10 pomysłów na bezpieczne wykorzystanie sieci

Transkrypt

10 pomysłów
na bezpieczne wykorzystanie sieci
Wydawca
Fundacja Centrum Edukacji Mobilnej
Nowy Sącz, 2015
Opracowanie
Krzysztof Małota
Strona projektu:
bezpiecznie.edumobile.pl
Informacja o licencji
Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0
Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Fundacji Centrum Edukacji
Mobilnej. Publikacja powstała w ramach programu dotacji Bezpiecznie Tu
i Tam, realizowanego przez Fundację Orange. Zezwala się na dowolne
wykorzystanie treści - pod warunkiem zachowania niniejszej informacji, w tym
informacji o stosowanej licencji, posiadaczach praw oraz o programie dotacji
Bezpiecznie Tu i Tam.
Tekst licencji
Streszczenie licencji
2
Spis treści
Wstęp ........................................................................................................................................ 4
Nowy wymiar edukacji ............................................................................................................ 4
Aspekt przestrzegania prawa i bezpieczeństwa w sieci. ......................................................... 4
Wychowanie a nowoczesne technologie. ............................................................................... 5
e - notatki z Dokumentami Google ............................................................................................. 6
Google Hangouts – dziel się wiedzą prowadząc rozmowy i transmisje wideo. ..........................10
Google Earth – podróżuj po świecie i zdobywaj wiedzę ............................................................13
Screencasty – dziel się wiedzą nagrywając filmiki .....................................................................16
Akademia Khana – oglądaj filmiki i ucz się za darmo ................................................................19
Duolingo - ucz się języków z sówką .........................................................................................21
Programowanie od najmłodszych lat z Code Studio. .................................................................23
Scratch – programuj przez zabawę ..........................................................................................26
Posmakuj wirtualnej sztuki ........................................................................................................29
Wolne lektury - literatura w zasięgu kliknięcia. ..........................................................................32
3
Wstęp
Nowy wymiar edukacji
Wraz z rozwojem sieci Internet i dostępem do niej z każdego miejsca dzięki urządzeniom
mobilnym - edukacja zyskała nowy wymiar. Każdy kto ma dostęp do sieci, ma również dostęp do
tysięcy wykładów, kursów, filmów edukacyjnych. Szkoła i nauczyciele przestali być jedynym
źródłem wiedzy. Dziś wiele osób poszerza swoje kompetencje korzystając np. z edukacji
mieszanej (blended learning), dostosowując czas i tempo nauki do swoich potrzeb i możliwości.
Skoro coraz więcej osób zdobywa szereg umiejętności poza systemem edukacji formalnej,
rozwija się koncepcja formalnego uznania tych kompetencji w postaci Polskiej Ramy Klasyfikacji.
Dlatego już dziś - co jeszcze nie do pomyślenia było kilka lat temu - przestaje mieć znaczenie
miejsce zdobycia danej umiejętności (dotąd tylko szkoły i uczelnie), a ważnym staje się rezultat
uczenia się.
Ten kierunek zmian wpisuje się znakomicie w potrzebę edukacji całożyciowej, pozwala zwiększyć
mobilność zawodową, a tym samym szanse na ciągle zmieniającym się rynku pracy. Istnieje
coraz więcej znakomitych narzędzi umożliwiających
samodoskonalenie. Wiele z nich
wykorzystuje mechanizmy znane z grywalizacji: zdobywanie kolejnych poziomów, odznak.
Istnieje również możliwość ustawiania cyklicznych lekcji o zaplanowanej porze oraz powtarzania
zadań najsłabiej opanowanych.
Przekonanie zatem, że “szkoła nauczy”, dostarczy “papier”, który potwierdzi raz na zawsze nasze
kwalifikacje, których nie będziemy musieli uzupełniać, jest całkowicie błędne.
Warto więc już od młodego wieku wyrabiać nawyk odpowiedzialności za swoje
samodoskonalenie i wykorzystywać do tego różne technologie i źródła.
Nieco starsi są w stanie iść o krok dalej i oprócz korzystania, mogą współtworzyć edukacyjne
zasoby sieci pomagając innym.
Aspekt przestrzegania prawa i bezpieczeństwa w sieci.
Można się spodziewać, że przenoszenie naszej aktywności do sieci, będzie z roku na rok rosło.
W związku z tym istnieje również konieczność poznania tego środowiska od strony prawnej, gdyż
korzystanie z każdego narzędzia sieciowego, obwarowane jest szeregiem zobowiązań.
Bezmyślne akceptowanie regulaminów portali na które się rejestrujemy czy narzędzi z których
korzystamy, może skutkować wieloma problemami. Przykładowo, udostępniając nasze dane w
zakresie znacznie szerszym niż to konieczne, narażamy się na naruszanie naszej prywatności i
wystawiamy na różne formy cyberprzemocy.
Tworząc własne filmy, publikacje, prezentacje, korzystamy często z materiałów udostępnianych
w sieci. W praktyce szkolnej to korzystanie przyjmuje często formę “kopiuj”, wklej. W tym
kontekście znaczenia nabiera znajomość kwestii związanych z prawem autorskim, ochroną
4
wizerunku i zasadami licencjonowania materiałów zamieszczanych w sieci. Brak tej wiedzy może
sprawić, że naruszymy czyjeś prawa bądź sami udostępnimy materiał na zasadach niezgodnych
z naszymi intencjami. Zamieszczając materiały w sieci, udzielamy często bardzo szerokich
licencji różnym firmom, będąc przekonani, że jesteśmy jedynymi ich dysponentami.
Niezależnie od aspektów prawnych - “w sieci” tak jak w bezpośrednich relacjach - obowiązują
podstawowe zasady komunikacji i kultury (netykieta).
Omawiając konkretne narzędzia będziemy zatem informować na co zwrócić uwagę, by uniknąć
potencjalnych niebezpieczeństw związanych z ich używaniem.
Wychowanie a nowoczesne technologie.
Nowe technologie zmieniły również wymiar relacji międzyludzkich. Z jednej strony, poprzez
komunikatory i portale społecznościowe możemy porozumiewać się z osobami oddalonymi o
tysiące kilometrów, odnawiać stare znajomości i szukać nowych. Z drugiej jednak, często widzimy
siedzących obok siebie znajomych, z których każdy wpatrzony w ekran swojego urządzenia
zapomina o szansie i wartości jaką daje mu realna rozmowa i wymiana poglądów.
