Gaz a nowa polska Polityka Energetyczna 2030 Andrzej Sikora

Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Gaz a nowa polska
Polityka Energetyczna 2030
Andrzej Sikora
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
1
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Główne problemy europejskiego rynku gazu
Gazprom będzie dominującym dostawcą gazu ziemnego do większości krajów UE.
Podtrzymywanie oddzielnych indywidualnych negocjacji z GAZPROM’em
przez poszczególne kraje UE doprowadzi do upadku wspólnej polityki energetycznej.
Tylko budowa połączeń międzysystemowych pomiędzy starymi i nowymi członkami UE
oraz nowych pojemności magazynowych na terenie Unii moŜe spowodować globalny
wzrost bezpieczeństwa energetycznego.
Wówczas nowe drogi zasilania słuŜyć będą CAŁEJ UNII, a nie poszczególnym krajom.
Większość rynków gazowych krajów członkowskich jest silnie zmonopolizowana,
słabo zderegulowana, NIE liberalna i NIE otwarta na nowych uczestników.
W większości nie są to tzw. wolne rynki. Taka sytuacja silnie poprawia pozycję
negocjacyjną GAZPROM’u i wzmacnia jego dominującą pozycję w negocjacjach
jako głównego dostawcy dodatkowych ilości gazu do Unii Europejskiej.
2
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Konsumpcja gazu per capita
Geografia gazu ziemnego
Rezerwy udowodnione ‘2005
Źródło: BP Statistical Review of World Energy ‘2006
Źródło: BP Statistical Review of World Energy ‘2006
Gazowa przyszł
przyszłość Europy ==> 2020
Źródło: IEA, 2004
3
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Ceny dostaw dodatkowych ilości gazu ziemnego
zaleŜą od infrastruktury i kosztów transportu
‘2015
Źródło:
‘2010
Manfred Hafner
„Future natural gas supply options
and supply costs for Europe”
Źródło:
Wood MacKenzie
„European Gas: The Future Dynamics of Supply and Price”, 2003
4
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Rynek gazu w Polsce
Bilans energii pierwotnej w UE
Polska zuŜyła w 2007 roku 13,7 mld m gazu
Udział gazu w rynku nośników energii w Polsce
3
4,3
12,8
*
40,4
17,7
jest stosunkowo niski w porównaniu do krajów
Unii Europejskiej – 13% vs. 25%**
24,9
Ropa naftowa
Jest to konsekwencją duŜego zuŜycia
Gaz ziemny
Wegiel
Energia atomowa
Elektrownie wodne
Bilans energii pierwotnej w Polsce
węgla (kamiennego i brunatnego)
1,0
23,9
jako podstawowego źródła energii
*
Źródło: BP World Energy Outlook ‘2008
**
Źródło: IEA
13,3
61,8
Źródło: IEA
Struktura klientów w UE 27 w 2006 roku
Struktura klientów PGNiG w 2007 roku
7%
36%
24%
Klienci indywidualni
2%
17%
Zakłady azotow e
Przemysł
Producenci energii
7%
Pozostały przemysł
Pozostali odbiorcy
33%
58%
Źródło: EuroGas
Producenci energii
16%
Klienci indyw idualni
Inni
5
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Polska juŜ w perspektywie roku 2012
staje się krajem o potencjalnym deficycie energii elektrycznej
Prognoza
bilansów energetycznych:
stabilne rezerwy
zmniejszające się rezerwy
potencjalny deficyt
Źródło: Cambridge Energy Research Associates (CERA)
6
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Rosja pozostanie głównym dostawcą
gazu ziemnego do Europy
bc m
per annum
100,0
85,9
80,0
Domestic c onsumption
73,3
Import from Russia
as a perc ent of domestic c onsumption
60,0
44,7
43,5
43,9%
8,8
3,1
ni
a
ua
Li
th
Re
p.
ec
h
Cz
ng
ar
y
Hu
tr
ia
Au
s
Po
la
nd
ly
Ita
ce
10,0%
Ge
rm
an
y
Sw
itz
er
l
an
d
nd
s
Ne
th
er
la
th
e
Be
l&
Lu
x
0,0
3,0
Fr
an
6,2%
1,2%
9,5
3,1
2,4
ak
ia
25,7%
107,4%
83,9%
93,6% 6,8
91,7%
Sl
ov
13,2
71,5%
63,2% 13,0 81,8%
ar
ia
59,9%
Bu
lg
28,7%
16,3
20,0
Ge
re
ec
e
40,0
Źródło: URE w oparciu o Gas Connections, Argus, VOL. X, 2, 19 stycznia 2006
7
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Wydobycie i eksport gazu ziemnego z Rosji
w latach 1990-2020
900
800
700
600
bcm
500
400
300
200
100
Gas export
Źródło:
2020f
2018f
2016f
2014f
2012f
2010f
2008e
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
0
Gas production
Federalny Urząd Statystyki Państwowej Federacji Rosyjskiej (ФСГС РФ),
Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego (Koncepcja Rozwoju Długoterminowego do 2020 r., wariant innowacyjny, wersja z 19.08.2008 r.) – prezentacja, M. Belova, Jurata 2008 r.
