Damian Maziarz Biblioteka symboli meteorologicznych w formacie

Damian Maziarz Biblioteka symboli meteorologicznych w formacie

POLITECHNIKA KRAKOWSKA im. Tadeusza Kościuszki
Wydział Inżynierii Środowiska
Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej
Damian Maziarz
Biblioteka symboli meteorologicznych
w formacie SVG
Praca inżynierska
Nr pracy: 2542
Studia stacjonarne I stopnia
Kierunek studiów: Ochrona środowiska
Specjalność: Kształtowanie Środowiska
Praca wykonana pod kierunkiem:
dr inż. Robert Szczepanek
Recenzent:
dr hab. inż. Wiesław Gądek, prof. PK
Ocena pracy:
Kraków, 2013
........................
Oświadczenie kierującego pracą
Oświadczam, że niniejsza praca została przygotowana pod moim kierunkiem i stwierdzam, że spełnia ona warunki do przedstawienia jej w postępowaniu o nadanie tytułu zawodowego.
.............................
data
.............................
podpis kierującego pracą
Załącznik
do zarządzenia Nr 37
Rektora PK z dnia
31 października 2006r.
Oświadczenie
Ja, niżej podpisany(a) Damian Maziarz, student(ka) Wydziału inżynierii Środowiska
oświadczam, że przedkładaną pracę dyplomową inżynierska pt.:
Biblioteka symboli meteorologicznych w formacie SVG
wykonałem(am) samodzielnie, tzn. nie zlecałem(am) opracowania pracy dyplomowej,
ani jej części osobom trzecim, jak również nie odpisywałem pracy dyplomowej, ani jej części
od innych osób.
Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że w przypadku stwierdzenia popełnienia przeze
mnie czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych
elementów cudzej pracy lub ustalenia naukowego, właściwy organ stwierdzi nieważność
postępowania w sprawie nadania mi tytułu zawodowego (art. 193 ustawy z dnia 27 lipca
2005r – Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz. U. Nr 164 poz. 1365, z późniejszymi zmianami).
.............................
data
.............................
podpis
Prace dedykuje Rodzicom, którzy wspierali mnie
przez cały okres studiów.
Spis treści
Spis treści
i
1 Wstęp
1
2 Grafika rastrowa a grafika wektorowa
2
3 Meteorologia synoptyczna
4
4 Format SVG
4.1 Historia SVG . . . . . . . . . . .
4.2 Jednostki dokumentu SVG . . . .
4.3 Struktura dokumentu SVG . . . .
4.3.1 Elementy . . . . . . . . .
4.3.2 Atrybuty . . . . . . . . . .
4.4 Figury podstawowe i ich atrybuty
4.5 Czysty svg a inkscape svg . . . .
4.6 SVGZ . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Kompatybilność SVG . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5 Inkscape - program do grafiki wektorowej
5.1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Rozmieszczanie, skalowanie i wyrównywanie obiektów
5.2.1 Siatka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2.2 Prowadnice . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2.3 Funkcje przyciągania . . . . . . . . . . . . . .
5.2.4 Wyrównaj i rozmieść . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Kontur w ścieżkę i Obiekt w ścieżkę . . . . . . . . . .
5.4 Narzędzie ”Wektoryzuj bitmapę” . . . . . . . . . . .
5.5 Pozostałe narzędzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6 Proces tworzenia ikon
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
8
9
10
10
10
11
12
14
15
15
.
.
.
.
.
.
.
.
.
18
19
20
20
20
20
20
21
21
22
23
i
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
Nazwy ikon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Metadane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Warunki użytkowania ikon . . . . . . . . . . . . . . . .
Trudne początki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łączenie figur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obiekty tekstowe - praktyczne wykorzystanie . . . . . .
Kontur w ścieżkę i łączenie obiektów a mieszanie stylów
6.7.1 ”Połącz” i ”kontur w ścieżkę” - test . . . . . . .
6.7.2 ”Połącz” a ”Grupowanie” . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
i
.
.
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
proporcji
. . . . . .
. . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
23
23
24
24
25
27
27
28
30
7 Wykonane symbole meteorologiczne
31
8 Wykorzystanie opracowanym symboli w programie Quantum GIS
38
9 Podsumowanie
41
Bibliografia
42
Spis rysunków
43
ii
Rozdział 1
Wstęp
Celem niniejszej pracy jest stworzenie biblioteki symboli meteorologicznych w formacie SVG i opisanie metod ich powstawania.
Celem jest również udowodnienie, jak stworzyć łatwą do odnalezienia bibliotekę
symboli i dlaczego skalowalna grafika wektorowa idealnie nadaje się do tego zadania.
Jednym z powodów dla powstania pracy jest rosnące zainteresowanie grafiką wektorową i wzrost znaczenia formatu SVG w cyberprzestrzeni.
Do napisania pracy zmotywowali mnie użytkownicy oprogramowania Quantum GIS
wyrażający trudności w odnalezieniu symboli meteorologicznych i potrzebę ich wykorzystania 1 .
W realizacji postawionych celów pomogło mi darmowe oprogramowanie open source. Pozwala tworzyć obrazy wektorowe bez znajomości skomplikowanego języka XML
i specjalistycznej informatycznej wiedzy. Ku mojemu zaskoczeniu środowisko edytora
Inkscape jest bardzo przyjazne dla użytkownika.
Następne rozdziały przybliżą nieco znaczenie pojęcia meteorologii synoptycznej,
skrótu SVG, edytora Inkscape i jego przydatnych funkcji z których korzystałem. Stworzyłem również kilka ciekawych testów i porównań, przedstawiłem wszystkie ikony które
wykonałem z ich szczegółowym opisem oraz krótko opisałem możliwość ich zastosowania w programie Quantum GIS.
1
http://trac.osgeo.org/qgis/ticket/312
1
Rozdział 2
Grafika rastrowa a grafika wektorowa
Zasoby internetu udostępniają nam w większości grafiki rastrowe, zwane również
bitmapami. Oprócz grafiki rastrowej możemy spotkać się z mniej popularnym typem
grafiki, grafiką wektorową. Jest ona głównym tematem mojej pracy, gdyż to właśnie jej
tworzeniem się zająłem, jak również część pracy dotyczy formatu, który ją obsługuje.
Zasadnicza różnica między tymi dwoma typami grafik polega na sposobie tworzenia
obrazu. Podstawowym elementem grafiki rastrowej jest piksel (px). Piksel ma kształt
kwadratu lub prostokąta. Obraz rastrowy tworzony jest z siatki pikseli tzn. wielu pojedynczych pikseli (Rys. 1 ). Wartość (kolor) piksela zakodowana jest w obrazie zwanym
mapą bitową. W bitmapie kolor każdego piksela definiowany jest osobno. Obraz czarnobiały wymaga jednego bitu na piksel. W zależności od rodzaju bitmapy wyróżniamy
odmienne głębie kolorów. Od całkowitej liczby pikseli i informacji przechowywanych w
jednym pikselu (bitmapy) zależeć będzie jakość obrazu rastrowego. Główne zalety grafiki rastrowej to łagodne przejścia między kolorami, dobre odwzorowywanie półcieni,
popularne formaty zapisu. Główną wadą jest to iż skalowanie obrazu rastrowego powoduje utratę jego jakości. Świetnie nadaje się do zapisu zdjęć i realistycznych obrazów.
Rysunek 1: pikselizacja [Źródło http://pl.wikipedia.org].
2
Rodzaje zapisu grafiki rastrowej według głębi kolorów:
• 1 bit - czarno-biały
• 8 bitów - 256 kolorów
• 16 bitów - 65536 kolorów
• 24 bity - 12,8 mln kolorów
Grafika wektorowa natomiast, jest opisana za pomocą naniesionych na płaszczyznę
figur geometrycznych (obiektów), które zbudowane są z elementów zwanych prymitywami. Są one nanoszone na matematycznie zdefiniowany układ współrzędnych.
Co daje ten matematyczny opis grafiki wektorowej? Otóż właśnie z niego wynika
główna zaleta grafiki wektorowej, którą jest jej skalowalność, przy zachowaniu jakości
obrazu. Grafikę tą w przeciwieństwie do rastrowej możemy dowolnie powiększać lub
pomniejszać, zmieniać jej proporcje, rozciągać bez pogorszenia jej jakości. Możemy
edytować każdy obiekt z osobna, niezależnie od pozostałych. Dla obrazów niefotorealistycznych pliki zajmują mało miejsca na dysku. Główną wadą jest brak uniwersalnego
formatu zapisu i duży rozmiar obrazów fotorealistycznych wynikający ze złożoności
obliczeniowej. Doskonale znajduje zastosowanie w animacjach i grach komputerowych,
rysunkach technicznych, wykresach, prezentacji danych i modelowaniu, przy tworzeniu
ikon, wizytówek, znaków firmowych, banerów (Cieśla, 2013).
Rysunek 2: Obraz rastrowy i wektorowy [Źródło http://pl.wikipedia.org].
