15 października 2008 roku rozpocząl się w Fundacji Schumana już

FRANCJA
I JEJ MIESZKAŃCY
9. seminarium
4 marca 2009 r.
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
[email protected]
Pretekstem do kolejnego spotkania na temat Francji w Polskiej Fundacji im. Roberta
Schumana była tocząca się aktualnie we Francji debata na temat kwestii etycznych, w tym
bietycznych. Naszym gościem była Agata Czarnacka, filozofka i tłumaczka, doktorantka w Zakładzie
Etyki w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego.
Zaczęła od stwierdzenia, że wszystkie nasze wybory
związane są z etyką. Natomiast bioetyka to taka gałąź
filozofii, która zajmuje się słusznym traktowaniem życia. W
przeciwieństwie do Polski, gdzie wpływ wartości
chrześcijańskich na debatę o kwestiach etycznych jest
bardzo duży, we Francji płód jest traktowany jako osoba
potencjalna. Życie jest inaczej definiowane i rozwinięta jest
filozofia medycyny. Zakłada się ciągłość postępu. Jednostka
może pokazać, że coś można zrobić inaczej, nadać kierunek.
Jednocześnie Republika Francuska to rzecz publiczna.
Jednostkom coś się od państwa należy, a one mają
obowiązek uczestniczenia w sprawach publicznych dla
dobra wspólnego.
W 1983 roku we Francji pojawia się pierwsze dziecko z probówki. Pierwsze ustawy bioetyczne
przyjęto w 1994 roku. Z założenia mają one podlegać co jakiś czas rewizji. Obecnie obowiązująca
ustawa pochodzi z 2004 roku. Kolejna nowelizacja ma mieć miejsce w pierwszym kwartale 2010 roku.
Ustawy te dotyczą wykorzystania ciała ludzkiego, oddawania ciał bądź ich części, zakazują
klonowania. Aktualnie wykorzystanie embrionów do eksperymentów jest, poza wyjątkami,
zabronione. Nie można wykorzystywać ich do celów komercyjnych. Można je wykorzystać do leczenia
dzieci danej pary.
In vitro można się poddać do 43 roku życia. Ilość prób jest ograniczona. Dzietność we Francji
jest poczytywana za sprawę publiczną, więc państwo pokrywa część kosztów.
We Francji tzw. czynna eutanazja jest zabroniona. Możliwe jest natomiast zakończenie
uporczywej terapii z inicjatywy lekarza czy pacjenta. Nie dopuszczona jest pomoc w samobójstwie.
Odnośnie aborcji ustawa zezwalająca na przerywanie ciąży pochodzi z połowy lat 70-tych. W
latach 60-tych pojawił się we Francji ruch proaborcyjny – np. 300 znanych kobiet ogłosiło, że miało
aborcję, wtedy jeszcze całkowicie zakazaną. Obecnie ciążę usuwa się na życzenie do 12 tygodnia, choć
nie wiadomo czy okres ten nie ulegnie ponownemu skróceniu do 10 tygodni. Aborcja terapeutyczna
jest możliwa praktycznie do końca ciąży.
Obecnie we Francji praktykuje się ok. 200 tys. aborcji rocznie. Ale zdaniem Agaty Czarnackiej
nie za bardzo można by je zastąpić systemem oddawania dzieci do adopcji, ponieważ wymagałoby to
np. zbudowania systemu opieki nad kobietą do czasu rozwiązania, a byłoby to zbyt kosztowne.
We Francji pary tej samej lub odmiennej płci mogą zawrzeć umowę cywilną, tzw PACS. Ich
ilość szybko rośnie. Jest to głównie pakt ekonomiczny, który np. ułatwia kwestie spadkowe, pokazuje
odpowiedzialność za drugą osobę, jej długi. Ich zaletą jest to, że łatwo można je rozwiązać. Pary żyjące
w PACS-ie nie mogą natomiast adoptować dzieci, ponieważ taka struktura społeczna nie daje
gwarancji stabilności, jakiej dziecko potrzebuje. We Francji możliwa jest jednak adopcja
indywidualna. Każdy z partnerów może adoptować osobno. Adopcja może być pełna, można także
przysposobić dziecko w ten sposób, że więzi z rodzicami biologicznymi nie zostają zerwane.
Seminaria odbywają się pod patronatem
Ambasadora Francji w Polsce