międzynarodowa karta charakterystyki zagrożeń zawodowych

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH
GÓRNIK KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO
Kto to jest górnik kopalni węgla kamiennego?
Górnik jest pracownikiem zatrudnionym pod ziemią przy wydobywaniu węgla kamiennego.
Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?
• Praca pod ziemią związana jest z szeregiem zagrożeń naturalnych spowodowanych ruchem
górotworu takich jak tąpnięcia, zawały, oberwanie się skał ze stropu, wyrzuty gazów i skał.
• Górnik posługuje się maszynami i urządzeniami co stwarza niebezpieczeństwo wypadków i
urazów w wyniku przemieszczania się maszyn i ich wirujących części.
• Roboty strzałowe, wyrzuty gazów i pożary są źródłem emisji gazów drażniących i
toksycznych.
• Wymuszona pozycja ciała i nadmierny wysiłek fizyczny podczas pracy mogą być przyczyną
bólów pleców, ramion i rąk.
• Praca pod ziemią związana jest z zagrożeniem występowania pyłów zwłókniających, metanu
oraz wód kopalnianych.
Zagrożenie wypadkowe towarzyszące pracy górnika stanowi źródło stresu.
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla
zdrowia
•
[patrz: uwaga 1]
Czynniki mogące
powodować wypadki
Czynniki fizyczne
•
Tąpnięcia, zawały, oberwania się skał ze stropów i
ociosów - możliwość urazów, w tym śmiertelnych
•
Metan - możliwość ciężkich urazów i śmierci w
wyniku wybuchu
•
Gazy toksyczne i drażniące (tlenek węgla, tlenki azotu)
- możliwość ostrych zatruć, niekiedy śmiertelnych
•
Maszyny i urządzenia górnicze do urobku węgla i
transportu poziomego i pionowego węgla i ludzi możliwość urazów
•
Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku
wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
•
Nadmierny hałas pochodzący z urządzeń
mechanicznych - możliwość uszkodzenia słuchu
[patrz: uwaga 2, 3]
•
Niedostateczne oświetlenie panujące pod ziemią możliwość chorób narządu wzroku
•
Wibracje miejscowe – możliwość zespołu
wibracyjnego [patrz: uwaga 2, 3]
Czynniki chemiczne i pyły
Czynniki biologiczne
Czynniki ergonomiczne,
psychospołeczne i związane z
organizacją pracy
•
Wysoka wilgotność w kopalniach - możliwość
pogorszenia przebiegu chorób reumatycznych,
grzybicyo
•
Gorący mikroklimat szczególnie w kopalniach
głębokich – możliwość zespołu przegrzania
•
Promieniowanie jonizujące (produkty rozpadu radonu
w powietrzu, izotopy radu w wodach kopalnianych i
osadach) – możliwość rozwoju chorób
nowotworowych
•
Niskie stężenie tlenu i wysokie stężenie dwutlenku
węgla jako wynik zaburzenia składu gazów powietrza
kopalnianego – możliwość niedotlenienia i śmierci
przez uduszenie
•
Pył kopalniany o działaniu zwłókniającym (mieszanina
pyłu węgla, krzemionki, metali śladowych) możliwość wystąpienia pylicy płuc
•
Wody kopalniane i oleje zawierające substancje
uczulające, głównie chrom – możliwość chorób skóry
•
Pasożyty, m.in. tęgoryjec dwunastnicy - możliwość
zakażenia chorobami pasożytniczymi, w tym
ankylostomiazą
•
Grzyby związane z używaniem gumowych butów –
możliwość grzybicy skóry stóp
•
Praca zmianowa, obejmująca zmianę nocną możliwość stresu, zaburzeń rytmu biologicznego,
obniżonej zdolności do pracy fizycznej
•
Duże ryzyko wypadkowe - możliwość stresu
psychicznego
•
Ciężka praca fizyczna, wymuszona pozycja ciała,
wykonywanie czynności powtarzalnych - możliwość
dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia
układu mięśniowo-szkieletowego
Działania profilaktyczne
Należy stosować odpowiednio dobrane antyelektrostatyczne środki ochrony zbiorowej oraz
indywidualnej.
