensywnych badań. Wymagały one rozwiązania szeregu problemów, które dotyczyły doboru odpowiednich odczynników fosfitylujących, fosforylujących, grup
ochronnych i aktywatorów.
Nasze badania nad syntezą i stereochemią połączeń trikoordynacyjnego fosforu oraz ich zastosowania w procesach fosfitylacji pozwoliły na opracowanie nowej
metody syntezy fosforylowanych biomolekul. W komunikacie zostaną przedstawione
wyniki prac własnych dotyczące nowej drogi syntezy wybranych klas biofosforanów.
Przedyskutowane zostaną również poglądy dotyczące mechanizmu aktywacji procesu
fosfitylacji.
Podziękowania: praca finansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
(projekt badawczy nr: 1 T09A 139 30)
39
K – 21
Chiralne fosfarutenoceny – źrodło nowych
efektywnych ligandów difosfinowych
Marek Stankevič,a Duncan Carmichaelb
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Sklodowskiej,
b
Laboratoire Hétéroéléments et Coordination (DCPH), CNRS-UMR 7653, École Polytechnique,
Route de Saclay, 91128 Palaiseau Cedex, France
a
Dynamiczny w ciągu ostatnich lat rozwój metod syntezy różnych klas związków
organicznych związany jest z opracowaniem wielu dogodnych i efektywnych transformacji, zachodzących przy udziale katalizatorów wywodzących się z kompleksów metali
przejściowych bądź zachodzących w obecności chiralnych cząsteczek organicznych
jako katalizatorów. W procesach zachodzących z udziałem kompleksów metali związki fosforu(III), a w szczególności fosfiny zawierające trzy wiązania fosfor-węgiel, są
najczęściej używanymi ligandami. Budowa fosfin oraz obecność centrum asymetrii w
cząsteczce fosfiny mają kluczowy wpływ na aktywność i stereoselektywność kompleksu, a co za tym idzie, jego użyteczność syntetyczną. Duże znaczenie fosfin w katalizie
jest powodem niesłabnącego zainteresowania opracowywaniem nowych efektywnych
metod syntezy tego typu związków, a w szczególności chiralnych fosfin, posiadających
centrum chiralności na atomie fosforu bądź w łańcuchu węglowym fosfiny. Wśród dotąd otrzymanych chiralnych fosfin związki na bazie szkieletu metalocenowego wykazywały znaczną aktywność i stereoselektywność w badanych procesach asymetrycznych.
Wymienić tu należy takie ligandy jak JOSIPHOS czy TANIAPHOS (Schemat 1). Szkielet
metalocenowy w tych difosfinach ze względu na swoją objętość oraz sztywność konformacyjną stabilizuje tworzące się kompleksy z metalami przejściowymi, natomiast obecność chiralności planarnej metalocenu umożliwia kontrolę stereoselektywności. Zmodyfikowanie szkieletu metalocenowego w takich difosfinach poprzez inkorporowanie,
atomu fosforu w jeden z pierścieni metalocenu powinno znacząco zmienić właściwości
elektronowe uzyskanych ligandów, co powinno mieć w konsekwencji duży wpływ na
katalityczną aktywność ich kompleksów z metalami. Przedstawione tutaj wyniki dotyczą
syntezy enancjomerycznie czystych ligandów o ogólnym wzorze 1 (Schemat 1) oraz ich
wykorzystanie w reakcji uwodornienia dehydroaminokwasów oraz izomeryzacji alkoholi allilowych.
Schemat 1
40
K – 22
Chiralne receptory molekularne o wyższej symetrii
oparte na szkielecie sacharozy
Bartosz Lewandowski, Sławomir Jarosz
Tel. (022) 343 23 22; [email protected]
Od kilku lat nasz zespół zajmuje się wykorzystaniem sacharozy w syntezie organicznej jako chiralnego bloku budulcowego. Szczególnie interesujące wydaje się
użycie tego, najpopularniejszego dwucukru jako szkieletu dla chiralnych receptorów
typu eterów koronowych lub aza-koronandów.1
Ostatnio zaproponowaliśmy interesującą ścieżkę syntetyczną prowadzącą do
C2-symetrycznych receptorów, w której kluczową rolę odgrywała katalizowana solami
miedzi (I) cykloaddycja alkin-azydek (reakcja zaliczana do grona ‘click-chemistry’).
Udało nam się otrzymać makrocykle będące zarówno produktem reakcji międzycząsteczkowej (zawierające 2 cząsteczki sacharozy) jak i wewnątrzcząsteczkowej.2
Wyniki te zachęciły nas do wykorzystania podobnego podejścia w celu otrzymania bardziej złożonych receptorów (przykłady w schemacie 1). Rezultaty tych badań
zostaną zaprezentowane w tej prezentacji.
Schemat 1.
[1] Brzuszkiewicz, A.; Ciunik, Z.; Jarosz, S.; Listkowski, A.; Lewandowski, B.; Tetrahedron, 2005, 8485
(analogi eterów koronowych); Jarosz, S.; Lewandowski, B.; Carbohydr. Res., 2008, in press (analogi
aza-koronandów).
[2] Jarosz, S.; Listkowski, A.; Lewandowski, B.; Synthesis, 2008, in press
41
K – 23
Ferrocenylowe tioimidany i hydroksytiazole
Anna Wronaa, Janusz Zakrzewskia
a
Katedra Chemii Organicznej, Uniwersytet Łódzki, 90-136 Łódź, Narutowicza 68
słowa kluczowe: ferrocen, reakcja Mitsunobu, tioimidany, hydroksytiazole.
Reakcja ferrocenu z S=C=N-COOEt prowadzi, z dobrą wydajnością do tioamidu 11. Związek ten ulega S-alkilowaniu z halogenkami alkilowymi, prowadzącemu do
tioimidanów 22. Te same związki powstają z 1 i odpowiednich alkoholi w warunkach
reakcji Mitsunobu. Reakcja ta została wykorzystana do syntezy redoks – aktywnych koniugatów biomolekuł zawierających grupy hydroksylowe (cukry, steroidy, nukleozydy).
W przypadku, gdy podstawnik przy atomie siarki R = R’CH2 może ulegać deprotonowaniu, związki 2 cyklizują do hydroksytiazoli 3. Związek 3 (R’= p-nitrofenyl)
wykazuje silne właściwości optyczne drugiego rzędu.
[1] D. Plażuk, J. Zakrzewski, A. Rybarczyk Pirek, S. Domagała, J. Organomet. Chem., 690, 2005, 4302-4308;
[2] A. Wrona, J. Zakrzewski, M. Palusiak, J.Organomet. Chem., 693, 2008, 263-268.
42
K – 24
Termodynamicznie trwałe dupleksy równoległe [RP-PS]-DNA/RNA
Piotr Guga, Magdalena Janicka, Anna Maciaszek, Beata Rębowska, Genowefa Nowak
Zakład Chemii Bioorganicznej, CBMiM PAN, Sienkiewicza 112, 90-363
Tiofosforanowe analogi oligodeoksyrybonukleotydów stanowią ważne narzędzia
w badaniach biochemicznych metabolizmu kwasów nukleinowych, w których wykorzystuje
się ich bliskie pokrewieństwo strukturalne z naturalnymi cząsteczkami DNA. Ich korzystną
cechą jest zwiększona odporność na działanie nukleaz. Badania nad stereozdefiniowanymi
PS-DNA pokazały jednak, że posiadają one również pewne unikalne cechy w porównaniu
z niemodyfikowanymi oligonukleotydami, prawdopodobnie wynikające ze zlokalizowania
przeważającej części ładunku ujemnego wiązania internukleotydowego na atomie siarki.1
Pomiary dichroizmu kołowego dla próbki [All-RP-PS]-dA12 zmieszanej równomolowo z matrycą
U12 wykazały, że podczas obniżania temperatury próbki ogrzanej do 85°C (całkowicie
zdenaturowanej) ma miejsce proces asocjacji już w temperaturze ok. 70°C, przy czym kształt
zarejestrowanych widm CD nie odpowiadał żadnej ze struktur kwasów nukleinowych opisanych
dotychczas w literaturze. Wyniki te, w kontekście wcześniejszych obserwacji2 o powstawaniu
trypleksu RNA/[RP-PS]-DNA/RNA, sugerowały powstawanie w równomolowej mieszaninie
termicznie trwałego dupleksu równoległego stabilizowanego wiązaniami Hoogsteena. Hipotezę
potwierdzono stosując [PO]- i [All-RP-PS]-d(GAGGAAAGAGAG) i matrycę 2’-OMe-RNA
komplementarną w sensie Hoogsteena, dla których wykonano pomiary Tm. Dla mieszaniny (PO)d(GAGGAAAGAGAG) i matrycy 2’-OMe-RNA nie stwierdzono przejścia fazowego, natomiast
dla mieszaniny [All-RP-PS]-d(GAGGAAAGA GAG) i matrycy stwierdzono Tm=59°C. Wyniki te
potwierdzono stosując oligonukleotyd (All-Rp-PS)-d(GAGGAAA GAGAG) znakowany na 5’
końcu znacznikiem BHQ i oligonukleotydy komplementarne na sposób Hoogsteena znakowane
fluoresceiną. Stwierdzono, że podczas dysocjacji termicznej obie nici tworzą kompleks trwały aż
do temperatury ok. 60°C (pH 7,4). Wykonano wstępne modelowania molekularne zmierzające
do określenia struktury badanego dupleksu równoległego. Stwierdzono możliwość istnienia
mostka wodnego spinającego atom tlenu grupy karbonylowej (w pozycji 2 uracylu i cytozyny
w niciach RNA) i atom siarki w internukleotydowym wiązaniu tiofosforanowym o konfiguracji
RP. Odległość pomiędzy tymi atomami wynosi bowiem ok. 3,7 Å dla konfiguracji absolutnej
RP i 5,8 Å dla konfiguracji SP. Odpowiedni fragment cząsteczki dupleksu został zbudowany
z wykorzystaniem bazy nukleotydowej programu HyperChem przy założeniu konformacji A
obydwu nici. Cząsteczki optymalizowano metodą BIO+(CHARMM). Znaleziona odległość 3,7 Å
pomiędzy atomem siarki wiązania internukleotydowego i atomem tlenu w pozycji 2 pirymidyny
jest w dobrej zgodności z odległością 3.64 Å znalezioną dla prostego modelu tiofosforan
dimetylowy-formaldehyd połączonych dwiema cząsteczkami wody optymalizowanym metodą
DFT. Aby określić dystrybucję ładunku w niemostkowych atomach grupy internukleotydowej
zsyntezowano oligomer z włączonym nukleotydem selenofosforanowym znakowanym selenem77 i wykonano pomiary stałych sprzężenia 31P-77Se w pojedynczych niciach i w kompleksie
z matrycą 2’-OMe-RNA komplementarną wg schematu wiązań Hoogsteena.
[1] Frey, P. A., and R. D. Sammons. 1985. Bond order and charge localization in nucleoside phosphorothioates. Science 228:541-545.
[2] Guga, P., M. Boczkowska, M. Janicka, A. Maciaszek, S. Kuberski, W. J. Stec. 2007. Unusual thermal stability of RNA/[Rp-PS]-DNA/RNA triplexes containing a homopurine DNA strand. Biophys. J. 92:2507-2515.
Badania finansowane przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, projekt badawczy 3 T09A 072 26 oraz
projekt Sieć Naukowa „Chemia Bioorganiczna i Biologia Strukturalna”
43
K – 25
Synteza analogów alkaloidów izochinolinowych
i ich zastosowanie w asymetrycznej katalizie
Zbigniew Kałuża
Instytut Chemii Organicznej, PAN, 01-224 Warszawa, ul. Kasprzaka 44
Związki naturalne, takie jak np. alkaloidy, aminokwasy i ich pochodne są szeroko
stosowane jako ligandy w asymetrycznej katalizie opartej na metalach lub też jako
organoktalizatory. Pomimo iż często uzyskuje się w ten sposób doskonałe rezultaty,
ograniczona ilość tanich, łatwo dostępnych w obu enancjomerycznych formach
produktów naturalnych stanowi istotne ograniczenie.
Alkaloidy piroloizochinolinowe oraz izochinolinowe są od wielu lat obiektem
intensywnych badań ze względu na ich wysoką i różnorodną aktywnoś biologiczną [1].
Jednakże związki te nie są dostępne handlowo, a ich synteza jest skomplikowana, co
skutecznie uniemożliwia wykorzystanie ich w syntezie asymetrycznej.
W komunikacie zostanie zaprezentowana stereoselektywna synteza z łatwo
dostępnych piroloizochinolin 1 [2,3] prostych analogów alkaloidów izochinolinowych 2,
ich zastosowanie w asymetrycznej katalizie na przykładzie addycji dietylocynku
do benzaldehydu. Omówiona zostanie również synteza nowych N,P-ligandów 3,
oferujących wysoką wydajność chemiczną (pow. 90%) i nadmiary enancjomeryczne
(do 93%) w reakcji asymetrycznego allilowania malonianu dietylu katalizowanego
kompleksami palladu.
[1] Chrzanowska, M. D. Rozwadowska. Chem. Rew. 2004, 3341-3370
[2] Mostowicz, D.; Wójcik, R.; Dołęga, G.; Kałuża, Z. Tetrehedron Lett. 2004, 6011-6015
[3] Kałuża, Z.; Mostowicz, D.; Dołega, G.; Wójcik, R.; Mroczko, K. Tetrahedron, 2006, 943
44
K – 26
Badania nad syntezą C-glikozydów.
Addycja związków jodocynkoorganicznych do ramnalu
Piotr Świerk, Wiesław Szeja
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii. Wydział Chemiczny.
Politechnika Śląska. Gliwice
C-glikozydy znajdują szerokie zastosowanie w syntezie biologicznie aktywnych
związków1 2. Stwierdzono, że glikozydy cukrów 2,3-nienasyconych wykazują aktywność
przeciwnowotworową. Badania modelowe wykazują, że ich analogi C-glikozydowe
powinny być bardziej efektywne ze względu na większą stabilność w płynach ustrojowych.
W ramach tego projektu opracowano syntezę syntonów C-glikozydowych3.
Związki jodocynkoorganiczne pochodnych jodków alkilowych, są stosowane
w różnych syntezach4. Opisane metody ich otrzymywanie są skomplikowane
i czasochłonne5 6. Opracowano prostą i efektywną metodę otrzymywania związków
jodocynkoorganicznych (2) w reakcji ω-jodoalkilowych eterów fenoli z aktywowanym
cynkiem. Związki te otrzymano z wydajnością ilościową w czasie od 1-3 godzin
w zależności od rodzaju podstawnika w pierścieniu aromatycznym.
Następnie przeprowadzono badania nad addycją tych związków do ramnalu
(1) w obecności kwasu Lewisa BF3*OEt2. Otrzymano C-glikozydy pochodne cukru
2,3-nienasyconego (3) z dobrymi wydajnościami i umiarkowaną stereoselektywnością
(stosunek izomerów α/β: 2/1 -3/1). Strukturę otrzymanych związków określono
metodami spektroskopowymi.
L iteratura :
[1] A. Dondoni and A. Marra Chem. Rev. 2000, 100, 4395-4421
[2] Y. Du and R J. Lindhardt Tetrahedron 54, 1998, 9913 – 9959
[3] P. Świerk ,,Badania nad syntezą glikokoniugatów, pochodnych związków aromatycznych” – praca dyplomowa, Wydział Chemiczny, Gliwice 2007
[4] P. Knochel, J Juan J. Almena Perea, P. Jones Tetrahedron 1998, 54, 8275-8319
[5] M. J. Cook, M. J. E. Fletcher, D. Gray, P. J. Lovell and T. Gallagher Tetrahedron 2004, 60, 5085-5092
[6] R. T. Skerlj, Y. Zhou, T. Wilson, G.J. Bridger J. Org. Chem. 2002, 67, 1407
45
K – 27
Transformacja amin trzeciorzędowych w odczynniki alkilujące
pod działaniem pochodnych chloro-1,3,5-triazyny
Beata Kolesińska, Zbigniew J. Kamiński
2-Chloro-4,6-dimetoksy-1,3,5-triazyna (1a), 2,4-dichloro-6-metoksy-1,3,5-triazyna (1b) i/lub 2,4,6-trichloro-1,3,5-triazyna (1c) (chlorek cyanuru) w reakcji z aminami trzeciorzędowymi 2a-h tworzą czwartorzędowe sole N-triazynyloamoniowe 3a-h,
alkilujące anion chlorkowy do odpowiednich chlorków alkilowych 5a-f.
W reakcji alkilowania anionu chlorkowego aminami trzeciorzędowymi o zróżnicowanych podstawnikach przy atomie azotu R1≠R2≠R3 obserwowany był następujący
szereg reaktywności: benzyl ~ allil > metyl > etyl > n-propyl > n-butyl >> fenyl. Tylko
w przypadku napiętych układów bicyklicznych reakcja alkilowania zachodziła z otwarciem pierścienia i w przypadku tropinonu prowadziła do mieszaniny produktów.
Sole N-triazynyloamoniowe innych nukleofilów 6a-h, niedostępne wprost z odpowiednich prekursorów triazynowych, zostały otrzymane w reakcji wymiany anionu
chlorkowego na Iˉ, Brˉ, SCNˉ, C6H5Oˉ, CH3COOˉ. Produkty ich alkilowania otrzymane zostały z wydajnościami od 55 do 90%.
Prace były finansowane w ramach projektu badawczego PBZ-KBN-126/T09/15.
46
K – 28
Studies on the reactions of Pt(0) complexes
with sulfur rich heterocycles
Holm Petzold,1) Jaroslaw Romanski,2) Grzegorz Mloston,*2) Wolfgang Weigand*1)
1)
Institute for Inorganic and Analytical Chemistry, University of Jena, Jena, Germany
2)
Department of Organic & Applied Chemistry, University of Lodz, Lodz, Poland
e-mail: [email protected] (G. M.); [email protected] (W. W.)
1,2,4-Trithiolanes 1 belonging to the class of ‘sulfur rich’ heterocycles as well as
the corresponding S-oxides 2 were isolated from natural sources [1].
Several methods for preparation of 1,2,4-trithiolanes were described and are
mostly based on application of aromatic and/or cycloaliphatic thioketones under
‘sulfur transfer conditions’ [2]. Thermal [2+3]-cycloreversion of 1 can be applied to
generate illusive thiocarbonyl S-sulfides (thiosulfines) 3 existing in equilibrium with
dithiiiranes 4 [2,3].
In recent papers we reported smooth cycloreversion of 1,2,4-trithiolane ring
in the presence of some Pt(0) complexes leading to dithiolato-complexes 5 and
platinathiiranes 6. Similar studies were carried out with S-oxides of selected 1,2,4trithiolanes [1,3]. Structures of isolated complexes and reaction mechanisms leading
to the ring opening of 1,2,4-trithiolanes will be presented.
[1] H. Petzold, S. Bräutigam, H. Görls, W. Weigand, J. Romanski, G. Mloston, Eur. J. Inorg. Chem., 2007,
5632, and references cited therein.
[2] a) G. Mloston, J. Romanski, H. P. Reisenauer, G. Maier, Angew. Chem., Int. Ed., 2001, 40, 393-396.
b) G. Maier, H. P. Reisenauer, J. Romanski, H. Petzold, G. Mloston, Eur. J. Org. Chem. 2006, 3721-3729.
[3] W. Weigand, S. Bräutigam, G. Mloston, Coord. Chem. Rev. 2003, 245, 167, and references cited therein.
47
K – 29
Terpenowe cis-ß-amino alkohole – synteza i zastosowanie
do asymetrycznych redukcji
Marek P. Krzemiński
Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Chiralne β-amino alkohole stanowią ważną grupę związków organicznych.
Znalazły szerokie zastosowanie w syntezie asymetrycznej, głównie jako pomocniki
chiralne, ligandy katalizatorów czy chiralne bloki budulcowe.1 W chemii związków
boroorganicznych 1,2-amino alkohole są prekursorami oksazaborolidyn. Od czasu
zastosowania oksazaborolidyny uzyskanej z 1,1-difenyloprolinolu do asymetrycznej
redukcji ketonów boranem przez Corey’a, Bakshi’ego i Shibate2 obserwuje się
zainteresowanie poszukiwaniem oraz zastosowaniami nowych oksazaborolidyn.3
W niniejszym komunikacie przedstawione zostaną metody otrzymywania cis-βamino alkoholi z α- i β-pinenu4, 2- i 3-karenu5 oraz pochodnych bicyklo[2.2.1]heptanu,
które przygotowano w prostych, kilkuetapowych syntezach, a ich struktury potwierdzono
metodami spektroskopowymi i analizą rentgenograficzną. Tytułowe amino alkohole
przekształcano w B-alkoksy-oksazaborolidyny w reakcjach trialkoksyboranów
z odpowiednimi amino alkoholami i używano ich bez wydzielania z mieszaniny
reakcyjnej do enancjoselektywnych redukcji ketonów alkilowo-arylowych boranem.
B-Metoksy-oksazaborolidyny otrzymane z α- i β-pinenu katalizowały redukcje
acetofenonu z najwyższymi wydajnościami i nadmiarami enancjomerycznymi (97% ee).
W przypadku oksazaborolidyn z 2- i 3-karenu najlepsze enancjoselektywności redukcji
(99% ee) uzyskano stosując do otrzymania katalizatora triizopropoksyboran. Redukcja
ketonów katalizowana oksazaborolidynami z 2- i 3-karenu prowadziła do alkoholi
o przeciwnych konfiguracjach. Oksazaborolidyny pochodne aminoalkoholi o szkielecie
bicyklo[2.2.1]heptanu otrzymano z kamfory, α-fenchenu i norbornenu. Porównując
oksazaborolidyny z kamfory, α-fenchenu i norbornenu nie zaobserwowano wpływu
sterycznego grup metylowych na enancjoselektywność redukcji acetofenonu.
Łatwa synteza enancjomerycznie czystych amino alkoholi z β-pinenu i 3-karenu
oraz prosta i efektywna procedura redukcji sprawiają, iż te związki są bardzo dobrymi
prekursorami oksazaborolidyn – katalizatorów do redukcji ketonów alkilowo arylowych
boranem.
[1] Ager, D. J.; Prakash, I.; Schaad, D. R. Chem. Rev. 1996, 96, 835.
[2] Corey, E. J.; Bakshi, R. K.; Shibata, S. J. Am. Chem. Soc. 1987, 109, 5551.
[3] Cho, B. T. Tetrahedron, 2006, 62, 7621.
[4] Krzemiński, M. P.; Wojtczak, A. Tetrahedron Lett. 2005, 46, 8299.
[5] Krzemiński, M. P. Zgłoszenie patentowe: PL383483.
48
K – 30
Badanie mechanizmu desulfuracji 5’-O-tiofosforanów nukleozydów
katalizowanej przez rHINT-1
Agnieszka Krakowiak, Magdalena Ozga, Wojciech J. Stec
Zakład Chemii Bioorganicznej, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN,
Hint-1 (histidine triad nucleotide binding protein-1) wykazuje zdolność degradacji
wiązania P-N w AMP-lizynie i AMP-alaninie z szybkością ok. 1 nmol min-1µg-1.1
Niedawno określono stereochemię tego procesu i stwierdzono, że proces hydrolizy
wiązania P-N biegnie dwuetapowo, z utworzeniem kowalencyjnego kompleksu
enzym-substrat.2 Zaobserwowano, że AMPS – produkt reakcji hydrolizy wiązania P-N
w AMPS-Trp – ulega dalszej reakcji utraty siarki, a ostatecznym produktem reakcji
jest AMP. Okazało się, że konwersja AMPS do AMP katalizowana przez r-Hint-1
przebiega z szybkością 0,2 nmol min-1µg-1. Celem naszych badań jest wyjaśnienie
mechanizmu desulfuracji NMPS katalizowanej przez białko Hint-1. Określone zostały
kinetyczne parametry procesu utraty siarki przez AMPS (Km = 227 µM i kcat=0,21 s-1).
Ponadto zbadano, z jaką szybkością degradowane są również inne 5’-O-tiofosforany
nukleozydów, a uzyskane wyniki można uszeregować następująco: GMPS> AMPS>
CMPS> dGMPS> dAMPS>dCMPS>>TMPS. Na podstawie analitycznej reakcji
z AgNO3 stwierdzono, iż jednym z produktów reakcji jest H2S. Dane te świadczą,
iż w warunkach in vivo enzym Hint-1 może być odpowiedzialny za konwersję 5’tiofosforanów do 5’-monofosforanów nukleozydów.
Analogi oligonukleotydów zawierające funkcję tiofosforanową w każdym
wiązaniu internukleotydowym (PS-oligo), mimo podwyższonej w stosunku do
naturalnych oligonukleotydów odporności na działanie obecnych w każdej komórce
enzymów nukleolitycznych, ulegają powolnej hydrolizie do 5’-tiofosforanów
deoksyrybonukleozydów (5’-O-dNMPS). Te produkty degradacji z powodzeniem
wykorzystywanych w terapii antysensowej PS-oligonukleotydów, oporne na
działanie nukleotydaz i fosfataz, są metabolizowane do odpowiednich fosforanów,
lecz mechanizm procesu desulfuracji pozostaje niewyjaśnionym. Także 5’-Oamidotiofosforany wybranych nukleozydów bądź ich analogów, zaproponowane jako pro-leki nowej generacji,3 ulegają konwersji do 5’-O-dNMPS, i odpowiednio do 5’O-dNMP. Na podstawie uzyskanych wyników sformułowano hipotezę, iż enzymem
odpowiedzialnym za proces konwersji NMPS->NMP jest hydrolaza Hint-1, białko
należące do rodziny triady histydynowej (HIT), które uczestniczy w metabolizmie
antysensowych tiofosforanowych oligonukleotydów.
[1] Bieganowski P. i wsp., J. Biol. Chem., (2002), 277, 10852.
[2] Krakowiak A. i wsp., Chem. Comm. 2007, 2163
[3] Song H. i wsp., Antimicrob. Agents Chemother., (2002), 46, 1357.
Badania realizowano w ramach działalności statutowej CBMiM PAN w Łodzi.
49
K – 31
Synthesis of Aib-containing endothiopeptides via
the ‘azirine/oxazolone method’
Artur Budzowski, Benno Bischof, and Heinz Heimgartner
Organisch-chemisches Institut der Universität Zürich, Winterthurerstrasse 190,
CH-8057 Zürich, Switzerland
In the last few years, we have shown that 2,2-dimethyl-2H-azirin-3-amine 1
is a very useful Aib-synthon in peptide synthesis [1,2]. The crucial coupling is the
reaction of a N-protected amino acid with 1 leading to the corresponding N-protected
dipeptide amide. The analogous reaction of 1 with a N-protected amino thioacid yields
dipeptides with a terminal thioamide group. On treatment with ZnCl2, a rearrangement
to the isomeric endothiodipeptide occurs [3,4]. Analogously, the (Aib-Pro)-synthon 2
reacts with thiobenzoic acid to give 3, which can be isomerized to 4. According to this
methodology, we synthesized the tetrapeptide 5 from the thioacid of Val and 1 and
coupling of two suitably protected Val-Ψ(CS)-Aib units. Similarly, thiopeptides of type 6
and 7 were prepared following the same concept by using the dipeptide synthon 2.
references :
[1] N. Pradeille, O. Zerbe, K. Moehle, A. Linden, H. Heimgartner, Chem. Biodiv. 2005, 3, 1127.
[2] W. Altherr, A. Linden, H. Heimgartner, Chem. Biodiv. 2007, 4, 1144.
[3] J. Lehmann, A. Linden, H. Heimgartner, Helv. Chim. Acta 1999, 82, 888; Tetrahedron 1999, 55, 5359.
[4] R. A. Breitenmoser, H. Heimgartner, Helv. Chim. Acta 2001, 84, 786.
50
K – 32
Kompleksy difosfin z boranem:
nieoczekiwana reaktywność 1,8-bis(difenylofosfino)naftalenu
Krzysztof Owsianik1, Marian Mikołajczyk1, Marek Cypryk1
Michał W. Wieczorek2, Agnieszka Balińska2, Remi Chauvin3
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, Polska Akademia Nauk
ul. Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź. E-mail: [email protected]
2
Instytut Chemii i Ochrony Środowiska, Akademia im. Jana Długosza,
al. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa
Laboratoire de Chimie de Coordination, CNRS, 205 route de Narbonne, 31077 Toulouse, France
1
3
Kwasowy charakter atomu boru w BH3 determinuje jego elektronoakceptorowe
właściwości w reakcjach m.in. z takimi ligandami jak fosfiny, które łatwo tworzą
związki kompleksowe. Obecność drugiej grupy fosfinowej w ligandach difosfinowych
w znaczący sposób wpływa na reaktywność takich ligandów o czym przekonaliśmy się
badając reakcje kompleksu boranowego BH3(SMe2) z różnymi difosfinami.
Zaobserwowano możliwość przeprowadzenia reakcji monoborowania
1,8-bis(difenylofosfino)naftalenu oraz brak produktu diborowania mimo zastosowania
nadmiaru odczynnika kiedy jako rozpuszczalnik zastosowano THF (ATHF). Natomiast
nieoczekiwany przebieg miała reakcja przeprowadzona w chlorku metylenu (ACH2Cl2)
lub chloroformie jak też w obecności MeI lub CF3SO3Me. W tych warunkach otrzymano
produkt w postaci cyklicznego kationu boranowego, który został scharakteryzowany
m.in. za pomocą analizy rentgenostrukturalnej. Obliczenia DFT (Density Functional
Theory) pozwoliły na ustalenie prawdopodobnego mechanizmu tworzenia się tego
produktu, które przebiega z jednoczesną redukcją halogenowodoru.
51
K – 33
Badanie konformacji heksa i oktapeptydów,
zawierających kilka reszt dehydroaminokwasowych
R. Latajkaa, M.Jewgińskib, M. Makowskib, P. Kafarskia,b
a
Zakład Chemii Bioorganicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska,
Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,
b
Instytut Chemii, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 48, 48-052 Opole
Dehydropeptydy określa się jako grupę związków zawierających w łańcuchu
peptydowym jedną lub więcej reszt α,β-dehydroaminokwasowych. Są to zarówno
substancje pochodzenia naturalnego [1], produkowane przez bakterie i grzyby, jak
i otrzymywane na drodze syntezy. Związki te stanowią bardzo interesujący obiekt
badań konformacyjnych. Obecność w cząsteczce wiązania C=C i wynikająca z tego
hybrydyzacja typu sp2 na atomach węgla powoduje nie tylko usztywnienie łańcucha
bocznego, ale ma wpływ na konformację całej cząsteczki. Specyficzne właściwości
strukturalne są podstawą wykorzystania dehydroaminokwasów jako czynników
służących do modyfikacji konformacji peptydów. Wprowadzenie odpowiedniej reszty
do łańcucha głównego cząsteczki umożliwia otrzymanie układu o określonej aktywności
biologicznej [2,3]. Nasze badania, dotyczące krótkich peptydów, zawierających jedną
lub dwie reszty dehydroaminokwasowe, wskazują na duża różnorodność preferencji
konfirmacyjnych dla tej grupy związków [4].
Następnym krokiem są badania konformacji heksapeptydów, zawierających dwie
oraz oktapeptydów zawierających cztery reszty dehydroaminokwasowe (ΔAla, ΔZPhe
i ΔEPhe) w łańcuchu peptydowym.
Najbardziej stabilne konformery H2N-Gly-ΔEPhe-Phe-Gly-ΔEPhe-Phe-OH*TFA
uzyskane na podstawie obliczeń wprogramie X-PLOR
Badania zostały wykonane za pomocą technik NMR (eksperymenty 2D i 1D) oraz metody dynamiki molekularnej
[1] K.K. Bhandary, V.S. Chauhan, Biopolymers (1993) 33, 209
[2] S.F. Brady, D.W. Cochran, R.F. Nutt, F.W. Holly, C.D. Bannett, W.J. Paleveda, P.E. Curley, R. Saperstein, D. Weber, Int. J. Peptide Protein Res. (1984) 28, 212
[3] S. Imazu, Y. Shimoshigashi, H. Kodama, KL. Sakaguchi, M. Waki, T. Kato, N. Izumiya, Int. J. Peptide
Protein Res. (1988) 32, 298
[4] R. Latajka, M. Makowski, M. Jewginski, M. Pawelczak, H. Koroniak, P. Kafarski, New J. Chem. (2006)
30, 1009.
52
K – 34
Analogi nukleozydo-5’-O-difosforanów zawierające wiązanie P-P
Damian Błaziak, Agata Jagiełło, Aleksandra Pietkiewicz, Wojciech J. Stec
Badania nad reaktywnością nukleozydo 5’-O-[2-tio-1,3,2-oksatiafosfolanów] doprowadziły do stwierdzenia, że reakcja otwarcia pierścienia OTP w obecności DBU za
pomocą O,O-dialkilo H-fosfonianów lub O,O-dialkilo H-tiofosfonianów prowadzi do
utworzenia nukleozydo 5’-O-[α-tio-β-O,O-dialkilo]hypofosforanów bądź, odpowiednio, -[α,β-ditio-β-O,O-dialkilo]hypofosforanów. Stopniowa dealkilacja za pomocą tbutyloaminy oraz trimetylobromosilanu doprowadziła do otrzymania kolejnych analogów nukleozydo 5’-O-difosforanów. Utlenianie siarkowych analogów hypofosforanów
doprowadziło do otrzymania odpowiednich związków z zachowaniem wiązania P-P.
Badania realizowane w ramach grantu nr 3 T09A 059 28 „Reakcje kondensacji 2-nukleozydo-2-tio (seleno, okso)-1,3,2-oksatiafosfolanów z fosforanami, pirofosforanami
i ich pochodnymi”
53
K – 35
Efekt stereoelektronowy w molekułach dziewięcioczłonowych
cyklicznych acetali
Wojciech Migda i Barbara Rys
Zakład Chemii Organicznej Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego
30-060 Kraków ul. Ingardena 3, e-mail: [email protected]
Analiza konfromacyjna izomerycznych benzodioksonin przeprowadzona w oparciu o modelowanie cząsteczkowe metodą DFT oraz obliczenia parametrów spektralnych w widmach NMR metodą GIAO/DFT pozwoliła na wyznaczenie konformacji
molekuł badanych połączeń. W najniżej energetycznych konformerach fragment acetalowy przyjmuje geometrię gauche+/gauche+.
Obliczone metodą NBO energie stabilizacji wynikające z oddziaływań stereoelektronowych nO → σ∗ (delokalizacji wolnej pary elektronowej atomu tlenu na orbital
antywiążący wiązania C-O) pokazały, że najwyższe energie stabilizacji występują dla
konformerów g+/gˉ oraz dla geometrii, w której jeden z kątów torsyjnych ugrupowania
C-O-C-O-C jest równy 900 a więc innych niż globalne minima.
Podstawniki przy anomerycznym atomie węgla wpływają na zmniejszenie energii stabilizacji wynikającej z delokalizacji elektronów poprzez zmianę długości wiązań
i kątów torsyjnych.
Konformacja stanu podstawowego molekuły jest wynikiem kompromisu pomiędzy stabilizującymi oddziaływaniami stereoelektronowymi oraz odpychającymi oddziaływaniami sterycznymi.
54
Synteza estrów arylowych kwasu (R,R)-winowego
K – 36
Robert Cysewski, Jacek Gawroński
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Chemii, Grunwaldzka 6, 60-780 Poznań
[email protected]
Kwas winowy (KW) jak i jego pochodne już od ponad 150 lat stanowią doskonałe źródło chiralności i mają szerokie zastosowanie jako materiał wyjściowy do produkcji wielu związków organicznych o znaczeniu praktycznym (np. leki). Estry alifatyczne
KW mają szerokie zastosowanie w nowoczesnej syntezie organicznej, opisano już wiele
metod ich otrzymywania a chemia KW posiada już wiele obszernych opracowań książkowych. W przypadku estrów arylowych istnieje w literaturze tylko jeden patent z roku
1898, który opisuje otrzymywanie estru difenylowego kwasu winowego. Niestety, ani
oryginalny przepis ani jego modyfikacje nie prowadzą do otrzymania opisanego estru
difenylowego.
Kwas winowy ma dwie grupy hydroksylowe przy chiralnych atomach węgla. Ma
to wpływ na właściwości KW oraz możliwość zastosowania znanych metod estryfikacji.
Zaproponowano nową syntezę estrów arylowych według schematu stosując ochronę
grup hydroksylowych w formie pochodnej benzylidenowej.
Według tej metody otrzymano nieznane wcześniej estry kwasu (R,R)-winowego
z różnorodnymi fenolami.
55
K – 38
Syntezy i wybrane transformacje N-tlenków imidazolu funkcjonalizowanych
grupą estrową lub alkiloestrową
Syntheses and selected transformations of imidazole N-oxides functionalized
with an ester or alkylester moiety
Marcin Jasiński1, Grzegorz Mlostoń*1, Heinz Heimgartner2
Uniwersytet Łódzki, Zakład Związków Heteroorganicznych, 90-136 Łódź;
2
Organisch-chemisches Institut der Universität Zürich, Winterthurerstrasse 190, CH-8057 Zürich
1
Ostatnio wykazano, że 2-niepodstawione N-tlenki imidazolu mogą być wykorzystane jako cenne prekursory biologicznie aktywnych związków takich jak imidazolo2-tiony1, imidazol-2-ony2, 2-cyjanoimidazole2 oraz 2-dicyjanometylidenoimidazole3.
Także niektóre N-tlenki imidazolu, wykazują właściwości przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze4. Wcześniej opisano syntezę N-tlenków imidazolu opartą na wykorzystaniu
naturalnych aminokwasów4a. Związki te występują w postaci soli wewnętrznej (zwitterionu) 1, co sprawia, że są one praktycznie nierozpuszczalne w typowych rozpuszczalnikach organicznych. Powoduje to zasadnicze ograniczenie w badaniach nad ich
właściwościami i reaktywnością.
Jako alternatywną strukturę pochodnych karboksylowych zaprojektowano serię
nowych N-tlenków 2 i 3 funkcjonalizowanych grupą alkiloestrową na atomie azotu
N(1) lub estrową na atomie węgla C(4) pierścienia imidazolu5. W oparciu o standardową metodologię, przeprowadzono syntezy z wykorzystaniem takich reagentów jak
estry aminokwasów, aldehydy oraz odpowiednie monooksymy diketonów, np. ester
etylowy kwasu 2-(hydroksyimino)-3-okso-butanowego. Omówione zostaną transformacje nowych pochodnych imidazolu 2 i 3 ze szczególnym uwzględnieniem reakcji
aminolizy min. przy użyciu (R)-2-fenyloetyloaminy. W wyniku tych reakcji otrzymano
optycznie czynne pochodne amidowe typu 4.
L iteratura :
[1] Mlostoń G., Gendek T., Heimgartner H., Helv. Chim. Acta 1998, 81, 1585.
[2] Mlostoń G., Celeda M., Prakash G. K. S., Olah G. A., Heimgartner H., Helv. Chim. Acta 2000, 83, 728.
[3] Mlostoń G., Jasiński M., Heimgartner H., Linden A., Helv. Chim. Acta, 2006 89, 1304.
[4] a) Lettau H., Huhn P., Schneider R., Stenger P., Hossbach R., Stiebitz B., Pharmazie 1991, 46, 412. b) G.
Aguirre, M. Boiani, H. Cerecetto, A. Gerpe, M. Gonzales, Y. Fernandez Sainz, A. Denicola, C. Ochoa
de Ocariz, J. J. Nogal, D. Montero, J. A. Escairo, Arch. Pharm. Pharm. Med. Chem 2004, 337, 259.
[5] M. Jasiński, G. Mlostoń, H. Heimgartner, Helv. Chim. Acta 2008, submitted.
56
Postery
P 1 – P 114
P–1
Synteza Nowych Diaminowych Pochodnych
Pentacyklo[5.4.1.02,6.03,10.05,9]undekan-8,11-dionu
Jarosław Romański*, Grzegorz Mlostoń, Karolina Staniewska
Uniwersytet Łódzki, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Narutowicza 68, 90-136 Łódź,
Podstawową metodą otrzymywania imin (zasad Schiffa) są reakcje związków karbonylowych (aldehydów lub ketonów) z aminami pierwszorzędowymi. Te proste reakcje
wymagają czasem zastosowania katalizatora lub podwyższonej temperatury. Powstające iminy są związkami, których oczyszczanie sprawia często trudności, gdyż łatwo
ulegają one rozkładowi. W tych przypadkach otrzymane zasady Schiffa używa się do
dalszych reakcji w stanie nieoczyszczonym.
