Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004
Transkrypt
Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004
Inwestycje realizowane w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 2006” oraz przyczyny róŜnego zainteresowania beneficjentów poszczególnymi typami projektów RAPORT Wykonawca: Zespół w składzie: Paweł Królak, Marcin Frankowski, Marcin Pawlak Wykonanie raportu współfinansowano ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna Raport dla Instytucji Zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty w Ministerstwie Gospodarki i Pracy Warszawa, wrzesień 2005 r. Spis treści: 1. Wstęp............................................................................................................................... 4 1.1. Zakres badania............................................................................................................. 4 1.1.1. Cel analizy............................................................................................................... 4 1.1.2. Zakres analizy.......................................................................................................... 4 2. Ogólna charakterystyka Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 - 2006”................................................................................................... 5 2.1. Cele szczegółowe ........................................................................................................ 7 2.1.1. Rybołówstwo morskie .............................................................................................. 7 2.1.2. Rybołówstwo przybrzeŜne........................................................................................ 7 2.1.3. Porty i przystanie rybackie...................................................................................... 7 2.1.4. Rybactwo śródlądowe.............................................................................................. 8 2.1.5. Chów i hodowla ryb ................................................................................................ 8 2.1.6. Przetwórstwo i rynek rybny..................................................................................... 8 3. Wykorzystanie środków według priorytetów i działań ................................................... 9 3.1. Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów .................................. 13 3.1.1. Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich...................................................... 15 3.1.2. Działanie 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia ......................................................................................................................... 16 3.1.3. Działanie 1.3. Wspólne przedsięwzięcia ............................................................... 17 3.2. Priorytet 2. Odnowa i modernizacja floty rybackiej ................................................. 17 3.2.1. Działanie 2.1. Budowa nowych statków rybackich ............................................... 18 4.2.2. Działanie 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich ............................... 19 4.2.3. Działanie 2.3. Wycofanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową............... 19 4.3. Priorytet 3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe ....................... 20 4.3.1. Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych ............................................. 22 4.3.2. Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb....................................................................... 22 4.3.3. Działanie 3.3. Rybacka infrastruktura portowa.................................................... 23 4.3.4. Działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny ........................................................... 23 4.3.5. Działanie 3.5. Rybołówstwo śródlądowe .............................................................. 24 4.4. Priorytet 4. Inne działania ......................................................................................... 25 4.4.1. Działanie 4.1. Rybołówstwo przybrzeŜne .............................................................. 27 4.4.2. Działanie 4.2. Działania społeczno - ekonomiczne ............................................... 27 4.4.3. Działanie 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne 28 4.4.4. Działanie 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego ...................................... 29 4.4.5. Działanie 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe30 4.4.6. Działanie 4.6. Działania innowacyjne i inne ........................................................ 31 4. Zestawienie najciekawszych projektów realizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” ............................... 33 4.1. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Przetwórstwo i rynek rybny” operacji 3.4.1. „Zwiększenie zdolności produkcyjnych (budowa zakładów przetwórczych lub inwestycji w istniejących zakładach przetwórczych)”. ......................................................... 33 4.2. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Chów i hodowla ryb” operacji 3.2.2. „Modernizacji istniejących obiektów chowu i hodowli ryb (bez zwiększenia ich zdolności produkcyjnych)”. ................................................................................................................... 34 2 4.3. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Działania innowacyjne i inne” operacji 4.6.1. „Projekty pilotaŜowe i prezentacje”. ........ 35 5. Podsumowanie............................................................................................................... 36 5.1. Umowy o dofinansowanie......................................................................................... 38 5.2. Wnioski o płatność .................................................................................................... 38 6. Zgodność z regulacjami dotyczącymi funduszy strukturalnych ................................... 39 7. Spis tabel, wykresów i ilustracji.................................................................................... 41 3 1. Wstęp Informacje, w oparciu o które sporządzano niniejszą analizę zostały przekazane przez Instytucję WdraŜającą Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb” tj. Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zgodnie ze stanem na dzień 31.07.2005 r. 1.1. Zakres badania 1.1.1. Cel analizy Mając na uwadze efektywne i skuteczne wykorzystanie środków słuŜących do realizacji Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006”, niniejsza analiza ma posłuŜyć zbadaniu struktury projektów zaakceptowanych do realizacji w rozbiciu regionalnym oraz odpowiedzieć na pytanie, czy projekty w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” mają charakter prorozwojowy i oddziaływują w pozytywny sposób na rozwój regionów i całego kraju, poprawiając konkurencyjność i efektywność gospodarowania. Ponadto, niniejsza analiza przedstawia szczegółowe informacje dotyczące udziału poszczególnych projektów w zaakceptowanych projektach ogółem w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” oraz ich rozkład przestrzenny w danym regionie. 1.1.2. Zakres analizy Analizie poddane zostały wybrane obszary interwencji, które stanowią zasadniczą część wsparcia ze środków strukturalnych UE w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006”. Przeprowadzona analiza poszczególnych typów projektów jest bardzo istotna z punktu widzenia efektywnego wykorzystania środków strukturalnych i realizacji celów zapisanych w dokumentach programowych. Analizie poddane zostały te projekty, na realizację których zostały podpisane umowy o dofinansowanie. Przesłanką do wykonania niniejszej analizy jest sprawdzenie zasadności podziału środków przewidzianych na projekty w ramach poszczególnych działań i spójność między projektami realizowanymi na danym obszarze (gminy, powiatu, województwa). Analiza ta ma doprowadzić do uzyskania informacji dotyczących udziału poszczególnych projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 20042006” oraz udzielania odpowiedzi na poniŜsze pytania: 1. 2. 3. 4. Jaki jest udział projektów w danym obszarze w wybranych projektach ogółem? Jaka jest struktura projektów i jakie stanowią największy udział? W jakim stopniu projekty wpływają na rozwój danego regionu? Czy projekty są zgodne z zapisami dokumentów programowych 4 2. Ogólna charakterystyka Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 2006”. Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 - 2006”, stanowi jeden z elementów realizacji strategii rozwoju społeczno – gospodarczego, określonej w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006. DuŜe znaczenie sektora rybackiego w państwach Unii Europejskiej oraz jego rola w rejonach nadmorskich Polski, gdzie od wielu lat istnienie największe bezrobocie strukturalne, pozwoliło na objęcie sektora rybackiego Narodowym Planem Rozwoju na lata 2004-2006. Głównym celem Programu, zgodnym z celem Wspólnej Polityki Rybackiej, jest racjonalna gospodarka Ŝywymi zasobami wód, poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienia konkurencyjności polskiego rybactwa i przetwórstwa rybnego. Realizacja Programu ma doprowadzić do tego, aby produkty rybołówstwa, chowu i hodowli ryb oraz przetwórstwa rybnego odpowiadały zapotrzebowaniu rynku krajowego oraz były konkurencyjne na rynkach zagranicznych. Istotnym elementem głównego celu Programu jest zabezpieczenie i ochrona dostępnych zasobów wód morskich oraz prowadzenie racjonalnej i odpowiedzialnej eksploatacji. Cel główny jest zgodny z wytycznymi Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej. Działania polskiej polityki rybackiej obejmują: działalność eksploatacyjną oŜywionych zasobów wodnych i akwakultury, przetwórstwo ryb, wprowadzanie ryb i produktów rybnych do obrotu rynkowego oraz rynek rybny. Działalność eksploatacyjna powinna odbywać się w odpowiednich dla tego sektora warunkach ekonomicznych i społecznych. W polskiej polityce rybackiej największe znaczenie odgrywa obecnie dostosowanie nakładu połowowego do istniejących zasobów morskich. Cel ten moŜna osiągnąć jedynie poprzez zredukowanie nadmiernego nakładu połowowego w wyniku wycofania części floty rybackiej przy wsparciu ze środków publicznych. Drugim celem strategicznym przyjętym dla polskiego rybołówstwa jest moŜliwie pełne wykorzystanie przyznawanych limitów połowowych przy maksymalnym wykorzystaniu ich na cele konsumpcyjne, w ramach mechanizmów rynkowych, zgodnych z prawem polskim oraz prawem Unii Europejskiej. Spełnienie powyŜszych warunków umoŜliwi pośrednio poprawę konkurencyjności sektora rybackiego oraz zapewnienie rozwoju ekonomicznego przedsiębiorstw. Zapewnienie w ramach długoterminowej polityki rybackiej rozwoju rybołówstwa przybrzeŜnego jest bardzo waŜne ze względu na jego znaczenie dla rejonów nadmorskich i tradycje historyczne z nim związane. Polityka rybacka realizowana będzie w ścisłej współpracy z samorządami lokalnymi województw nadmorskich. W celu zapewnienia odpowiednich warunków do eksploatacji floty rybackiej, naleŜy zapewnić rozwój portów i przystani rybackich przy jednoczesnym swobodnym dostępie wszystkich armatorów statków rybackich do realizowanych działań. Dla zapewnienia prawidłowej organizacji rynku rybnego zostaną stworzone warunki do obrotu produktami rybnymi wraz z prawidłowym nadzorem nad wprowadzaniem ryb i produktów rybnych na rynek, przy jednoczesnym zapewnieniu ich jakości. W ramach polskiej polityki rybackiej bardzo istotne jest powstanie organizacji producentów rybnych i pomoc w prowadzeniu przez nie działalności w sektorze rybackim. 5 Do polskiej polityki rybackiej naleŜy wsparcie badań naukowych słuŜących ochronie zasobów wód morskich i śródlądowych. Jednocześnie wspieranie prac badawczych zmierzających do zapewnienia wysokiej jakości produktów rybnych i przetwórstwa powinno zarówno niwelować róŜnice technologiczne w ramach wspólnego rynku, jak i zapewnić konkurencyjność polskiej floty rybackiej. W związku restrukturyzacją sektora rybackiego i spadkiem zatrudnienia w podsektorze rybołówstwo morskie polska polityka rybacka powinna wspierać rybaków odchodzących z zawodu przez wprowadzenie osłon socjalnych, w tym systemu świadczeń emerytalnych i przedemerytalnych, jak równieŜ przez udzielanie pomocy w przekwalifikowaniu się. Realizacja celów polityki rybackiej ze środków pochodzących z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa wymaga zapewnienia środków w budŜecie państwa, w budŜetach jednostek samorządu terytorialnego samorządów oraz środków prywatnych. Pomoc finansowa z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa umoŜliwi równieŜ realizację następujących celów: 1) dostosowanie nakładu połowowego floty rybackiej do Ŝywych zasobów morza; 2) modernizację floty rybackiej; 3) poprawę jakości ryb i produktów rybnych oraz wzrost wartości dodanej ryb i produktów rybnych; 4) oŜywienie obszarów zaleŜnych od rybołówstwa oraz od chowu i hodowli ryb; 5) wzrost spoŜycia ryb w kraju i poprawę zaopatrzenia rynku w ryby morskie i słodkowodne oraz w ich przetwory. Cele Programu te są realizowane w ramach 5 priorytetów w ramach niŜej wymienionych działań: 1) Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich Działanie 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia Działanie 1.3. Wspólne przedsięwzięcia 2) Priorytet 2. Odnowa i modernizacja floty rybackiej Działanie 2.1. Budowa nowych statków rybackich Działanie 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich Działanie 2.3. Wycofanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową 3) Priorytet 3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb Działanie 3.3. Rybacka infrastruktura portowa Działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny Działanie 3.5. Rybołówstwo śródlądowe 4) Priorytet 4. Inne działania Działanie 4.1. Rybołówstwo przybrzeŜne Działanie 4.2. Działania społeczno-ekonomiczne Działanie 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne Działanie 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego Działanie 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe Działanie 4.6. Działania innowacyjne i inne 5) Priorytet 5. Pomoc techniczna Działanie 5.1. Pomoc techniczna 6 Program obejmuje lata 2004–2006 i jest realizowany ze środków Unii Europejskiej pochodzących z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa (FIFG), w połączeniu ze środkami krajowymi (budŜet państwa oraz środki własne beneficjentów). 2.1. Cele szczegółowe 2.1.1. Rybołówstwo morskie Celami szczegółowymi są: 1) utrzymanie połowów dalekomorskich w oparciu o bazę historyczną polskich połowów dalekomorskich oraz zabezpieczenie praw do połowów na przyszłość; 2) uzyskanie równowagi między nakładem połowowym a dostępnymi i odtwarzalnymi zasobami ryb; 3) modernizacja i odnowa floty rybackiej; 4) podwyŜszenie rentowności we wszystkich segmentach floty rybackiej; 5) zwiększenie konkurencyjności rodzimych producentów i przetwórców na międzynarodowych rynkach; 6) ciągłość dostaw ryb i produktów rybnych oraz uniezaleŜnienie przetwórstwa od sezonowości połowów; 7) pomoc dla rybaków odchodzących z zawodu; 8) dla portów rybackich: a) poprawa warunków przeładunku i magazynowania ryb (chłodnie, mroźnie i magazyny podchładzane), b) poprawa stanu sanitarno-higienicznego, c) poprawa komunikacji i transportu, d) promowanie zróŜnicowanej działalności portów (turystyka, miejsca postojowe dla statków uŜywanych do wykonywania połowów w celach sportowo-rekreacyjnych, itp.). 2.1.2. Rybołówstwo przybrzeŜne Celem szczegółowym jest zachowanie i zrównowaŜony rozwój rybołówstwa przybrzeŜnego jako integralnej części strefy brzegowej w aspekcie zachowania dóbr kulturowych i historycznych zaleŜnych od rybołówstwa. Realizacja tego celu moŜe być osiągnięta przez: 1. podwyŜszenie konkurencyjności rybołówstwa przybrzeŜnego; 2. poprawę stanu sanitarnego na łodziach rybackich i w miejscach wyładunku ryb; 3. poprawę warunków bezpieczeństwa pracy; 4. modernizację i odnowę floty rybackiej; 5. zarybianie 12- milowej strefy przybrzeŜnej oraz wód Zalewu Szczecińskiego i Zalewu Wiślanego; 6. pomoc dla rybaków odchodzących z zawodu; 7. wprowadzanie nowych technik połowu; 8. budowę dróg dojazdowych do przystani rybackich. 2.1.3. Porty i przystanie rybackie Celem szczegółowym jest zwiększenie znaczenia portów rybackich jako centrów małego biznesu powiązanego z działalnością rybołówczą, okołorybacką i turystyczną oraz zapewnienie wysokiej jakości produktów rybołówstwa morskiego, przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska. Realizacja tego celu moŜe być osiągnięta przez: 7 1) poprawę warunków przeładunku i magazynowania ryb (chłodnie, mroźnie i magazyny podchładzane); 2) budowę centrów sprzedaŜy ryb i giełd rybnych; 3) modernizację i remonty nabrzeŜy portów i przystani rybackich; 4) poprawę stanu sanitarnego portów i przystani rybackich; 5) poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy; 6) poprawę warunków bezpieczeństwa Ŝeglugi w portach i przystaniach rybackich; 7) zmniejszenie negatywnego oddziaływania infrastruktury portowej na środowisko; 8) poprawę komunikacji i transportu; 9) modernizację bazy socjalnej w portach i przystaniach rybackich; 10) modernizację magazynów słuŜących przechowywaniu osprzętu rybackiego. 