8
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Rozwój mechanizmów kształtowania cen
na rynku wewnętrznym Rosji
80,0
71,8
70,0
Rząd Federacji Rosyjskiej przewiduje,
60,0
iŜ od roku 2011 sprzedaŜ gazu rosyjskim
50,0
odbiorcom przemysłowym odbywać się będzie
40,0
46,6
30,0
po cenach nieregulowanych, zapewniających
28,7
22,5
20,0
zrównanie opłacalności z cenami eksportowymi
10,0
11,5
16,6
14,5
0,0
na rynek europejski.
2000
2001
2002
2003
2004
2006п
2010п
С редняя цена реализации газа (без Н ДС ) на вну треннем рынке и
прогноз изменения цен в с оответс твии с Э нергетич ес кой
с тратегией Р ос с ии, $/1000 ку б. м
Państwo natomiast nadal będzie regulować
ceny gazu ziemnego dla ludności.
Źródło: Gazprom
С р едн и е цен ы р еа л и з а ци и г а з а и з Р о с с и и в
с т р а н ы дал ь н ег о и б л и жн ег о з а р у б ежь я
2008 – 63,3 USD/tys. m3
2011 – 126 USD/tys. m3
193,0
140,0
(bez kosztów transportu i ceł)
101,6
95,8
78,0
35,9
76,6
34,4
2002
2003
Дальнее зару бежье, $/1000 м3
36,3
50,0
2004
2005
2006
Б лижнее зару бежье, $/1000 ку б. м
9
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Nowy projekt – druga wersja
Polityki energetycznej Polski do 2030 roku
Efektywność i bezpieczeństwo energetyczne oparte na własnych zasobach surowców,
zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, rozwój konkurencyjnych rynków
paliw i energii oraz ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko – to priorytety projektu.
Podstawowym mankamentem dokumentu jest brak oparcia się
o uprzednio przygotowany, uzgodniony bilans energetyczny i surowcowy.
Nie zostały zdefiniowane cele Państwa - dokument precyzuje jednak,
Ŝe to Skarb Państwa będzie znaczącym właścicielem firm energetycznych.
Brak jest odniesienia do zewnętrznej polityki energetycznej.
Niezbędne zdaje się wypracowanie polityki energetycznej Polski w podsektorze gazu,
uwzględniającej celowość realnej integracji w ramach UE oraz cele i drogi realizacji
interesów narodowych na pewno w relacjach dwustronnych w Rosją, Norwegią,
ale z koniecznością budowania aliansów z duŜymi sąsiadami, członkami UE.
Implementacja całego pakietu energetyczno-klimatycznego UE moŜe mieć
dla Polski powaŜne skutki ekonomiczne, w tym przede wszystkim spowoduje
znaczący wzrost cen energii, wzrost inflacji i bezrobocia oraz spadek krajowej produkcji.
Konieczna jest głębsza analiza tego zjawiska.
10
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Podsektor gazu ziemnego
Polityki energetycznej Polski do 2030 roku
Kluczowe wyzwania:
efektywna dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia,
wiąŜące określenie roli Polski
jako państwa tranzytowego oraz związanych z tym priorytetów,
przeprowadzenie liberalizacji zgodnej z wymogami UE i realnie wspierającej rozwój rynku.
Skuteczność podejmowanych w ciągu minionych lat kroków istotnie obniŜyły wielokrotne
zmiany oficjalnego stanowiska i nadanie priorytetu kryteriom pozaekonomicznym.
Ostatnie lata przyniosły w szczególności narastanie izolacjonizmu w polskiej polityce
energetycznej w podsektorze gazu, skierowanego w szczególności w stosunku do UE.
Liberalizację rynku sztucznie przeciwstawiono dywersyfikacji dostaw i zarazem pominięto
zagroŜenia wynikające z zahamowania liberalizacji na poziomie zmian formalnych.
11
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Podsektor gazu ziemnego
Polityki energetycznej Polski do 2030 roku
Polska polityka energetyczna w istocie odŜegnała się
od moŜliwości, które daje integracja w ramach Unii Europejskiej.
Co więcej, poza kręgiem zainteresowań Polski znalazło się wykorzystanie
szczególnej sytuacji polskiego rynku gazu w regionie Morza Bałtyckiego (8 państw):
tranzyt
ciąŜenie ku regionowi czarnomorsko-kaspijskiemu
fakt, iŜ w Polsce nie zrealizowano jak dotąd
Ŝadnego z kluczowych punktów strategii Gazpromu
Obecny projekt Strategii… nie zawiera pozytywnego przesłania co do roli liberalizacji
oraz realnej integracji w UE, a takŜe całkowicie pomija cele i zadania współpracy z Rosją,
od której uciec się nie da.
Tymczasem po roku 2005 gros państw UE przedłuŜyło kontrakty na dostawy gazu z Rosji
nawet w perspektywie do lat 2030-2036 (tzw. kontrakt jamalski wygasa w roku 2022).
12
Gaz a nowa Polityka Energetyczna Polski
Warszawa, 28 paź
października 2008 roku
Dziękuję za uwagę ☺
ul. Jasna 12
00-013 Warszawa
tel. (22) 556 93 34
fax (22) 826 51 64
[email protected]
13