Iminowe pochodne dionu 1 są bardzo mało poznane i niewiele jest doniesień
w literaturze na ich temat i w szczególności dotyczą pochodnych monoketonu 4 [1].
W ramach prowadzonych badań podjęto próby otrzymania pochodnych aminowych typu 3 i 5 stosując diaminy alifatyczne z zablokowaną jedną z grup NH2.
Prowadząc reakcje w etanolu wobec kwasu p-toluenosulfonowego (PTSA) otrzymano
odpowiednie iminy typu 2, które następnie poddano redukcji (NaBH4) oraz reakcji
usunięcia grupy zabezpieczającej. Otrzymane związki aminowe typu 3 i 5 stanowią
nową, nieopisaną dotychczas grupę pochodnych ketonów 1 i 4, które mogą znaleźć
zastosowanie np. w syntezie N-tlenków imidazoli typu 6.
[1] T. Sasaki, S. Eguchi, T. Kiriyama, Tetrahedron Lett., 1971, 2651; P. Singh, J. Org. Chem., 1979, 44,
843; S. G. Bott, A. P. Marchand, K. A. Kumar, D. Vidyanand, D. Xing, W. H. Watson, R. P. Kashyap,
R. A. Sachleben, J. Chem. Crystallogr., 1995, 25, 633. W. Liebenberg, J. J. Van der Walt, C. J. Van der
Schyf, Pharmazie 2000, 55, 833; W. J. Geldenhuys, S. F. Malan, T. Murugesan, C. J. Van der Schyf,
J. R. Bloomquist, Bioorg. Med. Chem., 2004, 12, 1799;
59
P–2
Badania pomiędzy strukturą a aktywnością peptydów opioidowychanalogi TAPP modyfikowane ß3-homo-aminokwasami
D.Wilczyńska, A.Olma
Instytut Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Łódzka
ul. Żeromskiego 116, 90-927 Łódź
Ważną rolę w projektowaniu cząsteczek peptydomimetyków o dobrze zdefiniowanej strukturze odgrywa wbudowywanie w sekwencje peptydowe aminokwasów
niekodowanych. Na szczególną uwagę, obok aminokwasów α,α-dipodstawionych,
zasługują β-aminokwasy. β-Aminokwasy należą do aminokwasów naturalnych, znacznie rzadziej występujących w przyrodzie niż α-aminokwasy. Są one elementami wielu
biologicznie i farmakologicznie ważnych związków jak również są często wykorzystywane w chemii medycznej i biochemii. Interesujący jest fakt, że peptydy zbudowane
wyłącznie z β-aminokwasów przyjmują dobrze zdefiniowane konformacje (10-, 12-,
14-, 16- 20-helisy) już dla heksamerów. Wbudowanie β-aminokwasów w sekwencje
peptydu zmienia jego właściwości, zwiększa odporność na hydrolizę enzymatyczną.
W prezentowanym komunikacie przedstawiamy serię nowych analogów µ-selektywnego peptydu opioidowego TAPP (Tyr-D-Ala-Phe-Phe-NH2) w których Tyr i/oraz
Phe zostały zastąpione resztami β3-homo-aminokwasów (β3-h-Tyr, β3-h-Phe). Odległość i wzajemne położenie pierścieni aromatycznych odgrywa ważną rolę w wiązaniu
z receptorami opioidowymi. Synteza tetrapeptydów (β3-h-Tyr-D-Ala-β3-Phe-Phe-NH2,
Tyr-D-Ala-β3-h-Phe-Phe-NH2 oraz β3-h-Tyr-D-Ala-β3-h-Phe-Phe-NH2) i tripeptydu (β3h-Tyr-β3-h-Phe-Phe-NH2) pozwoli na dokładniejsze określenie wpływu odległości i położenia pierścienia na aktywność biologiczną.
Potrzebne β3-h-aminokwasy otrzymane zostały przez homologację odpowiednich
Boc-α-aminokwasów w reakcji Arndta-Eisterta (schemat 1).
O
BocHN
OH
R
O
1)ClCO2Et, Et 3N, THF
-15oC, 1h
BocHN
N2
PhCOOAg, AcOEt
silikażel, 50oC, 30 min BocHN
OH
2) CH2N2
R
H
R
O
R= -CH2-C6H 4 (p-O-CH 2C6H 5) (Tyr (OBzl)), -CH 2C6H 5 (Phe)
Schemat 1. Homologacja Arndta-Eisterta
Syntezę peptydów prowadzono w roztworze stosując TBTU jako odczynnika
sprzęgającego wobec EDIA. Po odblokowaniu grup funkcyjnych i oczyszczeniu na
HPLC preparatywnym, budowa peptydów została potwierdzona metodami spektroskopowymi. Nowe analogi peptydów zostaną przebadane na wiązanie z receptorem
opioidowym.
60
P–3
Wysoce enancjoselektywna reakcja Friedela-Craftsa pochodnych
furanu z glioksalanami alkilowymi
Jakub Majera, Piotr Kwiatkowskia, Janusz Jurczak*,a,b
a
Instytut Chemii Organicznej PAN, 01-224 Warszawa;
b
Wydział Chemii UW, 02-093 Warszawa
Reakcję Friedela-Craftsa różnych furanów z glioksalanem n-butylu, można
przeprowadzić za pomocą katalitycznej ilości (2-5 mol%) kompleksu Ti(IV)
z 6,6’-Br2BINOLem. Użycie czystego optycznie liganda (6,6’-Br2BINOLu) pozwala
otrzymać produkty z bardzo wysokimi nadmiarami enancjomerycznymi, które
w większości przykładów przekraczają 90% ee. W reakcji biorą udział różne
2-monopodstawione furany (alkil, aryl, alkenyl, TMS), jak również dipodstawione
pochodne: 2,3-dimetylofuran i 2,4-dimetylofuran. Reakcję można przeprowadzić
w łagodnych warunkach (0-20°C), bez konieczności osuszania rozpuszczalnika.
Produktami reakcji są estry kwasów α-hydroksyfurylooctowych, które mogą znaleźć szerokie zastosowanie syntetyczne.1 Utlenienie pierścienia furanowego produktów
stwarza możliwość syntezy dihydropiranonów2,3 lub ich azotowych analogów,4 które
można przekształcić odpowiednio w pochodne cukrów2,3 lub azacukrów.4
[1] (a) Jurczak, J.; Kobrzycka, E.; Raczko, J. Polish J. Chem. 1999, 73, 29-41.
(b) Raczko, J. Polish J. Chem. 1999, 73, 77-87.
(c) Pikul, S.; Raczko, J.; Ankner, K.; Jurczak, J. J. Am. Chem. Soc. 1987, 109, 3981.
[2] Achmatowicz, O., Jr.; Burzynska, M. H. Carbohydr. Res. 1985, 141, 67-76.
[3] (a) Balachari, D.; O’Doherty, G. A. Org. Lett. 2000, 2, 863-866.
(b) Harris, J. M.; Keranen, M. D.; O’Doherty, G. A. J. Org. Chem 1999, 64, 2982-2983.
[4] Liao, L.-X.; Wang, Z.-M.; Zhang, H-X.; Zhou, W.-S. Tetrahedron: Asymmetry 1999, 10, 3649.
61
P–4
Pochodne adenozyny modyfikowane klasterami boru:
synteza 6N-[3-(para-karboran-1-yl)propionoamido] adenozyny
Błażej A. Wojtczak, Agnieszka Andrysiak, Zbigniew J. Leśnikowski*
Laboratorium Wirusologii Molekularnej i Chemii Biologicznej,
Centrum Biologii Medycznej PAN, ul. Lodowa 106, 93-232 Łódź
Słowa kluczowe: nukleozydy, karborany
Adenozyna jest składnikiem niektórych koenzymów, jej fosforylowane pochodne
cAMP, ADP i ATP biorą udział w procesach przenoszenia i magazynowania energii,
cAMP funkcjonuje jako regulator procesów wewnątrzkomórkowych, adenozyna jest
także składnikiem kwasów rybonukleinowych (RNA).1 Adenozyna i jej pochodne wykorzystywane są już obecnie jako leki przeciwzakrzepowe, rozkurczające naczynia krwionośne i przeciwzapalne, testowane są też na aktywność przeciwnowotworową. Krótki
w wielu przypadkach czas półtrwania tych pochodnych ogranicza często możliwości
wykorzystania zalet tej klasy połączeń.
Klastery boru stanowią nowy typ lipofilowych farmakoforów wykorzystywanych
w projektowaniu leków różnego typu. Zaletą klasterów boru w tym zakresie jest ich
ściśle zdefiniowana struktura w postaci regularnego dwudziestościanu zbliżona objętością do rotującego pierścienia benzenowego, wysoka lipofilowość, ortogonalność
i idąca za tym trwałość w warunkach fizjologicznych oraz oporność na katabolizm.2,3
Oczekuje się, że modyfikacja adenozyny w pozycji 6 klasterem boru, może zwiększyć
jej trwałość w środowisku biologicznym jak również, ze względu na zmianę lipofilowości, wpłynąć korzystnie na właściwości farmakokinetyczne.
W Pracowni Wirusologii Molekularnej i Chemii Biologicznej CBM PAN prowadzone są z powodzeniem badania nad metodami otrzymywania koniugatów nukleozydów (w tym adenozyny) i klasterów boru.4-6 W niniejszym komunikacie proponujemy
nową metodę modyfikacji adenozyny klasterem boru w obrębie zasady purynowej.
Metoda ta polega na reakcji sprzęgania kwasu 3-(para-karboran-1-yl)propionowego
z 2’,3’,5’-blokowaną adenozyną wobec odpowiedniego odczynnika kondensującego,
a następnie usunięciu grup ochronnych.
Podziękowania: Projekt finansowany częściowo w ramach grantu Ministerstwa Nauki
i Szkolnictwa Wyższego nr N405 051 32/3592.
L iteratura :
[1] Belardinelli, L.; Pelleg, A.; Eds., Kluwer Academic Publishers, Norwell, MA, 1995. Adenosine and adenine nucleotides: From molecular biology to integrative physiology, [2] Yamamoto, K.; Endo, Y.; Bioorg.
Med. Lett., 2001, 11, 2389-2392., [3] Endo, Y.; Yoshimi, T.; Miyaura, Ch., Pure Appl. Chem., 2003,
75, 1197-1205.,[4] Olejniczak, A. B.; Semenuk, A. Kwiatkowski, M.; Leśnikowski, Z.J. J. Organomet.
Chem., 2003, 680, 124-126., [5] Wojtczak, B.; Semenyuk, A.; Olejniczak, A.B.; Kwiatkowski, M.; Lesnikowski, Z.J.; Tetrahedron Lett., 2005, 46, 3969-3972., [6] Olejniczak, A.B.; Plesek, J.; Lesnikowski,
Z.J. Chem. Eur. J., 2007, 13, 311-318.
62
P–5
Efektywna synteza pochodnych kwasu migdałowego na drodze
alkilowania prostych arenów glioksalanem etylu
Jacek Kwiatkowski,a Jakub Majer,a Piotr Kwiatkowski,a Janusz Jurczaka,b *
b
a
Instytut Chemii Organicznej PAN w Warszawie
Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Reakcja alkilowania Friedela-Craftsa jest jedną z najefektywniejszych metod tworzenia wiązania węgiel-węgiel, której niezwykła użyteczność uzasadniona jest, między
innymi, możliwością zastosowania szerokiej gamy różnorodnych czynników alkilujących.1 Szczególnie interesujący jest wariant reakcji, w którym nukleofilem jest grupa
aldehydowa lub ketonowa, prowadzący do otrzymania pochodnych kwasu migdałowego. Znane są liczne przykłady reakcji pirogronianów lub glioksalanów z pochodnymi fenolu lub aniliny.2 Bardzo niewiele natomiast jest prac, w których wykorzystano
wspomniane związki karbonylowe w reakcjach alkilowania związków aromatycznych,
nie zawierających silnie aktywujących grup w pierścieniu.3
Prezentowana przez nas prosta i ogólna metoda syntezy pochodnych kwasu migdałowego oparta jest na reakcji glioksalanu etylu z różnorodnymi arenami, nie zawierającymi dodatkowych podstawników aktywujących.
Spośród przetestowanych kwasów Lewisa najlepszymi promotorami okazały się
SnCl4 oraz AlCl3. W reakcjach nie wymagających obecności rozpuszczalnika, prowadzonych w temperaturze pokojowej w obecności SnCl4, zarówno dla mono- jak i dipodstawionych alkilobenzenów osiągnięte zostały wydajności ≥ 80% oraz regioselektywności ≥ 96%. Dobre wyniki otrzymano także w reakcjach mezytylenu, durenu oraz
węglowodorów zawierających skondensowane pierścienie aromatyczne (n = 1÷4).
W przypadku zastosowania mniej aktywnego AlCl3, konieczne okazało się podwyższenie temperatury oraz wydłużenie czasu reakcji. Wydajności i regioselektywności otrzymane w reakcjach prowadzonych z udziałem AlCl3 okazały się także bardzo dobre
(wyd. ≥ 73%, regioselektywność ≥ 90%).
[1] Olah, G., A.; Friedel-Crafts and Related Reactions, Wiley-Interscience, New York, vols. 1-4, 1963-65.
[2] (a) Nagata, W.; Okada, K.; Aoki, T. Synth. Comm. 1979, 365. (b) Yuan, Y.; Wang, X.; Li, X.; Ding, K.
J. Org. Chem. 2004, 69, 146-149. (c) Si, Y-G.; Chen, J.; Li, F.; Li, J-H.; Qin, Y-J.; Jiang, B. Adv. Synth.
Catal. 2006, 348, 898-904. (d) Zhu, C.; Yuan, C.; Lu, Y. Synlett 2006, 8, 1221-1224.
[3] (a) Fuson, R., C.; Weinstock Jr., H., H.; Ullyot, G., E., J. Am. Chem. Soc. 1935, 57, 1803. (b) Fuson, R.,
C.; Gray, H.; Gouza, J., J. J. Am. Chem. Soc. 1939, 8, 1937-1940. (c) Riebsomer, J., L.; Stauffer, D.;
Glick, F.; Lambert, F. J. Am. Chem. Soc. 1942, 64, 2080
63
P–6
Badanie stabilności rybonukleozydów 4-pirymidynonu
oraz 6-pirymidynonu w środowisku kwasowym i zasadowym
Iwona Kaczyńska, Elżbieta Sochacka
Politechnika Łódzka, Instytut Chemii Organicznej, 90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116
Nukleozydy modyfikowane w obrębie zasady heterocyklicznej, wbudowane
w łańcuch syntetycznego oligonukleotydu, są często wykorzystywane w badaniach zależności pomiędzy strukturą a funkcją cząsteczek DNA i RNA zgodnie z podejściem
zwanym chemiczną mutagenezą [1].
Będące przedmiotem naszych zainteresowań modyfikowane nukleozydy RNA –
β-D-rybofuranozyd 4-pirymidynonu (H2U) [2] oraz β-D-rybofuranozyd 6-pirymidynonu, z uwagi na brak jednej z funkcji karbonylowych i atomu wodoru przy atomie azotu
w reszcie zasady heterocyklicznej, charakteryzują się zupełnie innymi możliwościami
tworzenia wiązań wodorowych w strukturach dupleksowych w porównaniu z kanoniczną urydyną. Wbudowanie tego typu nukleozydów w sekwencje oligonukleotydów metodą amidofosforynową na nośniku polimerowym wymaga uprzedniego sprawdzenia
ich trwałości w środowisku kwasowym i zasadowym.
Badania degradacji wiązania N-glikozydowego H2U i nukleozydu 6-pirymidynonu w 0.1M HCl, monitorowane przy pomocy HPLC, wykazały obecność zasady
heterocyklicznej jako jedynego produktu rozpadu wykazującego absorpcję w świetle
UV (potwierdzone poprzez porównanie z odpowiednim wzorcem), natomiast w 3.5%
roztworze kwasu dichlorooctowego w CH2Cl2 (odczynnik detrytylujący w syntezie oligonukleotydów) wiązanie N-glikozydowe nukleozydów okazało się trwałe.
Zdecydowanie mniejszą stabilność wykazały oba nukleozydy w środowisku zasadowym. Inkubacja β-D-rybofuranozydów 4 i 6-pirymidynonu w temp. pokojowej
w 0.01 M NaOH, jak również w mieszaninie 30% aq. NH3/EtOH (3÷1v/v) (układ
do deprotekcji grup zasadowo-labilnych w syntezie oligonukleotydów) powodowała
szybką degradację nukleozydów, przy czym produktem rozpadu nie była odpowiednia
zasada heterocykliczna [3]. Analiza i charakterystyka spektralna produktów degradacji
β-D-rybofuranozydów 4-pirymidynonu oraz 6-pirymidynonu została przeprowadzona
przy pomocy HPLC, spektroskopii UV, techniki FAB-MS oraz 1H NMR.
[1] D.J. Ernshaw, M.J. Gait, Biopolymers, 48 (2001) 39
[2] E. Sochacka, I. Frątczak, Tetrahedron Lett., 45 (2004) 6729
[3] G.M. Kheifets, V.A. Gindin, Russ. J. Org. Chem., 40 (2004) 560
64
P–7
Synteza 2-cyjano-1-tetralonów z 2-arylofenyloalkanonów
M. Szczepański, J. Wilamowski, J. J. Sepioł
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Pochodne 1-tetralonu stanowią cenny w syntezie organicznej układ, użyteczny
w syntezie związków aktywnych biologicznie. Powszechnie znane są pochodne 1-tetralonu jako leki przeciwrakowe i przeciwzapalne, jak również związki zapobiegające
objawom schizofrenii, środki cytotoksyczne, niektóre lignany i inne substancje czynne biologiczne.
Opracowano wydajną trzyetapową syntezę pochodnych 2-cyjano-1-tetralonów
z 2-aryloalkanali i 2-aryloalkanonów (schemat 1). Odpowiednie 2-aryloalkilomalononitryle 3 otrzymywano w wyniku kondensacji malononitrylu z odpowiednimi aldehydami
i ketonami 1 i redukcji powstałych 2-aryloalkilidenomalononitryli 2. W wyniku cyklizacji
3 w stężonym kwasie siarkowym(VI) otrzymywano cykliczne 2-cyjanoenaminy 4, które
bez izolowania poddawano hydrolizie do odpowiednich 2-cyjano-1-tetralonów 5.
Schemat 1. a:
CH2(CN)2; b: NaBH4; c: stęż. H2SO4; d: 10% H2SO4.
Stwierdzono, że w przypadku cyklizacji (1,3-diaryloprop-2-ylo)malononitryli 6, obie
grupy nitrylowe brały udział w cyklizacji, dając tetracykliczny związek 7 (schemat 2).
Schemat 2.
65
P–8
α-Amidoalkilo(arylo)sulfony jako substraty w syntezie ß-aminofosfonianów
Stefan Zawadzki, Witold Cynkier, Tadeusz Gajda
α-Amidoalkilo(arylo)sulfony 1 są w ostatnich latach szeroko wykorzystywane
w syntezie organicznej. Sulfony te są równoważnikami Boc-imin i okazały się efektywnymi akceptorami Michaela1-4.
W prezentowanym komunikacie przedstawiono reakcję fosfonooctanu trietylu
oraz 2-okso-propionianu dietylu 2 z amidosulfonami 1 w obecności wodorku sodu
jako zasady, która prowadzi do otrzymania z dobrymi wydajnościami diastereomerycznych β-aminofosfonianów 3.
Grupę Boc można łatwo usunąć z adduktów 3 działaniem kwasu p-toluenosulfonowego w CH2Cl2 otrzymując odpowiednie sole β-aminofosfonianów 4 z wydajnością
ilościową.
C(O)R1
R
Boc-HN
3
P(O)(OEt)2
EtOH, CH2Cl2
C(O)R1
R
PTSA, ∆
PTSA H3N
4
P(O)(OEt)2
Badania finansowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, projekt badawczy Nr 1 T09A
054030 (2005-2008).
L iteratura :
[1] Petrini M., Chem. Rev. 2005, 105, 3949-3977
[2] Klepacz A., Zwierzak A., Tetrahedron Lett. 2002,1079
[3] Zawadzki S., Zwierzak A., Tetrahedron 2004, 8505
[4] Nejman M., Śliwińska A., Zwierzak A., Tetrahedron 2005, 8536
66
P–9
Dogodna droga syntezy adduktów aza-Mority-Baylisa-Hillmana
z grupą fosfonową.
Anna Gajda, Tadeusz Gajda
Politechnika Łódzka, Instytut Chemii Organicznej, Żeromskiego 116, 90-924 Łódź
Addukty aza-Mority-Baylisa–Hillmana (aza-MBH) są ważnymi blokami budulcowymi w syntezie organicznej [1].
W prezentowanym komunikacie przedstawiono nową strategię syntezy trudno
dostępnych fosfonowych adduktów typu aza-MBH 4, opartą na olefinowaniu HorneraWadswortha-Emmonsa aminobisfosfonianów 3 za pomocą formaldehydu. Wyjściowe
aminobisfosfoniany 3 otrzymano w reakcji metylenobisfosfonianu 1 z N-Boc iminami,
generowanymi in situ z α-amidosulfonów 2 [2-4].
Badania finansowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, projekt badawczy Nr 1 T09A
0540 30 (2005-2008).
literatura :
[1] Basavaiah, D.; Rao, A. J.; Satyanarayana, T. Chem. Rev. 2003, 103, 811.
[2] Petrini, M. Chem. Rev. 2005, 105, 3949.
[3] Bernacka, E.; Klepacz, A.; Zwierzak, A. Tetrahedron Lett. 2001, 42, 5093.
[4] Klepacz, A.; Zwierzak, A. Tetrahedron Lett. 2002, 43, 1079.
67
P – 10
Oznaczanie składu enancjomerycznego kwasów
α-hydroksyfosfonowych za pomocą spektroskopii 31P nmr z wykorzystaniem
α-cyklodekstryny jako chiralnego czynnika solwatujacego
Gabriela Dziędzioła, Ewa Rudzińska, Łukasz Berlicki, Paweł Kafarski
Hydroksyfosfoniany jako strukturalne analogi naturalnych kwasów hydroksykarboksylowych wykazują różnorodną aktywność biologiczną, która wynika z faktu iż konkurują one z nimi o centra aktywne enzymów w wielu procesach metabolicznych. Znane są wśród nich inhibitory reniny, sfingomielinazy, proteazy HIV, białkowej fosfatazy
treoninowej czy monofosfatazy myo-inozytolowej. Wśród hydroksyfosfonianów znaleziono również związki o aktywności antybakteryjnej, antywirusowej i przeciwnowotworowej. Powszechnie wiadomo, że aktywność biologiczna związków organicznych zależy
od ich struktury przestrzennej. W ostatniej dekadzie pojawiło się wiele metod pozwalających na otrzymanie tych związków w formie czystej optycznie. Dlatego też ważna jest
dostępność szybkich i wiarygodnych metod pozwalających na określanie składu enancjomerycznego hydroksyfosfonianów. Obecnie oprócz polarymetrii i wysokosprawnej
chromatografii cieczowej do tego celu powszechnie stosuje się spektroskopię NMR.
Niemniej jednak w przypadku tej ostatnie techniki w większości przypadków konieczne
jest przeprowadzenie analizowanych związków w diastereoizomery. Bezpośrednie metody, nie wymagające derywatyzacji, dotyczą jedynie oznaczania metylowych i etylowych estrów kwasów hydroksyfosfonowych z wykorzystaniem chininy i cynchoniny jako
chiralnych czynników solwatujących i ich analizę za pomocą 31P NMR.
W niniejszej pracy zaproponowano szybką i wiarygodną metodę do analizy składu enancjomerycznego wolnych kwasów α-hydroksyfosfonowych za pomocą spektroskopii 31P NMR. Jako czynnika różnicującego użyto komercyjnie dostępnej α-cyklodekstryny. W ramach optymalizacji metody zbadano wpływ stężenia cyklodekstryny oraz
pD roztworu na efektywność enancjodyskryminacji (Δδ).
68
P – 11
Zoptymalizowany protokół syntezy naturalnej sekwencji
i analogów ramienia antykodonu trnaTrp E.Coli (aslTrp Cm32, ms2i6A37)
Grażyna Leszczyńska, Wojciech Czestkowski, Jakub Pięta, Andrzej Małkiewicz
Instytut Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Łódzka
słowa kluczowe: tRNATrp, hipermodyfikowane nukleozydy, N6-izopentenylo-2-metylotioadenozyna (ms2i6A), 2’-O-metylocytydyna (Cm)
Modyfikowane i hipermodyfikowane nukleozydy, występujące szczególnie licznie w
obszarze pętli antykodonu tRNA (głównie pozycje 34 i 37), stanowią jeden z najistotniejszych elementów strategii funkcjonowania aparatu ekspresji informacji genetycznej.
W naturalnej sekwencji ramienia antykodonu tRNATrp (E.Coli) występują dwie modyfikowane jednostki: 2’-O-metylocytydyna (Cm) w pozycji 32 oraz N6-izopentenylo2-metylotioadenozyna (ms2i6A) w pozycji 37.
W niniejszym komunikacie zostanie zaprezentowana nowa, wygodna metoda
chemicznej syntezy N6-izopentenylo-2-metylotioadenozyny (ms2i6A) oraz optymalizacja syntezy natywnej sekwencji ramienia antykodonu tRNATrp (Cm32, ms2i6A37) [1] oraz
trzech jej analogów (Rys.). Tytułowe sekwencje stanowią dobre modele do badania
wpływu struktura/funkcja modyfikacji w pozycji 32 i 37, a także ich skorelowanego
efektu na konformację i dynamikę ramienia antykodonu oraz parametry termodynamiczne oddziaływania kodon-antykodon w rybosomalnym procesie translacji [2].
Rys.
5’ — CCGGUCUCCAAAACCGG — 3’
5’ — CCGGUCmUCCAAAACCGG — 3’ 5’ — CCGGUCmUCCAi6AAACCGG — 3’ 5’ — CCGGUCmUCCAms2i6AAACCGG — 3’
Wymienione oligorybonukleotydy zsyntetyzowano metodą amidofosforynową
na nośniku polimerowym. W kluczowym etapie syntezy – utlenienie PIII do PIV – został z powodzeniem wykorzystany 0.15M roztwór I2 w układzie woda/pirydyna/THF
(3:20:45 v/v/v). „Markowana synteza” 10-meru z wykorzystaniem pochodnych ms2A
i i6A osadzonych na złożu CPG wykazała, że grupa 2-metylotio i wiązanie podwójne
w łańcuchu izopentenylowym jest odporne również na działanie 1M roztworu wodoronadtlenku tert-butylu w układzie dekan/acetonitryl.
Oligorybonukleotydy zostały odcięte od złoża jako 5’-O-DMTr-pochodne (tritylon) a następnie odblokowane i oczyszczone zgodnie ze zmodyfikowanym protokołem
na kolumience SepPak® (Waters). Struktury siedemnastomerów zostały potwierdzone
za pomocą spektrometrii masowej MALDI TOF.
L iteratura :
[1] Kierzek, E., Kierzek, R., Nucleic Acids Res., 2003, 31, 4472-4480
[2] Agris, P.F., Vendeix, F.A., Graham, W.D., J.Mol.Biol., 2007, 366(1), 1-13
69
P – 12
Koniugaty 5’-O-fosforanowych pochodnych nukleozydów
o działaniu przeciwwirusowym z karboksyamidami
N-blokowanych aminokwasów
Katarzyna Kulik, Ewa Radzikowska, Janina Baraniak, Wojciech J. Stec
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, Zakład Chemii Bioorganicznej,
Analogi nukleozydów pirymidynowych takie jak AZT i d4T stanowią ważną grupę
związków o działaniu przeciwwirusowym. Związki te po pokonaniu bariery błony komórkowej są wewnątrzkomórkowo fosforylowane odpowiednio do monofosforanów,
difosforanów i ostatecznie trójfosforanów.
Aktualne strategie badawcze skupiają się na poprawieniu aktywności terapeutycznej analogów nukleozydów. Projektuje się pronukleotydy, których koncepcja działania
opiera się na wyeliminowaniu pierwszego etapu fosforylacji tych związków i podawania dokomórkowo w formie monofosforanów. Wysoka polarność monofosforanów
nukleozydów znacznie utrudnia ich transport przez błony komórkowe. Jednakże reszta
fosforanowa stanowi dogodne miejsce przyłączenia lipofilowych nośników nazywanych
grupami maskującymi. Modyfikowane w ten sposób nukleotydy powinny wewnątrz komórek ulegać chemicznym oraz enzymatycznym przemianom prowadzącym do uwolnienia monofosforanu nukleozydu wywołującego pożądany efekt farmakologiczny.
Z danych literaturowych wiadomo, że nukleozydoamidofosforany pochodnych
aminokwasów stanowią potencjalną grupę proleków1,2.
W Zakładzie Chemii Bioorganicznej CBMM PAN została opracowana metoda syntezy N-acylowanych amidoestrów kwasu fosforowego takich karboksyamidów
jak acetamid, benzamid i nikotynamid, wykorzystująca jako odczynnik fosforylujący
2-chloro-1,3,2-oksatiafosfolan.3 Przedmiotem niniejszego komunikatu jest synteza koniugatów 5’-O-fosforanowych pochodnych AZT oraz d4T z karboksyamidami aminokwasów takich jak alanina
(3a), fenyloalanina (3b) oraz prolina (3c).
L iteratura
[1] Abraham T., Wagner C.R. Nucleosides & Nucleotides 1994, 13(9) 1891-1903
[2] Baraniak J., Kaczmarek R., Stec W.J. Tetrahedron Lett. 2000, 41, 9139-9142
[3] Baraniak J., Kaczmarek R., Wasilewska E., Korczyński D., Stec W.J. Tetrahedron Lett. 2004, 45, 4269-4272
Projekt realizowany w ramach grantu N204 075 32/2063
70
P – 13
Praktyczne podejście do syntezy nowych chiralnych bifosfin
pochodnych Norphos’u
K. Michał Pietrusiewicz, Oleg M. Demchuk, Katarzyna Glegoła, Grzegorz Wójciuk
Zakład Chemii Organicznej UMCS w Lublinie, ul. Gliniana 33, 20-614, Lublin, Polska
Odpowiedni dobór ligandu stanowi skuteczne narzędzie do zmiany aktywności
lub też selektywności metaloorganicznych kompleksów metali przejściowych stosowanych jako katalizatory w reakcjach katalitycznych. Często dogodną metodą syntezy
nowych chiralnych ligandów jest modyfikacja już istniejących, wysoce aktywnych, łatwo
dostępnych i z reguły tanich ligandów.
W oparciu o dobrze znaną C-stereogeniczną strukturę ligandu Norphos, zaproponowaliśmy serię modyfikacji prowadzących do otrzymania nowych chiralnych
bifosfin. Norphos otrzymywany jest w reakcji cykloaddycji cyklopentadienu do odpowiedniego tlenku trans-bisfosfiny, a następnie poddany jest rozdziałowi na enancjomery z udziałem DBTA. Nasza zoptymalizowana synteza Norphos’u pozwoliła na otrzymanie wielogramowych ilości obydwu enancjomerów tego ligandu wyjątkowo niskim
nakładem kosztów.
Opisane dotychczas syntezy kilku ligandów pochodnych Norphos’u były do tej
pory przeprowadzane w niezależny od Norphos’u sposób. Aby pokonać tę metodologiczną przeszkodę zaproponowaliśmy by wykorzystać nienasycone wiązanie Norphos’u do jego dalszego funkcjonalizowania.
Proste ligandy pochodne Norphos’u mogą być otrzymane przez metatetyczną
etenolizę (ROM) enancjomerycznie czystego tlenku Norphos’u. Z kolei podwójna cykloaddycja cyklopentadienu stworzyła możliwość powstania tlenków bi-Norphos’u.
Przykłady różnych transformacji Norphos’u a przede wszystkim syntezy ligandów
1 i 2 w formach optycznie czynnych oraz testy ich efektywności w modelowych reakcjach katalitycznych zostaną zaprezentowane.
* Badania finansowane w ramach grantu PBZ-KBN-118/T09/14
71
P – 14
Fosforoorganiczne pochodne chininy
Ł. Górecki, A. Mucha, P. Kafarski
Zakład Chemii Bioorganicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska
Cząsteczka chininy reprezentuje jedną z najbardziej atrakcyjnych naturalnych
struktur chiralnych. W konsekwencji, jest ona szeroko używana do konstruowania
stereoselektywnych katalizatorów do asymetrycznej syntezy organicznej, a także efektywnych czynników enancjodyskryminujących używanych w różnorodnych technikach
rozdziału i analizy. Przykładowo, O-karbamoilowe pochodne chininy są dobrymi selektorami chiralności, używanymi jako chiralne stałe podłoża w chromatografii pochodnych aminokwasów [1]. Działają także jako efektywne „shift reagents” w technikach
NMR pozwalając na określenie składu enancjomerycznego analizowanej substancji [2]. Fosforowe pochodne chininy mogłyby okazać się podobnie użyteczne, przy
czym analiza następowałaby poprzez proste i szybkie, zarówno w wykonaniu jak i interpretacji, widma 31P NMR. Wymaga to jednak syntezy stereochemicznie zdefiniowanych
związków fosforoorganicznych opartych na strukturze chininy, a następnie zbadania
ich właściwości enancjodyskryminujących.
W prezentowanym komunikacie przedstawiono wyniki badań dotyczących syntezy tego typu pochodnych. Zaproponowane modyfikacje osiągnięto poprzez transformację wiązania podwójnego do grupy karbonylowej, a następnie użycie takiego aldehydu w syntezie odpowiednich α-hydroksy- i α-aminofosfonianów. Przeprowadzono
także fosforylację grupy hydroksylowej z zastosowaniem fosfonochlorków.
[1] M. Lämmerhofer, P. Franco, W. Lindner, J. Separation Sci. (2006) 29, 1486-1496.
[2] C. Czerwenka, M. M. Zhang, H. Kahlig, N. M. Maier, K. B. Lipkowitz, W. Lindner, J. Org. Chem. (2003)
68, 8315-8327.
72
P – 15
Badania nad diastereoselektywnością aminowania redukcyjnego.
Synteza wzorców do badań nad profilowaniem mdma (ecstasy)
M. Szczepański, J. Wilamowski, J. J. Sepioł
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Od lat prowadzone są badania nad syntezą wzorców do badań nad profilowaniem narkotyków z grupy amfetamin. Badania te połączono ze studium nad wpływem
warunków aminowania redukcyjnego na diastereoselektywność tych reakcji. W ramach badań nad profilowaniem narkotyków z grupy ecstasy przeprowadzono syntezę
szeregu substancji wzorcowych, między innymi amin 1 – 4 (schemat 1).
Schemat 1.
Stwierdzono, że uniwersalnym markerem pozwalającym określić metodę syntezy,
którą otrzymano kilka próbek narkotyku jest stosunek izomerów erytro i treo N-metylo2-metoksy-2-(3,4-metylenodioksyfenylo)-1-metyloetyloaminy 1. Podjęto dalsze studia
nad diastereoselektywnością aminowania redukcyjnego α-arylo-α-metoksy-alkanonów w różnych warunkach (schemat 2).
Schemat 2.
W przypadku użycia tetrahydroboranu litu obserwowano we wszystkich przypadkach wysoką diastereoselektywność procesu (6a : 6b > 95 : 1).
73
P – 16
Enancjoselektywna addycja dietylocynku do aldehydów katalizowana
aminoalkoholami oraz zasadami Schiffa
Enantioselective addition of diethylzinc to aldehydes catalyzed by amino
alcohols and Schiff bases
Magdalena Jaworska, Krzysztof Z. Łączkowski i Mirosław Wełniak
Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMK, Gagarina 7, 87-100 Toruń
słowa kluczowe: synteza asymetryczna, zasady Schiffa, aminoalkohole, addycja
dietylocynku
Aminoalkohole i zasady Schiffa mogą służyć jako chiralne ligandy do reakcji
addycji dietylocynku do grup karbonylowych1. Z zasad Schiffa można także otrzymać
odpowiednie kompleksy metali, które mogą mieć zastosowanie katalityczne w reakcjach utleniania2, bądź służyć jako potencjalne leki antyrakowe.
Przeprowadzono syntezę kilku aminoalkoholi pinanowych np. (1S,2S,3R,5S)-2amino-3-hydroksymetylopinanu, (1S,2S,3R,5S)-2-metyloamino-3-hydroksymetylopinanu
według procedury literaturowej3.
Podjęta również została synteza szeregu aromatycznych chiralnych zasad Schiffa
takich jak np. (1R,2S,Z)-2-(3,3-dimetylobutano-2-ylidenoamino)-1-fenylopropan-1-ol,
2-((E)-1-((1R,2S)-1-hydroksy-1-fenylopropano-2-ylimino)etylo)fenol, (1R,2S,E)-1-fenylo2-(1-(piridin-2-ylo)etylideno amino)propan-1-ol itp.
Uzyskane związki zastosowano jako chiralne ligandy w addycji dietylocynku do
benzaldehydu oraz do p-metoksybenzaldehydu.
Najważniejszą zaletą tej metody jest fakt, że ligand – katalizator jest używany
w reakcji aldehydu z dietylocynkiem w niewielkiej ilości – zwykle rzędu 5-20% molowych, co jest bardzo ważne z technologicznego punktu widzenia. Nadmiary enancjomeryczne uzyskanych w tej reakcji fenylopropanoli zostały oznaczone z użyciem GC
i HPLC.
[1] L. Pu, H-B. Yu, Chem. Rev., 2001, 201, 757.
[2] Q.-H. Xia, H.-Q. Ge, C.-P. Ye, Z.-M. Liu, K.-X. Su, Chem. Rev., 2005, 105, 1603.
[3] Z. Szakonyi, T. Martinek, A. Hetényi, F. Fülöp, Tetrahedron Asymmetry, 2000, 11, 4571.
74
P – 17
Asymetryczna synteza tioksoimidazolidynylofosfonianów dietylu
i kwasów 1,2-diaminoalkilofosfonowych
Roman Błaszczyk i Tadeusz Gajda
Politechnika Łódzka, Instytut Chemii Organicznej, ul. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź
Spośród wielu opisanych metod syntezy kwasów aminofosfonowych1 niewiele jest
danych na temat otrzymywania i właściwości biologicznych kwasów 1,2-diaminoalkilofosfonowych.2,3
Ostatnio wykazaliśmy,4 że addycja izotiocyjanianometylofosfonianu dietylu do
N-aktywowanych imin prowadzi w jednym etapie do fosfonowych pochodnych cyklicznych tiomoczników, które można traktować jako maskowane 1,2-diaminofosfoniany.
Obecnie przedstawiamy nową, wysoce stereoselektywną metodę syntezy optycznie czynnych tioksoimidazolidynylofosfonianów dietylu 3 i kwasów 1,2-diaminoalkilofosfonowych 5 z wykorzystaniem łatwo dostępnych 1-(izotiocyjaniano)alkilofosfonianów dietylu 1.
Wykazaliśmy, że addycja fosfonianów 1 do optycznie czystych N-p-tolilosulfinyloimin 2 daje, po wewnątrzcząsteczkowej cyklizacji, tioksoimidazolidynylofosfoniany 3
o wysokiej czystości optycznej.
Cykliczne tiomoczniki 3 przekształciliśmy drogą oksydatywnej desulfuracji w oksyanalogi 4, które po hydrolizie dały optycznie czynne kwasy 1,2-diaminoalkilofosfonowe 5 z wydajnościami 42-100%. Opracowaliśmy również nową metodę oznaczania
czystości optycznej związków 3 i 5 oraz zaproponowaliśmy model stanu przejściowego
tłumaczący przebieg stereochemiczny addycji.
[1] Aminophosphonic and Aminophosphinic Acids Chemistry and Biological Activity; Kukhar, V., P.; Hudson,
H., R., Eds.; John Wiley: Chichester, 2000.
[2] Palacios, F.; Alonso, C. De Los Santos, J. W Asymmetric Synthesis of α-Substituted-ß-Amino Phosphonates and Phosphinates and ß-Amino Sulfur Analogs; Juaristi. E.; Soloshonok. V. A., Eds. Enantioselective
Synthesis of ß-Amino Acids. John Wiley: Hoboken, NJ, 2005 pp 292-294.
