Report: "Idea końca świata w doktrynach i praktykach tzw

SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y
DIANA SOBIERAJ
173
*
„IDEA KO8CA :WIATA
W DOKTRYNACH I PRAKTYKACH TZW. SEKT
I NOWYCH RUCHÓW RELIGIJNYCH”
III ToruEskie Sympozjum PoOwiQcone Sektom
i Nowym Ruchom Religijnym
ToruE, Wydzia[ Teologiczny UMK, 7 grudnia 2011 roku
Dnia 7 grudnia 2011 r. na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Miko[aja Kopernika w Toruniu odby[o siQ III Sympozjum PoOwiQcone Sektom i Nowym Ruchom
Religijnym. Sympozjum zosta[o zorganizowane przez nastQpuj`ce podmioty: Wydzia[
Teologiczny UMK w Toruniu, KatedrQ Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej Wydzia[u Prawa i Administracji UMK w Toruniu, PracowniQ Dokumentacji i BadaE
Alternatywnych Ruchów Religijnych i Parareligijnych UMK w Toruniu, Rzecznika
Praw Ofiar przy Marsza[ku Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz ToruEskie
Centrum Informacji o Sektach i Ruchach Religijnych.
Obrady mia[y na celu przyblidenie eschatologii tzw. sekt i nowych ruchów
religijnych. KoncepcjQ zbawienia rozpatrywano w kategoriach zagrodenia jako
jednego ze eróde[ potencjalnej lub faktycznej destrukcyjnoOci sekt i NRR wobec norm
spo[ecznych zarówno w odniesieniu do jednostek, jak i instytucji, w tym paEstwa.
T[em rozwadaE nad tytu[owym zagadnieniem konferencji by[a idea koEca Owiata,
wystQpuj`ca w religii chrzeOcijaEskiej oraz w jej tradycyjnych nurtach wyznaniowych.
Sympozjum krótkim przemówieniem otworzy[ ks. prof. Jan P e r s z o n, kierownik
Zak[adu Teologii Fundamentalnej i Religiologii UMK, pierwszej zaO sesji, pt.
„Eschatologia biblijna – interpretacje i oblicza modliwych zagrodeE”, przewodniczy[
dr Piotr C h r z c z o n o w i c z. Pierwszym prelegentem by[ ks. prof. Janusz B u j a k
(USz), który wyg[osi[ referat pt. Wybrane aspekty chrze/cija2skiej eschatologii.
Przedstawi[ w nim g[ówne kierunki omawianego zagadnienia: w`tek obietnicy, zwiastuny chwalebnego przyjOcia Pana, w`tki apokaliptyczne u trzech synoptyków (Mateusza, .ukasza, Marka), Olepe uliczki w badaniach nad chrzeOcijaEsk` eschatologi`
(chiliazm, próby wyznaczenia konkretnej daty). Temat podsumowa[, odwo[uj`c siQ do
Mgr DIANA SOBIERAJ – doktorantka Wydzia[u Filozofii KUL; adres do korespondencji:
Droga MQczenników Majdanka 70/3, 20-325 Lublin; e-mail: [email protected]
ROCZNIKI KULTUROZNAWCZE 3:2012
174
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y
wspó7czesnego kierunku w eschatologii, wedle którego koniec to nie spektakularne
zniszczenie, a dope7nienie, spe7nienie obietnicy Jezusa. NastLpnie swój referat pt.
Apokalipsa i co dalej? O sposobach interpretacji biblijnych opisów ko7ca 8wiata
przedstawi7 prof. Robert T. P t a s z e k (KUL), odwo7ujTc siL przede wszystkim do
pism Vród7owych Wwiadków Jehowy oraz Adwentystów Dnia Siódmego. PodkreXli7,
Ye niewTtpliwT zaletT alternatywnych ruchów religijnych jest ich konkretnoXZ. Cz7owiek oczekuje jasno sprecyzowanych faktów i dat, stTd wielu proroków przepowiada
daty ko]ca Xwiata. Dodatkowo Prelegent podkreXla7, Ye chrzeXcija]ska wizja nieba
w naukach KoXcio7a jest niewystarczajTco rozwiniLta. StTd wynika problem duYej
czLXci chrzeXcijan z pe7nym zrozumieniem i zdefiniowaniem pojLcia „niebo”. Uwaga
ta podczas dyskusji by7a kilkukrotnie podnoszona i komentowana. PierwszT czLXZ
zako]czy7 referat Damiana D o r o c k i e g o, studenta Wydzia7u Teologicznego UMK,
pt. Eschatologia w nauczaniu adwentystów a pogl=dy katolickie. Zosta7 w nim przywo7any kontekst historyczny powstania ruchu z interesujTcT hipotezT, wedle której na
treXZ doktryny Adwentystów Dnia Siódmego mia7a mieZ wp7yw Rewolucja Francuska
(1789-1799) oraz wTtki judaistyczne, zw7aszcza starotestamentalne.
