Instytut Odlewnictwa w Krakowie ma 65 lat!

Instytut Odlewnictwa w Krakowie ma 65 lat! Instytut Odlewnictwa w Krakowie został powołany 1 lutego 1946 roku przez Centralny Zarząd Przemysłu Metalowego, jako jeden z pierwszych powojennych instytutów badawczych w Polsce. Początkowo siedzibą Instytutu były trzy małe pokoje przy ul. Basztowej w Krakowie, udostępnione przez Krakowskie Zjednoczenie Przemysłu Odlewniczego. W połowie 1948 roku Instytut został przeniesiony do budynków w Borku Fałęckim przy ulicy Zakopiańskiej 73. W tym też czasie ustalone zostały cele i kierunki działania Instytutu, obejmujące: opracowanie nowych tworzyw na odlewy, prace nad technologią wytapiania stopów żelaza oraz stopów metali nieżelaznych, współpracę z konstruktorami nad technologiczną konstrukcją odlewów, prace nad materiałami formierskimi, rdzeniowymi i pomocniczymi oraz technologią formy piaskowej, prace nad wybijaniem, oczyszczaniem i wykańczaniem odlewów oraz kontrolą i badaniem materiałów dla odlewnictwa, prace z zakresu normalizacji i informacji naukowo‐technicznej, szkolenie kadry zatrudnionej w krajowych odlewniach. Obowiązującą dzisiaj nazwę Instytut uzyskał w 1951 roku. W początkowym okresie działalności koncentrowano się głównie na problemach odbudowy, a następnie modernizacji krajowego odlewnictwa. Wdrażano do polskiego przemysłu zagraniczne technologie, opracowano wiele udanych i oryginalnych rozwiązań w zakresie nowych materiałów, technologii odlewniczych, aparatury kontrolno‐pomiarowej, maszyn oraz urządzeń. W późnych latach 70‐tych zeszłego wieku, wykorzystując osiągnięcia wdrożeniowe w krajowym przemyśle, stworzono bazę dydaktyczno‐naukową i rozpoczęto współpracę z UNIDO (ONZ). Instytut Odlewnictwa stał się znaczącym w świecie centrum szkolenia kadr odlewniczych krajów rozwijających się oraz uczestniczył w budowie i uruchomieniu odlewni w takich krajach, jak: Syria, Irak, Indie i Jordania. Wypracowana przez lata pozycja Instytutu na arenie krajowej i międzynarodowej, aktywność zawodowa pracowników oraz odpowiednia polityka kadry zarządzającej pozwoliły bez drastycznych konsekwencji przetrwać trudny okres transformacji ustrojowej. Dzisiejszy Instytut Odlewnictwa jest wiodącym, kompetentnym, opiniotwórczym oraz szkoleniowo‐informacyjnym centrum środowiskowym wpływającym na kształtowanie polityki krajowej w zakresie funkcjonowania i rozwoju branży odlewniczej. Specjalizuje się w realizacji prac badawczych i aplikacyjnych w zakresie inżynierii materiałowej, ze szczególnym uwzględnieniem odlewania metali i stopów oraz materiałów kompozytowych. Szczególna uwaga jest zwrócona na opracowanie technologii nowych tworzyw inżynierskich, a także materiałów stosowanych w procesach odlewniczych, akredytowane badania właściwości i struktury materiałów (w tym nanostruktury) oraz kompleksowe badania metali i stopów w stanie ciekłym i ciekło‐stałym. W ostatnim pięcioleciu Instytut został doposażony w nowoczesną aparaturę badawczą, by wymienić tylko aparaturę najnowszej generacji do badań wysokotemperaturowych, stanowisko do badań nieniszczących metodą tomografii komputerowej, stanowisko do wykonywania odlewów ze stopów Ti, Ni, Co oraz materiałów kompozytowych na ich osnowie, instalowany obecnie unikatowy kompleks do wytwarzania odlewów z oddziaływaniem ciśnienia na stan ciekły i ciekło‐stały metalu. Aparatura i urządzenia najnowszej generacji umożliwiają prowadzenie prac z zakresu prototypowania i projektowanie w systemie RPS (Rapid Prototyping System) z uwzględnieniem najnowszych modułów symulacji komputerowej. Niezwykle istotne w aspekcie ekologii są prace badawcze i rozwojowe, umożliwiające opracowanie systemów regeneracji materiałów stosowanych w procesach odlewniczych, opracowanie systemów utylizacji odpadów powstających w procesach odlewniczych oraz odpadów z innych procesów odlewniczych. Ważnym obszarem działalności Instytutu Odlewnictwa w zakresie wspomagania badań są analizy statystyczne dotyczące zagadnień związanych z przemysłem odlewniczym, opracowanie i rozpowszechnianie informacji z zakresu odlewnictwa, certyfikacja wyrobów i maszyn odlewniczych oraz materiałów pomocniczych dla odlewnictwa, a także informacja o aktualnie prowadzonych pracach normalizacyjnych w kraju i Europie w zakresie odlewnictwa. Ponadto, Instytut Odlewnictwa organizuje szkolenia, tematyczne warsztaty, konferencje i seminaria, a także zajmuje się działalnością wydawniczą (wydawnictwa naukowe i specjalistyczne oraz czasopisma: „Prace Instytutu