SOLARIUM 2011-1.indd

SOLARIUM & Fitness
ZDROWIE
Pokochaj swoją wątrobę
Wątroba jest nie tyko głównym laboratorium, ale i największym narządem naszego organizmu.
Mimo swojej odpowiedzialnej roli i ciężkiej pracy jaką wykonuje,
najczęściej nie jest przez nas traktowana z szacunkiem i należytą powagą.
W
iemy, że gdzieś tam ją
człowieka powstaje 800-1000 ml na
mamy, czasem ją czujemy,
dobę. Ta gorzko-słodka wydzielina
ale najczęściej lekceważymy. Z re-
komórek wątrobowych, o lekko zasa-
guły przypominamy sobie o wątrobie
dowym pH czasowo pozostaje w wo-
po „wesoło” spędzonych wakacjach,
reczku żółciowym lub bezpośrednio
radosnych świętach lub hucznych im-
przechodzi do dwunastnicy, gdzie czę-
prezach.
ściowo neutralizuje kwaśną miazgę
Aby zrozumieć wątrobę i zaprzy-
pokarmową napływającą z żołądka
jaźnić się z nią, musimy ją bliżej
oraz tworzy emulsję z cząsteczkami
poznać, zaakceptować jej zwyczaje
tłuszczu.
i zasady ciężkiej pracy. Wątroba wypełnia większą część prawego nadbrzusza. Ma kształt stożka, waży od
1 do 1,5 kg. Utworzona jest z dwóch
płatów – lewego i prawego. Prawy
płat sześciokrotnie większy od lewego,
dzieli się jeszcze na trzy mniejsze. Ten
szczególny narząd ludzkiego organi-
Bez udziału żółci
nie moglibyśmy
trawić tłuszczów
obecnych w naszym
pożywieniu.
tworzą „mikroskopijne jeziorka”, w
Jak ważna jest wątroba, świadczy
których „pochłaniane są” martwe
fakt, że gruczoł ten produkuje ponad
i nowotworowe komórki, drożdżaki,
1000 różnych enzymów, niezbędnych
wirusy, bakterie, pasożyty. Ponadto
w procesie trawienia i przyswajania
to w nich neutralizowane są sztuczne
składników odżywczych. Nadzoruje
Skład żółci, jej gęstość i sposób
zmu jako jedyny zasilany jest przez
związki chemiczne, nie w pełni stra-
również niektóre z hormonów. Jest
wydalania z jelita zależy bezpośred-
dwa oddzielne źródła krwi – tętnica
wione białko i obce cząsteczki.
potężnym zbiornikiem krwi. Średnio
nio od rodzaju pożywienia. Tłuste po-
przepływa przez nią około 1,4 litra
trawy, bogate w białko i rafinowany
krwi na minutę. W czasie gdy ciało
cukier powodują wydzielanie bardziej
wypoczywa, gromadzi się w niej oko-
stężonej żółci, ułatwiającej powsta-
ło 1 litra krwi, a w momencie ciężkiej
wanie kamieni.
wątrobowa dostarcza świeżą krew
z serca oraz żyła wrotna od żołądka
i jelit transportuje krew obfitującą
w składniki odżywcze z pokarmów.
Tętnica wątrobowa i żyła wrotna
wnikając do wątroby dzielą się na
Bardzo precyzyjna
budowa odgrywa
strategiczną rolę
w pracy wątroby.
pracy fizycznej niemal cała objętość
O skali problemu świadczą bada-
zostaje rozprowadzona po organizmie.
nia z lat dziewięćdziesiątych, z któ-
coraz mniejsze naczynia krwionośne.
To główne laboratorium identyfi-
Powinniśmy pamiętać, że wątroba
rych wynika, że w krajach „dobroby-
Najdrobniejsze gałązki naczyń żylnych
kuje wszystkie związki, które dostają
jest głównym narządem odpowiedzial-
tu” co dziewiąty człowiek produku-
i tętniczych przechodzą w mikrosko-
się do organizmu, neutralizuje toksy-
nym za równowagę i właściwe spa-
je kamienie już w okresie 16-20 roku
pijne przestrzenie zatokowe pokryte
ny oraz wytwarza składniki krwi wa-
lanie tłuszczu w naszym organizmie.