3
Rozdział 3
Meteorologia synoptyczna
Meteorologia synoptyczna jest nauką badającą prawidłowości rozwoju procesów
atmosferycznych związanych z przewidywaniem pogody. Możemy powiedzieć krótko,
że jest to nauka o pogodzie i jej przewidywaniu (Zwieriew, 1965).
Pogodą natomiast nazywamy stan atmosfery charakteryzujący się w określonej
chwili lub okresie czasu określonym zespołem wartości czynników meteorologicznych.
Najważniejszymi czynnikami atmosferycznymi charakteryzującymi pogodę są:
• temperatura powietrza
• zachmurzenie
• opady atmosferyczne
• zjawiska takie jak zamiecie, mgły, nawałnice, burze itp.
Do badania i prognozowania pogody służą specjalne metody z których najważniejszą jest metoda synoptyczna. Polega na analizie map synoptycznych, tj. map geograficznych z naniesionymi na nie wynikami jednoczesnych obserwacji meteorologicznych
i aerologicznych w różnych punktach.
Słowo synoptyczny pochodzi od greckiego ”sinoptikos” - poglądowy. Mapa synoptyczna pozwala oglądać jednocześnie warunki pogody nad dowolnym rejonem geograficznym.
Opracowywanie map synoptycznych polega na nanoszeniu na mapę możliwie jak
najwięcej informacji o pogodzie przy jednoczesnym zachowaniu przejrzystości. Zasada
nanoszenia danych meteorologicznych na mapy pogody polega na stosowaniu określonego systemu cyfr i umownych symboli (Zwieriew, 1965).
4
Aby zrozumieć znaczenie stworzonych przeze mnie symboli meteorologicznych, należy zapoznać się z kilkoma definicjami: (Kożuchowski, 2004)
• chmury - produkt kondensacji pary wodnej w atmosferze. Są to widoczne na
niebie zbiory małych kropelek wody lub kryształków lodu a często mieszanina
jednych i drugich, które ”zawieszone” w swobodnej atmosferze przemieszczają
się wraz z prądami powietrznymi. W chmurach mogą znajdować się też większe
cząstki - krople deszczu, płatki śniegu, gradziny, cząstki pyłu itp. Chmury różnią
się od otaczających je mas powietrza kształtami, barwą oraz wodnością czyli
masą wody zawartą w jednostce objętości powietrza
• zachmurzenie - stopień pokrycia nieba chmurami
• zmętnienie - ograniczenie widoczności spowodowane pyłami i aerozolem atmosferycznym.
• mgła - zjawisko, występujące w przyziemnej warstwie powietrza które na skutek
obecności skondensowanej pary wodnej (kropelek lub rzadziej kryształów lodu
które powstają przy dużym mrozie) ogranicza poziomą widzialność poniżej 1 km.
Mniejsze ograniczenie widzialności nazywa się zamgleniem
• wiatr - poziomy lub prawie poziomy ruch mas powietrza atmosferycznego względem powierzchni ziemi
• wichura - wiatr wiejący z prędkością powyżej 75 km/h
• trąba powietrzna - jest powstającym w chmurze burzowej silnym wirem powietrznym. Ma kształt leja sięgającego od podstawy chmury do powierzchni Ziemi. Towarzyszy jej szybki spadek ciśnienia oraz silne wiatry. Powoduje duże zniszczenia,
opady deszczu, gradu czy wyładowania elektryczne
• opad - powstaje na skutek zwiększenia się rozmiarów kropelek wody lub kryształków lodu w chmurze co powoduje ich swobodne i dostatecznie szybkie wypadanie
pod wpływem siły grawitacji
• deszcz - opad w postaci kropelek wody o średnicy powyżej 0,5 mm
• mżawka - opad w postaci kropelek wody o średnicy poniżej 0,5 mm
• śnieg - opad w postaci kryształków lodu zwykle o kształcie sześcioramiennych
gwiazdek, łączących się w płatki śniegu
• grad - opad w postaci brył lodu (gradzin, gradowin) o średnicy powyżej 5 mm
• szadź - powstaje z drobnych kropelek przechłodzonej wody tworzących mgłę w
momencie zetknięcia kropelki z powierzchnią przedmiotu1
1
http://www.eduscience.pl/
5
• burza - intensywne opady deszczu lub deszczu i gradu którym towarzyszą wyładowania elektryczne2
Rysunek
3:
Mapa
synoptyczna
http://www.geography.hunter.cuny.edu]
2
http://pl.wikipedia.org
6
z
1874
roku
[Źródło:
Rysunek 4: Mapa z zasobów uniwersytetu w Koloni [Źródło: http://www.uni-koeln.de/]
7
Rozdział 4
Format SVG
Format gafiki wektorowej SVG (scalable vector grahics) zbudowany jest z języka
xml.
XML (Extensible Markup Language: Rozszerzalny Język Znaczników) został stworzony przez grupę W3C (World Wide Web Consortium), która zajmuję się tworzeniem
standardów dla sieci web. Język ten służy jako składowa, szablon, do tworzenia języków
dla konkretnych zastosowań. Jest to tak zwany meta język czyli język służący do opisu
innych języków. Dzięki niemu powstają1 :
• XHTML - do tworzenia stron internetowych
• MathML - do tworzenia dokumentów zawierających formuły matematyczne
• TEI - do kodowania tekstu wraz z informacją o jego treści
• GedML - do obsługi danych genealogicznych
• XMLNews - do wymiany aktualnych wiadomości
• SVG - do tworzenia grafiki wektorowej
Takich języków na bazie XML wykorzystywanych w cyberprzestrzeni jest dużo więcej. Znajdują one praktyczne zastosowanie i ułatwiają życie informatykom przy tworzeniu aplikacji, a nam dostarczają wielu ciekawych rozwiązań.
Głównymi zaletami XML’a są:
• jest uniwersalny - może być wykorzystywany do wielu różnych celów
• nie jest ograniczony żadną licencją - jest to format otwarty
• jest bezpłatny
1
http://www.w3schools.com/
8
• jest niezależny od platformy sprzętowej
• dokumenty XML są czytelne dla ludzi
• dzięki ogólnie dostępnemu oprogramowaniu z łatwością można go przekształcać
do innych formatów
XML posiada również wady:
• poza danymi w postaci nieskompresowanej muszą być przechowywane znaczniki
też w postaci nieskompresowanej. Znaczniki mogą stanowić nawet 80 procent
wielkości dokumentu
Rysunek 5: Przykładowy dokument XML [Jurzec, 2009]
4.1
Historia SVG
Format SVG, a ściśle jego pierwsza wersja ”1.0” powstała w 1999 r. Rekomendację
W3C otrzymała w 2001 roku. Po ukończeniu wersji SVG 1.0 rozpoczęto pracę prowadzące do dalszego rozwoju standardu SVG 1.1.. Dalsze prace skupiały się głównie na
wprowadzaniu odpowiednich modułów, których celem jest podzielenie specyfikacji tak,
aby uzyskać produkt uproszczony przeznaczony do konkretnych celów. W ten sposób
powstały specyfikacje SVG Mobile 1.1 (dla telefonów komórkowych) czy SVG Tiny 1.1
(dla palmtopów). W 2011 roku rekomendację W3C otrzymała wersja SVG 1.1 (Second
Edition).
Wprowadzono zmiany stylistyczne specyfikacji aby uczynić ją bardziej czytelną.
Indeks atrybutów został przeanalizowany i jest wolny od błędów. Wprowadzono nowe
elementy i atrybuty dotyczące zdarzeń, animacji, gradientu.
9
4.2
Jednostki dokumentu SVG
Jeżeli jednostka nie zostanie określona domyślnie, wartość przyjmuję jednostkę px
(piksel)- liczba pikseli w pionie i poziomie uzależniona jest od rozdzielczości w jakiej
pracuje monitor.
Jednostki które możemy przypisać to również2 :
• pica (pc) = 1/6 cala = 4,2333 mm
• procent (%) = procentowa wielkość tak zwanego ”viewbox” czyli okna w którym
wyświetlany jest svg obiekt
• punkt (pt) = 1/72 cala = 0,3528 mm
• firet (em) - stopień pisma, wielkośc tej jednostki jest uzależniona od; rozmiaru
czcionki. Idealna do określania parametrów tekstu
• wysokośc x (ex) - ”1 ex = x (wysokość małej litery bez wydłużeń) ex to jednostka
względna, zależna od wysokości małych liter w danym kroju. 1 ex ma długość
równą wysokości małych liter (bez wydłużeń dolnych) w danym kroju (np. litera
„x” — stąd nazwa x-height ). Jak widać, wielkość ex jest zależna od rodzaju
użytego kroju. Każdy krój ma inny stosunek wysokości dużych liter do małych.
