sprawozdanie z konferencji

SPRAWOZDANIE
z przebiegu II Konferencji Regionalnej zorganizowanej w ramach przygotowania
„Strategii Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi Województwa Pomorskiego” w dniach 18-19 kwietnia 2007 roku.
Konferencja była połączona z warsztatami; „Konflikty o przestrzeń w obszarze
przybrzeżnym”
Organizatorzy: Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku, Zakład
Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku;
Miejsce Konferencji: Ośrodek MOSiR „Delfin” w Pucku
Uczestnicy: Poseł na Sejm RP Kazimierz Kleina, Wicemarszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Radny Sejmiku Województwa Pomorskiego Marek Biernacki,
wicestarostowie lęborski i słupski, wicedyrektor i pracownicy Urzędu Morskiego w Gdyni,
pracownicy Urzędu Morskiego w Słupsku, wicedyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, dyrektorzy i pracownicy Słowińskiego Parku Narodowego i
Parków Krajobrazowych – Nadmorskiego i Mierzei Wiślanej, Generalny projektant Planu
zagospodarowania przestrzennego Województwa, Przewodnicząca Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej, Kierownik Oddziału Słupskiego WZMW w Gdańsku,
przedstawiciel RDLP w Gdańsku, urzędnicy Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, burmistrzowie i wójtowie gmin nadmorskich, urzędnicy urzędów gmin, przedstawiciele organizacji pozarządowych, właściciele nieruchomości położonych w obszarze przybrzeżnym, przedsiębiorcy sektora publicznego i komercyjnego (pełna lista obecności w Załączniku nr 2 do Sprawozdania).
Obrady Konferencji prowadził Krzysztof Wojcieszyk, dyrektor Wojewódzkiego Biura
Planowania Przestrzennego w Słupsku – jednostki organizacyjnej Województwa Pomorskiego.
Kazimierz Kleina, Poseł Ziemi Pomorskiej na Sejm RP przedstawił krótko miejsce gospodarki morskiej w obecnych pracach parlamentu i zamierzenia na dalszą część kadencji. Podkreślił osobiste związki z Pomorzem i świadomość złożoności problematyki
zagospodarowania przestrzennego obszarów przybrzeżnych, którą zyskał jako Burmistrz Łeby, a później Wojewoda Słupski. Zwrócił uwagę, że gospodarka morska i specyficzna problematyka Pomorza, od czasów II Rzeczypospolitej, której symbolami są
wzniesienie od podstaw miasta Gdyni oraz osoba Wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego, nie mogą zdobyć należnej im rangi w polityce Państwa Polskiego. Kazimierz Kleina wyraził nadzieję, że Ministerstwo Budownictwa, zobowiązane do prowadzenia prac nad Narodową Strategią ZZOP, w większym, niż dotąd stopniu będzie korzystać z dorobku Pomorskich Konferencji Regionalnych oraz programu PlanCoast. Na
zakończenie wystąpienia Poseł złożył zobowiązanie wspierania prac nad wdrożeniem
zasad ZZOP w naszym kraju i regionie we wszystkich formach, jakie dostępne są parlamentarzyście, w tym poprzez interpelacje oraz podnoszenie związanych z ZZOP
kwestii na forum właściwych komisji sejmowych.
Marek Biernacki, Radny Sejmiku Województwa Pomorskiego, Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska wyraził nadzieję, że prace nad tworzeniem Regionalnej Strategii ZZOP, które rozpoczął jako wiceburmistrz Ustki, będzie mógł z pożytkiem dla sprawy kontynuować jako członek władz Województwa Samorządowego. Zadeklarował, że
osobiste zaangażowanie oraz przeświadczenie o potrzebie przyjęcia Regionalnej Strategii ZZOP, pomogą mu skutecznie wspierać prowadzone prace tak, by w bieżącej kadencji Sejmiku Województwa, regionalna Strategia ZZOP została przyjęta.
Na zakończenie tej części konferencji zgromadzonych przywitał burmistrz Pucka, Marek Rintz. Wyraził zadowolenie, że Puck jest gospodarzem konferencji, zachęcił jej
1
uczestników do zawarcia z miastem „bliższej znajomości”, wyraził też nadzieję, że w
trakcie dalszych prac nad Strategią również problemy, na jakie napotyka samorząd
Pucka i innych miast nadmorskich, znajdą w niej właściwe miejsce.
Kolejną część Konferencji rozpoczął Marcin Grzybiński (Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku), kierownik projektu INTERREG III B CADSES
„PLANCOAST”. Krótko przypomniał genezę, założenia i cele projektu, z którego środków współfinansowana jest powstająca Strategia, w dalszym ciągu przygotowanej prezentacji (załączona w materiałach konferencyjnych) przedstawił prace, jakie miały
miejsce od czasu I Konferencji, zachęcił do odwiedzania strony internetowej
www.plancoast.pl oraz pokrótce zasygnalizował kolejne punkty programu Konferencji i
Warsztatów.
Stanisław Jatczak, Z-ca Dyrektora RZGW w Gdańsku przedstawił prezentację pt.
”Istotne problemy gospodarki wodnej w obszarze przybrzeżnym – Ramowa
Dyrektywa Wodna, plany gospodarki wodami” (dostępna w materiałach pokonferencyjnych na stronie internetowej). Omówione zostały obowiązki w zakresie realizacji Dyrektywy Wodnej i nowej Dyrektywy Kąpieliskowej, referent przedstawił też ogólnie 9 głównych problemów gospodarki wodnej.
W godzinach 12.30 14.40 miała miejsce I sesja warsztatowa, na temat: „Przykłady,
źródła i skutki konfliktów o przestrzeń w obszarach przybrzeżnych”. Warsztaty prowadzone były w 2 grupach tematycznych. Po każdej sesji warsztatowej, efekty prac były
skrótowo prezentowane na forum konferencji. Całościowe efekty prac grup warsztatowych wraz z analizą i wnioskami końcowymi opisano szczegółowo w Załączniku nr 1
do Sprawozdania.
Kolejną część Konferencji rozpoczęła o godz. 16.00 dr inż. arch. Gabriela Rembarz
przedstawiając prezentację poświęconą zagospodarowaniu przestrzennemu fragmentów obszaru przybrzeżnego. Autorka, pracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, jako kanwę swej prezentacji obrała wyróżnioną przez TUP pracę
dyplomową Małgorzaty Grzegorzewskiej na temat miasta Hel. Na przykładzie tej pracy,
a także swych doświadczeń z pracy w miejscowościach Wybrzeża, autorka podkreślała
wagę spójnej, całościowej i przekonywującej wizji urbanistyczno-architektonicznej, która każdorazowo winna poprzedzać prace planistyczne i której jakość jest warunkiem
sporządzenia dobrego planu miejscowego.
W godzinach 16.30 18.30 kontynuowano warsztaty, których uczestnicy w ramach II
sesji analizowali „Przyczyny konfliktów o przestrzeń w obszarach przybrzeżnych”.
Warsztaty prowadzone były w 2 grupach tematycznych.
Obrady drugiego dnia Konferencji rozpoczęło oczekiwane wystąpienie Wicemarszałka
Sejmiku Wojewódzkiego Mieczysława Struka. Marszałek, podobnie, jak na konferencji
w Krokowej, podkreślił potrzebę szybkiego przygotowania i skutecznego wprowadzenia
w gminach nadmorskich zasad ZZOP oraz oczekiwania, jakie w tym zakresie samorząd wojewódzki wiąże z prowadzonymi pracami. Zwrócił uwagę, że przystąpienie do
Wspólnoty Europejskiej spełniło oczekiwania – utrzymuje się wysokie tempo rozwoju
gospodarczego, spada bezrobocie, rosną inwestycje, rodzą się nowe nadzieje (poprzedniego dnia ogłoszona została wiadomość o przyznaniu Polsce i Ukrainie organizacji ME w piłce nożnej, których mecze rozgrywane będą m. in. w Gdańsku). Jednak
członkostwo w wspólnocie to także konieczność wypełniania zobowiązań, w tym nałożonego Stanowiskiem z 2002 roku Rady i Komisji Europejskiej zobowiązującym
państwa członkowskie do opracowania i przyjęcia narodowych (regionalnych) strategii
ZZOP. Marszałek zadeklarował nie tylko zainteresowanie, ale też niezbędne wsparcie
władz województwa dla przygotowywanej Strategii, a także wyraził oczekiwanie, że
jeszcze w bieżącym roku plon prac zostanie przedłożony Zarządowi Województwa.
2
Po wystąpieniu Marszałka Magdalena Matczak z Instytutu Morskiego w Gdańsku
przedstawiła prezentację pt. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju w obszarach przybrzeżnych, gdzie przedstawione zostały szczegółowe wyniki projektu SDI4SEB, mającego na celu opracowanie Raportu/Atlasu nt. Stanu Obszarów Przybrzeżnych Południowo-Wschodniego Bałtyku (Woj. Pomorskie, Obwód Kaliningradzki, Region Kłaipedy) przy wykorzystaniu 27 wskaźników opracowanych przez Grupę Roboczą ds. wdrażania Unijnych Rekomendacji ICZM. Wskaźniki te mają też służyć do raportowania zaawansowania postępu w osiąganiu rozwoju zrównoważonego rozwoju OP, jak również
podkreślić specyfikę tych obszarów. Zaprezentowane też zostały wnioski dotyczące
obszarów przybrzeżnych woj. pomorskiego,
W godzinach 11.00 – 13.30 miała miejsce trzecia i ostatnia sesja warsztatowa. W ramach jej prac 2 dotychczas pracujące grupy rozstrzygały o „kierunkach rozwiązywania
konfliktów w obszarze przybrzeżnym”.
