docstreszczenie programu ochrony środowiska dla gminy wołomin
download 
Reklamacja Transkrypt
streszczenie programu ochrony środowiska dla gminy wołomin
STRESZCZENIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WOŁOMIN WOŁOMIN, CZERWIEC 2005 r. 1 Program ochrony środowiska dla gminy Wołomin na lata 2005 – 2011 jest dokumentem planowania strategicznego, wyrażającym cele i kierunki polityki ekologicznej gminy Wołomin i określającym wynikające z niej działania. Program obejmuje horyzont czasowy lat 2005 – 2011, z podziałem na okresy: krótkoterminowy w latach 2005 – 2007 i średnioterminowy do roku 2011. Program ochrony środowiska dla gminy Wołomin na lata 2005 – 2011 przedstawia: 1. Ogólną charakterystykę i ocenę zasobów oraz walorów środowiska przyrodniczego gminy Wołomin 2. Podstawowe źródła, stan i tendencje przeobrażeń środowiska przyrodniczego gminy Wołomin 3. Cele i kierunki działań w zakresie ochrony środowiska na następne lata w perspektywie krótko, średnio i długookresowej 4. Zadania gminy Wołomin w zakresie ochrony środowiska w perspektywie lat 2005 - 2011 5. Zestawienie kosztów realizacji programu i dokonanie oceny możliwych źródeł finansowania programu 6. Metody kontroli, monitorowania skutków realizacji programu i oceny realizacji zamierzonych celów 7. Harmonogram realizacji programu Sam program nie jest dokumentem stanowiącym, ingerującym w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji rządowej i samorządowej oraz podmiotów użytkujących środowisko. Należy jednak oczekiwać, że poszczególne jego wytyczne i postanowienia będą respektowane i uwzględniane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska. Tak ujęty Program będzie wykorzystywany jako: - główny instrument strategicznego zarządzania gminą w zakresie ochrony środowiska, dokument koordynujący poszczególne działania związane z ochroną środowiska, podstawa tworzenia programów operacyjnych i zawierania kontraktów z innymi jednostkami administracyjnymi i podmiotami gospodarczymi, pomoc w wyborze decyzji inwestycyjnych podejmowanych przez różne podmioty i instytucje, instrument do działań edukacyjnych, informacyjnych i promocyjnych gminy, przesłanka konstruowania budżetu gminnego na poszczególne lata, układ odniesienia zawierający wytyczne dla innych podmiotów polityki ekologicznej, podstawa do ubiegania się o fundusze celowe ze źródeł krajowych i Unii Europejskiej. Jako założenia wyjściowe do Programu ochrony środowiska dla gminy Wołomin przyjęto uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, wynikające z obowiązujących aktów prawnych, programów wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających problematykę ochrony środowiska. Niezbędne było uwzględnienie zamierzeń rozwojowych gminy, zarówno w zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym. Naczelną zasadą przyjętą w Programie ochrony środowiska dla gminy Wołomin jest zasada zrównoważonego rozwoju w celu umożliwienia lepszego zagospodarowania istniejącego potencjału gminy (zasobów środowiska, surowców naturalnych, obiektów, sprzętu, jak i ludzi oraz wiedzy). Nadrzędny cel Programu ochrony środowiska dla gminy Wołomin sformułowano następująco: Dążenie do osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju Gminy Wołomin poprzez poprawę stanu środowiska przyrodniczego, zachowanie jego istotnych walorów, utrzymanie ładu przestrzennego i rozwój infrastruktury ochrony środowiska Wyznaczono następujące priorytety działań w zakresie ochrony środowiska na lata 2005 – 2011: 2 Priorytet 1 Poprawa jakości wód powierzchniowych poprzez poprawę gospodarki wodno - ściekowej i zapewnienie mieszkańcom dobrej jakości wody pitnej Priorytet 2 Osiągnięcie wymaganych standardów dla jakości powietrza atmosferycznego Priorytet 3 Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego i przemysłowego Priorytet 4 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska Priorytet 5 Utworzenie spójnego systemu przyrodniczego gminy wraz z ochrona cennych elementów przyrodniczych Priorytet 6 Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa gminy poprzez zintegrowany system edukacji ekologicznej Priorytet 7 Poprawa ochrony powierzchni ziemi poprzez objęcie zorganizowanym odbiorem odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców oraz ograniczenie ilości powstających odpadów poprzez ich selekcję „u źródła” Są to elementy, które w pierwszym rzędzie winny objęte podjęte działaniami zmierzającymi do poprawy aktualnego stanu środowiska. Podczas analizy stanu środowiska wyróżniono te sektory środowiska, które zostały w znacznym stopniu przekształcone przez działalność człowieka i wymagają programów naprawczych. Należą do nich: wody powierzchniowe (jakość), wody podziemne (jakość i stosunki wodne), przyroda i krajobraz, gleby oraz powierzchnia terenu. Przedstawiono również propozycje ograniczenia najbardziej uciążliwych dla środowiska czynników: hałasu, promieniowania elektromagnetycznego, poważnych awarii, przemysłu, transportu, gospodarki komunalnej i rolnictwa. Poniżej omówiono najistotniejsze zagadnienia. Wody powierzchniowe i podziemne W zakresie ochrony zasobów wodnych stwierdzono, że wody powierzchniowe gminy Wołomin są silnie zanieczyszczone. Klasyfikacja wód powierzchniowych uwzględniająca cechy fizyczno – chemiczne – bakteriologiczne wykazała, że na terenie gminy Wołomin nie ma ani jednego odcinka rzeki, który odpowiadałby I lub II klasie czystości wód powierzchniowych. Zasadniczo na stan czystości charakteryzowanych rzek gminy wpływ mają takie czynniki jak: niedostateczny stopień oczyszczania ścieków w istniejącej oczyszczalni „Krym”, brak oczyszczalni ścieków bytowo gospodarczych na obszarach wiejskich, zły stan oczyszczalni przy obiektach zanieczyszczających środowisko oraz stosowanie nawozów azotowych i fosforowych do nawożenia pól i łąk. Duży udział mają także źródła zanieczyszczeń spoza terenu gminy. Wody podziemne badane są w punkcie sieci monitoringu krajowego: nr 270 (otwór 2a ujęcia komunalnego w Wołominie) – czerpane tam wody odpowiadają II klasie czystości. Na terenach wiejskich gminy, szczególnie w rejonach nieskanalizowanych, jakość ujmowanych płytkich wód podziemnych jest prawdopodobnie zła. Z uwagi na brak analiz wód ujmowanych przez płytkie studnie wiercone i kopane przez właścicieli budynków mieszkalnych należy przypuszczać (kierując się analogią do podobnych obszarów), że nie odpowiadają one w większością normom dla wód pitnych, z uwagi na liczne zanieczyszczenia przenikające w powierzchni terenu. Szczególnym problemem są nieszczelne szamba, z których odbywa się infiltracja związków chemicznych do wód podziemnych. Jako wskaźniki zanieczyszczenia ze źródeł antropogenicznych płytkich wód podziemnych wymienić należy: azot amonowy, azot azotanowy, chlorki i siarczany. 3 Na terenie gminy został zaburzony pierwotny reżim wód podziemnych. Stosunki wodne omawianego obszaru uległy wyraźnym antropogenicznym przeobrażeniom, spowodowanym siecią kanałów i rowów melioracyjnych. Poniżej przedstawiono program działań w celu poprawy jakości wód i stosunków wodnych. Cel strategiczny: Dążenie do poprawy jakości wód powierzchniowych, ochrona jakości i ilości wód podziemnych wraz z racjonalizacją ich wykorzystania oraz zahamowanie zmian stosunków wodnych na terenie gminy Cele średnioterminowe, krótkoterminowe i kierunki działań w zakresie poprawy jakości wód i stosunków wodnych dla gminy Wołomin Cele średnioterminowe do roku 2011 Dążenie do relatywnego zmniejszenia zużycia wody w gospodarstwach domowych, przemyśle i rolnictwie wy jakości wód i stosunków wodnych Cele krótkoterminowe do roku 2007 Systematyczny relatywny spadek poboru wód podziemnych do celów innych niż konsumpcyjne oraz dla przemysłu spożywczego i farmaceutycznego 1. Preferowanie wodooszczędnych technologii przemysłowych przez przedsiębiorców, prowadzenie działań edukacyjnych dla tej grupy odbiorców 2. Preferowanie na terenie miasta zakładów z branż niewymagających dużych ilości wody Jednostki odpowiedzialne realizacja przez podmioty gospodarcze, Urząd Miasta i Gminy we współpracy ze Starostwem Powiatowym mediami, organizacjami ekologicznymi, firmami szkoleniowymi i agencjami rządowymi 1. Ograniczenie strat wody związanych z jej przesyłem Dążenie do ograniczania wodochłonności sektora komunalnego (gospodarstwa domowe i podmioty publiczne) oraz produkcyjno usługowego Zapobieganie zmianom naturalnych stosunków wodnych Zapewnienie mieszkańcom gminy odpowiedniej jakości i ilości wody pitnej Kierunek działań Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem ze źródeł punktowych, liniowych i obszarowych 2. Optymalizacja zużycia wody do celów socjalnobytowych i przemysłowych (propagowanie instalowania liczników zużycia wody oraz stymulacja do zmniejszania jej zużycia) 3. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy oraz podmiotów gospodarczych w zakresie ograniczania zużycia wody, poprzez edukację i informowanie 1. Zapewnienie ochrony naturalnych zbiorników retencyjnych, takich jak tereny podmokłe, zbiorniki i cieki wodne, poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego 2. Prawidłowa eksploatacja systemów melioracji, konserwacja systemu 1. Eliminacja nieszczelnych zbiorników gromadzenia ścieków (szamb), kontrola zagospodarowania ścieków bytowo – gospodarczych na terenach nieskanalizowanych 2. Inwentaryzacja, zabezpieczenie lub likwidacja nieczynnych ujęć wody, szczególnie studni kopanych 3. Wprowadzenie stref ochrony pośredniej ujęć wody (zadanie z zakresu RZGW) oraz ich właściwe zagospodarowanie 4. Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego ochrony głównych zbiorników wód podziemnych 5. Ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko zanieczyszczeń obszarowych i punktowych pochodzących z działalności rolniczej, szczególnie zaś opracowanie i wdrożenie programu działań na rzecz ograniczenia spływu zanieczyszczeń azotowych (stanowiska do składowania obornika, magazynowania gnojowicy), propagowanie tzw. Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych, 4 koordynacja działań przez Urząd Miasta i Gminy we współpracy ze Starostwem Powiatowym oraz z ośrodkami edukacyjnoinformacyjnymi: edukacji ekologicznej, szkołami, mediami, podmiotami gospodarczymi, przedsiębiorstwami wodociągowymi realizacja przez Urząd Miasta i Gminy oraz RZGW, wspólnie z Wojewódzkim Zarządem Melioracji i Użytków Wodnych Działania te będą koordynowane przez Starostwo Powiatowe, we współpracy z Urzędem Miasta i Gminy, mediami, podmiotami gospodarczymi oraz stowarzyszeniami i organizacjami na terenie zlewni rzek Cele średnioterminowe do roku 2011 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł przemysłowych, komunalnych i rolniczych Cele krótkoterminowe do roku 2007 Poprawa jakości wód powierzchniowych Dążenie do osiągnięcia właściwych standardów wód powierzchniowych pod względem jakościowym Kierunek działań 6. Edukacja ekologiczna rolników i osób uprawiających ziemię w celu uświadamiania szkodliwości nadmiernego stosowania środków ochrony roślin, nawozów sztucznych i naturalnych 1. Współpraca ponadlokalna w celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych – pomoc przy opracowaniu i wdrażaniu programu ochrony rzek Długiej i Czarnej 2. Likwidacja zrzutów nieoczyszczonych lub niedostatecznie oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych 3. Eliminacja zanieczyszczeń wymywanych przez opady poprzez zorganizowany odbiór wód opadowych z terenów przemysłowych i zurbanizowanych poprzez wdrożenie koncepcji unieszkodliwienia ścieków opadowych na tych terenach 4. Eliminacja zanieczyszczania brzegów zbiorników i cieków odpadami zdeponowanymi na tzw. „dzikich składowiskach” 5. Inwentaryzacja źródeł zanieczyszczeń dopływających wód powierzchniowych na terenie całej zlewni – współpraca z powiatem i sąsiednimi gminami Jednostki odpowiedzialne Działania te będą koordynowane przez Starostwo Powiatowe, we współpracy z Urzędem Miasta i Gminy, mediami, podmiotami gospodarczymi oraz stowarzyszeniami i organizacjami 6. Wdrażanie opracowanych koncepcji kanalizacji deszczowej i sanitarnej 7. Rozwój monitoringu wód powierzchniowych, podziemnych i osadów dennych Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska, szczególnie w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków Rozwój i poprawa gospodarki wodno – ściekowej miasta 1. Opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu poprawy gospodarki wodno – ściekowej dla gminy Wołomin, w oparciu o środki finansowe uzyskane z Funduszu Spójności na projekt pt.: „Uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej na terenie aglomeracji Wołomin – Kobyłka”, z zadaniami przedstawionymi poniżej i w harmonogramie rzeczowo - finansowym 2. Inwentaryzacja stanu sieci wodociągowej 3. Modernizacja oraz rozbudowa ujęć wody i stacji uzdatniania wody oraz sieci poprzez wymianę urządzeń znajdujących się w złym stanie technicznym. Szczególnie dotyczyć będzie to odcinków rurociągów z rur cementowo - azbestowych 4. Budowa nowej sieci wodociągowej z uwzględnieniem obecnych i przyszłych odbiorców wody 5. Optymalizacja wykorzystania obecnych ujęć wody i stacji uzdatniania wody dla potrzeb nowopowstającej sieci wodociągowej 6. Likwidacja nieczynnych ujęć wody, w pierwszej kolejności zagrażających czystości wód podziemnych 7. Zmniejszenie awaryjności sieci wodociągowej i kanalizacyjnej poprzez stosowanie nowoczesnych materiałów i rozwiązań technicznych oraz intensyfikację napraw bieżących 8. Inwentaryzacja stanu sieci kanalizacyjnej i zbiorników bezodpływowych 9. Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków Krym oraz rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej 10. Wymiana odcinków kanalizacji będących w złym stanie technicznym 11. Budowa równoczesna wodociągów i kanalizacji 12. Modernizacja i rozwój gospodarki ściekowej w zakładach przemysłowych oraz wspieranie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej w zakładach 13. Wspieranie budowy szczelnych zbiorników bezodpływowych na obszarach o zabudowie ekstensywnej lub poza zasięgiem projektowanej sieci kanalizacyjnej 14. Budowa systemu unieszkodliwiania ścieków opadowych, szczególnie z terenów zurbanizowanych i przemysłowych 5 Działania te będą koordynowane przez Urząd Miasta i Gminy, we współpracy ze Starostwem Powiatowym oraz przedsiębiorstwami wodno kanalizacyjnymi Cele średnioterminowe do roku 2011 Dążenie do zahamowania zmian stosunków wodnych Cele krótkoterminowe do roku 2007 Zapobieganie zmianom naturalnych stosunków wodnych Kierunek działań 15. Opracowanie koncepcji gospodarki wodno – ściekowej dla obszarów wiejskich do 2015 roku będącej uzupełnieniem wieloletnich planów PWiK Sp. z o.o. i podstawą wyznaczenia lokalizacji grupowych oczyszczalni biologicznych ścieków na obszarach wiejskich w aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 1. Wprowadzenie zabiegów melioracyjnych ukierunkowanych na ekologiczne kształtowanie siedlisk rolniczo-leśnych (biologiczna regulacja cieków, renaturyzacja obszarów wcześniej zmeliorowanych, regeneracja oczek wodnych i mokradeł śródpolnych, odtworzenie zadrzewień brzegowych i roślinności szuwarowej przy zbiornikach wodnych stanowiących naturalne bariery hamujące ruch biogenów w zlewni Jednostki odpowiedzialne realizacja przez Urząd Miasta i Gminy oraz RZGW, wspólnie z Wojewódzkim Zarządem Melioracji i Użytków Wodnych 2. Wprowadzenie form proekologicznej gospodarki rolnej (ograniczenie nawożenia i chemizacji upraw, powiększenie pojemności retencyjnej gleb) 3. Hydroenergetyczna zabudowa zlewni celem wszechstronnego wykorzystania zretencjonowanych zasobów wodnych 4. Zapewnienie ochrony naturalnych zbiorników retencyjnych, takich jak tereny podmokłe, cieki wodne, zbiorniki wód powierzchniowych poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego. 5. Rozwój systemu małej retencji oraz upowszechnienie i wdrożenie proekologicznych