Wirtualna oferta wygrywa z normalnym byciem z drugim człowiekiem.
Choć nowoczesne technologie są częścią rzeczywistości, to relacje społeczne nie mogą
ograniczać się do portali społecznościowych i innych form komunikacji elektronicznej.
W kontekście edukacji szkolnej konieczne jest mądre otwarcie się na nowoczesne technologie,
lecz szkoła nie może stać się kolejnym miejscem wpatrywania w ekrany. Szkoła musi korzystać
z potencjału grupy i to zarówno pod względem rozwiązywania różnych problemów edukacyjnych
jak i budowania relacji międzyludzkich.
Aspekt wychowawczy edukacji w dobie rewolucji cyfrowej jest o wiele bardziej istotny niż
kilkadziesiąt lat temu, kiedy to wartości przekazywane były głównie w domu z pokolenia na
pokolenie, a bodźce zewnętrzne odgrywały mniejszą rolę.
Zachwycając się zatem nowoczesną technologią nie możemy zapominać, że głównym celem
edukacji jest przygotowanie dobrego, wartościowego człowieka do życia w społeczeństwie, a
wiedza to tylko niewielki procent tych umiejętności.
5
e - notatki z Dokumentami Google
„Dzięki Dokumentom Google możesz tworzyć i edytować pliki
oraz pracować nad nimi z innymi osobami z dowolnego miejsca
– zupełnie bezpłatnie”.
Źródło: Strona główna, Dokumenty Google
“Przez rękę do głowy” - to zasada mająca wielu entuzjastów. W matematyce np. im więcej
przykładów rozwiążemy, tym lepiej opanujemy materiał. Zdarza się też, że czas poświęcony na
pisanie jest jedynym, w którym uczeń zapozna się z nowym materiałem, gdyż później już do
niego nie sięga.
Jest jednak wiele przedmiotów, że przepisywanie można z powodzeniem zastąpić kserem,
zrobionym zdjęciem, a najlepiej udostępnieniem notatek
i innych materiałów w sieci.
Dysk Google - to dostępna
My – tam gdzie to możliwe, a szczególnie tam gdzie
przez Internet przestrzeń
pisanie ma odtwórczy charakter – zachęcamy do
dyskowa (15 GB),
współtworzenia i udostępnienia materiałów w sieci.
zintegrowana z dostępem do
Zaoszczędzony w ten sposób czas można wykorzystać np.
najważniejszych narzędzi
na pracę w grupach i rozwiązywanie ćwiczeń.
biurowych, umożliwiających
Jak to zrobić?
Znakomitym narzędziem jest dysk Google, dzięki któremu
uzyskujemy
dostęp
do
Dokumentów
Google,
umożliwiających tworzenie i edycję tekstu przez jedną lub
kilka współpracujących osób, a następnie udostępnienie
go innym.
tworzenie, edycję,
udostępnianie: dokumentów
tekstowych, arkuszy
kalkulacyjnych, prezentacji,
rysunków, formularzy.
Interfejs dokumentów jest intuicyjny, podobny jak w innych narzędziach biurowych. W górnej
części pasek menu oraz podstawowe narzędzia do edytowania.
Rys. Interfejs programu
6
Wybierając opcję udostępnij możemy wskazać komu i w jakim zakresie udostępniamy dokument
czy np. tylko do wyświetlenia czyli odczytu, czy z możliwością dodawania komentarzy czy też z
możliwością pełnego edytowania tekstu.
Rys. Udostępnianie linków
Rys. Ustawienia udostępniania
Przygotowanie materiałów do udostępnienia dla uczniów wymaga niewątpliwie mnóstwa czasu,
chęci i podstawowej znajomości IT. Próbę taką podjęliśmy kilka miesięcy temu wraz z naszymi
e-wolontariuszami, rozpoczynając tworzenie e-notatek z historii na poziomie gimnazjum. Naszym
celem jest stworzenie skryptu zawierającego treści odpowiadające wymaganiom podstawy
programowej, stanowiącego pomoc przed lekcjami, sprawdzianami i egzaminem gimnazjalnym.
Wykorzystanie Dokumentów Google umożliwia ich współtworzenie z różnych miejsc przez
uczniów mających uprawnienia do edytowania lub komentowania. Uczniowie współtworzący enotatki pracują na ich kopiach, a po weryfikacji i zredagowaniu przez historyka są udostępniane
dla wszystkich w sieci. Forma pracy oraz ich kształt cały czas ulegają modyfikacjom, jednak
mozolnie posuwamy się do przodu, opracowując kolejne zagadnienia. 
7
Rys. Przykład dokumentu redagowanego wspólnie przez uczniów i nauczyciela za pomocą Dokumentów Google, zob.
Historia w Gimnazjum
Oto kilka zalet tworzenia notatek z lekcji lub innych zajęć w Dokumentach Google i udostępniania
ich uczniom:
- nikt takich notatek nie zgubi, nie wyrzuci do kosza po roku nauki,
- dzięki temu, że dokument jest w chmurze, notatki dostępne będą z każdego miejsca
i dowolnego urządzenia (laptopy, tablety, smartfony),
- można je udostępniać innym uczniom, np. nieobecnym.
- łatwo udostępniać w nich materiały dodatkowe np. dla uczniów uzdolnionych lub
wymagających bardziej szczegółowych objaśnień,
- można je wzbogacać o linki do filmików, zdjęć, ciekawostek,
- można je udostępniać wszystkim lub wybranym osobom,
- można je współtworzyć dając wybranym osobom prawo do edycji lub komentarzy
(sugestii); współtworzenie daje możliwość pracy nad jednym dokumentem przez wiele
osób z różnych miejsc np. przygotowując referat, prezentację zwykłą notatkę,
- mogą być wykorzystywane jako wprowadzenie do lekcji do samodzielnego zapoznania
się uczniów przed zajęciami (element lekcji odwróconej i blended learningu)
- znakomicie nadają się do zawierania podsumowań działów, opracowywania treści
odpowiadających na wymagania podstawy programowej, tworząc w ten sposób
kompendium przed powtórkami do egzaminów,
- zaoszczędzony na odtwórczym pisaniu czas można przeznaczyć na ćwiczenia
problemowe, dyskusję, pracę w grupach itp.
8
Zadbaj o bezpieczeństwo
Prawa autorskie
Kluczowym problemem mogącym pojawić się przy tworzeniu dokumentów udostępnianych w
sieci są prawa autorskie. Należy pamiętać, że udostępniając treści, nie możemy na zasadzie
”kopiuj - wklej” przenosić do naszych notatek innych opracowań np. materiałów udostępnianych
przez wydawnictwa edukacyjne. Wszystkie materiały opatrzone znakiem © (Copyright)
chronione są prawem autorskim. Podobnie rzecz się ma z materiałami nie oznaczonymi
w żaden sposób. Należy przyjąć, że są one w pełni chronione prawem autorskim.
Licencje CC (Creative Commons)
Licencje CC pozwalają na wykorzystywanie opatrzonych nimi utworów w zakresie
przewidzianym przez licencję. Jeśli chcesz więc wykorzystać w swoim opracowaniu np.
fragment kogoś pracy udostępniony na licencji CC, zobacz jakie wymagania musisz spełnić.
Przykładowo licencja CC-BY-SA, pozwala: kopiować, rozprowadzać, zmieniać, przedstawiać i
wykonywać pod warunkami: oznaczenia autora oryginału oraz udzielenia na utwór zależny
takiej samej licencji.
Udostępniając np. notatki musimy się również zastanowić nad tym na jakich warunkach chcemy
