wybór… rozsądek”

Poradnik dla kadry pedagogicznej
placówek oświatowych
„Mam
wybór…
wybieram
rozsądek”
małoletni
nieletni
czyn karalny
czyn zabroniony
demoralizacja
Poradnik dla kadry pedagogicznej
placówek oświatowych
wybór…
rozsądek”
„Mam
wybieram
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
w Białymstoku
ul. Kombatantów 7, 15-110 Białystok,
www.rops-bialystok.pl
Komenda Wojewódzka Policji
w Białymstoku
ul. Sienkiewicza 65, 15-003 Białystok
www.podlaska.policja.gov.pl
Małoletni: według Kodeksu Cywilnego jest to osoba, która nie
ukończyła 18 lat. Osoba w tym wieku nie posiada zdolności do
czynności prawnych lub posiada je w stopniu ograniczonym.
Nieletni: osoba, która w wieku 13-17 lat popełniła czyn karalny, osoba zagrożona demoralizacją do 18 roku życia, osoba,
wobec której stosuje się środki wychowawcze i poprawcze do
21 roku życia
Czyn karalny: czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo
(określone w kodeksie karnym oraz innych ustawach np. Ustawie
o przeciwdziałaniu narkomanii), przestępstwo skarbowe (określone w kodeksie karnym skarbowym) albo wykroczenie (wybrane wykroczenia z kodeksu wykroczeń określone w Ustawie
o postępowaniu w sprawach nieletnich {Upn})
Czyn zabroniony: wykroczenie lub przestępstwo popełnione
przez osobę poniżej 13 roku życia, wykroczenie popełnione
przez osobę w wieku 13-17 lat inne niż wymienione w trzeciej
kolumnie Katalogu czynów karalnych
D
emoralizacja: Łamanie powszechnie przyjętych w społeczeństwie norm i zasad postępowania. Przejawy demoralizacji
określone w Upn - naruszanie zasad współżycia społecznego,
popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie
się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego,
używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia
się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo,
udział w grupach przestępczych
3
Katalog czynów karalnych
Czyny karalne
Wybrane
przestępstwa z ustaw
szczególnych
Art. 157§1
uszkodzenie
ciała
Ustawa
o przeciwdziałaniu
narkomanii:
Art. 58.1 udzielanie,
innej osobie, środka
odurzającego
lub substancji
psychotropowej
ułatwianie lub
nakłanianie do użycia
takiego środka
Art. 62.1 posiadanie
środków odurzających
lub substancji
psychotropowych
Art. 50a posiadanie
niebezpiecznych
przedmiotów
Ustawa o wychowaniu
w trzeźwości
i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi:
Art. 15 zabrania
się sprzedaży
i podawania napojów
alkoholowych osobom
do lat 18
Art. 69 umyślne
uszkadzanie/
usuwanie znaków
umieszczonych
przez organ
państwowy
Art. 158§1
udział
w bójce lub
pobiciu
Art. 190§1
groźby karalny
Art. 190a§1
uporczywe
nękanie
(stalking)
4
Wykroczenia
z kodeksu
wykroczeń
określone w Upn
Wybrane
przestępstwa
z kodeksu
karnego
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
Art. 51 zakłócanie
spokoju i porządku
publicznego
Art. 74 niszczenie
znaków
ostrzegawczych
Art. 207§1
znęcanie
się fizyczne
i psychiczne
(przemoc
rówieśnicza)
Ustawa o ochronie
zwierząt:
Art. 35.1 pkt 1a
znęcanie się nad
zwierzęciem
Art. 76 rzucanie
w pojazd
mechaniczny
będący w ruchu
Art. 278§1
kradzież cudzej
rzeczy
(w 2016 r.
o wartości
powyżej
462,50 zł)
Art. 85 niszczenie,
usuwanie,
samowolna
zmiana znaków
lub sygnałów
drogowych
Art. 279§1
kradzież
z włamaniem
Art. 87
prowadzenie
pojazdu po
spożyciu alkoholu
lub podobnie
działającego środka
Art. 280§1
rozbój
Art. 119 kradzież,
przywłaszczenie
(w 2016 r. o wartości
poniżej 462,50 zł)
Art. 288§1
niszczenie
mienia
(w 2016 r.
o wartości
powyżej
462,50 zł)
Art. 122 paserstwo
w w w. r o p s - b i a l y s t o k . p l
5
Art. 124
uszkodzenie mienia
Art. 133 nabywanie
biletów w celu
odsprzedaży
Art. 143 niszczenie
urządzeń użytku
publicznego
Obowiązek społeczny
Obowiązek społeczny określony
w art. 4§1 i 2 Upn
§ 1. Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności
świadczących o demoralizacji nieletniego (…), ma społeczny
obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede
wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu.
