7i) Udzielanie pożyczek przez podatników

Grzegorz Tomala
7i) Udzielanie pożyczek przez podatników nieprowadzących działalności
finansowej
Bardzo często, udzielając pożyczki ze środków pochodzących z prowadzonej
działalności gospodarczej, stajemy przed pytaniem, czy taka pożyczka jest objęta
ustawą o VAT. Chodziłoby tutaj o pożyczanie odpłatne, czyli pożyczki oprocentowane. Wątpliwość powstaje przede wszystkim w przypadkach, w których dany
przedsiębiorca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania
pożyczek.
Odpowiadając na pytanie, trzeba stwierdzić, iż pożyczki takie podlegają ustawie
o VAT. Należy uznać, że wykorzystując środki z działalności gospodarczej do
udzielania pożyczki, pożyczka ta jest dokonywana w ramach działalności gospodarczej. Nie będzie miało przy tym znaczenia, iż pożyczkodawca nie posiada formalnego wpisu w stosownych rejestrach działalności gospodarczej (KRS) odnośnie
udzielania pożyczek. W zakresie VAT posługujemy się definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Według tego przepisu działalność
usługodawców jest działalnością gospodarczą, nawet jeżeli nie posiadają stosownego wpisu do rejestrów. Udzielając pożyczki, przedsiębiorca działa jako usługodawca, dokonując świadczenia na rzecz innego podmiotu. Odpłatnością za to
świadczenie byłyby odsetki od pożyczanej kwoty.
Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Dla
przykładu można przywołać fragment interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej
w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2012 r., nr IPTPP2/443-561/12-3/PR: „Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią
odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów
i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia
przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od
częstotliwości i celu ich udzielenia czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki,
a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te
czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym”.
Fakt zaliczenia pożyczek do działalności gospodarczej i objęcia ich ustawą o VAT
wcale nie wpływa na konieczność zapłaty podatku. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38
ustawy o VAT zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek
pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów
lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Zatem udzielanie pożyczek podlega zwolnieniu z VAT. Zwolnienie dotyczy
wszystkich podatników, również tych, których przedmiotem działalności nie jest
udzielanie pożyczek.
Przypomnijmy, iż obrotem w przypadku usługi udzielenia pożyczki jest kwota
należnych odsetek.