Utworzono też nową, trzecią grupę warsztatową, której celem było uzupełnienie brakujących informacji dla zdefiniowania wskaźników oraz przedyskutowanie sposobu
przedstawienia tych wniosków w przedstawionym na Konferencji Raporcie. Prace
warsztatowe prowadziła Magdalena Matczak wraz z Juliuszem Gajewskim.
Wnioski:



dzięki dyskusji zostały zlokalizowane nowe, potencjalne źródła danych pozwalające
na lepsze/pełniejsze obliczenie niektórych wskaźników (dotyczących np.:
intensywnego rolnictwa, obszarów Natura 2000, zapotrzebowania na wodę, ilości
śmieci na plaży czy obszarów zagrożonych);
wiele wskaźników niestety nie pozwala na obiektywną i wiarygodną ocenę
monitorowanego procesu, uzyskane informacje uzyskane powinny zostać
uzupełnione opisaniem „przykładów lokalnych”, dających wiarygodniejszy obraz
sytuacji w województwie;
podkreślono, iż Raport, oprócz przekazywania wiedzy i informacji dot. stanu
obszarów przybrzeżnych, powinien pełnić również funkcję „marketingową”,
pokazywać wartości dodane tych obszarów, ich odrębność, specyfikę, a tym
samym przyczyniać się do rozwoju gmin nadmorskich.
Burzliwą dyskusję wywołała prezentacja wskaźnika dotyczącego oceny odrębności kulturowej obszarów przybrzeżnych. Większość zgromadzonych poddała w wątpliwość
założenie, że odrębność ta będzie oceniana tylko na podstawie ilości tradycyjnych i regionalnych produktów spożywczych, w szczególności znajdujących się na Europejskiej
liście produktów regionalnych. W naszym przypadku wskaźnik ten nie ukazuje niestety
w żaden sposób odrębności kulturowej woj. Pomorskiego – dwa pomorskie produkty
dopiero czekają na akceptację KE. Sugerowano, aby w Raporcie uwzględnić bezwzględnie również informacje o innych produktach lokalnych – nie tylko spożywczych –
jak lokalne imprezy kulturalne, festiwale, odtworzone wioski rybackie, pielgrzymki rybackie, odrębność językowa, itp.
Po zakończeniu prac warsztatowych, prowadzący konferencję dyrektor WBPP w Słupsku poinformował zebranych o dalszych pracach prowadzonych w ramach projektu INTERREG IIIB PLANCOAST:
Termin zakończenia projektu przewidziano na grudzień 2007 roku, do tego czasu:
1. Prof. Maciej Przewoźniak sporządzi ekspertyzę naukową konfliktów w obszarze
przybrzeżnym
2. Opracowane zostaną koncepcje MPZP dla wybranych miejsc aktualnego i poten-
cjalnego występowania konfliktów przestrzennych (na podstawie zgłoszeń, jakie
napłynęły od samorządów, będą to plany w gminach Stegna i Ustka);
3
3. Przygotowana zostanie koncepcja funkcjonowania ZZOP w województwie pomor-
skim, zawierająca rekomendacje do aktów prawa narodowego i miejscowego oraz
dokumentów planowania regionalnego a także propozycję utworzenia Rady ZZOP i
zakresu jej działania (będzie dyskutowana na kolejnych warsztatach, prawdopodobnie w październiku).
Protokołowali: Hanna Wojcieszyk, Mira Hałuzo i Marcin Grzybiński
Redakcja: Krzysztof Wojcieszyk
4
Załącznik nr 1 do Sprawozdania z II
Pomorskiej Konferencji Regionalnej
ZZOP „Konflikty w Obszarze Przybrzeżnym
18.04.2007 I Sesja Warsztatowa: SPOŁECZNA INWENTARYZACJA KONFLIKTÓW
(przykłady konfliktów występujących w przestrzeni obszaru przybrzeżnego, sformułowane przez
uczestników prac w grupach warsztatowych: Tabela nr 1)
Grupa warsztatowa I - środowisko przyrodnicze i kulturowe;
Moderator: Maciej Przewoźniak;
konflikty zgłoszone podczas prac tej grupy oznaczono literami: EKO
Grupa warsztatowa II - konflikty funkcji w strefie przybrzeżnej, infrastruktura,
”święte prawo własności”; Moderator: Krzysztof Wojcieszyk
konflikty zgłoszone podczas prac tej grupy oznaczono literami: GOS
Uczestnicy warsztatów zgłaszali na rozdanych im formularzach przykłady (po 2 każda
osoba) konfliktów i problemów związanych z zagospodarowaniem przestrzennym obszaru przybrzeżnego, po czym – kolejno przedstawiali i omawiali ich charakter, co stanowiło podstawę dalszej dyskusji. W Grupie I prowadzący przedstawił na wstępie roboczą mapę obszaru przybrzeżnego w woj. pomorskim w skali 1:100.000, na której
przedstawił rozmieszczenie ok. 50 ognisk konfliktów oraz scharakteryzował krótko istotę poszczególnych konfliktów. W Grupie 2 wszystkie konflikty zostały zgłoszone przez
uczestników.
W wyniku prac dwu grup warsztatowych zgłoszono łącznie 83 konflikty. W tej liczbie
były 3 konflikty spoza obszaru przybrzeżnego województwa pomorskiego, jednak ich
charakter był analogiczny do występujących w analizowanym obszarze (zabudowa obszarów zagrożonych powodzią w gminie Pruszcz Gdański, wkraczanie funkcji mieszkaniowej w obszar portu we Fromborku, funkcjonowanie składowiska odpadów w Łężycach). Kilka przykładów konfliktów, które w końcowym zestawieniu pominięto, zgłoszono wskutek nieznajomości prawa (m. in. jako konflikt przedstawiono niemożność
zabudowy wbrew ustaleniom obowiązującego MPZP). Część zgłoszeń dotyczyła tych
samych konfliktów (przedstawianych z różnych punktów widzenia). Niektóre z przykładów konfliktów połączono, dotyczyły bowiem tego samego problemu, różniąc się jedynie skalą występowania (zgłaszano problem dla wybranej miejscowości, a w innym
miejscu uogólniono dla całego wybrzeża). Ostatecznie zestawiono 47 reprezentatywnych przykładów aktualnych i potencjalnych konfliktów o przestrzeń.
Zdecydowanie najwięcej konfliktów zgłoszono z terenu powiatu puckiego (21) i nowodworskiego (5) oraz z otoczenia Słowińskiego Parku Narodowego (6). Jest to niewątpliwie związane z nasileniem presji turystycznej i osadniczej oraz brakiem jej skutecznego uregulowania.
Mimo wstępnego ukierunkowania pracy grup na różne sfery (ochrona środowiska i
dziedzictwa kulturowego - gospodarka i prawo własności) nie wystąpiło wyraźne zróżnicowanie konfliktów zgłaszanych w grupach. Dowodzi to generalnej niemożności rozdzielenia tych zagadnień w obszarze przybrzeżnym. Przeważająca większość konfliktów ma charakter wieloaspektowy – u ich podłoża leżą różne przyczyny, które sytuować można w szeroko rozumianych sferach: środowiskowej, gospodarczej, politycznej,
prawnej czy wreszcie psychologicznej.
Największa liczba zgłoszonych konfliktów związana jest z różnicami w wizjach rozwoju. Występują one na szczeblu władz, lecz także w relacjach sąsiedzkich. Skrajnym
przykładem jest brak lub niedostatki kompleksowej wizji wykorzystania wrażliwych
przyrodniczo obszarów, gdzie intensywnie rozwijają się nieobojętne dla środowiska
5
działania gospodarcze – dotyczy to większości Półwyspu Helskiego i akwenu Zatoki
Gdańskiej (w szczególności Puckiej), Mierzei Wiślanej i Zalewu Wiślanego oraz dużych
jezior przymorskich;
Spektakularnym przykładem konfliktu o wizję była podniesiona w 4 zgłoszeniach (3 –
grupa środowiskowa, 1 gospodarcza) – planowana budowa przekopu Mierzei Wiślanej,
w celu udrożnienia szlaku żeglugowego na Zalew Wiślany i do jego portów – przede
wszystkim Elbląga. Konflikt ten już rozgorzał, mimo, iż realizacja zamierzenia jest odległa i chyba dość wątpliwa. Konflikty opatrzone numerami: 1, 2, 3, 11, 13, 17, 19, 20,
21, 22, 23, 24, 28, 32, 33, 36, 37, 39, 50;
Równie znacząca liczba konfliktów powstała w związku z roszczeniami właścicieli do
korzystnego użytkowania gospodarczego terenów wrażliwych przyrodniczo, objętych
różnymi formami ochrony prawnej (przede wszystkim położonych na wybrzeżach klifowych oraz nisko położonych podtapianych łąk), dla których nie sporządzono MPZP.
Należy tu zwrócić uwagę, że uczestnikami konfliktów są dwie różne kategorie właścicieli: ci, którzy dzierżą własność przekazywaną z pokolenia na pokolenie oraz tacy, którzy nabyli je niedawno, najczęściej od agend Skarbu Państwa, wyłącznie w celu uzyskania szybkiego i dużego zysku - często ze świadomością ponoszenia ryzyka, związanego z brakiem formalnej kwalifikacji tych terenów dla celów inwestycyjnych.