2.1.4. Rybactwo śródlądowe Celami szczegółowymi w tym podsektorze są: 1) ochrona zasobów wodnych; 2) poprawa warunków środowiskowych ryb dwuśrodowiskowych; 3) poprawa jakości produktów rybołówstwa śródlądowego; 4) poprawa warunków pracy; 5) zwiększenie rentowności rybołówstwa śródlądowego. 1) 2) 3) 4) 2.1.5. Chów i hodowla ryb Celami szczegółowymi w tym podsektorze są: dostosowanie warunków prowadzenia chowu i hodowli ryb do wymagań weterynaryjnych; rozwój i wdraŜanie systemu poprawy jakości wód; rozwój nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb oraz ich wdroŜenie, w tym dotyczących gatunków szczególnie poszukiwanych na rynku; poprawa jakości produktów pochodzących z chowu i hodowli ryb. 2.1.6. Przetwórstwo i rynek rybny Celami szczegółowymi w tym podsektorze są: 1) bardziej efektywne wykorzystywanie surowca rybnego; 2) organizacja rynku rybnego zgodnie z wymogami Unii Europejskiej; 3) poprawa stanu sanitarno-higienicznego obiektów, urządzeń oraz w procesie produkcji; 4) poprawa warunków gospodarki ściekowej; 5) zapewnienie pełnego łańcucha chłodniczego od chwili połowu do chwili sprzedaŜy; 6) wprowadzenie nowych technologii; 7) wprowadzenie i rozszerzenie elektronicznej formy sprzedaŜy; 8) podniesienie rentowności; 9) zwiększenie zatrudnienia; 10) wzrost dostaw produktów rybnych na rynek; 11) wzrost eksportu 8 3. Wykorzystanie środków według priorytetów i działań Ilustracja 1. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach wg stanu na dzień 31.07.2005r. Tabela 1. Liczba realizowanych projektów w podziale na województwa Województwo kujawsko - pomorskie lubuskie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko - mazurskie wielkopolskie zachodnio - pomorskie Suma Liczba realizowanych projektów 7 2 3 7 3 1 438 1 2 45 8 486 1003 Stan na dzień 31.07.2005r. 9 Ilustracja 2. Suma wielkości realizowanych projektów w poszczególnych województwach miasta 10 - 20 tys. mie sz kańców 29,31% miasta 5 - 10 tys. mieszkańców 3,79% miasta 1 - 5 tys. mie sz kańców 13,16% miasta 20 - 100 tys. mieszkańców 19,04% obsz ar wie jski 26,32% miasta 100 - 500 tys. mieszkańców 7,98% pow. 500 tys. miesz kańców 0,40% Wykres 1. – Podział realizowanych projektów ze względu na lokalizację 10 poniŜej 100 tys. 67% 100 - 500 tys. 13% 500 tys. - 1 m ln 9% pow . 10 m ln 0% 1 m ln - 10 m ln 11% Wykres 2. – Podział realizowanych projektów ze względu na wielkość 100% 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 49 1 90% 1 40 70% 2 3 60% 0 35 1 mln - 10 mln 2 51 25 100 - 500 tys. 1 1 1 346 4 1 poniŜej 100 tys. 2 297 0 2 500 tys. - 1 mln 2 2 30% 20% pow. 10 mln 0 50% 40% 1 51 3 80% 0 54 1 20 1 3 zachodnio-pomorskie wielkopolskie 0 warmińsko-mazurskie 0 świętokrzyskie pomorskie 0 podkarpackie 0 opolskie mazowieckie 0 małopolskie kujawsko-pomorskie lubuskie 0 0% śląskie 10% Wykres 3. – Podział projektów ze względu na wielkość w poszczególnych województwach 11 mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińskomazurskie wielkopolskie zachodniopomo rskie 0,00 0,00 0,00 134 746 811,00 0,00 0,00 4 955 166,84 1 755 360,00 141 916 811,00 0,00 0,00 0,00 5 237 335,00 0,00 0,00 219 853,00 0,00 293 489,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 433 485,41 0,00 0,00 0,00 0,00 19 668,80 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 82 945,00 0,00 0,00 4 186 781,00 4 207 826,00 0,00 1 001 785,60 0,00 861 328,20 456 765,00 1 400 118,00 2 324 234,10 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 23 200,00 0,00 0,00 362 950,00 11 068 161,00 3 177 000,00 0,00 0,00 18 129 708,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 239 975,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Suma lubuskie Działanie 1.1 0,00 0,00 0,00 Działanie 1.2 0,00 0,00 0,00 Działanie 1.3 0,00 0,00 0,00 Działanie 2.1 0,00 0,00 0,00 Działanie 2.2 0,00 0,00 0,00 Działanie 2.3 0,00 0,00 0,00 Działanie 3.1 0,00 0,00 0,00 Działanie 3.2 1 274 623,00 234 431,00 802 124,00 Działanie 3.3 0,00 0,00 0,00 Działanie 3.4 2 528 406,17 109 972,00 0,00 Działanie 3.5 22 131,00 0,00 0,00 Działanie 4.1 0,00 0,00 0,00 Działanie 4.2 0,00 0,00 0,00 Działanie 4.3 43 215,60 0,00 0,00 Działanie 4.4 0,00 0,00 0,00 Działanie 4.5 0,00 0,00 0,00 Działanie 4.6 0,00 0,00 0,00 kujawsko pomorskie małopolskie Tabela 2. – Suma wielkości realizowanych projektów w podziale na działania w poszczególnych województwach. 3 868 375,77 344 403,00 802 124,00 0,00 0,00 0,00 7 910 156,00 0,00 0,00 733 932,00 40 774,00 11 742 917,00 101 904,16 0,00 0,00 174 958,00 0,00 0,00 0,00 0,00 16 224,40 3 502 266,00 0,00 0,00 1 033 157,00 0,00 0,00 0,00 53 124,00 16 647,20 0,00 0,00 0,00 1 416 769,71 0,00 0,00 0,00 0,00 1 464 657,87 0,00 0,00 0,00 3 012 454,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 790 951,16 4 207 826,00 362 950,00 166 275 047,72 3 177 000,00 861 328,20 6 448 661,84 21 379 084,00 157 817 849,37 12 3.1. Priorytet 1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach Priorytetu 1 w podziale na województwa. Tabela 3. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 1 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Priorytet 1 Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów lubuskie Priorytet kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 129 0 0 24 0 142 Z uwagi na specyfikę, projekty w ramach Priorytetu 1 realizowane są wyłącznie w województwach: zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim. Ilustracja 3. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach Priorytetu 1. 13 PoniŜszy wykres przedstawia procentowe wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 1. 70,0% 64,1% 60,0% 62,8% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 1.1. Złomowanie statków rybackich 0,0% S1 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia 1.3. Wspólne przedsięwzięcia Wykres 4. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 1. Tabela 4. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 1 (w euro) Środki publiczne ogółem Publiczne środki wspólnotowe Publiczne (IFWR) środki krajowe Środki Środki prywatne zakontraktowane Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich 109 088 574 81 816 431 27 272 143 0 69 932 664 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia 2 260 576 1 695 432 565 144 0 1 419 184 1.3. Wspólne przedsięwzięcia 0 0 0 0 0 Łącznie 111 349 150 83 511 863 27 837 287 0 71 351 849 Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” 14 3.1.1. Działanie 1.1. Złomowanie statków rybackich Redukcja potencjału połowowego floty rybackiej poprzez złomowanie statków rybackich ma najistotniejsze znaczenie dla dostosowania tego potencjału do istniejących odnawialnych zasobów morza. WdroŜenie tego działania umoŜliwi wycofanie 30-40% floty rybackiej. Wycofanie 30-40% floty rybackiej przyczyni się do wzrostu rentowności pozostałej w eksploatacji floty, poniewaŜ w tym przypadku przyznane kwoty połowowe w przeliczeniu na pojedynczy statek rybacki będą większe. Objęcie tym działaniem właściciela statku rybackiego uzaleŜnione jest od wyraŜenia przez niego zgody. Statek rybacki uznaje się za faktycznie złomowany po odcięciu nadburcia z lewej i prawej burty wraz z naniesioną na nich oznaką rybacką i usunięciu silnika głównego oraz przecięciu kadłuba statku w taki sposób, aby Ŝadna z jego części po przecięciu nie była większa lub równa 50% całkowitej wielkości kadłuba. Zasięg geograficzny Województwa: zachodnio - pomorskie, pomorskie i warmińsko - mazurskie. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 1.1 w podziale na województwa. Tabela 5. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 1.1 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 1.1 Złomowanie statków rybackich lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 121 0 0 23 0 140 Ilustracja 4. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 1.1. 15 3.1.2. Działanie 1.2. Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia Przeniesienie własności statku rybackiego do kraju trzeciego lub zmiana jego przeznaczenia na inne cele niŜ wykonywanie rybołówstwa morskiego, na działalność nieprzynoszącą zysków, miało równieŜ na celu dostosowanie potencjału połowowego do istniejących samoodnawialnych zasobów morskich. W ramach tego działania właścicielowi statku rybackiego przysługiwała premia, jeŜeli dobrowolnie zdecydowali się przenieść własność statku rybackiego do kraju trzeciego lub zmienić jego przeznaczenie. W wyniku reformy Wspólnej Polityki Rybackiej, pomoc finansowa na przeniesienie statku rybackiego do kraju trzeciego w ramach Operacji 1.2.1. Przeniesienie własności statku rybackiego do kraju trzeciego była dostępna do dnia 31 grudnia 2004 r. