spis treści

SPIS TREŚCI
Przedmowa ……………………………………………………………………………………..
1. Psychopatologia ogólna (Krystyna Jena) …………………………………………………
1.1. Zaburzenia uwagi ……………………………………………………………………
1.2. Zaburzenia spostrzegania ……………………………………………………………
1.3. Zaburzenia myślenia ………………………………………………………………...
1.4. Zaburzenia pamięci ………………………………………………………………….
1.5. Zaburzenia czynności emocjonalnych i motywacyjnych ……………………………
1.6. Zaburzenia aktywności ruchowej ……………………………………………………
2. Zespoły psychopatologiczne (Beata Trędzbor) …………………………………………..
2.1. Zespół depresyjny …………………………………………………………………...
2.2. Zespół maniakalny …………………………………………………………………..
2.3. Inne zespoły psychopatologiczne ……………………………………………………
2.4. Zespoły zaburzeń świadomości ……………………………………………………...
3. Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe (Marek
Krzystanek) ………………………………………………………………………………...
3.1. Zaburzenia schizofreniczne (F 20) ………………………………………………….
3.1.1. Patogeneza schizofrenii …………………………………………………….
3.1.2. Epidemiologia ………………………………………………………………
3.1.3. Rozpoznawanie ……………………………………………………………..
3.1.4. Rokowanie i leczenie ……………………………………………………….
3.1.5. Różnicowanie ……………………………………………………………….
3.2. Zaburzenia schizotypowe (F 21) …………………………………………………….
3.2.1. Patogeneza ………………………………………………………………….
3.2.2. Epidemiologia ………………………………………………………………
3.2.3. Rozpoznawanie ……………………………………………………………..
3.2.4. Rokowanie i leczenie ……………………………………………………….
3.2.5. Różnicowanie ……………………………………………………………….
3.3. Zaburzenia urojeniowe (F 22) ……………………………………………………….
3.3.1. Patogeneza ………………………………………………………………….
3.3.2. Epidemiologia ………………………………………………………………
3.3.3. Rozpoznawanie ……………………………………………………………..
3.3.4. Rokowanie i leczenie ……………………………………………………….
3.3.5. Różnicowanie ……………………………………………………………….
3.4. Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne (F 23) ……………………………….
3.4.1. Ostre wielopostaciowe zaburzenia psychotyczne …………………………..
3.4.2. Ostre zaburzenia psychotyczne podobne do schizofrenii …………………..
3.4.3. Ostre zaburzenia psychotyczne z przewagą urojeń …………………………
3.5. Indukowane zaburzenia urojeniowe (F 24) ………………………………………….
3.6. Zaburzenia schizoafektywne (F 25) …………………………………………………
4. Zaburzenia nastroju (Krzysztof Kucia) …………..……………………………………...
4.1. Zaburzenia nastroju ………………………………………………………………….
4.2. Depresja ……………………………………………………………………………...
4.2.1. Przyczyny i klasyfikacja ……………………………………………………
4.2.2. Obraz kliniczny ……………………………………………………………..
4.3. Depresje maskowane ………………………………………………………………..
4.3.1. Przebieg …………………………………………………………………….
4.3.2. Trudności w rozpoznawaniu ………………………………………………..
4.3.3. Leczenie …………………………………………………………………….
4.4. Mania ………………………………………………………………………………..
4.5. Dystymia …………………………………………………………………………….
4.5.1. Rozpoznanie różnicowe …………………………………………………….
11
13
13
14
15
19
19
22
29
29
30
30
32
35
35
35
36
36
39
40
41
42
42
42
42
43
43
43
43
43
43
44
44
44
44
45
45
45
47
47
47
47
48
49
49
50
51
51
52
53
6
Psychiatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa
5. Zaburzenia lękowe (Maciej Matuszczyk) …………………………………………………
5.1. Przyczyny powstawania zaburzeń lękowych ………………………………………..
5.1.1. Psychologiczne przyczyny lęku …………………………………………….
5.1.2. Biologiczne podłoże lęku …………………………………………………...
5.2. Epidemiologia ……………………………………………………………………….
5.3. Klasyfikacja ………………………………………………………………………….
5.3.1. Lęk napadowy (paniczny) …………………………………………………..
5.3.2. Zaburzenia lękowe uogólnione …………………………………………….
5.3.3. Fobie ………………………………………………………………………..
5.3.4. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne ………………………………………..
