Ocena warunków higieny pracy w zakładach pracy w Chorzowie w

Ocena warunków higieny pracy w zakładach pracy
w Chorzowie w 2014r.
Sekcja Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Chorzowie
w 2014r. obejmowała
nadzorem warunki higieny pracy w 556 zakładach pracy. Liczba
zakładów uległa niewielkiemu wzrostowi w stosunku do roku 2013 (Tab.1).
Zdecydowana większość to zakłady małe, zatrudniające do 50 pracowników. Część z nich
powstała w wyniku zmian organizacyjnych i własnościowych z dużych zakładów pracy.
lata
2012
2013
2014
liczba zakładów
533
550
556
nadzorowanych
Tab.1 Liczba zakładów objętych nadzorem w latach 2012-2014
W zakładach nadzorowanych zatrudnionych jest ogółem 21942 pracowników. Zatrudnienie
w zakładach nadzorowanych w stosunku do roku ubiegłego uległo niewielkiemu wzrostowi
(Tab.2).
lata
2012
2013
2014
liczba
pracowników w
nadzorowanych
zakładach
20576
20882
21942
Tab. 2 Liczba pracowników zatrudnionych w nadzorowanych zakładach
w latach 2012-2014
Sekcja Higieny Pracy nadzoruje warunki higieny pracy w zakładach o zróżnicowanym profilu
produkcji oraz świadczonych usług, takich jak: przemysł hutniczy, spożywczy, metalowy,
lekki, chemiczny, usługi budowlane, komunalne i gospodarki odpadami, transportowe,
motoryzacyjne, a także zakłady lecznicze i opieki społecznej, zakłady weterynaryjne, Park
Śląski i Śląski Ogród Zoologiczny.
Działania kontrole pozwalają na:
 ustalenie rodzaju czynników szkodliwych i uciążliwych występujących na stanowiskach
pracy,
 ocenę narażenia zawodowego pracowników w oparciu o zidentyfikowane zagrożenia
i wyniki przeprowadzonych pomiarów środowiskowych,
 podnoszenie świadomości pracodawców i pracowników na temat zagrożeń związanych
z wykonywaną pracą,
 współpracę i mobilizowanie pracodawców do podejmowania działań mających na celu
zapobieganie chorobom zawodowym i innym schorzeniom spowodowanym warunkami
pracy, w tym również działania administracyjne na rzecz ich wyeliminowania lub
ograniczenia,
 nadzór nad spełnianiem przez pracodawców wymagań związanych z zatrudnianiem
pracowników w narażeniu na szkodliwe czynniki biologiczne oraz czynniki rakotwórcze
i mutagenne,
 nadzór nad przestrzeganiem przez pracodawców przepisów dot. warunków higieny pracy
w zakładach pracy, w tym zapewnienie właściwych pomieszczeń pracy i higienicznosanitarnych oraz odpowiedniego wyposażenia do wykonywania tej pracy, w tym odzieży
roboczej, ochronnej i środków ochrony indywidualnej.
Nadzorem Sekcji Higieny Pracy objęte jest również przestrzeganie obowiązujących przepisów
w zakresie:
 substancji
chemicznych i ich mieszanin wprowadzanych do obrotu i stosowanych
w działalności zawodowej, a stwarzających zagrożenia dla ludzi, zwierząt czy
środowiska,
 wprowadzania do obrotu produktów biobójczych, detergentów, prekursorów narkotyków
kat.2 i 3
 zakazu wytwarzania i wprowadzania do obrotu tzw. „środków zastępczych”.
W 2014 roku w nadzorowanych zakładach pracy przeprowadzono ogółem 281 kontroli
(w tym w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, sprawdzające realizację wydanych wcześniej
decyzji, a także kontrole problemowe, czy doraźne). Skontrolowano 190 zakładów (Tab.3).
lata
2012
2013
2014
liczba zakładów
skontrolowanych
190
202
190
Tab.3 Liczba zakładów skontrolowanych w latach 2012-2014
Najczęściej stwierdzanymi podczas kontroli nieprawidłowościami były:
 zły stan techniczny i sanitarny pomieszczeń pracy i higieniczno-sanitarnych lub
niezgodne z obowiązującymi wymaganiami ich wyposażenie,
 brak aktualnych wyników pomiarów stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy,
 przekroczenia wartości NDSiN czynników szkodliwych na stanowiskach pracy i brak
działań zmierzających do ograniczenia ryzyka z tym związanego,
 brak kart charakterystyki substancji i mieszanin niebezpiecznych bądź karty
nieaktualne,
 brak zgodnej z wymaganiami oceny ryzyka zawodowego uwzględniającej wszystkie
rodzaje zagrożeń związanych z wykonywaną pracą.
W ramach nadzoru w zakresie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy
przeprowadzono 65 kontroli w 59 zakładach pracy. Oceniono działania zmierzające do
ograniczenia ryzyka zawodowego związanego z występowaniem tych czynników m.in.
w zakładach leczniczych, zakładach zajmujących się gospodarką ściekami i odpadami, zakładach
produkcji
żywności,
zakładach
instalacyjno-remontowych,
hotelach,
sklepach
wielkopowierzchniowych.