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 1.2 w podziale na województwa. Tabela 6. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 1.2 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 1.2 Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 8 0 0 1 0 2 Ilustracja 5. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 1.2. 16 3.1.3. Działanie 1.3. Wspólne przedsięwzięcia Dostosowanie potencjału połowowego polskiej floty rybackiej do stanu Ŝywych zasobów morza mogło być realizowane równieŜ poprzez wniesienie statku rybackiego do wspólnego przedsięwzięcia utworzonego z partnerami z krajów trzecich. Wspólne przedsięwzięcie musiało zostać utworzone w kraju niebędącym członkiem Unii Europejskiej i nieubiegającym się o członkostwo. Utworzenie wspólnego przedsięwzięcia nie mogło naruszać międzynarodowych zasad eksploatowania i zarządzania zasobami rybackimi ani przepisów regulujących warunki pracy rybaków. Wycofany w ten sposób statek rybacki nie mógł wykonywać rybołówstwa morskiego na wodach wspólnotowych bez względu na to pod jaką pływa banderą. Ta forma pomocy dostępna była do dnia 31 grudnia 2004 r. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. W ramach niniejszego działania nie została podpisana Ŝadna umowa o dofinansowanie. 3.2. Priorytet 2. Odnowa i modernizacja floty rybackiej PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach Priorytetu 1 w podziale na województwa. Tabela 7. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 2 w podziale na województwa Priorytet 2 Odnowa i modernizacja floty rybackiej 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie Priorytet lubuskie kujawsko-pomorskie Województwo 2 Z uwagi na specyfikę, projekty w ramach Priorytetu 2 realizowane są wyłącznie w województwach. zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim. Ilustracja 6. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach Priorytetu 2. 17 PoniŜszy wykres przedstawia procentowe wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 2 0,2% 0,0% 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich S1 2.3: Wycofywanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową 0,0% 2.1. Budowa nowych statków rybackich 0,2% 0,2% 0,2% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% Wykres 5. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 2 Tabela 8. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 2 (w euro) Działanie Środki publiczne ogółem Publiczne środki wspólnotowe (IFWR) Publiczne środki krajowe Środki prywatne 2.1.Budowa nowych statków rybackich 0 0 0 0 2.2.Modernizacja istniejących statków rybackich 24 075 138 21 023 361 3 051 777 35 943 166 Środki zakontraktowane 0 111 832 2.3. Wycofywanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową 0 0 0 0 Łącznie 24 075 138 21 023 361 3 051 777 35 943 166 Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” 0 111 832 3.2.1. Działanie 2.1. Budowa nowych statków rybackich Pomoc finansowa na budowę nowego statku rybackiego była udzielana wyłącznie w przypadku jednoczesnego wycofania posiadanego statku rybackiego bez wsparcia publicznego. Pomoc będzie polegała na zwrocie 40% kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta na budowę statku rybackiego. Statki w ramach tego działania musiały być budowane i wyposaŜone zgodnie z przepisami Unii Europejskiej. W rezultacie reformy Wspólnej Polityki Rybackiej, pomoc publiczna na odnowę floty rybackiej była dostępna do dnia 31 grudnia 2004 r. 18 Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko - mazurskie. W ramach niniejszego działania nie została podpisana Ŝadna umowa o dofinansowanie. 4.2.2. Działanie 2.2. Modernizacja istniejących statków rybackich Pomoc będzie polegała na zwrocie 40% kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta na modernizację statku rybackiego. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 2.1 w podziale na województwa. Tabela 9. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 2.2 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 2.2 Modernizacja istniejących statków rybackich lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 2 Ilustracja 7. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 2.2. 4.2.3. Działanie 2.3. Wycofanie (bez pomocy publicznej) związane z odnową Działanie słuŜy wyłącznie celom statystycznym i stanowi uzupełnienie Działania 2.1. Budowa nowych statków rybackich. W ramach tego działania nie jest udzielana pomoc finansowa. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. W ramach niniejszego działania nie została podpisana Ŝadna umowa o dofinansowanie. 19 4.3. Priorytet 3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach Priorytetu 3 w podziale na województwa. Tabela 10. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 3 w podziale na województwa Priorytet 3 Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla ryb, rybackie urządzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe 6 2 3 5 3 1 9 1 2 3 6 zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie Priorytet lubuskie kujawsko-pomorskie Województwo 9 Ilustracja 8. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Priorytetu 3. 20 45,0% 40,0% 17,9% 35,0% 30,0% 25,0% 13,5% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 0,2% 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych 0,02% 3.2. Chów i hodowla ryb 1% 3.3. Rybacka infrastruktura portowa S1 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny 3.5. Rybołówstwo śródlądowe Wykres 6. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 3 Tabela 11. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 3 (w euro) Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych 3.2. Chów i hodowla ryb 3.3. Rybacka infrastruktura portowa Środki publiczne ogółem Publiczne środki wspólnotowe (IFWR) Publiczne środki krajowe Środki prywatne 11 868 026 8 929 277 2 938 749 0 16 389 179 10 737 738 5 651 441 14 241 633 Środki zakontraktowane 20 470 4 133 663 28 723 291 17 956 989 10 766 302 7 321 097 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny 19 553 987 17 067 353 2 486 634 29 161 438 3.5. Rybołówstwo śródlądowe 256 057 226 057 30 000 300 000 Łącznie 76 790 540 54 917 414 21 873 126 51 024 168 Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” 5 725 8 730 337 5 462 12 895 656 21 4.3.1. Działanie 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych W ramach Działania 3.1. Ochrona i rozwój zasobów wodnych będą wspierane następujące inwestycje: 1) budowa albo odbudowa, rozbudowa, przebudowa lub montaŜ urządzenia lub zespołu urządzeń; umoŜliwiających wędrówkę ryb dwuśrodowiskowych; 2) adaptacja, remont, wymiana, naprawa lub techniczne wyposaŜenie urządzenia lub zespołu urządzeń umoŜliwiających wędrówkę ryb dwuśrodowiskowych; 3) budowa sztucznej rafy w polskich obszarach morskich. Projekty te będą wdraŜane, realizowane i monitorowane naukowo przez jednostki badawczorozwojowe, a rezultaty ich badań będą przekazane do Komisji Europejskiej. Na podstawie naukowej analizy, do przywrócenia droŜności wytypowane zostaną wody łączące w przeszłości miejsca tarła i Ŝerowiska ryb dwuśrodowiskowych, których biologiczna ciągłość jest obecnie zakłócona w wyniku przegrodzenia nurtu lub zmiany stosunków wodnych. Projekty dotyczące przywrócenia dróg migracji ryb dwuśrodowiskowych wybierane będą do realizacji takŜe na podstawie wojewódzkich programów ochrony zasobów wodnych. Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. Dotychczas podpisano jedną umowę na dofinansowanie projektu w województwie warmińskomazurskim. 4.3.2. Działanie 3.2. Chów i hodowla ryb Planuje się dostosowanie warunków prowadzenia chowu i hodowli ryb do wymagań weterynaryjnych oraz opracowanie i wdroŜenie systemów poprawy jakości wód, a takŜe wdroŜenie nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb z gatunków poszukiwanych na rynku. W ramach niniejszego działania przewiduje się udzielanie pomocy finansowej na budowę, przebudowę, dostosowanie i modernizację istniejących budynków a takŜe urządzeń przeznaczonych do hodowli, chowu i magazynowania ryb, zgodnie z wymaganiami weterynaryjnymi i środowiskowymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej. W ramach działania przewidziane są szkolenia w zakresie wdraŜania nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb. Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 3.2 w podziale na województwa. Tabela 12. