przedmiotowy system oceniania historia klasy i
Transkrypt
przedmiotowy system oceniania historia klasy i
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA KLASY I- III GIMNAZJUM Wstęp Drodzy Uczniowie! Z ocenianiem nieodmiennie, jak szkoła stara, wiążą się kontrowersje, napięcia i emocje. Emocje pozytywne- związane z osiągnięciem stanu samozadowolenia, satysfakcji z osiągniętego wyniku, z potwierdzenia słuszności podjętych działań i wybranych sposobów uczenia się. Emocje negatywne również, ponieważ niezwykle łatwo o konflikt oceny szkolnej z wyostrzonym poczuciem własnej wartości ucznia, z wrażliwością młodego człowieka na sprawiedliwość. Często, w okresach klasyfikowania zwłaszcza, my oceniający, słyszymy: „... bo pan jest niesprawiedliwy"; „Zrobiłem dużo więcej niż „x", a tak jak on mam tylko czwórkę"; „Tak bardzo się starałem, a pani tego nie wzięła pod uwagę". Te typowe, ale przecież nie stereotypowe, sądy oceniające można byłoby mnożyć. Decyzja nauczyciela ustalająca ocenę nie zamyka tak naprawdę procesu oceniania. Ono trwa nadal. Po pierwsze, nauczyciel podejmuje i przeżywa (czasem intensywnie), refleksję nad wystawionymi ocenami: "Czy nikogo nie skrzywdziłem?"; „Czy rzeczywiście „x" umie tyle samo co „y"?"; „Czy oceniając „x", uwzględniłem wszystkie jego dokonania?" Po drugie oceniają sami uczniowie: „Nauczyciel „x" to „żyleta", na piątkę nie ma szans"; „Spoko, napisze się referat i jakoś będzie"; „Ostry, ale w sumie sprawiedliwy"; „Nie będę już uczył się tego przedmiotu, i tak będę niedoceniony". Przedmiotowy system oceniania, który oddajemy w Wasze ręce, będący wynikiem naszych kilkunastoletnich doświadczeń pedagogicznych, od takich pytań i dylematów procesu oceniania nie uwolni. Nie ma na to szans. Realne natomiast jest to, że dokument ten przybliży sytuację, w której ocenianie będzie autentycznym dialogiem ucznia poszukującego dróg i sposobów własnego rozwoju z nauczycielem rozwój ten wspierającym. Owszemdialogiem ograniczonym, bo ostateczna decyzja należy do nauczyciela- inaczej być nie może. Ale także dialogiem, w którym Wy- uczniowie posiadacie świadomość celów oceniania, jego zasad i sposobów, norm wymagań na poszczególne oceny. Sądzimy, że ta świadomość uwolni ocenianie chociaż od części niepotrzebnych stresów i napięć, przyczyni się do tego, że potraktujecie ocenę szkolną, jako niezbędny element nauczania- uczenia się w ciągu całego roku szkolnego, a nie tylko w okresach klasyfikacji. Wewnątrzszkolny system oceniania, na którym dokument ten jest oparty, wymienia pięć podstawowych celów oceniania: „1) Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć [...] oraz o postępach w tym zakresie; 2) Udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; 3) Motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce [...]; 4) Dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce, [,..] oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia; 5) Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno- wychowawczej". Taki zapis pozwala na wyciągnięcie dość oczywistych wniosków: • Ocena szkolna, zarówno cząstkowa, jak i klasyfikacyjna, nie jest celem samym w sobie. Jest narzędziem, ma Wam służyć pomocą na drodze realizacji wyżej wymienionych celów; • Tylko obiektywna ocena (rozumiana jako adekwatne odbicie poziomu wiedzy i umiejętności ucznia) taką pomocą może Wam służyć; • Nie można oceniania ograniczyć do ustalania i wystawiania stopni według obowiązującej