metod retencjonowania wody 6. Inwentaryzacja i odbudowa oraz prawidłowa eksploatacja systemów melioracji 7. Efektywne poszukiwanie funduszy do realizacji zaplanowanych działań ze źródeł krajowych i zagranicznych Powietrze atmosferyczne W wyniku oceny obejmującej zarówno okres 2002 jak i 2003 roku powiat wołomiński zakwalifikowany został do strefy C – tj. obszarów, dla których powinien zostać opracowany program ochrony powietrza. W Ocenie jakości powietrza w województwie mazowieckim w 2003 roku (WIOŚ, 2004) zawarto listy stref zakwalifikowanych do programów ochrony powietrza na podstawie oceny wg kryteriów dla ochrony zdrowia oraz listę stref i obszarów, w których potrzebne jest przeprowadzenie dalszych badań w celu potwierdzenia potrzeby lub braku potrzeby podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza – ocena wg kryteriów dla ochrony zdrowia. Na obu wymienionych listach znalazł się obszar gminy miejsko – wiejskiej Wołomin, a kryterium stanowiącym podstawę do zaliczenia do klasy C były stężenia PM10 – 24 i PM10 – rok. Świadczy to złej jakości powietrza w gminie Wołomin. Cel strategiczny: Dążenie do uzyskania jakości powietrza atmosferycznego zgodnego zobowiązującymi standardami poprzez dalsze ograniczanie emisji zanieczyszczeń Cele średnioterminowe, krótkoterminowe i kierunki działań w zakresie poprawy jakości powietrza atmosferycznego dla gminy Wołomin: 6 Cele średnioterminowe do roku 2011 Cele krótkoterminowe do roku 2007 Dążenie do ograniczania wielkości emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Kierunek działań 1. Optymalizacja warunków ruchu drogowego w celu zwiększenia płynności transportu, szczególnie przez centrum miasta, w obszarach gęstej zabudowy i na drogach wylotowych. Budowa nowych odcinków dróg mających odciążyć ruch na drogach o przekroczonej przepustowości 2. Opracowanie Strategii rozwoju systemu transportowego na obszarze Gminy Wołomin do 2015 roku Jednostki odpowiedzialne realizacja zadań przez zarządy dróg koordynacja działań przez Urząd Miasta i Gminy 3. Poprawa standardów technicznych infrastruktury drogowej, zwłaszcza w obszarach gęstej zabudowy mieszkalnej (zadania ujęte także w programie działań dla sektora: Hałas) 4. Rozwój i wspieranie transportu zbiorowego w celu zwiększenia jego udziału w całkowitych przewozach pasażerskich. 5. Zintegrowanie transportu publicznego: kolej – komunikacja samochodowa oraz kolej – transport indywidualny (np. system strzeżonych parkingów w pobliżu stacji PKP) 6. Budowa sieci parkingów, zatok postojowych, szczególnie na obrzeżach miasta i w rejonach intensyfikacji funkcji usługowych 7. Promowanie i wdrażanie nowoczesnych rozwiązań technicznych w komunikacji i pojazdach, mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń 8. Promowanie stosowania w pojazdach benzyny bezołowiowej, biopaliw i gazu, jako paliw mniej obciążających środowisko 9. Eliminacja z ruchu pojazdów nie spełniających obowiązujących norm ekologicznych 10. Promowanie proekologicznych zachowań właścicieli samochodów (np. Dzień bez samochodu, korzystanie ze środków transportu publicznego, korzystanie kilku osób z jednego pojazdu) 11. Rozbudowa ścieżek rowerowych wraz z niezbędnym zapleczem, promocja transportu rowerowego, opracowanie Programu budowy ścieżek rowerowych na obszarze gminy do 2015 roku 12. Poprawa komfortu i bezpieczeństwa podróżowania pociągami i autobusami podmiejskimi 1.Modernizacja ciepłowni miejskiej (zabudowa kotła do podgrzewania c.w.u. w okres letnim przystosowanego do Dążenie do ograniczania emisji ze źródeł jednoczesnego spalania miału węglowego i biomasy oraz zabudowa komunalnych, szczególnie niskiej emisji instalacji do przygotowywania biomasy) oraz lokalnych kotłowni z wykorzystaniem odpowiednich technologii zabezpieczających przed emisją szkodliwych gazów oraz zmiana paliwa na ekologiczne 2. Kompleksowa automatyzacja i monitoring centralnej ciepłowni, sieci i węzłów 3. Zwiększenie udziału ekologicznych nośników ciepła i odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym gminy, poprzez: - Inwentaryzację i analizę możliwości potencjału energii odnawialnej możliwej do wykorzystania na terenie gminy - Wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii - Opracowanie Gminnego programu pozyskiwania alternatywnych źródeł energii, w tym związanych z uprawą roślin energetycznych 4. Prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie ochrony powietrza i przedstawienie szkodliwego oddziaływania zanieczyszczeń pyłowych i gazowych dla zdrowia i kosztów społeczno-ekonomicznych spowodowanych zanieczyszczeniem atmosfery 5. Prowadzenie zintegrowanych działań na rzecz minimalizacji zużycia energii oraz zmniejszenia strat ciepła m.in. poprzez termoizolację budynków mieszkalnych i publicznych, montowanie regulatorów ciepła, wymianę stolarki drzwiowej i okiennej, itp. 6. Wdrażanie ustaleń „Założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną , cieplną i paliwa gazowe” , ze szczególnym naciskiem na uporządkowanie systemów na terenach usługowo - produkcyjnych 7. Spalanie węgla o korzystnych dla środowiska parametrach, m.in. takich jak: zmniejszona zawartość siarki, niska zawartość popiołu, wysoka wartość opałowa 8. Przechodzenie na paliwo ekologiczne, np. olejowe lub gazowe w indywidualnych systemach