bioenergetyczne kryteria oceny potencjału wydolnościowego

S
W 188 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
BIOENERGETYCZNE KRYTERIA OCENY POTENCJAŁU
WYDOLNOŚCIOWEGO SPRINTERA W ROCZNYM CYKLU TRENINGOWYM
SZMATLAN-GABRYŚ URSZULA1, GÖRNER KAROL3,1, GABRYŚ TOMASZ1, OZIMEK
MARIUSZ2
1
Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, 2Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie,
Poľská republika, 3Katedra telesnej výchovy a športu FHV UMB Banská Bystrica, Slovenská republika
Wielkość i charakter przemian metabolicznych zachodzących w pracujących mięśniach, określane
są czasem pracy (N.I. Wołkow 1995). Momentom osiągnięcia maksymalnej mocy niekwasomlekowego i
kwasomlekowego i tlenowego źródła energii, odpowiadają następujące wielkości czasu pracy – 10, 60,
180 sekund. W.H. Daufort (1965) na podstawie wyznaczonej dynamiki zmian koncentracji CP i kwasu
mlekowego stwierdził, że dopóki pojemność energetycznych źródeł beztlenowych niekwasomlekowych
się nie obniża w pracujących mięśniach do połowy wartości przedwysiłkowej, nie obserwuje się istotnego
wzrostu koncentracji kwasu mlekowego. Badania prowadzone przez N.I. Wołkowa (1990), N.I.Wołkowa,
N.Jarużnego (1994), N.I. Wołkowa (1995), w których podjęto zagadnienie dynamiki koncentracji CP i
kwasu mlekowego podczas pracy o maksymalnej intensywności, posłużyły wyznaczeniu optymalnego
czasu trwania ćwiczeń w treningu interwałowym, którego zadaniem było oddziaływanie na wydolność
beztlenowa kwasomlekowa sportowca, wyznaczoną zakresem osiągalnego nasileniem aktywności mięśni.
Dynamika wartości mleczanu określa pojemność beztlenową kwasomlekową, natomiast moc procesów
metabolicznych podczas glikolizy beztlenowej jest wyznaczona szybkością nagromadzenia mleczanu
(Hermansen 1981, Hermansen L., Stensvold I. 1972). Największa szybkość powstawania kwasu mlekowego
podczas glikolizy beztlenowej, obserwowana jest podczas pracy trwających od 30 do 40 sekund.
Tabela 1
Podstawowe czynniki fizjologiczne wyznaczające wydolność zawodnika podczas pracy o zróżnicowanym
czasie w warunkach walki sportowej (wg Miszczenko 1990)
Poziom siły
Czas
skurczu mięśnia
obciążenia
[%]
Podstawowe czynniki
ograniczające moc
obciążenia
Czynniki wyznaczające poziom
wytrzymałości w określonym typie
obciążenia
Jeden cykl
ruchu
100
Ilość i skład włókien
mięśniowych
Typ centralnego układu
nerwowego, jednostka
motoryczna, właściwości
sarkolemy
około 100-75
Zapasy ATP i CP. Moc
pobudzenia. Masa, skład i
metaboliczna
charakterystyka mięśni
Stabilność mechanizmu
pobudzenia, wyczerpanie ATP,
szybkość resyntezy ATP
Do 10
sekund
30-40 s
około 50
Lokalna wytrzymałość mięśniowa,
Metaboliczna
acydoza, wyczerpanie zapasu ATP
charakterystyka mięśni,
i CP, ograniczenie glikolizy,
moc glikolizy, maksymalna
szybkość resyntezy ATP, szybkość
koncentracja mleczanu i
utylizacji mleczanu, zakres
obniżenie pH w chwili
hamowania metabolizmu przez
odmowy pracy
enzymy glikolizy
S
W 189 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
Drugim, obok czasu trwania pracy, parametrem zabezpieczającym wpływ treningu na wybrane
obszary przemian metabolicznych, jest moc wykonywanej pracy. Wartość efektywnej mocy ćwiczenia
jest wyznaczona na podstawie analizy zmian szybkości wytwarzania energii w każdym z trzech
podstawowych procesów metabolicznych (Wołkow i in.1995, Wołkow 1989, 1999). Miszczenko (1990),
wyznaczył parametry wydolności, w odniesieniu do wysiłku o określonym czasie trwania, które mogą
stanowić podstawę doboru środków treningowych (tab.1).