Średnio ten stosunek wynosi 1:2” (Jurzec, 2009)
• milimetry (mm)
• cale (in)
• centymetry (cm)
4.3
4.3.1
Struktura dokumentu SVG
Elementy
Każdy element składa się ze znacznika otwierającego i zamykającego
• h nazwa i - znacznik otwierający
• h /nazwa i - znacznik zamykający
Pomiędzy wyżej wymienionymi znacznikami można umieszczać różne dane lub wstawiać inne elementy. Element może zawierać atrybuty które należy zdefiniować w znaczniku otwierającym np. hnazwaatr = ”wartosc”i
2
http://taat.pl/
10
4.3.2
Atrybuty
Jak już wspomniałem w poprzednim rozdziale, atrybuty mogą być dodawane do
elementów, co ma na celu szczegółowy opis elementu.
Rysunek 6: Przykładowy
http://www.w3.org/].
dokument
XML
z
elementem
SVG
[Źródło:
Standalone=”yes” oznacza iż dokument nie zawiera odwołania do pliku zewnętrznego. Dokument ten posiada element SVG elipse z opisującymi ją atrybutami.
Definicje atrybutów
3
Każdemu z atrybutów towarzyszy przypis ”Animatable” - element określający czy
dany atrybut może być animowany czy też nie. (Animatable: yes - może być animowany
lub Animatable: no - nie może być animowany)
• version = ”h number i ” - wskazuję wersję języka SVG dla której odpowiada
ten fragment dokumentu. Dla SVG 1.1 atrybut powinien mieć wartość ’1 0,1 ’.
Animatable: no.
• baseProfile = profile-name - atrybut ten nie określa żadnych ograniczeń w przetwarzaniu dokumentu jednak może ostrzegać użytkownika gdy dokument jest
modyfikowany poza zakres określony w profilu bazowym ponieważ może mieć to
wpływ na poprawne renderowanie zawartości dokumentu. Atrybut ten może być
użyty jako narzędzie do ochrony praw autorskich. Animatable: no
• x = ”h coordinate i ” - współrzędna osi x rogu prostokątnego obszaru. Jeżeli nie
zostanie określona przyjmie wartość 0. Animatable: yes
• y = ” h coordinate i ” - współrzędna osi y rogu prostokątnego obszaru. Jeżeli nie
zostanie określona przyjmie wartość 0. Animatable: yes
3
http://www.w3.org/TR/2011/PR-SVG11-20110609/struct.html
11
• width = ”h length i ” - szerokość prostokątnego obszaru w który zostanie wstawiony element SVG. Wartość 0 wyłącza renderowanie natomiast ujemna generuje
błąd. Animatable: yes.
• height = ”h length i ” - wysokość prostokątnego obszaru w który zostanie wstawiony element SVG. Wartość 0 wyłącza renderowanie natomiast ujemna generuje
błąd. Animatable: yes
• postscriptowe = ”content-type” - określa domyślny język skryptów zastosowany
dla danego fragmentu dokumentu SVG.
• contentStyleType = ”content-type” - określa domyślny język arkuszy stylów dla
danego dokumentu
• zoomAndPan = ”disable — magnify” - pozwala powiększać i przesuwać dany
fragment dokumentu lub gdy ”disable” - uniemożliwia użytkownikowi powiększanie dokumentu.
• preserveAspectRatio = ”[defer] h align i [h meetOrSlice i]” - stosowany do celów
zachowania skalowania grafiki. Animatable: yes
4.4
Figury podstawowe i ich atrybuty
Każdej z figur podstawowych, jakie oferuje nam SVG tj. elipsy, okręgu, prostokąta,
linii, polilinii i wielokąta możemy przypisać charakterystyczne dla ich kształtu atrybuty.
Dla przykładu, okrąg posiada trzy atrybuty opisujące jego kształt, natomiast prostokąt, sześć atrybutów. Nie będę tutaj zagłębiał się w szczegóły atrybutów każdej z
figur, a przedstawię jedynie dwa przykłady opisu elementów przy pomocy charakterystycznych atrybutów aby zrozumieć istotę tworzenia kształtów w SVG. Po szczegóły
odsyłam do pracy Andrzeja Jurca.
Pierwszym przykładem będzie wspomniany wcześniej okrąg. Przyjrzyjmy się listingowi na podanym przykładzie (Rys.7):
12
Rysunek 7: Przykład użycia elementu circle [Źródło: http://www.w3.org/].
Analizując sformułowanie (Rys.7) możemy zauważyć 3 charakterystyczne atrybuty
opisujące okrąg a są to:
• cx - współrzędna x środka koła
• cy - współrzędna y środka koła
• r - długość promienia okręgu
Jako drugi przykład wykorzystam prostokąt: Prostokąt definiuje element rect (Rys.
8).
Prostokąt jest opisywany przez następujące atrybuty:
• x - współrzędna x lewego dolnego rogu prostokąta
• y - współrzędna y lewego dolnego rogu prostokąta
• width - szerokość prostokąta
• height - wysokość prostokąta
• rx - służy do zaokrąglania wierzchołków
• ry - służy do zaokrąglania wierzchołków
13
Rysunek 8: Przykład użycia elementu rect [Żródło: http://www.w3.org/].
4.5
Czysty svg a inkscape svg
Macierzystym formatem zapisu dokumentu programu Inkscape jest format SVG.
W zależności od tego, czy projekt jest w wersji roboczej i przeznaczony jest to dalszej
obróbki, czy jest to finalna wersja, mamy możliwość wybrania formatu zapisu Inkscape SVG lub Czysty format SVG. Drugi z nich w zasadzie jest przeznaczony do
zapisu dokumentu lub jego kopii przed otwarciem go w innym programie. Inkscape
SVG oprócz elementów zgodnych ze składnią języka SVG zawiera także dodatkowe
informacje, które są rozpoznawane jedynie przez Inkscape.
Wybór Czystego formatu w dalszym ciągu pozwala nam edytować dokument. Niemniej jednak niektóre funkcje będą ograniczone. Niektóre z narzędzi np. Obiekt 3d
wymagają dodatkowych (niestandardowych informacji), aby móc zidentyfikować i prawidłowo edytować utworzone wcześniej obiekty. Brak tych informacji nie spowoduje
usunięcia obiektów czy zmiany w ich wyglądzie lecz spowoduje, iż te obiekty będą
traktowane przez inne programy jako zwykłe prymitywy lub ścieżki. [K. Cieśla, 2013]
14
4.6
SVGZ
SVGZ jest skompresowanym w formacie gzip dokumentem svg. Zaletą tak skompresowanego dokumentu jest o około połowę mniejszy rozmiar pliku w stosunku do svg.
Jest to jedyna zaleta SVGZ. Wady tego rozszerzenia to m.in (Cieśla, 2013) :
• svgz nie jest czytelny dla człowieka
• svgz nie może być przeszukiwany zwykłymi algorytmami do przeszukiwania tekstu
• nie wszystkie programy (przeglądarki) obsługują pliki svgz
4.7
Kompatybilność SVG
Format SVG wykorzystywany przede wszystkim w cyberprzestrzeni ciągle się rozwija, a jego funkcje są w coraz to większym stopniu obsługiwane przez przeglądarki
internetowe. Na przestrzeni lat, odkąd powstał SVG, aż do teraz, format ten rośnie
w siłę, prężnie się rozwijając. Dowodem na to jest wzrastający poziom kompatybilność
formatu wraz z pojawianiem się kolejnych, nowszych wersji przeglądarek internetowych.
W 2009 roku Andrzej Jurzec wykorzystał w swojej pracy tabele organizacji W3C,
przedstawiającą informację, czy dany program wyświetla dokument SVG tak jak powinien wyglądać. Analizując to zestawienie i nowsze dostępne na http://www.codedread.com/
można wyciągnąć kilka interesujących wniosków.
Starsza wersja analizy (Rys.9), bierze pod uwagę więcej wtyczek i typów przeglądarek. W opracowaniu tym, skupiłem się głownie na tych najważniejszych branych pod
uwagę również w nowszym zestawieniu (Rys. 10).
Kompatybilność funkcji SVG branych pod uwagę w analizie przez popularne przeglądarki Internet Explorer 7 i Internet Explorer 8 była zerowa tzn. format był całkowicie nieobsługiwany. Był to duży problem dla SVG ponieważ internet explorer była
najpopularniejszą przeglądarką internetową z której korzystało 70 procent internautów. Dane z 2011 roku (Rys.10) wskazują iż najnowsza wówczas wersja przeglądarki
tj. internet explorer 9 obsługiwała nasz format w prawie 59,64 procent. Świadczy to o
wspomnianym wcześniej wzrastającym znaczeniu formatu SVG w internecie. Microsoft
wreszcie wydał przeglądarkę która silnie wspiera SVG.
Przeglądarka OPERA obsługuje format w największym stopniu. Porównując obie
analizy można zauważyć niewielki spadek poziomu obsługi SVG przez wersje opery 10a1
w stosunku do wersji 9.50 ale wynosi on zaledwie 0,18 procenta. Następnie dochodzi
do ponad procentowego wzrostu w stosunku do nowszej wersji OPERY przedstawionej
na drugiej analizie. Wynik analizy dla OPERA 11.01 wyniósł aż 95,44 procenta!