skali. Ocenianie to także m. in.: recenzja pracy pisemnej, uzasadnienie oceny ze sprawdzianu, rozmowa ucznia z nauczycielem o jego sukcesach, porażkach, możliwościach. Przedmiotowy system oceniania, który Wam przekazujemy, jest z pewnością narzędziem niedoskonałym. Trzeba go zetknąć z praktyką, wysłuchać opinii o nimWaszych i Waszych rodziców. Prosimy zatem o takie opinie i oceny, propozycje zmian i nowych rozwiązań. Na początku każdego roku szkolnego będziemy te głosy rozważać i ewentualnie uwzględniać. Za wszelkie odpowiedzialne zainteresowanie doskonaleniem procesu oceniania w Naszej szkole serdecznie dziękujemy. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA KLASY I - III GIMNAZJUM Część 1: Zasady i sposoby oceniania 1. 2. 3. 4. Ocenianiu podlegają wiedza i umiejętności historyczne wyszczególnione w części drugiej przedmiotowego systemu oceniania: Normy wymagań na ocenę szkolną. Ocenianie spełnia funkcje wyszczególnione i omówione we wstępie do niniejszego dokumentu. Uczniowie otrzymują oceny bieżące (cząstkowe) oraz oceny śródroczną i końcoworoczną według zasad opisanych w „Wewnątrzszkolnym systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów". Uczniowie otrzymują oceny bieżące z historii w pięciu obszarach działań edukacyjnych: a. sprawdzanie okresowe; b. sprawdzanie bieżące; c. praca na zajęciach; d. praca domowa; e. prace inne. Obszary te są oznaczone następująco w dzienniku lekcyjnym : Nr kol. Spr.okr. Ocenianie bieżące Spr. Pr. na zaj. bież. Pr. dom. Pr. inne Ocena śródroczna i *• 5. Oceny w obszarze: sprawdzanie okresowe otrzymuje uczeń ze sprawdzianów pisemnych. Oceny z tych sprawdzianów wpisuje się do dziennika lekcyjnego kolorem czerwonym. 6. Sprawdziany pisemne, o których mowa w pkt. 5 obejmują zakres tematyczny większy niż dwie jednostki lekcyjne. 7. W ciągu semestru uczeń otrzymuje 2 - 3 oceny ze sprawdzianów okresowych. 8. Szczególnym rodzajem sprawdzianu okresowego jest sprawdzian rozumienia i analizy tekstu historycznego. W każdym semestrze powinien być przeprowadzony jeden taki sprawdzian. 9. Sprawdzanie bieżące obejmuje dwa rodzaje działań edukacyjnych uczniów: odpowiedzi ustne; sprawdziany pisemne. 10. Odpowiedzi ustne, o których mowa w pkt. 9 obejmują zakres trzech ostatnich jednostek lekcyjnych; sprawdziany pisemne natomiast zakres dwóch ostatnich jednostek lekcyjnych. 11. Sprawdzian pisemny, o którym mowa w pkt. 9 - 10 nie może trwać dłużej niż 15 min. 12. O terminie sprawdzianów pisemnych, zarówno okresowych, jak i bieżących, nauczyciel informuje uczniów z minimum tygodniowym wyprzedzeniem. Sprawdzian okresowy poprzedzony jest lekcją utrwalającą lub podaniem głównych zagadnień tematycznych objętych zakresem sprawdzianu. 13. Szczegółowe zasady zapowiadania, przeprowadzania, sprawdzania sprawdzianów pisemnych oraz zasady poprawiania otrzymanych ocen regulują odpowiednie zapisy w „Wewnątrzszkolnym systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów". 14. Ocenianie w obszarze: praca na zajęciach obejmuje oceny za: a)rozwinięte formy wypowiedzi ustne i pisemne mające istotny wpływ na kierunek i przebieg zajęć lekcyjnych; b)aktywność na zajęciach lekcyjnych. 15. Za wypowiedzi, o których mowa w pkt. 13a uczeń otrzymuje bezpośrednio ocenę do dziennika lekcyjnego. 16. Ocenę za aktywność na zajęciach lekcyjnych (pkt.13b) otrzymuje uczeń jako wypadkową ocen za trzy wypowiedzi. Każda z tych wypowiedzi oceniana jest w skali punktowej - od 0 do 3 pkt. 17. Przyjmuje się następującą skalę oceniania aktywności uczniów: 9 - 8 pkt. bardzo dobry, 7 - 6 pkt. dobry, 5- 4pkt. dostateczny, 3 - 2 pkt. dopuszczający. 