Konflikty: 1, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 12,18, 25, 30, 35, 36,37, 40;
Uczestnicy warsztatów wskazali na konflikty wynikające ze sporów kompetencyjnych
pomiędzy instytucjami, dla których przepisy ustalają zadania, które mogą pozostawać
we wzajemnej sprzeczności. Blisko z nimi związane są konflikty spowodowane brakiem
współpracy instytucji, dla których nie przewidziano (lub nie realizuje się) współdziałania
w wykonywaniu zadań publicznych, przekraczających ich specyficzne kompetencje.
Konflikty: 5, 20, 28, 43, 45;
Szczególnym przykładem konfliktów kompetencyjnych, są konflikty o charakterze „wewnętrznym”, spowodowane wykonywaniem przez instytucje i urzędy publiczne zadań
komercyjnych, zasilających ich budżety. Jest to przede wszystkim sprzedaż na wolnym
rynku nieruchomości przez gminy i agendy Państwa (AMW, ANR, LOK, PKP) oraz
czerpanie pożytków z dzierżaw mienia Skarbu Państwa (głównie Urzędy Morskie).
Sprzedaże i dzierżawy niezbędne dla wykonania zaplanowanych dochodów komercyjnych (przekazywanych do budżetu Państwa, bądź zasilających fundusze jednostek i
instytucji) w dalszej konsekwencji skutkują często ostrymi konfliktami, w których instytucje zbywające czy dzierżawiące nieruchomości nierzadko pełnią rolę organów administracji publicznej, od których oczekuje się bezwzględnego obiektywizmu i bezstronności. Pytanie - czy jest to możliwe? Konflikty: 1, 5, 6, 20, 30, 36, 40;
Źródłem konfliktów jest też niewłaściwe korzystanie z zasobów środowiska przez instytucje publiczne – głównie gospodarkę komunalną i energetykę. Bywają one skutkiem
zaszłości z lat minionych, a niemożność rozwiązania jest skutkiem braku środków finansowych na poprawę sytuacji. Zgłoszono jednak wiele przykładów nowych przedsięwzięć, które w intencji załatwienia jednego problemu (zabezpieczenia przeciwpowodziowe, pozyskanie energii odnawialnej) mogą przyczynić się do powstania kolejnych
konfliktów. Konflikty: 14, 15, 27, 29, 41, 42, 44, 46
Degradacja zasobów środowiska może być też skutkiem patologii gospodarczej – nielegalnej eksploatacji surowców, lub przekraczania norm dopuszczalnej emisji przez
przedsiębiorstwa. Ten ostatni problem zdaje się, na szczęście, nie być powszechny w
obszarze; Konflikt nr 26;
Wbrew powszechnej opinii, restrykcyjne podejście do zagadnień ochrony środowiska i
przyrody rzadko stanowi samoistne źródło konfliktów. Najczęściej towarzyszy konfliktom, jakie powstały na innym podłożu - przede wszystkim własnościowym - zdarza się
jednak, że i sporom kompetencyjnym. Konflikty: 5, 7, 10, 12, 34, 35, 38, 43;
6
Najmniej zgłoszonych konfliktów dotyczyło dziedzictwa kulturowego. Nie świadczy to
jednak raczej o rzadkim ich występowaniu w obszarze przybrzeżnym - bardziej prawdopodobne jest, że problem ten nie jest dostrzegany. Ochrona zasobów i walorów środowiska od lat znajduje się w centrum uwagi polityków oraz środowisk opiniotwórczych. Zwoływane są światowe i europejskie konferencje, podpisywane konwencje i
porozumienia. Działają liczne instytucje i organizacje pozarządowe. W publicznych budżetach figurują ogromne środki przeznaczane na poprawę stanu środowiska, profilaktykę zagrożeń i ograniczanie ich negatywnych skutków. Wartości kultury materialnej –
za wyjątkiem tych najcenniejszych, stanowiących cele pielgrzymek turystów z całego
świata – w naszym kraju i regionie „umierają w ciszy i samotności” pozbawione środków na ratunek i – przede wszystkim chyba - rzeczywistego zainteresowania. Tym
cenniejsze, że wśród uczestników warsztatów znalazły się osoby, którym ta kwestia nie
jest obojętna. Konflikt oznaczony numerem 31;
18. 04.2007 II Sesja Warsztatowa:
OCENA PRZYCZYN POWSTAWANIA KONFLIKTÓW PRZESTRZENNYCH
(dokonana przez uczestników prac w grupach warsztatowych, Tabela nr 2)
Grupa warsztatowa I - środowisko przyrodnicze i kulturowe;
Moderator: Maciej Przewoźniak,
Grupa warsztatowa II - konflikty funkcji (...) ”święte prawo własności”;
Moderator: Krzysztof Wojcieszyk
ocenę przyczyn dokonaną podczas prac grupy I oznaczono literami EKO, grupy II literami GOS
Do dalszych prac, których celem była ocena przyczyn powstawania konfliktów, przedstawiona została wspólna lista 6-ciu charakterystycznych sytuacji konfliktowych (tabela
w załączniku).
Na wstępie zaproponowano następujące generalne przyczyny powstawania konfliktów:
 niedobre ustawodawstwo i przepisy wykonawcze; (PK)
 niedobre prawo miejscowe lub jego brak; (PL)
 przyczyny ekonomiczne i społeczne; (ES)
 brak porozumienia między stronami, spór kompetencyjny. (SK)
Grupa „środowiskowa” na wniosek moderatora rozszerzyła listę przyczyn o
- nieskuteczność egzekucji prawa (NEP)
Propozycja taka pojawiła się również w grupie 2, jednak uczestnicy uznali ostatecznie,
że nieskuteczność nie jest zjawiskiem odrębnym, lecz integralną cechą niedobrego
prawa i pozostawili zestaw przyczyn niezmieniony.
Przystępując do oceny przyczyn powstawania konfliktów, w Grupie 2 zgłoszono wniosek,
by „parcie inwestorów na klif NPK” oraz „zagospodarowanie budowlane obszarów podtapianych łąk” potraktować jako dwa aspekty tego samego zjawiska, tj. dążenia do zabudowy obszarów nie przeznaczonych do tego celu”. Wniosek został przyjęty przez
uczestników, czego skutkiem jest dokonanie wspólnej oceny w tabeli. W pracach III Sesji
Warsztatowej Grupa 1 podzieliła to stanowisko, stąd końcowa ocena sformułowana została dla zagregowanego konfliktu: „Presja inwestycyjna na tereny niewskazane do inwestowania”. Z uwagi na to, już w niniejszej analizie omówiono te dwa konflikty wspólnie.
W ocenach przyczyn powstawania konfliktów dokonane przez grupy warsztatowe
można zauważyć znaczące różnice i tak:
7
1. Dla konfliktów dotyczących presji inwestycyjnej na tereny nieprzydatne do tego
celu, Grupa 1 jako podstawową przyczynę wskazała niedobre prawo miejscowe.
Stanowisko takie reprezentowała połowa członków grupy, pozostali wskazywali na
niedostatki ustawodawstwa, a także na znaczącą rolę czynników gospodarczych i
społecznych. Za przyczynę drugorzędną ponad 60% uczestników uznało czynniki
gospodarcze i społeczne. W dyskusji wskazywano na niewłaściwie sformułowane
przepisy wykonawcze, według których zakazy, jakie mają obowiązywać w granicach obszarów chronionych wybiera się fakultatywnie (nie zawsze z właściwym
uzasadnieniem) oraz ogólnie złe oddziaływanie prawnych zakazów w praktyce.
Lepszy skutek mogłyby odnieść zasady sformułowane przy akceptacji społecznej.
Podkreślano również presję nie związanych stałym pobytem inwestorów pochodzących z zewnątrz, zainteresowanych głównie osiągnięciem maksymalnych zysków,
przy jednoczesnej niemocy władz miejscowych częstokroć nie posiadających pomysłu na zagospodarowanie tego obszaru. Podkreślano, że tereny łatwiej dostępne, nie uwarunkowane ograniczeniami zostały już w większości zagospodarowane.
Tymczasem tereny rolne są obecnie mniej poszukiwane z uwagi na małe zainteresowanie ich uprawą. Są natomiast inwestorzy zainteresowani zmianą ich funkcji, co
odbywa się nierzadko z pominięciem prawa.
Ponad połowa (18 na 33) uczestników prac Grupy 2 uznała natomiast, że podstawową przyczyną konfliktu jest niedoskonale ustawodawstwo. Na takie stanowisko
miało niewątpliwie wpływ wystąpienie jednego z uczestników – uznanego autorytetu w sprawach planowania przestrzennego - który przekonywująco uzasadniał
wpływ ustawodawstwa i przepisów wykonawczych nie tylko na możliwości tworzenia prawa miejscowego, ale także na zachowania uczestników procesów gospodarczych. Po latach „realnego socjalizmu”, w których własność prywatna nie była
szanowana, wahadło przeważyło w drugą stronę: własność zyskała należną ochronę w Ustawie Zasadniczej, stała się także nadrzędną wartością w zagospodarowaniu przestrzennym. Liczne opinie autorytetów prawa cywilnego oraz praktyka
orzecznictwa sądowego upoważniają właścicieli nieruchomości do oceny ich potencjalnej wartości w oderwaniu od funkcji zapisanej w ewidencji gruntów czy dokumentach planistycznych. Propozycje regulacji w MPZP zasad ładu przestrzennego,
ochrony wartości środowiska i dziedzictwa kulturowego są kontestowane, jako prowadzące do utraty wartości posiadanych nieruchomości (np. zakaz zabudowy na
gruntach rolnych uniemożliwia ich właścicielom ubieganie się o „odrolnienie” i naraża na znaczącą utratę potencjalnych korzyści).