Badania prowadzone przez Borylkiewicza (1989) (ryc. 1 i 2) i Miszczenkę (1990) pozwoliły na
wyznaczenie schematu zabezpieczenia energetycznego podczas biegu na 100m i 400m Dla każdego z
dystansów jest inny udział poszczególnych parametrów określających wydolność. Badania Serreae i in.
(1989) wykazały dodatni wpływ przyjętego w eksperymencie treningu sportowego na rozwój wydolności
beztlenowej sportowców.
160
[E]
120
80
1
2
40
3
0
0
5
10
[t]
Ryc.1
Ogólny schemat energetyki biegu na 100m (wg. Borylkiewicz W. 1989) (1- mechanizm
beztlenowy niekwasomlekowy; 2- mechanizm beztlenowy kwasomlekowy; 3- mechanizm beztlenowy
tlenowy) Oś rzędnych- moc procesów energetycznych [Met]; Oś odciętych – czas biegu [s].
80
[E]
60
40
2
20
3
1
0
0
10
20
[t]
30
40
S
W 190 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
Ryc. 2.
Ogólny schemat energetyki biegu na 400m (wg. Borylkiewicz W. 1989) (1- mechanizm
beztlenowy niekwasomlekowy; 2- mechanizm beztlenowy kwasomlekowy; 3- mechanizm beztlenowy
tlenowy)
Oś rzędnych- moc procesów energetycznych [Met]; Oś odciętych – czas biegu [s].
W tab. 2. opracowanej na podstawie rezultatów badań wielu autorów, przedstawiono
charakterystyki parametrów rejestrowanych w tkance mięśniowej, które warunkują uzyskanie wysokiego
poziomu wydolności beztlenowej oraz są rezultatem treningu o wysokiej intensywności.
Tabela 2
Wybrane parametry tkanki mięśniowej oraz zakres ich wpływu na poziom wydolności
beztlenowej, a także podatność na trening sportowy( wg.Bobis i in. 1983, Milner-Brown i in. 1975,
Parkhouse i in 1985, Rehunen i in. 1982, Saltin, Gollnick 1983, Saltin i in. 1977, Sharp i in. 1986,
Wootton, Williams 1984)
Charakterystyka
mięśniowej
Wielkość
Wpływ treningu na
parametru
tkanki Wpływ na poziom wydolności poziom
charakteryzującego
beztlenowej
tkankę mięśniową
tak
+
ATP
Prawdopodobnie, nie
+?
CP
Prawdopodobnie, tak
+?
Glikogen
Prawdopodobnie, nie
+
Bufory
tak
Maksymalna
koncentracja
tak
mleczanu
Poziom рН po zakończeniu
tak
wysiłku
Stosunek włókien szybko do
tak
wolno kurczliwych
Ilość
aktywnych
włókien
tak
szybkokurczliwych
Aktywność CK
Prawdopodobnie, nie
+
+
Aktywność fosforylazy
Prawdopodobnie, nie
+
Aktywność fosfofruktokinazy
tak
+
+
?+?
?+
Powyższe dane świadczą o tym, że trening przejawia pozytywny wpływ na wzrost wydolności
beztlenowej (większość czynników ograniczających wydolność beztlenową podlega adaptacji pod
wpływem treningu o wysokiej intensywności).
Powyższa analiza literatury źródłowej posłużyły do opracowania systemu monitorowania
potencjału bioenergetycznego zawodników specjalizujących się w biegu sprinterskim.
S
W 191 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
Laboratoryjne testy wydolności beztlenowej stosowane w procesie treningowym
lekkoatletów specjalizujących się w biegu sprinterskim
Opierając się na rezultatach przeprowadzonych badań eksperymentalnych w grupie polskich
juniorów (17-19 lat) specjalizujących się w biegu sprinterskim, można twierdzić, iż praca wykonywana z
maksymalną intensywnością podczas 30-sekundowej próby wysiłkowej (Test Wingate) oraz próby 60sekundowej w równym stopniu, efektywnie ocenia moc beztlenową kwasolekową. Wysiłkowa próba 60sekundowa pozwala także, na jednoczesne określenie poziomu pojemności beztlenowej kwasomlekowej.
Próby wysiłkowe, oparte na jednokrotnym wysiłku o maksymalnej intensywności, pozwalają z wysoką
trafnością, wyznaczyć wartość mocy beztlenowej kwasomlekowej, natomiast ten typ wysiłku nie pozwala
z tym samym stopniem dokładności, na wyznaczenie parametrów pojemności beztlenowej
kwasomlekowej.
