Podsumowanie

Makroekonomia
Podsumowanie
Podstawowe doktryny ekonomiczne
nt. roli państwa w gospodarce
PEŁNA WOLNOŚĆ
Liberalizm
Libertarianizm
Anarchokapitalizm
PEŁNA KONTROLA
Interwencjonizm
Socjalizm
(keynesizm)
kapitalizm społeczny
państwo dobrobytu
państwo opiekuńcze
Komunizm
Etatyzm
Jak liczymy PKB?
PKB – wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych
przez społeczeństwo przy pomocy czynników prod.
(ziemi, pracy i kapitału), czyli: dobra konsumpcyjne,
inwestycyjne, zakupy rządowe, eksport netto.
PKB nie zawiera:
1.
2.
3.
4.
Wartości dóbr pośrednich (półproduktów, podzespoły, itp.)
Wartości usług publicznych (brane są pod uwagę ich koszty)
Wartości usług produkowanych przez gosp. domowe
Wartości transakcji finansowych (transferów rządowych i
prywatnych)
5. Wartość sprzedaży dóbr używanych
Metody obliczania PKB
1. Metoda sumowania produktów
PKB = suma wartości dóbr i usług
2. Metoda sumowania dochodów
PKB = suma wartości dodanych = suma
dochodów czynników produkcji
3. Metoda sumowania wydatków
PKB = C + I + G + En
Co mówi nam PKB?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
PKB
DYNAMIKA PKB
PKB per capita
DYNAMIKA PKB per capita
STRUKTURA TWORZENIA PKB i jej dynamika
PORÓWNYWANIE PKB różnych krajów
(Metoda kursowa i metoda PPP)
Od czego zależy wysokość DN
D=K+I+R+E
Y=C+I+G+E
netto
netto
Funkcja konsumpcji
Y=C+S
Hipoteza dochodu absolutnego
Hipoteza dochodu relatywnego
Hipoteza dochodu permanentnego
Efekt majątkowy (efekt bogactwa)
Efekty inwestycji w gospodarce
• EFEKT POPYTOWY
• EFEKT PODAŻOWY
• MNOŻNIK INWESTYCYJNY
Długookresowy wzrost gospodarczy
• W długim okresie o wysokości DN decyduje
produkcja potencjalna oraz globalna podaż.
• Funkcja produkcji D = f (P, K, T)
• Do podstawowych czynników wzrostu gosp.
należą:
- praca,
- kapitał,
- technika i technologia
Budżet i jego funkcje
Budżet państwa – plan finansowy zawierający
dochody i wydatki państwa. Sporządzany na 1
rok i zatwierdzany przez władzę ustawodawczą
Funkcje budżetu:
1. Fiskalna.
2. Redystrybucyjna.
3. Stymulacyjna.
4. Alokacyjna.
Dochody budżetu państwa
•
•
•
•
•
•
Podatki od osób fizycznych
Podatki od przedsiębiorstw
Cła
Dochody z prywatyzacji
Opłaty sądowe, skarbowe, notarialne
Inne
Wysokość podatków, a wielkość wpływów
budżetowych.
Krzywa Laffera
Wydatki budżetu państwa
Wydatki budżetowe (ze względu na przeznaczenie):
1. Tradycyjne funkcje państwa (obrona,
administracja, wymiar sprawiedliwości)
2. Realizacja celów społecznych (ochrona zdrowia,
oświata, kultura, tzw. „socjal”).
3. Realizacja interwencji w gospodarce (inwestycje
produkcyjne i infrastrukturalne, pomoc dla
rolnictwa, subsydia dla przedsiębiorstw,
transfery)
Aktywna i pasywna polityka fiskalna
Polityka aktywna – podejmowanie decyzji
dotyczących zmian wielkości i struktury
dochodów i wydatków budżetowych
pozwalające osiągnąć określone cele
makroekonomiczne (tzw. „ręczne sterowanie”)
Wady aktywnej polityki – opóźnienia i błędy:
1. Diagnostyczne.
2. Decyzyjne.
3. Wdrożeniowe
4. Związane z czasem reakcji podmiotów gosp.
Aktywna i pasywna polityka budżetowa
Polityka pasywna – polega na wykorzystaniu
pewnych instrumentów samoczynnie
reagujących na zmiany DN, zatrudnienia, itp.
Automatyczne stabilizatory koniunktury:
1. Podatki od dochodów ludności.
2. Podatki od dochodów przedsiębiorstw.
3. Podatki pośrednie.
4. Zasiłki dla bezrobotnych i świadczenia społ.
5. Pomoc dla rolnictwa ( subwencje, gwarancje, itp.)
Pieniądz i jego funkcje
Pieniądz – powszechnie akceptowany na danym
terenie środek płatniczy
Funkcje pieniądza:
1. Środek wymiany (cyrkulacji).
2. Jednostka obrachunkowa (miernik wartości).
3. Środek płatniczy.
4. Środek tezauryzacji.
Bank i jego funkcje
BANK – przedsiębiorstwo, którego zysk to różnica
między % na jaki przyjmuje depozyty (lokaty),
a % na jaki udziela kredytów. To pośrednik między
oszczędzającymi i kredytobiorcami.
FUNKCJE BANKÓW:
1. Usługi finansowe związane z obiegiem pieniądza.
2. Przyjmowanie depozytów (w zamian za %).
3. Udzielanie kredytów (w zamian za %).
4. „Kreowanie pieniądza”.
Bank Centralny i jego funkcje
Bank Centralny – to „bank banków” posiadający
pozycję nadrzędną wobec innych banków
komercyjnych.