grzewczych (paleniska domowe, małe kotłownie) lub przyłączanie tych budynków do miejskiej sieci cieplnej 7 realizacja zadań przez Urząd Miasta i Gminy, właścicieli budynków, przedsiębiorstwa energetyki cieplnej Cele średnioterminowe do roku 2011 Cele krótkoterminowe do roku 2007 Kierunek działań 9. Wprowadzenie i konsekwentne przestrzeganie zakazu spalania traw i odpadów na powierzchni ziemi (przez pracowników Urzędu Miasta i Gminy) 10. Likwidacja źródeł niskiej emisji poprzez przyłączanie budynków wielorodzinnych posiadających nie ekologiczne i niskosprawne kotły węglowe do miejskiej sieci cieplnej 11. Zorganizowanie punktu informacji, gdzie zainteresowani mogliby uzyskać informacje, jakie należy spełnić warunki, aby uzyskać dofinansowanie lub kredyt na preferencyjnych warunkach np. z WFOŚiGW, Banku Ochrony Środowiska SA lub Banku Gospodarstwa Krajowego - na termorenowację budynków i modernizację kotłowni i palenisk domowych 12. Budowa rezerwowej nowoczesnej preizolowanej sieci cieplnej – spinka DN 250 13. Wymiana tradycyjnej sieci kanałowej na nowoczesną sieć preizolowaną lub wymiana izolacji 14. Budowa nowoczesnej instalacji do oczyszczania spalin wraz z instalacją do unieszkodliwiania i zagospodarowania powstających odpadów 15. Zabudowa kolektorów oraz budowa instalacji wykorzystującej energię słoneczną do podgrzewania wody sieciowej 16. Kompleksowa modernizacja urządzeń technologicznych basenu miejskiego wraz z budową kolektorów słonecznych 17. Budowa kolektorów słonecznych na obiekcie Szpitala Powiatowego 1. Ograniczanie emisji niezorganizowanej z terenu zakładów i innych Dążenie do ograniczania emisji ze źródeł placówek usługowo - handlowych przemysłowych 2. Prowadzenie odpowiedniej polityki przestrzennej, mającej na celu lokalizację zakładów uciążliwych ze względu na emisje zanieczyszczeń do atmosfery na terenach oddalonych od zabudowy mieszkalnej i terenów przyrodniczo cennych (nie na linii najczęstszych kierunków wiatrów) i uwzględnienie tych zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego Jednostki odpowiedzialne realizacja zadań przez zakłady przemysłowe i inne podmioty wprowadzające zanieczyszczenia do powietrza Urząd Miasta i Gminy Starostwo Powiatowe 3. Montaż urządzeń odpylających stosowanie wysokosprawnych, nowoczesnych technik odpylania 4. Montaż urządzeń dla ograniczania emisji zanieczyszczeń gazowych 5. Ścisłe przestrzeganie przepisów o ochronie atmosfery w przypadku nowych inwestycji 6. Przestrzeganie przez poszczególne zakłady i kontrola norm odnośnie emisji zanieczyszczeń Rozwój i dostosowanie monitoringu powietrza do obowiązujących przepisów 7. Promowanie i wdrażanie nowoczesnych, energooszczędnych technologii, w tym BAT 8. Promowanie systemów zarządzania środowiskowego (projekty Czystej Produkcji i norm zarządzania środowiskowego (np. ISO 14000) 1.Zwiekszenie punktów monitoringu powietrza i doskonalenie metod pomiaru 2. Wprowadzenie monitoringu emisji oraz monitorowania stężeń kolejnych zanieczyszczeń, dla których wprowadzane będą standardy jakości powietrza 3. Wprowadzenie rejestrów emisji substancji objętych opłatami za korzystanie ze środowiska WIOŚ, PSSE, WSEE, Starostwo Powiatowe Urząd Miasta i Gminy jako jednostka doradzająca i kontrolująca Hałas Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastające w ostatnich latach w związku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i postępującą urbanizacją gminy. Odczuwany jest przez mieszkańców jako jeden z najbardziej uciążliwych czynników wpływających ujemnie na środowisko i samopoczucie. Hałas pochodzenia antropogenicznego, występujący w środowisku dzieli się na hałas komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy), hałas komunalny i hałas przemysłowy. 8 Na terenie gminy jako najbardziej uciążliwy odczuwany jest hałas komunikacyjny. Największe problemy w zakresie komunikacji drogowej, a co za tym idzie, największy wpływ na zwiększanie się poziomu hałasu komunikacyjnego mają: - odcinki dróg wojewódzkich na terenach zabudowanych - jednopoziomowe przejazdy przez tory kolejowe - brak powiązań pomiędzy północna a południową częścią miasta pomiędzy ulicami Sasina i Geodetów - niedostateczne wyposażenie dróg lokalnych i dojazdowych w nawierzchnie twarde Wszystkie wymienione czynniki przyczyniają się do zwiększenia natężenia hałasu pochodzenia komunikacyjnego. Pomimo, że na terenie gminy nie były wykonywane pomiary hałasu, można się spodziewać, że właśnie w rejonie ulic o największym natężeniu ruchu kołowego występują wysokie wartości poziomu hałasu. Z badań wykonywanych na analogicznych terenach wynika, że hałas przy ruchliwych ulicach przekracza dopuszczalne normy i klasyfikowany jest jako bardzo uciążliwy. Cel strategiczny: Dążenie do zmniejszenia uciążliwości akustycznej dla mieszkańców i rozpoznanie sytuacji akustycznej w mieście i gminie Cele średnioterminowe, krótkoterminowe i kierunki działań w zakresie hałasu w gminie Wołomin Cele średnioterminowe do roku 2011 Cele krótkoterminowe do roku 2007 Niedopuszczenie do pogorszenia klimatu akustycznego na obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna Prowadzenie polityki przestrzennej pozwalającej na zróżnicowanie lokalizacji obiektów w zależności od jego uciążliwości hałasowej Ograniczanie poziomu hałasu na terenach, gdzie jego natężenie odczuwalne jest jako uciążliwe lub przekracza dopuszczalne normy, szczególnie na terenach gęstej zabudowy mieszkalnej (dotyczy to przede wszystkim hałasu emitowanego przez środki transportu w obszarach miejskich i wzdłuż głównych dróg) Ograniczenie narażenia ludności gminy na ponadnormatywny hałas 9 Kierunek działań Jednostki odpowiedzialne 1. Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów odnośnie standardów akustycznych dla poszczególnych terenów 2. Przeznaczanie wydzielonych specjalnie terenów na cele lokalizacji uciążliwego akustycznie przemysłu, rzemiosła i usług 3. Właściwe kształtowanie linii zabudowy i brył powstających budynków w celu zminimalizowania wpływu hałasu drogowego 4. Prowadzenie działalności edukacyjnej o zagrożeniu środowiska i zdrowia ludzkiego hałasem 1. Modernizacja nawierzchni dróg 2. Zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zieleni w miejscach narażonych na ponadnormatywny hałas 3. Stosowanie dźwiękochłonnych elewacji budynków 4. Wymiana stolarki okiennej na okna o podwyższonym wskaźniku izolacyjności akustycznej właściwej (Rw>30dB) w budynkach narażonych na ponadnormatywny hałas realizowane przez policję i Urząd Miasta i Gminy we współpracy ze Starostwem Powiatowym, z mediami, szkołami realizowane przez Zarządy Dróg realizowane przez Urząd Miasta i Gminy oraz Zarządy Dróg realizowane przez właścicieli domów i spółdzielnie mieszkaniowe realizowane przez właścicieli domów i spółdzielnie mieszkaniowe Cele średnioterminowe do roku 2011 Rozpoznanie sytuacji akustycznej w mieście i gminie Cele krótkoterminowe do roku 2007 Wprowadzenie monitoringu akustycznego poziomu hałasu, zwłaszcza pochodzenia komunikacyjnego 10 Kierunek działań Jednostki odpowiedzialne 5. Zintensyfikowanie działań ograniczających negatywny wpływ hałasu na mieszkańców poprzez: - poprawienie organizacji ruchu ułatwiającą płynność jazdy - budowę obwodnic, wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza obszary gęstej zabudowy realizowane przez Urząd Miasta i Gminy, Starostwo Powiatowe oraz Zarządy Dróg - poprawę stanu nawierzchni ulic - właściwą organizację robót budowlanych - budowę nowych odcinków dróg 6. Ograniczanie hałasu w obiektach przemysłowych poprzez: - zastosowanie w zakładach przemysłowych automatyzacji i hermetyzacji procesu produkcji - montaż ekranów akustycznych wokół obiektów szczególnie uciążliwych - przebudowę instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych - skrócenie czasu pracy hałaśliwych urządzeń - dobór technologii produkcji o niskim poziomie hałasu - stosowanie obudów dźwiękochłonnych na urządzenia i maszyny emitujące wysoki poziom hałasu 7. Wyeliminowanie z użytkowania środków transportu, maszyn i urządzeń, których hałaśliwość nie odpowiada przyjętym standardom 8. Reagowanie na skargi mieszkańców gminy na ponadnormatywny hałas 9. Skuteczne egzekwowanie stosowania przepisów krajowych i unijnych w zakresie ochrony przed hałasem 1. Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej 2. Dokonanie oceny akustycznej wybranych miejsc gminy realizowane przez podmioty gospodarcze, przy nadzorze WIOŚ, Urzędu Miasta i Gminy oraz Starostwo Powiatowe realizowane przez policję realizowane przez Urząd Miasta i Gminy oraz Starostwo Powiatowe realizowane przez WIOŚ, policję i Urząd Miasta i Gminy we współpracy ze Starostwem Powiatowym Lasy i ochrona przyrody oraz krajobrazu Wołomin jest miastem o malej spójności przestrzennej i bioróżnorodności, szczególnie w centrum miasta. Na terenie gminy Wołomin znajduje się kilka podstawowych typów ekosystemów: - tereny zieleni leśnej, semileśnej i torfowiska - podmiejskie (pola, ugory, łąki, sady, pastwiska, ogródki działkowe) - związane z krajobrazem miejskim (parki, skwery, trawniki, cmentarze) Duży odsetek drzew ma wady techniczne i zdrowotne spowodowane żerem szkodników, niedoborami składników pokarmowych w glebie jak i zanieczyszczeniami powietrzna napływającego od strony Warszawy. Niezwykle niekorzystnym zjawiskiem odnotowywanym w ostatnim czasie w stosunku do znajdujących się na obszarze gminy lasów jest wycinanie lasów prywatnych i duża liczba przekształceń gruntów leśnych na budowlane. Terenem, gdzie proces ten jest szczególnie jaskrawy, są Białe Błota, doliny rzek i tereny zalewowe w ich dolinach. Na terenie gminy Wołomin formy ochrony przyrody zajmują ponad połowę powierzchni, są jednak mało zróżnicowane. Występują tutaj obszary chronionego krajobrazu, otulina rezerwatu i pomniki przyrody. Brak jest parków narodowych, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo – krajobrazowych i użytków ekologicznych. Tak duży potencjał terenów prawnie chronionych świadczy o dużych możliwościach jego wykorzystania dla potrzeb wypoczynku i rekreacji mieszkańców, z drugiej jednak strony niesie z sobą ograniczenia dotyczące zagospodarowania przestrzennego terenów objętych prawna ochroną, szczególnie dla nowych inwestycji. Cel strategiczny: Ochrona i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych gminy Cele średnioterminowe, krótkoterminowe i kierunki działań w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu dla gminy Wołomin: Cele średnioterminowe do roku 2011 Kierunek działań Cele krótkoterminowe do roku 2007 Jednostki odpowiedzialne 1. Ochrona terenów