udostępnić opracowany materiał innym użytkownikom sieci. Znakomicie do tego celu nadają
się właśnie licencje CC. Pamiętać jednak trzeba, że jeżeli we własnym opracowaniu
zamieściliśmy fragment innego, które było na licencji CC-BY-SA (uznanie autorstwa, na tych
samych warunkach) to będzie ono również musiało być opublikowane na tych samych
warunkach czyli licencji CC-BY-SA.
Kontrola treści
Jeżeli notatki lub inne materiały wypracowywane przez nauczyciela i uczniów udostępniane są
w sieci, w szczególny sposób należy chronić je przed ingerencjami osób trzecich. Zadbać
przede wszystkim należy o to, kto i w jakim zakresie będzie miał do nich dostęp tzn. kto będzie
mógł jedynie je przeglądać, kto komentować, a kto edytować. Jeśli udostępniany materiał służy
nauczycielowi jako pomoc dydaktyczna, bezwzględnie musi być on przez niego zweryfikowany
i zabezpieczony przed możliwością edycji dla innych. Na etapie opracowywania materiału,
kiedy np. współtworzą go uczniowie ważne jest nie upublicznianie go w Internecie, a danie
możliwości edycyjnych konkretnym uczniom, mającym imienne, przypisane do nich konta.
Pozwoli to na ustalenie użytkowników dokonujących kolejnych wpisów.
9
Google Hangouts – dziel się wiedzą, prowadząc rozmowy
i transmisje wideo.
Hangouts to usługa Google umożliwiająca wysyłanie i odbieranie wiadomości (czat),
prowadzenie rozmów wideo z pojedynczymi użytkownikami, a także grupami osób.
Ze względu na możliwość prowadzenia rozmowy video równolegle przez 10 osób - w trakcie
której możliwe jest dodatkowo korzystanie z czatu grupowego, udostępnianie ekranu, korzystanie
z narzędzi do rysowania - świetnie nadaje się do prowadzenia wykładów i innych form e-learningu
(np. przygotowania do sprawdzianu, konkursu, egzaminu).
Hangouty mogą zastąpić różne formy zajęć pozalekcyjnych polegających na douczaniu uczniów
zarówno tych słabszych jak i tych chcących więcej. Mogą być prowadzone przez nauczycieli jak
i przez rówieśników w ramach pomocy koleżeńskiej.
Ta forma komunikacji pozwala na lepsze spersonalizowanie procesu nauczania – uczenia się,
dostosowane do potrzeb konkretnych osób, dodatkowo niezależnie od miejsca w którym
przebywamy (dostęp z urządzeń mobilnych). Dobrze przygotowany i przeprowadzony Hangout
może być zapisany i udostępniany w formie filmiku na YouTube, przez co korzystać z niego może
nieograniczona liczba osób zainteresowanych tematem np. jeśli Hangout tłumaczył jakieś treści
przedmiotowe, można do nich sięgać w dowolnym czasie i powtarzać trudniejsze fragmenty.
Co potrzebujesz do rozmowy video przez Google Hangouts?
1. Dostęp do sieci Internet.
2. Konto Google (posiadasz je korzystając z usług Google np. Gmail, Google+).
3. Urządzenie z mikrofonem i kamerą np. laptop, tablet, smartfon.
4. Przeglądarkę Google Chrome (inne przeglądarki wymagają zainstalowania wtyczki
Hangouts), a w przypadku urządzeń mobilnych aplikacji Hangousts (pobierz na Androida,
pobierz na iOS).
Jak rozpocząć rozmowę video?
1. Otwórz Hangouts na hangouts.google.com lub w Gmailu, a wprzypadku urządzeń
mobilnych z Androidemm lub iOS otwórz aplikację Hangouts
2. W polu wyszukiwania
wpisz nazwę / numer telefonu / adres e-mail lub wybierz z listy
osoby (maksymalnie 9) z którymi chcesz rozpocząć rozmowę
3. Wybierz typ Hangouta: połączenie video (masz jeszcze do wyboru: rozmowa
telefoniczna, wiadomość)
Hangouty transmitowane na żywo na cały świat
Jeśli chcesz dotrzeć do większego grona odbiorców możesz transmitować hangouty na żywo –
osoby na całym świecie będą mogły oglądać twój wykład, webinar czy inną formę dzielenia się
wiedzą.
Hangout na żywo możesz rozpocząć od razu lub zaplanować jego termin i rozpromować go przez
Google+.
10
Rozpoczynanie Hangouta bez tworzenia strony wydarzenia w Google+
1. Wejdź na stronę:
hangouts.google.com/onair
2. W widocznym oknie wpisz tytuł
Hangouta oraz wybierz osoby, które
otrzymają powiadomienie.
2. Po wybraniu „Rozpocznij Hangout na
żywo” rozpocznie się transmisja
widoczna na całym świecie na twoim
koncie Google+ i YouTube.
Planowanie i rozpoczynanie Hangouta na żywo na stronie Google+
1. Na swoim profilu Google+ wybierz
Hangouts  Hangouty na żywo.
2. Opisz dwa pierwsze pola (nazwa
Hangoutu, krótki opis tematu)
3. Wybierz termin rozpoczęcia (Teraz lub
Później), wpisz datę i godzinę
Hangoutu na żywo.
4. Wybierz odbiorców:
publiczne
–
informacja
o
planowanym wydarzeniu dostępna dla
wszystkich np. odnajdywana przez
wyszukiwarki, a osoby które mają nas
dodane w kręgach zobaczą wpis na
swojej stronie Google+
- osoby w kręgach lub z listy otrzymają
powiadomienie
o
wydarzeniu.
Usuwając Publiczny z pola Odbiorcy
Hangout
nie
będzie
widoczny
publicznie. Możesz zaprosić wybrane
osoby wpisując w pole np. ich adresy
Rys. Zrzut ekranu: Rozpoczynanie Hangouta na żywo
mailowe.
5. Kliknij Udostępnij – pojawi się strona
Hangoutu, a wskazanym odbiorcom
udostępniony
zostanie
link
do
wydarzenia.
Osoby mogą odpowiedzieć na zaproszenie na Hangouta nadawanego na żywo na stronie
wydarzenia i oglądać go na wielu urządzeniach.
11
Prowadząc Hangouta na żywo, warto korzystać z narzędzi ułatwiających komunikację.
Pytania i odpowiedzi
- przed lub
w trakcie Hangouta na żywo możesz zbierać
pytania. Pytania do których się odniesiesz
mogą być widoczne na nagraniu video,
umożliwiając użytkownikom przejście do
danego fragmentu.
Polecane
- aplikacja umożliwia
udostępnianie linków, artykułów, treści i witryn
podczas Hangouta na żywo. Możesz w ten
sposób przedstawiać powiązane tematycznie
opracowania
jako
np.
uzupełnienie
wypowiedzi lub inspiracje dla odbiorców.
Rys. Zrzut ekranu: Narzędzia ułatwiające komunikację
Oklaski
- aplikacja umożliwia widzom
wyrażanie opinii na żywo, poprzez głosowanie
na na tak lub na nie. Widoczne one są na
wykresie
ukazującym,
które elementy
Hangoutu były atrakcyjne dla odbiorców,
a które nie.
Zanim jakieś narzędzie jest stosowane w edukacji o wiele wcześniej wykorzystywane jest
w gospodarce czy schow-biznesie. Poniżej kilka przykładów wykorzytsania Google Hangouts:
 rozmowy z politykami: Barrack Obama, Andrzej Duda,
 muzycy promują siebie, płyty, rozmawiają z fanami: Bliskie ZETknięcia III-go stopnia,
 papież Franciszek w rozmowie z uczniami i studentami,
 sprawdź harmonogram zbliżających się Hangoutów na żywo polecanych przez Google i
zarezerwuj czas na ich oglądnięcie.