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 3.2 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 3.2 Chów i hodowla ryb lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 1 1 3 5 3 0 3 0 2 2 4 8 22 Ilustracja 9. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Działania 3.2. 4.3.3. Działanie 3.3. Rybacka infrastruktura portowa NajwaŜniejsze aspekty tego działania to modernizacja lub wykonanie nowych pomieszczeń do wstępnego przygotowania surowca (np. sortowanie, klasyfikacja jakościowa), komór chłodniczych do przechowywania ryb świeŜych, fabryk lodu, myjni skrzyń i innych stanowisk umoŜliwiających mycie przy pakowaniu, urządzeń wyładunkowych, magazynów narzędzi połowowych, zaplecza socjalnego dla rybaków oraz poprawa jakości wody do celów produkcyjnych. Inwestycje mają obejmować takŜe składowanie i utylizację odpadów oraz poprawę bezpieczeństwa Ŝeglugi i warunków postoju w portach, jak równieŜ rozszerzenie sposobu wykorzystania portów rybackich. ZaleŜnie od uwarunkowań regionalnych i wielkości portu mogą to być miejsca remontu statków lub transportu morskiego. UmoŜliwi to zintegrowanie róŜnych form działalności w porcie oraz poprawienie kondycji finansowej portów. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. Dotychczas podpisano jedną umowę na dofinansowanie projektu w województwie zachodniopomorskim. 1) 2) 3) 4) 5) 4.3.4. Działanie 3.4. Przetwórstwo i rynek rybny W ramach działania będą realizowane następujące rodzaje inwestycji : zakup, budowa, rozbudowa lub modernizacja infrastruktury zakładów, maszyn, urządzeń i instalacji przetwórczych; budowa, rozbudowa lub modernizacja obiektów hurtowej sprzedaŜy ryb; modernizacja linii technologicznych, infrastruktury produkcyjnej oraz wprowadzenie nowych technologii słuŜących poprawie jakości i atrakcyjności produktów rybnych oraz zwiększeniu asortymentu; budowa, rozbudowa oraz modernizacja zaplecza socjalnego w zakładach przetwórczych ; zakup środków transportu specjalistycznego. 23 Mają one zapewnić zwiększenie produkcji, poprawę rentowności, poprawę jakości i konkurencyjności w zakresie przetwórstwa rybnego oraz poprawę funkcjonowania rynku rybnego. Pierwszeństwo będą miały projekty mające na celu zmniejszenie negatywnego oddziaływania zakładów przetwórczych na środowisko. Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 3.4 w podziale na województwa. Tabela 13. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 3.4 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 3.4 Przetwórstwo i rynek rybny lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 4 1 0 0 0 1 6 1 0 0 2 0 Ilustracja 10. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Działania 3.4. 4.3.5. Działanie 3.5. Rybołówstwo śródlądowe 24 W ramach realizacji tego działania moŜliwe będzie uzyskanie środków na wymianę, modernizację, przebudowę lub zakup nowych łodzi rybackich, rybackich narzędzi i urządzeń połowowych oraz innego wyposaŜenia związanego z rybołówstwem śródlądowym, co poprawi bezpieczeństwo i warunki prowadzenia gospodarki rybackiej na śródlądowych wodach powierzchniowych. Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. Dotychczas podpisano jedną umowę na dofinansowanie projektu w województwie kujawskopomorskim. 4.4. Priorytet 4. Inne działania PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach Priorytetu 4 w podziale na województwa. Tabela 14. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 4 w podziale na województwa Priorytet 4 – Inne działania 1 0 1 2 0 0 293 0 0 18 2 zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie Priorytet lubuskie kujawsko-pomorskie Województwo 333 Ilustracja 11. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Priorytetu 4 25 180,0% 160,0% 167,6% 140,0% 120,0% 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% 0,7% 4.1. Rybołówstwo przybrzeŜne 13,0% 1% 4.2. Działania społecznoekonomiczne 17,8% 4.3. Znajdowanie oraz promowanie 4.4. Działania nowych rynków zbytu na produkty organizacji obrotu rynkowego rybne S1 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe Wykres 7. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 41 Tabela 15. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 4 (w euro) Działania Środki publiczne ogółem Publiczne środki krajowe Środki prywatne 8 138 074 Publiczne środki wspólnotowe (IFWR) 6 103 556 4.1. Rybołówstwo przybrzeŜne 4.2. Działania społecznoekonomiczne 2 034 518 0 38 881 916 19 440 958 19 440 958 0 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne 5 538 415 3 956 010 1 582 405 2 486 633 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego 678 172 452 115 226 057 0 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe 4 000 000 Środki zakontraktowane 59 222 5 041 282 82 995 1 136 496 3 000 000 1 000 000 0 711 095 7 031 090 Łącznie 57 236 577 32 952 639 24 283 938 2 486 633 Źródło: Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” 1 2 2 Wartości obejmują całkowitą wartość projektów wraz z udziałem własnym beneficjentów. Kwota obejmuje całkowitą wartość projektów wraz z udziałem własnym beneficjentów. 26 4.4.1. Działanie 4.1. Rybołówstwo przybrzeŜne W pierwszym rzędzie podjęte będą działania, które doprowadzą do poprawy stanu rybołówstwa przybrzeŜnego w celu utworzenia zintegrowanych projektów wspólnych przez rodziny rybackie lub grupy właścicieli statków rybackich. Pomoc zostanie udzielona szczególnie na realizację tych projektów, które mają na celu poprawę warunków pracy (wyciągi elektryczne, wyposaŜenie łodzi rybackich w sprzęt radiolokacyjny), innowacje technologiczne (m.in. bardziej selektywne techniki połowowe) oraz organizację łańcucha produkcji, przetwórstwa i wprowadzania na rynek (zwiększenie wartości dodanej produktów rybnych). Poza działalnością połowową, która jest działalnością podstawową, część rybaków łodziowych – około 35% - podejmuje dodatkowe prace, przewaŜnie w zakresie usług turystycznych. Rybołówstwo przybrzeŜne jest najsilniej zakorzenione w tradycji nadmorskiej, a jego walory kulturowo-historyczne stanowią nieodzowny element atrakcji turystycznej. Projekty mogą być uznane za zintegrowane, jeŜeli mają na celu: 1) zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie oraz poprawę warunków sanitarnych i warunków pracy; 2) innowacje technologiczne (bardziej selektywne techniki połowowe) niezwiększające wielkości nakładu połowowego i zdolności połowowych; 3) organizację łańcucha produkcji, przetwórstwa i wprowadzania na rynek (promocja i wartość dodana produktów rybnych); 4) dokształcanie zawodowe lub szkolenia. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. Dotychczas podpisano jedną umowę na dofinansowanie projektu w województwie pomorskim. 4.4.2. Działanie 4.2. Działania społeczno - ekonomiczne Działanie obejmuje współfinansowanie o charakterze zbliŜonym do wcześniejszych emerytur oraz pomoc młodym rybakom. Pomoc obejmuje równieŜ przyznanie indywidualnych świadczeń rybakom na przekwalifikowanie zawodowe na podstawie podlegających refundacji kosztów ograniczonych do 50 tys. euro na jednego odbiorcę pomocy. Działanie to umoŜliwi przyznanie indywidualnych, jednorazowych świadczeń, w wysokości do 10 tys. euro dla tych rybaków, którzy utracili pracę w związku z tym , Ŝe statek, na którym byli zatrudnieni, poddany został złomowaniu lub innemu trwałemu wycofaniu w ramach Priorytetu 1. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 4.2 w podziale na województwa. Tabela 16. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.2 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 4.2 Działania społeczno ekonomiczne lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 195 0 0 18 0 288 27 Ilustracja 12. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 4.2. 4.4.3. Działanie 4.3. Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne Na podstawie wyników badań rynkowych oraz wyników badań reakcji konsumentów przewidziane jest opracowanie i przeprowadzenie kampanii promocyjnych produktów rybnych oraz przetworów z tego surowca. Rozwinięte zostanie doradztwo w zakresie sprzedaŜy i marketingu produktów rybnych. Proponuje się równieŜ pomoc we wdroŜeniu nowoczesnych technik prezentacji produktów rybnych w sprzedaŜy detalicznej. Planuje się udzielenie pomocy w organizacji i uczestnictwie w targach, wystawach branŜowych oraz lokalnych imprezach tematycznie związanych z rybactwem. Pomoc finansowa w ramach działania zostanie udzielona w szczególności na: 1) operacje związanych z certyfikacją jakości, znakowaniem produktów, racjonalizacją nazw produktów i standaryzacją produktów; 2) kampanie promocyjne łącznie z tymi, które związane są z poprawą jakości produktów rybnych; 3) badania rynku i badania reakcji konsumenckich; 4) organizowanie i uczestnictwo w targach handlowych i wystawach; 5) organizowanie wizyt naukowych i handlowych; 6) badania i sondaŜe marketingowe łącznie z badaniami dotyczącymi moŜliwości wprowadzania produktów pochodzących z Unii Europejskiej na rynek państw trzecich; 7) kampanie mające na celu poprawę warunków obrotu rynkowego; 8) porady i pomoc w zakresie sprzedaŜy, usług dla hurtowników, detalistów i organizacji producentów. Zasięg geograficzny Unia Europejska PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 4.3 w podziale na województwa. 