Funkcje BC:
1. Monopol na emisję pieniądza.
2. Zaopatruje w pieniądz BK
3. Jest bankiem państwa (rozliczenia z rządem, obsługa
budżetu, rozliczenia zagraniczne państwa, rezerwy..)
4. Stabilizacja rynków finansowych
5. Współuczestniczy w polityce pieniężnej państwa
(reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce)
Bank Centralny i jego funkcje
Bank Centralny – to „bank banków” posiadający
pozycję nadrzędną wobec innych banków
komercyjnych.
Funkcje BC:
1. Monopol na emisję pieniądza.
2. Zaopatruje w pieniądz BK
3. Jest bankiem państwa (rozliczenia z rządem, obsługa
budżetu, rozliczenia zagraniczne państwa, rezerwy..)
4. Stabilizacja rynków finansowych
5. Współuczestniczy w polityce pieniężnej państwa
(reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce)
Ekspansywna lub restrykcyjna polityka BC
EKSPANSYWNA
Obniżenie SRO
Obniżenie SR
Skup pap. wart.
Zwiększenie płynności BK
Zwiększenie pd pieniądza
RESTRYKCYJNA
Podniesienie SRO
Podniesienie SR
Sprzedaż pap. wart.
Zmniejszenie płynności BK
Zmniejszenie pd pieniądza
Cykl koniunkturalny i jego fazy
Cykl koniunkturalny – okresowe zmiany poziomu
aktywności gospodarczej
Fazy cyklu:
- Kryzys (A-B)
- Depresja (B-C)
- Ożywienie (C-D)
- Rozkwit (D-E)
Cykle a wzrost gospodarczy
Teorie wahań cyklicznych
Teorie neoklasyczne
Teorie keynesistowskie
równowaga
jako cecha immanentna
nierównowaga
jako cecha immanentna
czynniki egzogeniczne
zakłócają równowagę
pochodzą one z zewnątrz
systemu gospodarczego
czynniki endogeniczne
zakłócają równowagę
pochodzą one z wewnątrz
systemu gospodarczego
Bezrobocie - definicja
Bezrobocie – sytuacja, w której część osób w
wieku produkcyjnym, zdolnych i gotowych do
pracy na warunkach występujących w
gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo
poszukiwań pracy.
Aktywni zawodowo (zasoby siły roboczej)
Bierni zawodowo
Współczynnik aktywności zawodowej:
Aktywni zawodowo
A = Liczba ludności w wieku prod.
Typy bezrobocia
1. Bezrobocie frykcyjne – to nieredukowalne
minimum w dynamicznej gospodarce. Wynika z
opóźnień w przystosowaniach struktury podaży siły
roboczej i struktury popytu na siłę roboczą
(niedoskonały rynek, niedoskonała informacja).
2. Bezrobocie strukturalne – wynika z niedopasowań
struktury podaży i popytu na siłę roboczą (w
aspekcie zawodowym, kwalifikacyjnym i
regionalnym). Spowodowane jest zmianami
technologii oraz międzynarodowego podziału pracy.
Typy bezrobocia
3. Bezrobocie koniunkturalne – związane z
nadwyżką całkowitej podaży siły roboczej nad
całkowitym popytem na siłę roboczą.
Klasyczna i keynesistowska wizja przyczyn
bezrobocia koniunkturalnego
Bezrobocie a działalność państwa
Polityka państwa wobec bezrobocia
AKTYWNA
Makroekonomiczna (1)
PASYWNA (3)
Mikroekonomiczna (2)
Bezrobocie a działalność państwa
1. Aktywna polityka makro – wykorzystanie instrumentów
fiskalnych (podatków, wydatków) i pieniężnych (stopy % i
podaży pieniądza) w celu redukcji bezrobocia.
2. Aktywna polityka mikro – instrumenty poprawiające
funkcjonowanie rynku pracy oraz redukcję bezrobocia w
określonej grupie
- publiczne programy zatrudnienia,
- subsydiowanie zatrudnienia,
- pożyczki dla przedsiębiorców i bezrobotnych,
- szkolenia zawodowe,
- usługi pośrednictwa pracy RUP, PUP
3. Pasywna polityka – zasiłki, odszkodowania dla
zwalnianych, dodatki związane z wcześniejszym przejściem
na emeryturę
Definicja inflacji
INFLACJA – proces wzrostu ogólnego (średniego)
poziomu cen
Obliczanie inflacji – konstruowany jest wskaźnik cen
stanowiący procentową miarę zmian wydatków
związanych z zakupem ustalonego zestawu dóbr
(tzw. Koszyka) w określonym czasie
Wskaźnik cen dóbr i usług konsumpcyjnych
Wskaźnik cen hurtowych i detalicznych
Wskaźnik cen wszystkich dóbr i usług wchodzących
do PKB (tzw. deflator PKB)
Odmiany inflacji (wg stopnia nasilenia)
Inflacja pełzająca – nie przekracza 5% rocznie
Inflacja umiarkowana – między 5 – 10%
Inflacja galopująca – między 10 – 150%
Hiperinflacja – powyżej 150%
Ekonomiczno-społeczne skutki inflacji
POZYTYWNE:
- Obniżenie realnych stóp %
- Obniżenie płac realnych
NEGATYWNE:
- Zniekształcenie informacyjnej funkcji cen
- „Ucieczka od pieniądza”
- Redystrybucja dochodów
- Wzrost niepewności i osłabienie aktywności gosp.
- Niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym
- Wzrost kosztów obsługi działalności gosp.
Zmodyfikowana krzywa Philipsa wg P.A. Samuelsona i R.M.
Solowa – „zależność stopy bezrobocia i stopy inflacji”
WYMIENNOŚĆ INFLACJI i BEZROBOCIA