Co musisz zrobić, żeby wmiesiąc dać sobie szansę na dziecko? Ten

In wltro KPOK po Kroku
Co musisz zrobić, żeby wmiesiąc dać sobie szansę na dziecko? Ten poradnik przygotowaliśmy zmyślą oparach,
dla których sztuczne zapłodnienie jest jedyną lub ostatnią nadzieją
••Pobranie nasienia:
ALEKSANDRA PEZDA
Komu lekarze zalecają
zapłodnienie metodą
in vitro?
•• Kobietom z niedrożnymi jajowo­
dami, endometriozą, ciężkimi zabu­
rzeniami jajeczkowania, nieznaną
przyczyną niepłodności (po kilku la­
tach bezskutecznego leczenia inny­
mi metodami);
•• mężczyznom z małą liczbą plem­
ników lub ich brakiem w nasieniu;
•• małżeństwom albo stałym parom;
na in vitro dla samotnych kobiet nie
każdy ośrodek się zgadza;
•• kobieta nie powinna przekroczyć
42. roku życia, w przypadku męż­
czyzn nie ma ograniczeń.
s
Co jeśli nie można pobrać
twoich komórek jajowych
lub plemników?
Banki nasienia
Większość ośrodków w Polsce
ma banki, gdzie można skorzystać
z materiału anonimowego dawcy.
Ośrodki w Polsce deklarują, że nie
dokonują selekcji spermy w celu do­
brania dziecka do gustu przyszłych
rodziców. Oficjalnie gwarantują tyl­
ko, że nie będzie zagrożenia choro­
bami genetycznymi i że dawca nie
jest nosicielem groźnych wirusów.
Przyszli rodzice zazwyczaj widzą
w dokumentach wzrost, kolor oczu
i włosów oraz wiek dawcy.
•• Dawstwo komórek jajowych
Banki komo rek jajowych jeszcze
nie istnieją (to zbyt zaawan sowana tech­
nologia). Ośrodki przyznają, że moż­
na przyjąć ofiarowaną za darmo ko­
mórkę jajową od anonimowej kobie­
ty, która sama uczestniczy wprogramie zapłodnieniapozaustrojowego.
Ile to kosztuje?
•• Standardowo na przygotowanie
hormonalne kobietapowinna wydać
nie więcej niż3-4 tys. zł. Sama proce­
dura zapłodnienia in vitro kosztuje od
4 do 8 tys. zł,w zależności od ośrod­
ka. Koszty zawsze będą podawane
w przybliżeniu,różnicepowstają z dostosowywania kuracji hormonalnej
indywidualnie do pacjentki.
Jakie badania trzeba zrobić?
•• Kobiety:
Po zakwalifikowaniu do in vitro,
najwcześniej pólrokuprzed zabiegiem:
•• ocena stanu bakteriologicznego
pochwy - wymaz,
••USG jajników,
•• stężenie hormonówFSH, estra­
diol - badanie krwi,
•• wykluczenie infekcji wirusowych:
HIV, wirusowe zapalenie wątroby
typu B i C - badanie krwi,
•• oznaczenie grupy krwi.
W trakcie procedury:
••oznaczenie stężeń hormonów:
estradiol, niekiedy LH i progesteron
(średnio trzy razy),
•• USG jajników (średnio 3 razy).
••Mężczyźni:
•• badanie nasienia,
•• wykluczenie infekcji wirusowych:
HIV, wirusowe zapalenie wątroby
typu B i C - badanie krwi.
•• Jeżeli wskazanie do zapłodnie­
nia pozaustrojowego wynika ze złych
parametrów nasienia - dodatkowo
badanie kariotypu, czyli ocena licz­
by i struktury chromosomów - ba­
danie krwi.
•• Mogą być również inne badania,
co zależy od przyczyny niepłodno­
ści i decyzji lekarza.
Jak
przebiega procedura
zapłodnienia in vitro?
Od podania pierwszego leku do
sprawdzenia, czy kobieta zaszła
•4
Poznań, szpital położniczy przy ul. Polnej. Podglądamy pracę w laboratorum ośrodka diagnostyki I leczenia niepłodności.
Na zdjęciu od lewej: biotechnolog embriolog Joanna Szulc I biolog embriolog Depa Martynów
I
Kliniki, które współpracują z Polskim Towarzystwem
Ginekologicznym
Klinik stosujących metody wspoma­
ganego rozrodu jest w Polsce kilka­
dziesiąt. Nikt nie kontroluje jakości
ich pracy nie obowiązują też żadne
standardyprocedur. Żadna państwo­
wa instytucja nie podaje oficjalnej li-
sty miejsc, gdzie robić in vitro. Jednak
część klinik współpracuje z Polskim
Towarzystwem Ginekologicznym:
ujawnia liczbę przeprowadzonych za­
biegów oraz ich skuteczność. Dlatego
ich listę publikujemy.