Większość stwierdzonych nieprawidłowości dotyczyła oceny ryzyka zawodowego
pracowników nie zawierającej wszystkich wymaganych informacji, ponadto w jednym
zakładzie pracownikom nie udostępniono środków do odkażania skóry.
Wydano 10 decyzji nakazujących usunięcie nieprawidłowości.
W zakresie wprowadzania do obrotu substancji chemicznych i ich mieszanin
przeprowadzono 27 kontroli w 16 podmiotach. Oceniano czy wprowadzający do obrotu
zapewniają odbiorcom produktów niebezpiecznych odpowiednie informacje dotyczące
bezpiecznego stosowania (w postaci oznakowania opakowania oraz karty charakterystyki
produktu). 7 kontroli dotyczyło wprowadzania do obrotu produktów zawierających metanol
(zimowych płynów do spryskiwaczy samochodowych), 3 dotyczyły oceny klasyfikacji i
oznakowania płynów do uzupełniania e-papierosów.
Wśród skontrolowanych byli producenci substancji i mieszanin niebezpiecznych oraz
dystrybutorzy w/w produktów ( hurtownie, sklepy wielko- i mało-powierzchniowe).
Najczęściej stwierdzane w wyniku przeprowadzonych kontroli uchybienia to:
- niezgodne z wymaganiami lub niezgodne z informacjami o oznakowaniu
charakterystyki oznakowanie opakowań,
w karcie
- karty charakterystyki sporządzone niezgodnie z obowiązującymi przepisami, bądź
zawierające w różnych sekcjach informacje ze sobą niespójne i mogące odbiorcę wprowadzać
w błąd.
Wydano w tym zakresie 8 decyzji. Ponadto o nieprawidłowościach stwierdzonych w
oznakowaniu opakowań lub w kartach charakterystyki produktów pochodzących od
podmiotów nadzorowanych przez innych inspektorów sanitarnych, przekazano informacje
właściwym terytorialnie inspektorom.
W 2014r. skontrolowano również 106 zakładów stosujących w działalności zawodowej
niebezpieczne substancje i mieszaniny chemiczne. Najczęściej były to substancje chemiczne
i ich mieszaniny stosowane do produkcji i w działalności usługowej m.in.: substancje
stosowane do produkcji mieszanin, farby, lakiery, rozpuszczalniki, kleje, środki czyszczące,
dezynfekcyjne, smary, oleje, produkty z grupy chemii budowlanej, odczynniki chemiczne.
Przeprowadzono 116 kontroli w tym zakresie.
Stwierdzono nieprawidłowości związane z nie przestrzeganiem obowiązków wynikających
m.in. z kodeksu pracy i ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, t.j.: brak kart
charakterystyki stosowanych substancji i mieszanin niebezpiecznych bądź karty nieaktualne,
brak spisu stosowanych produktów niebezpiecznych, brak lub nieodpowiednie do zaleceń
producenta środki ochrony indywidualnej, brak w ocenie ryzyka zawodowego lub
w instrukcjach stanowiskowych informacji o zagrożeniach, wynikających ze stosowania
substancji lub mieszanin niebezpiecznych, nieoznakowane zbiorniki i pojemniki służące do
przechowywania produktów chemicznych, brak prysznica bezpieczeństwa. W związku ze
stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano 21 decyzji.
W 2014r. przeprowadzono kontrole u 1 producenta i u 1 dystrybutora detergentów. W
czasie kontroli u producenta stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły braku wykazu
składników na stronie internetowej, braku arkusza danych składników przeznaczonego dla
personelu medycznego, a oznakowanie produktu było sporządzone niezgodnie z wymaganiami
w zakresie oznakowania detergentów. Nieprawidłowości zostały usunięte przed wszczęciem
postępowania administracyjnego, nie było więc konieczności podjęcia działań.
W 2014r. przeprowadzono 2 kontrole u dystrybutorów produktów biobójczych oraz 1 kontrolę
u producenta (produkty akwarystyczne). W czasie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości.
Ponadto przeprowadzono 6 kontroli u stosujących produkty biobójcze, w trakcie których
dokonano oceny, czy wszystkie stosowane produkty mają wymagane pozwolenie na obrót. Nie
stwierdzono w tym zakresie nieprawidłowości.
Ze względu na realizację zapisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nadzorowano
obrót prekursorami kategorii 3 i stosowanie prekursorów narkotyków kategorii 2 i 3. Nie
odnotowano podejrzanych transakcji.
W 2014r. Sekcja Higieny Pracy prowadziła kontrole w związku z wprowadzaniem do obrotu
„środków zastępczych”.
Przeprowadzono łącznie 6
kontroli, przebadano
13
prób
zabezpieczonych produktów. Wszystkie zawierały substancje będące środkami zastępczymi w
rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (UR 144, pentedron, 3-metylometkatynon).