[3] Lejczak, B.; Kafarski, P.; Zygmunt, J. Biochemistry 1989, 28, 3549.
[4] Błaszczyk, R.; Gajda, T. Tetrahedron. Lett. 2007, 48, 5859.
75
P – 18
Synteza enencjomerycznie wzbogaconych
4-metylidenoizoksazolidyn-5-onów
Jacek F. Koszuk, Tomasz Wąsek, Tomasz Janecki
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka
90-924 Łódź, Żeromskiego 116
4-Metylidenoizoksazolidyn-5-ony 3 są nową klasą związków wykazującą wysoką
aktywność cytostatyczną [1]. Można je otrzymać w sekwencji reakcji, na którą składa
się addycja N-podstawionych hydroksyloamin do 2-dietoksyfosforylo-2-alkenianów 1
i wykorzystanie otrzymanych w ten sposób 4-dietoksyfosforyloizoksazolidyn-5-onów 2
w reakcji Hornera–Wadswortha–Emmonsa olefinacji aldehydu mrówkowego [2].
Analogiczna sekwencja reakcji, w której substratami są 2-dietoksyfosforylo-2alkenoamidy 4 z chiralną resztą sultamu Oppolzera prowadzi do 4-metylidenoizoksazolidyn-5-onów 3 o znacznym nadmiarze enancjomerycznym.
Testowany jest również wpływ kwasów Lewisa na enancjoselektywność przedstawionej sekwencji reakcji.
jako projekt badawczy nr 3 T09A 075 28
L iteratura :
[1] Janecki T., Wąsek T., Różalski M., Krajewska U., Studzian K., Janecka A. Bioorg. Med. Chem. Lett.
2006,16, 1430
[2] Wąsek T, Janecki T. XLIX Zjazd PTCHem i SITPChem Gdańsk,18-22 września 2006, S2-P134 str.79
76
P – 19
Alkohole Baylisa–Hillmana
atrakcyjnymi prekursorami wielofunkcyjnych fosfonianów
Jacek F. Koszuk, Karolina Nowak
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka
90-924 Łódź, Żeromskiego 116
Związki polifunkcyjne, a zwłaszcza polifunkcyjne allilowe i homoallilowe fosfoniany są atrakcyjnym materiałem wyjściowym w syntezie organicznej [1,2].
W przedstawionej pracy wykorzystano łatwo dostępne alkohole allilowe 1a,b,
otrzymane w reakcji Mority-Baylisa-Hillmana [3], w syntezie wielofunkcyjnych fosfonianów 8-10. Estryfikacja grupy hydroksylowej przekształciła ją w dobrą grupę odchodzącą [4], co umożliwiło zrealizowanie podstawienia nukleofilowego typu SN2’.
Rolę nukleofili w tej reakcji pełniły związki fosforoorganiczne takie jak fosfonooctan
trietylowy 3, β-ketofosfonian dietylowy 4 i bisfosfonian tetraetylowy 5.
W wyniku reakcji podstawienia nukleofilowego typu SN2’ otrzymano, z dobrymi
wydajnościami, szereg nowych polifunkcyjnych związków fosforoorganicznych 8a, b,
9a, b i 10a, b.
Przedstawione będą również wyniki addycji fosforynu dietylowego do wymienionych octanów alkoholi allilowych 2a,b.
Strukturę wydzielonych produktów określono za pomocą analizy spektroskopowej 31P, 1H, 13C oraz IR. Otrzymane związki posłużą w dalszym etapie jako materiał
wyjściowy w syntezie fosforylowanych γ i δ laktonów.
L iteratura :
[1] Koszuk J.F., Synthetic Communications 1995, 25, 2533
[2] Krawczyk H., Koszuk J.F., Bodalski R., Pol.J.Chem. 2000, 74, 1123
[3] Sammelson R. E., Gurusinghe C. D. et. all, J. Org. Chem. 2002, 67, 876
[4] Hong W. P., Lee K., Synthesis 2005, 33
77
P – 20
Etery jako odczynniki kondensujące
Przemysław Bednarek, Konrad G. Jastrząbek, Zbigniew J. Kamiński
Politechnika Łódzka, Instytut Chemii Organicznej, ul. Żeromskiego116, 90-924 Łódź
W powszechnej opinii etery tworzą grupę związków słabo polarnych i szczególnie
mało reaktywnych. Analiza budowy eterów bis-triazynowych wskazała na obecność
w ich strukturze fragmentu, zaznaczonego poniżej na schemacie pogrubieniem, charakterystycznego i analogicznego do wysoce reaktywnych bezwodników kwasów karboksylowych i produktu pośredniego powstającego w reakcji kwasów karboksylowych
z karbodiimidami.
Celem zbadania reaktywności eterów bis-triazynowych otrzymane zostały związki
1-4 w reakcji odpowiednich 2-chloro-4,6-dipodstawionych-1,3,5-triazyn z odpowiednimi 2-hydroksy-4,6-dipodstawionymi-1,3,5-triazynami.
Stwierdziliśmy, że etery bis-triazynowe 1-4 aktywują kwasy karboksylowe tworząc
„superaktywne” estry triazynowe 5, które z powodzeniem można wykorzystać w syntezie peptydów 7.
Modyfikacje podstawników w eterach bis-triazynowych umożliwiają otrzymanie
związków o zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych i zróżnicowanej reaktywności. Niejonowy charakter eterów bis-triazynowych umożliwia ich zastosowanie
w środowisku o niskiej polarności.
78
P – 21
Synteza kwasów 4-okso-1,4-dihydrochinolin-3-ylofosfonowych
Jacek Kędzia, Jakub Modranka, Tomasz Janecki
Kwasy 4-okso-1,4-dihydrochinolin-3-ylokarboksylowe 1 stanowią ważną grupę
leków o działaniu przeciwbakteryjnym [1]. Naszym celem była synteza fosforowych
analogów kwasów 1, w których grupa karboksylowa byłaby zastapiona przez resztę
kwasu fosfonowego.
W tym komunikacie prezentujemy opracowaną przez nas metodę syntezy 1,7-dipodstawionych kwasów 4-okso-1,4-dihydrochinolin-3-ylofosfonowych 8. Reakcja soli
litowej metylofosfonianu 3 z pochodnymi chlorku kwasu benzoesowego 2 dała 2-arylo-2-oksofosfoniany 4, które przekształcone zostały w wyniku kondensacji z acetalem
dimetylowym dimetyloformamidu w 2-dimetyloaminowinylofosfoniany 5. Te ostatnie
w sekwencji reakcji, na którą składa się wymiana grupy aminowej, podstawienie nukleofilowe w pierścieniu aromatycznym oraz hydroliza otrzymanych w ten sposób fosfonianów 7, dostarczyły oczekiwane kwasy 4-okso-1,4-dihydrochinolin-3-ylofosfonowe 8.
literatura :
[1] Milata V., Claramunt R.M., ElgueroJ. and Zálupsky P., Targets in Heterocyclic Systems, 2000, 4, 167-203.
79
P – 22
Zastosowanie 4-Winyloksyazetydyn-2-onu w Enancjoselektywnej Syntezie
Karba- i Oksacefamów
Anna Jałmużna, Bartosz Zambroń, Bartłomiej Furman, Marek Masnyk,
Marek Chmielewski
ul. Kasprzaka 44/52, 01-224 Warsaw
Otrzymany w 1996r przez Kałużę i współpracowników 4-winyloksyazetydyn-2on1 znalazł zastosowanie jako blok budulcowy w diastereoselektywnej syntezie 5-oksacefamów. W przeciwieństwie do handlowo dostępnego 4-acetoksyazetydyn-2-onu
nie ulega on rozpadowi w środowisku zasadowym i może być efektywnie alkilowany.
(Schemat 1).2 Ozonoliza, lub utlenienie grupy 4-winyloksylowej w N-alkilowanym azetydynonie prowadzi do 4-acyloksy β-laktamów, które w obecności katalizatorów kwaśnych ulegają podstawieniu przy atomie C-4 azetydynonu tworząc sześcioczłonowy
pierścień oksazyny skondensowany z pierścieniem β-laktamu.
Schemat 1
Przedmiotem prezentacji jest formowanie oksacefamów przez podstawienie
z udziałem grupy fenolowej i karbacefamów droga alkilowania bogatego w elektrony
pierścienia aromatycznego kationem acyloiminiowym generowanym z formyloksy-azetydynonu (Schemat 2). Szczególną uwagę poświęcono enancjoselektywnej cyklizacji
w obecności chiralnych kwasów, która w przypadku tworzenia oksacefamów oferuje
wysokie nadmiary enancjomeryczne.
Schemat 2
[1] Kałuża Z., Park S. H., Synlett, 1996, 895
[2] Kałuża Z., Łysek R., Tetrahedron Assymetry, 1997, 8, 2553
80
P – 23
Katalizowana kompleksami rodu wewnątrzcząsteczkowa addycja
winylowych związków cyny do dihydropirydonów
jako metoda syntezy indolizydyn i chinolizydyn
Grzegorz Lipner, Bartłomiej Furman*
Instytut Chemii Organicznej PAN
Proste mono- i dwupodstawione indolizydyny wchodzą w skład substancji obronnych owadów i płazów, podczas gdy polihydroksylowe indolizydyny oraz proste chinolizydyny to metabolity roślinne.1
Związki te, poza interesującą budową, posiadają często ważne działanie fizjologiczne i farmakologiczne, będąc przedmiotem zainteresowania przemysłu farmaceutycznego i wielu czołowych zespołów akademickich.
W obecności katalitycznych ilości kompleksów rodu, arylowe związki cyny ulegają
reakcji sprzężonej 1,4-addycji do związków α,β-nienasyconych.2 Wykorzystując ten fakt,
zaproponowano oryginalną, wysoce steroselektywną metodę syntezy prostych pochodnych indolizydyn i chinolizydyn. Kluczowym etapem dla wyżej wymienionej przemiany
jest katalizowana [Rh(cod)Cl]2 wewnątrzcząsteczkowa addycja winylowych związków
cyny do fragmentu 2,3-dihydro-4-pirydonu w związkach o wzorze ogólnym 1.
Wpływ zastosowanego katalizatora, stereochemiczny model procesu i zastosowanie opracowanej metodologii w syntezie produktów naturalnych będą przedmiotem
prezentacji.
[1] J. P. Michael, w Alkaloids; Cordell, G. A., Ed.; Academic Press: London, 2001; Vol. 55, pp. 92-258.
[2] S. Oi, M. Moro, S. Ono, Y. Inoue, Chem. Lett. 1998, 83-85.
81
P – 24
Badania nad alternatywną kolejnością syntezy pochodnych kwasu
(5-benzyloamino)- i (5-hydroksyalkilouracyl-1-ylo)propanowego
Sławomir Boncel, Magdalena Tuszkiewicz, Maciej Mączka, Krzysztof Walczak
Politechnika Śląska w Gliwicach
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii
Słowa kluczowe: nukleozydy acykliczne, 5-podstawione pochodne uracylu, aminoliza, addycja typu Michaela
6-(Fenylotio)-1-[(2-hydroksyetoksy)metylo]tymina (HEPT) to jeden z pierwszych
pirymidynowych nukleozydów acyklicznych, które wykazały się zarówno aktywnością
biologiczną jak i selektywnością wobec wirusa HIV-1 [1]. Jego struktura wymaga
jednak dalszych modyfikacji z uwagi na relatywnie wysoką cytotoksyczność. Z kolei
1-cyjanoalkilo-3-benzylopodstawione pochodne uracylu wykazują działanie inhibicyjne wobec odwrotnej transkryptazy wirusa HIV-1 [2].
Przeprowadzono syntezę pochodnych kwasu (5-benzyloaminouracyl-1-ylo)propanowego w dwóch możliwych sekwencjach. W Metodzie 1 (Schemat) podczas ogrzewania
adduktu 5-bromouracylu do akrylonitrylu/akrylanu metylu [3] wobec wybranych czynników nukleofilowych, zarówno w temperaturze wrzenia alkoholi jak i bez udziału rozpuszczalnika (160 °C), zamiast oczekiwanego produktu substytucji w pozycji C-5 pierścienia
uracylowego wydzielono czysty 5-bromouracyl w wyniku retro-addycji typu Michaela.
Udział 5-bromouracylu oraz produktu substytucji z jednoczesną retro-addycją
Michaela jest zmienny w zależności od temperatury i czasu prowadzenia procesu.
Dwuetapowa synteza, rozpoczynająca się aminolizą 5-bromouracylu aminami
aromatycznymi i alifatycznymi w podwyższonej temperaturze, a kończąca się addycją
typu Michaela z użyciem NaH jako czynnika deprotonującego (Metoda 2, Schemat),
doprowadziła do syntezy pożądanych produktów. Przy użyciu zasad o pKa niższym od
anionu wodorkowego nie zaobserwowano znaczącego postępu reakcji (maksymalnie
27% wydajności pożądanego produktu przy użyciu zasady Hüniga). Jako jedyny otrzymano produkt 1N-addycji.
L iteratura
[1] H. Tanaka, H. Takashima, M. Ubasawa, K. Sekiya, N. Inouye, M. Baba, S. Shigeta, R.T. Walker, E. De
Clercq, T. Miyasaka, J. Med. Chem. 1995, 38, 2860-2865.
[2] T. Maruyama, S. Kozal, Y. Demizu, M. Witvorouw, Ch. Pannecouque, J. Balzarini, R. Snoecks, G. Andrei,
E. De Clercq, Chem. Pharm. Bull. 2006, 54(3), 325-333.
[3] S. Boncel, K. Walczak, Lett. Org. Chem. 2006, 3, 534-538.
82
P – 25
Synteza chiralnej pochodnej kwasu 6-metyloweratrowego
z ugrupowaniem oksazolidynowym
Joanna M. Chrzanowska, Zofia Meissner, Maria Chrzanowska
Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 60-780 Poznań, Grunwaldzka 6
Chiralne o-toluiloamidy z ugrupowaniem oksazolidynowym sprawdzone zostały
jako efektywne bloki budulcowe w asymetrycznej syntezie 8-oksoberbin1 niezawierających podstawników tlenowych w pierścieniu D.
Prowadzone badania nad asymetryczną syntezą alkaloidów protoberberynowych
postanowiono rozszerzyć o przedstawicieli posiadających podstawniki tlenowe w dolnym pierścieniu. W tym celu przeprowadzono syntezę chiralnego amidu 11 z grupami
metoksylowymi w pierścieniu aromatycznym. Wyjściowym substratem był aldehyd weratrowy 6, do którego wprowadzono grupę metylową w położenie 6. Kluczowy etap
stanowiła reakcja utlenienia aldehydu 7 do kwasu karboksylowego 9. Doskonałym
odczynnikiem utleniającym okazał się nadtlenek tert-butanolu (TBPH) z ebselenem
8 w roli katalizatora2. Uzyskany z wydajnością 92% kwas 9 przekształcono in situ
w chlorek kwasowy, który w reakcji z (S)-fenyloalaninolem dał amid 10. Grupy NH
i OH w amidzie zablokowano w reakcji z 2,2-dimetoksypropanem (DMP) uzyskując
enancjomerycznie czystą oksazolidynę 11.
[1] M. Chrzanowska, A. Dreas Tetrahedron: Asymmetry, 2004, 15, 2561 – 2567; 2 H. Wójtowicz, M. Brząszcz,
K. Kloc, J. Młochowski, Tetrahedron, 2001, 57, 9743 – 9748.
83
P – 26
Izomeryzacja (Z)-1,4-diacetoksybut-2-enu
w warunkach katalizy kompleksami palladu
A. Zawisza, S. Bouquillon*, B. Kryczka, J. Muzart*
Zakład Chemii Węglowodanów, Uniwersytet Łódzki, ul. Narutowicza 68, 90-136 Łódź
* Université de Reims Champagne Ardenne, UMR CNRS 6519, UFR Science BP 1039 51687
Reims Cedex
słowa kluczowe: pallad, kataliza, dioctan allilu, izomeryzacja, efekt solwatacyjny
(Z)-1,4-Diacetoksybut-2-en (1) jest niezmiernie często wykorzystywanym substratem
w wielu reakcjach prowadzonych w warunkach katalizy kompleksami palladu(0) [1-3].
Golding ze współpracownikami [4] donosi, że 1 w obecności katalitycznych ilości
Pd(PPh3)4 w benzenie, w temperaturze pokojowej izomeryzuje z wysoką wydajnością do
(E)-1,4-diacetoksybut-2-en (2).
Autorzy proponują następujący przebieg Z→ E izomeryzacji: w pierwszym etapie
1,3-przegrupowanie do 1,2-diacetoksybut-3-enu (3), a następnie 1,3-przegrupowanie do 2.
Przeprowadzone w naszym zespole badania dowodzą, że przebieg reakcji izomeryzacji (Z)-1,4-diacetoksybut-2-en (1) zależy od polarności rozpuszczalnika oraz
stopnia utlenienia palladu.
W obecności Pd(PPh3)4 w THF 1 selektywnie izomeryzuje do (E)-1,4-diacetoksybut-2-en (2), podczas gdy w DMF (E)-1,4-diacetoksybut-2-en (2) i 1,2-diacetoksybut3-enu (3) powstają równocześnie.
Izomeryzacja katalizowana PdCl2(MeCN)2, w przeciwieństwie do reakcji katalizowanej Pd(PPh3)4, zachodzi dużo szybciej w DMF niż w THF, niemniej jednak całkowite
zużycie substratu nie jest możliwe, co zawsze prowadzi do mieszaniny 1, 2 i 3.
W komunikacie zaprezentowane zostaną wyniki izomeryzacji dioctanu 1 przeprowadzonej w różnych rozpuszczalnikach i w obecności różnych kompleksów palladu
oraz przedstawione zostaną mechanizmy wyjaśniające przebieg izomeryzacji.
L iteratura :
[1] J.-P. Genêt, M. Balabane, J. E. Bäckvall, J. E. Nyström, Tetrahedron Lett. 1983, 24, 2745-2748.
[2] A. Yamazaki, I. Achiwa, K. Achiwa, Tetrahedron: Asymmetry 1996, 7, 403-406.
[3] M. Massacret, P. Lhoste, R. Lakhmiri, T. Parella, D. Sinou, Eur. J. Org. Chem. 1999, 2665-2673.
[4] M. M. L. Crilley, B. T. Golding, C. Pierpoint, J. Chem. Soc., Perkin Trans 1, 1988, 2061-2067.
84
P – 27
Synteza pochodnych węglowodanów
z użyciem dwufunkcyjnego prekursora układu �-(allilo)palladu
Agnieszka Kubiak, Bogusław Kryczka
Uniwersytet Łódzki, Zakład Chemii Węglowodanów,
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Instytut Chemii
90-136 Łódź ul. Narutowicza 68
Badania prowadzone w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wykazały, że węglowodany biorą udział w wielu złożonych procesach biologicznych. Węglowodany to nie
tylko źródło energii, ale także bardzo istotny czynnik kontroli skomplikowanych funkcji
biologicznych żywych organizmów.
Poznanie budowy cukrowych fragmentów glikokoniugatów i opracowanie metod
ich syntezy stało się wyzwaniem dla wielu grup badawczych chemików, biochemików
i mikrobiologów. Wyniki prowadzonych badań pozwolą poznać przyczyny wielu chorób i możliwości ich leczenia.
Jednym z bardzo istotnych elementów budowy glikozydów, oligosacharydów i glikokoniugatów jest wiązanie glkikozydowe. Zasadniczą część budowy takich ważnych
substancji, jak: antybiotyki, leki przeciwnowotworowe i glikozydy nasercowe stanowią
fragmenty węglowodanowe połączone wiązaniem glikozydowym. Z tych też względów
badania dotyczące reakcji glikozylowania stanowią jeden z centralnych problemów
badawczych chemii węglowodanów.
W Katedrze Chemii Organicznej i Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego we współpracy z Laboratorium Syntezy Asymetrycznej w Lyonie została opracowana wydajna
metoda syntezy glikozydów alkenylowych w obecności kompleksów palladu (0). Reakcja taka zachodzi w neutralnych warunkach zarówno z cukrami szeregu piranozowego
i furazonowego, dając w obecności katalitycznych ilości kompleksu palladu (0) alkenylowe glikozydy z wysokimi wydajnościami.
Zastąpienie prostego węglanu allilowego, jako prekursora układu π-allilowego
odpowiednią pochodną nienasyconego monosacharydu, pozwoliło rozszerzyć stosowalność tej metody do syntez oligosacharydów.
Wyniki zaprezentowane na plakacie dotyczyć będą reakcji glikozylowania prowadzonych z nowym prekursorem układu π-(allilo)palladu z dwiema grupami węglanowymi w położeniu 3 i 4.
85
P – 28
Reakcje 1-chloro-5-fenylosulfonylo-2-butenusynteza podstawionych tetrahydrofuranów
Anna Wojtasiewicz, Mieczysław Mąkosza, Bartosz Lewandowski, Marek Judka
Instytut Chemii Organicznej PAN, ul. Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa
γ-Halokarboaniony reagują z aktywnymi elektrofilami takimi jak aldehydy, iminy
i akceptory Michaela, dając odpowiednio pochodne tetrahydrofuranów,1 pirolidyn2
i cyklopentanów.3 Powodzenie tych reakcji zależy od relacji szybkości dwóch konkurencyjnych procesów: 1,3-wewnątrzcząsteczkowej substytucji oraz addycji karboanionu do cząsteczki elektrofila i następczej cyklizacji. W dotychczas podejmowanych
próbach w celu rozszerzenia zakresu stosowalności reakcji i wydłużenia czasu życia
karboanionu wprowadzano dodatkowe podstawniki w pozycję γ oraz zbadano szereg
grup opuszczających.
Poszukując dalszych możliwości przesunięcia konkurencji wewnątrz- i międzycząsteczkowych reakcji γ-halokarboanionów na korzyść addycji do cząsteczki elektrofila
wzięto pod uwagę fakt, że reakcja przebiegająca według mechanizmu SN2’ jest wolniejsza niż SN2 i wprowadzono do łańcucha węglowego fragment winylowy, tak że chlor
znajdował się w pozycji allilowej, jak to ma miejsce w przypadku 1-chloro-5-fenylosulfonylo-2-butenu. Stwierdzono, że 1,3-wewnątrzcząsteczkowa substytucja prowadząca
do cyklopropanu przebiega powoli dzięki czemu możliwe było przeprowadzenie reakcji
1-chloro-5-fenylosulfonylo-Z-2-butenu oraz 1-chloro-5-fenylosulfonylo-E-2-butenu
z aldehydami i akceptorami Michaela i otrzymanie winylo-tetrahydrofuranów i cyklopentanów z wysokimi wydajnościami, co zostanie zaprezentowane obszerniej.
[1] a) Mąkosza, M., Judka, M., Chem. Eur. J., 2002, 4234; b) Barbasiewicz, M., Mąkosza, M., Synthesis,
2006, 1190; c) Barbasiewicz, M., Judka, M., Mąkosza, M., Russ Chem. Bull., 2004, 53, 1771
[2] Mąkosza, M., Judka, M., Helv. Chim. Acta, 2005, 88, 1676.
[3] Mąkosza, M., Judka, M., Synlett, 2004, 717
86
P – 29
Fluorowane bis(oksazoliny) – użyteczne ligandy
w enacjoselektywnej reakcji glioksolano-enowej
Robert Kołodziuka, Catherine Goux-Henryb, Denis Sinoub
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Wydział Chemii, Uniwersytet Łódzki,
ul. Narutowicza 68, 90-136 Łódź
Laboratoire de Synthèse Asymétrique, CPE Lyon, Université Claude Bernard Lyon 1,
43 boulevard du 11 novembre 1918, F-69622 Villeurbanne Cedex, France
a)
b)
Asymetryczna kataliza organometaliczna stała się w ostatnich latach jedną
z najbardziej popularnych metodologii w syntezie organicznej. Ze względu na częste trudności syntetyczne przy otrzymywaniu chiralnych ligandów, niewątpliwą zaletą
tego typu reakcji asymetrycznych byłaby możliwość rozdziału chiralnego katalizatora
od produktów reakcji i następnie ponowne jego wykorzystanie. Osiąga się to najczęściej poprzez zastosowanie układów dwufazowych takich jak: woda-rozpuszczalnik
organiczny, ciecz jonowa-rozpuszczalnik organiczny i rozpuszczalnik fluorowany-rozpuszczalnik organiczny (FBS). Koncepcja FBS polega na tym, iż chiralny katalizator
dzięki obecności fluorowanych fragmentów doczepionych do liganda jest doskonale
rozpuszczalny w rozpuszczalniku fluorowanym, natomiast pozostałe reagenty rozpuszczalne są w rozpuszczalniku organicznym. Po zakończeniu reakcji obie fazy mogą być
łatwo od siebie oddzielone, a warstwa fluorowana zawierająca katalizator może być
ponownie wykorzystana do następnej syntezy.
W komunikacie tym zostanie przedstawiona metoda syntezy fluorowanych ligandów bis(oksazolinowych) (Schemat 1), a następnie omówione zostaną wyniki ich wykorzystania w enancjoselektywnej reakcji glioksolano-enowej (Schemat 2) katalizowanej
kompleksami Cu(II).
87
P – 30
Synteza acetylenowych tiochinolin o aktywności przeciwnowotworowej
W. Mól1, M. Matyja1, A. Naczyński1,
K. Szczaurska-Nowak2, M. Milczarek2, J. Wietrzyk2, S. Boryczka1
1
Katedra Chemii Organicznej, Śląski Uniwersytet Medyczny, Sosnowiec;
2
Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej, PAN, Wrocław
W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania pochodnymi acetylenowymi jako potencjalnymi preparatami przeciwnowotworowymi. Wynika to z faktu
odkrycia naturalnych antybiotyków enodiynowych.1-3 Ich ograniczone zastosowanie
kliniczne, wynikające z toksyczności i małej selektywności działania, stało się powodem podjęcia badań nad otrzymywaniem w pełni syntetycznych analogów i układów
modelowych w tym również pochodnych chinoliny.4
W prezentowanej pracy przedstawiono metodę syntezy nowych tiochinolin zawierających w pozycjach 3 i 4 grupy acetylenowe, takie jak: propargilową, 4-hydroksy-2butynylową oraz 4-chloro-2-butynylową. Jako wyjściowy substrat wykorzystano sulfid
4-chloro-3’-metylotio-3,4’-dichinolinylowy 1. Związek 1 poddano reakcji z metanolanem sodowym w DMF, a następnie powstały tiolan alkilowano odpowiednim bromkiem acetylenowym otrzymując 4-chloro-3-alkynylotiochinoliny 2. W reakcji wymiany
chloru na funkcję selenową lub siarkową poprzez sole uroniowe 2-A, ich hydrolizę do
2-B, a następnie S- lub Se-alkilowanie otrzymano z dobrymi wydajnościami odpowiednie tiochinoliny 3.
NH2
Cl
Cl
S
N
N
SMe
1
MeONa/DMF
RBr/NaOHaq
X C NH2
SR
SR
CX(NH2)2/EtOH
N
2
R=CH2C CH
CH2C CCH2OH
CH2C CCH2Cl
CH3
X=S, Se
Cl
N
2-A
NaOH/H2O
XNa
XR'
SR
SR
R'Br/NaOHaq
N
3
R'=CH2C CH
CH2C CCH2OH
CH2C CCH2Cl
CH3
N
2-B
Dla związków 3 oznaczono aktywność przeciwnowotworową w testach in vitro wobec ludzkich (SW707, CCRF/CEM, T47D) i mysich (P388, B16) linii nowotworowych.
[1] G.B. Jones, F.S. Found, Curr. Pharm. Design., 8, 2415 (2002)
[2] M. Gredicak, I. Jeric, Acta-Pharm., 57, 2, 133 (2007)
[3] S. Boryczka, W. Mól, A. Jowsa, Wiad. Chem., 61, 275 (2007)
[4] W. Mól, A. Naczyński, S. Boryczka, J. Wietrzyk, Pharmazie, 61, 742 (2006)
Praca finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2008 (Projekt badawczy
Nr N405 036 31/2655)
88
P – 31
Synteza alkilowych pochodnych D-erytrosfingozyny
Anna Kuczewska, Kamila Majewska, Piotr Majewski
Instytut Chemii Organicznej Politechniki Łódzkiej
90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116
Sfingozyna oraz jej analogi i pochodne stanowią istotny fragment wielu związków bioorganicznych, między innymi takich jak: fosfolipidy, ceramidy czy gangliozydy.
Związki te są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg wielu procesów biochemicznych
istotnych z punktu widzenia funkcjonowania komórki, a zarazem i całego organizmu.
Wśród naturalnych sfingozyn ważną grupę stanowią związki, które posiadają podstawnik alkilowy wbudowany w główny szkielet węglowy.
Jednym z zadań badawczych realizowanych przez nas jest stereoselektywna
synteza metylowych pochodnych sfingozyny: m.in. monopodstawionej pochodnej 3metylo-D-erytrosfingozyny 4a oraz dipodstawionej pochodnej 3,4-dimetylo-D-erytro
sfingozyny 4b.
Syntezę 4a i 4b zrealizowaliśmy na drodze stereoselektywnej addycji odczynnika
metylomagnezoorganicznego do (S)-1,1-dimetylo 4-(2-(E)-heksadecenylo-1-okso)2,2-dimetylo-3-oksazolidynokarboksylanu (3a) oraz (S)-1,1-dimetylo 4-(2-E)-2-metyloheksa-decenylo-1-okso)-2,2-dimetylo-3-oksazolidynokarboksylanu (3b).
Sfingoketony 3a i 3b zsyntetyzowano na drodze reakcji HWE odpowiednio podstawionych β-ketofosfonianów 2a i 2b z aldehydem mirystynowym [1].
W chwili obecnej określamy konfigurację nowopowstałych centrów chiralności
w układach 4a i 4b.
Schemat
[1] Piotr Majewski, Kamil Petrykowski, P-27, Ogólnopolskie sympozjum dedykowane prof. dr hab. Marii
Michalskiej, Łódź 17.06. 2003.
89
P – 32
Otrzymywanie i właściwości pochodnych furylowych i tienylowych-monomerów do elektrosyntezy polimerów typu PPV
Radosław Motyka, Aleksandra Cichy, Jerzy Suwiński
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii; Wydział Chemiczny;
Politechnika Śląska; ul. Krzywoustego 4; 44-100 Gliwice
W ostatnich dekadach prowadzi się szeroko zakrojone badania nad polimerami
elektroluminescencyjnymi. Motorem napędowym badań są perspektywy wykorzystania
tych polimerów do produkcji różnego typu urządzeń optoelektronicznych, a w szczególności płaskich ekranów PLED[1].
Jednym z polimerów elektroluminescencyjnych jest PPV, czyli poli(p-fenylowinylen). Szczególną zaletą polimerów typu PPV jest fakt, że poprzez modyfikację struktury
można wpływać na ich właściwości[2]. Wprowadzenie grup alkoksylowych do pierścienia benzenowego poprawia właściwości emisyjne i jednocześnie zwiększa rozpuszczalność polimeru, co ułatwia jego przetwarzanie. Zastąpienie niektórych pierścieni
benzenowych układami heteroaromatycznymi umożliwia syntezę polimeru na drodze
elektrochemicznej.
Schemat 1.
W toku niniejszej pracy opracowano syntezy 1,4-dialkoksy-2,5-bis[2-(furan-2ylo)etenylo]benzenów i 1,4-dialkoksy-2,5-bis[2-(tiofen-2-ylo)etenylo]benzenów wychodząc z hydrochinonu (Schemat 1.). Wybrane produkty końcowe rozdzielano na
stereoizomery metodą preparatywnej HPLC, a następnie poddawano badaniom fizykochemicznym[3].
[1] R. H. Friend, R. W. Gymer, A. B. Holmes; Nature 397, 121-128 (1999)
[2] L. Akcelrud; Prog. Polym. Sci. 28, 875-962 (2003)
[3] M. Łapkowski, K. Waśkiewicz, R. Gabański, J. Żak, J. Suwiński; Russian Journal of Electrochemistry
42(12), 1267-1274 (2006)
90
P – 33
Badania nad addycją foforynów do azometinowego wiązania
N-ferrocenylidenoaminokarboksylanów
Rafał Karpowicz, Jarosław Lewkowski*
Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Łódzki,
ul. Narutowicza 68; 90-136 Łódź
Znane jest ogromne zastosowanie pochodnych ferrocenu jako znaczniki molekularne i odwracalne układy red-ox. Już w końcu lat 90-tych zespół nasz rozpoczął badania
nad możliwością otrzymywania ferrocenylowych pochodnych kwasów aminofosfonowych
i aminofosfonawych, które zaowocowały kilkoma pracami nad syntezą i przemianami
kwasów i estrów ferrocenylo-aminofosfonowych i –aminofosfonawych [1-8].
Chcielibyśmy teraz przedstawić wyniki badań nad addycją fosforynów dialkilowych do imin ferrocenokarboaldehydu z estrami aminokwasów, a szczególnie aspekt
stereochemiczny tej reakcji. Ciekawy jest wpływ optycznie czynnej części pochodzącej
od aminoestru na przebieg reakcji.
L iteratura :
[1] Lewkowski J., Rzeźniczak M., Skowroński R. and Zakrzewski J., J. Organometal. Chem., 631, 105 (2001)
[2] Lewkowski J., Rzeźniczak M. and Skowroński R., Heteroatom Chem., 14, 144 (2003).
[3] Lewkowski J., Rzeźniczak M. and Skowroński R., J. Organometal. Chem., 689, 1265 (2004).
[4] Lewkowski J., J. Organometal. Chem., 681, 225 (2003).
[5] Lewkowski J., Rzeźniczak M. and Skowroński R., J. Organometal. Chem., 689, 1684 (2004).
[6] Lewkowski J. and Skowroński R., Polish J. Chem., 79, 525 (2005).
[7] Lewkowski J., Skowroński R., Krasowska D. and Karpowicz R., Tetrahedron Lett., 47, 1589 (2006); idem
Tetrahedron Lett., 47, 7995 (2006).
[8] Lewkowski J., Karpowicz R., Pol. J. Chem., 81, 2097–2101 (2007)
91
P – 34
Badania nad addycją kwasu podfosforawego
do azometinowego wiązania tereftalilideno-bis-aminokarboksylanów
Marek Dzięgielewski, Jarosław Lewkowski*
ul. Narutowicza 68; 90-136 Łódź
Znanym jest fakt, że addycja fosforynów dialkilowych i diarylowych do achiralnych
N-alkilowych zasad Schiffa aldehydu tereftalowego jest w 100% diastereoselektywna
i prowadzi najprawdopodobniej do powstania formy mezo [1-4]. Taka sama addycja
do N-arylowych zasad Schiffa jest diastereoselektywna tylko w niektórych przypadkach
[2,3,5].
Badana była również addycja kwasu podfosforawego zarówno do N-alkilowych
jak i do N-arylowych zasad Schiffa aldehydu tereftalowego; wykazaliśmy bardzo podobne tendencje jak w przypadku addycji fosforynów [6].
Chcielibyśmy teraz przedstawić wyniki badań nad addycją kwasu podfosforawego do imin aldehydu tereftalowego z estrami aminokwasów, a szczególnie aspekt
stereochemiczny tej reakcji. Ciekawy jest wpływ optycznie czynnej części pochodzącej
od aminoestru na przebieg reakcji.
L iteratura :
[1] Failla, S.; Finocchiaro, P.; Haegele, G.; Rapisardi, R. Phosphorus Sulfur Silicon 1993, 82, 79-90.
[2] Failla, S.; Finocchiaro, P. Phosphorus Sulfur Silicon 1995, 107, 79-86.
[3] Barycki, J.; Gancarz, R.; Milewska, M.; Tyka, R. Phosphorus Sulfur Silicon 1995, 105, 117-122.
[4] Lewkowski, J.; Rzeźniczak, M.; Skowroński, R. Heteroatom Chem 2000, 11, 144-151.
[5] Lewkowski, J. Phosphorus Sulfur Silicon 2005, 180, 179-195.
[6] Lewkowski, J.; Rybarczyk, M. Heteroatom Chem w druku
92
P – 35
Chemoselektywna redukcja wybranych pochodnych akroleiny
w reakcji przeniesienia wodoru wobec MgO
Urszula Ulkowska, Marek Gliński
Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska
Reakcja katalitycznego przeniesienia wodoru prowadzona wobec katalizatorów
heterogenicznych (np. MgO) jest modyfikacją klasycznej metody redukcji związków
karbonylowych alkoholami wobec alkoholanów glinu (reakcja Meerwein-PonndorfVerley’a) Reakcja polega na transferze wodoru od donora do akceptora po powierzchni katalizatora. Jednym z najbardziej aktywnych katalizatorów tej reakcji jest tlenek
magnezu [1-3], jego stosowanie stanowi alternatywę dla użycia drogich katalizatorów
metalicznych. Redukcja nienasyconych aldehydów tym sposobem może być źródłem
nienasyconych, pierwszorzędowych alkoholi.
Obecność w cząsteczce nienasyconego aldehydu dwóch wiązań podwójnych będących potencjalnymi akceptorami wodoru powoduje powstawanie szeregu produktów. Celem badań było określenie wpływu obecności różnych podstawników w szeregu pochodnych akroleiny na chemoselektywność reakcji przeniesienia wodoru do
nienasyconego alkoholu.
W przypadku akroleiny zawierającej podstawniki w pozycji 3 stwierdzono obniżenie chemoselektywności reakcji do nienasyconego alkoholu. Efekt ten jest szczególnie
drastyczny w przypadku aldehydu cynamonowego. Podstawniki w pozycji 2 powodują
wzrost chemoselektywności reakcji do nienasyconego alkoholu. Zwiększające się wraz
z długością podstawnika alkilowego w pozycji 2 zatłoczenie w pobliżu grupy winylowej
powoduje dalszy wzrost chemoselektywności reakcji.
Praca wykonana w ramach Grantu MEiN 1 T09B 108 30
L iteratura
[1] G. Szolosi, M. Bartok, Appl. Catal. A: Gen., 169 (1998) 263.
[2] M. Ueshima, Y. Shimasaki, Catal. Lett., 15 (1992) 405.
[3] M. Gliński, E. Prasek, React. Kinet. Catal. Lett., 78 (2003) 19.
93
P – 36
Badania reakcji diazometylofosfonianu dietylowego z iminami
Piotr Wasiak1, Krzysztof Gębicki1, Stanisław Leśniak1, Andrzej Jóźwiak2
1
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Uniwersytet Łódzki, Narutowicza 68, PL-90-136, Łódź
2
Katedra Chemii Organicznej, Uniwersytet Łódzki, Narutowicza 68, PL-90-136, Łódź
W ostatnich latach szczególne miejsce w chemii azirydyn zajmują azirydyny 1
zawierające w położeniu 2 grupę elektronoakceptorową EWG:
Azirydyny 1 są związkami wyjściowymi w syntezie wielu ważnych związków
o działaniu biologicznym, np. α-aminokwasów, stosowanych w medycynie i rolnictwie
jako inhibitory enzymów, antybiotyki, pestycydy, herbicydy i inne.
Jedną z metod otrzymywania azirydyn jest reakcja diazozwiązków z iminami
w obecności kwasów Lewisa, stosowanych jako katalizatory.
Prowadząc badania nad reakcjami diazometylofosfonianu dietylowego (2)
z iminami stwierdziliśmy, że w zależności od zastosowanych warunków powstają
dwa rodzaje produktów: oczekiwane azirydynylofosfoniany typu 1b, jak również
fosfonylowane triazoliny 3:
94
P – 37
Niekatalizowane reakcje otwierania pierścienia mezo-azyrydyn
przez izotiocyjanian trimetylosililu
Natalia Waścinska, Jacek Gawroński
Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydział Chemii, 60-780 Poznań ul. Grunwaldzka 6
Reaktywność azyrydyn w reakcji otwierania i ekspansji pierścienia wynika z wysokich naprężeń trójczłonowego pierścienia. Reakcje nukleofilowego otwierania pierścienia azyrydyn są ważną metodą otrzymywania 1,2-dwufunkcyjnych związków.1 Wiele z nich rozwija się przy użyciu sililowanych nukleofili, takich jak cyjanek trimetylosililu
(TMSCN), azydek trimetylosililu (TMSN3) czy halogenek trimetylosililu (TMSX, gdzie
X = Cl, Br, I). Większość z tych metod wymaga użycia organokatalizatora, np. TBAF,
trzeciorzędowa amina (Et3N, TMEDA), difosfina (Me2PCH2CH2PMe2),2 N-heterocykliczny karben.3
Azyrydyny są również wykorzystywane w reakcjach z KSCN w obecności katalizatora do otrzymywania β-aminotiocyjanianów,4a-d które są używane w syntezie tiazoli
oraz jako ligandy w enancjoselektywnej syntezie optycznie czynnych alkoholi.