§ 2. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego
przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym
sąd rodzinny lub Policję.
Obowiązek prawny
Obowiązek prawny określony w art. 4 § 3 Upn
§ 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które
w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez
nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane
niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz
6
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić
do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu.
Procedura postępowania nauczyciela
w przypadku ucznia popełniającego
czyn karalny bądź wykazującego
przejawy demoralizacji
Obowiązkiem placówek oświatowych jest nie tylko niezwłoczne
zawiadomienie sądu rodzinnego lub Policji o popełnieniu przez
nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, ale także przedsięwzięcie czynności niecierpiących zwłoki, aby nie dopuścić do
zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu.
Czynnościami tymi może być:
zabezpieczenie miejsca popełnienia czynu,
niedopuszczenie w to miejsce osób postronnych,
ewentualnie ustalenie świadków zdarzenia.
Wszystkie sprawy dotyczące osób nieletnich, które prowadzi
Policja są niezwłocznie (w ciągu 5 dni) przekazywane do właściwego terytorialnie sądu rodzinnego. Nie jest zadaniem organów
ścigania ocenianie stopnia demoralizacji oraz podejmowanie
decyzji kiedy i czy powiadomić o zderzeniu sąd rodzinny.
w w w. p o d l a s k a . p o l i c j a . g o v. p l
7
„Dopalacze”, nowe substancje
psychoaktywne
„Dopalacze” to nic innego jak nowe narkotyki, których użycie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia.
Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii nowa substancja psychoaktywna to substancja pochodzenia naturalnego
lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym, o działaniu na
ośrodkowy układ nerwowy.
Zażycie jakichkolwiek nowych narkotyków wiąże się z dużym
ryzykiem zdrowotnym. Ich skład jest zmienny, substancje w nich
zawarte są toksyczne nawet w mikroskopijnych dawkach, dlatego
łatwo doprowadzić do ich przedawkowania.
Prawo a używki
Posiadanie jakichkolwiek ilości narkotyków
jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3.
Udzielanie narkotyku osobie małoletniej,
bądź nakłanianie takiej osoby do użycia
narkotyku może skutkować karą
pozbawienia wolności do lat 8.
Zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek
oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich. Kto spożywa napoje alkoholowe wbrew temu zakazowi,
podlega karze grzywny.
8
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
Gdy podejrzewasz, że uczeń jest pod
wpływem środków psychoaktywnych
zwróć uwagę na:
z aczerwienie spojówek/brzegów
powiek, łzawienie,
n
admierne rozszerzenie lub zwężenie źrenicy,
słowotok,
nadmierna ruchliwość,
niepokój,
ataki agresji,
nietypowy zapach włosów i ubrania,
nadmierna wesołość.
Nauczyciel będąc w częstym kontakcie
z uczniem może również zaobserwować
następujące zmiany w zachowaniu:
stany nietrzeźwości,
spadek zainteresowań ulubionymi zajęciami,
wahania nastroju (drażliwość, płaczliwość),
zmienna mowa (powolna, bełkotliwa, niewyraźna),
trudności w koncentracji uwagi,
c hwiejny, powolny chód lub
pobudzenie ruchowe,
zastyganie w nienaturalnych pozycjach,
spadek ocen w szkole,
zmiana dotychczasowych znajomych,
rozluźnienie więzi z rodziną,
w w w. r o p s - b i a l y s t o k . p l
9
kłamstwa, kradzieże,
częste przeziębienia, katar,
wychudzenie lub nagły wzrost masy ciała,
zmiany skórne np. ślady po ukłuciach, zadrapania, ślady
po oparzeniach papierosami, przebarwienia palców,
przekrwione lub „szkliste oczy”,
słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania.