życia, a w wieku 65 lat ma je już co
rzędami wysoko wyspecjalizowanych
runkujące procesy metaboliczne i od-
Jedną z zasadniczych jej funkcji jest
trzecia osoba. Dodatkowo w wątro-
komórek wątrobowych. Struktury te
porność organizmu.
produkcja żółci, której w organizmie
bie tworzy się mocznik, który jako
94
1/2011
www.solarium.net.pl
końcowy produkt przemian białko-
„ulepszone” pieczywo, czy różne lody,
wych wyprowadzany jest na zewnątrz
batoniki, chipsy, paluszki, ciasteczka
przez nerki.
i inne gotowe produkty przekąskowe.
Również organ ten
w 30-50 procentach
zaopatruje organizm
w limfę.
Na czarnej liście znajdują się również
spożywane w dużych ilościach: alkohole, mocna herbata, kawa, kakao,
pieprz, keczup i musztarda itp.
Teraz nietrudno zrozumieć, dlaczego tak często kończy się wydolność
Aby zrozumieć jak ciężko pracuje
oczyszczania organizmu. Większość
obecnie nasza wątroba, należy przy-
popularnych potraw w naszej współ-
pomnieć, że rocznie z samym poży-
czesnej diecie to produkty obciążające
wieniem zjadamy średnio 8 kg róż-
pracę wątroby. Jeżeli ilość związków
nych związków chemicznych, nasza
toksycznych wchłaniana z otoczenia
dieta jest bogata w wysoko oczysz-
i pożywienia jest zbyt duża, to komórki
czone węglowodany, dużą ilość cukru
wątroby przez dłuższy czas pracując
i niewłaściwego tłuszczu. Dodatkowo
zbyt ciężko są przeładowane toksyna-
zażywamy coraz więcej leków i róż-
mi. Wówczas wątroba nie jest w sta-
nych używek systematycznie uszka-
nie właściwie oczyszczać krwi i wte-
dzających miąższ wątrobowy.
dy następuje kumulacja toksyn we-
Do produktów regularnie ob-
wnątrz ciała, powodując zaburzenia
ciążających pracę wątroby zalicza-
procesów metabolicznych i stanu ho-
my potrawy smażone, konserwy, wę-
meostazy (równowagi).
dliny, dużą ilość żółtego sera, mle-
Od wieków w medycynie chiń-
ko w proszku, susz jajeczny, wysoko
skiej wątroba odpowiada za harmo-
przetworzone tłuszcze roślinne, pro-
nię. I faktycznie obserwując wnikli-
dukty masłopodobne, margaryny i w
wie środowisko bez trudu zauważymy
nadmiarze spożywane tłuszcze zwie-
np. ścisłą korelację pomiędzy stanem
rzęce. Szkodliwe są nagminnie pite
emocjonalnym człowieka, a kondycją
napoje gazowane bogate w słodzi-
i stanem tego narządu. Nawet chwi-
ki i środki konserwujące, zimne prze-
lowe zatrucie wątroby powoduje nad-
kąski z octem i potrawy wysoko prze-
mierne pobudzenie, wzburzenie, złość,
tworzone.
irracjonalną irytację, kłopoty ze snem,
Jedzenie bogate w oczyszczo-
zawroty i częste bóle głowy. Dłuższy
ną skrobię, zwłaszcza biała mąka,
taki stan spowodowany zatruciem lub
drożdżówki, puszyste białe bułeczki,
niewłaściwą dietą dodatkowo pogłębia
drażliwość, napięcia nerwowe, kłopoty
z zapamiętywaniem i logicznym myśleniem, „hoduje” depresję.
Stan „ciągłego podtrucia” może
być również przyczyną podwyższonego ciśnienia krwi, zatrzymania wody
w organizmie, hipoglikemii czy wahającego się poziomu cukru we krwi.
