Tomasso czy Vincenzo Mosti - Zamek Królewski w Warszawie

ZAMEK KRÓLEWSKI
W WARSZAWIE - MUZEUM
REZYDENCJA KRÓLÓW I RZECZYPOSPOLITEJ
Tomasso czy Vincenzo Mosti
Portret mężczyzny; ok. 1520
Wym. 85 x 65 (bez ramy)
Miejsce prezentacji: Galeria Palatina (Florencja)
Choć na odwrocie obrazu znajduje się napis: Tommaso Mosti w wieku 25 lat, rok 1526, Tycjan z Cadore, malarz,
eksperci podważają zarówno tożsamość mężczyzny, jak i datę powstania obrazu. Przedstawiony przez malarza jako
dostojnik na dworze d’Este, Tommaso Mosti w rzeczywistości bowiem był duchownym, piastującym stanowisko w
miejscowej katedrze. Bogaty, modny strój świecki sportretowanego mężczyzny wskazuje bardziej więc na młodszego z
braci – Vincenzo, dworzanina i ulubieńca księcia Alfonsa I d’Este, obdarzonego przez niego tytułem hrabiowskim.
Badacze nie mają również pewności co do daty powstania dzieła. Za wcześniejszym datowaniem – na ok. 1520 rok –
przemawia podobieństwo do Portretu mężczyzny innego obrazu Tycjana, powstałego w 1523 roku – Mężczyzna z
rękawiczką, znajdującego się dziś w Luwrze. Poza tym uważa się, że podczas pobytu w Mantui w 1519 roku Tycjan
mógł oglądać portret Rafaela, przedstawiający Baldassara Castiglione, autora słynnego „Il Cortegiano”, dzieła
opisującego ideał XVI-wiecznego dworzanina – gentlemana. Czy zainspirował go wzór szlachetnego przedstawiciela
rodu, biegłego zarówno w sztuce wojennej, jak i malarstwie, poezji, muzyce, starannie wykształconego i prezentującego
nienaganne maniery?
Dzieło Tycjana zostało zakupione przez kardynała Leopolda Medyceusza do jego zbiorów i odnotowane w jego kolekcji
w latach: 1663 – 1667. Po śmierci kardynała, obraz uznany za kopię, prezentowany był w różnych wnętrzach Palazzo
Pitti. Od 1828 roku należy do zbiorów Galerii Palatina.
Portret został znacznie przemalowany, najprawdopodobniej jeszcze przed zakupem przez kardynała Leopolda, co
spowodowało uszkodzenia warstwy malarskiej, odkryte podczas ostatniej jego konserwacji w 1909 roku, wykonanej
przez Otto Vermehrena, która wyjaśniła także ostatecznie kwestię atrybucji obrazu. Dzięki usunięciu przemalowań
dzieło odzyskało równowagę odcieni szarości i swobodę, z jaką mistrz oddał wszystkie szczegóły twarzy i stroju
dzieło odzyskało równowagę odcieni szarości i swobodę, z jaką mistrz oddał wszystkie szczegóły twarzy i stroju
modela. Ostatnie badania obrazu wskazały, że malowidło nie było przenoszone z deski na płótno, jak przez dłuższy
czas utrzymywała większość krytyków sztuki.
Pokaz czynny był do 30 października 2011 r. w ramach trasy zwiedzania Zamku Królewskiego (od 13 do 30 września:
od poniedziałku do soboty w godz. 10.00 – 18.00; w niedziele – od 11.00 do 18.00; od 1 do 30 października: wtorek
– sobota – 10.00 – 16.00; niedziele – 11.00 – 16.00).
Opracowanie:Izabela Witkowska-Martynowicz
(na podstawie materiałów z Galerii Palatina, tłum.: Magdalena Tworzowska).
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej
www.zamek-krolewski.pl