chronionych i przyrodniczo cennych przed niewłaściwym zainwestowaniem Utworzenie ekologicznego systemu obszarów chronionych i przyrodniczo cennych gminy ESOCH Ochrona czynna i bierna obszarów oraz obiektów chronionych i przyrodniczo cennych 2. Wdrażanie zaleceń dotyczących ochrony przyrody zawartych w planach ochrony obiektów cennych przyrodniczo i obowiązujących aktach prawnych 3. Rewaloryzacja terenów cennych przyrodniczo 4. Ochrona czynna zieleni łęgowej w dolinach rzek i zbiorników wodnych 5. Zachowanie istniejących ekosystemów naturalnych, szczególnie zbiorników wodnych, terenów podmokłych i torfowisk 6. Utrzymanie istniejących korytarzy ekologicznych wzdłuż dolin i rzek, zachowanie terenów otwartych wzdłuż koryt rzek Długiej i Czarnej 7. Budowa przejść dla zwierząt nad lub pod trasami komunikacyjnymi i przepławek dla zwierząt wodnych 11 Urząd Miasta i Gminy, Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwa, Konserwator przyrody, Wojewoda, Zarządy Dróg, spółdzielnie mieszkaniowe, właściciele domów, szkoły, media, stowarzyszenia i organizacje turystyczno krajoznawcze Cele średnioterminowe do roku 2011 Kierunek działań Cele krótkoterminowe do roku 2007 8. Usprawnienie ochrony in situ i ex situ gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem oraz starych, tradycyjnych odmian roślin i ras zwierząt hodowlanych mających znaczenie dla ochrony różnorodności biologicznej, poprzez stworzenie i utrzymanie niezbędnych warunków technicznych do takiej ochrony (stosowne obiekty i ich wyposażenie) Rozwój systemu zieleni osiedlowej i miejskiej Ochrona, rozwój i racjonalne wykorzystanie zasobów leśnych 9. Zapewnienie biologicznego funkcjonowania i wzajemnych powiązań ekosystemu poprzez zachowanie ciągu ekologicznego doliny Czarnej i Długiej i powiązanie z nim systemem korytarzy ekologicznych obszaru Mazowsza, co pozwoli na swobodną migrację flory i fauny oraz jej ochronę 10. Pozostawianie wolnych od zabudowy pasów terenu wzdłuż cieków 11. Nadanie proekologicznego priorytetu przy zmianach sposobu zagospodarowania terenów tam, gdzie ciągi ekologiczne są zdegradowane poprzez dotychczasową działalność inwestycyjną 1. Konserwacja i rewaloryzacja zieleni na terenach miasta i pozostałych jednostek osadniczych 2. Inwentaryzacja i waloryzacja zieleni miejskiej i osadniczej 3. Opracowanie i wdrażanie programów ochrony zieleni w mieście i gminie 4. Konserwacja zieleni w pasach drogowych ulic gminnych 5. Zwiększanie terenów zieleni osiedlowej na terenie miasta i jednostek osadniczych poprzez: ustalanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i warunkach zabudowy terenów minimalnego wskaźnika powierzchni terenów zieleni w stosunku do powierzchni zabudowy wyższego, niż minimum określone przepisami szczegółowymi zagospodarowanie zielenią terenów niewykorzystanych w obrębie istniejącej zabudowy 6. Określenie wielkości udziału zieleni i jej usytuowania w ogólnej powierzchni działki 7. Zapewnienie dostępu do terenów zieleni miejskiej przez osoby niepełnosprawne 1. Aktualizacja ewidencji gruntów rolnych i nieużytków pod kątem możliwości ich zalesienia lub przeznaczenia na tereny rekreacyjne 2. Wdrażanie krajowego, wojewódzkiego (po opracowaniu) i powiatowego programu zalesiania 3. Zalesianie lub zagospodarowanie w kierunku rekreacyjno – wypoczynkowym gruntów wyłączonych z użytkowania rolniczego oraz nieużytków 4. Scalanie niewielkich enklaw leśnych w większe kompleksy 5. Utrzymanie lasów stanowiących własność komunalną 6. Przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu, w tym monitoring stanu i zagrożeń 7. Poprawa kondycji zdrowotnej lasów 8. Rozbudowa bazy szkółkarskiej oraz infrastruktury leśnej 9. Intensyfikacja prac związanych z opracowaniem i aktualizacją operatów urządzeniowych lasów niepaństwowych oraz doskonalenie nadzoru nad realizacją tych planów 10. Ochrona pól i lasów przed zatapianiem 12 Jednostki odpowiedzialne Cele średnioterminowe do roku 2011 Kierunek działań Cele krótkoterminowe do roku 2007 Jednostki odpowiedzialne 11. Wyznaczanie granic rolno- leśnych w planach zagospodarowania przestrzennego, 1. Promocja proekologicznych form turystyki i rolnictwa Podniesienie świadomości ekologicznej społeczności gminy Promocja obszarów chronionych i innych walorów przyrodniczych gminy 2. Włączenie organizacji i stowarzyszeń ekologicznych „non profit” do współpracy w ochronie czynnej obiektów i obszarów przyrodniczych w ramach edukacji ekologicznej 3. Rozbudowa infrastruktury turystycznej na terenach o walorach przyrodniczo – krajobrazowych i kulturowych gminy 4. Rozwój sieci dydaktycznych ścieżek przyrodniczych 5. Prowadzenie ciągłej edukacji ekologicznej na temat form ochrony przyrody i walorów przyrodniczych gminy Dążenie do optymalnego wykorzystania walorów przyrodniczo – rekreacyjnych gminy Użytkowanie zasobów leśnych i zieleni miejskiej w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, bioróżnorodności i krajobrazu Zwiększenie atrakcyjności wypoczynkowo – rekreacyjnej gminy 1. Zmniejszanie ekspansji terenów zurbanizowanych na obszarach przyrodniczo cennych poprzez stosowanie odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego 2. Stymulowanie zmian w systemie planowania przestrzennego pod kątem ograniczenia nadmiernej koncentracji działalności gospodarczej