Nagminne stosowanie farmakoterapii
często w takich przypadkach usuwa
chwilowe objawy, nie likwidując głównej przyczyny.
www.solarium.net.pl
➧
Dodatkowo każdy
czynnik pogarszający
wydolność wątroby
i uszkadzający jej
tkanki przyczynia się
do osłabienia układu
odpornościowego.
W momencie dużego zanieczyszczenia część składników odżywczych
uzyskanych z pożywienia omija wątrobę przechodząc przez inne żyły (bez
możliwości przemiany w niezbędną
dla organizmu przyswajalną formę).
Wówczas najczęściej z jednej strony
cierpimy na niedobór składników od-
długiej listy chorób, które nie zawsze
stłuszczenie,
kojarzymy z właściwą przyczyną. Są
uporczywe
wątroby,
są roślinne oleje tłoczone na zimno,
odporności,
zwłaszcza olej lniany, dyniowy i z oli-
wśród nich uporczywe bóle głowy,
choroby autoimmunologiczne i nowo-
wek. Ze zwierzęcych sporadycznie
Tym sposobem pojawia się no-
swędzące i piekące spojówki oczu,
tworowe. Problemy nie pojawiają się
masło sklarowane. Bardzo pomoc-
wa lista zaburzeń metabolicznych.
przewlekłe zmęczenie, alergia, po-
przy zdrowej wątrobie, która posiada-
ne są zielone warzywa, zwłaszcza:
W efekcie „toksyczne środowisko we-
drażnienie płuc, ataki astmy, nawra-
jąc zapas energii może się sprawnie
brokuły, pietruszka, cukinie, kabacz-
wnętrzne” osłabia inne narządy, dalej
cająca niedokrwistość, zmiany skór-
regenerować i właściwie pracować.
ki, pomidory, kapusta ogrodowa, róż-
obciążając i wyczerpując układ od-
ne, problemy z mięśniami, chroniczne
pornościowy, stopniowo prowadzi do
stany zapalne jelit, kamica żółciowa,
żywczych, z drugiej nie przetworzone
cząsteczki, obce dla naszego organizmu, stają się silnymi alergenami.
zapalenie
niedobory
Zgodnie z najnowszymi badania-
ne odmiany sałat, seler, buraki i mar-
mi, narząd ten ma olbrzymią zdolność
chew. Korzystne są również systema-
regeneracji, dzięki czemu mimo duże-
tycznie zjadane w małych ilościach
go obciążenia wciąż może się szybko
łagodne naturalne kiszonki (w posta-
odnawiać, pod warunkiem, że damy
ci kapusty kiszonej, ogórków i innych
mu szansę właściwą dietą i świado-
kiszonych warzyw), surówki, a także
mym oczyszczaniem organizmu.
sparzony chrzan i czosnek.
Pierwszym krokiem w poprawie
pracy wątroby jest eliminacja wysoko przetworzonych tłuszczów roślinnych, nadmiaru tłuszczów zwierzęcych, ogólnie dostępnej „przemysłowej” żywności, sztucznych zbliżonych
do naturalnych dodatków, barwników,
konserwantów, rafinowanego cukru,
Z owoców
pomocne są suszone
śliwki, truskawki,
wiśnie, winogrona,
grapefruity, cytryny
i gotowane lub
pieczone jabłka.
alkoholu i nadużywanych leków.
Dieta powinna obfitować w: biał-
Cenny jest graham, chleb żytni na
ka o niskiej zawartości tłuszczu, głów-
zakwasie (dawny chłopski), kasze (ja-
nie: naturalny biały ser półtłusty, kefir,
glana, proso ekspandowane, popping,
groch, fasolę, ciecierzycę, soczewicę,
nie prażona gryczana) ciemny, dziki,
kiełki pszenicy, wiejskie jajka, chude
czerwony ryż.
ryby i mięso.