Pomimo wykorzystywania różnych sililowanych nukleofili, izotiocyjanian trimetylosililu był rzadko stosowany w syntezie organicznej.
Przedstawione zostaną wyniki niekatalizowanych reakcji azyrydyn z TMSNCS,
a także omówiony wpływ podstawnika na atomie azotu oraz rozpuszczalnika i temperatury na efektywność i selektywność reakcji otrzymywania β-aminotiocyjanianów i/lub
izotiocyjanianów.
[1] Hu, X. E. Tetrahedron 2004, 60, 2701-2743.
[2] Minakata, S., Okada, Y., Oderaotoshi, Y., Komatu, M., Organic Lett. 2005, 3509-3512
[3] Wu, J., Sun, X., Ye, S., Sun, W., Tetrahedron Lett. 2006, 47, 4813-4816.
[4] (a) Yadav, J., S., Subba Redddy, B., V., Jyothirmai, B., Murty, M., S., R., Tetrahedron Lett. 2005, 46,
6385; (b) Somi Reddy, M., Narender, M., Nageswar, Y., V., D., Rama Rao, K., Tetrahedron Lett. 2005,
46, 6437; (c) Das, B., Ramu, R., Ravikanth, B., Reddy, K., R., Tetrahedron Lett. 2006, 47, 779; (d) Das,
B., Raddy, V., S., Ramu, R., Kumar, D., N., Catalysis Com. 2006, 7, 997.
95
P – 38
Optycznie czynne pochodne imidazolu w syntezach nowych cieczy jonowych
Optically active imidazole derivatives in the synthesis of new ionic liquids
Paulina Mucha, Renata Tarka, Katarzyna Urbaniak, Grzegorz Mlostoń*
Uniwersytet Łódzki, Zakład Związków Heteroorganicznych, Narutowicza 68, 90-136 Łódź;
Ciecze jonowe są rozpuszczalnikami o szczególnych właściwościach, które znajdują coraz szersze zastosowanie w syntezie organicznej [1]. Ostatnio uzyskano wiele
interesujących wyników, ukazujących przewagę cieczy jonowych nad powszechnie wykorzystywanymi polarnymi rozpuszczalnikami organicznymi [2]. Są trwałe chemicznie
i termicznie oraz posiadają walory substancji przyjaznych dla środowiska naturalnego [1]. Ciecze jonowe można projektować (odpowiedni kation i anion) w zależności
od roli jaką mają spełniać w badanej reakcji lub jaką substancję rozpuszczać [3].
Najczęściej wykorzystywaną metodą syntezy cieczy jonowych jest reakcja czwartorzędowania pochodnych imidazolu, po której następuje wymiana anionu [4]. Optycznie
czynne ciecze jonowe są mało znane i rzadko opisywane w literaturze.
Ostatnio w Zakładzie Związków Heteroorganicznych opracowano nową metodę
syntezy optycznie czynnych pochodnych imidazolu i bis-imidazolu 1 [5]. Związki 1 poddano reakcji czwartorzędowania bromkami alkilowymi o różnej długości łańcucha węglowego, uzyskując enancjomerycznie czyste bromki amoniowe 2. W wyniku wymiany
anionu Brˉ → BF4ˉ otrzymano sole 3, które wykazują właściwości cieczy jonowych.
L iteratura :
[1] H. Zhao, S. V. Malhotra, Aldrichim. Acta., 35(3), 2002, 75-83,
[2] A. Shaabani, A. Rahmati, B. Aghaaliakbari, J. Safaei-Ghomi, Synthesis Communications, 36, 2006, 65-70,
[3] M. J. Earle, K. R. Seddon, Pure Appl. Chem., 72(7), 2000, 1391-1398,
[4] D. Q. Xu, B. Y. Liu, S. P. Luo, Z. Y. Xu, Y. C. Shen, Synthesis, 17, 2003, 2626-2628,
[5] a) M. Jasiński, G. Mlostoń, P. Mucha, A. Linden, H. Heimgartner, Helv. Chim. Acta, 90, 2007, 17651780, b) G. Mlostoń, P. Mucha, K. Urbaniak, K. Broda, H. Heimgartner, Helv. Chim. Acta, w druku,
c) P. Mucha, G. Mlostoń, M. Jasiński, A. Linden. H. Heimgartner, Tetraheron Asymmetry, przesłane do
redakcji.
Podziękowanie: Badania są wykonywane w ramach Grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Nr Grantu PBZ-KBN-126/T09/12.
96
P – 39
Elektrochemiczne badania pochodnych imidazolo-2(3H)-tionu
Paweł Urbaniak1), Jacek Raczak1), Grzegorz Andrijewski1), Grzegorz Mlostoń2)
1)
2)
Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej, Uniwersytet Łódzki, Narutowicza 68, 90-136 Łódź, Polska;
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Uniwersytet Łódzki, Narutowicza 68, 90 136 Łódź, Polska;
Imidazolo-2(3H)-tiony i ich pochodne są związkami o bardzo dużym znaczeniu
i praktycznym zastosowaniu. Wykorzystuje się je jako leki na nadczynność tarczycy,
schistosomatozę, antyoksydanty i inhibitory w rozwoju artretyzmu. Związki te próbuje
się też stosować jako inhibitory korozji szczególnie dla miedzi w środowiskach silnie
kwaśnych.
Elektrochemiczne badania wybranych tionów: 1-cykloheksylo-4,5 dimetyloimidazolo-2(3H)-tionu 1 i 4-fenylo-1,5-dimetylo-2(3H)-imidazolotionu 2 przeprowadzono metodą woltamperometrii cyklicznej w układzie trójelektrodowym. Elektrodą
pracującą była kroplowa elektroda rtęciowa, pomocniczą – siatka platynowa, zaś
elektrodą odniesienia – nasycona elektroda kalomelowa z podwójnym płaszczem.
Jako rozpuszczalnik zastosowano 50% wag. mieszaninę etanol/woda. Odczyn – pH
roztworu regulowano stosując bufory Brittona – Robinsona w zakresie pH = 3.6 do 9
(z uwzględnieniem korekty na skład rozpuszczalnika). Wykazano, że przebieg procesów
elektrodowych jest silnie uzależniony od odczynu środowiska. Powstawanie odpowiednich produktów potwierdzono prowadząc elektrolizy przy kontrolowanym potencjale
oraz wykonując widma UV/VIS otrzymanych roztworów. Otrzymane wyniki porównano
z wcześniej opublikowanymi w pracach [1, 2].
Podziękowanie:
Autorzy serdecznie dziękują Pani Profesor Marii Turowskiej za wspaniałe wsparcie przy
realizacji projektu.
[1] Freeman F., Keindl M.C., Po H.N., Brinkman E., Masse J.A., Synthesis, (1989) 714.
[2] Po H.N., Shariff Z., Masse J.A., Phosphorus, Sulfur and Silicon, 63, 1 (1991).
97
P – 40
Synteza nowych pochodnych bioantyoksydantów
Anna Kruszewska, Piotr Wałejko, Stanisław Witkowski
Instytut Chemii, Uniwersytet w Białymstoku
Bioantyoksydanty znajdują zastosowanie w terapii wielu chorób, a także w działaniach profilaktycznych. Ze strony chemików podejmowane są prace mające na celu
uzyskanie bardziej aktywnych analogów lub pochodnych o lepszych cechach użytkowych takich jak zwiększona rozpuszczalność, biodostępność lub przedłużony czas
działania.
W niniejszym doniesieniu pragniemy przedstawić zastosowanie trójwęglowego
linkera łączącego część cukrową z cząsteczką bioantyoksydanta. Zastosowanie linkera
pozwala na otrzymanie pochodnych, których synteza jest trudna ze względu na dużą
zawadę przestrzenną (α-tokoferol) lub małą reaktywność (pochodne 5-O-kwercetyny).
Uzyskane pochodne o charakterze proleku uwalniają aktywną cząsteczkę antyutleniacza po dotarciu do miejsca swego działania w wyniku hydrolizy kwasowej wiązania
enolowego lub glikozydowego, albo rozpadu pod wpływem odpowiednich glikozydaz
endogennych.
Przykładowe syntezy pochodnych α-tokoferolu i kwercetyny zostały przedstawione
na poniższym schemacie:
Prace wykonano w ramach grantu nr PBZ-KBN-126/T09/4004
98
P – 41
Reaction of 1-(N-acylamino)alkylphosphonic acids with orthoesters
M.H. Kudzin,a Z.H. Kudzinb, J. Drabowiczc and J. Łuczakc
Institute of Textile, Brzezińska 5/15, Łódź 92-103, Poland;
Faculty of Chemistry, University of Łódź, Narutowicza 68, Łódź 91-360, Poland;
c
Centre of Molecular and Macromolecular Studies, Polish Academy of Sciences,
Sienkiewicza 112, Łódź 90-363, Poland
a
b
The reaction of 1-aminoalkylphosphonic acids (AAP) with orthoesters have been
applied in the synthesis of a variety of O,O-dialkyl 1-(N-acylamino)alkanephosphonates [1-4] and also in the derivatization step of GC-MS analysis of PMG and related
biologically active amino acids [5-9].
In this communication we would like to we present our result on the reaction of orthoesters (R3 = H and Me) with 1-(N-acyl-amino)alkylphosphonic acids
[(AC)-AAP: Ac-AAP and TFA-AAP] derived from representative 1-aminoalkylphosphonic acids AAP (GlyP, AlaP, MalaP, ValP, PglyP)[10].
[1] Z.H. Kudzin: Aminophosphonic acids. Six decades of explorations. Prace Nauk. Uniwersytetu Częstochowskiego, (2005) 1-90.
[2] P. Kafarski, B. Lejczak: A facile conversion of aminoalkanephosphonic acids into their diethyl ethers. The
use of unblocked aminoalkanephosphonic acids into phosphono-peptide synthesis. Synthesis, 1988,
307-310.
[3] Z.H. Kudzin, J. Łuczak: Facile conversion of 1-aminoalkanephosphonic acids into their N-acyl O,O-diester derivatives. Synthesis, 1995, 509-511.
[4] Z.H. Kudzin, P. Łyżwa, J. Łuczak, G. Andrijewski: Aminoalkanephosphonates. P.II. Facile conversion of 1aminoalkanephosphonic acids to their O,O-diester derivatives. Synthesis, 1997, 44-46. [5] Z.H. Kudzin, M. Sochacki: Mass Spectrometry and GC-MS of Aminophosphonic and Aminophosphinic
Acids and their Derivatives. In: Aminophosphonic and Aminophosphinic Acids: Chemistry and Biological
Activity. Eds. V.P. Kukhar, R.H. Hudson, J. Wiley & Sons, Ltd., Chichester, 2000, ch. 11, pp. 358-400.
[6] Z.H. Kudzin, M. Sochacki, W. Kopycki: Orthoformates – the useful reagents for derivatization of functionalized alkanephosphonic acids. Phosphorus, Sulfur & Silicon, 77 (1993) 203. [7] Z.H. Kudzin, M. Sochacki, W. Kopycki: Orthoformates – the useful reagents for derivatization of functionalized alkanephosphonic acids. J. Chromatogr. A, 655 (1993) 346-354. [8] Z.H. Kudzin, D. Gralak, J. Drabowicz, J. Łuczak: A novel approach for simultaneous determination of
glyphosate and its metabolites. J. Chromatogr. A, 947 (2002) 129-141. [9] Z.H. Kudzin, D. Gralak, G. Andrijewski, J. Drabowicz, J. Łuczak: Simultaneous determination of biologically active aminophosphonates and aminopho-sphinates. J. Chromatogr. A, 998 (2003) 183-199.
[10] Z.H. Kudzin, R. Depczyński, G. Andrijewski, J. Drabowicz, J. Łuczak: 1-(N-acylamino)alkanephosphonates. N-acylation of 1-aminoalkanephosphonic acids. Pol. J. Chem., 79 (2005) 529-539
99
P – 42
Zastosowanie reakcji Kinugasa w syntezie penamów
Sebastian Stecko, Adam Mames, Bartłomiej Furman, Marek Chmielewski*
Promowana związkami Cu(I) reakcja nitronów z terminalymi wiązaniami potrójnymi
zwana reakcją Kinugasa,1 stanowi atrakcyjną metodę syntezy związków β-laktamowych.
Sama reakcja została opracowana jeszcze w latach 70-tych ubiegłego wieku,1 jednak
dopiero dzięki pracom Fu,2 Basaka3 oraz Tanga,4 wzrosło zainteresowanie tą reakcją.
W większości doniesień literaturowych autorzy stosowali acykliczne nitrony, posiadające zwykle podstawniki uniemożliwiającymi izomeryzację E/Z nitronów. Znana
jest tylko jedna praca w której przetestowano cykliczne nitrony.5
Wieloletnie doświadczenie w pracy z enancjomerycznie wzbogaconymi cyklicznymi nitronami6 skłoniło nas do sprawdzenia, czy tego typu związki można wykorzystać
w reakcji Kunigasa ze zwiazkami zawierającymi terminalne ugrupowanie acetylenowe,
otrzymując w ten sposób karbapenamy o wzorze ogólnym 1. W badaniach wykorzystano nitrony 2-4 otrzymane z kwasu (S)-jabłkowego i L-winowego oraz proste, handlowo dostępne acetyleny.
W ramach projektu przebadano stereochemiczny przebieg reakcji oraz wpływ
warunków prowadzenia procesu na indukcję i wydajność reakcji.
[1] M. Kinugasa, S. Hashimoto, J. Chem. Soc., Chem. Commun. 1972, 466.
[2] M. Lo, G.C. Fu, J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 4572
[3] (a) A. Basak, S. Gosh, T. Bhowmick, A. Das, V. Bertolasi, Tetrahedron Lett. 2002, 43, 5499; (b) A. Basak,
R. Pal, Bioorg. Med. Chem. Lett. 2005, 15, 2015
[4] M.C. Ye, J. Zhou, Y. Tang, J. Org. Chem. 2006, 71, 3576.
[5] L.K. Ding, W.J. Irwin, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 1976, 2382
[6] (a) S. Stecko, K. Paśniczek, M. Jurczak, Z. Urbańczyk-Lipkowska, M. Chmielewski, Tetrahedron; Asymmetry 2007, 18, 1085; (b) S. Stecko, K. Paśniczek, M. Jurczak, Z. Urbańczyk-Lipkowska, M. Chmielewski,
Tetrahedron; Asymmetry 2006, 17, 89; (c) K. Paśniczek, D. Socha, M. Jurczak, J. Frelek, A. Suszczyńska,
Z. Urbańczyk-Lipkowska, M. Chmielewski, J. Carbohydr. Chem. 2003, 22, 613-629.
100
P – 43
Nowe dimery cykliczne kwasu cholowego ze spejserami oksamidowymi
New cyclic dimers of cholic acid with oxamide spacers
Zenon Łotowski, Jacek W. Morzycki
Instytut Chemii, Uniwersytet w Białymstoku, al. Piłsudskiego 11/4, 15-443 Białystok, Polska
słowa kluczowe: chemia supramolekularna, dimery, kwasy żółciowe, oksamidy
Przeprowadzono syntezę dwóch nowych cyklicznych dimerów kwasu cholowego
(cholafanów), w których spejsery oksamidowe łączą dwie identyczne jednostki steroidowe poprzez pozycje 3, 3’ i 24, 24’ (cis-dimer 2) oraz pozycje 3, 24’ i 3’, 24
(trans-dimer 3):
Cholafany są strukturami makrocyklicznymi, zbudowanymi z dwóch do czterech
cząsteczek kwasu żółciowego, połączonych za pośrednictwem różnego rodzaju grup
atomów, spełniających rolę spejserów [1]. Cząsteczki tego typu stanowią doskonałe
układy modelowe do badania takich istotnych procesów życiowych jak kataliza enzymatyczna czy transport przez błony [2]. Otrzymane związki mogą potencjalnie pełnić
rolę supramolekularnych gospodarzy w stosunku do jonów i niewielkich cząsteczek.
Zostaną one poddane badaniom fizykochemicznym ich zdolności kompleksujących.
L iteratura :
[1] F. N. Diederich, Cyclophanes, Royal Society of Chemistry, Cambridge, 1991.
[2] G. Schroeder, w pracy: H. Koroniak, J. Barciszewski, Na Pograniczu Biologii i Chemii, Wyd. Naukowe
U.A.M., Poznań, 1999, s. 143.
101
P – 44
Badania nad opracowaniem chemoenzymatycznej metody syntezy
tripeptydów z C-końcową grupą karbonylową
Michał Mroczkiewicz,1 Katarzyna Stefanek,1 Ryszard Ostaszewski2
2
1
Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa
Instytut Chemii Organicznej, Polska Akademia Nauk, ul. Koszykowa 44-52, 01-224 Warszawa
Tripeptydy z C-końcową grupą karbonylową stanowią ważną grupę związków
biologicznie czynnych. Wśród tych związków można wyróżnić inhibitory 20S proteasomów [1]. Znany inhibitor proteasomów, aldehyd tripeptydowy Cbz-Leu-Leu-Leu-H
oznaczany w literaturze symbolem MG-132, posiada silne właściwości przeciwnowotworowe [2]. Znana droga syntezy związku MG-132 i jego analogów polega na sprzęganiu odpowiednio zabezpieczonych aminokwasów, co stanowi jej zasadnicze ograniczenie. Poszukiwanie analogów tego związku, które mogłyby znaleźć zastosowanie
w onkologii wymaga opracowania nowej metody syntezy tej klasy związków.
Celem badań było opracowanie nowej drogi syntezy tripeptydów posiadających
C-końcową grupę aldehydową, wykorzystując rekcję Ugi’ego jako kluczową reakcję
w całej syntezie. Zastosowanie odpowiednio zabezpieczonej leucyny 1 jako reagenta
karboksylowego oraz innych reagentów pokazanych na schemacie powinno umożliwić
syntezę odpowiedniego tripeptydu, którego dalsza funkcjonalizacja powinna prowadzić
do związków docelowych, np. MG-132 (5). Ponieważ w reakcji Ugiego otrzymywana
jest mieszanina diastereoizomerycznych produktów, zaproponowano wykorzystanie
odpowiednich reakcji enzymatycznych do rozdziału uzyskiwanych diastereoizomerów.
Zostaną przedstawione wyniki badań nad opracowaniem nowej metody syntezy
tej klasy związków.
Praca finansowana przez Komitet Badań Naukowych, Projekt N405 007 31/0544.
literatura :
[1] Braun, H. A.; et. al. J. Biol. Chem. 2005, 280, 28394-28411.
[2] Zhang, X.; et. al. Biochem. J. 1999, 340, 127-133.
102
P – 45
Badania nad opracowaniem
chemoenzymatycznej metody syntezy Fenylo-Gaba
Adam Redzej, Dominik Koszelewski, Ryszard Ostaszewski
Instytut Chemii Organicznej PAN, Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa, Polska
Enancjomerycznie czysty kwas 3-fenylo-4-pentenowy (1) jest cennym prekursorem w syntezie szeregu leków a szczególnie (R)-FenyloGABA1. Lek ten jest stosowany
w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego takich jak np. choroba Parkinsona.
Aktywność tego leku jest ściśle związana z jego budową przestrzenną. Dlatego też poszukuje się stereoselektywnych metod jego syntezy.
Zostaną zaprezentowane wyniki badań nad opracowaniem metody syntezy optycznie czynnego kwasu 3-fenylo-4-pentenowego (1). Racemiczny kwas został
otrzymany w wyniku reakcji kondensacji oraz przegrupowania Claisena i następnie
przekształcony w odpowiedni ester. W reakcji kinetycznego rozdziału, katalizowanej
przez hydrolazy, otrzymano kwas 3-fenylo-4-pentenowy. Zostaną przestawione wyniki
badań nad zastosowaniem hydrolaz jako biokatalizatorów tej reakcji oraz ich wpływ
na enacjoselektywność tego procesu.
Praca była finansowana przez Komitet Badań Naukowych Projekt PBZ-KBN-126/
T09/07
literatura
[1] Bowery, N.G.; Hill, D. R.; Hudson, A.L.; Doble, A.; Middemiss, N.D.; Shaw, J.; Turnbull, M. Nature 1980,
283, 92-94.
103
P – 46
Bezśladowe (traceless) enancjomeroróżnicujące odczynniki kondensujące
Beata Kolesińska, Zbigniew J. Kamiński
Instytut Chemii Organicznej Politechniki Łódzkiej, Żeromskiego 116, 90-924 Łódź
Pomimo dynamicznego rozwój badań zmierzających do przeprowadzenie procesu acylowania w sposób enancjomeroróżnicujący, opracowane procedury nie znalazły
jednak uznania wśród chemików i nie zostały wprowadzone do praktyki laboratoryjnej.
Wynika to głównie z nieprzewidywalności wyników syntezy enancjomeroróżnicującej,
uciążliwość postępowania preparatywnego i wysokiego ryzyka niepowodzenia.
Wymienione powyżej zastrzeżenia są szczególnie istotne w przypadku prób zastosowania reakcji enancjomeroróżnicujących w syntezie łańcucha peptydowego,
ponieważ wzajemne oddziaływania pomiędzy chiralnym komponentem aminowym
H2N-Bbb*-OR, chiralnym odczynnikiem kondensującym (lub katalizatorem) H-Y* i racemicznym N-chronionym komponentem karboksylowym rac-Pg-Aaa*-OH są złożone
i w każdym przypadku ich poznanie wymaga żmudnych badań wstępnych.
W tej sytuacji uzasadnione staje się takie udoskonalenia procesu syntezy enancjomeroróżnicującej, aby wnioski wypływające ze wstępnych badań z użyciem tanich
i prostych związków modelowych wystarczały do przewidywania konfiguracji i czystości
enancjomerycznej otrzymywanego peptydu.
Rozwiązaniem jest skonstruowania bezśladowego (traceless) chiralnego odczynnika kondensującego X*-Y, który w stadium aktywacji pozbywa się fragmentu chiralnego X* i uczestniczy w dalszych stadiach syntezy jako obiekt achiralny.
Ta tak pozornie niewielka zmiana podejścia pozwala uniknąć wspomnianych
powyżej komplikacji wywołanych obecnością dodatkowego centrum chiralności X*
i otwiera drogę do racjonalnego przewidywania wyników syntezy enancjomeroróżnicującej. Pierwsze próby zastosowania takich odczynników z użyciem tworzonych in situ
chiralnych chlorków N-triazynyloamoniowych wywodzących się z chiralnych amin trzeciorzędowych dały obiecujące rezultaty, jednakże ze względu na nietrwałość chlorków
N-triazynyloamoniowych każda synteza stereoróżnicująca z ich zastosowaniem obarczona była ryzykiem niepowodzenia. Wymiana anionu chlorkowego na mniej nukleofilowy anion umożliwiała uzyskanie stabilnych chiralnych soli N-triazynyloamoniowych,
które zastosowano jako bezśladowe enancjomeroróżnicujące odczynniki kondensujące w syntezie peptydów w fazie ciekłej i w syntezie na stałym nośniku z racemicznych
aminokwasów.
Badania finansowane są przez MNiSzW, Grant PBZ-KBN-126/T09/15
104
P – 47
Badania nad opracowaniem
chemoenzymatycznej metody syntezy analogów tripeptydów
Magdalena Zwolińska, Wiktor Szymański, Ryszard Ostaszewski
Instytut Chemii Organicznej, PAN, Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa;
Dynamiczny rozwój współczesnych terapii związany jest z rozwojem chemii leków
oraz opracowywaniem nowych metod syntezy chemicznej. Małe peptydy oraz ich analogi stanowią szeroką grupę związków cechujących się aktywnością biologiczną, która
może być wykorzystywane w walce z chorobami nowotworowymi.1
Przedstawione zostaną badania, których celem było opracowanie chemoenzymatycznej metody syntezy nienaturalnych tripeptydów. Polega ona (Schemat 1) na
wykorzystaniu reakcji multikomponentowej – reakcji Passeriniego do syntezy racemicznych α-acetoksyamidów (A). W kluczowym etapie związki te poddawane są hydrolizie
enzymatycznej, co pozwala na otrzymanie wzbogaconych enancjomerycznie α-hydroksyamidów (B). Dalsza funkcjonalizacja grupy hydroksylowej pozwala na uzyskanie
związków docelowych (C).2
Schemat 1. Ogólna koncepcja
Przedstawione zostaną wyniki badań optymalizacyjnych nad warunkami kolejnych reakcji, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu budowy substratu, rozpuszczalnika oraz enzymu na wydajność i stereoselektywność etapu biotransformacji.
Praca była finansowana przez Komitet Badań Naukowych Projekt PBZ-KBN-126/
T09/07
literatura
[1] Shirasaki, Y.; Nakamura, M.; Yamaguchi, M.; Miyashita, H.; Sakai, O.; Inoue, J. J. Med. Chem. 2006,
49, 3926–3932
[2] Szymański, W.; Zwolińska, M.; Ostaszewski, R.; Tetrahedron, 2007, 63, 7647-7653
105
P – 48
Synteza i zastosowanie nowej generacji chiralnych triazynowych
odczynników kondensujących do syntezy peptydów w roztworze
Katarzyna Kasperowicz, Beata Kolesińska, Zbigniew J. Kamiński
Połączenie zalety chiralnych chlorów triazynyloamoniowych, jaką jest uzyskiwanie znacznego wzbogacenia enancjomerycznego w syntezach stereoróżnicującej [1],
z właściwościami tetrafluoroboranów N-(2,4,6-triazyn-1-ylo)amoniowych jakimi są
wysoka stabilność i powtarzalność [2] wyników kondensacji, umożliwiło uzyskanie stabilnych, chiralnych tetrafluoroboranów N-(2,4,6-triazyn-1-ylo)amoniowych.
Chiralne tetrafluoroborany N-triazynyloamoniowe 4a-d otrzymane zostały w reakcji 2-chloro-4,6-dimetoksy-1,3,5-triazyny z tetrafluoroboranami chiralnych amin
trzeciorzędowych 2a-d w obecności NaHCO3 jako akceptora chlorowodoru [3] i zastosowane do syntezy peptydów z racemicznych aminokwasów.
Rys. 1. Synteza chiralnego tetrafluoroboranu N-triazynyloammoniowego 4a
W badaniach modelowych stwierdziliśmy, że chiralne odczynniki kondensujące
4a-d aktywują rac-Z-Ala-OH do “superaktywnego” estru triazynowego o konfiguracji
D i ee zależnym od budowy aminy, sięgającym 90%.
Rys. 2. Zastosowanie chiralnych tetrafluoroboranów N-triazynylammoniowych 4a-d jako odczynników enancjomeroróżnicujących
Chiralne odczynniki kondensujące zostały z powodzeniem zastosowane w enancjomeroróżnicująch syntezach peptydów z racemicznych substratów w roztworze.
[1] Kamiński; Z.J.; Kolesińska; B.; Kamińska; J.E.; Góra, J., J. Org. Chem. 63, 4248-4255 (2001).
[2] Kamiński, Z. J.; Kolesińska, B.; Kolesińska, J.; Sabatino, G.; Chelli, M.; Rovero, P.; Błaszczyk, M.; Główka, M. L.; Papini, A. M., J. Am. Chem. Soc., 127(48); 16912-16920 (2005).
[3] Kaminski, Z.J.; Kolesińska, B.; Kolesińska, J.; Jastrząbek, K.; Papini, A.M . Bianchini, R.; Sabatino, G.,
PCT/EP2005/055793 (2005). Application by Italvelluti S.p.a. from Italy, 07/11/2005.
106
P – 49
Próby zastosowania enancjomeroróżnicujących triazynowych odczynników
w syntezie peptydów w fazie stałej
Marta Michalska, Katarzyna Kasperowicz, Beata Kolesińska, Zbigniew J. Kamiński
Najbardziej efektywną metodą otrzymywania bibliotek peptydowych jest synteza w fazie stałej. Podstawowym warunkiem powadzenia każdej syntezy peptydów
w fazie stałej jest wysoka wydajność procesu tworzenia wiązań peptydowych, co
wymaga równocześnie reaktywnych produktów pośrednich oraz wysokiej stabilności i dobrej rozpuszczalności zarówno samego odczynnika kondensującego jak
i wszystkich intermediatów.
Łatwy dostęp do szerokiej puli substratów stosowanych w syntezie bibliotek peptydów dotyczy jedynie naturalnych L-aminokwasów. Celem rozszerzenia puli potencjalnych substratów i uzyskania dostępu do D-aminokwasów i optycznie jednorodnych
aminokwasów niebiałkowych podjęliśmy próby zastosowania enancjomeroróżnicujących odczynników kondensujących do syntezy w fazie stałej.
Stwierdziliśmy, że synteza peptydów z enancjomerycznie jednorodnych L-aminokwasów w fazie stałej na żywicy Wanga przy użyciu chiralnych odczynników kondensujących 1 zachodzi w warunkach analogicznych do opracowanych dla achiralnych tetrafluoroboranów triazynowych 2, tworzących identyczne estry superaktywne 3. Fakt ten
jest szczególnie istotny bowiem pozwala na swobodną wymianę chiralnego pomocnika
bez powodowania zmian w przebiegu stadium tworzenia wiązania peptydowego.
Jako modelowego układu do prób enancjoselektywnego wbudowywania reszty
D-alaniny wprost z racemicznego aminokwasu w warunkach syntezy w fazie stałej
użyto tripeptydu Ac-L-Lys(Ac)-D-Ala-D-Ala-OH. Czystość enancjomeryczną oznaczono
metodą GC z wykorzystaniem chiralnej fazy stacjonarnej ChirasilVal.
107
P – 50
Synteza 3-alkilideno-5-arylo-2-furanonów
i 3-alkilideno-5-arylo-2-pirolidynonów
Anna Albrechta, Jacek F. Koszuka, Anna Janeckab, Kazimierz Studzianb,
Marek Różalskic, Urszula Krajewskac, Tomasz Janeckia
a
Instytut Chemii Organicznej, Politechnika Łódzka, 90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116;
b
Zakład Chemii Biomolekularnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
92-215 Łódź, ul. Mazowiecka 6/8;
c
Katedra Chemii Farmaceutycznej i Biochemii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
90-151 Łódź, ul. Muszyńskiego 1
α-Alkilideno-γ-laktony i γ-laktamy są integralnym elementem wielu produktów
naturalnych wykazujących szeroką aktywność biologiczną [1]. Wykazują one m.in.
właściwości cytotoksyczne, antynowotworowe oraz bakteriobójcze.
W ostatnim czasie opracowaliśmy nową metodę syntezy 4-arylo-2-dietoksyfosforylo-4-oksoalkanianów 3 [2], która wykorzystuje reakcję alkilowania dietoksyfosforylooctanu etylu 1 wybranymi α-bromoketonami 2. W tym komunikacie prezentujemy
zastosowanie oksoalkanianów 3 w syntezie 3-alkilideno-5-arylo-2-furanonów 4 i 3alkilideno-5-arylo-2-pirolidynonów 5. Otrzymane związki zostały poddane badaniom
na aktywność cytotoksyczną wobec linii komórkowych białaczki mysiej L-1210 i białaczek ludzkich HL-60 oraz NALM-6.
literatura :
[1] Hoffman H. M. R., Rabe J., Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 1985, 24, 94.
[2] Albrecht, A., Koszuk, J. F., Janecki, T., Synthesis, 2007, 1671.
108
P – 51
Enancjoselektywna redukcja eterów oksymów
Marcin M. Pakulski, Marek Zaidlewicz
Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Redukcja wiązania podwójnego oksymów jest prostą i ważną metodą syntezy hydroksyloamin i amin z łatwo dostępnych aldehydów i ketonów. Jednak w porównaniu
z redukcją prochiralnych ketonów, selektywność redukcji ich oksymów jest znacznie
słabiej poznana i stanowi przedmiot stałego zainteresowania. Dotychczas najlepsze
wyniki osiągano dla redukcji eterów oksymów boranem wobec niektórych oksazaborolidyn, a ostatnio również estrów spiroborowych1-3.
Celem niniejszych badań jest określenie selektywności redukcji wybranych eterów
oksymów boranem wobec nowych terpenowych oksazaborolidyn. Pierwszą z tych oksazaborolidyn generowano z (1R,2S,3R,5R)-3-amino-6,6-dimetylbicyklo[3.1.1]heptan2-olu. Aminoalkohol ten otrzymano z (-)-ß-pinenu z ogólną wydajnością 52% i nadmiarem enancjomerycznym 99%4.
Wobec wyżej wspomnianej oksazaborolidyny redukowano boranem (E)-etery
O-benzylowe oksymów reprezentatywnych prochiralnych ketonów alifatyczno-aromatycznych, w stosunku molowym boran-eter oksymu 7:1, otrzymując odpowiednie aminy
z wydajnością 52-95% i nadmiarami enancjomerycznymi 40-99%. Nadmiary enancjomeryczne w reakcjach redukcji eterów oksymów otrzymanych z metylo-arylowych
ketonów były najwyższe, natomiast dla ketonów alkilo-arylowych ulegały zmniejszeniu.
Badano również enancjoselektywną redukcję eterów benzylowych ketoksymów
boranem wobec katalitycznej ilości wyżej wspomnianej oksazaborolidyny.
[1] J. M. Brunel, Recent Res. Devel. Organic Chem., 2003, 7, 155.
[2] X. Huang, M. Ortiz-Marciales, K. Huang, V. Stepanenko, F. G. Merc, A. M. Ayala, W. Correa, M. De
Jesus, Org. Lett. 2007, 9, 1793.
[3] M. P. Krzemiński, M. Zaidlewicz, Tetrahedron: Asymmetry, 2003, 14, 1463.
[4] M. P. Krzemiński, A. Wojtczak, Tetrahedron Letters, 2006, 46, 8299.
109
P – 52
Asymetryczna reakcja nitroaldolowa
katalizowana kompleksami Cu(II) – Salan
Rafał Kowalczyk, Łukasz Sidorowicz, Jacek Skarżewski
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska
Asymetryczna reakcja nitroaldolowa (Henry’ego) jest ważnym sposobem budowania nowego wiązania węgiel-węgiel z jednoczesnym wprowadzeniem jednego lub
dwóch centrów stereogenicznych.1 Reakcja ta polega na addycji generowanego in situ
anionu nitrozwiązku do grupy aldehydowej. Addycja jest przyspieszana dzięki oddziaływaniu karbonylowego tlenu z kwasem Lewisa – dodanym katalizatorem. Jeśli jest
nim kompleks metalu z enancjomerycznym ligandem, to stany przejściowe są diastereoizomeryczne i addycji towarzyszy indukcja asymetryczna. Liczne kompleksy lantanu,
kobaltu, miedzi i cynku stosowano w tej reakcji, ale ograniczania i niedogodności warunków skłaniają badaczy do dalszego poszukiwania chiralnych katalizatorów. Nasze
niedawne obserwacje dotyczące skutecznej indukcji przy użyciu chiralnych kompleksów salen-Cr(III),2 oraz ogłoszone ostatnio wyniki grupy Bandini’ego3 skłoniły nas do
poszukiwania enancjoselektywnej katalizy kompleksami salan – Cu(II). Odpowiednie
chiralne ligandy 2a-g otrzymane zostały wg procedury D. A. Evansa.4 Związki te były
badane w modelowej katalitycznej reakcji Henry’ego dając 52 – 92% e.e. (HPLC) przy
wydajności chemicznej produktu 70 – 80%.
W komunikacie przedstawione będą szczegóły przeprowadzonych doświadczeń
oraz przedyskutowany będzie model stereochemiczny katalitycznych oddziaływań kompleksów.
references
[1] Luzzio, F. Tetrahedron 2001, 57, 915–945.
[2] Kowalczyk, R.; Sidorowicz, Ł.; Skarżewski, J. Tetrahedron: Asymmetry 2007, 18, 2581-2586.
[3] Bardini, M.; Picc inelli, F.; Tommasi, S.; Umani-Ronchi, A.; Ventrici, C. Chem. Commun. 2007, 616-618.
[4] Evans, D. A.; Mito, S.; Seidel, D. J. Am. Chem. Soc. 2007, 129, 11583-11592.
110
P – 53
Aminoliza 2H-1,3-benzoksazyno-2,4-(3H)-dionu
oraz jego N-podstawionych pochodnych
Jolanta Jaśkowska, Anna Rutyna, Piotr Kowalski
Instytut Chemii i Technologii Organicznej, Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej,
Politechnika Krakowska, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków
Aminoliza to reakcja mająca duże znaczenie w syntezie związków organicznych
takich jak aminoalkohole, amidy, ketoamidy, aminy pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe
i wiele innych. Produkty te znajdują szerokie zastosowanie syntezie organicznej oraz
medycynie. Często zdarza się, że wytworzone na drodze aminolizy połączenia, są substratami w kolejnych procesach chemicznych.
W naszym laboratorium od szeregu lat zajmujemy się 2H-1,3-benzoksazyno2,4-(3H)-dionem i jego pochodnymi [1,2]. Z danych literaturowych oraz naszych doświadczeń wynika [1-5], że zarówno 2H-1,3-benzoksazyno-2,4-(3H)-dion jak i jego
N-podstawione pochodne stosunkowo łatwo ulegają reakcjom hydrolizy odpowiednio
do salicylamidu i jego N-pochodnych. Powyższe procesy wynikają z nukleofilowego
charakteru wody. Celem ustalenia wpływu rodzaju czynnika nukleofilowego na trwałość pierścienia heterocyklicznego w 2H-1,3-benzoksazyno-2,4-(3H)-dionie i jego pochodnych prezentowane będą reakcje z zastosowaniem amin o różnej rzędowości.
Jako amin do reakcji użyto 40% wodne roztwory metylo- i dimetyloaminy oraz
morfolinę. Aminolizie poddawano 2H-1,3-benzoksazyno-2,4-(3H)-dion oraz jego
N-metylo- i N-fenylopochodną (Schemat). Uzyskane wyniki dowodzą, że reakcje zależą od rodzaju użytej aminy i przebiegają z otwarciem pierścienia heterocyklicznego
2H-1,3-benzoksazyno-2,4-(3H)-dionu w kierunku produktów hydrolizy oraz aminolizy.
Schemat
[1] Misiak J.; Rutyna A.; Kowalski P.; Czas. Tech. 4-Ch, PK, 115-131, 2006
[2] Kowalski P.; Jaśkowska J.; Bojarski A. J.; Duszyńska B.; J. Heterocyc. Chem.; 45, 209-214, 2008
[3] Khans, A. H.; Bundgaard H.; Acta Pharm. Nord.; 3(1); 45-50; 1991
[4] Effenberger, F.; Niess R.; Schick M.; Chem. Ber.; 105; 1926-1942; 1972
[5] Khans A.H.; Moss,J.; Bandgaard H.; Intern. J. Pharmaceutics; 78; 199-202; 1992
111
P – 54
Hydrolytic transformations of O,O-dialkyl 1-(N-acylamino)alkylphosphonates
M.H. Kudzina, Z.H. Kudzinb, J. Drabowiczc and W. Perlikowskac
Institute of Textile, Brzezińska 5/15, Łódź 92-103, Poland;
Faculty of Chemistry, University of Łódź, Narutowicza 68, Łódź 91-360, Poland;
c
Sienkiewicza 112, Łódź 90-363, Poland.
a
b
O,O-Dialkyl 1-(N-acylamino)alkylphosphonates (AC)-AAP(OR)2 belong to attractive intermediates in the synthesis of the corresponding O,O-dialkyl 1-aminoalkylphosphonates [1-4], the key-substrates in the phosphonopeptides chemistry [5]. These
compounds (AC)-AAP(OR)2 are easily available from the parent 1-aminoalkylphosphonic acids AAP [2].
In this communication, we would like to present the behavior of representative
O,O-dialkyl 1-(N-acetylamino)alkylphosphonates, Ac-AAP(OR)2, and 1-(N-trifluoroacetylamino)alkyl-phosphonates, TFA-AAP(OR)2, upon exposition to hydrolytic, acidic
or basic conditions.