Należy stosować ochronniki słuchu.
Należy stosować rękawice antywibracyjne.
Należy stosować środki ochrony układu oddechowego (maski i półmaski przeciwpyłowe) w
celu uniknięcia wdychania pyłów, gazów lub aerozoli.
Należy stosować urządzenia monitorujące poziom stężenie gazów toksycznych i
wybuchowych oraz indywidualne próbniki pyłów.
Należy stosować zasypki przeciwgrzybiczne.
Informacje szczegółowe
Synonimy
Górnik, górnik kopalni węgla, górnik kopalni podziemnej.
Definicja i/lub opis
zawodu
Górnicy wykonują prace udostępniające, przygotowawcze i
eksploatacyjne związane z wydobyciem węgla kamiennego. Do prac
udostępniających należy drążenie szybów i ich zabezpieczenie przez
odpowiednie zabudowanie. Szyby drążone są metodami strzelniczymi.
Prace przygotowawcze polegają na drążeniu chodników i ich
zabezpieczeniu przez montaż stalowych konstrukcji (obudowy). Prace
eksploatacyjne, czyli urabianie węgla, odbywa się metodą strzałową lub
przy pomocy kombajnów ścianowych i strugów. Urobek zostaje
załadowany na przenośniki lub wózki, głównie systemem
zmechanizowanym, częściowo ręcznie. Pusta przestrzeń po wydobyciu
węgla musi być wypełniona tzw. “podsadzką”. Górnicy przesuwają
wszystkie urządzenia i obudowy do innego miejsca, w którym rozpoczyna
się wydobywanie węgla. Zadania te wykonują górnicy strzałowi,
kombajniści, ładowacze, górnicy wrębiarze, strugowi, podsadzkarze,
rabunkarze.
Zawody pokrewne
Górnik kopalni rud metali, górnik kopalni podziemnej siarki, górnik
kopalni soli, górnik kopalni odkrywkowej.
Wykonywane
czynności
Doraźne remonty maszyn i urządzeń górniczych oraz urządzeń
elektrycznych, ładowanie urobku, montaż i usuwanie obudowy, obsługa
maszyn i urządzeń górniczych, obsługa pomp i sprężarek, obsługa
transportu, obsługa urządzeń wentylacyjnych, obsługa windy, odstrzały,
wiercenie otworów, wypełnianie komór podsadzką, zakładanie ładunków
wybuchowych.
Podstawowy stosowany Kompleks ścianowy do urabiania pokładów składający się z kombajnu
sprzęt
ścianowego, obudowy zmechanizowanej oraz przenośnika do odstawy
urobionego węgla, kolejka podwieszona, spągoładowarka, układy kabli
zasilających kombajn ścianowy, wiertarki elektryczne i pneumatyczne,
podnośniki, kilofy, łopaty, młoty.
Miejsca/obszary, gdzie Kopalnie węgla kamiennego.
zawód występuje
powszechnie
Uwagi
1. Specyfika narażeń, rodzaju wykonywanych prac i ryzyka zdrowotnego
uzasadnia wyodrębnienie pracy górnika kopalni węgla kamiennego od
pracy górnika w innych kopalniach podziemnych.
2. Najczęstsze skutki zdrowotne pracy w górnictwie węgla kamiennego to
pylice płuc, uszkodzenia słuchu, zespół wibracyjny, choroby reumatyczne,
przewlekłe zapalenia oskrzeli, choroby skóry.
3. Ryzyko zapadalności na choroby zawodowe w górnictwie węgla
kamiennego w Polsce jest sześcio - do ośmiokrotnie wyższe niż w innych
gałęziach gospodarki narodowej.
Piśmiennictwo
1. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz.
1650).
2. Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania
badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej
nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów
przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz.332).
3. Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz.
313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz. 930 - obowiązuje
od 1 stycznia 2002 r.).
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w
sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz
zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644)
5. Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa.
CIOP 2000.