Krajowa Reprezentacja Doktorantów

Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Warszawa, 14 października 2014 r.
Opinia
Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowej Reprezentacji Doktorantów
w przedmiocie:
- źródeł finansowania podstawowego stypendium doktoranckiego.
Stan faktyczny:
Pytający zwrócił się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie o źródła finansowania
podstawowego stypendium doktoranckiego. Zadane pytanie wiązało się bezpośrednio ze znacznym
ograniczeniem przez Uczelnię, na której Pytający jest doktorantem, liczby doktorantów, którym w
roku akademickim 2013/2014 przyznane zostały stypendia doktoranckie w porównaniu z rokiem
poprzedzającym.
Opinia:
Udzielając odpowiedzi na zadane pytanie należy jedynie zaznaczyć, że przyznanie stypendium
doktoranckiego zgodnie z brzmieniem art. 200 ust. 1 Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o
szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005, nr 164, poz. 1365) jest fakultatywne. Powyższe oznacza, że nie
każdy doktorant, będący doktorantem stacjonarnym danej uczelni, takie stypendium otrzyma.
Przechodząc do odpowiedzi na właściwe pytanie wskazać należy wskazać na podstawowy akt
prawny, który reguluje kwestie związane z finansowaniem stypendiów doktoranckich. Jest to:
- ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005, nr 164, poz. 1365) – dalej
Ustawa.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Zgodnie z art. 200 ust. 5 Ustawy stypendia doktoranckie, w uczelni publicznej finansowane są w
szczególności w ramach środków, o których mowa w art. 98 ust. 1 Ustawy. Zwrot „w szczególności”
oznacza, że źródłem finansowania stypendiów doktoranckich mogą być także inne, niewskazane
bezpośrednio w art. 98 ust. 1 środki. Wskazany art. 98 ust. 1 zawiera otwarty (przykładowy) katalog
środków, które uznawane są za przychody uczelni i z których finansowane są stypendia doktoranckie.
Do przychodów takich (a tym samym do źródeł finansowania stypendiów doktoranckich) zalicza się w
szczególności:
- dotacje z budżetu państwa (m.in. na kształcenie uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich)
- uzyskane z budżetu państwa środki na naukę;
- odpłatności za świadczone usługi edukacyjne (np. za kształcenie na studiach niestacjonarnych);
- opłaty związane z przyjęciem na studia;
- jednorazowe opłaty związane z wydaniem dyplomu, świadectwa czy innego związanego z tokiem
studiów dokumentu;
- przychody z działalności gospodarczej.
Źródłem finansowania stypendiów doktoranckich są zatem w szczególności przychody uczelni. Każdy
wydział dysponuje określoną, oddaną mu do zarządzania pulą środków. Wysokość środków
finansowych, które zostaną przeznaczone na wypłatę stypendiów doktoranckich na danym wydziale
jest ustalana w drodze uchwały rady danego wydziału, przeważanie w ramach planów finansowych.
Ustalenia takie mają bezpośredni wpływ na ilość przyznanych przez wydział stypendiów
doktoranckich. Nie bez znaczenia jest też okoliczność, że przyznawane stypendium, zgodnie z art. 200
ust. 2 Ustawy nie może być niższe niż 60% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego asystenta,
które jest ustalane w przepisach o wynagradzaniu nauczycieli akademickich. Powyższe rzutuje na
możliwość swobodnego dysponowania przez uczelnie (wydziały) środkami na stypendia doktoranckie
– wydziały nie mają zatem możliwości przyznania stypendium w niższej niż wskazana w ustawie
wysokości, ale za to większej liczbie osób. Podsumowując, o realnej liczbie przyznanych stypendiów
doktoranckich będzie decydowała ilość środków przeznaczonych na ten cel przez wydział.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Odpowiadając na zadane pytanie należy wskazać, że stypendia doktoranckie są finansowane ze
środków pozostających w dyspozycji uczelni (wydziału), które zostały przeznaczone na ten cel. Brak
jest przy tym odgórnych wymogów nakazujących uczelniom przyznawanie określonej liczby
stypendiów doktoranckich. Na środki te składają się przede wszystkim dochody uczelni, w tym
dotacje budżetowe, czy przychody własne uczelni.
Zespół Prawny Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowej Reprezentacji Doktorantów
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]