In the hydrolytic mixtures the presence of products of partial deprotection of the
starting (AC)-AAP(OR)2, including diesters AAP(OR)2, monoesters (AC)-AAP(OR), 1-acylaminoalkylphosphonic acids (AC)-AAP and free 1-aminoalkylphosphonic acids AAP
were detected and determined.
[1] Z.H. Kudzin: Aminophosphonic acids. Six decades of explorations. Prace Nauk. Uniwersytetu Częstochowskiego, (2005) 1-90.
[2] P. Kafarski, B. Lejczak: A facile conversion of aminoalkanephosphonic acids into their diethyl ethers. The
use of unblocked aminoalkanephosphonic acids into phosphono-peptide synthesis. Synthesis, 1988,
307-310.
[3] Z.H. Kudzin, J. Łuczak: Facile conversion of 1-aminoalkanephosphonic acids into their N-acyl O,O-diester derivatives. Synthesis, 1995, 509-511. [4] Z.H. Kudzin, P. Łyżwa, J. Łuczak, G. Andrijewski: Aminoalkanephosphonates. P.II. Facile conversion of 1aminoalkanephosphonic acids to their O,O-diester derivatives. Synthesis, 1997, 44-46. [5] Kafarski P, Lejczak B (20001) Synthesis of phosphono- and phosphino-peptides. In : Aminophosphonic
and aminophosphinic acids. Chemistry and biological activity. Eds Kukhar VP, Hudson HR, Wiley& Sons
Ltd, Chichester 6: 172-204.
112
P – 55
Badania nad reakcją N3-fenylo-izonikotynamidrazonu
z bezwodnikiem cis-1,2-cykloheksanodikarbosylowym
Marzena Uchereka, Bożena Modzelewska-Banachiewicza
a
Katedra i Zakład Chemii Organicznej, UMK, Collegium Medicum, Bydgoszcz
Reakcja N3-podstawionych amidrazonów z bezwodnikem maleinowym w środowisku bezwodnego eteru dietylowego w temperaturze pokojowej zachodziła jednokierunkowo i otrzymano pochodne kwasu propenowego zawierające ugrupowanie
1,2,4-triazolu. Stwierdzono, że na przebieg reakcji nie mają wpływu podstawniki obecne w strukturze amidrazonów [1]. Z kolei w wyniku reakcji N3-fenylobenzamidrazonu
z bezwodnikiem cis-1,2-cykloheksanodikarboksylowym, prowadzonej w tych samych
warunkach, uzyskano związek zawierający strukturę 1,3-dioksooktahydro-2H-izoindolu [2]. Celem niniejszej pracy były badania nad kierunkiem reakcji N3-fenylo-izonikotynamidrazonu z bezwodnikiem cis-1,2-cykloheksanodikarboksylowym.
Przedstawiona synteza, zachowując warunki reakcji (bezwodny eter dietylowy, temperatura pokojowa), doprowadziła do uzyskania N’-(1,3-dioksoooktahydro-2H-izoindo2-ylo)-N-fenylopirydyno-4-karboksyimidoamidu (1) i kwasu 2-({2-[(fenyloamino)(pirydyn-4-ylo)metylideno]hydrazyno}karbonylo)cykloheksanokarboksylowego (2). Produkty
reakcji rozdzielono, wykorzystując ich różnice rozpuszczalności w chloroformie.
Budowę otrzymanych związków potwierdziła analiza widm MS, NMR i IR.
P iśmiennictwo :
[1] Modzelewska-Banachiewicz, B.; Banachiewicz, J.; Chodkowska, A.; Jagiełło-Wójtowicz E.,; Mazur, L.
Eur. J. Med. Chem. 2004, 39, 873-877.
[2] Modzelewska-Banachiewicz, B.; Mazur, L.; Ucherek, M. 50. Jubileuszowy Zjazd PTChem, 9-12 September 2007, Toruń, Poland; Abstract Book, S1-PS2-119
113
P – 56
Synteza i charakterystyka spektralna 2’-alkilo(arylo)tio-1,1,1,3,3,3heksafluoro-2-fenylopropan-2-oli
Józef Drabowicz, Adrian Zając
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk,
Zakład Chemii Heteroorganicznej, Sienkiewicza 112, 90–363 Łódź.
Niesymetryczne siarczki są niezbędnymi substratami w asymetrycznej syntezie
optycznie czynnych sulfotlenków opartej na reakcji asymetrycznego utleniania[1,2]. Ostatnio otrzymaliśmy serię optycznie czynnych 2’-alkilo(arylo)sulfinylo-1,1,1,3,3,3-heksafluoro-2-fenylopropan-2-oli utleniając odpowiednie 2’-alkilo(arylo)tio-1,1,1,3,3,3heksafluoro-2-fenylopropan-2-ole 1 za pomocą oksazyrydyny Davisa[3,4]. W naszym
komunikacie przedstawiamy nową, wygodną metodę syntezy siarczków 1 opartą na
reakcji generowanej in situ dilitopochodnej alkoholu perfluorokumylowego 2 i odpowiednich symetrycznych disiarczków dialkilowych(diarylowych) 3 jako substratów.
Otrzymane siarczki 1 zostały w pełni scharakteryzowane technikami NMR, IR
i MS. Przedstawione zostanie również niespodziewanie tworzenie ditioacetalu aldehydu mrówkowego jako produktu ubocznego omawianej reakcji z disiarczkiem bis(2pirydylowym) wraz z próbą wyjaśnienia mechanizmu jego tworzenia.
L iteratura :
[1] M. Mikołajczyk, J. Drabowicz, P. Kiełbasiński, Chirac Sulfur Reagents: Applications In Asymmetric and
Stereoselective Synthesis, CRC Press, Boca Raton, 1997.
[2] P. Metzner, A Thuillier, w Sulfur Reagents in Organic Synthesis; Katritzky, A. R., Meth-Cohn, O., Rees,
C. W., Eds.; Academic Press: San Diego, CA, 1994.
[3] J. Drabowicz, A. Zając, J. Łuczak, M. Mikołajczyk, B. Marciniak, E. Różycka – Sokołowska, M. W.
Wieczorek, A. Filipczak, B. Morzyk – Ociepa, Can ortho-sulfinylprefluorocumyl alcohols remain in an
equilibrium with hypervalent, monocyclic hydroxysulfurane structures?, 18th International Symposium on
Fluorine Chemistry, Bremen, Germany, July 30 – August 4, 2006, Book of Abstracts: p.154.Cremlyn, R.
J. w An Introduction to Organosulfur Chemistry, John Wiley & Sons, Chichester, 1996.
[4] J. Drabowicz, A. Zając, J. Łuczak, M. Dybkowska, M. Mikołajczyk, B. Marciniak, E. Różyczka – Sokołowska, M. Wieczorek, B. Morzyk – Ociepa, Chiralne nisko- i wysokokoordynacyjne połączenia siarkoorganiczne funkcjonalizowane, grupami perfluoroalkilowymi, 50 Jubileuszowy Zjazd PTChem oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, Toruń, Poland, 9 – 12 September 2007, Abstrakt
Book: S1-SL-11, p. 52.
114
P – 57
Synteza dietylo (1R,2R)-, (1S,2R)-, (1S,2S)- i (1R,2S)- 1,2-epoksy3-hydroksypropylofosfonianów
Irena I. Bąk-Sypień i Andrzej E. Wróblewski
Fosfomycyna (kwas (1R,2S)-epoksypropylofosfonowy) należy do rodziny związków
biologicznie czynnych, hamujących pierwszy etap biosyntezy ściany komórkowej bakterii. Mechanizm działania fosfomycyny polega na łączeniu się jej z enzymem (transferazą pirogronianową), w wyniku czego tworzy się nieodwracalny kompleks, hamujący
etap kondensacji UDP-Glc-NAc z fosfoenolopirogronianem, (Schemat 1).
Schemat 1.
Opracowano metodę syntezy czterech enancjomerycznie czystych analogów fosfomycyny, w których grupę metylową zastąpiono polarną grupą hydroksymetylową.
Pierścień oksiranowy w 1,2-epoksy-3-hydroksypropylofosfonianach powstawał w reakcji Williamsona. Kluczowym etapem syntez było otrzymanie odpowiednich 1-mesyloksy2,3-dioli albo 2-mesyloksy-1,3-dioli wykorzystując jako materiały wyjściowe (1R,2R)i (1S,2R)-2,3-O-cykloheksylideno-1-hydroksypropylofosfoniany dietylu (Schemat 2).
Schemat 2.
115
P – 58
Enancjoselektywna synteza fosforowych analogów
(R)- i (S)-homoseryny
Iwona E. Głowacka i Dorota G. Piotrowska
Zakład Chemii Bioorganicznej, Wydział Farmaceutyczny,
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 90-151 Łódź, Muszyńskiego 1.
Aminokwasy odgrywają ważną rolę w wielu procesach metabolicznych. Do tej
klasy związków należy homoseryna 1, która bierze udział w biosyntezie metioniny
i (S)-adenozylometioniny.
Jak dotąd w literaturze została opisana jedna metoda syntezy racemicznego fosforowego analogu homoseryny 2 oraz po jednej metodzie otrzymywania jej enancjomerów (R)-i (S)-2.
Zaproponowaliśmy krótką i efektywną drogę syntezy enancjomerycznie czystych
fosforowych analogów homoseryny (R)- i (S)-2 z wykorzystaniem jednego chiralnego
substratu 3.
116
P – 59
Synteza i cis-dihydroksylowanie trans-1,4-difosfinoilobut-2-enów
S. Frynas, K.M. Pietrusiewicz
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS, Lublin
DIOP i jego pochodne są atrakcyjnymi C-2 symetrycznymi ligandami posiadającymi dwa centra chiralności na atomach węgla. Są one z powodzeniem wykorzystywane w licznych reakcjach asymetrycznych a w szczególności w reakcjach asymetrycznego uwodornienia.1 Dotychczasowe metody syntezy ligandów z rodziny DIOP-u
opierają się na wykorzystaniu szkieletu węglowego kwasu L-winowego2 i praktycznie
nie pozwalają na wprowadzenie do ich struktury chiralnych centrów fosforowych. Podjęte przez nas badania miały na celu opracowanie takiej metody syntezy DIOP-u, która
dawałaby możliwość otrzymania także i jego P-chiralnych analogów.
Zaprojektowany schemat postępowania obejmował wykorzystanie jako substratów P-chiralnych tlenków allilofosfin, które w reakcji homometatezy olefin byłyby
przekształcane w odpowiednie trans-difosfinoilobut-2-eny. Cis-dihydroksylacja takich
P,P-chiralnych difosfinoilobutenów i blokowanie uzyskiwanych dioli mostkiem acetonylidenowym miało zapewnić dostęp do odpowiednich P-chiralnych pochodnych DIOP-u
bez naruszenia wyjściowego fosforowego centrum chiralności substratu.
W niniejszym komunikacie zaprezentowane zostaną opracowane warunki i zakres zastosowania reakcji metatezy tlenków allilofosfin dającej dostęp do modelowych
P,P-chiralnych difosfinoilobutenów.
Przedstawimy także, że uzyskane trans-difosfinoilobut-2-eny mogły być z powodzeniem poddawane reakcji cis-dihydroksylowania. w wersji asymetrycznej metodą
Sharpless’a.3 Opracowane warunki dla takich reakcji, oraz ich ograniczenia także
z zastosowaniem asymetrycznej procedury Sharpless’a będą przedstawione.
Projekt realizowany w ramach grantu PBZ-KBN-118/T09/14
literatura
[1] Tang, W.; Zhang, X.; Chem. Rev. 2003, 103, 3029.
[2] Kagan, H.B.; Dang, T-P. J. Am. Chem. Soc. 1972, 94, 18, 6429.
[3] Kolb, H.; VanNieuwenhze, M.S.; Sharpless, B.M. Chem. Rev. 1994, 94, 2483.
117
P – 60
Synteza nowych analogów endomorfiny-1 i endomorfiny-2
o właściwościach antagonistycznych
Anna Janecka, Jakub Fichna, Katarzyna Gach, Renata Staniszewska
Zakład Chemii Biomolekularnej
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Morfina, alkaloid pochodzący z maku lekarskiego, jest najsilniej działającym
środkiem przeciwbólowym znanym od stuleci. W latach 70-tych odkryto w mózgu trzy
typy receptorów opioidowych (µ, ð, κ), przez które działa morfina oraz rozpoczęto poszukiwania endogennych ligandów tych receptorów. Ligandy receptora µ-opioidowego, który jest najsilniej zaangażowany w przewodzenie impulsów bólowych, zostały wyizolowane z mózgu dopiero w 1997 r. i nazwane endomorfina-1 (Tyr-Pro-Trp-Phe-NH2)
i endomorfina-2 (Tyr-Pro-Phe-Phe-NH2). Od tego czasu liczne analogi endomorfin są
syntetyzowane w laboratoriach na całym świecie w celu ustalenia zależności pomiędzy
ich strukturą a aktywnością biologiczną.
Selektywne analogi antagonistyczne receptora µ-opioidowego mają ogromne
znaczenie jako cenne narzędzie w badaniach farmakologicznych tego receptora, ale
również mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu uzależnienia spowodowanego przyjmowaniem morfiny.
Syntetyzując nowe analogi endomorfin wprowadziliśmy w pozycję 4 nienaturalne aminokwasy: D-3-(1-naftylo)alaninę (D-1-Nal) i D-3-(2-naftylo)alaninę (D-2-Nal),
otrzymując w ten sposób analogi o słabych właściwościach antagonistycznych. Dodatkowa modyfikacja, polegająca na wprowadzeniu innego nienaturalnego aminokwasu, 2’,6’-dimetylotyrozyny (Dmt) w pozycję 1 doprowadziła do otrzymania dwóch
niezwykle aktywnych i selektywnych analogów endomorfin o właściwościach antagonistycznych: Dmt-Pro-Trp-D-2-Nal-NH2 i Dmt-Pro-Phe-D-2-Nal-NH2, jak wykazały badania in vitro i in vivo.
118
P – 61
Asymetryczna synteza aminoalkoholi
Tomasz Kosmalski, Krzysztof Skowerski, Andrzej Wojtczak, Marek Zaidlewicz
Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Chiralne β-aminoalkohole są ważną grupą związków fizjologicznie czynnych
o działaniu adrenolitycznym1. Asymetryczna synteza tych związków jest przedmiotem
stałego zainteresowania. Aktualnie uwagę skupiają chiralne katalizatory umożliwiające syntezę β-aminoalkoholi z pominięciem etapu otrzymywania halogenohydryn lub
epoksydów 2,3.
Celem niniejszych badań była asymetryczna synteza aminoalkoholi zawierających trzeciorzędową grupę aminową z odpowiednich chloroketonów i aminoketonów.
Porównano metody syntezy wybranych β-aminoalkoholi. Pierwszą, przez transferowe
wodorowanie α-halogenoketonów, a następnie podstawienie chlorowca grupą dialkiloaminową oraz drugą, przez wodorowanie α-aminoketonów. Wykazano, że pierwsza
metoda doprowadza do β-aminoalkoholi z niższymi wydajnościami. Ograniczeniem
jest powstawanie w niektórych przypadkach produktów przegrupowanych w etapie
podstawienia atomu chlorowca.
Druga metoda wymaga otrzymania α-aminoketonów, które powstają z dobrymi
wydajnościami z odpowiednich α-bromoketonów. W wyniku katalitycznego transferowego wodorowania α-aminoketonów (R1COCH2NR , R1=Ar, heteroaryl; R2=alkil,
cykloalkil) mieszaniną kwasu mrówkowego i trietyloaminy, wobec wybranych katalizatorów, otrzymano odpowiednie β-aminoalkohole o nadmiarach enancjomerycznych
>95%. Niższe enancjoselektywności uzyskano dla redukcji α-aminoketonów alifatycznych. Zbadano również redukcję wybranych β- i γ-aminoketonów.
[1] Leki β-adrenolityczne w farmakoterapii, red. D. Liszewska-Pfejfer i W. Kostowski, PZWL, Warszawa 2000.
[2] S. Miyano, L. D. L. Lu, S. M. Viti, and K. B. Sharpless, J. Org. Chem. 1985, 50, 4350.
[3] R. Noyori, S. Suga, K. Kawai, S. Okada, M. Kitamura, J. Organomet. Chem., 1990, 382, 19.
119
P – 62
Enancjoselektywna redukcja α-aminoketonów i α-iminoketonów
Agnieszka Tafelska-Kaczmarek, Marek Zaidlewicz
Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń
Asymetryczna synteza β-aminoalkoholi jest przedmiotem intensywnych badań,
szczególnie z wykorzystaniem chiralnych katalizatorów wodorownia grupy karbonylowej. W podejściach syntetycznych do β-aminoalkoholi istnieje szereg możliwości
tworzenia centrów chiralnych związanych z grupą hydroksylową, między innymi z odpowiednio α-podstawionych ketonów. Prekursorami takich β-aminoalkoholi mogą być
α-amino- i α-iminoketony.
Chlorowodorki α-aminoketonów z pierwszorzędową grupą aminową 1 nie ulegają transferowemu wodorowaniu mieszaniną kwas mrówkowy – trietyloamina wobec
katalizatora RhCl[(R,R)-TsDPEN](C5Me5). Jednak po zabezpieczeniu grupy aminowej
grupą benzyloksykarbonylową (Cbz) redukcja w wyżej opisanych warunkach doprowadziła do otrzymania β-aminoalkoholi z wysokimi nadmiarami enancjomerycznymi
(95-99%). Po odbezpieczeniu grupy aminowej uzyskano odpowiednie β-aminoalkohole z pierwszorzędową grupą aminową.
Atrakcyjną drogą syntezy β-aminoalkoholi z drugorzędową grupą aminową jest
redukcja α-iminoketonów. Prowadząc transferowe wodorowanie α-tert-butyloiminoketonów benzofuranowych 3 i fenylowych 4 otrzymano β-tert-butyloaminoalkohole
z wysoką enancjoselektywnością (97-99%). W dimetyloformamidzie redukcje zachodziły z wyższą wydajnością i enancjoselektywnością niż w octanie etylu. α-Iminoketony
z podstawnikiem n-propylowym, izopropylowym i cykloheksylowym przy atomie azotu,
a także z grupą nitrową w pierścieniu aromatycznym nie ulegały wodorowaniu w wyżej
opisanych warunkach.
120
P – 63
Synteza 2’-deoksyadenozyny modyfikowanej aktywną elektrochemicznie
grupą metalokarboranylową
Agnieszka Olejniczak1, Robert Butteric III2, Larry G. Sneddon2, Zbigniew Leśnikowski1*
1
2
Centrum Biologii Medycznej Polska Akademia Nauk, Lodowa 106,
93-232 Łódź, [email protected]
Department of Chemistry, University of of Pensylwania, Philadelphia,
PA 19104-6323
Znakowanie sond DNA/RNA znacznikami elektrochemicznymi i detekcja elektrochemiczna kwasów nukleinowych należą do stosunkowo nowych metod. Detekcja
elektrochemiczna umożliwia konstrukcję prostych, dokładnych i tanich systemów do
diagnostyki medycznej w warunkach klinicznych czy też czujników skażenia środowiska
wykorzystujących technologię hybrydyzacji DNA i RNA [1].
Metalokarborany stanowią rozległą rodzinę kompleksów karboranów i metali.
W ich skład mogą wchodzić klastery boru różnego typu (np.: C2B3, C2B9, C2B9H9) oraz
jony wielu metali (np. Sc, Cr, Mg, Fe, Co, Ni, Cu, Mo, Rh). Jedną z ważnych zalet metalokarboranów jest możliwość precyzyjnego dostrajania właściwości cząsteczki, w tym
właściwości elektrochemicznych, za pomocą zmian rodzaju jonu metalu, ligandów
karboranylowych i podstawników do nich przyłączonych [2]. Metalokarborany znajdują liczne i różnorodne zastosowania m.in. w dziedzinach takich jak nowe materiały,
katalizatory homogeniczne, mikroelektronika i optyka nieliniowa, nanotechnologia,
biologia i medycyna [3].
W niniejszym komunikacie proponujemy wykorzystanie grupy metalokarboranylowej jako aktywnego elektrochemicznie znacznika nukleozydów i sond DNA oligonukleotydowych [4]. W tym celu zaprojektowano i zsyntezowano pochodną 2’-deoksyadenozyny modyfikowaną grupą metalokarboranylową zawierającą jon żelaza,
w pozycji 2 puryny. Grupa metalokarboranylowa przyłączona została do nukleozydu
w wyniku utworzenia wiązania węgiel-węgiel w pozycji C-2 pierścienie purynowego
między znacznikiem i puryną z wykorzystaniem reakcji Sonogashiry [5].
Podziękowania: Praca wykonana częściowo w ramach grantu Nr 1 T09A 121 30
finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
L iteratura :
[1] Z.J. Leśnikowski, Curr. Org. Chem., 2007, 11, 355.
[2] R.N. Grimes, Coord. Chem. Rev., 2000, 200, 773.
[3] J. Plešek, Chem. Rev., 1992, 92, 269; M.F. Hawthorne, J.I. Zink, J.M. Skeleton, M. J. Bayer, C. Liu, E.
Livshits, R. Baer, D. Neuhauser, Science, 2004, 303, 1849.
[4] A.B. Olejniczak, J. Plešek, O. Křiž, Z.J. Leśniowski, Angew. Chem. Int. Ed. 2003, 42, 5740.
[5] V. Nair, G.A. Turner, J. Am. Chem. Soc., 1987, 109, 7223.
121
P – 64
Ocena wpływu jonów miedzi(ii) na struktury fragmentów dnazymów
zawierających modyfikowane histydyną i histaminą nukleozydy
Monika Tureka, Elżbieta Łodyga-Chruścińskaa, Elżbieta Sochackab, Damian Smugab,
Longin Chruścińskic, Giovanni Micerad, Daniele Sannae, Grzegorz Bujaczf
Instytut Chemii Podstaw Żywności, Politechnika Łódzka,
ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,
b
c
Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska, Politechnika Łódzka,
ul. Wólczańska 213, 90-924 Łódź,
d
Department of Chemistry, University of Sassari, via Vienna 2, I-07100 Sassari, Italy
Istituto C.N.R. Chim. Biomolecolare, Trav. La Crucca 3, reg. Baldinca, 07040 Sassari, Italy
f
Instytut Biochemii, Politechnika Łódzka, ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź
a
e
Na chwile obecną istnieje mało danych na temat struktury i aktywności katalitycznej DNA enzymów. Wiadomo, że większość dotychczas poznanych DNA enzymów
sprzyja pękaniu wiązań w cząsteczce RNA. Jednym z kierunków badań pogłębiających wiedzę na ten temat jest synteza modelowych oligonukleotydów zawierających
modyfikowane jednostki nukleozydowe. Modyfikacja ta polega na przyłączaniu do
oligonukleotydów fragmentów zasad imidazolowych takich jak na przykład histydyna,
czy histamina.
Badania związków kompleksowych, czyli układów złożonych z metalu dwuwartościowego i oligonukleotydów jako ligandów, zawierających modyfikowane jednostki
nukleozydowe pozwolą ustalić zależności pomiędzy strukturą, a aktywnością katalityczną DNA enzymów.
Do badań będą użyte trzy zmodyfikowane zasadami imidazolowymi oligonukleotydy: N6-(histaminokarbonylo)-2’-deoksyryboadenozyna (d(im6A)), N5-(histaminokarbonylo)-2’-deoksyurydyna (d(im5U)) oraz N6-(histydynokarbonylo)-2’-deoksyryboadenozyna (dh6A). W celu określenia czynników warunkujących proces efektywnej
koordynacji jonów miedzi (II) z nukleozydami zmodyfikowanymi, utworzono kompleks
samej L-histydyny z jonami miedzi (II). W trakcie syntezy otrzymano związek kompleksowy L-histydyny z jonami miedzi (II), w formie kryształów barwy zielonej. Przestrzenne
rozmieszczenie atomów w komórce elementarnej kryształu różni się od wcześniej otrzymanego. Badając wpływ pH na kompleksowanie L-histydyny do miedzi(II) otrzymano
również kryształy barwy niebieskiej, oraz dzięki metodom rentgenograficznym udało się
ustalić, że zmieniając warunki koordynacji, zmienia się również stosunek cząsteczkowy
ligandu do metalu. Modyfikacje nukleozydów elementami amin i aminokwasów, a następnie kompleksowanie ich z metalami dwuwartościowymi, pozwolą na poszerzenie
wiedzy o chemicznych właściwościach kwasów nukleinowych. Jednocześnie stwarza
to interesujące możliwości aplikacji do badania katalitycznych właściwości cząsteczek
DNA i RNA. Badania będą prowadzone w roztworze jak i w fazie stałej poprzez zastosowanie odpowiednich metod badawczych, takich jak: pomiary potencjometryczne,
UV-Vis, CD, EPR i spektroskopia FT/IR.
122
P – 65
Biokatalityczna synteza (2R,3S)-3-fenyloizoseryny
Janina E. Kamińska*, Martyna Muszyńska, Danuta Łobodzińska
Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności,
ul. B. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź, e-mail: [email protected]
Paklitaksel (Taxol®) i docetaksel (Taxotere®) są zarejestrowanymi (również w Polsce) lekami stosowanymi w chemioterapii nowotworów jajnika, piersi, płuc, głowy
i szyi. Oba związki zawierają szkielet taksanu połączony wiązaniem estrowym z nietypowym N-acylowanym α-hydroksy-β-aminokwasem – (2R,3S)-3-fenyloizoseryną tzw.
„łańcuchem bocznym”. Paklitaksel występuje w korze cisa Taxus brevifolia, natomiast
docetaksel odkryto modyfikując łańcuch boczny. Zarówno pozyskiwanie z naturalnego
źródła jak i synteza totalna taksanów są zbyt kosztowne, a metody biotechnologiczne
jak dotąd mało wydajne. Metoda wytwarzania obu leków polega na sprzęganiu bakatyny III lub 10-deacetylobakatyny III, (igły cisa Taxus baccata stanowią odnawialne
źródło) z syntetycznym łańcuchem bocznym. Pomimo iż synteza (2R,3S)-3-fenyloizoseryny lub jej pochodnych stosowanych jako półprodukty do otrzymywania paklitakselu
i docetakselu jest przedmiotem licznych patentów i prac badawczych nadal jest to
surowiec kosztowny, którego cena znacząco wpływa na koszt obu leków.
Celem, który sobie postawiliśmy było opracowanie wydajnej metody syntezy racemicznej treo-3-fenyloizoseryny z łatwo dostępnych surowców oraz wykorzystanie do
rozdziału enancjomerów katalizy enzymatycznej. Stosując jako surowce 2,3-epoksy3-fenylopropionian etylu i acetonitryl lub benzonitryl otrzymaliśmy szereg pochodnych
treo-3-fenyloizoseryny, które testowaliśmy jako substraty w katalizowanych przez lipazy
reakcjach hydrolizy, alkoholizy i acetylowania. Spośród dostępnych handlowych enzymów wyselekcjonowaliśmy lipazy wykazujące aktywność i wysoką enancjoselektywność
w procesie acetylowania grupy hydroksylowej octanem winylu oraz w procesie alkoholizy grupy O-acetylowej n-butanolem w środowisku rozpuszczalników organicznych.
Poprzez opracowanie warunków rozdziału enzymatycznego w skali preparatywnej uzyskaliśmy (2R,3S)- i (2S,3R)-3-fenyloizoserynę oraz (2R,3S)- i (2S,3R)-N-benzoilo-3-fenyloizoserynę o nadmiarach enancjomerycznych powyżej 99% (oznaczonych metodą
HPLC na chiralnej fazie stacjonarnej)1.
Badania były częściowo finansowane przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji jako
projekt promotorski nr 3 T09B 089 29.
[1] Kamińska J.E., Muszyńska M., Łobodzińska D. zgłoszenie patentowe PL nr P-378858 (2006)
123
P – 66
Synteza α-trifluorometylo-ß-aminoalkoholi z wykorzystaniem α-iminoketonów
Synthesis of α-trifluoromethyl-ß-aminoalcohols from α-iminoketones
Emilia Obijalska1, Agnieszka Tafelska-Kaczmarek2, Marek Zaidlewicz2,
Grzegorz Mlostoń1*
1
Uniwersytet Łódzki, Wydział Chemii, Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej,
ul. Narutowicza 68, 90-136 Łódź, e-mail: [email protected], [email protected]
2
Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra Chemii Organicznej,
ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń
Synteza związków fluoroorganicznych stanowi intensywnie rozwijający się dział
chemii organicznej [1,2]. Jedną z dogodnych metod wprowadzenia grupy trifluorometylowej jest nukleofilowe trifluorometylowanie oparte na wykorzystaniu (trifluorometylo)trimetylosilanu CF3-SiMe3, powszechnie znanego jako odczynnik Rupperta [3].
Jedna z wcześniej opisanych metod otrzymania α-trifluorometylo-ß-aminoalkoholi polega na otwarciu pierścienia (trifluorometylo)oksiranu przy zastosowaniu amin
pierwszorzędowych [4]. Łatwo dostępne iminoketony 1 [5,6] i 4 [7] nie były dotychczas
wykorzystane jako substraty do syntez (trifluorometylo)aminoalkoholi.
W wyniku chemoselektywnej addycji odczynnika Rupperta do grupy C=O w iminoketonach 1 lub 4 otrzymano odpowiednie addukty 2 lub 5, które następnie poddano działaniu borowodorku sodu. W przypadku adduktów 2, w wyniku redukcji wiązania iminowego oraz desililowania, otrzymano aminoalkohole 3 (wydajności 60-90%).
W przypadku adduktów 5 reakcje z borowodorkiem sodu we wrzącym metanolu
prowadziły wyłącznie do endo-trifluorometylo-α-iminoalkoholi (wydajności 65-85%),
które po redukcji wodorkiem diizobutyloglinowym dały enancjomerycznie czyste α-trifluorometylo-ß-aminoalkohole 6 (R = Me, Ph).
Otrzymane aminoalkohole 3 stanowią potencjalne bloki budulcowe do syntez
związków heterocyklicznych zawierających grupę CF3. Zostały one wykorzystane w reakcjach cyklizacji do 1,3-oksazolidynonów 7 i azirydyn 8.
L iteratura :
[1] P. Kirsch, Modern Fluoroorganic Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, Germany, 2004.
[2] R. D. Chambers, Fluorine in Organic Chemistry, Blackwell, Oxford, 2004.
[3] G. K. S. Prakash, M. Mandal, J. Fluorine Chem., 2001, 112, 123.
[4] Y. Yamauchi, T. Kawate, T. Katagiri, K. Uneyama, Tetrahedron, 2003, 59, 9839.
[5] G. Fodor, Ö. Kovács, J. Am. Chem. Soc., 1949, 71, 1045.
[6] B. Alcaide, G. Escobar, R. Pérez-Ossorio, J. Plumet, D. Sanz, J. Chem. Res. Mini Print, 1984, 1464.
[7] S. E. Denmark, I. Riviera, J. Org. Chem., 1994, 59, 6887.
124
P – 67
Badania reaktywności ylidów tiokarbonylowych pochodnych
C-fosfonyloditiomrówczanu dietylu
Studies on the reactivity of thiocarbonyl ylides derived from
diethyl C-phosphonodithioformate
Katarzyna Urbaniak, Grzegorz Mlostoń
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej, Uniwersytet Łódzki, Łódź
Zaobserwowano, że C-fosfonyloditiomrówczan 1 [1] łatwo reaguje z diazometanem w suchym THF w temperaturze -65°C dając jako główny składnik mieszaniny
reakcyjnej nietrwałą pochodną 2,5-dihydro-1,3,4-tiadiazolu typu 3, która w temperaturze -40°C rozkłada się z intensywnym wydzielaniem azotu [2].
Celem prac w prezentowanym komunikacie było zbadanie zachowania C-fosfonyloditiomrówczanu 1 wobec różnych diazozwiązków. Zauważono, że 1 reaguje
z difenylodiazometanem (2b) w suchym THF już w temperaturze -65°C. Nietrwały
cykloaddukt 3 w -45°C łatwo eliminuje azot, generując reaktywny ylid tiokarbonylowy 4, który następnie ulega wewnątrzcząsteczkowej 1,3-elektrocyklizacji dając tiiran
5. Desulfuryzacja produktu 5 przy użyciu tris(dietyloamino)fosfiny we wrzącym THF
daje pochodną etylenu 6.
Badano również reaktywność α-diazoketonów w reakcji z ditioestrem 1. W przypadku α-diazabenzilu (2c) otrzymany produkt reakcji nie wykazywał w widmie IR pasma absorpcji grupy C=O przy ok. 1700cm-1. W tym przypadku tworzący się pierwotnie ylid tiokarbonylowy ulega wewnątrzcząsteczkowej 1,5-elektrocyklizacji, dając
pochodną oksatiolanu 7.
[1] D.W. Grisley, J. Org. Chem., 1961, 26, 2544
[2] K. Urbaniak, G. Mlostoń, M. Gulea, S. Masson, H. Heimgartner, Pol .J. Chem., 2005, 79, 1483
125
P – 68
Fluoryzujące fosfoniany jako substraty do chipów diagnostycznych
Anna Czernicka, Magdalena Krawczyk, Paweł Kafarski
Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Chemii Bioorganicznej
Testy diagnostyczne mają powszechne zastosowanie w różnych dziedzinach naszego życia. Wiele z obecnie stosowanych testów służy do określania stężenia metabolitów lub markerów chorób w płynach ustrojowych organizmu, czego dobrym
przykładem mogą być testy ciążowe czy testy do wykrywania narkotyków w moczu.
Konstrukcja nowych testów diagnostycznych opartych na syntezie specyficznych receptorów jest niewątpliwie wyzwaniem dla dzisiejszej chemii organicznej.
Niezbędnym elementem w konstrukcji dobrze działającego testu diagnostycznego jest związek, dający przykładowo reakcję barwną z produktami badanych reakcji,
czyli taki, który pozwala na właściwą detekcję. Najpowszechniej stosowanymi znacznikami są związki fluoryzujące. Analizy, w których wykorzystuje się fluorofory są zazwyczaj
proste w wykonaniu i bardzo czułe. Detektory fluorescencji oraz spektrofotometry są
standardowo wykorzystywane w wielu badaniach z zakresu chemii, biologii molekularnej oraz medycyny. Biorąc pod uwagę fakt, że pierwszymi i do dziś najczęściej wykorzystywanymi fluoryzującymi barwnikami są fluoresceina i rodamina należy zastanowić
się nad potrzebą syntezy nowych znaczników [1]. Poszukiwanie ścieżek syntezy nowych
fluoryzujących związków wydaje się uzasadnione w momencie, gdy przyjrzymy się najnowszym technologiom produkcji testów diagnostycznych, które oparte są na mikromacierzach lub chipach molekularnych [2].
Poszerzenie biblioteki obecnie stosowanych fluoroforów o nowe związki ułatwi
w przyszłości projektowanie specjalistycznych i selektywnych testów skryningowych
a dobranie odpowiedniego znacznika do właściwego substratu pomoże w obserwacji zachodzących reakcji chemicznych. Ciekawym i niestandardowym pomysłem jest
wykorzystanie związków aminofosfonowych, a zwłaszcza estrów Z-aminofosfonianów
jako potencjalnych znaczników fluoryzujących.
Schemat 1
W celu otrzymania Z-aminofosfonianów z rozbudowanymi fluoryzującymi grupami estrowymi wykorzystano reakcję Suzuki-Miyaura (Schemat 1). Jako związki wyjściowe posłużyły Z-aminofosfoniany diarylowe. W pierwszym etapie zsyntetyzowano odpowiednie fosforyny triarylowe, które następnie wykorzystano w reakcji amidoalkilowania
związków trójwartościowego fosforu.
[1] H. Zhu, M. Snyder; Current Opinion in Chemical Biology 2003, 7, 55-63.
[2] A. Waggoner, Current Opinion in Chemical Biology 2006, 10, 62-66.
126
P – 69
Synteza i struktura wybranych laktamowych układów heterocyklicznych
Stanisław Leśniak,1 Ryszard B. Nazarski,2 Beata Pasternak1,3
1
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej oraz 2 Katedra Chemii Organicznej,
Wydział Chemii, Uniwersytet Łódzki, Narutowicza 68, 90-136 Łódź
3
Kontynuując nasze prace [1] nad syntezą nowych układów heterocyklicznych typu
pirolizydyny oraz ich analogów siarkowych otrzymano szereg arylowych pochodnych
2 w warunkach wysokotemperaturowej termolizy w fazie gazowej (FVP) ich prekursorów 1. Wybrane izomeryczne produkty 2a-d (Ar = Ph) poddano bardziej szczegółowym badaniom strukturalnym przeprowadzonym w oparciu o wartości parametrów
NMR (δH i głównie δC), zmierzone w temperaturze pokojowej dla roztworu oraz obliczone teoretycznie.
Kluczowe obliczenia GIAO NMR wykonano, podobnie jak poprzednio w przypadku oksymów [2], dla swobodnych cząsteczek „w fazie gazowej” jak również dla symulowanej obecności rozpuszczalnika, stosując model IEF-PCM/CHCl3. Użyto standardowe
bazy funkcyjne (6-31G* i wyższe) oraz podejście HF jak i DFT-B3LYP. Otrzymane tak
wartości δC i δH umożliwiły pełną/częściową identyfikację widm 13C/1H NMR produktów 2a-d. Przeprowadzono analizę konformacyjną pochodnych 2c,d zawierających
skondensowany sześcioczłonowy układ diheterocykliczny. Okazało się, na przykład, że
wyizolowany z użyciem chromatografii kolumnowej izomer cis związku 2c występuje
w oztworze CDCl3 jako równowagowa 1:1 mieszanina dwu jego form A i B.
L iteratura
[1] S. Leśniak, B. Pasternak, Tetrahedron Lett. 2005, 46, 3093-3095.
[2] R. B. Nazarski, J. Phys. Org. Chem. 2007, 20, 422-430.
127
P – 70
Stałe sprzężenia nJ(CC) (n = 1-3) w enaminoketonach arylowych
i ich tioanalogach. Eksperyment i teoria.
M. Bugaja, P. Baranb, K. Kamieńska-Trelaa, J. Sitkowskia,c, P. Brożekd,
A. Krówczyńskid
Instytut Chemii Organicznej PAN, ul. Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa
Instytut Biotechnologii i Antybiotyków, ul. Starościńska 5, 02-516 Warszawa
c
Narodowy Instytut Leków, ul. Chełmska 30-34, 00-725 Warszawa
d
Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii, ul. Pasteura 1, 02-093 Warszawa
a
b
Enaminony – związki chemiczne zawierające sprzężony układ N–C=C–C=O
– ze względu na swą budowę i reaktywność są od wielu lat obiektem zainteresowania
chemików organików [1,2]. Doskonałym źródłem informacji na temat ich struktury
i rozkładu gęstości elektronowej w obrębie sprzężonego układu wiązań są stałe sprzężenia spinowo-spinowego pomiędzy atomami węgla, nJ(CC) (n = 1-3) [3].
W II-rzędowych enaminonach arylowych, które występują w postaci tylko jednego
izomeru (ZsZsE z wewnątrzcząsteczkowym wiązaniem wodorowym N–H···O) sprzężenie
jest rozszerzone na pierścienie benzenowe. Należy zaznaczyć, że związki tego typu
wykazują interesujące właściwości ciekłych kryształów.
Do szczegółowych pomiarów stałych sprzężenia nJ(CC) wybraliśmy cztery związki
– dwa enaminoketony (1, 2) i dwa enaminotioketony (1a, 2a):
Otrzymane dane pozwoliły ocenić wpływ zastąpienia atomu tlenu w grupie C=X
atomem siarki oraz podstawników w pierścieniu arylowym (Et, OMe) na badany parametr MRJ.
Eksperymentalne wartości stałych nJ(CC) zostały porównane z teoretycznymi, obliczonymi metodą DFT na poziomie B3PW91/6-311++G(d,p)//B3PW91/6-311++G
(d,p) (Gaussian03 [4], ICM UW). Otrzymaliśmy doskonałą korelację nJ(CC)eksp. vs.
n
J(CC)DFT. Obliczenia pozwoliły też oszacować udział poszczególnych członów mechanizmu sprzężenia (J(FC), J(PSO), J(DSO), J(SD)), jak również określić znak, zwłaszcza
stałych sprzężenia 2J(CC) i 3J(CC).