Tak rozumiana ochrona własności funkcjonuje w sytuacji niestabilności prawa, które
najpierw pozwala właścicielom na działalność inwestycyjną na krawędzi klifu, po
czym – zmieniając reguły postępowania – dosłownie z dnia na dzień zakazuje ich sąsiadom jej podejmowania. Zrozumiałe jest zatem, że dążą oni do „wyrównania
szans”. Nie mogąc uzyskać tego w formie godziwego odszkodowania za odstąpienie
od inwestowania, walczą o prawo do niego, mając nawet niejednokrotnie świadomość obiektywnej słuszności wprowadzanych (niestety, poniewczasie) ograniczeń.
Również podstawowe przyczyny parcelacji i sprzedaży podtapianych łąk leżą po stronie ustawodawcy i rządu polskiego: W sytuacji, gdzie państwa członkowskie Wspólnoty
wykupują z rąk prywatnych grunty zalecane do objęcia ochroną walorów środowiska,
agendy państwa polskiego bez ograniczeń je zbywają, bez wymogu uprzedniego sporządzenia opracowań ekofizjograficznych i planów miejscowych. Dotyczy to nie tylko
łąk, ale wszystkich cennych ekologicznie gruntów położonych w strefie przybrzeżnej,
co do których istnieje prawdopodobieństwo przeznaczania ich na cele inwestycyjne.
Podniesiony w pracach Grupy 1 jako odrębna przyczyna powstawania konfliktów brak
skuteczności służb nadzoru budowlanego, jest także skutkiem złej ich organizacji i niedofinansowania, co musi skutkować słabością organizacyjną, kadrową i wreszcie bezradnością. Można zakładać, że to właśnie państwo, świadomie dopuszczając i tolerując
tę bezradność, prowokuje powstawanie konfliktów.
8
Blisko 30% uczestników Grupy 2 uznało, że ważną przyczyną powstawania omawianych konfliktów jest prawo miejscowe, a raczej jego brak. W dyskusji podkreślono, że dotyczy to nie tylko MPZP, lecz również aktów prawa stanowionych przez
administrację rządową: np. planów ochrony Parków Krajobrazowych. W dyskusji
ponownie powróciła jednak kwestia ustawodawstwa i fundamentalnych zasad funkcjonowania Państwa, przytoczono przykłady, gdzie gminy zostały zmuszone do poniechania rozpoczętych prac planistycznych. Nastąpiło to bądź z uwagi na opinie
prawne, wskazujące na ryzyko wypłacenia wielomilionowych odszkodowań właścicielom gruntów rolnych, na których ograniczono powierzchnię możliwej zabudowy,
bądź też w związku z brakiem uzgodnienia z organami administracji rządowej zasad gospodarki wodno – ściekowej. W każdym przypadku zabudowa dokonuje się
obecnie na tych terenach, lecz ma to miejsce w drodze decyzji administracyjnych.
Jako drugorzędną przyczynę powstawania omawianych konfliktów uczestnicy
wskazali czynniki gospodarcze i społeczne: w sytuacji wciąż wysokiego bezrobocia,
a przede wszystkim niskich płac i niewielkiej opłacalności rolnictwa, za korzystnie
położone nieruchomości można uzyskiwać ogromne ceny. W obrocie nieruchomościami coraz częściej uczestniczą duże korporacje, także zagraniczne, dysponujące
ogromnym kapitałem i tyle świetnymi, co bezwzględnymi prawnikami.
2. W obydwu grupach warsztatowych zgodnie uznano czynniki gospodarczo społeczne za podstawową przyczynę degradacji historycznej substancji dziedzictwa kulturowego. Brak edukacji kulturowej społeczeństwa skutkuje jego niską
świadomością w tym zakresie, a zamieszkaniu w zabytkowym, czy historycznym
budynku nie towarzyszy, bynajmniej, wysoki prestiż. Raczej odwrotnie – wiąże się
to z niskim standardem i pozycją społeczną. Dlatego też ludzie relatywnie zamożni
(szczególnie niedawno wzbogaceni) na ogół dążą do wyburzenia lub całkowitej
przebudowy obiektów historycznych (nie dotyczy to pałaców i dworów wiejskich,
których posiadanie dowodzi nobilitacji właściciela). Jako przyczyny dodatkowe
wskazano brak faktycznej ochrony dziedzictwa kulturowego przez Państwo, które
ograniczając się w wydawanych przepisach do nakazów i zakazów, nie daje jednocześnie skutecznych narzędzi ich realizacji. Nisko opłacane, stąd słabe kadrowo
służby konserwatorskie, grzeszą często nadmiernym rygoryzmem i brakiem elastyczności w kontaktach z ubogimi mieszkańcami historycznych obiektów, podczas,
gdy zamożni właściciele mogą liczyć na wsparcie podejmowanych prac, czasem
też na tolerancję przy przebudowach i rozbiórkach (znane są opinie o treści: obiekt
o niskiej wartości, stan techniczny nie kwalifikuje do remontu...). Symptomatyczna
niech będzie natomiast odpowiedź konserwatora zabytków na wniosek wiejskiej parafii o wsparcie remontu grożącego zawaleniem XVII- wiecznego kościółka (unikatowa budowla, wzniesiona z wykorzystaniem drewna z łodzi rybackich i zatopionych
okrętów); „chcecie - remontujcie, ja pieniędzy nie mam i nie dam!”.
3. Różnice w podejściu grup warsztatowych ujawniły się ponownie w ocenie przyczyn
konfliktów objętych wspólną kategorią: „konflikt wizji i sposobów zagospodarowania”. Wobec zgodności w obu grupach, co do nadrzędnej roli czynników gospodarczych i społecznych, blisko trzecia część grupy „środowiskowej” podnosiła rolę
regulacji lokalnych lub ich braku. Taka sama część uczestników grupy „gospodarczej” uznała zaś za przyczynę konfliktów niedoskonałe ustawodawstwo. Dość zaskakujące to podejście jest niewątpliwie skutkiem toku rozumowania przyjętego już
na początku pracy Grupy, gdzie postawiona została teza, że państwo przypisujące
sobie władztwo w większości obszarów aktywności społecznej, winno ponosić pełne tego konsekwencje. Samorządy pozbawione skutecznych narzędzi organizowania życia gospodarczego i społecznego, w większości przypadkach zobowiązane
do realizacji unitarnej polityki Państwa, nie są - przy ograniczonych środkach - w
stanie konsekwentnie formułować i realizować na swoim terenie polityk, odpowiadających na specyficzne warunki miejscowe. Znaczna część „konfliktów wizji” dotyczy terenów powojskowych, ustawowo wyłączonych z planowania przestrzennego,
9
gdzie samorząd najczęściej stawiany jest przed faktami dokonanymi (zbycie na
rzecz osób trzecich, nawet inwestycje realizowane w oparciu o decyzje administracji rządowej). To ustawicznie zmieniające się przepisy sprawiły, że żaden z położonych w obszarze przybrzeżnym parków krajobrazowych nie zdołał skutecznie
ukończyć przeciągających się latami prac nad Planami Ochrony – dokumentami lokalnej polityki. „Na straży” partykularnych interesów stoi też ochrona prawa własności, które w procesie formułowania zasad lokalnej polityki władz publicznych musi
podlegać niezbędnym ograniczeniom.
Podniesiona przez grupę „środowiskową” znacząca rola regulacji lokalnych lub ich
braku dla powstawania konfliktów, została przez grupę gospodarczą doceniona, jako przyczyna drugorzędna (wskazała na nią ponad połowa uczestników). W dyskusji stwierdzono, że mimo przyczyn leżących po stronie Państwa, władz lokalnych
nie można bynajmniej rozgrzeszyć z licznych zaniechań, jakie są ich udziałem.
4. Jeśli przyjąć, że dodatkowa kategoria „nieskuteczność egzekucji przepisów prawa”
jest elementem niedoskonałego ustawodawstwa, w ocenie zjawiska „samowola
budowlana w obszarze przybrzeżnym” obydwie grupy były jednomyślne: w grupie 1 było to 12 głosów na 18 uczestników (11 – nieskuteczność, 1 – ustawodawstwo) zaś w grupie 2 – 15 na 20. W grupie „środowiskowej” wskazywano na brak
szacunku dla obowiązującego prawa i koniunkturalne wykorzystywanie jego niestabilności („nawet, jeżeli teraz nie wolno, za rok się zmieni”) oraz niewydolność procesu kontroli i słabość nadzoru budowlanego, która rzadko kiedy prowadzi do ukarania samowoli. Grupa „gospodarcza” zwróciła natomiast uwagę na różne formy, w
jakich się samowola budowlana w obszarze przybrzeżnym przejawia. Tzw. „twarda”
samowola, kiedy inwestor podejmuje realizację nie posiadając wymaganych prawem decyzji, nie jest zjawiskiem powszechnym. Częściej mamy do czynienia z erozją ustalonych norm: odstępstwami od decyzji, naruszaniem ustaleń MPZP. Niedoskonałość prawa i słabość aparatu publicznego wykorzystywana jest przez inwestorów i ich pełnomocników prawnych. Oto przykłady: w granicach pasa technicznego
Urzędu Morskiego znajduje się kilkudziesięcioletni obiekt w złym stanie technicznym. Właściciel skutecznie ubiega się o decyzję na jego remont i modernizację.