Procedura postępowania z uczniem
pod wpływem substancji
psychoaktywnych (narkotyki)
Powiadomienie
kierownictwa
placówki
Nauczyciel przekazuje dyrektorowi
zabezpieczoną substancję wraz
z informacją dot. okoliczności
zdarzenia, w przypadku nieobecności
dyrektora dalsze czynności nauczyciel
podejmuje samodzielnie.
Wezwanie
pomocy
medycznej/
powiadomienie
rodziców
Gdy istnieją okoliczności wskazujące
na bezpośrednie zagrożenie zdrowia
lub życia dziecka, należy wezwać pogotowie ratunkowe oraz powiadomić
rodziców/opiekunów dziecka, gdy nie
zachodzą w/w okoliczności należy
rozważyć możliwość dowiezienia
(wspólnie z rodzicem /opiekunem)
dziecka do najbliższej placówki służby
zdrowia, m.in. w celu poddania ucznia
badaniom przy pomocy specjalistycznych urządzeń (alkomatu, testerów
narkotykowych itp.).
Zawiadomienie
Policji
Po przybyciu Policji nauczyciel/dyrektor przekazuje ucznia, zabezpieczoną
substancję oraz informacje dot.
okoliczności zdarzenia, udziela
niezbędnych wyjaśnień).
Uczeń pod wpływem środków
psychoaktywnych/lub posiadający
takie środki
Zabezpieczenie
10
Umieszczenie substancji w papierowej kopercie, „koszulce” biurowej itp.,
przeniesienie substancji w bezpieczne miejsce np. do gabinetu dyrektora, ustalenie okoliczności zdarzenia,
odizolowanie ucznia od reszty klasy,
stała obecność przy uczniu osoby
z personelu szkoły – uniemożliwienie
kontaktu z innymi osobami, polecenie
uczniowi wydania substancji (opróżnienie kieszeni, zawartości torby/plecaka, itp.)
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
w w w. p o d l a s k a . p o l i c j a . g o v. p l
11
K
omenda Powiatowa Policji w Augustowie
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii,
tel. 87 564 10 21
K
omenda Powiatowa Policji w Bielsku Podlaskim
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich
i Patologii Wydziału Prewencji, tel. 85 831 03 31
K
omenda Powiatowa Policji w Grajewie
Zespół Prewencji Kryminalnej, Nieletnich
i Patologii Wydziału Prewencji, tel. 86 474 18 78
Współpraca z policją:
omenda Wojewódzka Policji w Białymstoku
K
Zespół ds. nieletnich i patologii
podkom. Joanna Rzepniewska, tel. 85 670 21 71
([email protected])
mł. asp. Marlena Połowianiuk, tel. 85 670 34 87
([email protected])
omenda Miejska Policji w Białymstoku
K
Referat ds. Nieletnich i Patologii
Kierownik asp. szt. Dorota Panas, tel. 85 670 21 96
Komenda Miejska Policji w Łomży
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich
i Patologii Wydziału Prewencji, tel. 86 474 13 25
omenda Miejska Policji w Suwałkach
K
Zespół ds. Prewencji, Kryminalnej, Nieletnich
i Patologii Wydziału Prewencji, tel. 87 564 15 48
12
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
K
omenda Powiatowa Policji w Hajnówce
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii,
tel. 85 831 04 73
K
omenda Powiatowa Policji w Kolnie
Nieetatowy Zespół ds. Rozpoznania i Przeciwdziałania
Przestępczości oraz Demoralizacji Nieletnich, tel. 86 474 16 33
K
omenda Powiatowa Policji w Mońkach
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii,
tel. 85 670 37 47
K
omenda Powiatowa Policji w Sejnach
Specjalista Wydziału Prewencji, tel. 87 564 16 49
K
omenda Powiatowa Policji w Siemiatyczach
Zespół Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii,
tel. 85 670 46 02
w w w. r o p s - b i a l y s t o k . p l
13
omenda Powiatowa Policji w Sokółce
K
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii,
tel. 85 670 47 04
Komenda Powiatowa Policji w Wysokiem Mazowieckiem
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej, Nieletnich i Patologii
Wydziału Prewencji, tel. 86 474 17 48
Komenda Powiatowa Policji w Zambrowie
Zespół ds. Prewencji Kryminalnej Nieletnich i Patologii,
tel. 86 474 19 75
14
„Mam wybór… wybieram rozsądek ”
Poradnik dla kadry pedagogicznej
placówek oświatowych
„Mam
wybór…
wybieram
rozsądek”