UROCZYSTA GODZINA BAŚNI-propozycja lekcji języka polskiego w

Pomysł i opracowanie : Małgorzata Jędrzejewska ze Szkoły Podstawowej nr 1
w Gostyninie
Niniejsza propozycja lekcji została zainspirowana zamiłowaniem uczniów do gier
dramowych. Moi uczniowie uwielbiają bawić się w teatr, różne przebieranki, scenki.
Pomyślałam więc, że warto by było poświęcić jedną lekcję na mały eksperyment, w którym
uczniowie bawiąc się powtórzą i utrwalą wiadomości o baśniach, a jednocześnie będą mogli
zrealizować własne pomysły, wykazać się zdolnościami aktorskimi. Zamysł wcieliłam w
życie. Uczniowie z powierzonych ról wywiązali się z nawiązką. Na lekcję zaprosili kolegów z
trzeciej klasy z ich wychowawczynią. Wszyscy świetnie się bawiliśmy, a zapytani o tytuły lub
cechy baśni odpowiadają bez zająknięcia.
Oto scenariusz proponowanej lekcji opartej na metodzie dramy.
UROCZYSTA GODZINA BAŚNI
propozycja lekcji języka polskiego w klasie IV szkoły podstawowej.
CELE LEKCJI:
- utrwalenie wiadomości o świecie baśni i jego bohaterach,
- rozwój osobowości oraz inwencji twórczych dzieci,
- przygotowanie dzieci do wykonywania zadań aktorskich, śmiałego wykorzystywania
ruchu, gestu, mimiki,
- kształcenie umiejętności posługiwania się opowiadaniem,
- dostrzeżenie prawd życiowych przekazywanych w utworach,
- bogacenie słownictwa uczniów związanego z nazywaniem stanów emocjonalnych i
wartościowaniem czynów człowieka.
TECHNIKI I STRATEGIE DRAMOWE:
- improwizacje uczniów w rolach.
POMOCE:
- kostiumy poszczególnych postaci,
- zaimprowizowana scena z kotarą.
PRZYGOTOWANIE ZAJĘĆ:
Zanim przystąpimy do realizacji lekcji, musimy wcześniej podjąć kilka czynności
przygotowujących. Zależą one od inwencji i możliwości uczniów. Jeżeli grupa uczniowska
jest kreatywna, wystarczy owe działania tylko przedstawić w zarysie, jeśli zaś mamy uczniów
mniej przedsiębiorczych w działaniu, wkład pracy nauczyciela musi być o wiele większy.
W przypadku pierwszej grupy nauczyciel proponuje uczniom, by każdy z nich wybrał, z
przygotowanej uprzednio przez pedagoga listy baśniowych postaci, tę, która jest mu
najbliższa, która najbardziej przypadła mu do gustu. Jeśli takowej nie znajdzie może
zaproponować własną, ale popularną. Po dokonaniu wyboru, każdy samodzielnie
przygotowuje kostium dla prezentowanego przez siebie bohatera. Od nauczyciela otrzymuje
krótką informację o postaci, przydatną przy prezentacji. Kiedy mamy uczniów należących do
drugiej grupy , musimy im pomóc w przygotowaniu ról, kostiumów.
PRZYKŁADOWA LISTA BAŚNIOWYCH POSTACI:
-
Kot w butach,
Pinokio,
Śnieżka,
1
- Kopciuszek,
- Królowa Śniegu,
- Podziomek,
- Sierotka Marysia,
- Wróżka ,
- Czerwony Kapturek,
- Alladyn,
- Dziewczynka z zapałkami,
- Stokrotka,
- Słowik,
- Tomcio Paluszek,
- Gerda i Kaj,
- Rybak ze złotą rybką,
- Krasnoludki,
- Macocha,
- Calineczka, ..... itd.
Każdy pedagog może przygotować własną listę. Wybór postaci jest dowolny, ważne by byli
to bohaterowie znani i lubiani przez dzieci, a ilość prezentowanych zgadzała się z liczbą
uczniów w klasie, każdy, bowiem powinien mieć możliwość aktywnego udziału w lekcji.
Istotną sprawą jest również, by uprzedzić dzieci o konieczności zachowania dyskrecji i nie
informowaniu rówieśników o dokonanym wyborze, bowiem treścią lekcji będzie
odgadywanie„ Kto to jest, z jakiej baśni pochodzi?”. Dodatkowo każdy uczeń przygotowuje
ustnie krótkie opowiadanie o swoim bohaterze, ale w taki sposób, by nie zdradzić jego
imienia, ale dać kilka wskazówek pomocnych w odgadnięciu kolegom.