1 - 0 pkt. niedostateczny. 18. Nauczyciel prowadzi dokumentację oceniania aktywności uczniów. Dokumentacja ta ma charakter jawny. Wzór formularza służącego do dokumentowania aktywności uczniów zawiera załącznik nr 1 19. Ocenianiu w obszarze: praca na zajęciach - aktywność - podlegają następujące formy działań uczniów: wypowiedź ustna, notatka, praca graficzna, przygotowanie pomocy naukowej, współdziałanie w grupie. 20. W obszarze: praca na zajęciach lekcyjnych uczeń otrzymuje minimum 2 oceny w ciągu semestru. 21. Ocenianie w obszarze: praca domowa - obejmuje oceny z: bieżącej kontroli pisemnych prac domowych; okresowej kontroli pisemnych prac domowych. 22. Okresowa kontrola prac domowych obejmuje sprawdzenie i ocenę od 3 do 5 obowiązkowych prac pisemnych, wybranych przez nauczyciela. Uczeń otrzymuje ocenę, która jest wypadkową poszczególnych ocen ze sprawdzonych prac. 23. Okresowa kontrola prac domowych obejmuje wszystkich uczniów w wyznaczonym terminie kontroli. Uczniowie nieobecni z przyczyn usprawiedliwionych składają prace do kontroli w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od daty kontroli. 24. Prace pisemne, o których mowa w pkt 19 powinny być zawarte w zeszytach przedmiotowych. 25. W ciągu semestru uczeń powinien otrzymać w obszarze praca domowa minimum 2 oceny. 26. Użyte w pkt. 4 sformułowanie „prace inne" dotyczy następujących form aktywności uczniów: a) przygotowania pisemnych opracowań wybranych tematów i zagadnień historycznych w formie: referatu, rozprawki, zestawień i opracowań bibliograficznych, recenzji i in.; b) uczestnictwa w projektach edukacyjnych o charakterze historycznym; c) uczestnictwa w konkursach historycznych; d) lektury książek i czasopism historycznych; e) prezentacji tematów i zagadnień historycznych na zajęciach lekcyjnych; f) wzbogacaniu zasobów pomocy naukowych pracowni historycznej, biblioteki, muzeum szkolnego. 27. Wymienione w pkt. 26 formy aktywności uczniów mają charakter nieobowiązkowy. 28. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji dwa razy w ciągu semestru. Nauczyciel odnotowuje fakt zgłoszonego nieprzygotowana na początku lekcji w rubryce „uwagi", w dokumencie, o którym mowa w pkt. 18. Nieprzygotowanie nie zwalnia ucznia z aktywnego uczestnictwa w lekcji. 29. Prawo zgłoszenia nieprzygotowania nie dotyczy zapowiedzianych wcześniej form sprawdzania i kontroli osiągnięć uczniów. 30. Nauczyciel planując określone działania indywidualne lub zespołowe uczniów może opracowywać dokumenty zawierające szczegółowe kryteria oceny tych działań - np. instrukcje, karty pracy, karty oceny i in. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA KLASY I – III GIMNAZJUM Część 2: Normy wymagań na ocenę szkolną „Wewnątrzszkolny system oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów" wprowadza następującą klasyfikację wymagań na poszczególne oceny: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wymagania podstawowe - ocena dostateczna, Wymagania ponadpodstawowe rozszerzające - ocena dobra, Wymagania ponadpodstawowe dopełniające - ocena bardzo dobra, Wymagania ponadpodstawowe wykraczające - ocena celująca, Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca, Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń nie spełniający wymagań koniecznych. Wprowadza