5.3.5. Różne formy reakcji na stres ……………………………………………….
5.3.6. Zaburzenia adaptacyjne …………………………………………………….
5.3.7. Reakcja żałoby ……………………………………………………………...
5.3.8. Ostra reakcja na stres ……………………………………………………….
5.3.9. Zaburzenia stresowe pourazowe ……………………………………………
5.3.10. Zaburzenia dysocjacyjne ……………………………………………………
5.3.11. Lęk w schorzeniach somatycznych …………………………………………
5.3.12. Zaburzenia lękowe spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych
5.3.13. Lęk związany z leczeniem ………………………………………………….
5.3.14. Lęk w chorobach psychicznych …………………………………………….
5.4. Leczenie ……………………………………………………………………………..
5.4.1. Psychoterapia ……………………………………………………………….
5.4.2. Farmakoterapia ……………………………………………………………..
6. Postępowanie z pacjentami uzależnionymi (Krzysztof Krysta, Adam Klasik) …………..
6.1. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z używaniem alkoholu ..
6.1.1. Obraz kliniczny alkoholowego zespołu abstynencyjnego ………………….
6.1.2. Majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, biała gorączka) …………….
6.1.3. Ostra halucynoza alkoholowa (ostra omamica) …………………………….
6.1.4. Przewlekła halucynoza alkoholowa (halucynoza Wernickego) ……………
6.1.5. Encefalopatia Wernickego ………………………………………………….
6.1.6. Psychoza Korsakowa (alkoholowy zespół amnestyczny, choroba
Korsakowa, zespół Wernickego-Korsakowa) ………………………………
6.1.7. Paranoja alkoholowa (alkoholowy obłęd zazdrości, obłęd opilczy, „zespół
Otella”) ……………………………………………………………………...
6.2. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z używaniem innych
substancji psychoaktywnych ………………………………………………………...
6.2.1. Opiaty ……………………………………………………………………….
6.2.2. Kannabinoidy ……………………………………………………………….
6.2.3. Amfetamina …………………………………………………………………
6.2.4. Substancje halucynogenne ………………………………………………….
6.2.5. Substancje wziewne ………………………………………………………...
6.3. Diagnoza zespołów związanych z uzależnieniem od substancji według ICD-10 ….
6.3.1. Kryteria rozpoznania używania szkodliwego (F 1x1) ……………………..
6.3.2. Kryteria rozpoznania zespołu uzależnienia (F 1x2) ………………………..
6.3.3. Kryteria rozpoznania zespołu abstynencyjnego (F 1x3) ……………………
6.3.4. Kryteria rozpoznania zespołu abstynencyjnego z majaczeniem (F 1x4) …..
6.3.5. Zaburzenia psychotyczne (F 1x5) ………………………………………….
6.3.6. Rezydualne i późno ujawniające się zaburzenia psychotyczne (F 1x5) ……
6.3.7. Zespół amnestyczny (F 1x6) ………………………………………………..
6.4. Problemy związane z diagnostyką uzależnień na różnych etapach leczenia ………..
6.5. Farmakoterapia uzależnień ………………………………………………………….
6.5.1. Farmakoterapia w uzależnieniu od alkoholu ……………………………….
6.5.2. Farmakoterapia w uzależnieniu od opiatów ………………………………..
6.5.3. Farmakoterapia w uzależnieniu od leków uspokajających …………………
6.6. Długoterminowe leczenie i rehabilitacja osób uzależnionych ………………………
6.7. Terapia substytucyjna ………………………………………………………………..
6.8. Terapia ukierunkowana na abstynencję ……………………………………………..
55
55
55
56
56
56
56
57
57
58
58
58
59
59
59
59
60
60
60
61
61
61
61
63
63
64
64
64
65
65
65
66
66
66
67
67
67
68
68
68
68
69
69
69
69
69
70
71
71
72
72
72
73
74
Spis treści
7. Organiczne zaburzenia psychiczne (Anna Warchala) …………………………………..
7.1. Choroby układu nerwowego przebiegające z otępieniem …………………………..
7.2. Podział otępień ………………………………………………………………………
7.3. Epidemiologia otępień ………………………………………………………………
7.4. Fizjologiczne skutki starzenia się OUN …………………………………………….
7.5. Zaburzenia pamięci ………………………………………………………………….
7.6. Choroba Alzheimera ………………………………………………………………...
7.7. Otępienie z ciałami Lewy’ego ………………………………………………………
7.8. Otępienie czołowo-skroniowe ………………………………………………………
7.9. Leczenie ……………………………………………………………………………..
7.10. Choroba Huntingtona (chH) …………………………………………………………
7.11. Choroba Parkinsona (chP) …………………………………………………………..
7.12. Choroba Wilsona ……………………………………………………………………
7.13. Zaburzenia psychiczne w neuroinfekcjach ………………………………………….
7.14. Przewlekłe choroby neuroinfekcyjne ………………………………………………..
7.14.1. Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) ………………………..