DrugT sesjL, pt. „Apokaliptyka w nauczaniu wybranych mniejszoXci religijnych
i sekt”, której przewodniczy7 prof. Robert T. P t a s z e k (KUL), rozpoczT7 referat
Milenaryzm Awiadków Jehowy. Krytyczna analiza idei ko7ca 8wiata gDoszonych przez
Towarzystwo StraGnica w 8wietle literatury przedmiotu dra Mariusza G a j e w s k i e g o SJ (JCWwNS). Prelegent przedstawi7 analizL koncepcji paruzji i millennium
w naukach Wwiadków Jehowy. Pokaza7, jak ekskluzywnym ruchem sT Wwiadkowie
oraz jak niewiele duchowoXci jest w ich wizjach raju, poniewaY jest koncepcjT czysto
antropologicznT, nie ma w nim Boga, gdyY radoXZ zapewniajT dobra materialne.
EschatologiL innego ruchu odwo7ujTcego siL do Biblii przedstawi7a mgr Diana
S o b i e r a j (KUL) w referacie Kwantowy wielo8wiat, samsara, a moGe co8 jeszcze…
czyli eschatologiczne propozycje Ko8cioDa mormonów. Prelegentka przedstawi7a
szczegó7owo koncepcjL zbawienia w doktrynie KoXcio7a mormonów, dowodzTc, jak
daleka jest to wizja od koncepcji chrzeXcija]skiej. Dodatkowo dokona7a próby zestawienia nauki mormonów z myXlT buddyjskT i koncepcjT multiXwiatów kwantowych. PraktycznT stronL nauki KoXcio7a Jezusa WwiLtych w Dniach Ostatnich
przedstawi7 ks. mgr lic. Grzegorz D a r o s z e w s k i w referacie Oczekiwanie na koniec 8wiata w doktrynie mormonów. PodkreXla7, Ye Yycie mormonów jest podporzTdkowane idei wiecznego postLpu, oraz zwraca7 uwagL na specyficzne praktyki mormonów, takie jak ma7Ye]stwo na wiecznoXZ, chrzest za zmar7ych, poligamia. Paruzja
oczami neognozy (na podstawie analizy tekstów BiaDego Bractwa), zaprezentowana
przez prof. ViarL M a l d j i e v e (UMK), pozwoli7a zmieniZ punkt widzenia w podejXciu do badanych ruchów. Ze stanowiska jLzykoznawcy Viara Maldjieva wstLpnie
scharakteryzowa7a Bia7e Bractwo, nastLpnie pokaza7a, jak poprzez dwuaspektowe
badania jLzyka moYna dokonaZ interpretacji i analizy tekstów Bractwa odwo7ujTcych
siL do Biblii. Powo7ujTc siL na Vród7a tekstowe Bia7ego Bractwa, przedstawia7a
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y
175
mo5liwe kierunki interpretacji. Ostatnim wystFpieniem w tej czHIci byK referat dr
Katarzyny T e m p c z y k Idea ko'ca )wiata w mariawityzmie felicjanowskim (Ko)ciele Katolickim Mariawitów). KoIcióK mariawitów, w przeciwieSstwie do innych
ruchów, stroni od kontaktu ze Iwiatem zewnHtrznym, poniewa5 upatruje w nim UródKo
zKa. Wszelkie przeIladowania sF dla wspólnoty mariawitów dowodem, 5e muszF
przejIV dokKadnie tH samF drogH, co Jezus by – podobnie jak On – zmartwychwstaV.