Skutkiem jest rezydencja stojąca na szczycie wydmy. Samowola? – nie! W bezpośrednim sąsiedztwie Parku Narodowego, na terenie objętym jego granicami, pojawia się zabudowa. Dyrektor protestuje, inwestor przedstawia organowi mapkę, na
której granice Parku mają inny przebieg, a lokalizacja zabudowy jest prawidłowa.
Zanim faktyczny przebieg granicy zostaje ustalony w przewlekłym postępowaniu, w
sąsiedztwie powstają kolejne obiekty. Wszystkie wzniesione w tzw. dobrej wierze.
Samowola? – ależ nie! Nie są też odosobnione przypadki nierówności inwestorów
wobec prawa. Przykład: na terenie dzierżawionym od gminy lub Skarbu Państwa,
na którym zgodnie z przepisami można realizować jedynie obiekty służące ochronie
brzegu morskiego lub ochronie przeciwpowodziowej powstaje kubaturowa zabudowa usługowa związana trwale z gruntem. Samowola! Ależ skąd! Inwestor otrzymał
od gminy decyzje o warunkach zabudowy, a od Wojewody pozwolenie na budowę!
Jak to możliwe?! No właśnie, jak...?
5. Grupa „gospodarcza” odstąpiła od odrębnego omawiania konfliktu wywołanego
planami przekopu Mierzei Wiślanej, uznając go za ekstremalny przypadek „konfliktu
wizji i sposobu zagospodarowania”, którego skuteczne rozwiązanie leży na płaszczyźnie politycznej, mało – międzynarodowej! Podniesiono również, że jest to tzw.
konflikt zastępczy, świadomie sprowokowany dla zogniskowania dyskusji i odwrócenia uwagi. Grupa „środowiskowa” jako podstawową i praktycznie wyłączną przyczynę konfliktu wskazała niedoskonałe ustawodawstwo, jednak podkreśliła również
rolę rozbieżnych interesów sąsiednich województw.
10
19. 04.2007 III Sesja Warsztatowa:
KIERUNKI ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW PRZESTRZENNYCH (Tabela nr 3)
1. Grupa warsztatowa - środowisko przyrodnicze i kulturowe;
Moderator: Hanka Wojcieszyk,
2. Grupa warsztatowa - konflikty funkcji (...) ”święte prawo własności”;
Moderator: Krzysztof Wojcieszyk
Drugi dzień warsztatów w grupie „środowiskowej” rozpoczął się „pod znakiem” zagrożenia powodziowego. Po prezentacji serii slajdów ilustrujących szkody sztormowe i zimowe
podtopienia nisko położonych terenów nadmorskich, przedstawiona została informacja
na ten temat. Kierująca w tym dniu pracą grupy autorka prezentacji podkreśliła fakt wyjątkowo wysokiego w bieżącym roku spiętrzenia wód jeziora Gardno w wyniku styczniowej cofki wód morskich. Skutkiem było przelanie wód przez koronę wału przeciwpowodziowego i podtopienie rozległych terenów łąkowych m.in. w okolicy miejscowości Rowy i
Dębina w gminie Ustka. Podtopienia objęły po części tyleż spontanicznie, co samowolnie
zagospodarowywane na dotychczasowych terenach rolnych działki rekreacyjne.
Prowadząca przedstawiła następnie ocenę zaawansowania prac nad sporządzeniem
studium zagrożenia powodziowego – obowiązku ustawowego dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej (art. 82 Prawo wodne)



studium wykonano na razie wyłącznie dla obszarów bezpośredniego zagrożenia powodziowego, służących przepuszczaniu wód powodziowych;
nie podjęto jeszcze opracowania obszarów potencjalnego zagrożenia powodzią - jest to
zadanie wynikające z ustawy Prawo wodne, przypisane w 2006 r. dyrektorom Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (na obszarze przybrzeżnym województwa pomorskiego jest zadanie RZGW Gdańsk i RZGW Szczecin);
w posiadaniu Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych znajdują się jedynie archiwalne materiały dotyczące potencjalnego zagrożenia powodziowego, opracowane w latach 70-tych i nie posiadające podstawy formalnej odpowiadającej obowiązującemu obecnie prawu wodnemu.
Na skierowane do przedstawicieli władz gminnych pytanie: czy dysponują materiałami
określającymi zasięg obszarów bezpośredniego zagrożenia powodziowego o prawdopodobieństwie 1% i 10%, padła odpowiedź przecząca. Brak wiedzy o istnieniu tych materiałów należy uznać za niepokojący, ponieważ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej przygotował je dla poszczególnych zlewni rzecznych województwa pomorskiego.
Z uwagi na charakter i nasilenie sytuacji konfliktowych na terenach potencjalnego zagrożenia powodzią prowadząca zalecała ściślejszą współpracę z Wojewódzkim Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych. W dyskusji padł głos, że instytucja ta jest często
zbyt radykalna, jeśli chodzi o prace melioracyjne. Należy konsultować sytuacje konfliktowe w szerszym gronie, w tym z udziałem przyrodników.
Przypomniano również, że ustawa prawo wodne nakazuje traktować cały pas nadbrzeżny, w skład którego wchodzą pas techniczny i ochronny Urzędu Morskiego, jako
obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią odmorską. W związku z prognozowanym
podnoszeniem się poziomu morza w wyniku ocieplania klimatu na powódź narażone są
zwłaszcza tereny położone poniżej rzędnej +2,5 m n.p.m
Grupa „gospodarcza” rozpoczęła pracę od szczegółowego zapoznania się z ilustrującą
kategorię „konflikty wizji i zagospodarowania” sytuacją we wsi Swarzewo, w gminie
Puck, gdzie właścicielka funkcjonującego od lat z powodzeniem gospodarstwa agroturystycznego (uczestnicząca w warsztatach, przedłożyła obszerną informację) nie może
dojść do porozumienia z młodym sąsiadem, który postawił na intensywny rozwój hodowli bydła. W dyskusji uczestniczył z-ca Wójta Gminy, który nie miał łatwego zadania
11
– naciskany przez swą obywatelkę i moderatora przedstawiał przyczyny, dlaczego
gmina nie opracowała dla wsi MPZP, ani też nie określiła strategii jej rozwoju i funkcji
wiodących, co być może nie pomogłoby rozwiązać tego akurat konfliktu, prawdopodobnie jednak ograniczyłoby powstawanie podobnych w przyszłości.
Obecność jednego z właścicieli nieruchomości położonych na Chłapowskim klifie,
wniosła nowe elementy do dyskusji, spowodowała też powrót do tematu, szeroko dyskutowanego w dniu poprzednim.
Po krótkiej przerwie uczestnicy warsztatów przystąpili do dalszych prac, których celem
było sformułowanie narzędzi rozwiązywania konfliktów, przedstawiona została lista 3ch charakterystycznych sytuacji konfliktowych (tabela w załączniku).
Na wstępie zaproponowano kierunki rozwiązywania konfliktów do zastosowania:
 dla rozwiązania konieczna jest zmiana prawa państwowego; (ZPK)
 dla rozwiązania konieczna jest regulacja prawem miejscowym ; (RPL)
 dla rozwiązania konieczne są skuteczne negocjacje; (N)
1. Zdaniem grupy „środowiskowej” kluczowe znaczenie dla rozwiązywania konfliktów
z grupy „presji inwestycyjnej na tereny do tego niewskazane” ma zmiana ustawodawstwa i przepisów wykonawczych. Stanowisko to jest o tyle zaskakujące, że grupa ta, jako podstawową przyczynę powstawania konfliktów jeszcze poprzedniego
dnia wskazywała niedoskonałość i brak przepisów lokalnych. Uzasadnieniem może
być zmiana składu grupy, a także pewne przewartościowanie poglądów, na jakie
wpłynęły dyskusje (również w kuluarach, po zakończeniu pracy). Spośród 26
uczestników, którzy brali udział w jej pracach 18 kwietnia, 10 wskazało jako podstawową przyczynę konfliktów brak lub niedostatek prawa lokalnego. Następnego
dnia taka sama liczba uczestników (te same osoby?) konsekwentnie uznały za
podstawowe narzędzie ich rozwiązywania – prawo lokalne. Jednocześnie aż 16
uczestników wskazało na potrzebę rozwiązywania konfliktów poprzez korektę przepisów narodowych (poprzedniego dnia na ich niedostatki wskazywało tylko 5 osób).
Nikt nie wskazał narzędzia negocjacyjnego! Uznane zostało ono natomiast za niezbędne narzędzie uzupełniające (11 osób).
Dla odmiany w grupie „gospodarczej”, gdzie jeszcze poprzedniego dnia jako podstawową przyczynę konfliktów wskazywano niedostatki ustawodawstwa, teraz jako
niezbędne narzędzie rozwiązywania tych konfliktów najwięcej (blisko połowa)
uczestników wskazała... skuteczne negocjacje! Wynik ten można racjonalnie uzasadnić w sposób następujący: wśród uczestników zarządzania obszarami przybrzeżnymi panuje tak silna niewiara w możliwość przyjęcia dobrych regulacji ustawowych i wykonawczych, że skutecznych i nieodległych w czasie rozwiązań konfliktów można w obecnych uwarunkowaniach szukać jedynie na drodze porozumienia
uczestników! Teza ta, choć niezbyt krzepiąca, wskazuje jednocześnie na silną potrzebę wdrożenia procesu ZZOP, który – wobec niemocy prawodawczej - może
okazać się w obecnych uwarunkowaniach dobrym lekarstwem na kłopoty!