Wydano 4 decyzje nakazujące wstrzymanie wprowadzania do obrotu zabezpieczonych
produktów, 4 decyzje obciążające wprowadzających do obrotu kosztami badań oraz 4 decyzje
o nałożeniu kary. Ponadto prowadzono postępowanie administracyjne w oparciu o materiał
dowodowy przekazany przez Prokuraturę Rejonową w Chorzowie w stosunku do osoby
prywatnej wprowadzającej do obrotu środki zastępcze - wydano 1 decyzję o nałożeniu kary.
Skontrolowano 18 zakładów, w których pracownicy narażeni są na czynniki rakotwórcze,
wśród których najczęściej występują: promieniowanie jonizujące, azbest (przy zabezpieczaniu
i usuwaniu płyt cementowo-azbestowych w budownictwie) oraz substancje rakotwórcze
stosowane jako odczynniki laboratoryjne. Liczbę osób narażonych na czynniki rakotwórcze w
skontrolowanych zakładach ocenia się na 90, natomiast zatrudnionych w kontakcie z tymi
czynnikami na 36. Są to głównie pracownicy laboratoriów. Przeprowadzono 22 kontrole,
podczas których zwracano uwagę działania mające na celu ograniczenie zagrożenia dla
zdrowia pracowników (badania profilaktyczne, szkolenia, oznakowanie, zapewnienie odzieży
ochronnej, warunków do higienicznego przechowywania odzieży i spożywania posiłków) oraz
prowadzenie wymaganej dokumentacji (rejestru prac i rejestru pracowników). Wydano 2
decyzje dot. uzupełnienia dokumentacji o rejestr prac i rejestr pracowników.
Na podstawie informacji uzyskanych podczas kontroli oraz przedstawionych sprawozdań
z badań środowiskowych ustalono, że spośród pracowników produkcyjnych, 798 osoby pracują
na stanowiskach, na których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych czynników
szkodliwych (NDSiN), w tym:
w narażeniu na pyły - 239 osób, drgania mechaniczne – 22 osoby, hałas - 748 osób, substancje
chemiczne – 6 osób.
W 2014r. w wyniku realizacji nakazów dotyczących obniżenia stężeń i natężeń czynników
szkodliwych poprawiono warunki pracy dla 59 pracowników.
Mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości oraz konieczność doprowadzenia istniejących
warunków do stanu zgodnego z obowiązującymi przepisami wydano 135 decyzji
administracyjnych.
Do końca roku pracodawcy zrealizowali nakazy ujęte w 29 decyzjach, co spowodowało
poprawę warunków higieny pracy pracownikom zatrudnionym w tych zakładach. Ponadto
zrealizowano nakazy ujęte w 22 decyzjach wydanych w latach wcześniejszych.
lata
liczba decyzji
2012
2013
2014
109
116
135
Tab. 4 Liczba decyzji wydanych w latach 2012-2014
CHORZÓW - dane porównawcze za lata 2012-2014
Za rażące naruszenie obowiązujących przepisów ukarano osoby odpowiedzialne nałożono 3 mandaty na kwotę 300,00 zł.
W roku 2014, w związku z podejrzeniem choroby zawodowej, przeprowadzono 36
postępowania dotyczące oceny narażenia zawodowego pracowników lub byłych pracowników.
Wydano 26 decyzji w sprawie chorób zawodowych. W 14 przypadkach stwierdzono chorobę
zawodową, natomiast w 12 przypadkach wydano decyzje o braku podstaw do jej stwierdzenia.
W ostatnich 3 latach liczba wydanych decyzji dot. chorób zawodowych kształtowała się
następująco: (Tab.5).
lata
2012
2013
2014
decyzje
stwierdzające
4
12
14
decyzje
odmowne
10
17
12
RAZEM
14
29
26
Tab.5 Liczba decyzji w sprawie chorób zawodowych wydanych w latach 2012-2014
W ostatnich latach stwierdzane przypadki chorób zawodowych wskazują na przesunięcie
czynników etiologicznych tych chorób w kierunku: szkodliwych czynników biologicznych
(stwierdzona borelioza, gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C).
Zmiana struktury nadzorowanych zakładów z zakładów przemysłu ciężkiego na zakłady
usługowe miała niewątpliwy wpływ na ograniczenie narażenia na szkodliwe czynniki fizyczne
i chemiczne. Ciągle jednak są stanowiska, na których wyeliminowanie hałasu czy drgań
mechanicznych jest trudne bądź niemożliwe (zakłady przemysłu metalowego, konstrukcji
spawanych, budowy maszyn i urządzeń, budownictwa drogowego, robót górniczych).
Sekcja Higieny Pracy w ramach prowadzonego nadzoru nad warunkami pracy realizuje
również zadania z zakresu promocji zdrowia. We współpracy z Oświatą zdrowotną w 2014r.
współuczestniczono w nadzorze nad realizacją ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w zakładach pracy. W trakcie kontroli z zakresu
higieny pracy oceniono realizację zapisów w/w ustawy przez pracodawców. Ponadto
pracodawców informowano o kampanii „Stres w pracy? Nie dziękuję!” zachęcając do
podejmowania działań służących przeciwdziałania stresowi zawodowemu.