Format również w dobrym stopniu obsługiwany jest przez przeglądarkę chrome i
Firefox.
15
Jeżeli chodzi o wtyczki (plugins) z obu analiz najsłabiej wypada SVG WEB (Beholder) 50,73 procenta kompatybilności. Jednak zaskakującym jest to, że uzyskała tak
wysoki wynik już na etapie alfa fazy.
Podsumowując, dawniej głównym niebezpieczeństwem dla formatu SVG było zero
wsparcia dla niego ze strony Internet Explorer 7 i Internet Explorer 8. Teraz Internet Explorer 9 całkiem dobrze radzi sobie z jego obsługą. Andrzej Jurzec wyciągając
wnioski wynikające z wówczas dostępnej analizy pisał ”Moim zdaniem jeżeli do Interent Explorera nie zostanie dodana obsługa SVG (nic nie wiadomo o takich planach)
to format ten nie zdobędzie szerokiej popularności” (Jurzec, 2009). Dlatego wszystko
skłania się ku stwierdzeniu, że format ZDOBĘDZIE szeroką popularność.
Rysunek 9: Wsparcie dla formatu SVG 2009 r. [Źródło: Jurzec, 2009].
Kolor zielony - Test zaliczony; Kolor żółty - Test prawie zaliczony (wystąpiły
problemy);Kolor czerwony - Test niezaliczony
16
Rysunek 10: Wsparcie dla formatu SVG 2011 r. [Źródło: http://codedread.com].
Kolor zielony - Test zaliczony; Kolor żółty - Test prawie zaliczony (wystąpiły
problemy); Kolor czerwony - Test niezaliczony
17
Rozdział 5
Inkscape - program do grafiki
wektorowej
Program Inkscape jest edytorem dwuwymiarowej grafiki wektorowej, kompatybilny
z systemami Windows, Linux, Mac OS X. Interesującym czynią go takie czynniki jak:
ciągły rozwój, darmowa licencja oraz wiele wersji językowych, w tym także polska.
Nazwa Inkscape pochodzi od połączenia dwóch słów INK (tusz) i SCAPE (krajobraz).
Rozpowszechnienie Inskcape na licencji GNU GPL oznacza, iż jego wykorzystanie
w celach komercyjnych, bądź prywatnych, jest w pełni darmowe. Duże znaczenie ma
również stosowanie jako macierzystego formatu zapisu grafiki wektorowej SVG (ang.
Scalable Vector Graphics – skalowalna grafika wektorowa). Format ten został stworzony przez W3C (Word Wide Web Consortium), które zajmuję się standaryzacją na
potrzeby internetu tego jak i innych formatów. Ze względu na charakter grafiki wektorowej Inkscape służy przede wszystkim do tworzenia logo, ikon, wykresów, diagramów,
schematów1 .
Format grafiki wektorowej SVG, w którym zapisywałem wszystkie projekty ikon
tworzone za pomocą Inkscape, pozwala nam korzystać z siedmiu różnych obiektów. Są
to: elipsa, okrąg, prostokąt, linia, linia łamana oraz wielokąt i tekst. Korzystając z Inkscape dodatkowym elementem jest ścieżka jednak formalnie nie zalicza się
ona do wcześniej wymienionych obiektów. Pozwala ona na tworzenie bardzo zaawansowanych kształtów i daje praktycznie nieograniczone możliwości w tym względzie.
Ratuje nas zawsze kiedy inne elementy zawodzą tzn. kiedy kształt nie jest możliwy do
uzyskania inną metodą.
1
http://inkscape.org/
18
5.1
Wprowadzenie
Do wykonania wszystkich ikon posłużył mi format dokumentu 48x48 px. Celem
kolejnych rozdziałów jest opisanie tylko najważniejszych tzn. najbardziej przydatnych
i wybranych przeze mnie funkcji programu Inkscape, które wykorzystałem podczas
procesu tworzenia ikon.
Rysunek 11: Inkscape - płótno i siatka [Źródło własne]
19
5.2
5.2.1
Rozmieszczanie, skalowanie i wyrównywanie obiektów
Siatka
Siatka jest przydatnym narzędziem, które znacznie ułatwia zachowanie proporcji
obiektów danego projektu. Program daje możliwość zdefiniowania niestandardowych
rodzajów i parametrów siatki. W swoim projekcie korzystałem ze standardowego rodzaju siatki tj. siatki prostokątnej o rozstawie linii głównych równym 5 px.
5.2.2
Prowadnice
Prowadnice podobnie jak siatka służą do precyzyjnego rozmieszczania obiektów.
Standardowo mamy do wyboru cztery typy prowadnic: prowadnice pionową, prowadnice poziomą oraz jedną położoną pod kątem 45 i kolejną pod kątem 135 . Prowadnice
w przeciwieństwie do siatki nie pokrywają równomierne obszaru na którym pracujemy
lecz są umieszczane w określonej przez nas pozycji. Jest to bardzo przydatna funkcja
w projektach wymagających dużej dokładności i precyzji w rozmieszczaniu różnych
obiektów na stronie czy względem siebie. W swoim projekcie nie korzystałem często z
prowadnic - potencjał tego narzędzia odkryłem dopiero podczas tworzenia zestawienia
kilku ikon z ich opisem w formie tekstowej na większym formacie.
5.2.3
Funkcje przyciągania
Aby precyzyjnie wyrównywać i wymiarować obiekty polecam korzystać z funkcji
przyciągania. Przyciąganie możemy stosować nie tylko wobec węzłów obiektu ale także innych elementów takich jak ścieżki, węzły, elementy obwiedni, elementy ścieżki,
prowadnice i linie siatki lub też obwiednia obszaru dokumentu. Funkcja przyciągania
jest niezwykle pomocna w szczególności jeżeli interesuje nas określona pozycja obiektu
względem innego obiektu lub elementu dokumentu. Z funkcją przyciągania powiązana
jest znaczna liczba ustawień w preferencjach programu czy ustawieniach dokumentu.
W swoim projekcie korzystałem ze standardowych ustawień przyciągania korzystając z
aktywowania lub dezaktywowania odpowiednich właściwości przyciągania na paskach
narzędzi zwanych ”sekcja obwiedni obiektów” i ”sekcja ścieżek, węzłów i uchwytów”
[K. Cieśla, 2013].
5.2.4
Wyrównaj i rozmieść
Praktycznie w każdym ze swoich projektów korzystałem z tej funkcji wyśrodkowując obiekty na osi pionowej i poziomej względem strony. W tym miejscu warto również
wspomnieć że był to powód dla którego korzystałem z funkcji łączenia kilku obiektów
20
w jeden Połącz. Dzięki temu program mógł właściwie rozmieścić ikonę względem strony. Gdybym nie skorzystał z tej opcji to wykonując tę operację na ikonie składającej
się z kilku mniejszych obiektów otrzymał bym rezultat w postaci tychże obiektów nałożonych na siebie ponieważ program zastosował by formułę do każdego z obiektów
z osobna i każdy z tych elementów wyrównał by i wyśrodkował w ten sam sposób.
Program oczywiście daje możliwość korzystania z różnych opcji wyrównywania i rozmieszczania obiektów jednak ja najczęściej korzystałem z wspomnianej na początku.
5.3
Kontur w ścieżkę i Obiekt w ścieżkę
Funkcja ta przekształca istniejący obiekt.
Narzędzie to znajduję swoje zastosowanie w szczególności jeżeli stoimy przed problemem stworzenia jakiegoś kształtu, a funkcja przekształcania którejś ze zdefiniowanych
figur w SVG nie jest wystarczająca, aby otrzymać interesujący nas obiekt.
Warto wspomnieć, że wszystkie obiekty poza tekstem, prostokątem i grafiką rastrową są tworzone za pomocą ścieżek. Specyficzny charakter obiektu jest zapamiętywany
w dodatkowych informacjach zapisanych w dokumencie SVG. To właśnie dzięki tym
informacjom obiekty mogą być rozpoznawane jako odrębny typ a nie ścieżki.
Wizualnie po zastosowaniu tej funkcji na prostokąt lub tekst, obiekt pozostaje taki
sam. Różnica jest widoczna dopiero po edycji węzłów. Różnica związana jest również z
typem obiektu SVG. Konwersja pociąga za sobą utratę informacji, które opisują dany
obiekt, a co za tym idzie, tracimy możliwość edytowania treści czy zmieniania czcionki
po przekształceniu go w ścieżkę. Prostokąt w tym przypadku zyskuje dodatkowe węzły
dzięki czemu możemy manipulować jego kształtem w niestandardowy sposób ale również traci wszystkie węzły edycyjne charakterystyczne dla prostokątów. Obiekt ten nie
jest już zdefiniowany jako prostokąt przez format SVG.
Zastosowanie funkcji obiekt w ścieżkę rozumiem na tej samej zasadzie co kontur w
ścieżkę jednak tyczy się ona obiektów nie posiadających kontur. Praktyczne zastosowanie tej funkcji możemy znaleźć przekształcając tekst np. jakąś z liter której kontur
nie został przez nas zdefiniowany ”nie określono”.