2. Kolejnym obszarem konfliktów, do którego odniosły się obydwie grupy warsztatowe
były „Konflikty wizji i sposobów zagospodarowania”. Obydwie grupy zgodnie wskazały na najlepsze ich zdaniem narzędzie rozwiązywania tego typu konfliktów – regulacje prawem miejscowym, przy czym w grupie „gospodarczej” z jednakową siłą
wskazano na skuteczne negocjacje. Na równi ze sporządzaniem MPZP podkreślono w dyskusji rolę dobrego prawa stanowionego przez Wojewodę. W grupie „gospodarczej” nikt nie wskazał na prawodawstwo państwowe jako skuteczne narzędzie rozwiązywania konfliktów! Zdaje się to potwierdzać tezę sformułowaną przy
omówieniu poprzedniego bloku. Znaczącą rolę w rozwiązywaniu konfliktów członkowie obydwu grup przypisali skutecznym negocjacjom, z tym, że w grupie „środowiskowej” aż 14 głosów przypisało im rolę uzupełniającą.
12
3. Konflikty powstające na tle degradacji dziedzictwa kulturowego omówiono jedynie
w grupie „środowiskowej”. Przeważająca liczba uczestników (14 na 22) opowiedziała się za prawem miejscowym, jako pierwszoplanowym narzędziem ich rozwiązywania. Jako uzupełnienie wskazano potrzebę negocjacji (11 głosów).
PODSUMOWANIE WARSZTATÓW ZZOP:
„KONFLIKTY O PRZESTRZEŃ W OBSZARZE PRZYBRZEZNYM, PRZYCZYNY POWSTAWANIA I KIERUNKI ROZWIĄZYWANIA”
Zamierzeniem warsztatów było jak najszersze rozpoznanie sytuacji konfliktowych w
obszarze nadbrzeżnym Województwa Pomorskiego w gronie instytucjonalnych i komercyjnych uczestników gospodarowania przestrzenią, wzajemne uświadomienie sobie złożoności problemów i umożliwienie konstruktywnej wymiany poglądów w gronie
polityków, urzędników administracji publicznej, urbanistów (m. in Główny Projektant
Planu ZP Województwa), akademików, znawców problematyki środowiska i przestrzeni, członków gremiów opiniodawczych (Przewodnicząca WKUiA) organizacji pozarządowych, wreszcie właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców sektora publicznego i
komercyjnego.
Celem warsztatów było uświadomienie współuczestnikom w procesie gospodarowania
w obszarze przybrzeżnym, że motywy postępowania mogą być różne a racje podzielone i równouprawnione. Prowadzone dyskusje miały kształtować model otwarcia na innych uczestników, nieraz antagonistów konfliktów, formułowania argumentów i ich
obrony, a także przyjmowania kompromisu.
Efektem warsztatów miało być usystematyzowanie przyjętych na wstępie generalnych
przyczyn konfliktów, wyłonienie najczęściej występujących i marginalnych, zgodnie
wskazywanych przez większość uczestników i takich, co do których funkcjonują różne
opinie i trudno uzyskuje się zgodność.
A także aktualizacja, rozszerzenie i uporządkowanie wiedzy uczestników na temat narzędzi rozwiązywania konfliktów i ich adekwatnego stosowania, wstępne ustalenie lokalizacji programów pilotażowych, gdzie konflikty przestrzenne będą rozwiązywane
przy pomocy narzędzi ZZOP.
Przeprowadzenie warsztatów miało wskazać na te zapisy polskiego prawa, które w
największym stopniu przyczyniają się do powstawania konfliktów i do których w dalszym toku prac nad „Strategią...” należy sformułować propozycje zmian i korekt.
Bardzo liczne uczestnictwo w warsztatach spowodowało, że nie wszystkie założone
cele szczegółowe mogły być w jednakowym stopniu osiągnięte. Przebieg zajęć potwierdził jednak słuszność większości zamierzeń.
Bezdyskusyjnym dorobkiem warsztatów jest – uzyskana w wyniku dyskusji i wspólnych
ocen świadomość, że:
U podstaw większości konfliktów leży niedoskonałość przepisów ustaw i rozporządzeń, jednak w ich rozwiązywaniu nie sposób przecenić roli skutecznych negocjacji i dobrze przygotowanych rozwiązań lokalnych.
Warsztaty potwierdziły niezbędną potrzebę pilnego przygotowania i wdrożenia mechanizmów ZZOP, tak dla zwiększania wiedzy o uwarunkowaniach gospodarowania w
strefie przybrzeżnej, jak też dla skutecznego zapobiegania powstawaniu konfliktów o
przestrzeń i wspomagania rozwiązywania istniejących.
13
Tabela 1: Społeczna inwentaryzacja konfliktów – I sesja warsztatowa
Lp
1.
Lokalizacja
powiat
Gmina,
miejscowość
pucki
Hel
2.
Hel
3.
Jastarnia –
Jastarnia
4.
5.
6.
7.
Jastarnia
Władysławowo – Chałupy
Władysławowo – Chałupy
Władysławowo –
Chłapowo,
dz. nr 137 i
138, Jastrzębia Góra ul.
Żeromskiego
Skrócony opis konfliktu
Sprzedaż terenów powojskowych na Cyplu Helskim – konflikt potencjalny: ewentualna zabudowa turystyczna czy zachowanie tego obszaru, jako użytek ekologiczny lub rezerwat udostępniony dla turystów
w określony sposób. W szerszym aspekcie: konflikt pomiędzy celami i wizją przekształceń Helu reprezentowaną przez Stację UG i Oceanarium wraz z Towarzystwem Miłośników Helu a deweloperami i
właścicielami gruntów
Planowana budowa morświnarium przez Stację Naukową Uniwersytetu Gdańskiego powoduje obawy
rybaków i narastanie konfliktu z tym związanego;
Nowi nabywcy prawa użytkowania wieczystego gruntów Skarbu Państwa, położonych w granicach portu
morskiego dążą do uzyskania maksymalnych korzyści w drodze zabudowy tych gruntów apartamentowcami. Jest to niezgodne z perspektywiczną polityką miasta, które chciałoby zagospodarować je w przyszłości jako atrakcyjną przestrzeń publiczną o wysokich walorach użytkowych;
Właściciele nieruchomości położonych w enklawach leśnych i na gruntach wrażliwych przyrodniczo dążą do maksymalizacji powierzchni i intensywności zabudowy działek, kosztem przekroczenia ich biologicznej odporności;
Działania podejmowane dla zabezpieczenia, utrwalenia a miejscami nawet przesunięcia linii brzegowej
Półwyspu Helskiego w kierunku Zatoki Puckiej, podejmowane przez dzierżawców terenów przy aprobacie Urzędu Morskiego w Gdyni, budzą sprzeciw przyrodników, a także Nadmorskiego Parku Krajobrazowego. Likwidacja trzcinowisk, nasypywanie sztucznych plaż, zabudowa na terenach zalewowych, budowa pomostów etc. zagraża ekosystemowi. Ograniczane są miejsca rozrodu, odpoczynku, żerowania
organizmów;
Gmina wydała decyzje o warunkach realizacji trwałej kubaturowej zabudowy komercyjnej w pasie technicznym Urzędu Morskiego, Wojewoda w ślad za tym wydał decyzje o pozwoleniu na budowę obiektów;
Rozporządzeniem 55/06 z dn. 15 maja 2006 w sprawie NPK Wojewoda Pomorski wykluczył możliwość
zabudowy brzegu klifowego w Chłapowie w odległości do 200 m od krawędzi klifu. Niektóre uznane autorytety naukowe (prof. Subotowicz?) twierdzą, że bezpieczną i wystarczającą odległością jest 100 m;
Istnieją wątpliwości, co do sposobu pomiaru odległości 200 m (od linii brzegowej, czy krawędzi klifu?).
Pas techniczny Urzędu Morskiego ma w tym miejscu szerokość zaledwie 50 m. Właściciele nieruchomości, którzy pragną wykorzystywać je dla celów gospodarczych, prowadząc jednocześnie działania
ochronne (np. nasadzenia) wyrażają sprzeciw wobec stanowiska ekologów, którzy domagają się respektowania naturalnych procesów osuwiskowych. W 2004 roku wydano decyzję o warunkach zabudowy na
pensjonat w Chłapowie w pasie 200 m od krawędzi brzegu klifowego. Decyzja ta jest sprzeczna ze sporządzonym projektem MPZP i aktualnym Rozporządzeniem Wojewody. Jej realizacja wzbudza kontro-
Zgłoszenia,
liczba
EKO 2,
GOS
EKO, GOS
GOS
GOS
EKO 2,
GOS 2
EKO 2,
GOS 2
EKO 2,
GOS 4
14
8.
9.
10.
Władysławowo – Rozewie
Miasto Puck
Miasto Puck
11.
Miasto Puck
12.
Gmina Puck
13.
Gmina Puck
Swarzewo,
działka 94/7 i
94/8
14.
Gmina Puck
15.
Kosakowo –
Mechelinki
Kosakowo Rewa
Krokowa –
Żarnowiec
16.
17.
wersje i sprzeciw sąsiadów, którzy na swoich nieruchomościach dziś już nic zbudować nie mogą...
Sprzedaż terenów powojskowych bez uprzedniego sporządzenia inwentaryzacji przyrodniczych, opracowań ekofizjograficznych i planów zagospodarowania przestrzennego grozi presją nowych właścicieli
na wykorzystanie gospodarcze tych terenów bez poszanowania dla wartości środowiska;
Miasto przystąpiło do sporządzenia mpzp, którego projekt w sposób znaczący ograniczał możliwości zainwestowania w strefie przybrzeżnej (ograniczenia m. in. maksymalnej dopuszczalnej powierzchni zabudowy wynikały z wniosków Wojewody). Właściciele zagrozili roszczeniami o milionowe odszkodowania –
opinia prawna potwierdziła ich roszczenia. (czyja?). Miasto, w obawie przed poniesieniem kosztów, poniechało dalszych prac nad planem. W efekcie – przed właścicielami nieruchomości otwarta została
możliwość uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy, gdzie na tych terenach może powstać zabudowa o wysokiej intensywności.
