Stara Dongola. Kom B

K. Michałowski,S. Jakobielski,W.
Godlewski,K. Polaczek,M.
Steinborn
Stara Dongola. Kom B
Informator Archeologiczny : badania 13, 294-295
1979
294
ch ó w k l lu d z k ie /g r o b y : 4 4 - 4 7 / . B yły to s z c z ą tk i 4 oso b n ik ó w p o g r z e b a ­
n y ch w p o z y c ji z n o g a m i s iln ie p o d k u rc z o n y m i, le ż ą c y c h n a b o k u , g ło ­
w a m i s k ie ro w a n y m i n a z a c h ó d ; s ą to c e c h y ty p o w e dla o b rz ą d k u p o ­
g rz e b o w e g o m ie s z k a ń c ó w o s a d y w K a d e ro p o ch ow anych n a o d rę b n y m
c m e n ta r z y s k u , o d k ry ty m w in n y m p u n k c ie p a g ó rk a w toku p o p rz e d n ic h
se z o n ó w . J e d y n y m d a r e m g ro b o w y m o d k ry ty m p rz y je d n y m z ty ch p o ­
chów ków / n r 4 5 / b y ł u n ik a to w y , d łu g i w is io r e k z p ię k n ie o sz lifo w a n e g o
r y o litu - s u r o w c a k a m ie n n e g o w y s tę p u ją c e g o w r e jo n ie s z ó s te j k a ta r a k ty
N ilu .
O d k ry c ie pochów ków lu d z k ic h w ty m p u n k cie p a g ó rk a k o m p lik u je
k w e B tię p o d z ia łu fu n k c jo n a ln e g o s ta n o w is k a n e o lity c z n e g o w K a d e ro . O k a­
z u je s ię , ż e n ie k tó ry c h z m a r ły c h g r z e b a n o w b e z p o ś re d n im s ą s ie d z tw ie
d o m o stw , in n y c h z a ś n a o d rę b n y m c m e n ta r z u u sy tu o w a n y m p o z a z a s i ę ­
g ie m w y s tę p o w a n ia w a r s tw y o s a d n ic z e j. M o żn a z a u w a ż y ć , ż e w ty m o s t a t ­
n im p rz y p a d k u o d k ry to , ja k d o tą d , p o ch ó w k i oso b n ik ó w z d e c y d o w a n ie bog a c ie j w y p o sa ż o n y c h w d a r y g ro b o w e . S z c z ą tk i lu d z k ie o d k r y te w toku
te j k a m p a n ii z o s ta n ą z b a d a n e p r z e z a n tro p o lo g ó w fiz y c z n y c h w n a s tę p n y m
s e z o n ie ; w y n iki te j e k s p e r ty z y m o g ą r z u c ić ś w ia tło na c h a r a k t e r p o ch ó w ­
ków o d k ry ty c h w b e z p o ś r e d n im s ą s ie d z tw ie o s a d y .
