INFORMACJA DOTYCZĄCA ZACHOROWAŃ NA ODRĘ W EUROPIE

Informacja dla osób podróżujących nt. odry
Informacja opracowana na podstawie materiałów ECDC z 9 lutego 2015 r. oraz WHO z 25 lutego 2015 r.
i jest aktualna na dzień dzisiejszy
W 2013 r. odnotowano wzrost zachorowań na odrę w wielu krajach Europy jak również w innych krajach
świata. Trend ten podlegał kontynuacji także w 2014 r.
Zgodnie z danymi Biura WHO dla Regionu Europy, w 2014 r. i na początku 2015 r., w 7 krajach regionu
zgłoszono ponad 22 tys. przypadków zachorowań na odrę. Zachorowania występowały głównie w:
Kirgistanie (7477 przypadków), Bośni i Hercegowinie (5340 przypadków), Rosji (3247 przypadków), Gruzji
(3291 przypadków), we Włoszech (1674 przypadki), Niemczech (583 przypadki) i Kazachstanie (537
przypadków).
Szczegółowy opis sytuacji epidemiologicznej znajduje się poniżej:
Słowenia:
Od 31.12.2014 r. do końca stycznia 2015 r., w Słowenii odnotowano 44 zachorowania na odrę. Były to
przypadki powiązane z trwającą w dniach 8-9 listopada 2014 r. międzynarodową wystawą psów. Dodatkowo
zgłoszono 6 przypadków zawleczonych z terenu Bośni i Hercegowiny.
Bośnia i Hercegowina oraz Serbia:
Na terenie Bośni i Hercegowiny w ogólnokrajowej epidemii trwającej od lutego 2014 r. do lutego 2015 r.,
zgłoszono 5340 przypadków odry. Chorują osoby w różnym wieku, ale najwięcej zachorowań odnotowano
wśród dzieci i młodzieży w grupie wiekowej od 15 do 19 roku życia, które nie otrzymały szczepienia
przeciwko odrze lub szczepienie to było niekompletne.
W Serbii, w okresie od listopada 2014 r. do 23 stycznia 2015 r. zgłoszono 123 przypadki odry.
Włochy:
W 2014 r. zgłoszono 1674 przypadki zachorowań na odrę. Większość z nich wystąpiła w regionach (EmiliaRomania, Lazio, Liguria, Lombardia, Piemont, Sardynia). W analogicznym okresie w 2013 r. zarejestrowano
2251 przypadków odry. Większość zachorowań dotyczy osób w wieku od 15 do 39 roku życia. 1/3
zachorowań wymagała hospitalizacji.
Niemcy:
W okresie od października 2014 r. do 18 lutego 2015 r. zgłoszono 583 przypadki odry. Najwięcej
zachorowań wystąpiło w Berlinie i okolicach Brandenburgii wśród pochodzących z Bośni i Hercegowiny
osób ubiegających się o azyl w Niemczech. Chorują też inni mieszkańcy miasta. Przypadki dotyczą osób,
które nie poddały się szczepieniom przeciw odrze. Jak dotąd 144 osoby zostały hospitalizowane, a jedno
dziecko zmarło.
Kazachstan:
W 2014 r. zgłoszono 317 zachorowań na odrę. W styczniu 2015 r. odnotowano już kolejne 220 przypadków.
W odpowiedzi na tak gwałtowny wzrost zachorowań, dnia 26.01.2015 r., w Kazachstanie rozpoczęły się
szczepienia uzupełniające. Zaszczepieniu ma podlegać ok. 80% nastolatków.
1
Kirgistan:
Od maja 2014 r. do lutego 2015 r. zarejestrowano 7477 przypadki odry. W 2015 r. liczba nowych
przypadków dramatycznie wzrosła. Około połowa tych, którzy zachorowali, była hospitalizowana.
Zakażenie wirusem odry było również przyczyną śmierci 2 rocznych dzieci.
W marcu 2015 r., Ministerstwo Zdrowia Kirgistanu planuje przeprowadzić ogólnokrajową akcję szczepień
uzupełniających adresowaną do 2 mln. ludzi (dzieci, młodzież i dorośli).
Rosja:
W 2014 r. zgłoszono 3247 zachorowań na odrę. Chorowały w szczególności osoby w wieku 20 lat i
powyżej. W Dagestanie i Czeczenii przeprowadzono akcję szczepień uzupełniających skierowaną
do młodzieży i młodych dorosłych. Akcję szczepień przeciw odrze przeprowadzono także na terenie Syberii
i Dalekiego Wschodu.
Gruzja:
W Gruzji w ostatnich latach obserwuje się spadek liczby zachorowań na odrę. W 2013 r. było to 7872
przypadki, zaś w 2014 r. – 3191. W okresie od 1 stycznia do 23 lutego 2015 r. zgłoszono 100 nowych
przypadków. Władze kraju kontynuują rozpoczętą w 2013 r. akcję szczepień przeciw odrze skierowaną
w szczególności do dzieci poniżej 5 roku życia, pracowników służby zdrowia oraz osób nie poddanych
dotąd szczepieniu.
USA i Kanada:
W okresie od 1 stycznia do 6 lutego 2015 r. w 17 stanach i Waszyngtonie odnotowano łącznie 121
zachorowań na odrę. Większość z nich – 103 (85%) było częścią dużego, międzystanowego ogniska,
powiązanego z parkiem rozrywki w Kalifornii. Zachorowania dotyczą osób w wieku od 1 roku do 59 lat
(średnio 19). Oprócz USA, nowe zachorowania na odrę wystąpiły jeszcze w Kanadzie (4) . Część z tych
zachorowań jest powiązana epidemiologicznie z przypadkami na terenie USA.