Google Hangouts jest powiązane z innymi usługami społecznościowymi Google
(Google+, YouTube, Gmail). Konieczne jest zatem znajomość i przestrzeganie
warunków korzystania z usług oraz polityki prywatności. Zwróć uwagę na to jakie
informację są zbierane (np. co oglądasz, z jakiego urządzenia, informacje o lokalizacji)
i do jakich celów są wykorzystywane (np. reklamy).
Zastanów się jakie korzyści odniesiesz będąc aktywnym użytkownikiem wspomnianych
usług, a jakie ryzyko wiąże się z ich użytkowaniem.
Pamiętaj o przestrzeganiu praw autorskich i prawie do ochrony wizerunku w trakcie
prowadzonych Hangoutów. Dzieląc się wiedzą wykorzystuj i udostępniaj np.
opracowania, zdjęcia, muzykę, których twórcy na to pozwalają udzielając licencji (np.
CC – BY) lub przeniesione są do domeny publicznej.
12
Google Earth – podróżuj po świecie i zdobywaj wiedzę
Google Earth to znakomite narzędzie umożliwiające podróżowanie po całym świecie dzięki
znakomitym zdjęciom satelitarnym, wyświetlanym na trójwymiarowym modelu kuli ziemskiej.
Dzięki nawigacji 3D możemy zmieniać położenie, wysokość i kąt widzenia.
Google Earth zawiera liczne narzędzia dzięki którym należy go wykorzystywać w edukacji,
rozwoju pasji, życiu codziennym. Należą do nich m.in.: możliwość wyświetlania tras, rzeźb terenu,
galaktyk, głębin oceanów, liczne informacje turystyczne (bazy hoteli, restauracji itp.), dodawanie
śladów z GPS.
Google Earth możemy zainstalować jako oddzielną aplikację na komputerze (najwięcej funkcji),
przeglądać przez przeglądarkę (widoku Earth na Mapach Google) lub zainstalować na urządzeniu
mobilnym (pobierz na Androida lub iOS). W każdym przypadku niezbędny jest dostęp do
Internetu.
Rys. Interfejs programu Google Earth: 1 – pasek menu, 2 – panel wyszukiwania, 3 – panel miejsc,
4 – panel warstw (np. Zdjęcia, Budynki 3D), 5 – pasek narzędzi, , 6 – przewodnik, 7 – okno wyświetlania
trójwymiarowego widoku, 8 – ślad GPS, 9 –nawigacja (zmiana położenia, widok ulicy, powiększanie, 10 – zdjęcia,
panoramy.
13
Podróż w czasie z Google Earth
Po wybraniu z menu Widok  Zdjęcia historyczne w lewym górnym narożniku mapy pojawi się
suwak umożliwiający wybranie widoku ze zdjęciami z przeszłości. Możemy dzięki temu odbyć
„podróż w czasie” i zobaczyć jak zmieniały się wybrane miejsca.
Młodzież z różnych części Polski w ramach wycieczek klasowych lub prywatnie odwiedza stolicę.
Wycieczkę taką, warto poprzedzić analizą zdjęć historycznych Warszawy w Google Earth i
zobaczyć rozmiar zniszczeń dokonanych w trakcie wojny.
Zrzut ekranu Google Earth
Warszawa, Stare Miasto
1935 r.
kliknij w zdjęcie by powiększyć
1945 r.
2015 r.
14
Przykłady wykorzystania Google Earth na zajęciach przedmiotowych i w terenie:




