Gdy dzieło ma wady istotne

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 4.09.2015
Gdy dzieło ma wady istotne
Zamawiający nie ma obowiązku odebrania dzieła i zapłaty wynagrodzenia w razie wydania mu go z wadami
istotnymi, tj. takimi, które uniemożliwiają korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem lub wskazują na
sprzeczne z umową wykonanie dzieła.
Tak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17 kwietnia 2015 r., III CZP 8/15.
Powód wniósł o zasądzenie od pozwanej określonej kwoty tytułem reszty należnego mu wynagrodzenia za wykonane
prace remontowe.
Sąd rejonowy powództwo oddalił. Sąd ten ustalił, że strony zawarły umowę pisemną o dzieło, na podstawie której powód
zobowiązał się do wykonania oznaczonych prac remontowych w budynku stanowiącym własność pozwanej.
Zamawiająca (pozwana) miała obowiązek odbioru przedmiotu umowy w ciągu trzech dni od dnia otrzymania informacji
o zakończeniu prac. Po tym terminie zgłoszony przedmiot umowy strony uważały za odebrany. Strony ustaliły
szacunkową wysokość wynagrodzenia za przewidziane prace. Zastrzegły przy tym możliwość wykonania robót
dodatkowych po uprzednim pisemnym ustaleniu, z czym wiązała się konieczność ustalenia także dodatkowego
wynagrodzenia.
Po zawarciu umowy strony uzgodniły zmiany dotyczące zakresu prac, a pozwana przekazała na rzecz powoda dodatkowe
środki pieniężne. Następnie pozwana odmówiła podpisania protokołu odbioru robót, wskazując na ich liczne istotne
wady. Ponieważ pozwana zapłaciła powodowi z tytułu prac objętych umową kwotę wyższą, niż wynosiła ich wartość, sąd
uznał, że powodowi nie przysługuje prawo do żądania dodatkowego wynagrodzenia. Powód nie wydał bowiem pozwanej
dzieła, które odpowiadałoby umowie, stąd też nie można było przyjąć, że pozwana dokonała jego odbioru w całości.
Sąd okręgowy, rozpoznając apelację powoda, powziął poważne wątpliwości prawne, czy zamawiający może odmówić
odebrania dzieła i zapłaty wynagrodzenia, gdy w chwili oddania dzieło ma wady istotne, a zamawiający nie korzysta z
uprawnień z rękojmi za wady, w związku z czym wystąpił o rozstrzygnięcie do Sądu Najwyższego. SN odmówił podjęcia
uchwały.
—Karolina Sieraczek
Karolina Sieraczek, radca prawny Wrocław, Rödl & Partner
W komentowanej sprawie Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały, ponieważ uznał, że sąd okręgowy, przedstawiając
zagadnienie prawne, nie wykazał, że miało ono znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a ponadto przedstawione
zagadnienie prawne było przedmiotem wielokrotnych i jednolitych wypowiedzi Sądu Najwyższego. Zgodnie z utrwaloną
linią orzeczniczą zamawiający może odmówić odebrania dzieła i zapłaty wynagrodzenia, gdy w chwili oddania dzieło ma
wady istotne (wyroki SN z 26 lutego 1998 r., I CKN 520/97; z 14 lutego 2007 r., II CNP 70/06; z 18 stycznia 2012 r., II
CSK 213/11; z 23 sierpnia 2012 r., II CSK 21/12; z 27 listopada 2013 r., V CSK 544/12). Sąd Okręgowy nie przedstawił
natomiast wystarczających argumentów uzasadniających zmianę przyjmowanego w orzecznictwie stanowiska.
Jak wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, za zasadnością tego stanowiska przemawia wzgląd na zasadę
ekwiwalentności świadczeń stron umowy o dzieło oraz charakter tej umowy jako umowy rezultatu. Zgodnie z art. 627
kodeksu cywilnego (k.c.) przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego
dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Zgodnie z art. 642 § 1 k.c. w braku odmiennej umowy przyjmującemu
zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Jednak zgodnie z art. 643 k.c. zamawiający ma
obowiązek odbioru dzieła – a więc dokonania czynności wyrażającej wolę przyjęcia świadczenia i uznania go za
wykonane. Przy czym mowa jest nie o każdym świadczeniu, lecz o takim, które przyjmujący zamówienie wydaje mu
zgodnie z treścią swojego zobowiązania. Nie sposób uznać, nawet przy ograniczeniu się do reguł wykładni językowej, że
zamawiający miał obowiązek odebrania dzieła, o którym mowa w art. 643 k.c., i zapłaty wynagrodzenia (art. 642 § 1 k.c.)
w razie wydania mu dzieła z wadami istotnymi, a więc takimi, które uniemożliwiają korzystanie z niego zgodnie z
przeznaczeniem lub sprzeciwiają się wyraźnie umowie (również wyrok SA w Szczecinie z 12 czerwca 2014 r., I ACa
496/13). Charakter tych wad jest bowiem tego rodzaju, że nie można uznać, aby dzieło nimi dotknięte było wydane przez
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
przyjmującego zamówienie zgodnie ze swym zobowiązaniem, od czego jest uzależniona wymagalność roszczenia o
zapłatę wynagrodzenia.
Za przyjętym stanowiskiem przemawia także wzgląd na charakter przepisów o odpowiedzialności z tytułu rękojmi za
wady dzieła, których celem nie jest osłabienie, lecz przede wszystkim wzmocnienie ochrony zamawiającego dzieło w
stosunku do ochrony wynikającej z przepisów ogólnych o odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego
wykonania zobowiązania. Poza tym przyjęcie istnienia bezwzględnego obowiązku odbioru przez zamawiającego
wydawanego przez przyjmującego zamówienie dzieła wiązałoby się z przerzuceniem ryzyka związanego z wadliwością
dzieła wyłącznie na zamawiającego, który w każdym przypadku miałby obowiązek odebrania dzieła przedstawionego do
wydania i zapłaty wynagrodzenia, a następnie dopiero realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady. Taka wykładnia nie
sprzyjałaby wykonywaniu w sposób staranny umów o dzieło przez przyjmujących zamówienia.
Dodać należy, że w powołanych wcześniej orzeczeniach Sądu Najwyższego przyjęto, iż obowiązek zapłaty
wynagrodzenia przez zamawiającego aktualizuje się w razie wydania dzieła przez przyjmującego zamówienie, mimo
istnienia wad nieistotnych. To stanowisko, uzależniające powstanie obowiązku zapłaty wynagrodzenia przez
zamawiającego od charakteru wad dzieła, było przedmiotem krytycznych uwag w piśmiennictwie prawniczym. Należy
mieć jednak na względzie, że wyrażono przy tym zapatrywanie, iż zamawiający ma prawo odmówić odbioru dzieła także
wtedy, gdy posiada ono wady nieistotne, co wynika z samej treści art. 642 § 1 i art. 643 k.c. Przepisy te konkretyzują w
odniesieniu do umowy o dzieło zasadę jednoczesności spełnienia świadczeń z umów wzajemnych wyrażoną w art. 488 §
1 k.c. Przyjęcie tego punktu widzenia tym bardziej uzasadniałoby wniosek, że zamawiający może odmówić odebrania
dzieła i zapłaty wynagrodzenia, jeżeli w chwili wydania dzieło ma wady istotne, skoro może tak uczynić nawet wtedy,
gdy dzieło ma wady nieistotne.
Źródła: http://www.rp.pl/Firma/309049992-Za-dzielo-wykonane-z-wadami-nie-mawynagrodzenia.html?template=restricted
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]