Edudu.pl - Tlenki - powietrze jako mieszanina gazów

Ściąga eksperta
Tlenki - powietrze jako mieszanina gazów - cz. II
metaliczny połysk, dobre przewodnictwo elektryczne i cieplne, kowalność i ciągliwość - grupa zwiazków posiadajaca takie właściwości to
metale; pierwiastki nie mające tych wlaściwości to niemetale. Np. siarka, tlen, azot, węgiel, chlor; substancje proste można podzielić na
metale i niemetale; metale: Sód (Na) Potas (K) Złoto (Au) Srebro (Ag) Żelazo (Fe) Cyna (Sn) Cynk (Zn) Rtęć (Hg) Magnez (Mg) Wapń
(Ca) Glin (Al); niemetale: Tlen (O) Fluor (F) Hel (He) Wodór (H) Fosfor (P) Chlor (Cl) Węgiel (C) Siarka (S) Azot (N); istnieje jeszcze 3
podgrupa tzw. półmetale. Zaliczyć tu mozna np. krzem (Si), arsen (As), antymon (Sb)
metalami nazywamy grupę substancji, które charakteryzują się metalicznym połyskiem, dobrym przewodnictwem elektrycznym i
cieplnym, kowalnością, ciągliwością zaś niemetalami substancje, które nie posiadają tych właściwości; wszystkie metale za wyjątkiem
niektórych (rtęć) są ciałami stałymi, barwy srebrzystej, srebrzystoszarej lub szarej; pierwiastki posiadają zdolność łaczenia się z tlenem
tworząc w ten sposób tlenki
tlenki są to związki pierwiastków (metali i niemetali) z tlenem; tlenkiem jest woda, dwutlenek węgla (ditlenek węgla) i wszystkie produkty
spalania metali i niemetali w powietrzu (tlenie); nazwy tlenków tworzy się przez podanie w nazwie słowa "tlenek" a w następnej kolejności
nazwy pierwiastka z podaną w nawiasie cyframi rzymskimi wartościowością, np. tlenek siarki(IV); niektóre tlenki mają nazwy zwyczajowe
- ditlenek węgla CO2; czad CO
jak tworzymy wzory tlenków? pierwszy we wzorze sumarycznym jest atom pierwiastka
tlen w tlenkach jest zawsze II wartościowy: tlenek miedzi (II) - CuO, tlenek wapnia - CaO, tlenek sodu - Na2O, tlenek magnezu - MgO,
tlenek żelaza (III) - Fe2O3, tlenek glinu - Al2O3
tlenki niemetali: ditlenek węgla lub tlenek węgla(IV) - CO2, tlenek węgla - CO
ditlenek siarki (dwutlenek siarki) lub tlenek siarki(IV) - SO2, tlenek siarki(VI) (tritlenek siarki) - SO3
tlenki otrzymujemy w następujących reakcjach chemicznych: utlenianie pierwiastków, ogrzewania wodorotlenków, ogrzewania węglanów
utlenianie pierwiastków - utlenianie jest to łączenie się atomów tlenu z substancjami (pierwiastkami). Gwałtowne utlenianie, któremu
często towarzyszy efekt świetlny i cieplny nazywamy spalaniem. Procesem odwrotnym do utleniania jest redukcja; przykładowe reakcje
otrzymywania tlenków metali: 4Na + O2  2Na2O, 2Mg + O2  2MgO, 4Al + 3O2  2Al2O3 4Fe + 3O2 2Fe2O3
tlenki niemetali: 2C + O2  2CO, 2CO + O2  2CO2
utlenienianie nizszych tlenków do wyzszych: S + O2  SO2, 2SO2 + O2  2SO3
utlenienianie nizszych tlenków do wyzszych: 2N2 + 5O2  2N2O5, Si + O2  SiO2
ogrzewanie wodorotlenków - np. rozkład pod wpływem temperatury wodorotlenku glinu
2Al(OH)3  Al2O3 + H2O
ogrzewanie węglanów - np. reakcja termicznego rozkładu węglanu wapnia
CaCO3  CaO + CO2
wszystkie tlenki ze względu na zachowanie się wobec wody, możemy podzielić na:
- tlenki reagujące z wodą
- tlenki niereagujące z wodą
W WYNIKU REAKCJI TLENKÓW Z WODĄ POWSTAJĄ KWASY I WODOROTLENKI. WODOROTLENKI POWSTAJĄ W WYNIKU
REAKCJI TLENKÓW METALI Z WODĄ ZAŚ KWASY W REAKCJI TLENKÓW NIEMETALI Z WODĄ: Na2O + H2O  2NaOH
(wodorotlenek sodu), CaO + H2O  Ca(OH)2 (wodorotlenek wapnia)
tlenki, które w reakcji z wodą tworzą zasady noszą nazwę tlenków zasadowych: CO2 + H2O  H2CO3 (kwas węglowy), SO2 + H2O 
H2SO3 (kwas siarkowy(IV)), SO3 + H2O  H2SO4 (kwas siarkowy(VI)), tlenki, które w reakcji z wodą tworzą kwasy nosi nazwę tlenków
kwasowych
TLENKI OBOJĘTNE: tlenek węgla (czad) - CO, tlenek azotu(I) N2O, tlenek azotu(II) NO
tlenek krzemu SiO2
TLENKI AMFOTERYCZNE TO TAKIE TLENKI, KTÓRE REAGUJĄ Z KWASAMI I ZASADAMI
tlen jest gazem bezbarwnym, bez zapachu, prawie nierozpuszczalnym w wodzie. Występuje w stanie wolnym jak i w związkach
chemicznych, w skorupie ziemskiej w wodach rzek, mórz, oceanów. Podtrzymującym procesy życiowe zwierząt w tym człowieka. Jest
jednym ze składników powietrza; tlen wykorzystuje się: w produkcji stali, w lecznictwie dla podtrzymania procesów oddychania, w
aparatach tlenowych, w palnikach wodorowo-tlenowych i acetylenowo-tlenowych, jako utleniacz w paliwie rakietowym
z wieloma tlenkami spotykamy się w życiu codziennym. Najbardziej znane to woda czyli tlenek wodoru oraz dwutlenek węgla. Z innych