Ograniczony zakres oceny ilościowej pojemności beztlenowej kwasolekowej, jest związany z
uruchamianiem przez centralny układ nerwowy, mechanizmu „ochronnego” hamowania, które rozwija
się podczas pobudzenia receptorów, reagujących na ogólną wielkość przemian metabolicznych
przebiegających w organizmie oraz na szybkość tych zmian. Jak wykazano w pracach Wołkowa N.I
(1986), Wołkow i in. (1995) i Hermansena i in. (1981) wyższym poziomem rzetelności, cechują się
pomiary pojemności beztlenowej kwasomlekowej, dokonywane nie podczas jednokrotnego wysiłku, ale
w próbach wysiłkowych będących kompleksem wielokrotnie powtarzanego wysiłku o maksymalnej
intensywności i ściśle określonych czasem przerw wypoczynkowych.
W celu potwierdzenia koncepcji Wołkowa i Hermansena dotyczących oceny pojemności
wydolności beztlenowej kwasomlekowej, przeprowadzono serię badań eksperymentalnych, podczas
których zawodnicy jednokrotnie pracę o zróżnicowanym czasie, a także wielokrotnie powtarzaną pracę
przy zmiennym czasie restytucji powysiłkowej. Rezultaty badań ,które ilustruje ryc. 3., charakteryzują
dynamikę poziomu mleczanu rejestrowanego podczas pracy jednokrotnej i wielokrotnej, przedstawioną
jako funkcją czasu pracy. Analiza wyników wskazuje, na istotnie wyższe wartości wszystkich
sumarycznych pomiarów aktywności glikolitycznej, które rejestrowano podczas wysiłków wielokrotnych
w porównaniu do wartości rejestrowanych po wykonaniu jednokrotnych wysiłków o maksymalnej
intensywności. Najwyższy poziom pojemności beztlenowej kwasomlekowej (maksymalne wartości
mleczanu) są rejestrowane po kilkakrotnie powtarzanej pracy o czasie trwania 60 sekund.
We wcześniejszych pracach, podejmujących zagadnienie doboru optymalnych przerw
wypoczynkowych między pracą wykonywaną w kompleksie próby wysiłkowej oceniającej beztlenową
pojemność kwasomlekową, Wołkow N.I. zaproponował 60-sekundową pracę o maksymalnej
intensywności, powtarzana trzykrotnie ze skracającymi się okresami restytucji: 3, 2 i 1 minuta.
Hermansen (1981) wprowadził do testu o takiej strukturze wysiłków, stałe przerwy wypoczynkowe o
czasie odpowiadającym pracy, upraszczając tym samym procedurę próby wysiłkowej ( 3 razy 60
sekundowa praca z 60 sekundowymi przerwami) Aktualnie, próby wysiłkowe złożone z trzech lub
czterech powtórzeń 60-sekundowej pracy o maksymalnej intensywności, rozdzielone równymi im
przerwami, są najczęściej stosowane w kontroli stanu funkcjonalnego sportowców.
S
W 192 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
20.00
60''-60''
90''-90''
120''-120''
180''-180''
Nitra, 22. 9. 2005
2
1
180''
120''
45''-45''
90''
30''-30''
16.00
60''
45''
[HLa]
10''-10''
30''
12.00
8.00
10''
0.00
40.00
80.00
120.00
160.00
200.00
[t]
Ryc. 3.
Maksymalna koncentracja mleczanu we krwi LA [mmol/l] podczas pracy na cykloergometrze (1jednokrotna praca: -10s, -30s, -45s, -60s, -90s, -120s, -180s, -180s; 2- praca wielokrotna z przerwa równą
pracy: -10s, -30s, -45s, -60s, -90s, -120s, -180s);
Opierając się na rezultatach przeprowadzonych badań, do wyznaczenia wartości parametrów mocy i
pojemności beztlenowej kwasomlekowej sprintera należy stosować:
- pracę o maksymalnej intensywności wykonywana w czasie 60 sekund;
- trzykrotnie powtarzaną w czasie 60 sekund każdorazowo pracę (wykonywaną z maksymalną
intensywnością), z przerwami równymi pod względem czasu wysiłkowi.