5.4
Narzędzie ”Wektoryzuj bitmapę”
Możliwość wektoryzacji bitmapy, jaką daje program Inkscape, z założenia wydaje
się być doskonałym rozwiązaniem na stworzenie dowolnego kształtu, przy minimalnym
wkładzie pracy z naszej strony.
W swoim projekcie kilkakrotnie korzystałem z tego narzędzia i szybko okazało się,
że jego efekt w postaci zwektoryzowanej bitmapy nie może stanowić finalnej wersji projektu. Otrzymany skonwertowany obraz może natomiast stanowić bazę do dalszej pracy
nad projektem. Dla mnie narzędzie to okazało się mało pomocne. Zdarzyło się jednak
21
że otrzymany obiekt posłużył mi jako podkładka do stworzenia bardziej wyszukanych
kształtów za pomocą różnych narzędzi programu inkscape. Przydatność tej funkcji bardzo dobrze opisuje tutorial, który możemy znaleźć na http://inkscape.org/doc/tracing/tutorialtracing.pl.html .
Funkcja ta, okazuje się bardziej przydatna do skomplikowanych graficznie projektów, aby stworzyć odpowiednią bazę do dalszej obróbki przez grafika. Konwertowanie
za pomocą tego narzędzia, tak prostych graficznie obiektów jak ikony, a zarazem wymagających dbałości o szczegóły jest mało praktyczne. Poddanie dalszej obróbce tak
wygenerowanej ikony wprowadza często jeszcze większy zamęt, a nierzadko wymaga
od nas jeszcze większej pracy niż stworzenie ikony od podstaw.
5.5
Pozostałe narzędzia
Narzędzia z których najczęściej korzystałem to:
• Pióro - Rysowanie Krzywych Beziera i linii prostych,
• Gwiazda - Tworzenie gwiazd i wielokątów
• Okrąg
Najbardziej zaciekawiły mnie Krzywe Beziera jak również okazały się niezwykle przydatne. Jest to świetne narzędzie jeżeli brak nam pomysłu na stworzenie jakiegoś obiektu
za pomocą któregoś ze standardowych kształtów SVG. Umożliwia stworzenie każdego
interesującego kształtu jednak korzystanie z tego narzędzia wymaga nie lada precyzji
i tworzenie skomplikowanych kształtów wyłącznie za jego pomocą jest czasochłonne.
Podczas korzystania z krzywych Breziera niezwykle pomocna staje się opcja Zoom:
przybliżanie i oddalanie rysunku. Dzięki niej praca w maksymalnym przybliżeniu sprzyja precyzji dzięki czemu ikona w standardowym powiększeniu wygląda estetycznie - w
szczególności jeżeli chodzi o kąty nachylenia poszczególnych linii, wszystkie krągłości
obiektu.
Krzywe Beziera to krzywe parametryczne. Oznacza to, że każdy punkt krzywej
wyznaczany jest odpowiednią funkcją matematyczną z parametrami. Krzywa jest zdefiniowana poprzez węzły końcowe oraz ich punkty kontrolne . Punkty kontrolne
dają możliwość wyginania krzywej, co powoduje zmianę współrzędnych punktów znajdujących się między punktami końcowymi. Ciekawostką jest iż krzywe Beziera zostały
wykorzystane po raz pierwszy w celu uproszczenia modelowania konstrukcji samochodowych [K. Cieśla, 2013]
22
Rozdział 6
Proces tworzenia ikon
6.1
Nazwy ikon
Od nazwy ikony między innymi będzie zależała łatwość jej odnalezienia w wirtualnym świecie. Umożliwi to również szybsze użycie tej jednej nas interesującej spośród
125 pozostałych tworzących spójną bibliotekę. Z tego względu główna zasada jaką przyjąłem to długość nazwy ikony, która mieści się w 3 charakterystycznych dla niej słowach. Następnie pojawia się kod synoptyczny przypisany danej ikonie. Zamiast spacji
zastosowałem pauzy ”-” . Pełna nazwa symbolu znajduje się w metadanych. Przykład:
• pełna nazwa symbolu: Visibility reduced by smoke; nazwa ikony: Visibility-reducedsmoke-04
• pełna nazwa symbolu: Drizzle (not freezing) or snow grains not falling as shower(s) ended in the past hour; nazwa ikony: Drizzle-snow-ended-20
• pełna nazwa symbolu: Severe duststorm or sandstorm has decreased during the
preceding hour; nazwa ikony: Severe-duststorm-decreased-33
6.2
Metadane
Służą do zdefiniowania lub opisu danych. Nazywane również ”danymi o danych”.
Dzięki nim możemy dodać do dokumentu dowolne informacje tekstowe. Każdy element
SVG może zawierać element desc lub/i title. Istotnym jest, iż programy mogą filtrować
(przeszukiwać) tekst zawarty w elemencie title dzięki czemu możemy szybko odnaleźć
i zidentyfikować dany dokument. Na temat metadanych powstaje wiele prac, głównie
w języku angielskim. Problematyka metadanych jest zagadnieniem bardzo na czasie
ze względu na ogrom przybywających informacji elektronicznych do cyberprzestrzeni.
23
Wraz z tym procesem coraz bardziej zyskują na znaczeniu i stają w odpowiedzi na
potrzebę standaryzacji w dziedzinie informacji1 .
6.3
Warunki użytkowania ikon
Licencja na podstawie której udostępniam swoje ikony to ”CC (Creative Commons)
Uznanie autorstwa”
Pozwala ona na:
• kopiowanie
• edytowanie
• rozpowszechnianie
• tworzenie utworów zależnych tzn. wolno zmieniać, przekształcać, tworzyć dzieła
na podstawie chronionego tą licencją
• użytkowanie dzieła w sposób komercyjny
Na następujących warunkach:
• Uznanie Autorstwa - Dzieło należy oznaczyć w sposób określony przez Twórcę
lub Licencjodawcę
6.4
Trudne początki
Jedną z pierwszych ikon, które stworzyłem była ikona Visibility-reduced-smoke-04
(Rys. 12) Przysporzyła mi sporo trudności, ponieważ powstała na początku mojej znajomości z programem inkscape. Po kilku nieudanych próbach stworzenia jej z linii prostej i kilku półokręgów stwierdziłem, że najodpowiedniejszym narzędziem będą krzywe
Breziera. Za ich pomocą udało mi się stworzyć estetycznie wyglądającą ikonę, jednak
proces tworzenia był dość mozolny - stworzyłem kilkadziesiąt węzłów aby odpowiednio
wyprofilować obiekt.
Porównując tę ikonę do już istniejącej (Rys. 14) można zauważyć, że dało się ją
zrobić dużo prościej. Moja składa się z kilkudziesięciu węzłów a ikona pochodząca
z wikimedii z jedenastu węzłów. Wizualnie obie wyglądają bardzo podobnie a co
najważniejsze estetycznie. Porównanie tych ikon pozwala na wyciągnięcie wniosków.
Znajomość posługiwania się węzłami i umiejętność ich odpowiedniego rozstawiania
pod określonym kątem pozwala na stworzenie dowolnego kształtu w krótkim czasie, a
co najważniejsze, zachowując precyzję. Wprawne korzystanie z linii Breizera nie tylko
skraca czas naszej pracy ale daje nieograniczone możliwości tworzenia najróżniejszych
kształtów przy zachowaniu dużej dokładności.
1
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib14/nahotko.html
24
Rysunek 12: Symbol widzialności zmniejszonej przez dym (Visibility-reduced-smoke04) [Źródło własne]
Rysunek 13: Symbol widzialności zmniejszonej przez dym w trybie edycji [Źródło własne]
Rysunek 14: Visibility reduced by smoke [Źródło: http://commons.wikimedia.org]
6.5
Łączenie figur
Ikona ta (Rys. 15) powstała dzięki połączeniu trzech figur. Stwierdziłem, iż korzystanie z krzywych Breziera dla tego kształtu będzie zbyt czasochłonne i skomplikowane,
a otrzymanie estetycznego kształtu niezwykle trudne. Symbol ten stworzyłem z 3 półokręgów poprzez połączenie ich zakończeń przy pomocy odpowiedniego manipulowania
25
węzłami. Ikona pochodząca z Wikimedii (Rys.16) została najprawdopodobniej zrobiona
przy pomocy krzywych Breziera. Zachowuje ona nieco lepsze proporcje od mojej (zaokrąglenia w środkowej części). Konfrontując własny projekt z już istniejącym mogę
stwierdzić, że obie techniki mają swoje wady i zalety. Dzięki łączeniu obiektów błyskawicznie możemy wykonać projekt. W tym przypadku (Rys. 15) problem pojawia
się podczas łączenia końcówek półokręgów tzn. ciężko o idealne zaokrąglenie, jednak
pozostała część ikony zachowuje estetyczne krągłości. Metoda druga natomiast (Rys.