Białystok
Centrum Leczenia Niepłodności Małżeńskiej „Kriobank" ul. Stołeczna 11, tel. (85) 744 13 78
Klinika Ginekologii AM w Białymstoku
ul. Marii Skłodowskiej-Curie 24a,tel. (85) 746 83 47
Bytom
Katedra I Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa
ul. Batorego 15, tel. (32) 281 71 06,281 00 21 do24
i Ginekologii Onkologicznej, Klinika Leczenia Niepłodności
Gdańsk
NZOZ INVICTA - Klinika Wspomaganego Rozrodu
ul. Rajska 10, tel. (58) 763 52 60
Kraków
Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Niepłodności
ul. Białoprądnicka 8, tel. (12) 415 88 00
„Macierzyństwo" Sp. zo.o.
Lublin
NZOZ Centrum Zdrowia Rodziny „AB 0V0"
I. Bociania 6, tel. (81) 527 7137
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 0VUM
ul. Staszica 14, tel. (81) 534 48 32, (81) 527 72 85
Rozrodczość iAndrologia
Łódź
drWojciech Gontarek - diagnostyka i leczenie niepłodności ul.Odolanowska 40/44, tel. (42) 653 09 16
GAMETA - Centrum Leczenia Niepłodności
ul. Leszczyńskiej 20, tel. (42) 645 77 77
Mysłowice
Klinika Leczenia Niepłodności N0V0MEDICA
ul. ks. N. Bończyka 34,
tel. (32) 316 37 71,604 952 503
Poznań
INVIMED P - Europejskie Centrum Macierzyństwa
ul. Szelągowska 29/4,
tel. (61) 826 70 40, (61) 826 70 44
Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu
ul. Polna 33,tel. (61) 841 94 12
Katedry Ginekologii i Położnictwa
Ginekologicznego - Położniczego Szpitala Klinicznego
w ciążę, upływa najkrócej 28 dni, naj­
dłużej - półtora miesiąca.
Często przed rozpoczęciem sty­
mulacji, w cyklu poprzedzającymją,
kobieta musi przyjmować tabletki an­
tykoncepcyjne.
•• Stymulacja hormonalna:
•• Trwa 12-14 dni. W niektóiych przy­
padkach pacjentkom blokuje się far­
makologicznie wydzielanie ich włas­
nych hormonów z przysadki, lek po­
daje się pod koniec cyklu poprzedza­
jącego stymulację - to przedłuża pro­
cedurę o mniej więcej 10 dni.
•• Kobieta przyjmuje środki z hormo­
nami przysadki (gonadotropinami), co
ma doprowadzić do produkcji więcej
niżjednego pęcherzyka jajnikowego
(nawet do kilkunastu). Towarzyszy te­
mu ponadfizjologiczne stężenie hor­
monów płciowych. Podaje się zastrzy­
ki podskórne wbrzuch, codziennie.
Może je podać pielęgniarka w ośrod­
ku, ale nowoczesne środki farmakolo­
giczne są produkowane z aplikatora­
mi, więc kobieta sama może wstrzyki­
wać leki (podobnie jak zastrzyki z insuliny które przyjmują osoby chore na
cukrzycę). Zastrzyki są mało bolesne.
•• W tym czasie lekarz sprawdza, jak
organizm pacjentki reaguje na poda­
wane leki. ZapomocąUSG mierzy śred­
nicę powstałych wjajnikach pęcherzy­
ków, wktórych są komórki jajowe oraz
konfrontuje to z wynikiem badań hor­
monalnych. Pod koniec stymulacji le­
karz podaje pacjentce w zastrzyku lek
hormonalny (hCG), który kończy sty­
mulację i utrwala jej efekt, powodując
odpowiednią dojrzałość komórki jajo­
wej umożliwiającą zapłodnienie.
•• Skutki uboczne: bóle podbrzusza,
głowy, nudności.
Szczecin
Klinika Ginekologii i Położnictwa Samodzielnego
ul. Unii Lubelskiej 1,tel. (91) 487 37 55,487 60 51
Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1
Warszawa
Ośrodek Leczenia Niepłodności - Klinika Położnictwa
pl.Starynkiewicza 1/3, tel. (22) 502 14 30
i Ginekologii AM w Warszawie
InviMed - Europejskie Centrum Macierzyństwa
ul. Rakowiecka 36, tel. (22) 606 37 00
Prywatna Przychodnia Leczenia Niepłodności NOVUM
ul. Bociania 13, tel. (22) 899 33 22, (22) 899 33 30
Wrocław
InviMed W - Europejskie Centrum Macierzyństwa
Bulwar Ikara 16, tel. (71) 795 06 00, (71) 795 08 88
NZOZ „Polak" sc
. Partynicka 45,tel. (71) 339 83 62
ŹRÓDŁO: POLSKIETOWARZYSTWO GINEKOLOGICZNE
O in vitro słuchaj dziś po 1 1 w „Komentarzach"
Radia TOK FM. Zaprasza Anna Laszuk
TOKy
••Punkcja - pobranie komórek jajo­
wych:
•• Najczęściej dwa tygodnie od roz­
poczęcia stymulacji, w 36 godzin po
podaniu hCG
•• Zabieg trwa 15-30 min, można go
wykonać ambulatoryjnie.