jednocześnie ogólne kryteria na poszczególne oceny - poziomy wymagań. Poniższe normy wymagań oparte są na tych ogólnych założeniach wewnątrzszkolnego systemu oceniania. • Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą: • Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych; • Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziom wymagań koniecznych i podstawowych; • Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na poziomach wymagań koniecznych, podstawowych i ponadpodstawowych rozszerzających; • Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował. wiedzę i umiejętności na poziomach wymagań koniecznych, podstawowych, ponadpodstawowych rozszerzających i ponadpodstawowych dopełniających; • Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą oraz spełnił normy wymagań wykraczających. Normy wymagań na ocem dostateczna - wymagania podstawowe. Uczeń zapamiętuje: - ważne dla omawianych procesów1 postacie, fakty2, pojęcia proste3(np. era, danina, dyktator), pojęcia złożone3 (np. demokracja, cywilizacja, system feudalny), daty; podstawowe związki zachodzące między faktami i zjawiskami historycznymi o charakterze przyczynowo - skutkowym5 oraz czasowo - przestrzennym5. Uczeń potrafi: - ustalać następstwo w czasie wydarzeń historycznych - porządkować chronologicznie fakty; - identyfikować znaki ideograficzne z wydarzeniami umieszczonymi na mapie; - wyszukiwać informacje o faktach w mapach historycznych; przenosić informacje kartograficzne z mapy podręcznikowej na mapę w atlasie historycznym; 1 Objaśnienia słów oznaczonych kolejnymi cyframi zawiera „Słowniczek" znajdujący się na s. 11 - przeprowadzić selekcję informacji zawartych w podręczniku; wyodrębnić fakty, przyczyny i skutki wydarzeń; dokonać prostej rekonstrukcji wydarzeń na podstawie treści podręcznika w postaci planu, opisu, streszczenia (ustnie i pisemnie); zredagować notatkę pod kierunkiem nauczyciela w formie planu, wniosku, opisu, przedstawienia graficznego; poprawnie wyrażać swoje myśli w mowie i w piśmie; zastosować do wykonania określonych zadań teksty przewodnie, polecenia i instrukcje przygotowane przez nauczyciela; - podejmować i wykonywać nieskomplikowane role w pracy grupowej (sprecyzowane przez nauczyciela lub lidera grupy). Działania ucznia wymienione w obszarze „potrafi" mogą uczniowi ubiegającemu się o ocenę dostateczną sprawić określone trudności. Istota wymagań podstawowych zakłada możliwość uzyskania pomocy nauczyciela w takich sytuacjach. Uczeń powinien jednak umieć jasno określić problem, tzn. to, co sprawia mu trudności. Uczeń rozumie: - pojęcia proste, proste związki przyczynowo - skutkowe i czasowo - - przestrzenne; znaczenie podstawowych faktów historycznych; rolę wielkich postaci historycznych w dziejach. Normy wymagań na ocenę dobra - wymagania ponadpodstawowe rozszerzające. Uczeń zapamiętuje: - daty faktów objętych programem nauczania, w tym daty początkowe i końcowe faktów złożonych; Uczeń potrafi: postacie historyczne pierwszo i drugoplanowe; pojęcia złożone objęte programem nauczania; związki genetyczne5 między wydarzeniami i zjawiskami historycznymi; zależności między różnymi dziedzinami życia człowieka. - - samodzielnie pracować z mapą; ukazywać dynamikę zmian wydarzeń i zjawisk historycznych na podstawie tekstu w podręczniku, analizy treści mapy (porównywanie wydarzeń, określanie ich zasięgu, istoty, znaczenia); wykorzystywać informacje do danego tematu z różnych źródeł