Specyficzne testy wydolności beztlenowej stosowane w procesie treningowym lekkoatletów
specjalizujących się w biegu sprinterskim
W celu prowadzenia kontroli zmian zachodzących pod wpływem realizowanego programu
treningowego oddziaływującego na ściśle określony obszar wydolności beztlenowej, równolegle z
zastosowaniem standardowych procedur laboratoryjnych, należy posługiwać się testami specyficznymi, w
których praca ściśle odpowiada charakterowi pracy wykonywanej podczas startu w zawodach. W
praktyce treningowej biegowych konkurencji lekkoatletycznych, ocenę mocy beztlenowej
niekwasomlekowej prowadzi się na podstawie kontrolnego biegu z maksymalną szybkością na dystansie
20m, 30m, 40m i 60m (z niskiego i wysokiego startu). W celu weryfikacji prowadzonych pomiarów,
stosuje się ciągłą rejestrację szybkości biegu. Analiza dynamiki prędkości biegu, prowadzona wg metody
omówionej w pracy M.F. Henry (1955), pozwoliła na wyznaczenie parametrów wydolności beztlenowej
niekwasomlekowej:
S
W 193 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
-
maksymalnej mocy beztlenowego niekwasomlekowego źródła energii (na podstawie szybkości
maksymalnej – Vmax);
- potencjalnej mocy beztlenowego niekwasomlekowego źródła energii (wyznaczona na podstawie
szybkości maksymalnej biegu, możliwej do uzyskania przy braku kosztu energetycznego
przyspieszania podczas startu – V0);
- realizowanej pojemności beztlenowej niekwasomlekowej (wyznaczoną czasem utrzymania
maksymalnej szybkości biegu – tu);
Dokładna rejestracja powyższych parametrów może zostać osiągnięta w warunkach wielokrotnie
powtórzonego biegu z prędkością maksymalną i zachowaniem optymalnych przerw wypoczynkowych. W
praktyce kontroli procesu treningowego w biegu sprinterskim, kompleksowa ocena wydolności
beztlenowej niekwasomlekowej, prowadzona jest w oparciu o test wymagający wielokrotnego pokonania
dystansu 100m przy 90 sekundowych przerwach wypoczynkowych. Charakterystykę poziomu
parametrów ergometrycznych rejestrowanych podczas testu „10×100m” przedstawiono na ryc. 2 i
4.natomias dynamikę poziomu LA i pH we krwi ilustruje ryc.5.
12.00
[V]
10.00
8.00
6.00
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
[n]
Ryc. 4
Charakterystyka średniej prędkości (V, m/s)pok onywania kolejnych odcinków 100m w teście
„10×100m;
S
W 194 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
8.00
[V]
6.00
4.00
2.00
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
[n]
Ryc. 4
Charakterystyka czasu utrzymania Vmax (s) podczas pokonywania kolejnych odcinków 100m w teście
„10×100m;
20.00
7.40
16.00
2
7.20
12.00
[pH]
[HLa]
1
8.00
7.00
4.00
0.00
6.80
0.00
200.00
400.00
[t]
Ryc. 5
600.00
800.00
1000.00
S
W 195 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
Charakterystyka koncentracji LA (mmol/l) i pH krwi rejestrowanych podczas testu „10×100m” t – czas
testu (czas pracy i przerw);
W praktyce szkolenia sportowego, obok oceny poziomu wydolności beztlenowej kwasomlekowej
zawodnika, opartej na jednokrotnym wysiłku o maksymalnej intensywności, sprzyjającym uzyskaniu
maksymalnego pułapu sprawności energetycznego systemu beztlenowego (praca od 30 do 90 sekund),
stosowane są testy wykorzystujące kompleks złożony ze ściśle określonej ilości i czasu trwania tak pracy
jak i przerw wypoczynkowych. N.I. Wołkow (1995) zaproponował, w celu oceny pojemności wydolności
beztlenowej kwasomlekowej biegaczy, 60-sekundowy test biegowy wykonywany z maksymalną
intensywnością trzykrotnie w warunkach skracających się przerw wypoczynkowych: 3 min, 2 min i 1
min. Hermansen i in (1981) zaproponował wielokrotne powtórzenie biegu w czasie 60 sekund z
maksymalną intensywnością przy stałych 5 minutowych przerwach. Na grupie sprinterów (n=8)
reprezentujących wysoki poziom sportowy, podjęto badania mające na celu wyznaczenie optymalnego
czasu przerw między 60 sekundowymi okresami pracy biegowej o maksymalnej intensywności. Rezultaty
uzyskane w trakcie badań przedstawiono na ryc. 6.