język polski: spacer ulicami bohaterów lektur; odwiedzanie miejsc, krajobrazów
opisanych w literaturze,
historia: przeniesienie się do miejsc historycznych o których się uczymy (miasta, kościoły,
zamki itp.); podróż w czasie – to opcja umożliwiająca porównywanie widoków miejsc na
przestrzeni czasu np. widok Warszawy sprzed wojny i po wojnie,
geografia: możliwość odczytywania współrzędnych geograficznych obiektów oraz ich
wyszukiwania na podstawie znanych współrzędnych; oglądanie mapy nieba i
rozmieszczenia ciał niebieskich w naszej galaktyce; odczytywanie aktualnego czasu i
temperatur w wybranych miejscach ziemi,
wycieczki edukacyjne: planowanie trasy, import śladów GPS umożliwiających analizę
przebytej trasy (miejsca, profil, wysokości, odległości), prezentowanie wycieczki
(interaktywne odtwarzanie trasy po śladzie).
Wsparcie:
Strona główna Google Earth
Samouczki Google Earth
Centrum pomocy Google Earth
Analizując Politykę prywatności Google dowiesz się jak są gromadzone i wykorzystywane
dane, które udostępniasz. Dotyczy to zarówno danych podawanych przy zakładaniu konta
Googe jak i tych zbieranych w trakcie krzystania z usług.
Jeśli chcesz wykorzystać materiały Google Earth i Map Google w mediach (telewizja, film,
Internet itd.) musisz zapoznać się z procedurami związanymi z licencjami i pozwoleniami.
15
Screencasty – dziel się wiedzą nagrywając filmiki
Screencast (ang. screen – ekran, to cast – przedstawiać) - nagranie przedstawiające zapis
zdarzeń na ekranie (np. komputera, tabletu, smartfonu), któremu najczęściej towarzyszy
objaśniający komentarz.
Przykłady wykorzystania screencastów:

wprowadzenia lub instrukcje do ćwiczeń,

objaśnienia zadań, do których można w razie potrzeby wielokrotnie sięgać,

element wykładu, który można samodzielnie przeanalizować przed ćwiczeniami,

portale edukacyjne np.: Akademia Khana – ponad 4 tysiące filmików edukacyjnych
z różnych dziedzin. Dodatkowo po zarejestrowaniu możliwość robienia ćwiczeń,
zdobywania punktów i odznak.
Zalety stosowania

oszczędność czasu na lekcji (element wykładu, wprowadzenia do zapoznania w domu),
który można przeznaczyć na ćwiczenia praktyczne,

możliwość wielokrotnego wykorzystywania dla różnych grup,

możliwość wielokrotnego odtwarzania całości lub fragmentów przez użytkowników
mających problemy z omawianym zagadnieniem,

większe możliwości wizualizacji omawianego problemu (zdjęcia, tabele, wykresy,
kompilacje filmików).
Z powyższych względów screencasty znajdują coraz powszechniejsze zastosowanie w edukacji
mieszanej (blended learning). Mogą być bowiem udostępniane do samodzielnej analizy,
poprzedzając ćwiczenia w trakcie zajęć stacjonarnych.
Screencast to narzędzie nie tylko dla nauczycieli i
wykładowców. To znakomite narzędzie dla młodzieży
lubiącej dzielić się wiedzą w sieci. Jeśli np. lubisz
matematykę możesz tworzyć filmiki w których objaśnisz
zagadnienia z którymi mają problem twoi rówieśnicy.
16
Zobacz efekty pracy młodzieży,
która w ramach projektu „Sieć
pomysłów” nagrała screencast
matematyczny „Procenty”.
Wiele znanych dziś osób, rozpoczynało swą karierę od tego, że dzielili się wiedzą w obszarze, w
którym czuli się dobrzy i mieli coś do powiedzenia. Była to wiedza przedmiotowa, pasje,
ciekawostki…
Niezależnie jaki obszar wybierzesz, jeśli zrobisz dobrego screencasta z twojej wiedzy skorzystają
inni, a sam staniesz się rozpoznawalny i będziesz budował swój dobry wizerunek w sieci. To
może zaowocować w przyszłości.
Na co zwrócić uwagę przystępując do nagrywania?

Zarezerwuj sporo czasu na wykonanie sreencasta. Spontan się tu nie sprawdza. Musisz
przemyśleć każdą czynność, którą będziesz wykonywał na ekranie.

Scenariusz – zapisz co chcesz powiedzieć (na początku „słowo po słowie”, potem
wystarczą punkty); nie ma nic gorszego niż przerwy (yyy, aaa…), a w efekcie długi nudny
film.

Scenografia – pulpit to twoja scena – zadbaj by był tam porządek, tylko te elementy które
są niezbędne do danego zadania.

Kamerka i mikrofon - najprościej skorzystać z wbudowanych w laptop, choć jakość może
być niezadowalająca. Mikrofon zewnętrzny (np. nagłowny) zapewni lepszą jakość
dźwięku i zapobiegnie nagrywaniu dźwięków przenoszonych z klawiatury lub
wynikających z pracy urządzenia. Jeśli chcesz by sreencast zawierał zapis z kamery (czyli
Twoją postać jak tłumaczysz), zadbaj o dobre oświetlenie. Kamerka zewnętrzna pozwoli
na lepsze ujęcie – wbudowana ogranicza kadr do „centralnie na wprost”.

Tablet graficzny (nie mylić z urządzeniami mobilnymi) podłączony do komputera (bardzo
dobry tablet graficzny "One by Wacom S", można było dostać w - uwaga - Biedronce, za
119 zł. :) Tablet umożliwia odręczne pisanie, jak po kartce papieru, co jest szczególnie
przydatne przy zadaniach matematycznych (wymaga jednak wprawy w synchronizacji
ruchów ręki w obszarze roboczym z obserwowaniem efektów na ekranie).

Wirtualna tablica np. Smooth Draw4 - darmowy program, który zastępuje nam
tradycyjną tablicę, po której możemy pisać różnymi pisakami.

Format zapisu – jeśli screencast udostępnisz na YouTube, warto zapisać go w formacie
16:9 (współczynnik kształtu), aby wykorzystać w pełni okno odtwarzacza i uniknąć
czarnych marginesów po bokach. Dobrą jakość obrazu zapewni rozdzielczość HD
1280x720 (16:9).

Program do nagrywania ekranu i edytowania filmów. Dostępne są programy poprzez
chmurę (online) oraz instalowane na urządzeniach. Zarówno jedne jak i drugie w wersjach
darmowych zawierają ograniczenia (czas nagrywania lub korzystania; reklamy). Darmowe
aplikacje do przechwytywania ekranu nie mają z reguły możliwości edycyjnych, stąd
obróbka nagranego materiału musi odbywać się w innej aplikacji.
17
Przykładowe programy do nagrywania (przechwytywania) ekranu:

Screencast-O-Matic - program umożliwia nagrywanie pulpitu systemu Windows w czasie
rzeczywistym w formacie MP4, AVI i FLV. Nagrany materiał zapisać można na
komputerze, serwisie YouTube lub na stronie producenta. Darmowa wersja zapewnia do
15 minut nagrania, a na filmie widoczny jest znak wodny z nazwą programu.

programy firmy TechSmith

o
Jing - darmowy program umożliwiający nagranie ekranu (max. 5min.), robienie
zrzutów zaznaczonych fragmentów i dodawanie tekstu. Na stronie producenta
kilkadziesiąt tutoriali, ułatwiających pełne wykorzystanie możliwości programu
- link do tutoriali.
o
Snagit - bezpłatna 30 dniowa wersja próbna (pełna funkcjonalność); umożliwia
nagrywanie ekranu bez ograniczeń czasowych oraz rozbudowane możliwości
edycyjne zrzutów ekranu. Zobacz tutoriale by w pełni wykorzystać możliwości
programu – link.
o
Camtasia Studio - bezpłatna 30 dniowa wersja próbna (pełna funkcjonalność);
doskonały program z zaawansowanymi funkcjami nagrywania i edycji nagranego
materiału (przycinanie, łączenie, dodawanie muzyki, tekstu, efektów specjalnych,
redukcja szumów). Zobacz tutoriale - link.
CamStudio - darmowy program umożliwiający nagrywanie czynności wykonywanych na
pulpicie komputera; program miał przed laty wielu zwolenników i stanowił znakomitą
alternatywę dla płatnych aplikacji; niestety ostatnie wersje programu dla systemów
Windows 7, 8 i 10 są mniej stabilne. Użytkownicy podkreślają częste problemy z
instalatorem oraz błędy przy zapisie, których rozwiązanie wymaga dodatkowych
konfiguracji.
Gdy mamy już nagrany ekran, musimy skorzystać z programu do edycji i montażu
przechwyconego materiału. Przykładowe programy do edycji video:

Camtasia Studio - jak wspomniano wyżej program umożliwia nie tylko przechwytywanie
ekranu, ale jest również doskonałym narzędziem do edycji i montażu nagranego
materiału. Jego jedyną wadą pozostaje cena – ok. 1000 zł.