16) pozwala na właściwe zaokrąglenia lecz sami musimy nadać kształt całej ikonie.
Wydłuży to czas naszej pracy a przy słabej dokładności kształt może okazać się nieregularny.
Rysunek 15: Symbol silnie rozwiniętych wirów pyłowych lub piaskowych (Dust-sandwhirl-08) [Źródło własne]
Rysunek 16: Symbol silnie rozwiniętych wirów pyłowych lub piaskowych [Źródło:
http://commons.wikimedia.org].
26
6.6
Obiekty tekstowe - praktyczne wykorzystanie
Kształt pyłu zawieszonego w powietrzu (Rys. 17) mogłem stworzyć na dwa różne sposoby. Wybrałem już mi znany korzystając z krzywych Breziera wzorując się na
obiekcie tekstowym, literze ”S”. Gdybym jednak od samego początku posiadał wiedzę jaką zdobyłem po ukończeniu całego projektu wybrałbym drugą metodę. Sposób
ten okazuje się niezwykle prosty pod warunkiem, że wiemy jak i kiedy skorzystać z
odpowiednich narzędzi programu. Polega on na stworzeniu obiektu tekstowego ”S” w
interesującej nasz czcionce (kształcie) i skorzystaniu z opcji obiekt w ścieżkę. Dzięki
temu zabiegowi symbol definiowany jako tekst zamienia się w obiekt definiowany przez
ścieżkę, którą możemy dowolnie manipulować zmieniając tym samych jego kształt wedle
naszych potrzeb. Poprzez usuwanie istniejących i wstawianie nowych węzłów możemy
nadać mu finalny kształt, jeżeli zdefiniowany wcześniej przez określoną czcionkę nie
jest zadowalający. Jak już wspomniałem, po zastosowaniu zabiegu obiekt w ścieżkę nie
jest on już rozpoznawany jako obiekt tekstowy, a co za tym idzie, tracimy możliwość
zmieniania czcionki na rzecz manipulacji węzłami.
Rysunek 17: Symbol pyłu zawieszonego w powietrzu (Widespread-dust-06) [Źródło
własne].
6.7
Kontur w ścieżkę i łączenie obiektów a mieszanie
stylów i proporcji
Symbol który powstał poprzez nałożenie na siebie kilku obiektów (Rys. 18). Problem z łączeniem obiektów polegał na tym, że gdy chciałem połączyć dwa różne obiekty
stworzone w różnych stylach (wypełnienie lub jego brak, kontur lub jego brak i grubość
kontur) program ujednolicał styl i stosował jednakowy do nowo powstałego połączonego obiektu. W efekcie otrzymywałem ikonę o odmiennych od moich pierwotnych
założeń proporcjach. W trakcie wykonywania pracy pojawiło się pytanie po co w ogóle
łączyć obiekty w jeden? Jednym z argumentów o którym wspominałem w poprzednich
rozdziałach było wyrównywanie stworzonej ikony względem strony i intuicja która nieraz podpowiadała, że finalna wersja musi być zdefiniowana jako jednolita całość a nie
27
zlepek figur. Szybko pojawiło się też rozwiązanie polegające na korzystaniu z narzędzia kontur w ścieżkę dzięki czemu łączenie kształtów o różnej grubości kontur stawało
się możliwe. Pytanie tylko po co to robić? Czy dokładna kalibracja obiektu względem
strony jest aż tak istotna? Jak łączenie obiektów wpływa na możliwość jego modyfikacji w Inkscapie i Quantum GIS ? Aby odpowiedzieć na te pytania w dalszej części
pracy poddam różnym zabiegom w programie quantum gis jak i samym inkscapie ikony stworzone poprzez funkcje połącz czy kontur w ścieżkę jak i te stworzone bez ich
pomocy.
Rysunek 18: Symbol wichury pyłowej lub piaskowej (Duststorm-sandstorm-09) [Źródło
własne]
6.7.1
”Połącz” i ”kontur w ścieżkę” - test
Przeprowadziłem test na ikonie (Rys. 18) wykorzystując kombinacje 2 funkcji programu Inkscape tj. połącz i kontur w ścieżkę stosując jednocześnie różne kombinacje
konturu i wypełnienia. Celem testu jest zbadanie wpływu tych funkcji na wygląd ikony
i ich ewentualna użyteczność. Podczas testu wykonałem 12 prób (Rys. 19) użycia tych
funkcji na ikonę.
Porównując próbę 1 z próbą 2 (Rys. 19 możemy wyciągnąć wniosek iż funkcja połącz
pozytywnie wpłynęła na wygląd ikony ponieważ nastąpiło korzystne ułożenie elementów tzn. w próbie nr. 1 wypełnienie nie zakrywa elementów strzałki a w 2 zakrywa.
Kontur w ścieżkę zastosowany w próbie 3 i 4 (Rys. 19) zadziałał tak samo na
połączoną i nie połączoną ikonę. Efektem jest jednak wypełnienie różniące się od 1 i 2
ponieważ pokrywa tylko namalowane elementy nie wypełniając obszaru między nimi.
Próba 5 i 6 (Rys. 19) w której zastosowałem kontur wyszła analogicznie do 1 i 2.
Z kolei próba 7 i 8 (Rys. 19) zakończyła się korzystniej dla ikony z numerem 8
ponieważ według mnie wygląda ona lepiej. Połączenie elementów w próbie 7 wpłynęło
na zespolenie elementów strzałki z kształtem przypominającym literę S a co za tym
idzie przyczyniło się również do nieco innego rozłożenia wypełnienia.
Próba 9 i 10 (Rys. 19) została przeprowadzona z uwzględnieniem tych samych
czynników co w dwóch poprzednim próbach z tymże bez wypełnienia. Jak widzimy nie
ma żadnej różnicy pomiędzy dwiema ostatnimi ikonami.
28
Zestawienie czterech ostatnich przykładów, pozwala nam uświadomić sobie, jak
funkcja połącz wpływa na wypełnienie przy określonym konturze.
Główny wniosek z testu: jeżeli używamy kolorów a chcemy skorzystać z którejś z
testowanych funkcji dla określonego efektu lepiej korzystać tylko z funkcji kontur w
ścieżkę lub zamiast tego możemy łączyć ikony jeżeli efekt wizualny w postaci charakterystycznego wypełnienia nam odpowiada.
Rysunek 19: Test funkcji połącz i kontur w ścieżkę [Źródło własne].
29
6.7.2
”Połącz” a ”Grupowanie”
Po analizie edytora grafiki wektorowej Inkscape odnalazłem odpowiedź na pytanie
”czy warto łączyć poszczególne obiekty w celu ich wyrównywania i rozmieszczania na
stronie?”. Zdecydowanie NIE. Naprzeciw funkcji ”połącz” wychodzi ”grupowanie”.
Grupowanie umożliwia nam manipulowanie wszystkimi obiektami w grupie, tak
jak pojedynczym obiektem. Dzięki temu, możemy łączyć różne obiekty stworzone w
odmiennych stylach, obok siebie lub na przykład nakładając je na siebie a następnie
rozmieszczać i wyrównywać względem strony z zachowaniem określonych przez nas
odstępów czy proporcji. Obiekty nie rozpraszają się lub rozmieszczone w różnych miejscach na stronie nie nakładają się na siebie tak jak to ma miejsce kiedy zaznaczymy
wiele osobnych obiektów naraz i skorzystamy z wyrównania. Obiekty zachowują swoje
odmienne właściwości.
Kiedy zaś użyjemy funkcji ”połącz” na obiekty o różnych stylach, następuje ujednolicenie stylu tj. rodzaju wypełnia, grubości kontur itp..Wiąże się to z utratą charakterystycznych dla obiektów stylów.
Rysunek 20: Porównanie funkcji połącz i grupowanie [Źródło własne]
A-obraz wyjściowy; B-Zgrupowane obiekty; C- Połączone obiekty.
30
Rozdział 7
Wykonane symbole meteorologiczne
Wykonałem 100 symboli bieżącej pogody (z ang. present weather symbols)1 (Rys.
32), 10 symboli pokrywy chmur (Rys. 22) i 16 symboli prędkości wiatru (Rys. 21).
Numeracja symboli (Rys.22; Rys. 32) jest częścią SYNOP (surface synoptic observations) - zakodowanej depeszy meteorologicznej zawierającej informacje o powierzchniowych obserwacjach meteorologicznych. Zakodowana informacja jest wysyłana ze stacji
synoptycznych automatycznych, oraz tycześnie ze stacji synoptycznych całego świata
jest podstawą do sporządzania większości prognoz pogody. Rozkodowana informacja
nanoszona jest na mapę synoptyczną (Zwieriew, 1965).h obsługiwanych przez obserwatora co godzinę. Depesza SYNOP zbierana prawie równocześnie ze stacji synoptycznych
całego świata jest podstawą do sporządzania większości prognoz pogody. Rozkodowana
informacja nanoszona jest na mapę synoptyczną (Zwieriew, 1965).