28 Tabela 17. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.3 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 4.3 Znajdowanie oraz promowanie nowych rynków zbytu na produkty rybne lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 1 0 0 1 0 0 6 0 0 0 0 1 Ilustracja 13. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach działania 4.3 4.4.4. Działanie 4.4. Działania organizacji obrotu rynkowego Organizacje producentów rybnych otrzymają wsparcie na prowadzenie działalności zgodnej ze statutem i ustawą z dnia 22 stycznia 2004 r. o organizacji rynku rybnego i pomocy finansowej w gospodarce rybnej (Dz. U. Nr 34, poz. 291 i Nr 96, poz. 959). Pomoc finansowa dla organizacji producentów rybnych obejmować będzie działania związane z utworzeniem i funkcjonowaniem tych organizacji oraz wdroŜeniem przez nie planów poprawy jakości produktów rybnych. Pomoc finansowa będzie udzielana równieŜ pozostałym uczestnikom rynku produktów rybnych w Rzeczypospolitej Polskiej w celu poprawy jakości wprowadzanych na rynek produktów rybnych. Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. 29 PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 4.4 w podziale na województwa. Tabela 18. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.4 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 4.4 Działania organizacji obrotu rynkowego lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 2 4.4.5. Działanie 4.5. Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe Program umoŜliwia pomoc finansową w postaci rekompensat w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności uniemoŜliwiających wykonywanie rybołówstwa. Przyznanie rekompensat w razie wystąpienia takiego przypadku przysługuje zarówno właścicielom statków rybackich jak i rybakom pracującym na statkach. Przyznanie rekompensat nastąpi w przypadku zaistnienia następujących czynników uniemoŜliwiających wykonywanie rybołówstwa: 1) nieprzewidzianych okoliczności, w szczególności spowodowanych przez czynniki biologiczne; 2) nieodnowienia porozumienia rybołówczego lub jego zawieszenia dla floty rybackiej operującej na jego podstawie; 3) podjęcia przez Komisję Europejską decyzji o zastosowaniu nadzwyczajnych środków w celu ochrony i odnowy zasobów rybackich. MoŜliwe jest takŜe uzyskanie rekompensat w przypadku nałoŜenia przez Komisję Europejską ograniczeń technicznych dla stosowanych technik połowu, jak i wykorzystywanego sprzętu. Zasięg geograficzny Województwa: zachodniopomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa. 30 Tabela 19. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 4.5 Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 88 0 0 0 0 42 Ilustracja 14. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach działania 4.5 4.4.6. Działanie 4.6. Działania innowacyjne i inne Działanie obejmować będzie studia, projekty pilotaŜowe i prezentacje mające na celu wprowadzenie technik innowacyjnych w sektorze rybołówstwa, a takŜe wprowadzenie nowoczesnych metod monitoringu środowiska. Efektami działań innowacyjnych, zgodnych z zasadami „odpowiedzialnego rybołówstwa”, powinny być m.in. redukcja negatywnych skutków rybołówstwa, redukcja przyłowu, monitoring, racjonalizacja sposobów postępowania z surowcem na statku oraz zmniejszenie negatywnego oddziaływania przetwórstwa rybnego na środowisko. Wymienione cele powinny być osiągnięte przez wprowadzanie i finansowanie programów i projektów badawczych oraz wdroŜeniowych, mających na celu poprawę selektywności i racjonalizację połowów, a takŜe wzrost ich efektywności poprzez zasadniczą poprawę jakości pozyskiwanych ryb, modernizację statków badawczych (działania na statku i lądzie, studia, projekty pilotaŜowe i prezentacje w celu poprawienia stanu zasobów i systemu ekologicznego). Większa część środków finansowych w tym działaniu zostanie przeznaczona na projekty, badania i działania rozwojowe. Pomocą zostaną objęte takŜe programy zwiększające efektywność i konkurencyjność, wprowadzające nowe technologie i wpływające na ochronę środowiska. W tym celu będzie dofinansowywane i wykorzystywane, w sposób bardziej efektywny niŜ dotychczas, branŜowe zaplecze naukowe. Zostanie takŜe dofinansowana infrastruktura słuŜąca przedsięwzięciom pilotaŜowym i prezentacjom. 31 Zasięg geograficzny Obszar całego kraju. PoniŜsza tabela przedstawia liczbę realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa. Tabela 20. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie działanie 4.5 Czasowe zawieszenie działalności i inne rekompensaty finansowe lubuskie Działanie kujawsko-pomorskie Województwo 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 32 4. Zestawienie najciekawszych projektów realizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” 4.1. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Przetwórstwo i rynek rybny” operacji 3.4.1. „Zwiększenie zdolności produkcyjnych (budowa zakładów przetwórczych lub inwestycji w istniejących zakładach przetwórczych)”. Głównym celem projektu jest wzmocnienie konkurencyjnej pozycji beneficjenta na rynku międzynarodowym poprzez podniesienie standardów technicznych zakładów beneficjenta oraz jakości produktów rybnych. Cel główny zostanie osiągnięty w skutek realizacji 4 podstawowych działań: zakup urządzenia do wykrywania metali i montaŜ w zakładzie nr 2 a takŜe przeszkolenie pracowników z zakresu obsługi urządzenia; zakup urządzenia do wykrywania metali i montaŜ w zakładzie nr 3 a takŜe przeszkolenie pracowników z zakresu obsługi urządzenia; zakup i montaŜ urządzenia do sortowania filetów mroŜonych w zakładzie nr 3 oraz przeszkolenie pracowników w zakresie obsługi; zakup i montaŜ linii do filetowania ryb w zakładzie nr 3. Cel realizacji projektu wpisuje się w główny cel polskiej polityki rybackiej podniesienie konkurencyjności polskiego rybactwa i przetwórstwa rybnego, a takŜe w cel działania 3.4. Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” - poprawa rentowności, poprawa jakości i konkurencyjności w zakresie przetwórstwa rybnego. Dla beneficjenta wysoka jakość wyrobów oraz wdraŜanie nowoczesnych technologii jest priorytetem wyznaczającym miejsce na rynku europejskim, gdzie od kilku lat beneficjent sprzedaje większość swoich produktów (obecnie ponad 60%). Od dłuŜszego czasu, systematycznie czynione są inwestycje w modernizację zakładów przetwórczych Spółki (remonty i przebudowa), w specjalistyczne środki transportu oraz nowoczesny park maszynowy (m.in. z środków finansowych programu SAPARD). Pomimo, iŜ beneficjent spełnia minimum sanitarno-weterynaryjne stawiane przedsiębiorstwom unijnym, konsekwentnie realizuje plan poprawy bezpieczeństwa produkcji i jakości produkowanej Ŝywności, zdając sobie sprawę z faktu, iŜ obok konkurencyjnej ceny produktu na rynku europejskim kluczową rolę odgrywa jakość i bezpieczeństwo Ŝywności. W związku z coraz ostrzejszą konkurencją w branŜy oraz otwarciem granic beneficjent dostrzega bariery w dalszym rozwoju spowodowane przede wszystkim: zbyt niską mechanizacją zakładów, co przekłada się na jakość i rentowność produkcji - filetowanie w zakładach przetwórstwa odbywa się na starych stołach, bez taśmociągów na skrzynie z surowcem, produktami i odpadami, bez układu zraszania wodą co jest uciąŜliwe dla pracowników, wydłuŜa czas filetowania oraz wpływa na jakość wyrobu - ryba sortowana jest ręcznie; reklamacjami wyrobów, spowodowanych głownie nieprawidłową kalibracją zamawianej ryby - sortowanie ryby odbywa się poprzez waŜenie kaŜdej sztuki przez pracownika, co powoduje wiele błędów - wydłuŜa czas sortowania; 33 wymaganiami odbiorców (szczególnie duŜych sieci handlowych) w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności - do tej pory beneficjent nie posiadała wykrywaczy metali, co staje się wymogiem jej obecnych klientów. Zniwelowanie dostrzeŜonych przez beneficjenta barier poprzez inwestycje w nowoczesne urządzenia, stanowiące przedmiot niniejszego wniosku pozwoli mu skutecznie realizować