Windows Movie Marker - to dobre i darmowe rozwiązanie dla użytkowników systemu
Windows. Program pozwala na edycję nagranego wcześniej materiału (dzielenie,
przycinanie, kadrowanie, dodawanie tekstu, animacji przejścia, muzyki, głosu).
Przygotowując screencasty, korzystajcie zawsze z legalnego oprogramowania. W sieci
dostępnych jest dużo programów umozliwiających przechwytywanie ekranu. Wiele z nich nie
wymaga instalacji, dostępnych jest online, a przechwytywane dane zapisuja się na serwerach
usługodawcy oferującego narzędzie. Zapoznajcie się koniecznie z regulaminem korzystania z
takich usług i zasadami na jakich są udostępniane wasze prace.
18
Akademia Khana – oglądaj filmiki i ucz się za darmo
Khan Academy – to portal założony przez Salmana Khana zawierający ponad 40000 filmików
edukacyjnych z różnych dziedzin. Oglądając filmiki zdobywasz informacje, dzięki którym
pogłębisz wiedzę ze wskazanego tematu. Dodatkowo po zarejestrowaniu istnieje możliwość
sprawdzenia zdobytej wiedzy, poprzez robienie ćwiczeń i zdobywanie za nie punktów i odznak. W
zależności od postępów dobierany jest poziom ćwiczeń, przez co zadania są dostosowane do
indywidualnych możliwości. Z Khan Academy można zatem uzupełniać zaległości (np.
spowodowane nieobecnością w szkole), poszerzać wiedzę oraz rozwijać pasje z wybranych
dziedzin. To znakomita alternatywa dla płatnego douczania (korepetycji) i przykład mądrego
korzystania z zasobów sieci.
Jak się uczyć z Akademią Khana?
1. Wejdź na stronę www.khanacademy.org lub pl.khanacademy.org (część zasobów
przetłumaczona na język polski).
2. Wybierz Zacznij się uczyć już teraz.
3. Zaloguj się za pomocą konta na Facebooku, Google+ lub zarejestruj wpisując swoje dane.
4. Z górnego Menu wybierz Tematy, a następnie zagadnienie, którego chcesz się uczyć.
Rys. Zrzut ekranu: Strona główna KhanAcademy w wersji polskiej
19
Klasa nauczyciela
Nauczyciele mogą tworzyć klasy i dodawać do nich uczniów poprzez wysłanie zaproszenia (do
uczniów mających konto) lub stworzenie kont uczniom (jeśli nie mają e-maila).
Dzięki temu nauczyciel może obserwować aktywność swoich uczniów oraz analizować ich
postępy. Poznanie mocnych i słabych stron ucznia dostarcza cennych informacji, umożliwiając
bardziej spersonalizowane nauczanie.
Aby założyć klasę należy po wejściu na stronę główną portalu wybrać Nauczyciele, zacznijcie
tutaj i postępować zgodnie z pojawiającymi się instrukcjami na kolejnych ekranach. Filmiki
instruktażowe z portalu Khan Academy, dostępne są również na serwisie YouTube, gdzie
pogrupowane są wg kategorii tematycznych (Playlisty). Na kanale KhanAcademyPolski, znajdują
się filmiki, które przetłumaczono na język polski.
Bardzo dużo filmów tłumaczy zagadnienia z zakresu nauk ścisłych. Szczególnie bogato
reprezentowana jest tu matematyka z kursami z różnych
jej działów oraz zróżnicowanym poziomem trudności.
W
ramach projektu
Sieć
Dużo filmów poświęconych jest również zagadnieniom z
pomysłów
przeprowadziliśmy
chemii, fizyki, biologii, ekonomii.
konkurs na ciekawe filmiki
ukazujące mądre i bezpieczne
Zachęcamy do korzystania z zasobów Akademii Khana
korzystanie z Internetu. Zobacz
i tworzenia podobnych materiałów przez uczniów i
nagrodzony filmik inspirowany
nauczycieli. Będziemy w ten sposób mieli udział w
Akademią Khana pt.:
tworzeniu nowej jakość edukacji - dostępnej z każdego
Porównywanie potęg.
miejsca, dostosowanej do potrzeb i tempa osoby
uczącej się.
Korzystanie z niektórych usłg serwisu wymaga rejestracji. Możesz też skorzystać z możliwości
logowania za pomocą kont portali społecznościowych. Pamiętaj, że to rozwiązanie wybierane
często przez wygodę, zmniejsza bezpieczeństwo danych i sprawia, że twoja aktywność w sieci
jest coraz bardziej monitorowana. Ciekawe informacje na temat logowania przez konta innych
portali znajdziesz w publikacji: A. Walkowiak, Dokarmianie profilowego potwora, Fundacja
Panoptykon.
Szczegółowe informacjena temat zasad udostępniania i wykorzystywania materiałów
dostępnych na Khan Academy znajdziesz w Warunkach korzystania z usługi.
20
Duolingo - ucz się języków z sówką
Języka obcego nikt się za nas nie nauczy i oprócz nauki w szkole czy na kursie, zawsze potrzebna
jest praca samodzielna. Do niedawna skazami byliśmy na własne notatki czy gotowe skrypty.
Aktualnie pojawiło się wiele ciekawych narzędzi ułatwiających i pomagających zorganizować
samodzielna naukę. Co więcej robią to w sposób
ciekawy, wykorzystując mechanizm grywalizacji. Jednym
Grywalizacja – wykorzystanie
z nich jest Duolingo.
mechanizmów z gier np.
Duolingo to platforma internetowa do nauki języków z
w edukacji w celu zwiększenia
której korzysta 50 milionów użytkowników na całym
atrakcyjności zajęć
i zaangażowania uczestników.
świecie. Jest całkowicie darmowa, nie zawiera reklam i
można korzystać z niej zarówno na urządzeniach
stacjonarnych jak i mobilnych.
Jak uczyć się z Duolingo?
Oto lista kroków dzięki którym twój angielski (lub inny wybrany język) będzie z dnia na dzień
doskonalszy
1. Wejdź na stronę Duolingo (www.duolingo.com) lub pobierz aplikację na urządzenia mobilne
(Android, iOS, Windows Phone).
2. Wybierz język jaki znasz i jakiego chcesz się uczyć (dostępne 24 języki). Możesz np. uczyć się
niemieckiego po angielsku.
3. Wybierz czy chcesz zacząć od podstaw (od lekcji 1) czy napisać test poziomujący, który
dopasuje lekcje do poziomu umiejętności.
Rys. Zrzut ekranu: Strona główna Doulingo
21
4. Przed przystąpieniem do każdej lekcji zapoznaj się z instrukcjami czyli z wiedzą teoretyczną,
dzięki której dobrze wykonasz ćwiczenia praktyczne.
5. Wybierz Zacznij i rozpocznij lekcję. W trakcie lekcji rozwiązywał będziesz 20 zadań różnego
typu: dopasowanie słownictwa do obrazków, uzupełnianie tekstu, tłumaczenie zdań pisemnie,
wymowa słówek i zdań. Błędne odpowiedzi skutkują koniecznością wykonania dodatkowych
ćwiczeń w celu ukończenia lekcji. Ukończenie lekcji daje możliwość przejścia do kolejnej.
Dodatkowo serwis przypomina o systematycznej nauce w codziennych komunikatach. Na
bieżąco możemy śledzić statystyki związane z naszą aktywnością i postępami.
Nauka z Duolingo nie jest nudna. Serwis wykorzystuje mechanizmy z gier: pokonywanie
kolejnych poziomów, zdobywanie lingotów - wirtualnych pieniędzy (premiowana regularność,
zapraszanie znajomych), które zamienić można na różne udogodnienia, punktowe ćwiczenia na
czas, zdobycie certyfikatu.
Ucząc się z Duolingo możesz korzystać ze społecznościowego potencjału sieci: zapraszać
przyjaciół, porównywać ich osiągnięcia z własnymi, dyskutować z innymi użytkownikami.
Serwis dynamicznie się rozwija cały czas pojawiają się nowe funkcjonalności ułatwiające naukę
języka. Gorąco polecamy.
Generalnie Duolingo zbiera bardzo dobre opinie. Jest to portal robiony profesjonalnie. Zdarzają
się błędy językowe, które są korygowane. Sprzyja temu możliwość zgłaszania problemu przy
każdym zadaniu. Ucząc się z tego typu systemem trzeba też liczyć się z pewnego rodzaju
powtarzalnością i przewidywalnością ćwiczeń.
Pamiętaj, że system ma dostęp do twoich danych, które podajesz mu przy logowaniu oraz tych
zbieranych poprzez ciasteczka. Tak jak w przypadku innych serwisów internetowych zapoznaj
się więc z regulaminem i polityką prywatności, aby wiedzieć jakie dane, komu i na jakich
zasadach mogą być udostępniane.
Duolingo jest całkowicie darmowe i bez reklam, co jest ewenementem jak na tak profesjonalnie
prowadzony portal. Głównym źródłem pozyskiwania środków na jego prowadzenie są
inwestorzy, którzy przeznaczyli na jego rozwój miliony dolarów. To gwarantuje dynamiczny
rozwój projektu. Z drugiej jednak strony można się spodziewać, że inwestorzy będą szukać
jakiegoś modelu zarabiania na serwisie. Póki co cieszmy się z darmowego, wolnego od reklam
Duolingo. Oby jak najdłużej.
22
Programowanie od najmłodszych lat z Code Studio.
„8,412,317,091 linii kodu napisanych przez 8 milionów uczniów.
Studio Kodowania jest miejscem dla kursów online utworzonych przez Code.org”
Źródło: Code Studio, https://studio.code.org/
Programować warto. Po pierwsze - w cyfrowym świecie to jedna z najszybciej rozwijających się
dziedzin co wiąże się z zapotrzebowaniem na pracę w tym obszarze. Po drugie – co chyba
ważniejsze – kształci cały szereg kompetencji, które potrzebne są w życiu. Przede wszystkim
uczy logicznego i przyczynowo-skutkowego myślenia, rozwija wyobraźnię, umiejętność analizy
oraz pracy w zespole. Programowanie stało się jedną z kompetencji kluczowych XXI wieku –
będzie wykorzystywane w większości zawodów i nowych stanowisk na rynku pracy.
Programy szkolne - jak na razie - w małym stopniu kładą nacisk na programowanie, choć
dyskutowana jest koncepcja aby uczyć programowania już od pierwszej klasy szkoły
podstawowej, aż do klasy maturalnej.
Na szczęście, niezależnie od edukacji formalnej w ostatnich latach powstało wiele inicjatyw, które
mają zachęcić dzieci i młodzież do nauki programowania. Co ważne, są narzędzia, dzięki którym
początki programowania mogą być połączone ze znakomitą zabawą, nie mającą nic wspólnego
z niezrozumiałym ciągiem znaków, z którymi kojarzyły się języki programowania.
Znakomitą inicjatywą wprowadzającą do nauki programowania jest Godzina kodowania i
związany z nią portal Code Studio.
Znajdziemy tam ćwiczenia powiązane z samouczkami video (w 40 językach), dzięki którym
nauczysz się podstaw programowania, nawet jeśli nie miałeś wcześniejszych doświadczeń w tym
obszarze. Będziesz rozwiązywał ćwiczenia, łamigłówki układając bloki z danymi i instrukcjami w
logiczną całość.
Ciekawym wprowadzeniem w każdy z kursów jest Aktywność unplugged (bez komputera). Na
przykładzie czynności wykonywanych w życiu codziennym, przekonujemy się, że występuje w
nim wiele sekwencji, pętli, sortowań. Warto więc ćwiczyć myślenie komputacyjne (algorytmiczne),
gdyż pomaga ono współcześnie rozwiązywać szereg problemów, często dalekich od informatyki.
23
Aby rozpocząć przygodę z programowaniem musisz mieć godzinę czasu i dostęp do Internetu.
Wejdź na stronę Code Studio (https://studio.code.org/)
 Wybierz jeden z godzinnych kursów „Godzina kodowania dla wszystkich grup
wiekowych”, gdzie z bohaterami bajek i gier rozwiązywał będziesz łamigłówki, tworzył
historyjki lub własne gry. Ilość kursów stale się powiększa – dostępne są m.in.
następujące godzinne kursy: Minecraft, Star Wars, Frosen, Godzina Kodowania,
Flappy Code (tworzenie własnej gry w 10 minut), Infinity Play Lab (tworzenie historyjek
i gier z postaciami z Disneya), Play Lab (tworzenie gier i historyjek), Artysta
(rysowanie obrazów i wzorów)
Rys. Zrzut ekranu: Code Studio, wybór godzinnych kursów kodowania.