Na lekcję można zaprosić uczniów z klasy równoległej lub o rok młodszej, należy
jednak ową kwestię uzgodnić z uczniami, by niespodziewani goście nie wpłynęli
deprymująco na popisy aktorskie i gawędziarskie naszych dzieci.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Dzieci siedzą w rzędach krzeseł, ustawionych jak na widowni, przed nimi
zaimprowizowana scena z zawieszoną na ścianie (lub tablicy) kotarą. Nauczyciel
wchodzi do klasy z wielką księgą w rękach, na niej widnieje napis „ Baśnie”.
2. Rozmawia z dziećmi na temat cech baśni, pyta, jaki utwór nazwą baśnią. Przypomina,
że właśnie ostatnie lekcje poświęcone były temu gatunkowi, a dzisiejsza lekcja będzie
podsumowującą. Następnie proponuje dzieciom zabawę. Każda z osób, która przybyła
na dzisiejszą lekcję w niecodziennym przebraniu, będzie prezentowała swojego
bohatera, opowiadając krótko o jego losach. Pozostałe osoby po zakończonej
prezentacji spróbują odgadnąć imię odegranej postaci oraz tytuł baśni, z której ona
pochodzi. Po trafnym wskazaniu tytuł baśni zapisywany będzie na tablicy.
3. Działania dramowe uczniów, improwizowane wypowiedzi w rolach bohaterów
utworu. Na scenie pojawia się na przykład chłopczyk w poszarpanym ubranku z
długim nosem, spod czapki wystają ośle uszy i zaczyna opowiadać: „ Oj niesfornym
chłopcem byłem, do szkoły nie chodziłem. Na wagary uciekałem, ani taty ,ani dobrej
wróżki nie słuchałem, w brzuchu wieloryba wylądowałem. Bardzo chciałem zmienić
się, czy to mi udało się? (padają odpowiedzi). Po chwili zjawia się dziewczynka
przebrana za Śnieżkę. W dłoni trzyma jabłko. „Jakie śliczne jabłuszko podarowała mi
ta miła staruszka, skosztuję je zanim wrócą z pracy moi mali przyjaciele”. Odgryza
kawałek i pada zemdlona. (dzieci odgadują tytuł). Dwoje dzieci ubranych w zimowe
stroje wbiega na scenę udając, że rzucają się śnieżkami. Po chwili dziewczynka
2
zwraca się do chłopca „ Może ulepimy bałwana?” „Nie lepiej się poślizgajmy”.
Niespodziewanie na scenę wpada dama w srebrno-białym stroju, robi zamieszanie,
peleryną okrywa chłopca, po czym po chwili oboje znikają ze sceny. Samotna
dziewczynka płaczliwie woła „Braciszku! Gdzie jesteś?”............itd. (W przypadku
kłopotów z odgadnięciem , przedstawiający musi opowiedzieć więcej szczegółów.)
4. Po zakończeniu wszystkich prezentacji, nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli
sobie cechy baśni, które podawali na początku lekcji i udowodnili, że tytuły utworów
zapisanych na tablicy zaliczamy do gatunku baśni. Uczniowie wymieniają: szczęśliwe
zakończenia, motywy wędrowne, przedmioty fantastyczne, wydarzenia fantastyczne....
Na pytanie, jakie prawdy życiowe zawarte są w baśniach, dzieci odpowiadają, że
niemal we wszystkich dobro zwycięża zło, czyny dobre zostają nagrodzone, a złe
ukarane. Jaki wniosek nasuwa się nam, czytelnikom baśni w oparciu o to, co przed
chwilą powiedzieliśmy? Warto postępować uczciwie, za dobre postępowanie czekają
nas nagrody, będziemy mieć życzliwych ludzi wokół siebie, cieszyć się ich sympatią i
szacunkiem.
5. Praca domowa: Opowiedz treść swojej ulubionej baśni wybranej osobie/ siostrze,
bratu, rodzicom, babci, dziadkowi/.
Na zakończenie warto pamiętać o nagrodzeniu wysiłku dzieci bardzo dobrymi ocenami
lub pochwałą słowną.
3