ST A R A DONGOLA
K om В
S ta c ja A r c h e o lo g u
Ś ró d z ie m n o m o r s k ie j
UW w K a ir z e
B a d a n ia p r o w a d z ił p ro f, d r K a z im ie r z M ic h a ło w sk i,
F in a n s o w a ła S ta c ja AS UW w K a ir z e . S k ład m i s j i :
d r S te fa n J a k o b ie ls k i - k ie ro w n ik p r a c połow y ch,
d r W ło d z im ie rz G o d le w sk i, m g r K ry s ty n a P o la c z e k ,
m g r M a re k S te in b o rn - a r c h e o lo d z y , T r z y n a s ty
s e z o n b a d a ń , Stanów i вкo o s a d n ic z e od o k r e s u n e o li­
ty c z n e g o do o k r e s u a r a b s k ie g o /s z c z e g ó ln ie o k r e s
c h r z e ś c ij a ń s k i V I-X IV w. n . e . /
P r o g r a m k a m p a n ii o b e jm o w a ł k o n ty n u a c ję b a d a ń w p ó łn o c n e j
c z ę ś c i m i a s t a n a k o n n e B . W c z a s ie p o p rz e d n ic h sez o n ó w a r c h e o lo g ic z ­
n y ch c z ę ś c io w o o d k o p an o d o m , je d e n z w ie lu , tw o rz ą c y c h k o m p le k s z a ·
b u d ó w ań p o d m ie js k ic h . W ydaje s ię , ż e b y ło to z g ru p o w a n ie dom ów m i e s z ­
k a ln y c h . P r a c e b a d a w c z e b y ły s k o n c e n tro w a n e w okół ła z ie n k i, o d k ry te j
w 1976 ro k u w tz w . dom u A , o r a z p ie c a o d k o p an eg o w k o r y ta r z u AB
w 1978 r . W to k u k a m p a n ii doko nano c a łk o w ite g o o d s ło n ię c ia k o r y t a r z a
A B , k tó r y j e s t w y d łu żo n y m p o m ie s z c z e n ie m o w y m ia ra c h 1 4 i 3 , 5 m
b ie g n ą c y m w zd łu ż dom ów A i B , P ie c z n a jd u je s i ę w śro d k o w e j c z ę ś c i
te g o p o m ie s z c z e n ia po je g o z a c h o d n ie j s t r o n ie i p r z y le g a od z e w n ą tr z
do w s c h o d n ie j ś c ia n y ła z ie n k i. P o m ie s z c z e n ie ła z ie n k i j e s t w y p o sa ż o n e
w dw a b a s e n y , w p u s z c z o n e w p o d ło g ę , r u r y c e r a m ic z n e p o ło ż o n e p o z io ­
m o w ś c ia n ie p ó łn o c n e j, o r a z tr z y r u r y c e r a m ic z n e p o ło ż o n e pionow o
w ś c ia n ie w s c h o d n ie j.
B a d a n ia m a ją c e n a c e lu p o tw ie rd z e n ie te o r i i o is tn ie n iu s y s te m u
d o p ro w a d z a ją c e g o g o r ą c ą w o dę d o ła z ie n k i o r a z d ru g ie g o s y s te m u o g r z e -
295
w a ją c e g o s a m ą ła z ie n k ę , w y m a g a ły po n ow nego o c z y s z c z e n ia ła z ie n k i
z n a w ia n e j ta m w ydm y p ia s k u .
W w yniku b a d a ń u s ta lo n o , ż e ła z ie n k a b y ła z a o p a try w a n a w c ie p łą w o­
d ę , g r z a n ą n a w sp o m n ia n y m p ie c u , ja k ró w n ie ż d y m e m z n ie g o p o p r z e z
t r z y r u r y c e r a m ic z n e , w budow ane w ś c ia n ę w s c h o d n ią .
Z ak o ń c z o n o p r a c e w y k o p a lisk o w e w z a c h o d n ie j c z ę ś c i d o m u , k o ń c z ą c
ty m s a m y m o d s ła n ia n ie dom u A, W d o m a c h 5 i С s ą s ia d u ją c y c h z d o ­
m e m A od z ach o d u i p o łu d n ia , p rz e p ro w a d z o n o s o n d a ż e m a ją c e n a c e lu
s tw ie r d z e n ie , c z y w p o m ie s z c z e n ia c h ty c h dom ów , p o ło ż o n y ch a n a lo g ic z ­
n ie do ła z ie n k i w dom u A, z n a jd u ją s i ę ró w n ie ż m a lo w id ła ś c ie n n e .
W w yniku obydw u so n d a ż y u s ta lo n o , ż e w w y m ie n io n y c h p o m ie s z c z e n ia c h
dom ów В i С n ie m a ż a d n y c h m a lo w id e ł ś c ie n n y c h . M a te r ia łe m a r c h e o ­
lo g ic z n y m u z y sk a n y m w s e z o n ie 1 9 7 6 /7 9 b y ła g łó w n ie c e r a m ik a c h r z e ś ­
c ija ń s k a o k r e s u p ó źn eg o .