[1] J. Dąbrowski, K. Kamieńska-Trela; J. Am. Chem. Soc., 98 (1976) 2826
[2] A. Gomez-Sanchez, L. Paredes-Leon, J. Campora; Magn. Reson. Chem., 36 (1998) 154
[3] M. Bugaj, K. Kamieńska-Trela; Pol. J. Chem., 80 (2006) 1217
[4] M. Frisch et al.; Gaussian03, Revision B.05, Gaussian Inc., Pittsburgh PA
128
P – 71
Praktyczna procedura homologacji tlenków winylofosfin
do tlenków allilofosfin
K. Michał Pietrusiewicz, Anna Szmigielska, Sławomir Frynas i Elżbieta Łastawiecka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Chemii Organicznej,
Pochodne P-winylo i P-allilofosfin dzięki obecności w ich strukturach aktywowanych funkcji olefinowych stanowią wysoce użyteczne związki wyjściowe w syntezach
innych pochodnych fosforoorganicznych a w szczególności ligandów fosfinowych
w tym i tych P-chiralnych. W ostatnich latach pochodne P-winylofosfin stały się wyraźnie łatwiej dostępne głównie dzięki nowym możliwościom preparatywnym wynikającym
z postępów odnotowywanych w dziedzinie wykorzystania związków zawierających wiązanie P-H w katalizowanych kompleksami metali przejściowych reakcjach sprzęgania
z haloalkenami i reakcjach hydrofosfinowania alkinów.
W realizacji naszego projektu pojawiła się potrzeba uzyskania dostępu do tlenku
cyklicznej allilofosfiny o strukturze 2. Trudności z zaprojektowaniem racjonalnej syntezy
tego tlenku i jednocześnie znana nam dostępność jego winylowego analogu o strukturze 1 skłoniła nas do podjęcia próby opracowania praktycznej drogi syntetycznej, która umożliwiłaby nam z jednej strony konwersję dostępnego tlenku winylofosfiny 1 do
pożądanego tlenku allilofosfiny 2 i z drugiej strony, nosiłaby znamiona jak najbardziej
ogólnej procedury homologacji tlenków winylofosfin do tlenków allilofosfin.
Po sprawdzeniu kilku możliwości jesteśmy w stanie zaproponować przedstawioną
poniżej zoptymalizowaną dwuetapową procedurę takiej homologacji zapewniąjącą
całkowite wydajności konwersji w zakresie 31-72%.
Szczegóły optymalizacji, zakres stosowalności procedury oraz jej aplikacje do
homologacji enancjomerycznie czystych tlenków winylofosfin będą przedstawione.
Projekt finansowany przez KBN: Grant PBZ-KBN-118/T09/14.
129
P – 72
Bezpośrednia asymetryczna reakcja aldolowa
w roztworach wodnych katalizowana kompleksami cynku
Joanna Paradowska, Jacek Młynarski*
Instytut Chemii Organicznej, Polska Akademia Nauk, Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa
[email protected], [email protected]
Reakcja aldolowa to jedna z najważniejszych reakcji tworzenia wiązań węgielwęgiel zachodzących w organizmach żywych, a także wykorzystywanych jako jeden
z etapów syntezy związków pochodzenia naturalnego.[1]
W naturze reakcja aldolowa zachodzi w obecności enzymów, które różnią się
mechanizmem aktywacji substratów. Działanie aldolaz I typu oparte jest o mechanizm
enaminowy, z kolei aldolazy II typu wykorzystują kofaktor metaliczny związany w miejscu aktywnym enzymu, który jest odpowiedzialny za tworzenie enolanu.
Opracowano wiele katalizatorów bezpośredniej reakcji aldolowej, zarówno małych cząsteczek organicznymi jak i kompleksów jonów metali. Jednak wiele z nich
cechuje się niską aktywnością i selektywnością w reakcjach prowadzonych w środowisku wodnym lub w wodzie. Ponad to aktywność większości znanych katalizatorów
ograniczona jest dla wąskiej grupy substratów.
Poszukując aktywnych katalizatorów bezpośredniej reakcji aldolowej zwróciliśmy
uwagę na ligandy o strukturze bis(prolinamidów) 1. Zastosowanie 0.5-5 mol% kompleksu składającego się z soli cynku i bis(prolinamidu) katalizowało asymetryczną reakcje aldolową pomiędzy niemodyfikowanymi ketonami i aldehydami dając produkty
z wysoką enancjoselektywnością (86-95% ee).[2]
Schemat 1
Katalizator o podobnej strukturze – pochodna waliny 2 pozwolił na otrzymanie
odpowiednich aldoli z bardzo wysokimi nadmiarami enancjomerycznymi (do 98%) w reakcjach prowadzonych w samej wodzie. Warto wspomnieć, że badane związki
1 i 2, katalizują reakcję aldolową również bez żadnych dodatków (organokataliza).
Przedstawione badania ukazują niezwykle interesujący zakres badań asymetrycznej reakcji aldolowej zarówno pod kątem zastosowana kompleksów metali jak i organokatalizy.
[1] Modern Aldol Reactions; Mahrwald R., Ed.; Wiley-VCH: Weinheim, 2004.
[2] J. Paradowska, M. Stodulski, J. Mlynarski, Adv. Synth. Catal., 2007, 349, 1041.
130
P – 73
Kompleksy miedzi (I) jako katalizatory reakcji sprzęgania haloarenów
ze zwiazkami typu >P(O)H
Marek Stankevič, Adam Włodarczyk, Sylwia Sowa, Anna Szmigielska,
K. Michał Pietrusiewicz
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej,
Jak dotąd, tworzenie wiązania fosfor-węgiel zdominowane jest przez dwie klasyczne metody. Pierwsza z nich zakłada wykorzystanie związków posiadających elektrofilowy atom fosforu (np. chlorofosfin R2P-Cl), które ulegają reakcji z węglowym nukleofilem tworząc odpowiednie fosfiny. Wadą tej metody jest z reguły mała dostępność
odpowiednich odczynników fosforoorganicznych oraz ich wrażliwość, co w znacznym
stopniu zawęża stosowalność tej metody. Druga metoda wykorzystuje związki fosforoorganiczne posiadające nukleofilowy atom fosforu (np. drugorzędowe fosforyny czy
tlenki drugorzędowych fosfin), które w zasadowych warunkach w reakcji z węglowymi elektrofilami tworzą wiązanie fosfor-węgiel. Pomimo dużej dostępności związków
fosforu tego typu metoda ta ogranicza się do syntezy pochodnych P-alkilowych i nie
umożliwia otrzymanie odpowiednich pochodnych P-arylowych.
Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie kompleksów metali jako
katalizatorów reakcji sprzęgania związków typu >P(O)H z haloarenami. Dotychczasowe doniesienia wskazują na pallad jako metal zdolny katalizować reakcję tworzenia
wiązania fosfor-węgiel na drodze sprzęgania drugorzędowych fosforynów oraz częściowo H-fosfinianów, tlenków drugorzędowych fosfin oraz boranów drugorzędowych
fosfin z haloarenami.1 Pomimo wielu zalet palladu jako metalu katalizującego powyższą reakcję, wykorzystywanie tego metalu na większą skalę jest na dłuższą metę nieopłacalne ze względu na jego cenę. Podjęte próby wykorzystania innych metali w tym
celu wskazują na sole miedzi(I) jako tańszy zamiennik dla drogiego palladu.2
Przedstawione tutaj wyniki dotyczą właśnie wykorzystania kompleksów soli miedzi
(I) jako katalizatorów reakcji sprzęgania jodków aryli z H-fosfinianami i tlenkami drugorzędowych fosfin (Schemat 1).
L iteratura :
[1] (a) Blank N.F., Moncarz J.R., Brunker T.J., Scriban C., Anderson B.J., Amir O., Glueck D.S., Zakharov
L.N., Golen J.A., Incarvito C.D., Rheingold A.L., J. Am. Chem. Soc., 2007, 129, 6847. (b) Brunker T.J.,
Anderson B.J., Blank N.F., Glueck D.S., Rheingold A.L., Org. Lett., 2007, 9, 1109. (c) Julienne D., Lohier
J.-F., Delacroix O., Gaumont A.-C., J.Org. Chem., 2007, 72, 2247
[2] (a) Gelman D., Jiang L., Buchwald S.L., Org. Lett., 2003, 5, 2315. (b) Huang C., Tang X., Fu H., Jiang
Y., Zhao Y., J. Org. Chem., 2006, 71, 5020. (c) Tani K., Behenna D.C., McFadden R.M., Stolz B.M.,
Org. Lett., 2007, 9, 2529.
131
P – 74
Tandemowa reakcja aldolowa-redukcji. Asymetryczna synteza 1,3-dioli
Maciej Stodulski, Jacek Młynarski*
Instytut Chemii Organicznej, Polska Akademia Nauk, Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa
[email protected], [email protected]
Asymetryczna reakcja aldolowa stanowi obecnie jedną z najszerzej badanych
reakcji w syntezie organicznej.1 W ostatnich latach wiele uwagi poświęcono badaniu
bezpośredniej asymetrycznej reakcji aldolowej niemodyfikowanych donorów.2 Pomimo
intensywnych badań i poszukiwań kompleksów metali katalizujących bezpośrednią reakcję aldolową metoda ta ma nadal wiele ograniczeń. Większość znanych katalizatorów jest aktywna tylko dla prostych ketonów metylowych lub α-podstawionych ketonów
metylenowych. Bezpośrednia reakcja aldolowa ketonów metylenowych stanowi ciągle
duże wyzwanie syntetyczne.3
W trakcie badań reakcji aldolowej skupiliśmy uwagę na tandemowym procesie
w którym po reakcji aldolowej następuje redukcja grupy karbonylowej z utworzeniem
1,3-diolu. Taka reakcja stanowi alternatywną metodologie syntetyczną rozszerzającą
zakres stosowalności reakcji aldolowej.
W pierwszym etapie reakcji ketonów metylenowych z aldehydami dochodzi do
utworzenia aldolu, który następnie ulega redukcji w wyniku przeniesienia jonu wodorkowego w cyklicznym układzie typu Evansa (struktura 1, Schemat 1). W reakcji powstają 1,3-diole (3) z jednoczesnym wygenerowaniem trzech centrów stereogenicznych.
Schemat 1
Pomimo szerokiego zainteresowania reakcjami aldolowymi, enancjoselektywny
wariant tandemowej reakcji aldolowej-redukcji ketonów był nieznany. W celu opracowania efektywnej metodologii prowadzącej do otrzymania optycznie czystych 1,3-dioli (3) zaprojektowaiśmy katalizatory złożone z tryflanu iterbu i ligandów (4-6). W toku przeprowadzonych badań wykazaliśmy ich wysoką efektywność jak i selektywność
w reakcji pomiędzy aldehydami i ketonami alifatycznymi.4
[1] Palomo, C.; Oiarbide, M.; Garcia, J.M. Chem. Soc. Rev. 2004, 33, 65
[2] (a) Shibasaki, M.; Yoshikawa, N. Chem. Rev. 2002, 102, 2187; (b) Matsunaga, S.; Ohshima, T.; Shibasaki, M. Adv. Synth. Catal. 2002, 344, 3
[3] Alcaide B.; Almendros P., Eur. J. Org. Chem. 2002, 1595
[4] (a) Mlynarski, J.; Mitura, M. Tetrahedron Lett. 2004, 45, 7549; (b) Mlynarski, J.; Rakiel, B.; Stodulski, M.;
Suszczynska, A.; Frelek, J. Chem. Eur. J. 2006, 12, 8158
132
P – 75
Nowa obserwacja dotycząca rekombinacji rodników dialkilofosfylowych
Agata Jagiełło, Wojciech J. Stec
Reakcja aldoksymów z chlorofosforynem dietylowym została opisana przez Fisher et al. jako efektywna metoda syntezy organicznych nitryli, zaś wcześniejsze badania reakcji ketoksymów z halobezwodnikami kwasu fosforawego wykazały, iż w reakcji
tej pierwotny produkt O-fosfylacji (3) ulega procesowi wolnorodnikowego rozpadu
z rozerwaniem wiązania O-N; rekombinacja wolnych rodników prowadzi do produktu
typu 5 (Hudson et al.).
Reakcja powtarzana przez Krzyżanowską (dane niepublikowane) wskazywała jednak na bardziej skomplikowany przebieg tej reakcji, a widmo 31P NMR mieszaniny
reakcyjnej wskazywało na obecność innych niż 5 produktów tej reakcji. Obecność
sygnału przy 7 ppm sugerowała obecność hypofosforanu tetraetylowego. W celu pogłębionego zbadania przebiegu reakcji j.w. powtórzono reakcję kondensacji oksymu
cykloheksanonu 1 z chlorofosforynem dietylowym 2 wobec trietyloaminy, używając
różnych rozpuszczalników (CH3CN, CH2Cl2, DMF, 1.4 – dioksan).
W niskiej temperaturze (-30°C) w widmie 31P NMR mieszaniny substratów obserwowano pojedynczy sygnał w zakresie charakterystycznym dla związków PIII (31P NMR
130 ppm), odpowiadający związkowi 3, który po ogrzaniu mieszaniny reakcyjnej do
temperatury pokojowej zanikał, tworząc mieszaninę produktów o różnych przesunięciach chemicznych. Reakcję chlorofosforynu dietylowego 2 z oksymem cykloheksanonu 1 wykonano także w obecności cyklicznej olefiny (cyklopentenu 10 lub cykloheksenu 11) jako „zmiatacza” wolnych rodników.
Analiza produktów reakcji drogą ich izolowania metodami chromatograficznymi,
oraz charakterystyka widmowa i spektralna, łącznie z analizą metodami spektrometrii
masowej oraz porównania ze związkami otrzymanymi na niezależnych drogach, pozwoliły ustalić, że rekombinacja wolnych rodników (4) przebiegała poprzez parę rodników w klatce rozpuszczalnika nazywanej „intymną parą rodników”, jak i poza klatką
rozpuszczalnika, z rozseparowaniem pary rodników. Obok oczekiwanego produktu,
N – fosforylowanej zasady Schiffa (5), zidentyfikowano: hypofosforan tetraetylowy jako
produktu symetrycznej rekombinacji rodników dialkilofosfylowych, diiminę, fosforyn
dietylowy. Ponadto, w reakcjach wykonanych z użyciem cyklicznej olefiny, zidentyfikowano produkty powstałe na skutek przyłączenia rodników do podwójnego wiązania
w olefinie.
133
P – 76
Enzymatyczna fosforylacja 5’-O-α-tio-hypofosforanowych analogów
5’-O-difosforanów rybonukleozydów
Aleksandra Pietkiewicz, Damian Błaziak, Barbara Nawrot i Wojciech J. Stec
Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź, [email protected]
Celem przezentowanego fragmentu badań jest określenie właściwości substratowych analogów 5’-trifosforanów rybonukleozydów – potencjalnych substratów dla polimerazy RNA. Opracowana w Zakładzie Chemii Bioorganicznej CBMM PAN metoda
syntezy α-tio-hypofosforanowych analogów NDP (difosforanów rybonukleozydów) 1,
gdzie B stanowi resztę uracylu, cytozyny lub adeniny, pozwoliła na otrzymanie szeregu nowych związków, które powinny być rozpoznawane przez enzymy zaangażowane
w metabolizm di- i trifosforanów nukleozydów. W pierwszym etapie przeanalizowano
specyficzność substratową kinazy pirogronianowej w stosunku do związków 1. Enzym
ten w obecności jonów Mg2+ przenosi resztę fosforanu z fosfoenolopirogronianu (PEP)
na 5’-terminalną resztę fosforanową NDP, dając trifosforan nukleozydu NTP.1 Kinaza
pirogronianowa wykazuje znacznie większą aktywność w stosunku do nukleozydów
purynowych (A, G) niż pirymidynowych (U, C, T).2
Wykazaliśmy, że reakcja fosforylacji α-tio-hypofosforanowego analogu adenozyny (mieszaniny diastereomerycznej) zachodzi z umiarkowaną wydajnością dając
produkt 2, natomiast analogi C i U w analogicznych warunkach ulegają fosforylacji
z wydajnością poniżej 5%. Rozdzielono chromatograficznie za pomocą RP-HPLC diastereomery związku 1 (B = adenina) i każdy z otrzymanych związków poddano reakcji
fosforylacji. Wykazano, że jedynie diastereomer o większej mobilności chromatograficznej (Fast) jest substratem dla badanej kinazy, natomiast diastereomer Slow jest nieaktywny. Badania inhibitorowych właściwości związków 1 i 2 w stosunku do wybranych
polimeraz RNA są w toku i zostaną zaprezentowane w ramach Sympozjum. Poszukiwanie potencjalnych inhibitorów procesu pirofosforolizy jest uzasadnione w kontekście
szerokiego frontu prac wielu zespołów badawczych nad znalezieniem związków o działaniu przeciwbakteryjnym. Inhibitory bakteryjnych polimeraz RNA (ryfampicyna, streptowarycyna, sorangicyna) stanowią cenną klasę antybiotyków, stosowanych w leczeniu
infekcji bakteryjnych.3, 4 Np. ryfampicyna jest lekiem w skojarzonej terapii przeciwko
Mycobacterium Tuberculosis. Ponieważ szczepy bakteryjne łatwo uodparniają się na
stosowane antybiotyki, istnieje potrzeba poszukiwania nowych, lepszych inhibitorów
tych enzymów. Jednym z kierunków badawczych zmierzających do hamowania aktywności polimerazy RNA jest inhibicja procesu pirofosforolizy.
[1] Setondji J., Remy O., Dirheimer G, Ebel J. P, Biochim.Biophys. Acta 1971, 232, 585-594.
[2] Bao J., Ryu D.D.Y. Biotechnol. Bioeng. 2007, 98(1), 1-11.
[3] Darst S.A. Trends Biochem. Sci. 2004, 29, 159-162.
[4] Artsimovitch et al. Science 2003, 650
Niniejsze badania są finansowane z funduszy statutowych CBMM PAN w Łodzi.
134
P – 77
Konwersja stereozdefiniowanych P-chiralnych oligo[nukleozydotiofosforanów]
do odpowiednich oligo[nukleozydo-O-alkilo-fosforanów]
Beata Rębowska, Piotr Guga, Wojciech J. Stec
Jakkolwiek badania nad oligo[nukleozydo-O-alkilo-fosforanami] (”triestry
DNA”, 3) zostały zapoczątkowane w latach 70-tych ubiegłego stulecia, nie opracowano metody ich otrzymywania w formie P-stereozdefiniowanej.1 Opracowanie stereokontrolowanej metody syntezy P-chiralnych oligo[nukleozydotiofosforanów] (1)2 może
stanowić atrakcyjną drogę pozyskiwania związków 3 pod warunkiem znalezienia dogodnej, wysokowydajnej i stereospecyficznej metody konwersji internukleotydowej grupy tiofosforanowej w ugrupowanie O-alkilofosforanowe. Niezbywalnym warunkiem
jest chemoselektywność tej przemiany, eliminująca alkilowanie nukleozasad. Można
bowiem oczekiwać, iż lipofilowy charakter związków 3 ułatwi transport dokomórkowy
oligonukleotydowych triestrów bez zakłócania ich zdolności rozpoznawania komplementarnych fragmentów DNA bądź RNA. Pomyślna realizacja takiego zamierzenia
może wygenerować nową klasę pochodnych oligonukleotydów zdolnych do „wyciszania genów”. W celu realizacji takiego zamierzenia podjęto próbę konwersji stereozdefiniowanych oligonukleozydotiofosforanów 1 w odpowiednie estry tiolowe typu 2,3
a następnie podstawienie grupy S-alkilowej grupą alkoksylową w warunkach katalizy
elektrofilowej. Jako katalizatorów użyto triflat srebra oraz, niezależnie, kompleks chlorku litu z DBU, w obecności metanolu bądź oktanolu-1. Reakcje przebiegały z dobrymi
wydajnościami i charakteryzowały się wysoką stereo-selektywnością. Kolejnym etapem
realizacji niniejszego projektu są próby konwersji POSˉ → P(O)-O-alkil w warunkach
syntezy związków 1 na fazie stałej.
[1] Uznański, B., Wilk, A., Stec, W.J., Tetrahedron Letters, 28, 3401-3404 (1987)
[2] Stec, W. J., Grajkowski, A., Karwowski, B., Kobylańska, A., Koziołkiewicz, M., Misiura,K., Okruszek, A.,
Wilk, A., Guga, P., Boczkowska, M., J.Am.Chem.Soc., 117, 12019-12029 (1995)
[3] Nawrot, B., Rębowska, B., Cieślińska, K., Stec, W. J., Tetrahedron Lett. 46, 6641-6644 (2005).
135
P – 78
Reakcja utleniania amidoestrów tio- i selenofosforanowych
za pomocą jodoksybenzenu
Renata Kaczmarek, Dariusz Korczyński, Janina Baraniak, Wojciech J. Stec
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, Zakład Chemii Bioorganicznej,
W Zakładzie Chemii Bioorganicznej CBMiM PAN prowadzone są badania nad
wykorzystaniem chemii oksatiafosfolanowej do syntezy N-acylowanych amidofosforanowych pochodnych nukleozydów. Ze względu na fakt, że związki pośrednie w tej syntezie - 2-okso-1,3,2-oksatiafosfolanowe pochodne karboksyamidów - są niestabilne,
synteza docelowych związków została zaplanowana z wykorzystaniem odpowiednich
połączeń 2-tiono lub 2-seleno-1,3,2-oksatiafosfolanowych syntezy N-acylowanych
amidofosforanowych pochodnych nukleozydów. Zatem kluczowym etapem syntezy jest
konwersja PX→PO (X=S, Se). Mając na celu poszukiwanie efektywnego odczynnika
utleniającego zostały przeprowadzone badania na modelowych tio- i selenokwasach
1 z wykorzystaniem różnych odczynników utleniających, takich jak roztwór oksonu, 3%
H2O2 i wodoronadtlenek tert-butylowy. Otrzymane wyniki wykazały jednak, że reakcje
prowadzone w obecności tych odczynników przebiegają z niskimi wydajnościami. Zastosowanie jodoksybenzenu jako odczynnika utleniającego (Łopusiński et. al.) pozwoliło otrzymać odpowiednie fosforany 2 z zadowalającymi wydajnościami.
Reakcja konwersji pochodnych tio(seleno)fosforanowych do pochodnych fosforanowych przebiegała według następującego schematu:
Wyżej opisane badania wykazały, że synteza koniugatów fosforylowanych karboksyamidów z nukleozydami w oparciu o utlenianie za pomocą jodoksybenzenu pośrednich amidotio(seleno)fosforylowanych pochodnych jest efektywną drogą syntezy
tej klasy połączeń, badanych jako potencjalne pro-leki.
Projekt realizowany w ramach grantu N204 075 32/2063
136
P – 79
Synteza polihydroksylowych pochodnych bicyklo[4.3.0]nonanu
z allilocynowych pochodnych mannozy
Anna Błońska, Sławomir Jarosz
Instytut Chemii Organicznej PAN, Kasprzaka 44, 01-224 Warszawa
Wykazujące interesujące właściwości biologiczne polihydroksylowe pochodne
perhydro-indanu, otrzymywane są głównie w formie racemicznej. W celu syntezy enancjomerycznie czystych związków o ogólnej strukturze 1 zastosowano metodę opracowaną w naszym zespole,[1] polegającą na przekształceniu allilocynowych pochodnych
cukrów prostych 2 w związki bicykliczne 4, a następnie do otrzymanej cząsteczki wprowadzono kolejne grupy hydroksylowe.
Uzyskano w ten sposób szereg optycznie czystych izomerów typu 6 lub 7 o określonej konfiguracji absolutnej wszystkich centrów stereogenicznych.
[1] review: S. Jarosz, A. Gaweł, Eur. J. Org. Chem., 2005, 3415.
137
P – 80
Stereoselsektywna synteza polihydroksylowych pochodnych dekalin
z wykorzystaniem związków allilocynowych
Sławomir Jarosz, Marcin Nowogródzki
Instytut Chemii Organicznej, Polska Akademia Nauk,
ul. Kasprzaka 44/52, 01-224 Warszawa; [email protected]
Polihydroksylowe pochodne dekaliny 1 wykazują interesujące właściwości biologiczne, jednakże do tej pory zaproponowane drogi syntetyczne prowadzą do form racemicznych 1. Zostanie przedstawiona metoda otrzymywania tych związków w postaci
enancjomerycznie czystej, wykorzystującej cukry proste jako źródła informacji chiralnej
w syntezie stereoselektywnej.
Układy typu 1 można otrzymać z cukrów prostych (np. glukozy), w wieloetapowej
syntezie (Schemat 1.) [1].
Schemat 1.
Dalsze przekształcenia otrzymanego szkieletu dekaliny 5, w tym funkcjonalizacja nienasyconego pierścienia z wykorzystaniem związków selenu [2], prowadzą do
optycznie czystych izomerów 6.
[1] Jarosz, S.; Gaweł A. Eur. J. Org. Chem. 2005, 3415.
[2] Jarosz, S.; Nowogródzki, M. J. Carbohydr. Chem. 2006, 25, 139.
138
P – 81
Zastosowanie ß-aminoalkoholi i ich pochodnych w katalizie asymetrycznej
Grzegorz Dołęga, Rafał Ćwiek i Zbigniew Kałuża
Instytut Chemii Organicznej PAN, 01-224 Warszawa Polska
[email protected], rafał[email protected]
Naturalne i syntetyczne β-aminoalkohole stosowane są jako ligandy w katalizie
asymetrycznej oraz organokatalizie [1]. W ramach projektu opracowaliśmy syntezę
β-aminoalkoholi 2 i 3 oraz diaminy 4 z heksahydropirolo-izochinolin 1. Czyste optycznie analogi alkaloidów izochinolinowych, zawierających czwartorzędowe centrum asymetrii możemy uzyskiwać w łatwy sposób z kwasu winowego [2, 3].
Związki 2, 3, 4. z powodzeniem zastosowaliśmy w katalizie asymetrycznej, na przykładzie redukcji z przeniesieniem atomu wodoru oraz desymetryzacji mezo-dioli [4,5].
L iteratura :
[1] E. N. Jacobson, A. Pfatz, H. Yamamoto, Comprehensive Catalysis. Springer, 1999.
[2] D. Mostowicz, R. Wójcik, G. Dołęga, Z. Kałuża, Tetrahedron Lett., 45, 2004, 6011.
[3] D. Mostowicz, R, Wójcik, K. Mroczko, G. Dołega, Z. Kałuża, Tetrahedron, 62, 2006, 943.
[4] X. Wu, X. Li, F. King, J. Xiao, Angew. Chem. Int. Ed., 44, 2005, 3407.
[5] D. Nakamura, K. Kakiuchi, K. Koga, R. Shirai, Organic Lett. 8, 26, 2006, 6139.
139
P – 82
Nowe reakcje benzizoselenazolonów i ich heterocyklicznych analogów
Rafał Lisiak, Jacek Młochowski
Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska
Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław, Poland
Selenenamidy, a wśród nich przede wszystkim benzizoselenazol-3(2H)-ony są
wykorzystywane jako modyfikatory procesów komórkowych czy katalizatory w reakcjach utleniania1,2. Wyjaśnienie znaczenia związków selenu w tych procesach wymaga
sprecyzowania roli elementów struktury selenenamidów, które są odpowiedzialne za
ich właściwości chemiczne i biologiczne gdyż dotychczasowa wiedza na ten temat jest
fragmentaryczna i niepełna.
W naszej pracy skupiliśmy się nad reakcjami cyklicznych selenenamidów z nukleofilami przebiegającymi na elektrofilowym atomie selenu. Problematyka ta została
podjęta w skali obejmującej zbadanie zachowania się kilku wybranych, najważniejszych układów zawierających endocykliczne wiązanie selenenamidowe względem
C-, N-, S-, O- i Se-nukleofilów3. Każda reakcja prowadziła do rozszczepienia wiązania
Se-N i utworzenia selenidów, diselenidów lub selenosulfidów w zależności od substratu
i rodzaju użytego odczynnika nukleofilowego. Przedyskutowano prawdopodobne mechanizmy reakcji.
[1] Młochowski, J., Kloc, K., Lisiak, R., Potaczek, P., Wójtowicz, H., Arkivoc, (vi), 2007, 14-46.
[2] Młochowski, J., Brząszcz, M., Giurg, M., Palus, J., Wójtowicz, H., Eur. J. Org. Chem., 22, 2003, 43294339.
[3] Lisiak, R., Palus, J., Młochowski, J., Pol. J. Chem., 8, 2007, 1403-1412.
Autorzy dziękują Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego za finansowanie badań
(grant PBZ-Min-015/P05/2004)
140
P – 83
Synteza i właściwości biologiczne benzizoselenazol-3(2H)-onów
podstawionych w pierścieniu homoaromatycznym
M. Piętka-Ottlika, K. Kloca, E. Piaseckib, J. Młochowskia
Zakład Chemii Organicznej, Politechnika Wrocławska,
Laboratorium Wirusologii, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej,
Polska Akademia Nauk, ul. Weigla 12, 53-114 Wrocław
a)
b)
Badania ostatnich kilkunastu lat wykazały, że syntetyczne związki selenaheterocykliczne są aktywnymi immunostymulantami, inhibitorami enzymów, antyoksydantami,
środkami o działaniu przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, przeciwbakteryjnym,
przeciwgrzybnym i przeciwwirusowym1-5.
Nasze badania ukierunkowaliśmy na próbę określenia zależności pomiędzy strukturą związków selenoorganicznych, w szczególności benzizoselenazol-3(2H)-onów,
a ich aktywnością przeciwwirusową. W tym celu zaprojektowaliśmy grupę związków,
zawierających liczne modyfikacje strukturalne w pierścieniu benzenowym wyjściowego
benzizoselenaloz-3(2H)-onu. W pracy tej prezentujemy ich syntezę, jak również wyniki
badań aktywności przeciwwirusowej, określonej in vitro na trzech modelowych wirusach: HSV-1, EMCV i VSV.
Ogólna metoda syntezy benzizoselenazol-3(2H)-onów podstawionych w pierścieniu homoaromatycznym sprowadza się do przeprowadzenia podstawionych pochodnych kwasu 2 chlorobenzoesowego, bądź antranilowego w odpowiednie chlorki
2-(chloroseleno)benzoilu, a następnie ich reakcji tandemowego selenenylowania-acylowania z aminami pierwszorzędowymi. W przypadku syntezy 5-aminoaacylobenzizoselenazol-3(2H)-onów opracowano oddzielną ścieżkę syntezy, obejmującą selektywną redukcję grupy nitrowej.
Otrzymane związki wykazują wysoką aktywności anty-HSV-1 i anty-EMCV, są natomiast nieaktywne w stosunku do wirusa VSV.
L iteratura :
[1] Mugesh G., du Mont WW., Sies H., Chem. Rev., 101, 2125 (2001)
[2] Mugesh G., Singh B., Chem. Soc. Rev., 29, 347 (2000)
[3] Soriano-Garcia M., Curr Med Chem., 11, 1657 (2004)
[4] Wójtowicz H., Chojnacka M., Młochowski J., Palus J., Syper L., Hudecova D., Uher M., Piasecki E., Rybka
M., Farmaco., 58(12), 1235 (2003)
[5] Wójtowicz H., Kloc K., Maliszewska I., Młochowski J., Piętka M., Piasecki E., Farmaco, 59(11), 863
(2004).
Praca finansowana w ramach grantu numer N204 088 32/2545.
141
P – 84
Reakcja metatezy w syntezie bicyklicznych układów ß-laktamowych
Magdalena Woźnica, Patrycja Kowalska, Jadwiga Frelek
[email protected]
Instytut Chemii Organicznej PAN, Kasprzaka 44/52, Warszawa
Reakcje metatezy należą do jednych z najbardziej efektywnych metod syntetycznych wprowadzonych do syntezy organicznej. Umożliwiają one konstruowanie wiązań
węgiel-węgiel z wykorzystaniem dwóch układów olefinowych zawartych w substratach.
Reakcje metatezy są szczególnie użyteczne w reakcjach cyklizacji. W toku badań nad
syntezą bicyklicznych pochodnych antybiotyków ß-laktamowych kluczową reakcją
w konstruowaniu dodatkowego pierścienia była reakcja metatetycznego zamknięcia
pierścienia (RCM).1 Ogólna droga syntezy przedstawiona została na Schemacie 1.
Schemat 1
Zaletą takiego podejścia syntetycznego było to, że przy zachowaniu w zasadzie
jednej tylko procedury eksperymentalnej można uzyskać szereg bicyklicznych pochodnych o różnych wielkościach pierścienia dodatkowego zawierającego w swej strukturze
różne heteroatomy. Do syntezy wykorzystano łatwo dostępne, monocykliczne ß-laktamy, do których dobudowywano pierścień dodatkowy.
W oparciu o zaprezentowaną na Schemacie 1 drogę syntezy przeprowadzono
i zoptymalizowano reakcję otrzymywania następujących analogów antybiotyków ß-laktamowych:2
[1] Grubbs, R.; Chang. S,; Tetrahedron, 1998, 54, 4413-4450.
[2] Frelek, J.; Kowalska, P.; Masnyk, M.; Kazimierski, A.; Korda, A.; Woźnica, M.; Chmielewski, M.; Furche,
F. Chem. Eur. J. 2007, 13(23), 6732-6744.
142
P – 85
Reakcje Dielsa–Aldera metaloorganicznych pochodnych maleimidu
Bogna Rudolf, Janusz Zakrzewski
Uniwersytet Łódzki, Katedra Chemii Organicznej, ul. Narutowicza 68, Łódź 90-136
Maleimid i jego N-podstawione pochodne są bardzo reaktywnymi dienofilami
w reakcjach Dielsa–Aldera. W ostatnich latach zaczęto wykorzystywać te reakcje do
celów biochemicznych, między innymi do otrzymywania zmodyfikowanych protein1.
Przedmiotem niniejszego komunikatu jest reakcja Dielsa–Aldera metaloorganicznych
pochodnych maleimidu 12,3 z (E,E) – 2,4- heksadienem-1-olem i jego estrami z aminokwasami.
Reakcja ta ma potencjalne znaczenie dla wprowadzania wykrywalnych za pomocą spektroskopii FTIR fragmentów metalokarbonylowych do biocząsteczek.
[1] A. Dantas, J. L. Palomo, J. Cramer, M. Kohn, H. Schroder; R. Wacker, C. Niemeyer, K. Alexandrov,
H. Waldmann, Angev. Chem. Int. ed. 2006, 45, (2), 296-301.
[2] B. Rudolf, J. Zakrzewski, Tetrahedron Lett., 1994, 35, 9611-9612.
[3] B. Rudolf, M. Palusiak, J. Zakrzewski, M. Salmain, G. Jaouen, Bioconjugate Chem., 2005,16(5),12181224.
143
P – 86
Synteza funkcjonalizowanych 4-chinolizydyno(tio)nów
Jacek G. Sośnicki
Politechnika Szczecińska, Zakład Chemii Organicznej, 70-065 Szczecin, Al. Piastów 42
Pochodne chinolizydyny są ważnym i częstym celem syntetycznym ze wzglądu na
ich szeroką aktywność biologiczną.1 Ostatnio opisano metodę syntezy pochodnych
z układem 3,6,9,9a-tetrahydro-4-chinolizynonu w reakcji metatezy (RCM),2 w której wykorzystano 1,6 diallilo-3,6-dihydro-1H-pirydyn-2-ony 3, otrzymane w reakcji
addycji soli litowej allilodibutylomagnezu3 (2) (nowego odczynnika allilującego) do
N-allilo-2-pirydonu (1).
W obecnym komunikacie zaprezentowano syntezę 1,6,9,9a-tetrahydro-4-chinolizynotionu (5) (akceptora Michaela) z pochodnej 3 w sekwencji trzech reakcji obejmujących: 1) reakcję metatezy (RCM); 2) reakcję tionowania (odczynnik Lawessona)
– obydwie reakcje prowadzono metodą „one pot”, oraz 3) reakcję izomeryzacji podwójnego wiązania w pochodnej 4.4 Stwierdzono, że związek 5 jest dobrym prekursorem dalszego funkcjonalizowania układu chinolizydyny, czego przykładem jest stereoselektywna synteza układów tricyklicznych 6, 7 przeprowadzona opisaną wcześniej
metodą anelacji pierścieni.5
[1] J. P. Michael, Nat. Prod. Rep. 2005, 22, 603
[2] J. G. Sośnicki, Tetrahedron Lett., 2006, 47, 6809
[3] J. G. Sośnicki, Tetrahedron Lett., 2005, 46, 4295
[4] J. G. Sośnicki, Tetrahedron, 2007, 63, 11862
[5] J. G. Sośnicki, Synlett, 2003, 1673
Praca finansowana w ramach Grantu KBN Nr 3 T09A 106 28
144
P – 87
Reakcje aryloacetonitryli z cyklicznymi ketonami
w katalitycznych układach dwufazowych
Justyna Wojno, Michał Fedoryński
W reakcjach aryloacetonitryli (1) z aldehydami i ketonami, prowadzonych w warunkach katalizy przeniesienia międzyfazowego (phase transfer catalysis, PTC) powstają produkty kondensacji Knoevenagla - α,β-nienasycone nitryle1. Chavan i in.
stwierdzili, że w reakcjach 1 z cyklicznymi ketonami, prowadzonych w warunkach PTC
(10% NaOH aq, 37% mol, wodorosiarczan tetrabutyloamoniowy, TBAHS, 2% mol)
powstają odpowiednie cykloalkanole z wysokimi wydajnościami2. Nie udało się nam
jednak odtworzyć opisanych procedur – w zależności od rodzaju związku 1, reakcje
nie zachodziły lub tworzyły się mieszaniny cykloalkanoli i produktów ich odwodnienia
z niskimi wydajnościami.
Stwierdziliśmy, że w reakcjach cyklicznych ketonów ze związkami 1 można otrzymać z dobrymi wydajnościami odpowiednie cykloalkanole prowadząc proces w obecności katalitycznych ilości stężonych roztworów NaOH lub KOH oraz TBAHS, w temperaturze 0-5°C. W szczególności opracowaliśmy sposób wytwarzania półproduktu do
syntezy venlafaxine – leku antydepresyjnego i przeciwlękowego.
W opisanych patentowych metodach syntezy tego półproduktu jako zasady
stosuje się BuLi, LDA, NaOMe, NaNH2, NaH itp. w ściśle bezwodnych warunkach,
w temperaturze najczęściej -78°C.
[1] E. V. Dehmlow, S. S. Dehmlow, Phase Transfer Catalysis, 3rd Ed., VCH, Weinheim, 1993.
[2] S. P. Chavan, D. A. Khobragade, S. K. Kamat, L. Sivadasan, K. Balakrishnan, T. Ravindranathan, M. K.
Gurjar, U. R. Kalkote, Tetrahedron Lett., 45, 7291 (2004).
145
P – 88
Wpływ grupy centralnej na właściwości ciekłokrystaliczne
wybranych monomerycznych estrów
Magdalena Marcinkowska, Danuta Rasała
Akademia Świętokrzyska, Instytut Chemii, ul. Chęcińska 5, 25-020 Kielce
W końcu XIX wieku stwierdzono istnienie substancji, które w stanie ciekłym posiadały właściwości struktury wewnętrznej, charakterystyczne zarówno dla cieczy jak i dla
kryształów. Stan taki nazwano mezomorficznym (o pośredniej strukturze), a substancje
znajdujące się w tym stanie – ciekłymi kryształami. Ich rola jest ogromna – znalazły
zastosowanie w wielu dziedzinach nauki (m.in. elektronika, medycyna, chromatografia
gazowa czy nadkrytyczna). Wśród związków tego typu znaczącą grupę stanowią estry
zawierające pierścienie fenylowe [1-3].
W niniejszym komunikacie przedstawimy ogólny schemat syntezy monomerycznych estrów kwasów 4-alkoksybenzoesowych z 4,4’-bifenolem, 4,4’-oksy- i 4,4’-tiobifenolem:
Ponadto, w oparciu o przeprowadzone pomiary różnicowej kalorymetrii skaningowej przedyskutujemy wpływ grupy centralnej X na właściwości ciekłokrystaliczne
w/w estrów.