i dostosowania jej do lokalnych warunków przyrodniczych 3. Zwiększanie połączeń systemu przyrodniczego gminy poprzez tworzenie łączników między poszczególnymi elementami systemu 4. Wprowadzanie stref zieleni izolacyjnej wokół obiektów uciążliwych środowiskowo i krajobrazowo 5. Ustalenie kompromisu w stosunku do tendencji w zakresie wyboru kierunków rozwoju określonego obszaru o dużych walorach przyrodniczych, wynikających z istniejącego zainwestowania oraz stopnia przekształcenia środowiska przyrodniczego 6. Wdrażanie programów rolno- środowiskowych 1. Rozbudowa infrastruktury rekreacyjno – wypoczynkowej na terenach o dużych walorach przyrodniczo – krajobrazowych i kulturowych 2. Promocja walorów przyrodniczych gminy Oprócz wymienionych powyżej w Programie zaproponowano także cele i zadania z zakresu promieniowania elektromagnetycznego, poważnych awarii, ochrony gleb, powierzchni terenu, surowców mineralnych, edukacji ekologicznej, aspektów związanych z ograniczaniem odpadowości, materiałochłonności, energooszczędności i wodochłonności gospodarki. Z uwagi na to, ze nie są to zadania priorytetowe, nie omawiano ich szerzej w niniejszym streszczeniu. Przedstawiono także system zarządzania ochroną środowiska w gminie i samym Programem, zaproponowano sposób kontroli i monitoringu postępów we wdrażaniu Programu i jego efektów, a także kwestie związane z finansowaniem poszczególnych zadań wytyczonych w Programie. Za realizację programu ochrony środowiska odpowiedzialne są władze gminy, które powinny wyznaczyć koordynatora (kierownika) wdrażania programu. Taką rolę, w imieniu Burmistrza Miasta i Gminy Wołomin powinien pełnić Referat Ochrony Środowiska (np. Kierownik Referatu) Urzędu Miasta i Gminy. Koordynator będzie współpracował ściśle z Radą Miejską, przedstawiając okresowe sprawozdania z realizacji programu. Ponadto, proponuje się powołać zespół konsultacyjny, którego zadaniem będzie wdrożenie oraz nadzór nad realizacją Programu, a także opracowywanie sprawozdań z postępu realizacji i zgodności działań zapisanych w Programie. 13 Zadania z zakresu ochrony środowiska realizowane będą również przez poszczególne wydziały Urzędu Miasta i Gminy oraz jednostki budżetowe im podległe, zgodnie z przyjętym schematem organizacyjnym. Część zadań będzie wykonywana przez spółki komunalne lub podmioty prywatne wyłonione w drodze publicznych przetargów. Gmina będzie pełniła rolę koordynatora takich działań. Od wykonawców odbierane będą sprawozdania z wykonania zadania, przekazywane do kierowników poszczególnych wydziałów. W okresach rocznych sporządzane będą następnie raporty przedstawiające postęp we wdrażaniu zadań i celów zawartych w Programie. Bezpośrednim realizatorem programu będą także podmioty gospodarcze planujące i realizujące inwestycje zgodnie z kierunkami nakreślonymi przez program. Bezpośrednim odbiorcą programu będzie społeczeństwo gminy Wołomin. Burmistrz Miasta i Gminy Wołomin odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym programie ochrony środowiska i jest zobowiązany do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu. Monitorowanie realizacji planu umożliwi ocenę prawidłowości i efektywności działań oraz szybkie i elastyczne reagowanie na zmiany. Monitoring ochrony środowiska polegał będzie głównie na działaniach organizacyjno – kontrolnych. System monitoringu i oceny zadań oraz celów zawartych w planie gospodarki odpadami dla gminy Wołomin obejmuje: obligatoryjne terminy zawarte w aktach prawnych, system sprawozdawczości organów urzędowych i podmiotów gospodarczych. Kontrola realizacji Programu ochrony środowiska wymaga także oceny stopnia realizacji przyjętych w nim celów i działań, przewidzianych do wykonania w określonym terminie. Należy systematycznie oceniać też stopień rozbieżności między założeniami a realizacją programu oraz analizować przyczyny tych niespójności. W programie przedstawiono harmonogram realizacji programu i analizę finansową zaproponowanych działań. Sumaryczne szacunkowe koszty realizacji Programu w latach 2005 – 2011 przedstawiono w poniższej tabeli. Szacunkowe koszty wdrożenia Programu w latach 2005 – 2007 L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Sektor Koszty w latach 2005 - 2011 PLN Jakość wód i stosunki wodne Powietrze atmosferyczne Hałas Promieniowanie elektromagnetyczne Poważne awarie i zagrożenia naturalne Przyroda i krajobraz Gleby Edukacja ekologiczna Gospodarka odpadami Razem koszty w latach 2005 - 2011 104 129 000 34 230 000 6 875 000 12 000 2 470 000 20 000 2150 000 12 771 000 162 657 940 W oparciu o analizę źródeł finansowania działań w zakresie ochrony środowiska w ostatnich latach w Polsce oraz w gminie Wołomin oraz prognoz odnośnie perspektywicznych źródeł, przewiduje się, że struktura finansowania wdrażania Programu w najbliższych czterech latach będzie następująca: 14 Symulacja rozkładu źródeł finansowania zadań wytyczonych w Programie Źródło Fundusze ekologiczne (NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGWA) Inne fundusze wojewódzkie i powiatowe Budżet gminy, w tym gminny fundusz ekologiczny Podmioty gospodarcze (środki własne i kredyty bankowe) Fundusze z Unii Europejskiej Budżet państwa RAZEM 15 % 15 5 20 50 10 100 Tys. PLN 24 398 691 8 132 897 32 531 588 81 328 970 16 265 794 162 657 940