w podręczniku: tekstu, ilustracji, wykresu, danych liczbowych, mapy; - wykorzystywać mapę jako źródło wiedzy historycznej: dostrzegać pod kierunkiem nauczyciela przemiany polityczne, terytorialne i gospodarcze; - przenosić informacje z mapy w atlasie na mapę ścienną i odwrotnie; analizować treści podręcznika i na tej podstawie konstruować własne wnioski, oceny i sądy o faktach, działaniach ludzi, wydarzeniach; - argumentować i próbować uzasadniać wnioski, oceny i sądy historyczne; pozyskiwać i selekcjonować (przy pomocy nauczyciela) informacje z pozapodręcznikowych źródeł informacji: tekstu źródłowego, fotografii, obrazu, przeźroczy, filmu, czasopism i in.; - ocenić wiarygodność źródła historycznego; zredagować samodzielnie notatkę w postaci planu, opisu, schematu, wykresu; - opracować, (przy pomocy nauczyciela) wybrane tematy i zagadnienia historyczne w formie referatu pisemnego, wykorzystując więcej niż - jedno źródło informacji; referować przez kilka minut opracowany temat z wykorzystaniem notatek; wypełniać różnorodne role i funkcje w czasie pracy grupowej. Uczeń rozumie: - znaczenie objętych programem nauczania faktów historycznych; rolę postaci pierwszo i drugoplanowych oraz grup społecznych w dziejach; pojęcia złożone; związki i zależności między faktami i zjawiskami oraz różnymi dziedzinami życia społecznego; podobieństwa i różnice w przebiegu wydarzeń; dynamikę przemian dziejowych. Normy wymagań na oceng bardzo dobra - wymagania ponadpodstawowe dopełniające. Uczeń zapamiętuję: - daty faktów, zjawisk i procesów historycznych; postacie pierwszo i drugoplanowe dziejów Polski, powszechnych i - regionalnych; pojęcia abstrakcyjne (np. system, struktura, klasyfikacja, hierarchia); zależności między dziejami Polski i powszechnymi. - samodzielnie umiejscawiać wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne Uczeń potrafi: w czasie i przestrzeni; - dostrzegać związki przyczynowo - skutkowe, czasowo - przestrzenne i genetyczne; - formułować wnioski oraz sądy wartościujące i oceny wydarzeń zjawisk, ludzi; - dobierać argumenty i uzasadniać własne poglądy, sądy i oceny; formułować pojęcia historyczne; operować pojęciami; wyszukiwać informacje na dany temat w różnych źródłach wiedzy historycznej, takich jak podręcznik, różne rodzaje map, tekst źródłowy, czasopisma i książki historyczne i in.; - porządkować fakty chronologicznie i problemowo; rekonstruować rzeczywistość historyczną i opisywać ją ustnie i pisemnie; - wskazywać podobieństwa i różnice między faktami i zjawiskami historycznymi, działaniami i zachowaniami ludzi; - konstruować teksty historyczne typu: recenzja, rozprawka; przygotować prezentacje na określony temat (kilkanaście minut) z uwzględnieniem zasad wystąpień publicznych; Uczeń rozumie: organizować pracę zespołową i pełnić rolę lidera w grupie. - pojęcia abstrakcyjne; zmienność i ciągłość procesu historycznego; rolę źródeł historycznych w poznawaniu i rekonstruowaniu przeszłości; podział źródeł historycznych. Normy wymagań na ocenę celującą - wymagania ponadpodstawowe wykraczające. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie normy na ocenę bardzo dobra, a ponadto: - systematycznie pogłębia swoją wiedzę historyczną poprzez lekturę czasopism historycznych oraz książek popularnonaukowych i naukowych (konieczne minimum to sześć artykułów i trzy książki w ciągu semestru); - potwierdza swój wysoki poziom wiedzy i umiejętności historycznych sukcesami w konkursach o charakterze historycznym (w Szkolnym Konkursie Historycznym za sukces uważa się awans do etapu III); - aktywnie działa w szkolnych organizacjach zajmujących się problematyką historyczną (np. w kole historycznym); - współpracuje z nauczycielami w planowaniu i realizacji projektów edukacyjnych, imprez i uroczystości szkolnych, określonych zajęć lekcyjnych. Normy wymagań na ocenę dopuszczająca — wymagania konieczne. Uczeń zapamiętuje: - najważniejsze postacie, podstawowe fakty, pojęcia proste. - lokalizować fakty w czasie: umieszczać fakty w przedziale czasowym; umieszczać fakty na osi czasu; operować datami (rok, wiek) podstawowych faktów; porządkować fakty w układzie chronologicznym; Uczeń potrafi: - lokalizować fakty w przestrzeni historycznej; odczytywać znaki ideograficzne na mapie; wyszukiwać na mapie w podręczniku miejsca najważniejszych faktów i wydarzeń; - wyszukiwać w podręczniku niezbędne informacje o faktach, ludziach, - rzeczach; kojarzyć postacie historyczne z wydarzeniami; opisać (ustnie i pisemnie) przebieg wydarzenia, ilustrację, zabytek. Uczeń rozumie: - przyczyny najważniejszych faktów. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą (wymagania konieczne) Słowniczek: 1 Proces historyczny: odtworzony (zrekonstruowany) i wyjaśniony przez historyków rzeczywisty przebieg wydarzeń i zjawisk historycznych. Przez słowo „wyjaśniony" należy rozumieć określenie związków i zależności między faktami składającymi się na określony proces historyczny. Proces historyczny można ujmować szeroko w odniesieniu do całości dziejów ludzkich - proces dziejowy, jak również w odniesieniu do określonego wycinka dziejów, np. proces rozwoju gospodarki niemieckiej w drugiej połowie XIX w. 2 Fakt historyczny: inaczej - wydarzenie, zdarzenie. Wydarzenie umiejscowione w czasie i w przestrzeni historycznej, wpływające w określony sposób na fakty następujące po nim (zob. związki przyczynowo - skutkowe). Fakt to podstawa „cegiełka" dziejów. Historyk ustalając fakty, opisując je oraz wyjaśniając zachodzące między nimi związki, rekonstruuje przeszłość. Fakty historyczne dzielimy na proste i złożone. Fakty proste to wydarzenia o charakterze jednostkowym, cząstkowym, np. śmierć rycerza na polu bitwy, wystąpienie Pawła Włodkowica na soborze w Konstancj i. Fakty złożone - to ciągi faktów opisujące określony fragment dziejów, np. sobór w Konstancji, druga wojna światowa. Podział ten ma charakter względny: bitwa pod Monte Cassino jest oczywiście faktem złożonym, składającym się z tysięcy faktów prostych. Ale bitwa ta rozpatrywana jako cząstka II wojny światowej przybiera postać faktu prostego. 3 Pojęcia historyczne: opis znaczenia słów (ściślej terminów) określających przedmioty, funkcje, instytucje, czynności. Pojęcie ujmuje istotne cechy definiowanego obiektu. Na przykład definiując pojęcie „danina" nie możemy szczegółowo opisywać cech wszystkich rodzajów daniny (w naturze, pieniądzu, w postaci dziesięciny itd.) - używalibyśmy bowiem cech nieistotnych. Cechy istotne to te, które przynależą do wszystkich rodzajów daniny. Jakie to cechy możesz sprawdzić w podręczniku lub słowniku historycznym. Powyższe normy wymagań na ocenę szkolną zawierają trzy rodzaje pojęć historycznych: - pojęcia proste: ujmują istotne cechy pojedynczych grup obiektów historycznych (np. rycerz, król, danina, bitwa); - pojęcia złożone: aby wyjaśnić znaczenie pojęcia złożonego trzeba wykazać się znajomością odpowiednich pojęć prostych. I tak, nie da się opisać pojęcia „system feudalny" bez znajomości nun. następujących pojęć: system, włość feudalna, prawa feudalne, rycerz, chłop, hołd lenny. pojęcia abstrakcyjne: nie odnoszą się do realnie istniejących w przeszłości bytów (obiektów) historycznych. Pozwalają natomiast ujmować zależności między pojęciami, dokonywać porządkowania pojęć i faktów. Pokłady tego rodzaju pojęć to: system, struktura, klasyfikacja, porównanie. 