Możesz również uczyć się programowania wybierając „20 godzinne kursy podstaw
informatyki w każdym wieku”. Kursy podzielono na 4 części. Kurs 1 przeznaczony jest dla
najmłodszych (4-6 lat) i zawiera proste ćwiczenia typu „ułóż bloki aby utworzyć obrazek”.
Kurs 2, Kurs 3 i Kurs 4 przeznaczone są dla młodzieży, która zaczynając od podstaw,
poprzez ćwiczenia praktyczne, zgłębia „tajniki” programowania strukturalnego. Wszystko
w formie dobrej zabawy (gry, układanki, labirynty) z bohaterami kreskówek. Możesz też
wybrać przyspieszony kurs zawierający wybrane materiały z kursów 2-4.
Rys. Zrzut ekranu: Code Studio, wybór 20 - godzinnych kursów kodowania.
24
Od 2013 roku, kiedy w ramach tygodnia informatyki przeprowadzono pierwszą edycje godziny
kodowania z dostępnych kursów skorzystały „dziesiątki milionów uczniów z ponad 180 krajów”.
Jeśli niewystarczająco zachęciliśmy Cię do rozpoczęcia przygody z programowaniem posłuchaj
co do powiedzenia mają w tej sprawie Brack Obama (prezydent USA) czy Mitch Resnick (twórca
Scratcha).
Możesz również uczyć się kodować korzystając z samouczków przygotowanych przez partnera
„Godziny kodowania” Khann Academy (Zobacz Godzinę Kodowania przygotowaną przez Khann
Academy).
Serwis studio.code.org jest bezpłatny i nie zawiera reklam. Nie wymaga też podawania
jakichkolwiek danych osobowych w celu korzystania z samouczków. Jeśli chcesz aby twoje
postepy w nauce były zapisywane, bądź jeśli jesteś nauczycielem i chcesz zarządzać
ćwiczeniami swoich uczniów musisz założyć konto. Jeśli nauczyciel zakłada konta uczniom
poniżej 13 roku życia – oświadcza, że on lub instytucja edukacyjna dla której pracuje ma do
tego prawo. Zakres wykorzystania danych, które podajesz przy rejstracji jest wzorcowo opisany
w polityce prywatości serwisu.
Zasady wykorzystywnia materiałów udostępnianych na portalu (prawa autorskie, licencje)
opisane są w regulaminie korzystania z usługi.
25
Scratch – programuj przez zabawę
Język programowania obok języka ojczystego i obcego staje się trzecim językiem przydatnym
w XXI wieku. Trudno znaleźć dziś urządzenie, które nie działało by w oparciu o jakiś program,
który ktoś napisał, a użytkownikowi zostawił tylko jego skonfigurowanie dopasowane do
osobistych potrzeb. Dotyczy to nie tylko komputerów, tabletów, smartfonów ale i innych urządzeń
codziennego użytku: telewizorów, pralek, parkometrów, nawigacji, biletomatów, programatorów
ogrzewania, klimatyzacji itp.
Dzieci od małego lubią majsterkować, układać klocki, dopasowywać puzzle – czyli rozwiązywać
poprzez działanie różne problemy. Posadzone w szkolnej ławie gubią ten entuzjazm i zaczynają
się uczyć do kartkówek, testów, egzaminów. I jak pokazują badania (PISA 2012) choć
odtwarzanie wiedzy idzie młodzieży coraz lepiej to w codziennych sytuacjach życiowych
wymagających twórczego rozwiązywania problemów jest już znacznie gorzej. Co zatem zrobić
aby w szkole nie tracić dziecięcej ciekawości poznawczej i z pasją rozwiązywać problemy?
Zespół pod kierownictwem Mitchela Resnicka wyszedł z założenia, że powinniśmy sprawić „by
nasze szkoły, a nawet całe nasze życie bardziej przypominało przedszkole” i stworzył Scratcha,
środowisko programistyczne w którym rozpoczynają naukę programowania zarówno dzieci jak i
dorośli.
Poznajmy bliżej czym jest Scratch, albowiem w ciągu ostatnich lat miliony młodych ludzi na całym
świecie sięgnęły po niego, aby z pasją rozpocząć swoją przygodę z programowaniem.
Scratch to obiektowy język programowania i środowisko programistyczne umożliwiające
w prosty sposób tworzenie i uruchamianie programu, nawet najmłodszym. Poprzez
przeciąganie i układanie w określonej kolejności bloków (instrukcje i dane), tworzymy
program sterujący danym elementem. Łatwo w nim tworzyć interaktywne historyjki,
animację, gry, muzykę.
Scratch to również społeczność Internetowa, gdyż tworzone programy możemy
udostępniać innym, dyskutować o nich, a także oglądać i uruchamiać prace stworzone
przez innych użytkowników.
Obecnie Scratch jest aplikacją chmurową tzn. nie wymaga instalowania, a dostęp do niego
uzyskujemy przez Internet.
26
1. Wchodzimy na stronę główną programu: https://scratch.mit.edu
2. Klikamy w menu Dołącz do Scratch i zakładamy konto.
Rys. Zrzut ekranu: Strona główna programu Scratch, źródło: scratch.mit.edu
2. Po zalogowaniu z paska menu wybieramy Stwórz, przechodząc w ten sposób do edytora
projektów
Elementy okna tworzenia projektu – oprac. własne; szczegółowy opis środowiska Scratch znajdziesz tutaj
27
3. Rozpocznij tworzenie własnego projektu. Możesz skorzystać z wielu materiałów pomocniczych
wybierając z menu Wskazówki. Pojawią się liczne poradniki, z którymi krok po kroku ukończysz
wiele projektów. Możesz też skorzystać z zewnętrznych poradników.
Wsparcie:
 P. Szlagor, Scratch 2.0 - Programowanie wizualne. Przewodnik po Scratchu dla każdego.
 Mistrzowie kodowania, http://wiki.mistrzowiekodowania.pl/
Korzystanie z Scratcha wymaga rejestracji. Pamiętaj o podawaniu tylko wymaganych danych.
Będziesz musiał podać Login (nie musisz podawać imienia i nazwiska), kraj, miesiąc i rok
urodzenia, płeć, kontakt e-mail.
Kodując w Scratchu masz dostęp do kodów źródłowych udostępnionych projektów. Dzięki temu
możesz je analizować, kopiować i dostosowywać do własnych prac. To jedna ze sprawdzonych
metod nauki programowania. Pamiętaj jednak, że udostępniane przez Ciebie i innych materiały,
udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych
warunkach. Oznacza to, że możesz je kopiować, zmieniać, wykorzystywać w swoich
projektach, upubliczniać, pod warunkiem oznaczenia autora oryginału oraz udzielenia na utwór
zależny takiej samej licencji.
28
Posmakuj wirtualnej sztuki
Gdyby przed laty ktoś oglądał sztukę przy śniadaniu na małym ekranie smartfona czy tabletu,
uznano by to za profanację. Jedynie cisza i filcowe papcie muzeum, tworzyły właściwy klimat do
jej kontemplacji.
Nowoczesne technologie stwarzają dziś nowe możliwości popularyzacji i odbioru sztuki, nie
będąc absolutnie w opozycji do muzeów, galerii i innych tradycyjnych form jej prezentacji. Wręcz
przeciwnie. Coraz częściej muzea dzielą się tym co mają
tworząc znakomite skany, zdjęcia, wirtualne wycieczki,
Muzea to jedne z najbardziej
umożliwiając online zapoznanie się z ich zasobami.
prężnych instytucji
Wiele osób zachęconych poznanym w sieci dziełem,
wykorzystujące nowoczesne
notuje ich lokalizację, bo przy nadarzającej się okazji
technologie. Wirtualne
chcą je obejrzeć na żywo. Tak od sztuki odkrytej w
wycieczki, warsztaty z drukiem
okruchach śniadania, stają się konsumentami sztuki
3d czy możliwością remiksu
przez duże „S”.
dzieł i druku np. na koszulkę,
to tylko niektóre przykłady.
Poniżej 2 ciekawe przykłady na odkrywanie sztuki
Pobudzają świetnie
poprzez sieć:
wyobraźnię, kreatywność
i otwierają na nowe formy
DailyArt - to aplikacja na urządzenia mobilne,
percepcji sztuki.
udostępniająca codziennie jedno dzieło sztuki z
ciekawostką na jego temat. Obok informacji
podstawowych dowiemy się np. o namiętnościach, skandalach i pasjach artysty, okolicznościach
powstania dzieła. Odbiorca codziennie otrzymuje więc niewielką porcję sztuki w formie dalekiej
od typowego ujęcia encyklopedycznego. Na stronie projektu możemy przeczytać:
„To coś dla tych, którzy nie mają czasu na zbyt częste wizyty w muzeach i tych, którzy chętnie
odświeżyliby swoją wiedzę z zakresu sztuki. Chciałbyś się dowiedzieć, dlaczego van Gogh obciął
sobie ucho albo kim jest Dziewczyna z Perłą? To aplikacja dla Ciebie”
Warto dodać, że aplikacja jest Polska (choć informacje podawane są w języku angielskim)
i darmowa (płatna jest wersja pro, rozbudowana o możliwość wyszukiwania dzieł i dodania ich do
ulubionych.
Aplikacja zebrała pozytywne recenzje i grono fanów na całym świecie. W 2012 roku serwis The
Next Web uznał DailyArt jedną z 12 najlepszych edukacyjnych aplikacji 2012 roku.
Google Art. Project - projekt w którym kilkaset instytucji kultury udostępnia swoje zbiory online,
upowszechniając światowe dziedzictwo kultury. Dzięki nowoczesnym technologiom uzyskujemy
dostęp do zdjęć w wysokiej rozdzielczości, umożliwiających zobaczenie najdrobniejszych