W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przewidziano lokalizację ścieżki rowerowej
blisko brzegu morskiego. W procesie udzielenia pozwolenia na budowę organy uzgadniające projekt
budowlany (Wojewoda, NPK) nakazały odsunąć przebieg od brzegu;
Prowadzenie uciążliwej, nie związanej z perspektywicznym rozwojem działalności w granicach portu
morskiego i jego sąsiedztwie (zakład gospodarki komunalnej);
Przedłożony projekt MPZP dla miejscowości położonych w Puszczy Darżlubskiej nie uzyskał uzgodnienia Wojewody i Sanepidu z uwagi na tymczasowe rozwiązanie, przewidujące do czasu realizacji kanalizacji sanitarnej budowę zbiorników bezodpływowych. W tej sytuacji właściciele nieruchomości występują
o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, które otrzymują bez przeszkód i teren zabudowuje się tyle,
że bez planu.
Atrakcyjnie położona wieś nad brzegiem Zatoki rozwija się wielofunkcyjnie, jednak nie sporządzono dla
niej MPZP. Właściciele jednego z gospodarstw na 1,84 ha od lat z dobrym skutkiem prowadzą gospodarstwo agroturystyczne dla 20 letników - dla podniesienia standardu wystąpili o decyzję o warunkach
zabudowy, którą otrzymali, bo przecież należy na wsi wspierać rozwój miejsc pracy poza rolnictwem! Z
kolei ich sąsiedzi „przez płot” postanowili rozwinąć intensywną hodowlę trzody i bydła: wystąpili o stosowne decyzje na zabudowę obory 560 m 2, płyty do składowania obornika, zbiorników na gnojowicę,
wybiegów - które także otrzymali. Bo czyż można na wsi zabronić rolnikowi rozwijać gospodarstwo?
Dlaczego dziś i jedni i drudzy nie są zadowoleni, mają pretensje do siebie wzajemnie, a przede wszystkim do władz gminy?
Funkcjonowanie składowiska odpadów w sąsiedztwie terenów o wysokiej wartości krajobrazowej, wykorzystywanych turystycznie, przy trasie kolei Reda – Hel, powoduje zaśmiecanie okolicy i emisję odorów;
Niedostateczna długość kolektora odprowadzającego do wód przybrzeżnych oczyszczone ścieki z
oczyszczalni Dębogórze; Skutek – zakaz kąpieli;
Sezonowe zalewanie strefy przybrzeżnej;
Planowana budowa dużej elektrociepłowni węglowej w sąsiedztwie Jeziora Żarnowieckiego;
EKO
GOS 2
GOS
GOS
GOS
GOS
GOS
EKO
EKO
EKO
15
18.
Krokowa Karwieńskie
Błota
19.
Obszar Nadmorskiego Parku
Krajobrazowego
20.
Obszar Nadmorskiego Parku
Krajobrazowego
21.
Wody Zatoki Puckiej
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Gdańsk
grodzki
Granica
Gdańska i
Sopotu, os.
Żabianka
Gdańsk
grodzki
nowodworski
Mierzeja
Wiślana
Mierzeja
Wiślana
Mierzeja
Wiślana
Sztutowo –
Kąty Rybackie
Stegna –
Stegna,
Jantar
Presja zabudowy na obszary o wysokim poziomie wód gruntowych, zalewane, cenne przyrodniczo i kulturowo (Karwieńskie Błota)
Gospodarowanie przestrzenią w oparciu o ułomne i niedoskonałe miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego lub w ogóle bez planów – na podstawie „analiz urbanistycznych” do decyzji administracyjnych stwarza pole do nieprzewidzianych i nieoczekiwanych rozwiązań;
Brak właściwych uregulowań w ustawie o wieloletnim programie ochrony brzegu morskiego dotyczących
zalecanych metod i terminów realizacji zabiegów ochronnych, wynikających z ZZOP (system nie istnieje); Brak wskazania jednoznacznego pierwszeństwa ochrony przyrody lub ochrony brzegów morskich,
skutkuje kompetencyjnymi konfliktami instytucji: Urzędu Morskiego i NPK;
Rozwój portów i nasilający się ruch jednostek pływających skutkuje wzrostem zanieczyszczenia wody i
powietrza atmosferycznego – brak polityki w tym zakresie. Jaki los czeka unikatowe obiekty na zatoce;
tzw. „torpedownie”?
Mieszkańcy osiedli położonych w sąsiedztwie planowanej budowy hali widowiskowo-sportowej protestują przeciwko rozbudowie infrastruktury komunikacyjnej – Drogi Zielonej - i niezbędnych dojazdów, co –
jak przypuszczają - pozbawi ich miejsce zamieszkania kameralności i spokoju. Powołali już Komitet Protestacyjny;
Teren ogródków działkowych położony w atrakcyjnej części miasta, otoczony przez funkcje miejskie.
Działkowcy protestują przeciwko zapisanej w projekcie planu miejscowego docelowej zmianie przeznaczenia.
Planowany przekop Mierzei Wiślanej będzie mieć znaczący wpływ na ekosystemy:
- Mierzei Wiślanej, zakłócając liniowy układ brzegu i powodując w konsekwencji jego dynamizację;
- Zalewu Wiślanego, poprzez wytworzenie i stałe utrzymywanie torów wodnych, co spowoduje zmiany
składu fizykochemicznego wód oraz migracje gatunków. Brak rzetelnej wiedzy o problemie i właściwej
polityki informacyjnej; Obecna niezgodność stanowisk pomiędzy miastem Krynica Morska a pozostałymi
gminami nadzalewowymi jest to konflikt specyficzny w obszarze przybrzeżnym: jego przyczyną nie są
wadliwie skonstruowane przepisy, lecz różne wizje rozwojowe samorządów;
Silna presja inwestycyjna skutkująca m. in. dewaloryzacją zasobów kulturowych i przyrodniczych Parku
Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” wraz z otuliną; Szczególnie niebezpieczna na terenach zalewowych, co skutkuje niszczeniem cennych siedlisk i miejsc gniazdowania ptaków w obszarze Natura 2000;
Nielegalne pozyskiwanie bursztynu metodą hydrauliczną;
Przewidziana w projekcie MPZP budowa wału przeciwsztormowego stwarza konflikt z zasobami środowiska oraz własnością prywatną – nie uwzględnia granic własności;
Na szerokich, piaszczystych plażach Mierzei pojawia się w sezonie kilkadziesiąt tysięcy wypoczywających. Brak jest niezbędnej infrastruktury dla ich obsługi, brak infrastruktury turystycznej w przyległych,
wykorzystywanych do spacerów, lasach. Gmina nie może podejmować działań, z uwagi na to, że zarząd
GOS
EKO
EKO 2
EKO
GOS
GOS
EKO 3,
GOS 1
EKO 2
EKO
GOS 2
GOS
16
29.
wejherowski
30.
31.
Lęborski
Choczewo Lisewo
Dolina
rzeki Redy
Łeba
32.
Łeba
33.
Jez. Łebsko
34.
35.
Lęborski,
słupski
Lęborski,
słupski
Otoczenie
SPN
Otoczenie
SPN
36.
Słupski
Gmina Ustka
- Dębina
terenami sprawują Urząd Morski, Lasy Państwowe. Brak Planu Ochrony dla terenów Parku Krajobrazowego, brak uzgodnień – zgody, co do opracowania MPZP. W efekcie powstaje prowizoryczna i chaotyczna zabudowa usługowa;
Lokalizacja farm wiatrowych zarzewiem konfliktów z mieszkańcami, na podłożu ograniczenia możliwości
rozwoju turystycznego;
Gmina zbyła na rzecz prywatnego inwestora tereny w dolinie rzeki Redy, zaliczane przez RZGW do kategorii terenów zalewowych. Dla terenu nie uchwalono planu miejscowego. Gmina, przy protestach okolicznych mieszkańców, wydała decyzje o warunkach zabudowy, a obecnie oczekuje, że starostwo powiatowe rozwiąże spór, odmawiając pozwolenia na budowę;
Degradacja substancji historycznej zabudowy rybackiej skutkuje presją na jej rozbiórkę lub „modernizację” pozbawiając miejscowość unikatowego charakteru;
Osoby uprawiające sporty ekstremalne coraz częściej realizują swoje potrzeby na terenie plaży i zalesionych wydm. Niezadowoleni plażowicze, ekolodzy i spacerowicze wnoszą protesty i skargi do lokalnych władz. Plażowicze czasem protestują także przeciwko infrastrukturze plażowej (punkty gastronomiczne, urządzenia zabawowe, estrady itp.) szczególnie, gdy są to budowle stałe np. taras przy hotelu
Neptun. Protestują, bo pomniejsza się powierzchnia plaż. Także sezonowe wykorzystanie plaż do celów
promocyjnych, handlowych, usługowych itp. jest źródłem konfliktów z ich przeznaczeniem rekreacyjnym;
Na jez. Łebsko od dłuższego czasu istnieje konflikt pomiędzy rybakami a ekologami, głównie ze środowiska wędkarzy. Ekolodzy oskarżają rybaków o przegradzanie jeziora sieciami, co uniemożliwia migrację ryb do miejsc tarliskowych na rz. Łebie i jej dopływach. Rybacy zaprzeczają i głoszą, że wędkarze
często bez kontroli odławiają zbyt dużo ryb. Jednocześnie na tym obszarze istnieje konflikt między administratorem jeziora a kajakarzami, którzy mają zakaz przypływania przez jezioro.