Brazylia:
W okresie od 1 stycznia do 6 lutego 2015 r. zarejestrowano 21 przypadków odry, które dotyczyły głównie
dzieci do 5 roku życia.
W Polsce w ostatnich latach obserwuje się niewiele zachorowań na odrę ze względu na wciąż wysoki
(>98%) odsetek osób zaszczepionych (w 2011 r. wystąpiło łącznie 38 zachorowań na odrę, a w 2012 r.
odnotowano 70 zachorowań, zaś w 2013 r. – 84 przypadki. Zgodnie z meldunkami epidemiologicznymi
przygotowywanymi przez NIZP-PZH w okresie 1.01-31.12.2014 r. odnotowano łącznie 110 przypadków
zachorowań na odrę. Od 1.01-15.02.2014 r. odnotowano 34 przypadki. W analogicznym okresie w 2015 r.
zarejestrowano 4 przypadki.
Podróże mogą zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się choroby w populacjach nieszczepionych
przeciwko odrze i z tego względu pozostających wrażliwymi na wirusy ją wywołujące. Sytuacja
ta stwarza istotne zagrożenie odrą dla osób nieszczepionych, w tym przede wszystkim dla dzieci,
u których szczepienia są opóźnione, a także osób z obniżoną odpornością.
2
Odra jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową. Osoby nie uodpornione, narażone na kontakt z wirusem,
ulegają zakażeniu. Odra zwykle jest chorobą o łagodnym lub umiarkowanie ciężkim przebiegu. Przyczyną
zgonów są zwykle powikłania po odrze. Występują one najczęściej u dzieci poniżej
5 roku życia oraz u dorosłych w wieku powyżej 20 r.ż.
Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa odry. Wirus ten przenosi się z człowieka na człowieka drogą
kropelkową np. w czasie kichania czy kaszlu oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z nosa i gardła
lub moczem osoby chorej. Bardzo rzadko zakażenie następuje przez kontakt z przedmiotami świeżo
zanieczyszczonymi wydzieliną z nosa i gardła osoby chorej. Człowiek chory jest zakaźny dla innych osób
w okresie 5 dni przed pojawieniem się wysypki do 3 dni okresu wysypkowego.
Okres inkubacji choroby trwa ok. 10-12 dni. Pierwszymi objawami choroby są gorączka, złe samopoczucie,
katar, kaszel, zapalenie spojówek. Około 14 dnia od zakażenia pojawia się wysypka, trwająca 3-5 dni.
Pojawia się ona zwykle najpierw na twarzy i za uszami, a następnie zstępuje na tułów, ręce i nogi.
U młodszych dzieci chorobie mogą towarzyszyć biegunka i wymioty.
Nie istnieje skuteczne leczenie odry. Największe znaczenie ma zapobieganie zakażeniom poprzez
stosowanie szczepień ochronnych.
U dzieci w Polsce, zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych podaje się 2 dawki szczepionki,
które mają postać szczepienia skojarzonego (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce). Pierwszą
dawkę podaje się w 13-14 miesiącu życia, natomiast dawka przypominająca przypada na 10 rok życia
dziecka. W stosunku do dzieci powyżej 10 r. ż. (dzieci urodzone po 31.12.1996 r.), które nie otrzymały
dwóch dawek szczepionki, konieczne jest uzupełnienie szczepienia poprzez wykonanie go, nie później niż
do ukończenia 19 r. ż.
Osobom nie zaszczepionym przeciwko odrze w ramach szczepień obowiązkowych, podaje się dwie dawki
szczepionki skojarzonej w odstępie co najmniej 4 tygodni.
Zalecenia WHO dla osób podróżujących do państw, w których odnotowuje się wzmożone
zachorowania na odrę:

Wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesiąca życia, zaleca posiadanie aktualnego szczepienia
ochronnego przeciwko chorobie.

Decyzję o zastosowaniu dawki przypominającej każdorazowo podejmuje lekarz.

Należy stosować się do poleceń i zakazów wydawanych przez miejscowe służby sanitarne.
W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską,
zaś w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie z ww. rejonów należy
niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W celu uzyskania informacji o innych zagrożeniach należy przed wyjazdem do tych krajów
skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, najlepiej nie
później niż 4 - 6 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza
profilaktyki.
Więcej informacji dotyczących bezpieczeństwa w ww. państwach znajduje się na stronie Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w zakładce „Polak za granicą”.
W dbałości o bezpieczeństwo w czasie podróży zachęcamy do korzystania z systemu e-konsulat
na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych www.msz.gov.pl.
3