L iteratura :
[1] Z. Witkiewicz, J. Oszczudłowski, M. Repelewicz, J. Chromatogr. A, 1062 (2005) 155
[2] Z. Witkiewicz, J. Oszczudłowski, M. Repelewicz, Chem. Anal. (Warsaw), 48 (2003) 397
[3] F. Gritti, G. Felix, Chromatographia, 55 (2002) 523
146
P – 89
Nowe niejonowe analogi nukleotydów
L. A. Woźniak,1,2 M. Bukowiecka-Matusiak,1 I. Burzyńska-Pędziwiatr,2 W. J. Stec1
1
CBMM PAN, Zakład Chemii Bioorganicznej, 90-363 Łódź, ul. Sienkiewicza 112,
2
Zakład Biologii Strukturalnej, Uniwersytet Medyczny, 90-752 Łódź,
ul. Żeligowskiego 7/9; [email protected]
Opracowano stereospecyficzne metody otrzymywania diastereomerycznie czystych funkcjonalizowanych dinukleozydo (3’,5’)-alkilofosfonianów (2,3) w reakcji
addycji rozdzielonych na diastereomery dinukleozydo (3’,5’)-H-fosfonianów (1) do
aktywowanych alkenów (CH2=CHCN, CH2=CHC(O)NH2) katalizowanej za pomocą
silnych zasad.1
Tabela 1. Reakcja addycji ditymidyno (3’,5’)-H-fosfnianu (1, B=Thy) do akrylamidu
Diastereomerycznie czyste dinukleotydy 2-3 po fosfitylacji w pozycji 3’, jako tak
zwane dimeryczne bloki syntetyczne 4-5, wbudowywano do oligonukleotydu o sekwencji: 5’-TTTXTTTTTTTTT-3’ (X-modyfikowany dinukleozyd) metodą blokową2 na
fazie stałej.
[1] B. Bochwic, J. Michalski, Nature, 1035(1951)
[2] Wozniak L.A., Janicka M., Bukowiecka-Matusiak M. Eur. J. Org. Chem., 5189-5197 (2005)
Niniejsze badania są finansowane z funduszy statutowych CBMM PAN w Łodzi.
147
P – 90
Synteza α-aminoalkanofosfonowych pochodnych nukleozydów
Marek Bulkowski, Barbara Nawrot
Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź; [email protected]
Liczne modyfikowane nukleozydy oraz ich pochodne znalazły zastosowanie w terapii szeregu chorób jako antymetabolity i inhibitory enzymów. Np., nukleozydy pirymidynowe modyfikowane w pozycji 5 pierścienia pirymidynowego (5-fluoro-2’-deoksycytydyna, 5-azacytydyna) są znanymi inhibitorami metylotransferazy DNMT1 i wykazują
aktywność przeciw-nowotworową. Ze względu na labilność w środowisku wodnym
oraz wysoką toksyczność poszukuje się nowych, efektywnych inhibitorów DNTMT1.
Także acykliczne analogi nukleozydów (acyklowir, gancyklowir) należą do znanej klasy
związków przeciw-wirusowych.
Celem prezentowanych badań była synteza nowych analogów nukleozydowych,
pochodnych uracylu lub urydyny, zawierających w pozycji 5 heterozasady podstawnik
alfa-aminoalkanofosfonowy, jako związków o potencjalnych właściwościach p-nowotworowych lub p-wirusowych. W ich syntezie wykorzystano reakcję Kabacznika-Fieldsa,1 w której fosforyn di- lub trialkilowy ulega addycji do iminy, utworzonej w wyniku kondensacji aminy I-rzędowej i aldehydu lub ketonu. Jako substraty zastosowano
5-formylouracyl (R=H) lub 5-formylourydynę (R=reszta rybozy) (1). Iminy, powstające w wyniku reakcji z prostymi aminami (heksyloaminą, cykloheksyloaminą, tert-butyloaminą i benzyloaminą), poddawano działaniu fosforynu dietylowego, otrzymując
α-aminoalkanofosfonianowe pochodne uracylu lub urydyny (2).
Dealkilacja związków 2 za pomocą bromku trimetylosililowego prowadziła do
mieszanin C-enancjomerów odpowiednich pochodnych kwasów α-aminoalkanofosfonowych. W przypadku, gdy grupę R stanowiła reszta D-rybozy, otrzymywano mieszaniny diastereomerów, które rozdzielono chromatograficznie (RP-HPLC) na diastereomerycznie czyste związki. Należy podkreślić, że otrzymane związki formalnie są także
C5-fosfonowymi analogami willardiiny,1 która jest pochodną uracylu zawierającą na
atomie azotu N-1 podstawnik aminokwasowy.2 Willardiina jest inhibitorem karboksypeptydazy glutaminowej II (GCPII), obecnej w centralnym systemie nerwowym, a także
w komórkach raka prostaty (enzym znany jako antygen membranowy specyficzny dla
prostaty, PSMA). Inhibitory tego enzymu wykazują działanie neuroprotekcyjne, a ponadto mogą być użyteczne w detekcji i leczeniu raka prostaty.3
[1] R.A. Cherkasov, I. Galkin, Russ. Chem. Rev., 67, 857-82, 1998,
[2] J.C.A. More, H.M. Troop, N.P. Dolman, D.E. Jane; Br. J. Pharm. 138, 1093-1100, 2003
[3] J.R. Mesters, K. Henning, R. Hilgenfeld,. Acta Crystallogr D Biol Crystallogr. 63, 508-13, 2007
148
P – 91
Organiczne fosfoniany w syntezie analogów
wybranych związków naturalnych
E. Krawczyk, M. Koprowski, P. Bałczewski
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk
90-363 Łódź, Sienkiewicza 112
Opracowaliśmy metody syntezy nowych fosfonianów 2-cykloalkenylowych 1 oraz
β-hydroksy fosfonianów 2, zawierających układy biarylowe.
Związki te są prekursorami: (1) – dienów i polienów z grupy tetraterpenów oraz
(2) – połączeń α,β – nienasyconych.
Wykorzystaliśmy reakcję olefinowania Hornera-Wadswortha-Emmonsa (HWE)
fosfonianu 1 do syntezy analogu anhydroretinolu, metabolitu witaminy A, wydzielonego
m.in. z rybiego oleju wątrobianego.
Przekształciliśmy β-hydroksy fosfonian 2 w zaawansowany substrat do syntezy
kwasu turiferowego oraz analogów lignanów.
149
P – 92
Acylowanie Friedela-Craftsa ferrocenu
nienasyconymi kwasami karboksylowymi
Damian Plażuk, Janusz Zakrzewski
Katedra Chemii Organicznej, Instytut Chemii, Wydział Chemii, Uniwersytet Łódzki,
ul. G. Narutowicza 68, 90-136 Łódź
Acylowanie Friedela-Craftsa ferrocenu jest jedna z głównych metod syntezy jego
pochodnych. Opisaliśmy ostatnio wygodną i efektywną metodę przeprowadzenia tej
reakcji, polegającą na działaniu na ferrocen kwasem karboksylowym, bezwodnikiem
trifluorooctowym (TFAA) i kwasem trifluorometanosulfonowym (TfOH) (lub jego solami
z lantanowcami)1. Obecnie opracowaliśmy rozszerzenie tej metody na nienasycone
kwasy karboksylowe (alkenowe i alkinowe). Przykładową reakcję przedstawiamy na
schemacie:
[1] D. Plażuk, J. Zakrzewski, Synth. Commun. 34 (2004) 99.
150
P – 93
Grupa centralna a właściwości ciekłokrystaliczne
wybranych związków azometinowych
Agnieszka Puchała, Danuta Rasała
Akademia Świętokrzyska, Instytut Chemii, ul. Chęcińska 5, 25-020 Kielce
Prezentowane wyniki stanowią część prowadzonych przez nas badań, dotyczących syntezy związków o potencjalnych właściwościach ciekłokrystalicznych, mogących
znaleźć zastosowanie jako fazy stacjonarne w chromatografii. Wśród opisywanych w literaturze układów będących ciekłymi kryształami znajdują się między innymi zasady
Schiffa.
W niniejszym komunikacie przedstawimy ogólną metodę syntezy związków azometinowych, będących produktami kondensacji aldehydów 4-alkoksybenzoesowych z wybranymi związkami diaminowymi w stosunku 2:1:
Reakcje prowadziliśmy zarówno w warunkach konwencjonalnych (z użyciem piperydyny jako katalizatora) jak i w polu mikrofalowym. Reakcja z wykorzystaniem promieniowania mikrofalowego zachodzi bez użycia katalizatora. Jest to istotne w przypadku
połączeń ciekłokrystalicznych o wysokim oporze właściwym, w których obecność nawet
śladowych ilości katalizatora jest niepożądana.
Ponadto, dla w/w połączeń wykonaliśmy pomiary różnicowej kalorymetrii skaningowej (DSC). Na podstawie uzyskanych krzywych termicznych przedyskutujemy wpływ
grupy centralnej X oraz długości końcowej grupy alkoksylowej na właściwości ciekłokrystaliczne otrzymanych zasad Schiffa.
151
P – 94
Uwodornienie α,ß-nienasyconych ketonów w obecności katalizatorów
typu Pd/nośnik z dodatkiem cynchoniny jako modyfikatora chiralnego
Emilia Piesio*, Jacek Kijeński**
* Politechnika Warszawska, Wydział Chemiczny, Zakład Katalizy i Chemii Metaloorganicznej
ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa
** Instytut Chemii Przemysłowej, Zakład Proekologicznej Modernizacji Technologii
ul. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa
Aby katalizator heterogeniczny zyskał zdolność działania enancjoselektywnego
należy odpowiednio go zmodyfikować. W ostatnich latach trwają intensywne prace w
dziedzinie katalizy heterogenicznej, polegające na poszukiwaniu efektywnych układów
katalitycznych w reakcjach syntezy asymetrycznej. W przypadku reakcji uwodornienia
stosuje się następujące sposoby modyfikacji katalizatorów metalicznych:
• wprowadzanie chiralnego modyfikatora (optycznie czynnego związku) do
układu reakcyjnego
• osadzanie metali na chiralnych powierzchniach nośników
• zastosowanie metali o chiralnej powierzchni krystalitów
• selektywne zatruwanie katalizatorów poprzez adsorpcję optycznie czynnych
związków.1
W naszej pracy badaliśmy działanie cynchoniny jako modyfikatora chiralnego
w reakcjach uwodornienia (R)-(+)-pulegonu i izoforonu w obecności katalizatorów
palladowych osadzonych na nośnikach tlenkowych.
Określaliśmy wpływ parametrów:
• ilość dodawanego modyfikatora
• rodzaj stosowanego rozpuszczalnika
• sposób preparatyki katalizatorów.
Mieszaniny poreakcyjne analizowaliśmy metodami spektrometrii mas oraz chromatografii gazowej.
[1] A. Baiker, Catal. Today, 2005, 100, 159.
152
P – 95
Synteza „glikospirostanów” – polihydroksylowych sapogenin steroidowych
z pierścieniem F podobnym do cukrów
Dorota Czajkowska, Izabella Jastrzębska, Yliana López, Jacek W. Morzycki
Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Chemii, al. Piłsudskiego 11/4, 15-443 Białystok
Saponiny spirostanowe były często wykorzystywane do syntezy hormonów i innych
leków steroidowych [1]. Saponiny te są szeroko rozpowszechnione w świecie roślin,
a ich bardzo reaktywne ugrupowanie spiroacetalowe powoduje, że przekształcenia
tych związków są stosunkowo łatwe do przeprowadzenia.
Niektóre saponiny steroidowe wykazują działaniem cytostatyczne [2]. Na aktywność tego typu mają wpływ zarówno steroidowy aglikon (sapogenina), jak i część
cukrowa. Pierścień F w sapogeninach przypomina piranozowy pierścień w monosacharydach. Przedstawione zostaną modyfikacje pierścienia F tigogeniny, polegające
na wprowadzeniu dodatkowych grup hydroksylowych. Związkiem wyjściowym w przeprowadzonych syntezach był łatwo dostępny octan 23-oksotigogeniny. Zastosowano
dwa podejścia syntetyczne – transformacja pierścienia F w sapogeninach oraz jego
degradacja, a następnie odbudowa z wykorzystaniem metatezy olefin. Otrzymane
w ten sposób produkty („glikospirostany”) mogą okazać się interesującym materiałem
do badań biologicznych.
[1] Hostettman K., Marston A., Saponins, Cambridge University Press (1995).
[2] Wang Y., Zhang Y., Zhu Z., Zhu S., Li Y., Li M., Yu B., Bioorganic&Medicinal Chemistry, 15, 2528
(2007).
Praca wykonana w ramach projektu PBZ-KBN-126/T09/2004.
153
P – 96
Synteza optycznie czynnych sulfotlenków 2,2-bipirydyny
I ich zastosowanie w reakcjach enancjoselektywnych
J. Ławeckaa, B. Bujnickib, J. Drabowiczb, A. Rykowskia
a
Instytut Chemii, Akademia Podlaska, 08-110 Siedlce, 3 Maja 54, [email protected]
b
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, Polska Akademia Nauk,
90-363 Łódź, Sienkiewicza 112
Dotychczas niewiele uwagi poświęcono reakcjom opartym na przekształcaniu
prochiralnych podstawników w 2,2’-bipirydynie w celu otrzymania optycznie czynnych
pochodnych tego związku. Wynika to z braku efektywnych metod otrzymywania odpowiednio sfunkcjonalizowanych bipirydyn w tym siarczków 2,2’-bipirydyny [1]. Ostatnio
opracowaliśmy prostą metodę otrzymywania tych pochodnych, które następnie przekształciliśmy do ich chiralnych mono- 1a-e i bis-sulfotlenków 2a-e za pomocą optycznie czynnej oksazyrydyny Davisa oraz wykorzystując modyfikację metody Sharplessa
[2]. Własności katalityczne tak otrzymanych chiralnych sulfotlenków 2,2’-bipirydyny
badaliśmy w asymetrycznej reakcji addycji dietylocynku do benzaldehydu 3 oraz w reakcji allilowania tego związku za pomocą allilotrichlorosilanu (Schemat).
Wydajności optyczne chiralnego 1-fenylo-1-propanolu 4 i homoallilowego alkoholu 5 zamieszczone są w nawiasach. Pomimo tego, że nadmiary enancjomeryczne
otrzymanych produktów 4 i 5 są niższe niż w przypadku stosowania innych katalizatorów [3] to na podstawie uzyskanych wyników można przypuszczać, że chiralne
sulfotlenki 2,2’-bipirydyny mogą stanowić nową grupę chiralnych katalizatorów w reakcjach enancjoselektywnych.
[1] Fletcher, N.C. J. Chem. Soc., Perkin Trans 1 2002, 1831
[2] Ławecka, J., Bujnicki, B., Drabowicz, J., Rykowski, A. Tetrahedron Lett., 2008, 49, 719
[3] Noyori, R., Kitamura, M., Angew. Chem., Int. Ed. Engl., 1991, 30, 49
154
P – 97
N-acylo i N-tosylopochodne wybranych
N-(2-aminoetylo)benzo i pirydopirydazynonów
jako potencjalne analgetyki i leki przeciwzapalne
Zbigniew Malinowski1, Aleksandra K. Szcześniak1, Jan Epsztajn1,
Elżbieta Czarnecka2, Wanda Pakulska2
Narutowicza 68, 90-136 Łódź
Zakład Farmakodynamiki, Uniwersytet Medyczny, Muszyńskiego 1, 90-152 Łódź
1
2
Związki z wbudowanym w strukturę układem 2H-pirydazyn-3-onu pozostają od
lat w kręgu zainteresowań badawczych ze względu na ich dużą i różnorodną aktywność biologiczną.1 Szczególnie interesujące wydaje się obserwowane działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne pochodnych ω-aminoalkilowych.2
Kontynuując badania nad poszukiwaniem nowych związków o potencjalnym
działaniu przeciwbólowym, które charakteryzowałyby się mniejszym spektrum działań
niepożądanych, podjęliśmy próbę syntezy wybranych pochodnych pirydo- benzopirydazynonów 1 i 2 oraz poddaliśmy je badaniom farmakologicznym.
Alkilowanie odpowiednich benzo- i pirydopirydazynonów N-acylowymi i ditosylowymi pochodnymi 2-(metyloamino)etanolu prowadziliśmy w warunkach reakcji Mitsunobu (PPh3, DEAD) lub w obecności metanolanu sodu w MeOH.
Otrzymane związki charakteryzują się w większości niską toksycznością, a niektóre spośród nich wykazują silną aktywność przeciwbólową i przeciwzapalną.
[1] A. Sugimoto, H. Tanaka, Y. Eguchi, S. Ito, Y. Takashima, M. Ishikawa, J. Med. Chem. 1984, 27, 1300.
[2] V. Dal Piaz, S. Pieretti, C. Vergelli, M.C. Castellana, M.P. Giovannoni, J. Heterocyclic Chem. 2002, 39,
523.
155
P – 98
System 8-metylo-5-amino-4H-benzopiran-4-onu
jako czynnik kompleksujący jony miedzi(II)
Elżbieta Budzisza, Andrzej Jóźwiakb, Ingo-Peter Lorenzc, Barbara Zającb
Department of Cosmetic Raw Materials Chemistry, Faculty of Pharmacy,
Medical University of Łódź, Muszynskiego 1, 90-151 Łódź, Poland,
b
Department of Organic Chemistry, Faculty of Chemistry, University of Łódź,
Narutowicza 68, 90-136 Łódź, Poland
c
Department of Chemistry and Biochemistry, Ludwig Maximilians University,
Butenandtstr. 5-13 (D), D-81377 Munich, Germany
a
Miedź(II) spełnia ważną biologicznie funkcję, jako niezbędny pierwiastek śladowy.1 Kompleksy miedzi(II) z ligandami organicznymi były stosowane jako środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, antyagregacyjne oraz chroniące
przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.2 W literaturze pojawiły się także
informacje o aktywności przeciwrakowej pochodnych miedzi(II) zawierających w swojej strukturze azotowe grupy donorowe np. tiosemikarbazon czy imidazol.3 Inną, biologicznie ważną klasę związków stanowią pochodne chromonu, wykazujące między
innymi właściwości przeciwdrgawkowe4, przeciwbakteryjne5 i antynowotworowe6.
W komunikacie, kolejno zostanie przedstawiona zmodyfikowana
metoda syntezy 5-amino-8-metylo-chromen-4-onu 17 oraz potwierdzona za pomocą rentgenowskiej analizy strukturalnej, budowa kompleksu
utworzonego z czynnika chelatującego 1 i chlorku miedzi(II).
[1] M. C. Linder, M. Hazeqh-Azam, Am. J. Clin. Nutr., 1996, 63, 797S-811S.
[2] Y. Zheng, Y. Yi, Y. Wang, W. Zhang, M. Du, Bioorg. Med. Chem. Lett., 2006, 16, 4127-4129.
[3] R. Huang, A. Wallqvist, D. G. Covell, Biochem. Pharmacol., 2006, 100, 1389-1398.
[4] A. M. El-Nagger, A. M. Abdel-El-Salam, F. S. M. Latif, M .S. A. Ahmed, Pol. J. Chem. 1981, 55, 793.
[5] D. C. G. A. Pinto, A. M. S. Silva, J. A. S. Cavaleiro, C. Foces-Foces, A. L. Llamas-Saiz, N. Jagerovic, J.
Elguero, Tetrahedron, 1999, 55, 10187-10200.
[6] (a) U. S. Weber, B. Steffen, C. Sigers, Res. Commun. Mol. Phatol. Pharmacol. 1998, 99, 193;
(b) E. Budzisz, E. Nawrot, M. Malecka, Arch. Pharm., 2001, 334, 381-387.
[7] M. Recanatini, A. Bisi, A. Cavalli, F. Belluti, S. Gobbi, A. Rampa, P. Valenti, M. Palzer, A. Palusczak, R. W.
Hartmann†, J. Med. Chem., 2001, 44, 672-680.
156
P – 99
Reakcje metoksylowych pochodnych 2-fenylo-3-hydroksyizoindolinonów
z sec-butylolitem
Magdalena Ciechańska, Andrzej Jóźwiak
Katedra Chemii Organicznej, Instytut Chemii, Uniwersytet Łódzki,
Narutowicza 68, 90-136 Łódź
e-mail: [email protected], [email protected]
Wcześniej zaobserwowaliśmy, że w reakcjach z sec-butylolitem niepodstawiony
i podstawiony w położeniu 5 atomem chloru system 2-fenylo-3-hydroksyizoindolin-1onu zachowuje się odmiennie.1 Rozszerzenie prowadzonych badań na metoksylowe
pochodne izoindolinonu 1 stanowi treść obecnego doniesienia.
Działając dwukrotnym nadmiarem sec-butylolitu a następnie trimetylochlorosilanem na związki 1, uzyskaliśmy odmienne typy produktów w zależności od sposobu
podstawienia grupami metoksy systemu izoindolinonu. Substrat 1a tworzył wyłącznie
krzemową pochodną 2, która powstawała w wyniku litowania pozycji 7. Natomiast
3-hydroksyizoindolinon 1b poddany działaniu dwukrotnego nadmiaru sec-butylolitu
a następnie trimetylochlorosilanu przekształcał się w krzemową pochodną 2 jak również w produkt typu 3. Związek 1c w podobnych warunkach tworzył tylko produkt 3.
[1] (a) A. Jóźwiak, M. Ciechańska, IX Ogólnopolskie Sympozjum Sekcji Chemii Heteroorganicznej PTChem.,
Łódź, 23 listopada 2006, P-4; (b) M. Ciechańska, A. Jóźwiak and J. Ścianowski, Tenth International Conference on the Chemistry of Selenium and Tellurium Łódź, Poland, 22-27 June, 2007, Book of Abstracts
and Programs, P-6.
157
P – 100
Badanie możliwości syntezy pochodnych gem-difluorocyklopropanu
z sulfonu chlorodifluorometylofenylowego i alkenów
Marcin Rogowski, Zbigniew Ochal, Michał Fedoryński
Najprostszym sposobem syntezy pochodnych gem-difluorocyklopropanu jest
przyłączenie difluorokarbenu do alkenów. Kataliza międzyfazowa (phase transfer catalysis – PTC) jest obecnie powszechnie stosowana do generowania dihalokarbenów
z odpowiednich haloformów i ich przyłączania do alkenów. Sposób ten zawodzi jednak w przypadku difluorokarbenu (jego prekursor, chlorodifluorometan ulega hydrolizie w warunkach PTC).
Zbadaliśmy możliwość syntezy pochodnych gem-difluorocyklopropanu z sulfonu
chlorodifluorometylofenylowego (1) jako prekursora difluorokarbenu. Opracowaliśmy
dogodną metodę syntezy związku 1.
Stwierdziliśmy, że związek 1 w warunkach PTC jest prekursorem difluorokarbenu,
który przyłącza się do alkenów o umiarkowanej nukleofilowości. Jednakże wydajności adduktów – pochodnych gem-difluorocyklopropanu nie przekraczają 30%. Zaletą
metody jest prostota wykonania i dostępność substratu.
Opisano wykorzystanie związku 1 do O- i N-difluorometylowania odpowiednio
fenoli i heterocyklicznych NH-kwasów (w obecności KOH w mieszaninie acetonitryl/
woda)1.
[1] J. Zheng, Y. Li, L. Zhang, J. Hu, G. J. Meuzelaar, H.-J. Federsel, Chem. Commun., 2007, 5149.
158
P – 101
Synteza potencjalnych interkalatorów DNA, azotowych analogów Eliptycyny
dr Katarzyna Ostrowska, dr Krzysztof Jamroży, mgr Katarzyna Szymoniak
Zakład Chemii Organicznej; Wydział Chemii, Uniwersytetu Jagiellońskiego, R. Ingardena 3,
PL-30060 Kraków, Polska
Właściwości przeciwnowotworowe naturalnej eliptycyny 11 zapoczątkowały poszukiwanie jej bioaktywnych azotowych analogów w postaci 6H-indolo[2,3-b]chinoksaliny 22,3, B-220 33,4 oraz 6H-pirydo[2’,3’:5,6]pirazyno[2,3-b]indolu 44,5.
Kontynuując nasze badania, zsyntetyzowano szereg potencjalnych interkalatorów, pochodnych pirolo[2,3-b]chinoksalino-2(4H)-onu 56, 2H-pirydo[2,3-b]pirolo[2,3-e]pirazyn-2-onu 6 oraz 2H-pirydo[2,3-b]pirolo [3,2-e]pirazyn-2-onu 7 na drodze kondensacji pochodnych pirolidynotrionu z pochodnymi orto-diamin. Związki 6
i 7 są regioizomerami. Synteza obu była możliwa dzięki aktywacji amidowej grupy
karbonylowej substratu.
Regioizomery 6 i 7 rozróżniono na podstawie analizy widm korelacyjnych NMR.
Opracowano efektywną metodę identyfikacji sygnałów H-5 stosując porównanie widm
1
H NMR wykonanych w DMSO-d6 i CDCl3. Obserwacja różnicy przesunięć chemicznych sygnału H-5 stanowi szybką metodę rozróżnienia regioizomerów.
[1] S. Goodwin, A. F. Smith, E. C. Horning, J. Am. Chem. Soc., 1959, 81, 1903.
[2] B. Malapel-Andrieu, J.-Y. Mérour, Tetrahedron, 1998, 54, 11095.
[3] M. C. Wamberg, A. A. Hassen, A. D. Bond, E. B. Pedersen, Tetrahedron, 2006, 62,11187.
[4] R. Martinez, L. Chacon-Garcia, Current Medicinal Chemistry, 2005, 12, 127.
[5] J. Bergman, Ch. Damberg, H. Vallberg, Rec. Trav. Chim. Pays-Bas, 1996, 115, 31.
[6] K. Ostrowska, M. Żylewski, K. Walocha, Heterocycles, 2002, 57, 14
159
P – 102
Asymetryczna synteza neurotransmitera (+) LY354740
M. Mikołajczyk, W.H. Midura, E. Michedkina, J.A. Krysiak
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN
90-363 Łódź, Sienkiewicza 112; e-mail: [email protected]
Kwas L-glutaminowy jest znanym aminokwasowym neurotransmiterem receptorów glutaminowych działających na centralny układ nerwowy ssaków. Jednak jego
stosunkowo niewielka selektywność farmakologiczna sprawiła, że trwają poszukiwania
związków o bardziej selektywnym działaniu na receptory glutaminowe (m-gluRs). Jednym z takich związków jest związek o nazwie technicznej LY 354740.
W farmakologii jest wymagana nie tylko całkowita czystość chemiczna ale także
stereochemiczna otrzymywanych związków. Opracowana przez nas synteza jest kontynuacją prowadzonych w naszym zespole badań indukcji asymetrycznego cyklopropanowania z wykorzystaniem chiralnej grupy sulfinylowej . Pozwala ona otrzymywać
produkty reakcji cyklopropanowania z wysoką stereoselekcją.
W przedstawionej drodze syntetycznej jako związek wyjściowy do syntezy
(+) LY 354740 używamy sulfotlenek Posner’a, który w kilku etapach można było przekształcić w pożądany produkt końcowy.
Najtrudniejszym etapem była reakcja desulfuracji, rozerwanie wiązania C-S zostało osiągnięte z wysoką wydajnością dopiero w reakcji z niklem Raney’a i ogrzewania reakcji oraz wielokrotnego powtarzania tego procesu. Opracowana przez nas
droga syntetyczna okazała się być wysoko wydajną metodą syntezy tego związku w porównaniu z podejściami opisanymi w literaturze.
[1] M. Mikołajczyk, W. H. Midura, E. Michedkina, A. D. Filipczak, M. W. Wieczorek, Helvetica Acta Chemica, 2005, 88, 1769.
[2] J. L. Garcia Ruano, C. Fajardo, M. R. Martin, W. H. Midura, M. Mikołajczyk, Tetrahedron Asymmetry
2004, 15, 2475.
160
P – 103
Asymetryczna Synteza Cyklopentenonowych prostanoidów
Wiesława Perlikowska, Marian Mikołajczyk
Zakład Chemii Heteroorganicznej, 90-363 Łódź, ul. Sienkiewicza 112
Fitoprostany są nową klasą związków występującą w świecie roślin. Tworzą się
one w wyniku wolnorodnikowej peroksydacji wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ze względu na obecność podwójnego wiązania przy atomie węgla C-16, z kwasu α-linolenowego (C-18 n=3) powstają fitoprostany B1 typu I i II.[1]
2H
Celem przedstawionych badań jest synteza enancjomerycznie czystych fitoprostanów w oparciu o nasz kluczowy związek wykorzystywany w wielu syntezach naturalnych
produktów, a mianowicie 3-fosforylometylocycklopentenon.[2]
Badania finansowane z grantu PBZ-KBN-126/T09/01
[1] Toma, I.; Krischke, M.; Loeffler, C.; Mueller, M. J. Chem. Phys. Lipids, 2004, 128, 135.
[2] (a) Mikołajczyk, M.; Mikina, M.; Jankowiak, A.; Mphahlele, M. J. Synthesis, 2000, 1075
(b) Mikołajczyk, M.; Mikina, M.; Jankowiak, A. J. Org. Chem., 2000, 65, 5127
(c) Mikołajczyk, M.; Perlikowska, W. Synthesis, 2007, 1225.
161
P – 104
γ-keto-α,β-nienasycone estry oraz α,β-nienasycone estry i amidy, pochodne
lizyny i argininy, jako kowalencyjne inhibitory gingipain
Arkadiusz Białas, Artur Mucha
Gingipainy są hydrolazami pochodzenia bakteryjnego należącymi do rodziny
proteaz cysteinowych. Uważa się je za podstawowy czynnik etiologiczny w powstawaniu i rozwoju schorzeń przyzębia u ludzi, w tym paradontozy. Jako enzymy o szczególnej specyficzności substratowej stanowią atrakcyjny cel dla projektowania selektywnych inhibitorów. W naszych badaniach wstępnych wykorzystaliśmy dostępność
struktury krystalicznej kompleksu gingipainy R i jej inhibitora D-Phe-Phe-Arg-CH2Cl
do zaprojektowania nowych ligandów dla gingipain R i K (RgpB i Kgp). Badania te
dostarczyły danych pozwalających zdefiniować specyficzność kieszeni wiążących S2
tych proteaz [1]. Informacje o wymaganiach substratowych wnęk S2 zostały wykorzystane przy projektowaniu i syntezie bardziej rozbudowanych ligandów zawierających
resztę amidową komplementarną do kieszeni S1’ docelowych enzymów. Związki z tej
serii dzięki obecności w ich strukturze aktywowanego wiązania C=C mogą reagować
z katalityczną resztą cysteiny gingipain. W niniejszym komunikacie chcemy zaprezentować szczegóły dotyczące modelowania i syntezy otrzymanych akceptorów Michael’a
zaprojektowanych jako selektywne inhibitory RgpB i Kgp (Rys. 1).
[1] Białas A.; Grembecka, J.; Krowarsch, D.; Otlewski, J.; Potempa, J.; Mucha, A. J. Med. Chem. 2006,
49, 1744-1753
162
P – 105
Katalizowana enzymami desymetryzacja
jako źródło potencjalnych trójzębnych ligandów w katalizie organicznej
Piotr Kiełbasiński, Michał Rachwalski, Małgorzata Kwiatkowska, Marian Mikołajczyk
Zakład Chemii Heteroorganicznej, Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź.
Enzymatyczne desymetryzacje zastosowaliśmy z powodzeniem do syntezy wybranych chiralnych nieracemicznych związków heteroorganicznych.1, 2, 3
Kontynuując nasze badania postanowiliśmy opracować metodę syntezy nowych,
trójzębnych ligandów wykorzystując enzymatyczną desymetryzację prochiralnego sulfotlenku 1 (Schemat 1):
Optycznie czynny monooctan 2 poddaliśmy reakcji z chlorkiem mezylu, a następnie utworzony produkt 3 z każdym z enancjomerów α-fenyloetyloaminy (Schemat 2):
Zaprezentowane zostaną wyniki syntezy oraz prób użycia związku 4 jako chiralnego katalizatora.
Podziękowanie: Grant Ministerstwa Edukacji i Szkolnictwa Wyższego 126 T09 03.
[1] P. Kiełbasiński, M. Rachwalski, M. Mikołajczyk, M. Szyrej, M. W. Wieczorek, R. Wijtmans, F. Rutjes, Adv.
Synth. Catal. 2007, 349, 1387.
[2] P. Kiełbasiński, M. Rachwalski, M. Kwiatkowska, M. Mikołajczyk, W. M. Wieczorek, M. Szyrej, L. Sieroń,
F. Rutjes, Tetrahedron: Asymmetry 2007, 18, 2108.
[3] P. Kiełbasiński, R. Żurawiński, M. Albrycht, M. Mikołajczyk, Tetrahedron: Asymmetry 2003, 14, 3379.
163
P – 106
Synteza (2S,1’R,2’S)- i (2S,1’S,2’R)- izomerów 2-(2’-fosfonocyklopropylo)glicyny, usztywnionych analogów L-AP4
Wanda H. Midura, Agata Sobczak, Ashraf M. Mohamed Ewies,
Anna Kuczewska, Jerzy Krysiak, Marian Mikołajczyk
Department of Heteroorganic Chemistry
90-363 Łódź, Sienkiewicza 112, Poland
Cyklopropylofosfoniany stanowią w ostatnim czasie przedmiot szczególnego
zainteresowania chemików ze względu na ich biologiczne właściwości. Naśladują
one bowiem kwasy aminocyklopropanokarboksylowe i jako takie sa potencjalnymi
inhibitorami enzymów, mogą stanowić fragment struktury nukleotydów, są również
potencjalnymi herbicydami, regulatorami wzrostu roślin i insektycydami. Szczególna
właściwość zmniejszonej elastyczności konformacyjnej cyklopropanów spowodowała,
że kwasy aminocyklopropylofosfonowe stanowią konformacyjnie usztywnione analogi
kwasu L-glutaminowego, głównego pobudzającego neurotransmitera w centralnym
układzie nerwowym ssaków.
2-(2’-Fosfono-3’-cyklopropylo)glicyna jest usztywnionym analogiem kwasu
L-1-amino-4-fosfonobutanowego (L-AP4), który jest selektywnym agonistą metabotropowych receptorów glutaminianu. Ostatnio1 wykazano, że oba izomery (2S,1’R,2’S)
i (2S,1’S,2’R) fosfonocyklopropyloglicyny również wykazują takie właściwości, choć
z różną intensywnością.
Zaprezentowana będzie synteza PCG-1 i PCG-2, nowych agonistów metebotropowych, w oparciu o opracowaną przez nas wcześniej stereoselektywną metodę
otrzymywania funkcjonalizowanych fosfonocyklopropanów2
L iteratura
[1] L. Amori, M. Serpi, M. Marinozzi, G. Constantino, M. G. Diaz, M. B. Hermit, C. Thomsen, R. Pelliciari Bioorganic& Medicinal Chemistry Letters 16, 2006, 196-199
[2] W. H. Midura, J. A. Krysiak, M. Mikołajczyk Tetrahedron: Asymmetry, 14, 2003, 1245-1249
164
P – 107
Synteza nowych poliazotowych skondensowanych układów
heteroaromatycznych
Adam Pieczonka,a,b Piotr Kaszyński,b i Zbigniew H. Kudzina
a
Uniwersytet Łódzki, Katedra Chemii Ogranicznej, Narutowicza 68, 90-136 Łódź;
b
Vanderbilt University, Organic Materials Research Group, Nashville, TN USA
Układ pirydo[1,2-c]benzo[d][1,2,4]triazyny (1) jest nieznanym eksperymentalnie
układem heterocyklicznym. Jego struktura wskazuje na to, że łatwo może ulegać odwracalnym jednoelektrodowym reakcjom redox, oraz powinien tworzyć stabilny chemicznie π-zdelokalizowany rodnik. Dlatego też pirydo[1,2-c]benzo[d][1,2,4]triazyna
(1) jest atrakcyjnym elementem strukturalnym do elektroniki molekularnej i w badaniu
właściwości magnetycznych materiałów organicznych, a także interesującym obiektem
eksploracji w chemii kompleksonów i przeciwutleniaczy.
Zbadano trzy metody syntezy związku 1. Pierwsza metoda jest analogiczna do
syntezy soli benzo[c]quinoliziniowej1,2 i polega na wewnątrzcząsteczkowej cyklizacji 2-(fenyloazo)pirydyny 2 posiadającej w pozycji orto dobrą grupę odchodzącą, np.:
halogenku (metoda A), lub grupę diazoniową (metoda B). Trzecia z badanych metod
(C) polega na syntezie wiązania pomiędzy atomem azotu pirydyny a grupą fenylową,
wychodząc z pirydynowej soli Zincke’a3 3, a następnie wymianie grupy 2,4-dinitrofenylowej na zabezpieczoną 2-hydrazofenylową wg ogólnej procedury.3,4
Dyskusja wyników syntezy 1 wg metod A-C jest przedmiotem prezentacji posterowej.
[1] Fozard, A.; Bradsher, C. K., J. Org. Chem. 1966, 31, 2346-&.
[2] Arai, S.; Arai, H.; Tabuchi, K.; Yamagishi, T.; Hida, M., J. Heterocycl. Chem. 1992, 29, 215-220.
[3] Dorofeen.Gn; Andreich.Yp; Zvezdina, E. A.; Bren, V. A.; Trukhan, G. E.; Derbenev, V. V.; Popova, A. N.,
Khim. Geterotsikl. Soedin. 1974, 1349-1353.
[4] Yamaguchi, I.; Higashi, H.; Shigesue, S.; Shingai, S.; Sato, M., Tetrahedron Lett. 2007, 48, 77787781.
165
P – 108
Modelowanie molekularne jako próba wyjaśnienia stereochemii
enzymatycznych reakcji związków fosforoorganicznych
Małgorzata Kwiatkowskaa, Stanisław Wysockib, Piotr Kiełbasińskia,
Marian Mikołajczyka
b
a
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, PAN,
Zakład Chemii Heteroorganicznej, Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź
Politechnika Łódzka, Instytut Podstaw Chemii Żywności, Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź
Metody enzymatyczne zostały przez nas zastosowane do syntezy chiralnych
nieracemicznych hydroksymetylofosfinianów1,2,3 oraz ich P-boranowych analogów.4
Okazało się, że reakcje P-boranowych pochodnych przebiegały wolniej i z niższą stereoselektywnością, a ponadto z odmienną stereochemią niż analogiczne reakcje z substratami fosforylowymi. Do wyjaśnienia tych różnic zostało po raz pierwszy dla związków
P-chiralnych przeprowadzone porównawcze modelowanie molekularne, które pozwoliło obliczyć różnice energii tworzenia kompleksów poszczególnych enancjomerów
z enzymem (CAL B).
Wolniej reagujacy enancjomer
Szybciej reagujący
enancjomer
Szybciej reagujący
enancjomer
Wolniej reagujacy
enancjomer
Uzyskane wyniki zostaną zaprezentowane.
L iteratura :
[1] P. Kiełbasiński, J. Omelańczuk, M. Mikołajczyk, Tetrahedron: Asymmetry, 1998, 9, 3283-3287.
[2] P. Kiełbasiński, M. Albrycht, J. Łuczak, M. Mikołajczyk, Tetrahedron: Asymmetry, 2002, 13, 735-738.
[3] M. Albrycht, P. Kiełbasiński, J. Drabowicz, M. Mikołajczyk, T. Matsuda, T. Harada, K. Nakamura, Tetrahedron: Asymmetry, 2005, 16, 2015-2018.
[4] P. Kiełbasiński, M. Albrycht, R. Żurawiński, M. Mikołajczyk, J. Mol. Catal. B: Enzymatic, 2006, 39, 45-49.
166
P – 109
Opracowanie metody syntezy układu pyrido[1,2-b][1,2,4,5]tetrazyny
Joanna Pieczonka,a,b Piotr Kaszyński,b i Zbigniew H. Kudzina
a
Uniwersytet Łódzki, Katedra Chemii Ogranicznej, Narutowicza 68, 90-136 Łódź;
b
Vanderbilt University, Organic Materials Research Group, Nashville, TN USA
Pierścień pirydo[1,2-b][1,2,4,5]tetrazyny 1 jak dotąd nie został wytworzony w warunkach laboratoryjnych.