Melioracje prowadzone na terenach chronionych i w otulinach powodują nadmierne odprowadzenie wody i mają niekorzystny wpływ na środowisko;
EKO
GOS
EKO
GOS, EKO
GOS
EKO
Ograniczenia w rozwoju miejscowości, w tym szczególnie infrastruktury turystycznej (Rowy, Łeba);
EKO 2
Grunty rolne – łąki - nabyte od Agencji Własności Rolnej zostały przez nowych właścicieli podzielone na
niewielkie działki i sprzedane inwestorom jako letniskowe. Na teren brak MPZP, gmina nie wydaje warunków zabudowy, ponieważ w obowiązującym Studium teren wskazano jako zalewowy. Brak w RZGW
Gdańsk „Studium zagrożenia powodzią” w części dotyczącej obszarów potencjalnego zagrożenia powodzią dla przedmiotowego obszaru, co mogłoby stanowić argument w sporządzanym planie miejscowym. Lawinowo powstaje chaotyczna, dzika, substandardowa zabudowa;
Skuteczna presja budownictwa rekreacyjnego na terenach okresowo zalewanych, skutkująca zmianą
kwalifikacji rolnych gruntów torfowych na budowlane wywołuje potrzebę modernizacji urządzeń ochrony
przeciwpowodziowej (stacji pomp, wałów ochronnych) przystosowanych do ochrony terenów rolnych
(możliwość krótkotrwałego pozostawania pod wodą) a nie budowlanych! Nie zawsze jest to możliwe
(wały budowano na gruntach torfowych) a nawet, jeżeli możliwe, to wielce kosztowne, przy czym w
każdym przypadku powoduje znaczące niekorzystne zmiany stosunków wodnych.
Wiosną roku 2007 wskutek dużej „cofki’ wód morskich do jeziora Gardno, część terenów, dla których
EKO 2,
GOS 2
17
37.
Gmina Ustka
– Modła,
Modlinek,
Lędowo
38.
Obszary przybrzeżne
39.
Obszary przybrzeżne
40.
Obszary przybrzeżne
41.
Wody przybrzeżne
42.
Rzeki przymorskie
43.
Rzeki przymorskie
44.
45.
Rzeki przymorskie,
jeziora przymorskie
Lasy w obszarze przybrzeżnym (i nie tylko)
46.
Strefy nadbrzeżne miast, potencjalne waterfronty
47.
Tereny w granicach
portów morskich
uchwalono MPZP i rozpoczęto inwestowanie, została zalana;
Właściciele gruntów rolnych usiłują dokonać zmiany użytkowania gruntów rolnych na grunty budowlane.
Na omawianym terenie brak jest MPZP. Z informacji RZGW w Szczecinie omawiane tereny są obszarem polderu jeziora Modła. Brak jest ustawowo wymaganego opracowania studium zagrożenia powodzią dla przedmiotowego obszaru;
Brak poszanowania dla konwencji i umów międzynarodowych dotyczących ochrony terenów podmokłych, działania zmierzające do obniżania poziomów wód gruntowych;
Brak promocji dla zagospodarowania turystycznego w formach architektonicznych zgodnych z krajobrazem Bałtyku. Realizacja modeli przenoszonych znad Morza Śródziemnego lub przypadkowa;
Presja na zainwestowanie położonych w pasie technicznym Urzędu Morskiego wydm nadmorskich
prawnie chronionych, wywierana przez inwestorów prywatnych i publicznych, występują przykłady dopuszczeń takiej zabudowy (Sopot, Gdańsk-Brzeźno, Sztutowo, Krynica Morska, Chałupy, Ustka, Rowy)
a także samowoli;
Próby lokalizacji farm wiatrowych na wodach przybrzeżnych bez konsultacji z sąsiadującymi samorządami i wbrew opiniom organów ochrony środowiska;
Przegradzanie rzek stopniami wodnymi uniemożliwia migrację ryb dwuśrodowiskowych (Łupawa, Reda);
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych realizując ustawowy obowiązek utrzymania koryt rzecznych w
należytym stanie (art. 26 Ustawy Prawo Wodne), napotyka na utrudnienia ze strony Polskiego Związku
Wędkarskiego, Słowińskiego PN, czy organizacji ekologicznych – wg zasady, że każde zwalone drzewo
w rzece to dodatkowe atrakcje np. dla ryb;
Zły stan jakościowy, sanitarny i ekologiczny wód rzek i jezior przybrzeżnych niekorzystnie wpływa na jakość kąpielisk i stan obszarów chronionych (jeziora Łebsko, Gardno, rzeki Łeba, Łupawa,
Rozwój turystyki powoduje wzrost zaśmiecania lasów – Lasy Państwowe oczekują współpracy w zakresie ich sprzątania oraz dostosowywania do funkcji turystycznej, co niekoniecznie ma miejsce;
Wymóg wpisywania do MPZP minimalnej wysokości zabezpieczeń przeciwpowodziowych – w konflikcie
z jakością przestrzeni publicznej frontu wodnego. Brak rozeznania na temat formy architektonicznourbanistycznej takich zabezpieczeń (lokalizacje: port jachtowy w Krynicy Morskiej, tereny postoczniowe
w Gdańsku – planowane Młode Miasto;
Lokalizowanie obiektów o funkcji pensjonatowo-hotelowej w sąsiedztwie terenów, na których znajdują
się warsztaty remontowe, wykonujące prace na potrzeby kutrów rybackich;
GOS
EKO
GOS
EKO 2,
GOS 3
EKO 2
EKO 2
GOS
EKO
GOS
GOS
GOS
synteza i redakcja zapisów konfliktów; Krzysztof Wojcieszyk
18
Tabela 2: Społeczna ocena przyczyn konfliktów – II sesja warsztatowa
Przyczyny powstania konfliktu
Lp
Zgeneralizowany opis sytuacji
konfliktowej
1.
2.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Parcie inwestycyjne na klif NPK
Zagospodarowanie budowlane
obszarów podtapianych łąk
Podstawowe
(pierwszorzędne)
EKO
GOS
3.
PK – 5
PL – 13
ES –7
NEP - 1
PK – 6
PL – 10
ES –2
NEP - 2
Ochrona wartości kulturowych – PK – 0
przebudowa tkanki miejskiej w PL – 4
Łebie
ES –8
SK – 0
Konflikt wizji i sposobów zago- PK – 1
spodarowania
PL – 6
ES –6
SK – 2
NEP - 2
Zjawisko samowoli budowlanej w PK – 1
pasie nadbrzeżnym
PL – 4
ES –3
NEP - 11
Przekop Mierzei Wiślanej
PK – 7
PL – 0
ES –3
SK – 2
NEP - 1
Dodatkowe
(drugorzędne)
EKO
GOS
5.
6.
4.
PK – 15
PL – 3
ES – 2
SK – 0
PK – 2
PL – 2
ES – 6
SK – 0
PK – 3
PL – 0
ES –7
SK – 0
NEP - 2
PK – 5
PL – 4
ES –1
SK – 0
PK – 0
PL – 3
ES –1
SK – 0
NEP - 1
PK – 0
PL – 0
ES – 4
SK – 0
PK – 0
PL – 1
ES – 0
SK – 1
PK – 0
PL – 0
ES – 0
SK – 1
PK – 18
PL – 10
ES – 3
SK – 1
PK – 5
PL – 1
ES – 18
SK – 0
PK – 8
PL – 4
ES – 8
SK – 1
PK – 1
PL – 6
ES – 8
SK – 9
Towarzyszące
(jeżeli występują)
EKO
GOS
7.
ES – 1
NEP - 2
NEP - 1
8.
PK – 3
PL – 0
ES – 7
SK – 7
PK – 9
PL – 6
ES –4
SK – 4
PK – 0
PL – 9
ES – 0
SK – 8
PK – 2
PL – 11
ES – 5
SK – 2
PK – 1
PL – 1
ES – 1
SK – 1
PK – 0
PL – 7
ES – 6
SK – 2
PK – 0
PL – 1
ES – 1
SK – 3
PK – 0
PL – 0
ES – 1
SK – 0
NEP - 1
SK – 1
19
Tabela 3: Społeczna ocena metod rozwiązywania konfliktów – III sesja warsztatowa
Lp
1.
Zgeneralizowany opis sytuacji konfliktowej
Główna przyczyna powstania
konfliktu
2.
3.
1.
Presja inwestycyjna na tereny niewskazane dla inwestowania
2.
Ochrona wartości kulturowych – zabytkowej tkanki
miejskiej
3.
Konflikt wizji i sposobów zagospodarowania
Sposoby rozwiązania
NIEZBĘDNE
EKO
GOS
4.
ZPK - 16
RPL - 10
N-0
ZPK - 8
RPL - 14
N-0
ZPK - 5
RPL - 14
N-3
5.
ZPK - 7
RPL - 3
N-9
ZPK - 0
RPL - 7
N-7
UZUPEŁNIAJĄCE
EKO
GOS
6.
ZPK - 2
RPL - 5
N - 11
ZPK - 1
RPL - 3
N - 11
ZPK - 1
RPL - 2
N - 14
7.
ZPK - 3
RPL - 7
N-1
ZPK - 0
RPL - 1
N-1
20