Najwyższy poziom LA, podczas powtarzania 60-sekundowego biegu z maksymalną prędkością
jest rejestrowany przy zachowaniu stałych 60-sekundowych przerw. Z praktycznego punktu widzenia
badań, prowadzonych w warunkach stadionu lekkoatletycznego, stosowanie dłuższych przerw jest nie
celowe, gdyż znacznie wydłuża ogólny czas prowadzenia procedury testowej i utrudnia rejestrację
uzupełniających parametrów fizjologicznych oraz biochemicznych. Przeprowadzone badania,
potwierdziły praktyczną wartość powyższego kompleksu testowego, złożonego z pracy biegowej i
restytucji powysiłkowej o równych sobie 60 sekundowych przedziałach czasu.
25.00
20.00
60''
45''
[HLa]
15.00
10''
10.00
5.00
0.00
0.00
40.00
80.00
120.00
[t]
Ryc. 6.
160.00
200.00
S
W 196 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
Dynamika koncentracji mleczanu we krwi (LA) zależnie od czasu przerw podczas wielokrotnie
powtarzanej pracy ( 10s pracy z przerwą 10s, 30s, 60s, 180s; 45s pracy z przerwą 45s, 90s, 180s; 60s
pracy z przerwą 60s i 180s)
PODSUMOWANIE
W ocenie bioenergetycznego potencjału sportowca, istotną rolę pełni dobór parametrów, które
podlegają rejestracji podczas pracy oraz wybór kryteriów oceny o wysokim poziomie zawartych w nich
informacji.
Ocena wydolności beztlenowej niekwasomlekowej, powinna być prowadzona przy zachowaniu
następujących parametrów pracy: praca wykonywana z maksymalną intensywnością do uwidocznienia
się oznak zmęczenia lokalnego (∼ 10sekund), przerwa między kolejnymi wysiłkami od 30 do 90 sekund
(wyznaczona po raz pierwszy, pozostaje stałą przez cały okres badań). Ogólna ilość powtórzeń pracy
wykonywanej podczas próby oceniającej pojemność beztlenową niekwasomlekową zawiera się w
przedziale od 5 do 15.
Ocena wydolności beztlenowej kwasomlekowej wymaga zachowania następujących parametrów
pracy: czas pracy o maksymalnej intensywności od 30 do 90 sekund, optymalny czas pracy – 60 sekund,
powtórzenia pracy wykonywanej w przedziałach 60 sekundowych przy równych pracy przerwach
wypoczynkowych, ilość powtórzeń pojedynczego wysiłku od 3 do 4 w jednej kompleksowej próbie
wysiłkowej. Przedstawiona metodyka badań, została zastosowana w praktyce kontroli procesu
treningowego sprinterów kadry narodowej Rosji oraz w wybranych grupach polskich zawodników.
Uzyskane rezultaty badań umożliwiły zwiększenie skuteczności w kierowaniu procesem treningowym
oraz trafny dobór środków treningowych w poszczególnych okresach rocznego cyklu szkolenia.
BIBLIOGRAFIA
1. Boobis L., Williams C., Wooton S. [1983]. Influence of sprint training on muscle metabolism during
brief maximal exercise in man. J.Physiol. Lond. No.34(2): 36-37.
2. Borylkiewicz W.E. [1989]. Fizyczeskaja rabotosposobnost w ekstremalnych usłowiach myszecznoj
diejatielnosti. Leningrad: Izdatelstwo Leningradskowo Uniwersyteta.
3. Danfort W. [1965]. Action of glycolytic pathway in muscle [W:] Change B., Estabrook R.,
Williamson J. (red.). Control of energy metabolism. New York: Acad.Press.
4. Henry F. [1955]. Prediction of world records in running sixty yeards to twenty-six miles. Research
Quarterly. No.26: 45-57.
5. Hermansen L. [1971]. Muscle Metablism During Exercise. NewYork: Plenum.
6. Hermansen L. [1981]. Muscular fatigue during maximal exercise of short duration. Med.Sport. No13:
45-52.
7. Hermansen L., Stensvold I. [1972]. Production and removal of lactate during exercise in man. Acta
Physiol.Scand. No.86: 191-201.
8. Milner-Brown H., Stein R., Lee R. [1975]. Synchronization of human motor units: Possible voles of
exercse and supraspinal reflexes. Electro-encephalagraphy and Clinical Neurophysiology. No.38:
245-254.