7.14.2. Podostre stwardniające zapalenie mózgu ………………………………….
7.14.3. Pasażowalne encefalopatie gąbczaste (PEG), czyli choroby wywołane
przez priony ………………………………………………………………...
7.15. Wtórne zespoły otępienne …………………………………………………………...
7.16. Zespoły otępienne i inne zaburzenia psychiczne w następstwie urazów czaszkowo-mózgowych …………………………………………………………………………
7.17. Guzy wewnątrzczaszkowe …………………………………………………………..
7.18. Organiczny zespół amnestyczny (zespół lub psychoza Korsakowa, OZA) ………...
7.19. Zespoły psychotyczne z zaburzeniami świadomości niewywołane alkoholem ani
substancjami psychoaktywnymi …………………………………………………….
7.20. Zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub
dysfunkcją mózgu …………………………………………………………………...
7.20.1. Zespół czołowy ……………………………………………………………
7.20.2. Zespół skroniowy …………………………………………………………..
8. Farmakoterapia i wybrane metody leczenia biologicznego w psychiatrii (Irena
Krupka-Matuszczyk) ……………………………………………………………………….
8.1. Leki przeciwpsychotyczne, neuroleptyki ……………………………………...........
8.2. Leki przeciwdepresyjne, tymoleptyki ………………………………………………
8.3. Leki przeciwlękowe i nasenne ………………………………………………………
8.3.1. Zasady stosowania ………………………………………………………….
8.3.2. Wskazania ………………………………………………………………….
8.3.3. Przeciwwskazania ………………………………………………………….
8.3.4. Działania niepożądane ……………………………………………………..
8.3.5. Zatrucia BDZ ………………………………………………………………
8.4. Leki nasenne niebenzodiazepinowe …………………………………………………
8.5. Stabilizatory nastroju = leki normotymiczne ……………………………………….
8.6. Leki prokognitywne i nootropowe ………………………………………………….
8.7. Środki psychostymulujące, pobudzające ……………………………………………
8.8. Pozafarmakologiczne metody terapii biologicznej ………………………………….
8.8.1. Elektrowstrząsy (EW = sejsmoterapia) ……………………………………..
8.8.2. Bezsenność wymuszona ……………………………………………………
8.8.3. Światłoterapia ………………………………………………………………
8.8.4. Inne …………………………………………………………………………
9. Wybrane zagadnienia z psychiatrii wieku rozwojowego (Małgorzata Janas-Kozik) …
9.1. Całościowe zaburzenia rozwojowe F 84 ……………………………………………
9.1.1. Autyzm dziecięcy (autyzm Kannera, zespół Kannera) − F 84.0 ……….......
9.1.2. Zespół Aspergera F 84.5 ……………………………………………………
9.2. Zaburzenie hiperkinetyczne (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem
uwagi − ADHD) − F 90 …………………………………………………………….
9.3. Jadłowstręt psychiczny, anoreksja psychiczna F 50.0 ………………………………
7
75
75
75
76
76
77
77
78
78
78
79
79
80
80
81
81
81
81
82
82
83
83
83
84
84
84
87
87
88
89
90
90
90
90
91
91
91
92
93
93
93
93
94
94
95
96
97
99
101
104
8
Psychiatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa
10.
11.
12.
13.
14.
15.