Odlewnictwa”, „Odlewnictwo Współczesne – Polska i Świat” – w wersji on‐line). Instytut bierze udział w wielu projektach współfinansowanych przez Unię Europejską, realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, lata 2007‐2013, takich jak: „Doposażenie infrastruktury badawczej Małopolskiego Centrum Innowacyjnych Technologii i Materiałów" (MCTiM) – koordynator projektu; „Kompleksowa informatyzacja Instytutu Odlewnictwa poprzez wdrożenie zaawansowanych aplikacji informatycznych i modernizacje infrastruktury sprzętowo‐sieciowej” – koordynator projektu; „Foresight technologii odlewniczych w kontekście Energii do 2030 r.” – koordynator projektu; „Badania i rozwój nowoczesnej technologii tworzyw odlewniczych odpornych na zmęczenie cieplne” ‐ koordynator projektu, „Poprawa niezawodności bezołowiowych połączeń lutowanych w pakietach elektronicznych” ‐ koordynator projektu, „Zaawansowane materiały i technologie” ‐ wykonawca kilku podzadań. Instytut jest również wykonawcą międzynarodowego projektu EUREKA E! 4102 MEDHIAL "The Use of Advanced Medium and High Alloyed Steels in Hydroelectric Industry and Steam‐Based Power Industries". Należy zaznaczyć, że odlewnictwo jest obecne prawie we wszystkich dziedzinach gospodarki. Przemysł budowlany, rolniczy, elektromaszynowy, zbrojeniowy, ale także motoryzacja, lotnictwo, elektronika, kolejnictwo, gospodarstwo domowe oraz instalacje architektury miejskiej – tutaj wszędzie stosowane są odlewy. W ostatnim pięcioleciu rozpoczęto także współpracę w dziedzinie mniej dotąd związanej z odlewnictwem, a mianowicie medycynie sensu stricto i medycynie powiązanej z historią. W zakresie aplikacji medycznych najważniejszym, choć nie jedynym osiągnięciem, jest opracowanie technologii wykonywania prototypowego odlewu wirnika pompy hydraulicznej sztucznego serca w ramach projektu strategicznego „Polskie Sztuczne Serce” realizowanego przez Fundację Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu. W zakresie medycyny powiązanej z historią, pamiętając o tradycyjnym pięknie wyrobów odlewanych, praktycznie od zawsze kojarzonych z tą profesją, Instytut wziął udział w niezwykle ciekawym i nowatorskim przedsięwzięciu, jakim był projekt wykonania makiety zabytków Krakowa na trasie „Drogi Królewskiej dla niepełnosprawnych turystów”, w tym również dla osób niewidomych i słabo widzących. Miniaturowe odlewy głównych zabytków starego miasta Krakowa ustawione na trasie wiodącej od Barbakanu poprzez Plac Mariacki po Wzgórze Wawelskie stanowią swoistą „historię w pigułce” również i dla tych, którzy preferują „zwiedzanie na wyciągnięcie ręki”. Najlepszym dowodem sukcesów, odnoszonych przez pracowników Instytutu Odlewnictwa na polu działalności naukowo‐badawczej są liczne wyróżnienia, nagrody i medale uzyskane podczas najbardziej prestiżowych konkursów; patenty i wzory użytkowe, zdobyte zarówno w kraju, jak i zagranicą. To także liczne, nobilitujące prace naukowe, publikowane w renomowanych czasopismach z „najwyższej półki”, rosnące cytowania wyników badań, w tym w bazie NASA, niezwykle rozbudowana współpraca z zagranicą, w szczególności z uczelniami, przedsiębiorstwami i agencjami z Europy i USA. Współpracuje z wieloma organizacjami międzynarodowymi, w tym Committee of Associations of European Foundries (CAEF), American Foundry Society (AFS) i World Foundry Organization (WFO). Pracownicy naukowi Instytutu współpracują z jednostkami badawczymi Austrii, Bułgarii, Chin, Czech, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Węgier, Włoch, Japonii, Litwy, Słowenii, Rosji, Słowacji, Hiszpanii, Szwecji, Ukrainy i USA. Usługi oferowane przez Instytut cieszą się uznaniem odbiorców, czego dowodem jest rozwijająca się współpraca w obszarze gospodarki i nauki. Świadczy też o tym uzyskanie przez Instytut w roku 2009 i 2010 certyfikatu Programu Gospodarczo‐Konsumenckiego „Solidna firma”, za terminowe regulowanie wszelkich zobowiązań oraz poszanowanie ekologii i praw konsumenckich. W wyniku kategoryzacji jednostek naukowych przeprowadzonej w 2010 roku przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w oparciu o ocenę parametryczną, Instytut uzyskał kategorię A, czyli znalazł się w gronie instytutów określanych mianem bardzo dobrych. Celem strategicznym Instytutu Odlewnictwa jest utworzenie nowoczesnego, innowacyjnego centrum naukowego i badawczo‐rozwojowego, działającego w powiązaniu z krajami Europy Środkowej i Wschodniej oraz znalezienie się w grupie instytutów badawczych ocenianych jako najlepsze – w kategorii A+.