Rysunek 21: Symbole prędkości wiatru
[Źródło własne].
1
http://www.srh.noaa.gov/jetstream/synoptic/wws ymbols.htm
31
Symbole pokrywy chmur (Rys. 22) posiadają również liczbowe oznaczenia tj. 1/8 ,
2/8, 3/8, które oznaczające stopień zachmurzenia.
Rysunek 22: Symbole pokrywy chmur [Źródło własne].
0/8-bezchmurnie; 1/8-słonecznie; 2/8-mało chmur; 3/8-małe zachmurzenie;
4/8-Częściowe zachmurzenie; 5/8-pochmurnie; 6/8-w większości pochmurnie;
7/8-chmury w większości zakrywające niebo; 8/8-całkowite zachmurzenie; 9/8-niebo
niewidoczne lub wielkość zachmurzenia nie może być określona.
Aby logicznie przedstawić 100 (oznaczonych numerami 00-99) wykonanych symboli
służących do opisywania aktualnego stanu pogody podzieliłem je na 9 grup:
1. Pierwsza grupa jest największa i najbardziej różnorodna (Rys. 23). Przedstawia
symbole związane z widocznością i występowaniem chmur oraz takie zjawiska
pogodowe jak opad, grzmot, nawałnica i trąba powietrzna.
2. Druga grupa (Rys. 24) przedstawia symbole zjawisk pogodowych które miały
miejsce w ciągu ostatniej godziny i nie występują w momencie obserwacji.
3. Trzecia grupa (Rys. 25) przedstawia symbole wichury i zamieci o różnej intensywności występowania.
4. Czwarta grupa (Rys. 26) przedstawia symbole różnych rodzajów mgły.
5. Piąta grupa (Rys. 27) przedstawia symbole mżawki o różnej intensywności opadania.
6. Szósta grupa (Rys. 28) to symbole deszczu i deszczu ze śniegiem o różnej intensywności opadania.
7. Siódma grupa (Rys. 29) to symbole charakteryzujące opad śniegu.
8. Ósmą grupę (Rys. 30) tworzą symbole przelotnych opadów deszczu, deszczu ze
śniegiem, śniegu, krup lodowych i gradu.
9. Dziewiąta grupa (Rys. 31) to symbole zjawiska meteorologicznego zwanego burzą.
32
Rysunek 23: Symbole związane z widocznością oraz opad, grzmot, nawałnica i trąba
powietrzna [Źródło własne].
00-niebo bezchmurne; 01-chmury na ogół zanikają lub stają się cieńsze; 02-stan nieba
na ogół bez zmian; 03-chmury w stanie tworzenia lub rozwoju; 04-widzialność
zmniejszona przez dym; 05-zmętnienie; 06-pył zawieszony w powietrzu nie wzniesiony
przez wiatr na stacji lub w jej pobliżu w czasie obserwacji; 07-pył lub piasek
wzniesiony przez wiatr w czasie obserwacji, na stacji lub w jej pobliżu, lecz bez
wyraźnych wirów pyłowych lub piaskowych czy też wichury pyłowej lub piaskowej;
08-silnie rozwinięte wiry pyłowe lub pisakowe obserwowane na stacji lub w pobliżu
stacji w czasie obserwacji lub w ciągu ostatniej godziny, lecz nie wichura pyłowa lub
piaskowa; 09-wichura pyłowa lub piaskowa w zasięgu widzenia w czasie obserwacji lub
na stacji w ciągu ostatniej godziny; 10-zamglenie; 11-cienka warstwa mgły lub mgły
lodowej na stacji, do 2 m na lądzie lub do 10m na morzu - w płatach; 12-cienka
warstwa mgły lub mgły lodowej na stacji do 2 m na lądzie lub do 10 m na morzu mniej lub bardziej ciągła; 13-widoczna błyskawica, nie słychać grzmotu; 14-opad w
polu widzenia nie sięgający gruntu lub powierzchni morza; 15-opad w polu widzenia
sięgający gruntu lub powierzchni morza, lecz w większej odległości od stacji (ponad 5
km); 16-opad w polu widzenia sięgający gruntu lub powierzchni morza w pobliżu
stacji, lecz nie na stacji; 17-grzmot w czasie obserwacji, ale bez opadu na stacji;
18-nawałnica na stacji lub w polu widzenia w czasie obserwacji lub w ciągu ostatniej
godziny; 19-trąba powietrzna.
33
Rysunek 24: Symbole zjawisk pogodowych zakończonych w ciągu ostatniej godziny
[Źródło własne].
20-opad mżawki (nie marznącej) zakończony w ciągu ostatniej godziny; 21-opad
deszczu(nie marznącego)zakończony w ciągu ostatniej godziny; 22-opad śniegu
zakończony w ciągu ostatniej godziny; 23-opad deszczu ze śniegiem lub deszczu
lodowego zakończony w ciągu ostatniej godziny; 24-opad mżawki marznącej lub
deszczu marznącego zakończony w ciągu ostatniej godziny; 25-opad przelotnego
deszczu zakończony w ciągu ostatniej godziny; 26-opad przelotnego śniegu
zakończony w ciągu ostatniej godziny; 27-opad przelotnego gradu zakończony w ciągu
ostatniej godziny; 28- mgła lub mgła lodowa zakończona w ciągu ostatniej godziny ;
29-burza zakończona w ciągu ostatniej godziny.
Rysunek 25: Symbole wichury i zamieci [Źródło własne].
30-słaba lub umiarkowana wichura pyłowa lub pisakowa o zmniejszającej się
intensywności; 31-słaba lub umiarkowana wichura pyłowa o niezmieniającej się
intensywności; 32-słaba lub umiarkowana wichura pyłowa lub piaskowa o
zwiększającej się intensywności; 33-silna wichura pyłowa lub piaskowa o
zmniejszającej się intensywności; 34-silna wichura pyłowa lub piaskowa o
niezmieniającej się intensywności; 35-silna wichura pyłowa lub piaskowa o
zwiększającej się intensywności; 36-słaba lub umiarkowana zamieć śnieżna niska;
37-silna zamieć śnieżna niska; 38-słaba lub umiarkowana zamieć śnieżna wysoka;
39-silna zamieć śnieżna wysoka.
34
Rysunek 26: Symbole mgły [Źródło własne].
40-mgła (mgła lodowa) w pewnej odległości od stacji; 41-mgła (mgła lodowa) w
płatach; 42-mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, staje się rzadsza; 43-mgła (mgła
lodowa), niebo niewidoczne, staje się rzadsza; 44-mgła (mgła lodowa), niebo
widoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny; 45-mgła (mgła lodowa), niebo
niewidoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny; 46-mgła (mgła lodowa), niebo
widoczne, gęstnieje; 47-mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, gęstnieje; 48-mgła
osadzająca szadź, niebo widoczne; 49-mgła osadzająca szadź, niebo niewidoczne.
Rysunek 27: Symbole mżawki [Źródło własne].
50-słaba, niemarznąca mżawka z przerwami; 51-słaba, niemarznąca, ciągła mżawka;
52-umiarkowana, niemarznąca mżawka z przerwami; 53-umiarkowana, niemarznąca,
ciągła mżawka; 54-intensywna, niemarznąca mżawka z przerwami, 55-intensywna,
niemarznąca, ciągła mżawka, 56-słaba marznąca mżawka; 57-umiarkowana lub silna
marznąca mżawka; 58-słaba mżawka z deszczem; 59-umiarkowana lub silna mżawka z
deszczem.
Rysunek 28: Symbole deszczu i deszczu ze śniegiem [Źródło własne].
60-niemarznący, słaby deszcz z przerwami; 61-niemarznący, słaby, ciągły deszcz;
62-niemarznący, umiarkowany deszcz z przerwami; 63-niemarznący, umiarkowany,
ciągły deszcz; 64-niemarznący, silny deszcz z przerwami; 65-niemarznący, silny, ciągły
deszcz; 66-słaby marznący deszcz; 67-umiarkowany lub silny marznący deszcz;
68-słaby deszcz ze śniegiem; 69-umiarkowany lub silny deszcz ze śniegiem.
35
Rysunek 29: Symbole śniegu [Źródło własne].
70-słaby śnieg z przerwami; 71-słaby, ciągły śnieg; 72-umiarkowany śnieg z
przerwami; 73-umiarkowany, ciągły śnieg; 74-silny śnieg z przerwami; 75-silny, ciągły
śnieg; 76-słupki lodowe; 77-śnieg ziarnisty; 78-oddzielne gwiazdki śniegu; 79-ziarna
lodowe lub deszcz lodowy.
Rysunek 30: Symbole przelotnych opadów [Źródło własne].
80-słaby przelotny deszcz; 81-umiarkowany lub silny przelotny deszcz; 82-gwałtowny
przelotny deszcz; 83-słaby przelotny deszcz ze śniegiem; 84-umiarkowany lub silny
przelotny deszcz ze śniegiem; 85-słaby przelotny śnieg; 86-umiarkowany lub silny
przelotny śnieg; 87-słabe przelotne krupy lodowe lub śnieżne; 88-umiarkowane lub
silne, przelotne krupy lodowe lub śnieżne; 89-słaby przelotny grad; 90-umiarkowany
lub silny przelotny grad.