P o z a k o ń c z e n iu k a m p a n ii w M u z e u m N a ro d o w y m w C h a r tu m ie , dokonano
p a r ta ż u zab y tk ó w p o c h o d z ą c y c h z k ilk u o s ta tn ic h k a m p a n ii a r c h e o lo g ic z ­
n y c h w S ta r e j D o n g o li. S tr o n a p o ls k a o tr z y m a ła p ew ną ilo ś ć z ab y tk ó w ,
p o c h o d z ą c y c h z o k r e s u c h r z e ś c ija ń s k ie g o , g łó w n ie c e r a m ik i. O b ecn ie
o b ie k ty te z n a jd u ją s i ę w M u zeu m N aro d o w y m w W a rs z a w ie .
SYRIA
PA LM Y R A
P o ls k a S ta c ja A rc h e o lo g ii
Ś r ó d z ie m n o m o r s k ie j UW
w K a irz e
B a d a n ia p ro w a d z ił d o c . d r h a b , M ic h a ł G a w lik o w sk i.
F in a n s o w a ła S ta c ja A ŚU W . 21 se z o n b a d a ń . Obóz
D io k le c ja n a /Щ w . n . e . /
P r a c e k o n c e n tro w a ły e ię w p ó łn o c n e j c z ę ś c i d z ie ln ic y z a c h o d n ie j,
z w an ej O b o z e m D io k le c ja n a . B yły k o n ty n u a c ją p r a c z e s z ło r o c z n y c h ,k ie d ÿ
to o d s ło n ię to z a b u d o w ę bloków k o s z a ro w y c h n a p rz e c iw b r a m y do s a n k ­
tu a r iu m A U a t. S a m o s a n k tu a r iu m b y ło n a to m ia s t o d k o p an e w c ią g u k a m ­
p a n ii l a t p o p rz e d n ic h . C e le m p r a c było z b a d a n ie n a jb liż s z e g o o to c z e n ia
s a n k tu a r iu m od s tr o n y p ó łn o c n e j.
B a d a n ia o b ję ły k o le jn y o c in e k u lic y k o lu m n o w e j, k tó r a p r z e c i n a ła
o bóz z p o łu d n ia n a p ó łn o c , k r z y ż u ją c s i ę z g łó w n ą u l ic ą d z ie ln ic y i p r z e ­
c h o d z ą c p rz e d b r a m ą s a n k tu a r iu m . D alej kii p ó łn o cy u lic a n ie b y ła j e s z ­
c z e o d s ło n ię ta .
O dkopany s e k to r m ie r z y 27 m w k ie ru n k u - p ó łn o c -p o łu d n ie i 17 m
w k ie ru n k u p o p rz e c z n y m . O b e jm u je ty m s a m y m c a łą s z e r o k o ś ć u lic y p o ­
m ię d z y ś c ia n a m i zabudow y po obu s tr o n a c h . P o ś ro d k u z n a jd u ją s i ę dw a
s ty lo b a ty , k t ó r e w y z n a c z a ją p r z e b ie g n ie z a c h o w a n y ch p o rty k ó w , o d le g ły c h
je d e n od d ru g ie g o o 5, 70 m . Buctynki l e ż ą c e w z d łu ż u lic y w z n o siły s i ę
w o d le g ło ś c i 3 ,3 0 m po za l i n i ą s ty lo b a tó w . Z a ró w n o fu n d a m e n ty k o lu m n a d
ja k i fro n to w e ś c ia n y budynków z a c h o w a n e s ą ty lk o c z ę ś c io w o , to te ż n ie
d a s ię j e s z c z e o k r e ś l i ć , czy zab ud o w a m ia ł a c h a r a k t e r k o s z a ro w y .