4 Zjawisko historyczne: ciąg faktów o jednakowym charakterze, następujących w krótkim czasie po sobie i mających tę samą przyczynę lub grupę przyczyn. Przykłady: zjawisko powszechnej śmiertelności ludności Europy w połowie XIV w. spowodowane epidemią dżumy, zjawisko wzrostu cen w Europie w XVI w. spowodowane napływem dużej ilości złota i srebra z Ameryki. 5 Związki zachodzące między faktami. Powyższe normy wymagań na ocenę szkolną operują trzema rodzajami związków zachodzących między faktami: - związki przyczynowo _ skutkowe: Fakt historyczny, jeśli powoduje działania ludzi lub grup społecznych, jest przyczyną faktu (faktów) Zamach na życie arcyksięcia Ferdynanda w czerwcu 1914 r. spowodował ciąg wydarzeń min. wypowiedzenie wojny Serbii przez Austro - Węgry 28 lipca prowadzących do wybuchu pierwszej wojny światowej. Wydarzenia te były zatem skutkiem zamachu terrorystycznego. Proces dziejowy jest łańcuchem powiązań przyczynowo - skutkowych, - związki czasowo - przestrzenne: może wręcz ustalać następstwo wydarzeń. Przykłady: - Rozprzestrzenianie się epidemii „czarnej śmierci" w XIV w. związane było szybkością rozszerzania się kontaktów między ludźmi, a więc czynnikiem - geograficznym i czasowym jednocześnie; Sukces wojsk Artura Wellingtona pod Waterloo w 1815 r. uzależniony był od tego czy dowódca pruski Blücher zdąży na czas z pomocą na pole bitwy; - Porażkę Napoleona pod Waterloo spowodowały m.in. czynniki geograficzne niekorzystne ukształtowanie terenu na linii ataku wojsk francuskich, rozmokły teren ograniczający skuteczność ognia artylerii. - związki genetyczne: Określić związek genetyczny (inaczej określić genezę) między faktami, to odpowiedzieć na pytanie dlaczego do danego faktu doszło. Dlaczego na przykład doszło do wybuchu II wojny światowej? Nie wystarczy tutaj opis – jak doszło do tej wojny, nie wystarczy wymienienie przyczyn (nawet wszystkich) tego faktu. Określić genezę to znaczy uzasadnić, że w konkretnych (zaistniałych) warunkach wybuch wojny był naturalną konsekwencją tychże warunków. Określenie genezy wydarzeń to podstawowy rodzaj wyjaśniania historycznego. 6 Znak ideograficzny : pojęcie zapisane w postaci znaku ideograficznego, na przykład znak skrzyżowanych szabel na mapie oznacza miejsce bitwy. Objaśnienia znaków ideograficznych zawiera legenda mapy. . Aneks nr 1 do „Przedmiotowego systemu oceniania. Historia. Gimnazjum; klasy I-III obowiązującego od roku szkolnego 2005/20006 W związku ze zmianami w „Wewnątrzszkolnym systemem oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów „ zmienia się treść pkt. 28 w części 1: Zasady i sposoby oceniania „ Przedmiotowego systemu oceniania". Po dokonaniu zmiany punkt ten brzmi następująco: 28. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji raz w ciągu semestru. Nauczyciel odnotowuje fakt zgłoszonego nieprzygotowania na początku lekcji w rubryce „uwagi", w dokumencie, o którym mowa w pkt. 18. Nieprzygotowanie nie zwalnia ucznia z aktywnego uczestnictwa w lekcji.