Podobnie jak AdwentyIci Dnia Siódmego czy Zwiadkowie Jehowy i mormoni,
mariawici równie5 wierzF, 5e 5yjF w czasach ostatnich, jednak nie czekajF na
ponowne przybycie Jezusa. Paruzja jest zbHdna, poniewa5 Jezus ju5 jest obecny
w Eucharystii. Natomiast Iwiat jest wieczny i nie zostanie zniszczony, koniec bHdzie
dotyczyK tylko Iwiata moralnego.
Podczas ostatniej sesji, zatytuKowanej „PrzesKania apokaliptyczne a nowoczesne
technologie i panujFce mody kulturowe”, zostaK wygKoszony tylko jeden referat: Od
Matrixa do Skynetu – ró?ne oblicza techno-apokalipsy w transhumanizmie, który
przedstawiK referat lic. Marcin G a r b o w s k i (KUL). Prelegent rozpoczFK od stwierdzenia, 5e nadnaturalne zdolnoIci opisane w IwiHtych ksiHgach, za pewien czas bHdF
dostHpne dla ka5dego czKowieka dziHki technice. Mianem techno-apokalipsy okreIliK
zjawisko, kiedy to warunki na ziemi przeobra5F siH w skali apokalipsy biblijnej.
NastFpi wiHc apokalipsa kosmiczna (zderzenie z kometF, najazd obcej cywilizacji,
wygaIniHcie sKoSca) lub techno-apokalipsa (globalna recesja, wojna nuklearna).
Transhumanizm stawia nas przed faktem: homo sapiens wyginie, ale na drodze
ewolucji, przeobra5ajFc siH w postczKowieka.
ZamysKem sympozjum byKo zaprezentowanie doktryn i dziaKalnoIci sekt i nowych
ruchów religijnych w kontekIcie idei apokaliptycznych. Kontekstem tych prezentacji
byKy takie dziedziny jak religioznawstwo, filozofia, teologia, prawo czy jHzykoznawstwo. Zagadnienia zostaKy zaprezentowane w ujHciu teoretycznym, przez osoby
reprezentujFce Irodowiska naukowe, oraz w ujHciu praktycznym, przez referentów ze
Irodowisk spoKecznych, którzy na co dzieS pomagajF osobom pokrzywdzonym w wyniku kontaktu z sektami. Takie zestawienie pozwoliKo na twórczF wymianH wyników
badaS i doIwiadczeS.
ByKo to ju5 III ToruSskie Sympozjum PoIwiHcone Sektom i Nowym Ruchom
Religijnym, co pozwala stwierdziV, 5e zainteresowanie tym tematem nie sKabnie i nadal istnieje 5ywa potrzeba prowadzenia takich badaS w nowych dziedzinach kultury.
Wart podkreIlenia jest fakt, 5e owe badania coraz czHIciej przybierajF formH interdyscyplinarnych. Pozwala to, co oczywiste, na szersze ujHcie zagadnienia, ale równie5 wprowadza bardzo zró5nicowanF panoramH obszarów wymagajFcych eksploracji.
Wynika z tego potrzeba dalszej pracy, której wyniki majF sKu5yV nie tylko nauce, ale
przede wszystkim spoKeczeSstwu. III Sympozjum, tak jak i poprzednie, pokazaKo, 5e
badania nad sektami i nowymi ruchami religijnymi nie dotyczF jedynie teologii czy
176
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y
socjologii. Zdaje si>, @e caAa kultura jest przesiHkni>ta tym zjawiskiem. Mwiadczy
o tym ró@norodnoOP Orodowisk, które prezentujH referenci: filozofia, teologia, religioznawstwo, kulturoznawstwo, j>zykoznawstwo, prawo, kryminalistyka, filmoznawstwo, politologia, psychologia, socjologia i inne. NiewHtpliwie interesujHce jest pojawienie si> na tej arenie badaV, których przedmiotem sH media, nowe technologie,
szeroko poj>ty post>p techniczny czy popkultura i mo@liwoOci, jakie stwarzajH dla
treOci propagandowych sekt i nowych ruchów religijnych.