Jednakże struktura tego heterocyklu pozwala przypuszczać, że 1 może łatwo
ulegać odwracalnym jedno-elektronowym reakcjom red–ox, tworząc stabilny, zdelokalizowany rodnik. Z tego też powodu, pochodne pirydo[1,2-b][1,2,4,5]tetrazyny
mogą mieć zastosowanie jako element strukturalny materiałów organicznych (np. ciekłe kryształy o właściwościach paramagnetycznych) oraz pełnić rolę antyoksydantów
i kompleksonów jonów metali przejściowych. Związki tego typu są atrakcyjne do badań w zakresie elektroniki molekularnej, oraz w badaniach właściwości magnetycznych materiałów organicznych.
3-Fenylopirydo[1,2-b][1,2,4,5]tetrazyna (1) została wytypowana jako pierwsza
pochodna pirydo[1,2-b][1,2,4,5]tetrazyny i jej analiza retrosyntetyczna jest pokazana
poniżej.
W toku prac przebadano 6 możliwych dróg syntetycznych wykorzystując znane
prekursory takie jak sól 1-amino-2-chloropirydyniową (2),1 2-benzoilohydrazopirydynę (3),2 sól 2-fenylopirydo[2,1-b]-1,3,4-oksadiazolinową (4),1 oraz sól 1-aminopirydyniową (5).3, 4
[1] T. Kiguchi, J. L. Schuppiser, J. C. Schwaller, J. Streith, J. Org. Chem., 1980, 45, 5095.
[2] J. D. Bower, F. P. Doyle, J. Chem. Soc., 1957, 727.
[3] Y. Tamura, Y. Miki, Y. Sumida, M. Kieda, J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1973, 2580.
[4] J. Wiley, Org. Synth. 1973, 5, 43.
167
P – 110
Asymetryczna synteza fosfonoemeriaminy
Piotr Łyżwa, Józef Drabowicz, Marian Mikołajczyk
Centre of Molecular and Macromolecular Studies, Polish Academy of Sciences
Department of Heteroorganic Chemistry
90-363 Łódź, Sienkiewicza 112, POLAND
Kwasy aminofosfonowe są fosforowymi analogami aminokwasów, w których
grupa karboksylowa została zastąpiona resztą kwasu fosfonowego. Jakkolwiek kwasy
α-aminofosfonowe – analogi naturalnych α-aminokwasów zajmują szczególną pozycję wśród kwasów aminofosfonowych, to wyizolowanie ze źródeł naturalnych szeregu
kwasów β-aminofosfonowych wzbudziło zainteresowanie ich syntezą i ich własnościami biologicznymi.
Jednym z takich aminokwasów jest fosfonoemeriamina 1, fosforowy analog
emeriaminy – kwasu 3-amino-4-trimetylomasłowego 2, wykazującego czynność hipoglikemiczną i antyketogenną1.
Zaprezentowana asymetryczna synteza fosfonoemeriaminy 2 oparta została
o opracowaną przez nas wcześniej addycję anionów fosfonianowych do enancjomerycznie czystych sulfinimin2.
L iteratura
[1] Shinagawa S., Kanamaru T., Harada S., Asai M., Okazaki H., J.Med. Chem., (1978),30,1458
[2] Mikołajczyk M., Łyżwa P., Drabowicz J., Wieczorek M., Błaszczyk J., J.Chem.Soc.Chem.Commun.,
(1996), 1503
168
P – 111
Polisiloksany jako nośniki palladu i rodu – badania aktywności i selektywności
Marek Cypryk1, Piotr Pospiech1, Krzysztof Strzelec2
1)
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN, Zakład Inżynierii Materiałów
Polimerowych, ul. Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź, [email protected]
2)
Instytut Technologii Polimerów i Barwników PŁ, ul. Stefanowskiego 2, 90-924 Łódź
Stosowanie katalizatorów homogenicznych w przemyśle wiąże się z trudnością
ich wydzielenia z mieszaniny poreakcyjnej, co podraża koszty procesu. Osadzanie katalizatorów na nośnikach polimerowych umożliwia łatwiejsze ich wydzielanie i w konsekwencji wielokrotne użycie [1,2].
Polisiloksany charakteryzują się specyficznymi własnościami takimi jak: bardzo
dobre własności powierzchniowe, łatwość modyfikacji grup bocznych i możliwość
wprowadzania ligandów wiążących metal, wyjątkowa giętkość łańcucha, co ułatwia
dostosowanie centrum aktywnego do reagenta. Te cechy wskazują na ich przydatność
jako nośników katalizatorów.
Przedstawione zostaną metody otrzymywania katalizatorów rodowych i palladowych osadzonych na polisiloksanach.. Jako nośniki zastosowano kopolimery siloksanowe o różnych strukturach (liniowej, gwieździstej, hiperrozgałęzionej) zawierające
grupy winylowe oraz 2-butylotioetylowe i 2-difenylofosfinoetylowe (schemat 1) [3-5].
Na otrzymane kopolimery nanoszono kompleksy palladu (PdCl2(PhCN)2) oraz rodu
(Rh2(CO)4Cl2). W celu określenia aktywności i trwałości a także selektywności uzyskanych kompleksów przeprowadzone zostały badania kinetyczne w modelowych reakcjach Hecka (kat. palladowe, schemat 2) i hydrosililowania (kat. rodowe, schemat 3).
Schemat 1
Schemat 2
Schemat 3
L iteratura :
[1] Bergbreiter D.E. Chem. Rev., 102, 3345, (2002)
[2] Michalska Z.M., Strzelec K., Reactive & Functional Polymers, 44, 189, (2000)
[3] Chojnowski J., Cypryk M., Fortuniak W., Kaźmierski K., Rózga-Wijas K., Ścibiorek M. ACS Symp. Ser.,
12, 838 (2003).
[4] Rózga-Wijas K.; Chojnowski J.; Zundel T.; Boileau S. Macromolecules, 29, 2711, (1996)
[5] Chojnowski J., Rózga K. J. Inorg. Organomet. Polym., 2, 297 (1992)
169
P – 112
Próby zastosowania bibliotek sztucznych receptorów utworzonych w wyniku
samoorganizacji N-lipidowanych aminokwasów i peptydów
immobilizowanych na celulozie jako stereoselektorów
Justyna Frączyk, Justyna Majchrzak, Zbigniew J. Kamiński
Instytut Chemii Organicznej Politechniki Łódzkiej, Żeromskiego 116,
90-924 Łódź, Polska
Biblioteki sztucznych receptorów otrzymywane w wyniku supramolekularnych
oddziaływań pomiędzy łańcuchami N-lipidowanych peptydów immobilizowanych na
celulozie wiążą selektywnie chromogeniczne ligandy i rozpoznają nawet tak niewielkie
zmiany jak zastąpienie fluorem atomu wodoru [1]. Opracowana przez nas metoda ilościowych badań procesu dokowania bezbarwnych ligandów oparta jest o mechanizm
kompetycyjnego wiązania barwnych związków reporterowych.
Profil wiązania ligandu do biblioteki kieszeni receptorowych zależny jest zarówno
od budowy samego ligandu jak i struktury wnęki wiążącej. Z wymienionego powodu oczekiwaliśmy, że dla wszystkich receptorów zbudowanych z chiralnych N-lipidowanych peptydów proces dokowania będzie zależny od konfiguracji ligandu. Celem
sprawdzenia przydatności sztucznych receptorów jako stereoselektorów porównaliśmy
profile wiązania N-chronionych dipeptydów o przeciwnej konfiguracji centrum stereogenicznego.
Rys. 1. Wpływ chiralności ligandu na proces desorpcji barwnego indykatora z kieszeni sztucznego
receptora.
Zgodnie z oczekiwaniami stwierdziliśmy, że wiązanie ligandu może być zależne od
jego chiralności (Rys 1; pole 8l: tryptofan, kwas stearynowy). Prace nad dokowaniem
innych chiralnych ligandów i syntezą bibliotek drugiej generacji są kontynuowane.
Badania finansowane są przez MNiSzW, Grant 2 P05F 031 30.
[1] Kamiński, Z.J.; Kolesińska, J.; Kolesińska. B., Acta Pol. Pharm., 61(Suppl), 48-51, (2004).
[2] Kolesińska, J.; Kolesińska, B.; Wysocki, S.; Kamiński, Z.J. Peptides 2006. Proc. 29th EPS, ed. Rolka, K.;
Rekowski, P.; Silberring, J.; Kenes Int. p 774-775.
170
P – 113
Dyssymetryzacja 1,4-fenylodi(hydroksymatylofosfonianu)tetraetylowego
Barbara Malinowska, Barbara Lejczak, Paweł Kafarski
Fosfoniany są związkami które dzięki strukturalnemu podobieństwu do naturalnych amino- i hydroksykwasów wykazują inhibicję receptorów oddziaływających z tymi
substratami a wiele spośród nich stało się składnikiem formulacji farmakologicznych,
czy herbicydowych1.
Symetryczna formę 1,4-fenylodi(hydroksymatylofosfonianu)tetraetylowego została otrzymana w jednoetapowej reakcji z aldehydu tereftalowego. Acylacja grup hydroksylowych pozwoliła otrzymać symetryczny diester, będący odpowiednim substratem do reakcji hydrolizy enzymatycznej.
Otrzymywanie optycznie aktywnych asymetrycznych pochodnych uzyskano wykorzystując enzymy hydrolityczne z klasy lipazy do enancjoselektywnej hydrolizy ich
pochodnych estrowych2.
Dobór odpowiednich, selektywnych biokatalizatorów reakcji pozwala na otrzymanie obu form asymetrycznych pochodnych o przeciwnych konfiguracjach absolutnych shydrolizowanych w obrębie jednego tylko centrum chiralnego.
[1] Kolodiazhnyi O. I., Tetrahedron: Asymm., 16 (2005) 3295-3340
[2] Drescher M., Hammerschmidt F., Tetrahedron, 53 (1997) 4627-4636
171
P – 114
Mechanizm powstawania aminobisfosfonowych
pochodnych p-nitroaniliny
Ewa Dąbrowska, Paweł Kafarski
Obszar stosowania bisfosfonianów jest ogromny. Ze względu na swoje właściwości kompleksujące znalazły zastosowanie m. in. jako inhibitory korozji, zmiękczacze
wody, ale zakres ich stosowania wiążę się przede wszystkim z aktywnością biologiczną
– stanowią ważną klasę herbicydów a także wykazują wpływ na metabolizm wapnia
w organizmie [1]. Bisfosfoniany stosowane są w leczeniu chorób związanych z upośledzeniem metabolizmu wapnia oraz chorób przebiegających z nadmiernym odkładaniem się złogów fosforanu wapnia.
Synteza kwasów aminometylenobisfosfonowych opiera się na reakcji kondensacji
ortomrówczanu etylu, fosforynu dietylowego i odpowiedniej aminy (I- lub II-rzędowej) [2], a następnie otrzymane estry aminometylenobisfosfonowe poddaje się kwaśnej hydrolizie otrzymując odpowiadające im kwasy.
Synteza przebiega z zadowalającą wydajnością. Jest stosowana w celu otrzymywania różnorodnie modyfikowanych struktur miedzy innymi do syntezy estrów i kwasów
p-nitroanilinometylenobisfosfonowych.
Wyizolowano a także wyjaśniono mechanizm powstawania wszystkich produktów
pośrednich powstających w trakcie syntezy pochodnej bisfosfonowej p-nitroaniliny.
[1] Fleisch, H., Rusell, R. G. G., Francis, M. DScience 165, 1262, (1969)
[2] Maier L., Phosphorus, Sulfur and Silikon, 11, 311, (1981)
172
indeks autorów
Adamiak, R. W.
Albrecht, A.
Albrecht, Ł
Andrijewski, G.
Andrysiak, A.
Balińska, A.
Bałczewski, P.
Baran, P.
Baraniak, J.
Bąk-Sypień, I. I.
Bednarek, P. Berlicki, Ł.
Białas, A.
Bischof, B.
Błaszczyk, R.
Błaziak, D.
Błońska, A. Bodzioch, A.
Boncel, S.
Boryczka, S.
Bouquillon, S.
Brożek, P.
Budzisz, E.
Budzowski, A.
Bugaj, M. Bujacz, G.
Bujnicki, B.
Bukowiecka-Matusiak, M.
Bulkowski, M.
Burzyńska-Pędziwiatr, I.
Butteric III, R.
Carmichael, D.
Chauvin, R.
Chmielewski, M.
Chruściński, L.
Chrzanowska, J. M.
Chrzanowska, M.
Cichy, A.
Ciechańska, M.
Cież, D.
Cynkier, W.
Cypryk, M.
Cysewski, R.
Czajkowska, D.
Czarnecka, E.
Czernicka, A.
Czestkowski, W.
Ćwiek, R.
Dąbkowski, W.
Dąbrowska, E.
Demchuk, O. M.
Dołęga, G.
Drabowicz, J.
W–3
K – 9, P – 50
K–5
P – 39
P–4
K – 32
K – 16, P – 91
P – 70
P – 12, P – 78
P – 57
P – 20
P – 10
P – 104
K – 31
P – 17
K – 34, P – 76
P – 79
K – 16
P – 24
P – 30
P – 26
P – 70
P – 98
K – 31
P – 70
P – 64
P – 96
P – 89
P – 90
P – 89
P – 63
K – 21
K – 32
P – 22, P – 42
P – 64
P – 25
P – 25
P – 32
P – 99
K – 14
P–8
K – 32, P – 111
K – 36
P – 95
P – 97
P – 68
P – 11
P – 81
K – 20
P – 114
P – 13
P – 81
P – 41, P – 54,
P – 56, P – 96,
P – 110
Drozd, J.
Dziędzioła, G.
Dzięgielewski, M.
Dziuba, K.
Epsztajn, J.
Ewies, A. M. M.
Fedoryński, M.
Fichna, J.
Frączyk, J.
Frelek, J.
Frynas, S.
Furman, B.
Gach, K.
Gajda, A.
Gajda, T.
Gawroński, J.
Gębicki, K.
Glegoła, K.
Gliński, M.
Głowacka, I. E.
Goux-Henry, C.
Górecki, Ł.
Grela, K.
Guga, P.
Heimgartner, H.
Jagiełło, A.
Jakowiecki, J.
Jałmużna, A.
Jamroży, K.
Janecka, A.
Janecki, T.
Janicka, M.
Jankowski, S.
Jarosz, S.
Jasiński, M.
Jasiński, R.
Jastrząbek, K. G.
Jastrzębska, I.
Jaśkowska, J.
Jaworska, M
Jewgiński, M.
Jóźwiak, A.
Judka, M.
Jurczak, J.
Kaczmarek, R. Kaczyńska, I.
Kafarski, P.
Kałuża, Z.
Kamieńska-Trela, K.
Kamińska, J. E.
173
K – 10
P – 10
P – 34
K–1
P – 97
P – 106
K – 12, P – 87,
P – 100
P – 60
P – 112
P – 84
P – 59, P – 71
P – 22, P – 23, P – 42
P – 60
P–9
P – 8, P – 9, P – 17
K – 36, P – 37
P – 36
P – 13
K – 18, P – 35
P – 58
P – 29
P – 14
W–4
K – 24, P – 77
K – 31, K – 38
K – 34, P – 75
K – 15
P – 22
P – 101
P – 50, P – 60
K – 9, P – 18, P – 21,
P – 50
K – 24
K–8
K – 11, K – 22,
P – 79, P – 80
K – 38
K – 17
P – 20
P – 95
P – 53
P – 16
K – 33
P – 36, P – 98, P – 99
P – 28
P – 3, P – 5
P – 78
P–6
K – 33, P – 10,
P – 14, P – 68,
P – 113, P – 114
K – 25, P – 81
P – 70
K – 4, P – 65
Kamiński, Z. J.
Karpowicz, R.
Kasperowicz, K.
Kaszyński, P.
Kazimierczak, Ł.
Kędzia, J.
Kiełbasiński, P.
Kijeński, J.
Kloc, K.
Kolesińska, B.
Kołodziuk, R.
Koprowski, M.
Korczyński, D.
Kosmalski, T.
Koszelewski, D.
Koszuk, J. F.
Kowalczyk, R.
Kowalska, P.
Kowalski, P.
Krajewska, U.
Krakowiak, A.
Krawczyk, E.
Krawczyk, H.
Krawczyk, M.
Krówczyński, A.
Kruszewska, A.
Kryczka, B.
Krysiak, J. A.
Krzemiński, M. P
Kubiak, A.
Kuczewska, A.
Kudzin, M. H.
Kudzin, Z. H.
Kulik, K.
Kwiatkowska, M
Kwiatkowski, J.
Kwiatkowski, P.
Latajka, R.
Latos-Grażyński, L.
Lejczak, B.
Leszczyńska, G. Leśniak, S.
Leśnikowski, Z. J.
Lewandowski, B.
Lewkowski, J.
Lipner, G.
Lisiak, R.
Lorenz, I. – P.
Loska, R.
López, Y.
Lubańska, M.
Łastawiecka, E.
Ławecka, J. Łączkowski, K. Z.
K – 27, P – 20,
P – 46, P – 48,
P – 49, P – 112
P – 33
P – 48, P – 49
P – 107, P – 109
K – 20
P – 21
P – 105, P – 108
P – 94
P – 83
K – 27, P – 46,
P – 48, P – 49
P – 29
K – 16, P – 91
P – 78
P – 61
K – 2, P – 45
K – 9, P – 18,
P – 19, P – 50
P – 52
P – 84
P – 53
P – 50
K – 30
P – 91
K–5
P – 68
P – 70
P – 40
P – 26, P – 27
P – 102, P – 106
K – 29
P – 27
P – 31, P – 106
P – 41, P – 54
P – 41, P – 54,
P – 107, P – 109
P – 12
P – 105, P – 108
P–5
P – 3, P – 5
K – 33
W–1
P – 113
P – 11
P – 36, P – 69
P – 4, P – 63
K – 22, P – 28
P – 33, P – 34
P – 23
P – 82
P – 98
K – 15
P – 95
K–1
P – 71
P – 96
P – 16,
Łobodzińska, D.
P – 65
Łodyga-Chruścińska, E. P – 64
Łotowski, Z.
P – 43
Łuczak, J.
P – 41
Łyżwa, P.
P – 110
Maciaszek, A.
K – 24
Maciejewski, M.
K–4
Majchrzak, J.
P – 112
Majer, J.
P – 3, P – 5
Majewska, K.
P – 31
Majewski, P.
P – 31
Makowski, M.
K – 33
Malinowska, B.
P – 113
Malinowski, Z.
P – 97
Małkiewicz, A.
P – 11
Mames, A.
P – 42
Marcinkowska, M.
P – 88
Masnyk, M.
P – 22
Matyja, M.
P – 30
Mazur, A.
K–8
Mazurkiewicz, R.
W–2
Mączka, M.
P – 24
Mąkosza, M.
K – 15, P – 28
Meissner, Z.
P – 25
Micera, G.
P – 64
Michalska, M.
P – 49
Michedkina, E.
P – 102
Midura, W. H.
P – 102, P – 106
Migda, W.
K – 35
Mikołajczyk, M.
K – 32, P – 102,
P – 103, P – 105,
P – 106, P – 108,
P – 110
Milczarek, M.
P – 30
Mlostoń, G.
K – 28, K – 38,
P – 1, P – 38,
P – 39, P – 66,
P – 67
Młochowski, J.
P – 82, P – 83
Młynarski, J.
P – 72, P – 74
Młynarz, P.
K–6
Modranka, J.
P – 21
Modzelewska-Banachiewicz, B. P – 55
Morzycki, J. W.
P – 43, P – 95
Motyka, R.
P – 32
Mozart, J.
P – 26
Mól, W.
P – 30
Mroczkiewicz, M. P – 44
Mucha, A.
P – 14, P – 104
Mucha, P.
P – 38
Muszyńska, M.
P – 65
Naczyński, A.
P – 30
Nawrot, B.
P – 76, P – 90
Nazarski, R. B. P – 69
Nowak, G.
K – 24
Nowak, K.
P – 19
Nowogródzki, M.
P – 80
Obijalska, E.
P – 66
Ochal, Z.
P – 100
174
Olejniczak, A.
Olma, A.
Ostaszewski, R.
Ostrowska, K.
Owsianik, K.
Ozga, M.
Pakulska, W.
Pakulski, M. M.
Paradowska, J.
Pasternak, B.
Perlikowska, W.
Petzold, H.
Piasecki, E.
Pieczonka, A.
Pieczonka, J.
Piesio, E.
Pietkiewicz, A.
Pietrusiewicz, K. M.
Pięta, J.
Piętka-Ottlik, M.
Piotrowska, D. G.
Plażuk, D.
Pospiech, P.
Puchała, A.
Rachwalski, M.
Raczak, J.
Radzikowska, E.
Rasała, D.
Redzej, A.
Rębowska, B.
Rogowski, M.
Romański, J.
Różalski, M.
Rudolf, B.
Rudzińska, E.
Rutyna, A.
Rykowski, A.
Rys, B.
Sanna, D.
Sepioł, J. J.
Sidorowicz, Ł.
Siedlecka, R.
Sinou, D.
Sitkowski, J.
Skarżewski, J.
Skowerski, K.
Smuga, D.
Sneddon, L. G.
Sobczak, A.
Sochacka, E.
Sośnicki, J. G.
Sowa, S.
Staniewska, K.
Staniszewska, R.
Stankevič, M.
Stec, W. J. Stecko, S.
Stefanek, K.
Stefaniak, F.
Stodulski, M.
Strzelec, K.
Studzian, K.
Suwiński, J.
Szczaurska-Nowak, K.
Szczepański, M.
Szcześniak, A. K.
Szeja, W.
Szmigielska, A.
Szymański, W.
Szymoniak, K.
Świerk, P.
Tafelska-Kaczmarek, A.
Tarka, R.
Turek, M.
Tuszkiewicz, M.
Ucherek, M.
Ulkowska, U.
Urbaniak, K.
Urbaniak, P.
Walczak, K.
Wałejko, P.
Warzycha, E.
Wasiak, P.
Waścinska, N.
Wąsek, T.
Wełniak, M.
Wieczorek, M. W.
Wiegand, W.
Wietrzyk, J.
Wiktorowicz, J.
Wilamowski, J.
Wilczyńska, D.
Witkowski, S.
Włodarczyk, A.
Wojno, J.
Wojtasiewicz, A.
Wojtczak, A.
Wojtczak, B. A.
Woźniak, L. A.
Woźnica, M.
Wójciuk, G.
Wrona, A.
Wróblewski, A. E.
Wysocki, S.
Zaidlewicz, M.
Zając, A.
Zając, B.
Zakrzewski, J.
Zambroń, B.
Zawadzki, S.
Zawisza, A.
Zwolińska, M.
P – 63
P–2
K – 2, P – 44,
P – 45, P – 47
P – 101
K – 32
K – 30
P – 97
P – 51
P – 72
P – 69
P – 54, P – 103
K – 28
P – 83
P – 107
P – 109
P – 94
K – 34, P – 76
K – 1, P – 13,
P – 59, P – 71,
P – 73
P – 11
P – 83
K – 3, K – 19,
P – 58
P – 92
P – 111
P – 93
P – 105
P – 39
P – 12
P – 88, P – 93
K – 2, P – 45
K – 24, P – 77
P – 100
K – 28, P – 1
P – 50
P – 85
P – 10
P – 53
P – 96
K – 35
P – 64
P – 7, P – 15
P – 52
K–7
P – 29
P – 70
P – 52
P – 61
P – 64
P – 63
P – 106
P – 6, P – 64
P – 86
P – 73
P–1
P – 60
K – 21, P – 73
175
K – 30, K – 34, P – 12,
P – 75, P – 76, P – 77,
P – 78, P – 89
P – 42
P – 44
K – 12
P – 74
P – 111
P – 50
P – 32
P – 30
P – 7, P – 15
P – 97
K – 26
K – 1, P – 71, P – 73
K – 2, P – 47
P – 101
K – 26
P – 62, P – 66
P – 38
P – 64
P – 24
P – 55
P – 35
P – 38, P – 67
P – 39
P – 24
P – 40
K–9
P – 36
P – 37
K – 9, P – 18
P – 16,
K – 32
K – 28
P – 30
K–8
P – 7, P – 15
P–2
P – 40
P – 73
P – 87
P – 28
P – 61
P–4
P – 89
P – 84
P – 13
K – 23
K – 3, K – 10, P – 57
P – 108
P – 51, P – 61, P – 62, P – 66
P – 56
P – 98
K – 23, P – 85, P – 92
P – 22
P–8
P – 26
K – 2, P – 47
L ista
adresowa uczestników
Prof. dr hab. Ryszard W. ADAMIAK
Instytut Chemii Bioorganicznej PAN
ul. Noskowskiego 12/14
61-704 Poznań
[email protected]
S ympozjum
Mgr Damian BŁAZIAK
Zakład Chemii Bioorganicznej
Centrum Badań Molekularnych
i Makromolekularnych PAN
ul. Sienkiewicza 112
90-363 Łódź
[email protected]
Mrg inż. Anna ALBRECHT
Instytut Chemii Organicznej
Politechnika Łódzka
ul. Żeromskiego 116
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr Anna BŁOŃSKA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Łukasz ALBRECHT
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Sławomir BONCEL
Katedra Chemii Organicznej,
Bioorganicznej i Biotechnologii
ul. Krzywoustego 4
44-100 Gliwice
[email protected]
Mgr Agnieszka ANDRYSIAK
Centrum Biologii Medycznej PAN
ul. Lodowa 106
93-232 Łódź
[email protected]
Dr hab. Stanisław BORYCZKA
Katedra Chemii Organicznej
Śląski Uniwersytet Medyczny
w Katowicach
ul. Jagiellońska 4
41-200 Sosnowiec
[email protected]
Doc. dr hab. Piotr BAŁCZEWSKI
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Marta BUGAJ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Irena BĄK-SYPIEŃ
Zakład Chemii Bioorganicznej,
Wydział Farmaceutyczny
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
[email protected]
Dr Bogdan BUJNICKI
90-363 Łódź
[email protected]
Dr inż. Arkadiusz BIAŁAS
Politechnika Wrocławska
Wydział Chemiczny
ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 27
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr Małgorzata BUKOWIECKA-MATUSIAK
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Roman BŁASZCZYK
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr Marek BULKOWSKI
176
50-370 Wrocław
[email protected]
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr Rafał ĆWIEK
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
rafał[email protected]
Mgr Izabela BURZYŃSKA-PĘDZIWIATR
Katedra Endokrynologii Ogólnej
Zakład Biologii Strukturalnej
ul. Żeligowskiego 7/9
90-752 Łódź
[email protected]
Dr Wojciech DĄBKOWSKI
90-363 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Marek CHMIELEWSKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Ewa DĄBROWSKA
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Dr hab. Maria CHRZANOWSKA
Wydział Chemii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
ul. Grunwaldzka 6
60-780 Poznań
[email protected]
Prof. dr hab. Józef DRABOWICZ
90-363 Łódź [email protected]
Mgr Magdalena CIECHAŃSKA
Wydział Chemii
Uniwersytet Łódzki
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Grzegorz DOŁĘGA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Dariusz CIEŻ
Wydział Chemii
Uniwersytet Jagilelloński
ul. Ingardena 3
30-060 Kraków
[email protected]
Mgr inż. Joanna DROZD
Uniwersytet Medyczny
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
Mgr inż. Robert CYSEWSKI
Wydział Chemii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
ul. Grunwaldzka 6
60-780 Poznań
[email protected]
Marek DZIĘGIELEWSKI
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Dorota CZAJKOWSKA
Instytut Chemii
Uniwersytet w Białymstoku
al. Piłsudskiego 11/4
15-443 Białystok
[email protected]
Dr hab. Michał FEDORYŃSKI, Prof. PW
Politechnika Warszawska
ul. Koszykowa 75
00-662 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Justyna FRĄCZYK
Mgr Anna CZERNICKA
Wydział Chemiczny
177
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr Łukasz GÓRECKI
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Prof. dr hab. Jadwiga FRELEK
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Doc. dr hab. Karol GRELA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Sławomir FRYNAS
Zakład Chemii Organicznej
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Prof. dr hab. Heinz HEIMGARTNER
University of Zurich
Institute of Organic Chemistry
Winterthurerstr. 190
CH-8057 Zurich, Switzerland
[email protected]
Dr hab. Bartłomiej FURMAN
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Agata JAGIEŁŁO
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr Katarzyna GACH
ul. Mazowiecka 6/8
92-215 Łódź
[email protected]
Dr Anna GAJDA
90-924 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Tadeusz JAGODZIŃSKI
Politechnika Szczecińska
Instytut Chemii
i Podstaw Ochrony Środowiska
Al. Piastów 42
71-065 Szczecin
[email protected]
Dr Katarzyna GLEGOŁA
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Mgr inż. Anna JAŁMUŻNA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr inż. Marek GLINSKI
Wydział Chemiczny
ul. Noakowskiego 3
00-664 Warszawa
[email protected]
Prof. dr hab. Anna JANECKA
ul. Mazowiecka 6/8
92-215 Łódź
[email protected]
Dr hab. inż. Tomasz JANECKI
90-924 Łódź
[email protected]
Dr Iwona E. GŁOWACKA
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
[email protected]
Dr hab. Stefan JANKOWSKI, Prof. PŁ
178
90-924 Łódź
[email protected]
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Sławomir JAROSZ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Prof. dr hab. Janusz JURCZAK
Uniwersytet Warszawski
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
[email protected]
Mgr Marcin JASIŃSKI
i Stosowanej
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Renata KACZMAREK
90-363 Łódź
[email protected]
Dr inż. Radomir JASIŃSKI
Politechnika Krakowska
Wydział Inżynierii i Technologii
Chemicznej, Instytut Chemii
i Technologii Organicznej C2
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków
[email protected]
Mgr inż. Iwona KACZYŃSKA
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Konrad JASTRZĄBEK
90-924 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Paweł KAFARSKI
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr inż. Jolanta JAŚKOWSKA
Politechnika Krakowska
Wydział Inżynierii i Technologii
Chemicznej, Instytut Chemii
i Technologii Organicznej C2
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków
[email protected]
Dr hab. Zbigniew KAŁUŻA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr hab. Janina E. KAMIŃSKA, Prof. PŁ
Wydział Biotechnologii
i Nauk o Żywności
Instytut Podstaw Chemii Żywności
ul. Stefanowskiego 4/10
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr Magdalena JAWORSKA
Wydział Chemii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Dr Artur JEŻEWSKI
Temapharm Sp. z o.o.
ul. Żwirki i Wigury 81
02-091 Warszawa
[email protected]
Prof. dr hab. Zbigniew J. KAMIŃSKI
90-924 Łódź
[email protected]
Dr hab. Andrzej JÓŹWIAK
Prof. UŁ
179
Mgr Rafał KARPOWICZ
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Dr inż. Jacek F. KOSZUK
90-924 Łódź
[email protected]
Katarzyna KASPEROWICZ
90-924 Łódź
[email protected]
Dr Agnieszka KRAKOWIAK
90-363 Łódź
[email protected]
Dr inż. Jacek KĘDZIA
90-924 Łódź
[email protected]
Dr hab. Henryk KRAWCZYK, Prof. PŁ
90-924 Łódź
[email protected]
Doc. dr hab. Piotr KIEŁBASIŃSKI
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Ewa KRAWCZYK-SÓJKA
90-363 Łódź
[email protected]
Dr inż. Beata KOLESIŃSKA
90-924 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Bogusław KRYCZKA
i Stosowanej
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Robert KOŁODZIUK
i Stosowanej
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Andrzej KONOWAŁ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Jerzy KRYSIAK
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Marek KOPROWSKI
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Marek KRZEMIŃSKI
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Mgr Tomasz KOSMALSKI
Mgr Agnieszka KUBIAK
Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej
180
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Bartosz LEWANDOWSKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr Marcin H. KUDZIN
Instytut Włókiennictwa
ul. Brzezińska 5/15
92-103 Łódź
[email protected]
Dr hab. Jarosław LEWKOWSKI, Prof. UŁ
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Katarzyna KULIK
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Małgorzata KWIATKOWSKA
90-363 Łódź [email protected]
Mrg inż. Rafał LISIAK
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr Jacek KWIATKOWSKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Grzegorz LIPNER
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Rafał LATAJKA
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr Elżbieta ŁASTAWIECKA
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Mgr Justyna ŁAWECKA
Akademia Podlaska
ul. 3 Maja 54
08-110 Siedlce
[email protected]
Prof. dr hab. Lechosław LATOS-GRAŻYŃSKI
Uniwersytet Wrocławski
Wydział Chemiczny
ul. Joliot-Curie 14F
50-383 Wrocław
[email protected]
Dr Grażyna LESZCZYŃSKA
90-924 Łódź
[email protected]
Dr Zenon ŁOTOWSKI
Zakład Chemii
Produktów Naturalnych
Instytut Chemii
15-443 Białystok
[email protected]
Dr hab. Stanisław LEŚNIAK
Prof. UŁ
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
Dr Piotr ŁYŻWA
90-363 Łódź
[email protected]
181
Mgr inż. Maciej MACIEJEWSKI
i Nauk o Żywności
Instytut Podstaw Chemii Żywności
90-924 Łódź
[email protected]
90-924 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. inż. Roman MAZURKIEWICZ
ul. Krzywoustego 4
44-100 Gliwice
[email protected]
Mgr inż. Anna MACIASZEK
90-363 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Mieczysław MĄKOSZA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Jakub MAJER
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr Zofia MEISSNER
Wydział Chemii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul. Grunwaldzka 4
60-780 Poznań
[email protected]
Dr hab. Piotr MAJEWSKI
90-924 Łódź
Marta MICHALSKA
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Barbara MALINOWSKA
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Dr hab. Wanda H. MIDURA
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Zbigniew MALINOWSKI
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Marian MIKOŁAJCZYK
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr Adam MAMES
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
Prof. dr hab. Grzegorz MLOSTOŃ
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Magdalena MARCINKOWSKA
Akademia Świętokrzyska
Instytut Chemii
ul. Chęcińska 5
25-020 Kielce
[email protected]
Dr Piotr MŁYNARZ
Wydział Chemiczny
Mgr inż. Adam MAZUR
182
Doc. dr hab. inż. Ryszard OSTASZEWSKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr inż. Radosław MOTYKA
Wydział Chemiczny
ul. Krzywoustego 4
44-100 Gliwice
[email protected]
Dr Katarzyna OSTROWSKA
Wydział Chemii
ul. Ingardena 3
30-060 Kraków
[email protected]
Dr Krzysztof OWSIANIK
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Michał MROCZKIEWICZ
Wydział Chemiczny
ul. Noakowskiego 3
00-664 Warszawa
[email protected]
Mgr Marcin M. PAKULSKI
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7/125B
87-100 Toruń
[email protected]
Dr hab. inż. Artur MUCHA
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr inż. Joanna PARADOWSKA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr Paulina MUCHA
i Stosowanej
Zakład Związków Heteroorganicznych
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Beata PASTERNAK
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Marcin NOWOGRÓDZKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Wiesława PERLIKOWSKA
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr Emilia OBIJALSKA
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Adam PIECZONKA
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr inż. Zbigniew OCHAL
Wydział Chemiczny
ul. Koszykowa 75
00-662 Warszawa
[email protected]
183
Joanna PIECZONKA
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
90-363 Łódź
[email protected]
Krzysztof PÓŁTORAK
i Nauk o Żywności
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Emilia PIESIO
Wydział Chemiczny
ul. Noakowskiego 3
00-664 Warszawa
[email protected]
Dr. Agnieszka PUCHAŁA
Akademia Świętokrzyska
Instytut Chemii
ul. Chęcińska 5
25-020 Kielce
[email protected]
Mgr Aleksandra PIETKIEWICZ
90-363 Łódź
[email protected]
Mgr Michał RACHWALSKI
90-363 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Michał K. PIETRUSIEWICZ
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Mgr inż. Adam REDZEJ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Magdalena PIĘTKA-OTTLIK
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr inż. Beata RĘBOWSKA
90-363 Łódź
[email protected]
Dr Dorota. G. PIOTROWSKA
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
[email protected]
Dr Jarosław ROMAŃSKI
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr. Damian PLAŻUK
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Bogna RUDOLF
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Piotr POSPIECH
Dr Ewa RUDZIŃSKA
Wydział Chemiczny
184
50-370 Wrocław
[email protected]
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Prof. dr hab. Andrzej RYKOWSKI
Akademia Podlaska
ul. 3 Maja 54
08-110 Siedlce
[email protected]
Mgr Renata STANISZEWSKA
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
[email protected]
Dr hab. Barbara RYS
Wydział Chemii
ul. Ingardena 3
30-060 Kraków
[email protected]
Dr Marek STANKEVIČ
ul. Gliniana 33
20-614 Lublin
[email protected]
Mgr inż. Filip STEFANIAK
Wydział Chemiczny
ul. Koszykowa 75
00-662 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Łukasz SIDOROWICZ
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr Maciej STODULSKI
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Renata SIEDLECKA
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Mgr Mariusz SZCZEPAŃSKI
Wydział Chemii
ul. Ingardena 3
30-060 Kraków
[email protected]
Prof. dr hab. Jacek SKARŻEWSKI
Wydział Chemiczny
50-370 Wrocław
[email protected]
Dr Aleksandra SZCZEŚNIAK
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr Jolanta SOLECKA
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego
Państwowy Zakład Higieny
ul. Chocimska 24
00-791 Warszawa
[email protected]
Dr Jacek ŚCIANOWSKI
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Dr Jacek SOŚNICKI
Politechnika Szczecińska
Al. Piastów 42
70-065 Szczecin
[email protected]
Mgr inż. Piotr ŚWIERK
Mgr Sylwia SOWA
185
ul. Krzywoustego 8
44-100 Gliwice
[email protected]
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr Natalia WAŚCINSKA
Wydział Chemii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul. Grunwaldzka 6
60-780 Poznań
[email protected]
Dr Agnieszka TAFELSKA-KACZMAREK
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Prof. dr. hab. Wolfgang WEIGAND
Univeristy of Jena
Institute of Inorganic
and Analytic Chemsitry
August-Bebel-Str. 2
D-07743 Jena
Germany
[email protected]
Mgr Monika TUREK
i Nauk o Żywności
Instytut Chemii Podstaw Żywności
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Dominika WILCZYŃSKA
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr Marzena UCHEREK
Collegium Medicum
w Bydgoszczy
ul. M. Skłodowskiej-Curie 9
85-094 Bydgoszcz
[email protected]
Dr hab. Stanisław WITKOWSKI, Prof. UwB
Instytut Chemii
15-443 Białystok
[email protected]
Mgr inż. Urszula ULKOWSKA
Wydział Chemiczny
ul. Noakowskiego 3
00-664 Warszawa
[email protected]
Mgr inż. Anna WOJTASIEWICZ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Katarzyna URBANIAK
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Błażej WOJTCZAK
Centrum Biologii Medycznej PAN
ul. Lodowa 106
93-232 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Magdalena WOŹNICA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Dr Paweł URBANIAK
Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Lucyna WOŹNIAK
Katedra Endokrynologii Ogólnej
Zakład Biologii Strukturalnej
ul. Żeligowskiego 7/9
90-752 Łódź
[email protected]
Dr Piotr WASIAK
i Stosowanej
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
186
Mgr Anna WRONA
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Magdalena ZWOLIŃSKA
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
[email protected]
Prof. dr hab. Andrzej E. WRÓBLEWSKI
ul. Muszyńskiego 1
93-151 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Marek ZAIDLEWICZ
Wydział Chemii
ul. Gagarina 7
87-100 Toruń
[email protected]
Mgr Adrian ZAJĄC
90-363 Łódź
[email protected]
Prof. dr hab. Janusz ZAKRZEWSKI
Wydział Chemii
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
Dr inż. Stefan ZAWADZKI
90-924 Łódź
[email protected]
Mgr inż. Bartosz ZAMBROŃ
ul. Kasprzaka 44/52
01-224 Warszawa
Dr Anna ZAWISZA
i Stosowanej
ul. Narutowicza 68
90-136 Łódź
[email protected]
187

OSCO_VIII_program 7,1 MB - Centrum Badań Molekularnych i

Transkrypt

Podobne dokumenty

Program 2013 - Department of Analytical Chemistry

Ksiazka Abstraktów - XL Ogólnopolska Szkoła Chemii

Part 2 - Polskie Towarzystwo Chemiczne

z kart historii polskiego boksu

Materiały konferencyjne - bioorg

Łódź - cit.lodz.pl

Katalog Łódź Design 2011

NANOTECHNOLOGIA