96
1/2011
W zależności od stopnia proble-
Z tłuszczów stosowanych za-
mu, początkowo potrawy powinny być
wsze w małych ilościach preferowane
gotowane, doprowadzone do wrzenia
www.solarium.net.pl
lub sparzone. Po pewnym czasie die-
pomiędzy godziną 11.00 a 15.00.
tę możemy urozmaicać poprzez doda-
Najwięcej energii posiadają między
nie świeżych warzyw, soków warzyw-
godziną 23.00 a 3.00, dlatego też
nych i owoców.
powinny to być godziny naszego od-
Przy problemach z wątrobą na-
poczynku. W pozycji horyzontalnej
leży uważać na grzyby, surową rzod-
narządy te szybciej się oczyszczają.
kiewkę, kalarepę, cebulę czy czosnek,
Dodatkowo możemy ułatwić ich rege-
gdyż czasem mogą być ciężkostraw-
nerację pijąc wieczorem przed snem
ne. Niezbędne jest eliminowanie zjeł-
mieszankę wyciśniętego soku z ½
czałych tłuszczów, zepsutych potraw
grapefruita z dwoma łyżkami oliwy
i martwej żywności z kuchenek mikro-
z lnu lub oliwek. Ponieważ wątroba
falowych.
„kocha ciepło”, cały proces przyspieszy i ułatwi położony po prawej stro-
Warto pamiętać,
że wątroba jest
najsłabsza późną
jesienią i zimą.
nie brzucha termofor.
Dlatego też w tych porach roku
idami, kwasów Omega 3. Pomocne
nie oczyszczamy jej zbyt intensyw-
są także herbaty z młodej pokrzywy,
nie, możemy natomiast poprawić jej
mniszka, bratka i dziurawca (któ-
kondycję i ułatwić pracę. Niezwykle
ry mogą pić osoby nie posiadające
ważne jest usunięcie zaparć i popra-
grupy krwi „0”).
W diecie należy pamiętać również
o uzupełnieniu beta-karotenu (prowitaminy A), naturalnych witamin
z grupy B, witaminy C z flawono-
wa pracy jelita grubego. Również nie-
Koniec marca i kwiecień, to naj-
zbędne jest picie odpowiedniej ilości
lepsze miesiące na oczyszczanie tych
czystej, wysoko energetycznej wody,
narządów. Dlatego też każda korzyst-
ułatwiającej
na zmiana diety i zastosowana ku-
wypłukiwanie
toksyn
z całego organizmu.
racja oczyszczająca poprawią nasze
Bardzo korzystne o tej porze roku
samopoczucie psychiczne i fizyczne.
są świeże soki z buraków i marchwi
Wątroba w tak wielkim stopniu de-
(2:1), pite 1-2 x dziennie. Kilka razy
w tygodniu można zjeść sałatkę
z mielonych kiełków pszenicy lub słonecznika, tartej marchwi i buraka, do
których dodajemy cytrynę, olej lniany
i potrawa gotowa. Sałatkę możemy
cyduje o biochemii naszego ciała, że
dając jej tylko szansę, bardzo szybko odczujemy różnicę w naszym nastawieniu do życia i ogólnym zdrowiu,
a świat przez pryzmat zdrowej wątroby ma znacznie żywsze barwy.
urozmaicać dodając różne przyprawy
ziołowe, drobno siekaną pietruszkę czy koperek. Cennym dodatkiem
do potraw jest również mieszanka
zmielonego siemienia lnianego, migdałów, sezamu i nasion słonecznika.
Smak kwaśny i lekko słony stymulują
wątrobę i woreczek żółciowy, z kolei
potrawy pikantne, ostre, ściągające
obciążają i osłabiają te narządy.
Woreczek żółciowy i wątroba
swoje minimum energetyczne mają
www.solarium.net.pl
✓
dr Grażyna Pająk
Biolog, żywieniowiec, naturoterapeuta.
Adiunkt – Bielskiej Wyższej Szkoły
im. Józefa Tyszkiewicza.
Autorka wielu publikacji naukowych
i artykułów prasowych.