9.4. Żarłoczność psychiczna, bulimia psychiczna F 50.2. ………………………………
Muzykoterapia w procesie leczenia (Sylwia Niezgoda) …………………………………
10.1. Czym jest muzykoterapia? ………………………………………………………….
10.2. Muzykoterapia w procesie leczenia …………………………………………………
10.2.1. Muzykoterapia w oddziale psychiatrycznym ………………………………
10.2.2. Zajęcia relaksacyjne w procesie leczenia zaburzeń lękowych …………….
10.2.3. Zajęcia muzykoterapeutyczne w procesie leczenia zaburzeń lękowych …..
10.2.4. Zajęcia relaksacyjne w procesie leczenia zaburzeń z kręgu psychoz ………
10.2.5. Muzykoterapia w procesie leczenia zaburzeń z kręgu psychoz ……………
10.2.6. Rola pielęgniarki w muzykoterapii i relaksacji …………………………….
Arteterapia w procesie leczenia (Małgorzata Kania) …………………………………
Psychoterapeutyczna rola pielęgniarki w domu pomocy społecznej (Zygmunt
Podbielski) …………………………………………………………………………………
12.1. Kontakt ………………………………………………………………………………
12.2. Udzielanie informacji ……………………………………………………………….
12.3. Rozmowa terapeutyczna ……………………………………………………………
12.4. Podsumowanie ………………………………………………………………………
Specyfika opieki pielęgniarskiej w oddziale psychiatrycznym (Teresa Grzywna,
Aleksandra Cieślik) ………………………………………………………………………..
13.1. Specyfika relacji pielęgniarka − pacjent …………………………………………….
13.2. Źródła informacji o chorym psychicznie i ich dokumentowanie ……………………
13.3. Proces komunikacji ………………………………………………………………….
13.4. Udział pielęgniarki w procesie farmakoterapii ……………………………………...
13.5. Udział pielęgniarki w terapii wstrząsami elektrycznymi ……………………………
13.6. Udział pielęgniarki w psychoterapii …………………………………………………
13.7. Udział pielęgniarki w terapii zajęciowej ……………………………………………
13.8. Rehabilitacja chorych psychicznie − udział pielęgniarki ……………………………
13.9. Proces pielęgnowania w psychiatrii …………………………………………………
13.10. Pielęgnowanie chorego z zespołem depresyjnym ………………………………...
13.11. Tendencje samobójcze …………………………………………………………….
13.12. Pielęgnowanie pacjenta z zespołem maniakalnym ………………………………..
13.13. Pielęgnowanie pacjenta chorego na schizofrenię …………………………………
13.14. Opieka pielęgniarska wobec pacjenta z rozpoznaniem złośliwego zespołu
neuroleptycznego ………………………………………………………………….
13.14.1. Charakterystyka zespołu ………………………………………………
13.14.2. Opieka pielęgniarska …………………………………………………..
13.15. Opieka pielęgniarska wobec pacjenta przejawiającego zachowania agresywne
i gwałtowne …………………………………………………………………….....
13.15.1. Agresja: reakcja na sytuację trudną, przejawianie wrogości ………….
13.15.2. Zasady organizacji otoczenia terapeutycznego w celu ograniczenia
agresji …………………………………………………………………..
13.16. Opieka pielęgniarska wobec pacjenta z zaburzeniami świadomości …………......
13.17. Udział pielęgniarki w procesie psychoedukacji chorego psychicznie i jego
rodziny …………………………………………………………………………….
13.17.1. Edukacja rodziny pacjenta z chorobą afektywną ……………………....
13.17.2. Edukacja rodziny chorego na schizofrenię …………………………….
Specyfika relacji pielęgniarki z pacjentem chorym psychicznie (Zdzisława Pilarz) …
14.1. Model relacji międzyludzkich w pielęgniarstwie …………………………………...
14.2. Fazy relacji pacjent − pielęgniarka ………………………………………………….
14.3. Role pielęgniarki wobec pacjenta …………………………………………………...
14.4. Błędne postawy wobec pacjenta z zaburzeniami psychicznymi ……………………
14.5. Ocena jakości opieki pielęgniarskiej nad pacjentem psychiatrycznym …………….
Specyfika pracy pielęgniarki w jednostkach penitencjarnych (Marzena Twardowska,
Wojciech Twardowski) ……………………………………………………………………..
15.1. Więzienna służba zdrowia i jej podopieczni ………………………………………..
108
111
111
111
112
113
113
113
114
114
117
121
121
123
124
125
127
127
129
131
134
136
136
138
140
144
146
148
149
150
153
153
153
154
154
156
157
158
159
160
163
163
164
166
168
170
175
175
Spis treści
15.2. Psychologiczne funkcjonowanie osób pozbawionych wolności: kryzys uwięzienia .
15.3. Podkultura: drugie życie więzienia ………………………………………………….
15.4. Samoagresja …………………………………………………………………………
15.5. Osoby z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi i upośledzone umysłowo
15.6. Osoby uzależnione od alkoholu lub narkotyków ……………………………………
15.7. Podsumowanie: specyficzne trudności, specyficzne zadania ……………………….
16. Załączniki ………………………………………………………………………………….
9
176
178
179
180
181
183
185