tlenków na uwagę zasługują: tlenek wapnia, tlenek węgla (II), tlenek krzemu; woda jako jeden z najważniejszych związków chemicznych
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/2
Ściąga eksperta
została omówiona w osobnym filmiku pt. woda i roztwory wodne
tlenek wapnia CaO - tlenek wapnia znany jest pod nazwą wapno palone i otrzymywany w reakcji termicznego rozkładu węglanu wapnia
(skały wapiennej). Dodając do tlenku wapnia (wapna palonego) stechiometryczną ilość wody otrzymujemy produkt o nazwie wapno
hydratyzowane, dostępny w sklepach z materiałami budowlanymi: CaO + H2O  Ca(OH)2; reakcja ta nazywa się gaszeniem wapna
palonego w trakcie niej wydziela sie ciepło; jeżeli w środowisku reakcji wystąpi nadmiar wody, wtedy otrzymuje się wapno gaszone,
będące zawiesiną wodorotlenku wapnia w nadmiarze wody; mieszanina wapna gaszonego z piaskiem stanowi tradycyjną zaprawę
murarską. Proces wiązania cegieł przez zaprawę polega w pierwszym etapie na wysychaniu zaprawy a w drugim na reakcji chemicznej w
której zawarty w powietrzu dwutlenek węgla (CO2) przekształca Ca(OH)2 w węglan wapnia CaCO3 - Ca(OH)2 + CO2  CaCO3 + H2O;
powstający węglan wapnia jest tym czynnikiem, który nadaje zaprawie twardość i jednocześnie spełnia rolę spoiwa
tlenek krzemu(IV) SiO2 - jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem chemicznym w przyrodzie i spotykanym wszędzie pod postacią
piasku. Tworzy również piękne kryształy, znane pod nazwą kwarc: kryształ górski, ametyst, cytryn; niekrystaliczna postać tlenku
krzemu(IV) również tworzy kamienie półszlachetne, tzw. opale, których odmianą jest agat, jaspis, i onyks; tlenek krzemu(IV) zmieszany z
sodą i wapniem (skała wapienna) jest wykorzystywany do produkcji szkła butlekowego, okiennego, rur szklanych, itp; krzemień, który
spotykany jest w przyrodzie służył do wyrobu narzedzi i krzesania ognia jest również tlenkiem krzemu(IV) a ten jak wiemy odegrał
pierwszoplanową rolę w rozwoju cywilizacji. Był wykorzystywany do wyrobu narzędzi i krzesania ognia
tlenk siarki(IV) SO2 - jest to tlenek, który powstaje w znaczych ilościach podczas spalania paliw kopalnych takich jak: węgiel kamienny,
brunatny, torf i ropa naftowa. Wyrzucany przez kominy przedostaje się do atmosfery, gdzie łączy się z wodą tworząc kwas siarkowy(IV):
SO2 + H2O ----> H2SO3; wzrost stężenia SO2 w atmosferze powoduje powstawanie kwaśnych opadów które niszczą lasy, skały i
budynki. Aby uniknąć negatywnego oddziaływania kwaśnych deszczy należy zdecydowanie zmniejszyc emisję tlenku siarki(IV), poprzez
oczyszczanie spalin lub odsiarczanie paliw
tlenek węgla - CO - (czad) ma silne właściwości trujące. Łączy się w sposób trwały z hemoglobiną krwi, blokując jej funkcje jako nośnika
tlenu; tlenek węgla powstaje podczas spalania węgla przy niedostatecznym dostępie powietrza: 2C + O2  2CO; tlenek węgla gromadzi
się w pomieszczeniach pozbawionych wentylacji, a w których spalany jest węgiel i gaz ziemny dlatego należy nie dopuścić do tego i
sprawdzać wentylacje; węgiel tworzy także tlenek węgla (IV)
ditlenek węgla CO2 (dawniej dwutlenek węgla); jest bezbarwnym, bez zapachu gazem, nie podtrzymuje palenia. Powstaje podczas
spalania węgla kamiennego, drewna, ropy naftowej, benzyny, wydychają go wszystkie organizmy żywe. Duże ilości dwutlenku węgla na
Ziemi występują pod postacią minerałów. Najważniejszym z nich jest skała wapienna.
Niekontrolowana emisja ditlenku węgla jest przyczyną tzw. efektu cieplarnianego; dwutlenek węgla ma zastosowanie w: jako wypełnienie
gaśnic, produkcji napoi gazowanych, produkcji sody
powietrze - jednorodna mieszanina gazów, stanowiąca atmosferę ziemską; powietrze jest bezbarwne, bezwonne, bez smaku, słabo
rozpuszczalne w wodzie; powietrze i jego składniki
azot - N2 - jest bezbarwnym, bez zapachu gazem, bardzo słabo rozpuszczalnym w wodzie, nie podtrzymuje palenia. Azot ma
podstawowe znaczenie w życiu roślin, ponieważ wykorzystywany jest do produkcji nawozów sztucznych. Inne zastosowania to:
produkcja barwników, kwasu azotowego, materiałów wybuchowych
wodór H2 - bezbarwny, bez zapachu, nie rozpuszczalny w wodzie. Gaz palny, w wyniku jego spalania powstaje woda. Jego mieszanina z
tlenem ma właściwości wybuchowe.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 2/2