załoŜoną w roku 2002 strategię rozwoju, zakładająca dostosowanie zakładów do norm UE oraz usprawnienie procesu produkcji oraz wpłynie na poprawę konkurencyjności i wzrost eksportu Spółki, głównie poprzez bezbłędną kalibrację produktów oraz lepszą jakość produkowanej Ŝywności. Dzięki zakupowi linii do segregacji filetów, znacznie zmniejszy się ilość błędów przy selekcji wyrobów według kategorii wagi, co w duŜym stopniu zredukuje liczbę reklamacji zarówno europejskich jak i krajowych odbiorców. Ponadto inwestycja wpłynie na: poprawę stanu sanitarno-higienicznego w procesie produkcji: wykorzystanie wykrywaczy metali w przetwórniach spółki wyeliminuje niebezpieczeństwo sprzedaŜy zanieczyszczonych filetów rybnych. Zakup innowacyjnej linii do segregacji filetów ograniczy kontakt pracowników z Ŝywnością, a odpowiednio zaprogramowane urządzenie segreguje filety według określonych grup wagowych, precyzyjniej niŜ czyni to człowiek. Linia do filetowania poprawi warunki higieniczne procesu produkcji, gdyŜ jest wyposaŜona w układ zraszania wodą płyt stanowiska krojenia oraz układ indywidualnego mycia stanowiska wodą a całość konstrukcji wykonana jest ze stali kwasoodpornej. podniesienie rentowności spółki poprzez usprawnienie organizacji pracy i skrócenie czasu produkcji filetów. Linia do ręcznego filetowania ryb (20 stanowisk) wyposaŜona została w transportery zadające skrzynie z surowcem do stanowisk z układem dozowań skrzyń (do 10 skrzyń na transporterze), osobne transportery odbierające odpady uŜyteczne oraz odpady nieuŜyteczne, co wpłynie na większą efektywność pracy. Urządzenie do sortowania filetów pozwala na segregację w ilości produkcyjnej 100 szt./min oraz pojemnikowanie, gdzie obecnie zdolności przerobu wynoszą 20 30szt./min. Planowana inwestycja w niewielkim stopniu pozwoli równieŜ na zwiększenie całkowitej produkcji spółki – o około 3% w skali roku w zakresie produktów mroŜonych (głównie flądra eksportowana na rynek Wschodniej Europy) oraz 2% w skali roku w przypadku ryb i filetów świeŜych (dorsz). Inwestycja nie będzie wiązała się z wprowadzeniem technologii mających na celu zmniejszenie zuŜycia mediów w procesie produkcji. Projekt będzie neutralny względem środowiska i nie przewiduje zastosowania technik znacząco redukujących oddziaływanie na środowisko. Trwałość projektu. Nie istnieją plany zastępowania środków trwałych sfinansowanych w ramach projektu innymi, ponadto beneficjent zakłada ponad 5-letni okres prawidłowego działania zakupionych w ramach projektu maszyn i urządzeń dlatego teŜ niniejsza inwestycja zapewnia gospodarczą trwałość. 4.2. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Chów i hodowla ryb” operacji 3.2.2. „Modernizacji istniejących obiektów chowu i hodowli ryb (bez zwiększenia ich zdolności produkcyjnych)”. 34 Zakres modernizacji magazynów ryb ma na celu: usprawnienie odłowu przetrzymywanej ryby handlowej poprzez wypuszczanie jej do kanału wpadającego do budynku płuczki, gdzie odłów, waŜenie i załadunek ryb na środki transportu będą w duŜej części zautomatyzowane. Załadunek i waŜenie ryb odbywać się będzie wewnątrz budynku. Obecnie ryby odławiane są ręcznie z kaŜdego magazynu i przenoszone do betonowych zbiorników, waŜenie i załadunek na środki transportu ryb odbywa się na zewnątrz bez względu na panujące warunki atmosferyczne (m-c listopad i grudzień). Magazyny ryb w beneficjenta zostały wybudowane w 1977 roku w sposób mało funkcjonalny. Obecnie stan urządzeń piętrzących oraz doprowadzających wodę wymaga remontu i przebudowy. Zastosowanie elektrycznych urządzeń wyciągowych do odłowu ryb z płuczki wraz z przebudową kanału odprowadzającego wodę z magazynów ograniczy w znacznym stopniu większość prac do tej pory wykonywanych ręcznie w trudnych warunkach atmosferycznych. 4.3. Projekt realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb 2004-2006” z zakresu działania „Działania innowacyjne i inne” operacji 4.6.1. „Projekty pilotaŜowe i prezentacje”. W ramach projektu beneficjent zobowiązał się opracowane i wdroŜone do produkcji maszyny umoŜliwiającej zmechanizowanie obróbki ryb karpiowatych do postaci tuszek i płatów z poprzecinanymi ościami -przecinarka ości w tuszkach, przecinarka ości w płatach i odgławiarka. Maszyny te, w połączeniu z maszynami juŜ opracowanymi przez Morski Instytut Rybacki i wdroŜonymi do produkcji (sortownica do ryb słodkowodnych, płatownica), przez wytworzenie wartości dodanej zwiększą opłacalność przetwórstwa karpiowatych oraz poprzez wyeliminowanie zagroŜeń dla konsumenta ze strony ości (ości zostaną poprzecinane na nie stwarzające zagroŜeń 3-4 mm odcinki) zwiększą popyt na te ryby. Akcja promocyjna powstałych maszyn i wytwarzanych przez nie produktów zostanie przeprowadzona zarówno wśród przedsiębiorców przetwarzających ryby karpiowate, jak i wśród konsumentów - zostaną przeprowadzone pokazy maszyn i produktów na wystawach (np. POLFISH), konferencjach środowiskowych itp. Projekt obejmuje naukowe rozpoznanie i opracowanie technologicznych i technicznych moŜliwości wytworzenia tradycyjnych na polskim rynku handlowych produktów z karpia i innych ryb karpiowatych, charakteryzujących się nową jakością, polegającą na wyeliminowaniu zagroŜeń dla zdrowia konsumentów wynikających z występowania ości, oraz zaprojektowania i wdroŜenia do produkcji maszyn umoŜliwiających wytwarzanie takich produktów: tuszek i płatów z ościami poprzecinanymi na odcinku o długości nie tylko nie zagraŜającej zdrowiu, lecz równieŜ nie wywołującej uczucia dyskomfortu podczas konsumpcji. 35 5. Podsumowanie W okresie od 2 sierpnia 2004 r. do 31 lipca 2005r. złoŜono w Oddziałach Regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 1458 wniosków o dofinansowanie działań rybackich na kwotę 509 003 951 zł oraz podpisano 1003 umowy o dofinansowanie na kwotę 373 335 601,06 zł, co stanowi 25,5 % środków przeznaczonych na finansowanie projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006”. W Priorytecie 1 jest widoczna malejąca tendencja zainteresowania właścicieli statków pomocą finansową za złomowanie statków rybackich. Jakkolwiek widoczny jest niewielki wzrost ilości złoŜonych wniosków o dofinansowanie w lutym, marcu i czerwcu 2005 r., co jest konsekwencją wydłuŜenia okresu ochronnego dorsza bałtyckiego. Jednak pomimo chwilowego spadku zainteresowania Priorytet 1 cieszy się największym zainteresowaniem wśród beneficjentów. Ograniczenie liczby jednostek przyczyniło się juŜ w 2005 r. do zwiększenie indywidualnych kwot połowowych, które nie tylko przyczyniły się do zwiększenia dochodów rybaków, ale umoŜliwiły przeniesienie większej odpowiedzialności za zasoby na samych rybaków. Dywersyfikacja części floty przy pomocy wsparcia publicznego w kierunku innym niŜ rybołówstwo, ale ściśle z nim powiązanym (turystyka morska, morskie wędkarstwo sportowe) umoŜliwiła wygenerowanie wartości dodanej do samych produktów rybołówstwa i przyczyniła się do zrównowaŜonego rozwoju strefy nadmorskiej. Otrzymana przez beneficjentów pomoc finansowa w ciągu najbliŜszych kilku lat będzie miała znaczący wpływ na rozwój regionu w sektorze turystyczno – hotelarskich, w który beneficjenci inwestują. W związku z wygaśnięciem jeszcze w trakcie trwania Programu działań: 1.3. Wspólne przedsięwzięcia oraz 2.1. Budowa nowych statków, w planie finansowym Programu wprowadza się zmiany polegające na przesunięciu środków publicznych w następujący sposób: W ramach Priorytetu 1 Dostosowanie nakładu połowowego, z działania 1.3. Wspólne przedsięwzięcia do działania 1.1. Złomowanie statków rybackich, natomiast w ramach Priorytetu 2 Odnowa i modernizacja floty rybackiej, z działania 2.1. Budowa nowych statków do działania 2.2. Modernizacja statków rybackich. Przesunięcia środków w ramach priorytetów oraz z roku 2004 na rok 2005 mają na celu maksymalne wykorzystania środków finansowych pochodzących z IFWR. Jednak pomimo tych działań w priorytecie 2 widoczny jest ciągły brak zainteresowania potencjalnych beneficjentów tą formą pomocy finansowej. Zarówno w Priorytecie 3 i 4 następuje równomierny wzrost ilości złoŜonych wniosków o dofinansowanie oraz podpisywanych umów o dofinansowanie, szczególnie w zakresie działania „chów i hodowla”. Tendencja ta jest widoczna dla pozostałych działań w obu Priorytetach o charakterze inwestycyjnym. Fluktuacja ilości wniosków w ramach działań społeczno-ekonomicznych jest konsekwencją złoŜonych wniosków w ramach Priorytetu 1 charakteryzująca się regularnym przesunięciem czasowym.3 Zastosowane nowe rozwiązania w konstrukcjach narzędzi połowowych (proekologiczne i selektywne włoki semipelagiczne) umoŜliwią bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami i zmniejszą presję rybołówstwa na środowisko morskie. Efektem wdraŜania Programu jest podniesienie świadomości społeczności nadmorskich i integracja strefy przybrzeŜnej a takŜe stworzenie podstaw finansowo-prawnych dla wypoczynku nadmorskiego oraz popularyzacji wędkarstwa morskiego i obsługi ruchu turystycznego, jako miejsca pracy dla rybaków odchodzących z zawodu. W zakresie rybactwa śródlądowego następuje udraŜniane 10 rzek o istotnym znaczeniu dla śródlądowej i morskiej gospodarki rybackiej, co poprawi równowagę i róŜnorodność 3 Wynika to z utraty miejsc pracy przez załogę w związku ze złomowaniem statku. 