•• Polega na wprowadzeniu przez poch­
wę igły i pod kontrolą USG nakłucie pę­
cherzyków wjajnikach, żeby z nich po­
brać komórki jajowe. Punkcję wykonu­
je się w dożylnym znieczuleniu ogólnym,
koniecznie wasyście anestezjologa.
•• Najpoważniejsze z powikłań, któ­
re są możliwe, wynikają ze znieczule­
nia albo krwawienia. Dlatego po punkcji przed kilka godzin trzeba pozostać
na obserwacji.
•• Tego samego dnia, co punkcja u ko­
biety. Można przynieść z domu albo
oddać nasienie w ośrodku.
••Transfer zarodków:
•• 2-3 lub 5 dni po punkcji.
•• Cewnikiem wprowadza się do ja­
my macicy zarodki; to nie boli, uczu­
cie jest porównywalne do dyskomfor­
tu przy pobraniu próbki do cytologii.
•• Można to przeżywać razem z part­
nerem.
••Znowu hormony:
•• do dwóch tygodni, leki (tabletki lub
globulki) z progesteronem (hormo­
nem odpowiedzialnym za podtrzy­
manie ciąży).
••I badania:
••oznaczenie poziomu hormonów
(średnio trzy razy) oraz USG jajników
(średnio trzy razy).
••Test ciążo wy z krwi:
••12-14 dni po transferze.UWAGA!
Zbyt wcześnie wykonane badanie da­
je bardzo często wyniki fałszywie do­
datnie, zafałszowane przez lek (hCG)
kończący stymulację. Wtedy wynik
może być pozytywny, pacjentka świę­
tuje sukces,apo kilku dniach przycho­
dzi rozczarowanie, że ciąża się nie
utrzymała.
••Dodatkowe badanie USG:
••Jeśli test ciążowybył pozytywny,
po kolejnych dwóch tygodniach po­
twierdza się go ultrasonograficznie.
Wtedy już mamy pewność, że za­
częła się fizjologiczna ciąża i można
wrócić do swojego ginekologa.
Czy podczas procedury
in vitro można normalnie żyć?
••Zalecanyjest normalny, zdrowy
tryb życia, możliwie bez stresów.
•• Nie wolno palić tytoniu ani pić al­
koholu.
•• Zwolnienie lekarskie najlepiej wziąć
na dni, w których ma być wykonana
punkcja oraz transfer zarodków.
•• Specjalna dieta nie ma wpływu na
płodność, ale zbadano, że na stymu­
lację łatwiej reagują kobiety z prawi­
dłową wagą niż otyłe. Również łatwiej
zachodzą w ciążę.
•• Sport - tak, ale nie wyczynowy.
•• Seks - tak, nawet po transferze za­
rodków, bo ze statystyk wynika, że mo­
że pomóc w przyjęciu się ciąży.
Jakie są możliwe powikłania?
••Zespół hyperstymulacji:
•• To sytuacja, kiedyjajniki nadmier­
nie zareagowały napodawane leki, co
kończy się znacznym zwiększeniem
ich objętości przez bardzo liczne pę­
cherzyki. To może doprowadzić do
ciężkich zaburzeń w funkcjonowaniu
organizmu, np. niewydolności nerek,
zaburzeń oddychania - a to może sta­
nowić zagrożenie dla życia.
Uwaga! Tak ciężka hyperstymulacja zdarza się rzadko. Najczęściej występująjej łagodne postaci, czemu to­
warzyszy ból podbrzusza i pleców, a tak­
że przejściowe powiększenie obwodu
brzucha. Te objawy ustępują zaraz po
miesiączce, a u kobiet, którym udało
się zajść wciążę, mogą ulec nawet przej­
ściowemu zaostrzeniu w takiej sytua­
cji ustępują najczęściej po zakończe­
niu pierwszego trymestru ciąży.
••Ciąża wielopłodowa:
••Ponieważ zwiększa zagroź enie
wszystkimi powikłaniami położniczy­
mi i wcześniactwem; za pełny sukces in
vitro uważa się donoszoną ciążę zakończonąporodemjednego zdrowego no­
worodka, ewentualnie bliźniaków. Tro­
jaczki to już poważny błąd w sztuce, o
Informacje zawarte w poradniku
konsultowałam z dr. hab. Rafałem
Kurzawą z Pomorskiej Akademii
Medycznej w Szczecinie