Rysunek 31: Symbole burzy [Źródło własne].
91-burza w ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji lekki deszcz; 92-burza w ciągu
ostatniej godziny, w czasie obserwacji umiarkowany lub silny deszcz; 93-burza w ciągu
ostatniej godziny, w czasie obserwacji lekki śnieg lub deszcz ze śniegiem; 94-burza w
ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji umiarkowany lub silny śnieg lub deszcz ze
śniegiem; 95-lekka lub umiarkowana burza w czasie obserwacji; 96-lekka lub
umiarkowana burza z gradem w czasie obserwacji; 97-silna burza; 98-silna burza z
wichurą pyłową lub piaskową; 99-silna burza z gradem.
36
Rysunek 32: 100 Symboli służących do opisu aktualnego stanu pogody
[Źródło własne]
37
Rozdział 8
Wykorzystanie opracowanym symboli
w programie Quantum GIS
Quantum GIS (QGIS) jest przyjaznym dla użytkownika oprogramowaniem GIS
open source udostępniony na licencji GNU General Public License. Jest kompatybilny
z systemami:
• Linux
• Mac OS
• Unix
• Windows
Program powstał w 2002 roku jednak pierwsza stabilna wersja ”1.0” pojawiła się w
2009 roku. Quantum GIS pozwala na wyświetlanie, edycję, przeglądanie, tworzenie danych wektorowych i rastrowych w różnych formatach. Jest zintegrowany z systemem
GRASS (Geographic Resources Analysis Support System) co daje możliwość wykonywania zaawansowanych analiz. Umożliwia wyświetlanie warstw: OGC, WMS i WFS.
Funkcjonalność Quantum gis można zwiększać dodając lub tworząc różnego rodzaju wtyczki. Można nimi zarządzać poprzez menadżer wtyczek. Program posiada
ciekawe wbudowane wtyczki służące na przykład do przesyłania tras z urządzeń GPS
czy kalibracji rastra.
QGIS jest wykorzystywany na całym świecie przez samorządy, jednostki rządowe, uniwersytety, studentów oraz wielu innych użytkowników do wielu różnych celów,
zaczynając od wyświetlania danych rastrowych i wektorowych a kończąc na zaawansowanych, kompleksowych analizach dzięki wykorzystaniu modułu GRASS-a.
38
Rysunek 33: Rozwój QGis na przestrzeni lat 2002-2011 [Źródło: http://www.qgis.org]
Na lipiec 2013 r. planowane jest wydanie nowej wersji programu ”2.0”. Z tego względu umieściłem na liście dyskusyjnej QGIS-developer zapytanie do twórców programu
czy byliby zainteresowani wydaniem wersji 2.0 wraz z moją biblioteką ikon meteorologicznych. Otrzymałem odpowiedź, iż będzie to możliwe wraz z pojawieniem się wersji
2.1 . Dzięki temu będzie miał do nich dostęp każdy użytkownik QGIS a co za tym idzie
moje ikony trafią do użytkowników z różnych zakątków świata.
Quantum GIS bez problemu rozpoznał wszystkie ikony które umieściłem w folderze programu zawierającym pliki SVG. Kolejną częścią była prezentacja wybranych
symboli na mapie (Rys. 34; Rys. 35).
39
Rysunek 34: Przykładowy rozkład intensywności opadu deszczu na terenie Polski [Źródło: dane rastrowe z http://www.gadm.org/].
Rysunek 35: Przykładowy rozkład kierunku i prędkości wiatru na terenie Polski
[Źródło: dane rastrowe z http://www.gadm.org/].
40
Rozdział 9
Podsumowanie
Celem pracy było stworzenie biblioteki symboli meteorologicznych w formacie SVG.
Stworzona biblioteka została udostępnioną w repozytorium 1 a wkrótce zostanie wydana z wersją 2.1 programu Quantum GIS.
Cel został osiągnięty a wyniki przeprowadzonych porównań i testów na potrzeby
pracy będą źródłem informacji dla przyszłych twórców grafiki wektorowej.
Wnioski:
1. Format grafiki wektorowej SVG jest obsługiwany coraz lepiej przez znane przeglądarki internetowe.
2. Grafika wektorowa, dzięki skalowalności wynikającej z jej matematycznego opisu,
doskonale nadaje się do tworzenia symboli.
3. Środowisko programu Inkscape jest niezwykle przyjazne dla użytkownika. Dzięki
niemu, każdy może stać się twórcą grafiki wektorowej bez szczegółowej wiedzy na
temat języków programowania.
4. Wiedza na temat praktycznego zastosowania narzędzi programu Inkscape i różnic
między nimi ułatwia proces tworzenia i czyni go świadomym.
5. Zastosowanie porównań własnego projektu, do już istniejących zasobów grafiki
wektorowej, pozwala krytycznie spojrzeć na własną pracę oraz dostarcza argumentów na potwierdzenie słuszności wybranej metody tworzenia.
6. Nazewnictwo i metadane ikon przyspieszają proces wyszukiwania właściwej ikony.
1
http://trac.osgeo.org/osgeo/browser/graphics/trunk/map-icons
41
Bibliografia
1. Krzysztof Cieśla, Inkscape. Podstawowa obsługa programu, Wydawnictwo Helion,
Gliwice 2013
2. Krzysztof Kożuchowski, Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2012
3. Siergiej Anatoljewicz Zwieriew, Meteorologia synoptyczna, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1965
4. Andrzej Jurzec, Wykorzystanie formatu SVG w systemach informacji przestrzennej, praca magisterska, Politechnika Krakowska 2009
5. Specyfikacja SVG 1.1 http://www.w3.org/TR/SVG11
6. Wikipedia http://en.wikipedia.org
7. Wikimedia http://www.wikimedia.org/
8. Strona domowa Uniwersytetu w Koloni http://www.uni-koeln.de/
9. Strona z zakresu edukacji przyrodniczej http://www.eduscience.pl/
10. Strona dotycząca języka XML http://www.w3schools.com/
11. Strona Domowa Quantum Gis http://www.qgis.org
12. Strona domowa Inkscape http://www.inkscape.org/
13. Kalkulator jednostek, definicje http://taat.pl/
14. Storna domowa państwowego serwisu pogodowego USA http://www.srh.noaa.gov/
15. Dane rastrowe http://www.gadm.org/
16. Metadane http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib14/nahotko.html
17. Obsługa formatu SVG http://codedread.com
42
Spis rysunków
1
2
Pikselizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Raster i wektor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
3
3
4
Mapa synoptyczna z roku 1874 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mapa z zasobów uniwersytetu w Koloni . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
7
5
6
7
8
9
10
Przykładowy dokument XML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przykładowy dokument XML z elementem SVG . . . . . . . . . . .
Przykład użycia elementu circle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przykład użycia elementu rect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kompatybilność SVG z wybranymi programami i wtyczkami 2009 r.
Kompatybilność SVG z wybranymi programami i wtyczkami 2011 r.
.
.
.
.
.
.
9
11
13
14
16
17
11
Inkscape - zrzut ekranu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Symbol widzialności zmniejszonej przez dym . . . . . . . . .
Symbol widzialności zmniejszonej przez dym w trybie edycji
Symbol widzialności zmniejszonej przez dym w trybie edycji
Symbol silnie rozwiniętych wirów pyłowych lub piaskowych .
Symbol silnie rozwiniętych wirów pyłowych lub piaskowych .
Symbol pyłu zawieszonego w powietrzu . . . . . . . . . . . .
Symbol wichury pyłowej lub piaskowej . . . . . . . . . . . .
Test funkcji połącz i kontur w ścieżkę . . . . . . . . . . . . .
Porównanie funkcji połącz i grupowanie . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
25
25
25
26
26
27
28
29
30
21
22
23
Symbole prędkości wiatru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole pokrywy chmur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole związane z widocznością, występowaniem chmur oraz opad, grzmot,
nawałnica i trąba powietrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole zjawisk pogodowych zakończonych w ciągu ostatniej godziny . . .
Symbole wichury i zamieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
32
24
25
43
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
33
34
34
26
27
28
29
30
31
32
Symbole mgły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole mżawki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole deszczu i deszczu ze śniegiem . . . . . . . . . .
Symbole śniegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole przelotnych opadów . . . . . . . . . . . . . . .
Symbole burzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100 Symboli służących do opisu aktualnego stanu pogody
.
.
.
.
.
.
.
35
35
35
36
36
36
37
33
34
35
Rozwój programu Quantum GIS na przestrzeni lat 2002-2011 . . . . . . .
Rozkład intensywności opadu deszczu na terenie Polski . . . . . . . . . . .
Rozkład kierunku i prędkości wiatru na terenie Polski . . . . . . . . . . . .
39
40
40
44
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.