szczegółów i śladów pracy artysty. Możemy wyszukiwać i oglądać pojedyncze dzieła lub
zwiedzać całe galerie w formie wirtualnych wycieczek bazujących na rozwiązaniach Google
Street View. Oprócz podstawowych informacji o prezentowanym dziele, możliwe jest obejrzenie
związanego z nim filmu na YouTube. Każdy użytkownik może tworzyć własne kolekcje oraz
udostępniać odkryte dzieła znajomym w sieciach społecznościowych.
29
Rys. Zrzut ekranu strony głównej Google Art Project
Rys. Zrzut ekranu z Google Art Project. Wirtualny spacer po Muzeum Sztuki w Wiedniu, wykonany w trakcie
warsztatów "Sieć pomysłów".
30
Nauczycielka języka polskiego Alicja Gałęziowska, za pomocą Google Art. Project odwiedziła
z młodzieżą Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, gdzie na przykładzie płótna Jana Vermeera „W
pracowni artysty”, uczyła młodzież opisywania obrazu. Wymienia kilka przyczyn, dla których
młodzież i nauczyciele powinni korzystać z wirtualnych spacerów po muzeach:
 Nie jest to trudne pod względem technicznym. Dostęp do Internetu jest powszechny, a w
szkołach jest coraz więcej projektorów i tablic multimedialnych. Młodzież może
wykorzystywać własne smartfony i tablety, które na ogół służą rozrywce, do ciekawej
przygody edukacyjnej.
 Wirtualna wizyta w muzeach daje uczniowi możliwość zetknięcia się z miejscem, w którym
w realnym życiu może nigdy nie być, budzi jego ciekawość i wrażliwość artystyczną.
 Wirtualne spacery po muzeum wywołują u uczniów znacznie większe emocje niż zdjęcie
obrazu w podręczniku, jest inaczej niż zwykle. To co było nudne, staje się ciekawe, a to
co się przeżywa, lepiej się zapamiętuje.
Czy wolno nam kopiować dostępne w Internecie obrazy i wykorzystywać je w publikacjach,
prezentacjach, bogach, własnych stronach internetowych?
O tym, kiedy swobodnie możemy wykorzystywać prace twórców np. kopiować, modyfikować,
reprodukować, mówią regulacje prawne poszczególnych państw. Te najbardziej rygorystyczne
zakładają, że dopiero 100 lat od śmierci twórcy, a w przypadku gdy artysta nie jest znany, 100
lat od pierwszego upublicznienia dzieła. W Polsce autorskie prawa majątkowe gasną po 70
latach, co reguluje ustawa o prawach autorskich w art. 36.
Art. 36.
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z
upływem lat siedemdziesięciu:
1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który
przeżył pozostałych,
2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego
rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości
autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość.
31
Wolne lektury - literatura w zasięgu kliknięcia.
„Wolne Lektury to biblioteka internetowa czynna 24 godziny na dobę, 365 dni w roku,
której zasoby dostępne są całkowicie za darmo”.
źródło: Regulamin biblioteki
W ostatnich latach systematycznie rośnie ilość
osób sięgających do internetowych wydań
prasy i portali informacyjnych. Coraz chętniej
sięgamy po e-booki, audiobooki. To zjawisko
naturalne wobec rewolucji technologicznej,
która dokonuje się na naszych oczach. Jednak
łatwiejszy dostęp do Internetu i jego zasobów
nie oznacza wzrostu czytelnictwa. Około 40 %
badanych, którzy korzystają z Internetu, nie
czyta w ogóle dłuższych tekstów. Coraz więcej
osób deklaruje, że po książki sięga tylko w
szkole. Nadzieją pozostaje fakt, że rośnie
świadomość
rodziców
związana
z
pozytywnym wpływem czytania na głos
Zrzut ekranu wolnelektury.pl
książek, na rozwój dziecka. A to właśnie
rodzina ma największy wpływ na kształtowanie
kultury czytelniczej. Chęci do czytania nabieramy bowiem w naszym najbliższym otoczeniu
(rodzina, znajomi) i dzielimy się z nią innymi. I odwrotnie – osoby nie czytające, nie przekazują
chęci czytania swoim bliskim. Musimy więc wzajemnie zarażać się kulturą czytelniczą w rodzinie
i wśród przyjaciół, gdyż szkoła nie jest w stanie samodzielnie rozbudzić pasji czytania.
Warunki do tego są znakomite, gdyż
„Celem biblioteki jest obniżanie ekonomicznych,
przez sieć Internet dostęp do literatury
prawnych i technologicznych barier dostępu do
stał się ogólnodostępny - zlikwidowana
zasobów kultury”.
została bariera miejsca zamieszkania i
źródło: Regulamin biblioteki
zamożności.
Szczególnie warta polecenia jest
biblioteka internetowa „Wolne lektury”, udostępniająca prawie 4000 utworów, które są starannie
opracowane i wydane. Udostępnione są w formatach HTML, TXT, PDF, EPUB, MOBI, FB2,
umożliwiających odczyt na różnych urządzeniach (stacjonarne i mobilne). Format DAISY
dostosowany jest do potrzeb osób słabowidzących, niewidomych i mających trudności z
czytaniem. Dodatkowo możemy odsłuchać kilkaset audiobooków czytanych przez znakomitych
polskich autorów.
32
Wszystko to całkowicie za darmo, gdyż
większość utworów dostępnych na portalu
„Wolne Lektury” nie jest objęta majątkowym
prawem autorskim i znajduje się w domenie
publicznej lub udostępniana jest na licencji
CC Uznanie autorstwa-Na tych samych
warunkach 3.0.
Ciekawostka
Coraz więcej bibliotek oprócz internetowego
dostępu
do
katalogów,
udostępnia
informację, że dana publikacja możliwa jest
do pobrania i przeczytania w wersji
elektronicznej. Jest to możliwe dzięki
poszerzeniu informacji w katalogach o
dostępność w zbiorach
internetowej
biblioteki wolnelektury.pl
Projekt biblioteki cyfrowej „Wolne lektury”,
realizowany jest przez fundację Nowoczesna
Polska we współpracy z
Biblioteką
Narodową, Biblioteką Śląską i Biblioteką Elbląską, pod patronatem Ministerstwa Edukacji
Narodowej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenia Pisarzy
Polskich.
Sięgając po utwory z biblioteki internetowej „Wolne lektury” tworzymy nową kulturę czytelnictwa,
uwzględniającą postęp technologiczny i szanującą prawo.
Warto zwrócić uwagę na zapisy w regulaminie biblioteki cyfrowej „Wolne lektury”:
I.3 Wszystkie utwory zamieszczone w bibliotece Wolne Lektury można zgodnie z prawem
bezpłatnie przeglądać, słuchać, ściągać na swój komputer, a także udostępniać innym
i cytować.
II.1 Większość utworów w bibliotece nie jest objęta majątkowym prawem autorskim i znajduje
się w domenie publicznej, co oznacza że można je swobodnie publikować
i rozpowszechniać.II.2 Nagrania audiobooków podlegające ochronie praw pokrewnych do
artystycznych wykonań i fonogramów oraz wszelkie materiały będące pod ochroną
majątkowych praw autorskich (w tym przypisy i motywy literackie) udostępnione są na wolnej
licencji CC Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0., chyba że oznaczono inaczej.
Określony w punkcie I.3 szeroki zakres w jakim można dysponować dostępnym utworem
wynika z faktu, że utwory w bibliotece są w większości w domenie publicznej (pkt II.1) tzn. nie
podlegają ograniczeniom prawa autorskiego, a więc wolno je zwielokrotniać, zmieniać
i rozpowszechniać oraz wykonywać, również w celach komercyjnych, bez konieczności pytania
o zgodę.
33
Terminem domena publiczna określa się zasoby które:
- nigdy nie były przedmiotem prawa autorskiego ze względu na czas, w którym
powstały,
- prawa autorskie majątkowe do utworu wygasły, gdyż minęło już 70 lat od śmierci
ich autora, ostatniego ze współautorów, daty rozpowszechnienia lub daty
ustalenia utworu,
- nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego na podstawie art. 4 ustawy o prawie
autorskim (np. dokumenty i materiały urzędowe),
- nie są wytworem ludzkiej pracy np. eksponaty geologiczne.
Część zasobów nie jest częścią domeny publicznej. Dotyczy to np. audiobooków podlegających prawom pokrewnym do autorskich, przypisów – chronionych majątkowymi
prawami autorskimi. Udostępnione są one jednak na wolnej licencji CC Uznanie autorstwa-Na
tych samych warunkach 3.0. Licencja ta umożliwia kopiowanie, rozprowadzanie, zmienianie,
przedstawianie i wykonywanie utworu pod warunkiem oznaczenia autora oryginału oraz
udzielenia na utwór zależny takiej samej licencji (przykład: Wikipedia i projekty siostrzane).
34
Publikacja powstała w ramach projektu Sieć pomysłów, realizowanego przez Fundację Centrum
Edukacji Mobilnej, we współpracy ze Stowarzyszeniem Samorządów Uczniowskich „Akademia
Samorządności” w ramach programu Bezpiecznie Tu i Tam Fundacji Orange.
35

10 pomysłów na bezpieczne wykorzystanie sieci

Transkrypt

Podobne dokumenty