9. Miszczenko W.S. [1990]. Funkcionalnyje wozmoznosti sportsmienow. Kijów: Zdarowija.
10. Parkhouse W., McKenzie D., Hochachka P. [1985]. Buffering capacity of deproteinized humans
vastus lateralis muscle. J.Appl. Physiol. No.58: 14-17.
11. Saltin B., Gollnick P. [1983]. Skeletal muscle adaptability: significance for metabolism and
performance. [W:] Peachy L., Adrian R., Geiger S. (red.) Handbook of physiology. Baltimore:
Williams Wilkins Press.
S
W 197 X
Telesná výchova a šport na univerzitách v ponímaní študentov
ako objektu edukácie
Nitra, 22. 9. 2005
12. Saltin B., Henriksson J. [1977]. Fiber types and metabolic potentials of skeletal muscles in sedentary
man and endurance runners. Annals of the New York Academy of Sci.: 3-29.
13. Serresse O., Ama P., Simoneau J. [1989]. Anaerobic performances of sedentary and trained subjects.
Can.J.Sports Sci. No.14: 46-52.
14. Sharp R., Costill D., Fink W. [1986]. Efects of eight weeks of bicycle ergometer sprint training on
human muscle buffer capacity. Inter.J.Sports Med. No.7: 13-17.
15. Wołkow N.I. [1985]. The energy continuum and metabolic states of athletes in muscular activity.
Biochemistry of Sport. Materials of the Intern.Sym. Leningrad: 159.
16. Wołkow N.I. [1986] Bioenergeticzeskije processy pri myszecznoj dejatielnosti. [W:]
W.W.Mienszikow, N.I. Wołkow (red.) Biochimia: Uczebnik dla institutow fiziczeskoj kultury.
Moskwa: Fizkultura i Sport.
17. Wołkow N.I. [1989]. Gradacja gipoksiczeskich sostojanii pri naprażjennoj mysziecznoj dejatielnosti. Tezi
doklad. V siezda Patofizjoł. Naruszenie miechanizmow regulacji i ich korekcja. Kiszyniow: T-2: 472.
18. Wołkow N.I. [1990]. Bioenergetika naprjażennoj myszecznoj diejatielnosti czełowieka i sposoby
powyszenia rabotosposobnosti sportsmienow. Autorefrat pracy habil. Moskwa.
19. Wołkow N.I., Jarużnyj N.W. [1984]. Kinetika processow anaerobnowo energoobrazowania w
kratkowriemiennych uprażnieniach maksimalnoj moszcznosti. [W:] Faktory limitirujuszczije
powyszenie rabotosposobnosti u sportsmienow wysokoj kwalifikacji (sbornik naucznych trudow).
Moskwa: RNO GCOLIFK.
20. Wootton S., Williams C. [1984]. Influence of carbohydrate status on performance during maximal
exercise. Int.J.Sports Med. No.5: 126-127.
BIOENERGETICKÉ KRITÉRIÁ HODNOTENIA FUNKČNÉHO POTENCIÁLU ŠPRINTÉROV
V RÁMCI ROČNÉHO TRÉNINGOVÉHO CYKLU
Príspevok sa snaží rozšíriť oblasť vedomostí z hodnotenia bioenergetického potenciálu športovca.
Hlavnú pozornosť sa snaží upriamiť na výber parametrov, ktoré podliehajú registrovaniu počas zaťaženia
a tiež na adekvátny výber kritérií hodnotenia . Predstavované výsledky vychádzajúce z viacerých oblastí
výskumu z tejto problematiky, čitateľovi umožnia urobiť si, pokiaľ možno čo najširšiu predstavu
o súčasných možnostiach bioenergetickej kontroly hodnotenia funkčného potenciálu šprintérov v rámci
ročného tréningového cyklu.
BIOENERGETIC CRITERIA FOR THE EVALUATION OF FUNCTIONAL POTENTIAL IN
SPRINTERS DURING ONE-YEAR TRAINING CYCLE
Summary
The contribution tries to expand the sphere of knowledge of the evaluation of athletes´
bioenergetic potential. The main attention is focused on the choice of the parameters that are subject to
registration during strain and on an adequate choice of evaluation criteria. The results presented here are
based on several spheres of research into this problem. They should help the reader to form a broader idea
on the possibilities of bioenergetic evaluation of the unctional potential of sprinters during one-year
training cycle.
Key words: bioenergetic potential, evaluation criteria, bioenergetic evaluation
E-mail: [email protected]