36 biologiczną środowiska wodnego oraz stabilność przyrodniczych podstaw wykorzystywania produkcyjnych moŜliwości wód. Spodziewany jest wzrost liczby śródlądowych gospodarstw rybackich, które dostosowały warunki prowadzenia gospodarki do wymogów sanitarnoweterynaryjnych oraz ochrony środowiska. Wzrost ten przyczynia się do poprawy jakości produktów rybactwa oraz stanu środowiska, z którego korzystają gospodarstwa rybackie. Przewidywany jest wzrost liczby gospodarstw, które będą wdraŜać technikę i technologię chowu i hodowli ryb z gatunków poszukiwanych na rynku w celach konsumpcyjnych i zarybieniowych. Wprowadzenie nowych technik i technologii chowu i hodowli ryb poprawi konkurencyjność zewnętrzną i wewnętrzną rybactwa śródlądowego. Poprawie ulegną warunki pracy w rybołówstwie śródlądowym. W zakresie przetwórstwa rybnego i marketingu: około 50 zakładów przetwórczych i magazynów zostanie objętych pomocą, co w efekcie pozwoli na częściowe rozwiązanie problemów sektora związanych ze standardami sanitarno-weterynaryjnymi, podniesieniem konkurencyjności oraz zwiększy spoŜycie ryb i produktów rybnych do roku 2006 do około 8 kg ryb rocznie na jednego mieszkańca. Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” ma istotny wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki. Wprowadzone rozwiązania programowe powinny w najbliŜszym czasie istotnie wpłynąć na rozwój gospodarczy sektora. Działania polskiej polityki rybackiej obejmują: działalność eksploatacyjną Ŝywych zasobów wód i akwakultury, przetwórstwo ryb oraz wprowadzanie ryb i produktów rybnych do obrotu rynkowego, jak równieŜ rynek rybny. Działalność eksploatacyjna powinna odbywać się w odpowiednich dla tego sektora warunkach ekonomicznych i społecznych. W polskiej polityce rybackiej największe znaczenie w chwili obecnej odgrywa dostosowanie nakładu połowowego do istniejących zasobów morskich. Cel ten moŜna osiągnąć jedynie poprzez zredukowanie nadmiernego nakładu połowowego w wyniku wycofania części floty rybackiej przy wsparciu ze środków publicznych. Drugim celem strategicznym przyjętym dla polskiego rybołówstwa jest moŜliwie pełne wykorzystanie przyznawanych limitów połowowych przy maksymalnym wykorzystaniu ich na cele konsumpcyjne. Działanie to powinno funkcjonować jedynie w oparciu o istniejące mechanizmy rynkowe zgodne z prawodawstwem polskim oraz unijnym w chwili wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Spełnienie powyŜszych warunków umoŜliwi pośrednio poprawę konkurencyjności sektora rybackiego oraz zapewnienie rozwoju ekonomicznego firm. Zapewnienie w ramach długoterminowej polityki rybackiej rozwoju rybołówstwa przybrzeŜnego jest bardzo waŜne ze względu na znaczenie tego segmentu dla regionów nadmorskich i tradycje historyczne z nim związane. Polityka rybacka realizowana będzie w ścisłej współpracy z samorządami lokalnymi województw nadmorskich. W celu zapewnienia odpowiednich warunków do eksploatacji floty rybackiej, polityka rybacka powoli zapewnia właściwy rozwój portów i przystani rybackich przy jednoczesnym swobodnym dostępie wszystkich armatorów rybołówstwa morskiego do realizowanych działań. Dla zapewnienia prawidłowej organizacji rynku rybnego są tworzone warunki do obrotu produktami rybołówstwa wraz z prawidłowym nadzorem nad wprowadzaniem ryb i produktów na rynek, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednich standardów jakości tych produktów. Wzrasta znaczenie rybołówstwa śródlądowego i akwakultury, gdyŜ uruchomienie odpowiednich środków finansowych umoŜliwia wprowadzanie nowoczesnych technologii hodowli. Do polskiej polityki rybackiej naleŜy wsparcie badań naukowych słuŜących prawidłowej ochronie zasobów wód morskich i śródlądowych. Jednocześnie wspierane prace badawcze zmierzające do zapewnienia wysokiej jakości produktów rybołówstwa i przetwórstwa niwelują róŜnice technologiczne w ramach wspólnego rynku produktami rybnymi, jak i zapewniają konkurencyjność polskiej floty. W związku z restrukturyzacją sektora rybackiego i spadkiem zatrudnienia w sektorze rybołówstwa morskiego polityka rybacka powinna aktywnie wspierać pomoc dla rybaków odchodzących od zawodu poprzez 37 formę osłony socjalnej, w tym systemu świadczeń emerytalnych i przedemerytalnych, jak równieŜ poprzez organizowanie systemu szkoleń. Przemysł rybny w Polsce daje zatrudnienie dla około 33 tysięcy osób i koncentruje się głównie w województwach nadmorskich, gdzie obserwuje się duŜe bezrobocie strukturalne. Sektorowy Program Operacyjny „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” wpłynie na rozwój regionów nadmorskich. Powstaną nowe miejsca pracy a rekompensaty finansowe dla rybaków odchodzących z zawodu z powodu złomowania statków, umoŜliwią zmianę kwalifikacji oraz zakładanie własnych przedsiębiorstw. Wzrośnie znaczenie rybactwa śródlądowego, rozmieszczonego na terenie całego kraju, a w szczególności w części północnej. 5.1. Umowy o dofinansowanie W ramach realizacji całego programu największą ilość umów o dofinansowanie zawarto w grudniu 2004 r., kwietniu i czerwcu 2005 r. Do maja br., podpisane umowy o dofinansowanie dotyczyły głownie złomowania statków w ramach Priorytetu 1. Wraz ze zmniejszeniem zainteresowania tą formą pomocy z IFWR obserwujemy wyraźny spadek ilości podpisanych umów od stycznia do marca i w miesiącu maju. Kwietniowy szczyt to rezultat podpisania umów w ramach działań o charakterze inwestycyjnym oraz działań społecznoekonomicznych. W czerwcu 2005r.odnotowano kolejny wzrost ilości podsianych umów spowodowany tymi samymi czynnikami oraz uruchomieniem działania „czasowe zawieszenie działalności połowowej”. 5.2. Wnioski o płatność Znaczny wzrost ilości wniosków o płatność w I kw. 2005r., to rezultat realizacji złomowania statków rybackich. Natomiast szczyt odnotowany w maju i czerwcu to efekt zrealizowanych projektów dotyczących działań społeczno-ekonomicznych oraz czasowego zawieszenia działalności połowowej. Na ilość złoŜonych wniosków o płatność miały bezpośredni wpływ wnioski dotyczące działań, w ramach których pomoc finansowa przyznawana jest w postaci premii. W związku z tym, Ŝe w przypadku projektów o charakterze inwestycyjnym tj. „chów i hodowla czy przetwórstwo i rynek rybny”, wnioski moŜna składać po zrealizowaniu projektu lub jego części (etapu), wzrost ilości złoŜonych wniosków o płatność nastąpi prawdopodobnie w IV kw. 2005r. 38 6. Zgodność z regulacjami dotyczącymi funduszy strukturalnych Projekty realizowane przez beneficjentów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” są zgodne z aktami wykonawczymi do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206 oraz Nr 90, poz. 759), które opracowano są zgodnie z rozporządzeniami 3760/92/EWG, 1260/99/WE, 1263/99/WE, 2792/99/WE, 366/01/WE, 438/01/WE, 2369/02/WE, 2370/02/WE i 2371/02/WE, określającymi warunki i wymagania w zakresie udzielania pomocy finansowej w sektorze rybackim oraz ustawodawstwem krajowym. Realizacja Programu jest finansowana ze środków Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa. Program jest zgodny z przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi funduszy strukturalnych. Akty wykonawcze krajowe, wg których beneficjenci mają przyznawaną pomoc finansową w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” oraz realizują projekty: 1. rozporządzenie z dnia 11 sierpnia 2004 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” – (Dz. U. Nr 197, poz. 2027). 2. rozporządzenie z dnia 7 września 2004 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” – (Dz. U. Nr 207, poz. 2116). 3. rozporządzenia z dnia 14 września 2004 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków i trybu udzielania pomocy finansowej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006” – (Dz. U. Nr 213, poz. 2163 oraz z 2005 r. Nr 99, poz. 832). 4. rozporządzenie z dnia 14 października 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie trybu składania i wzorów wniosków o dofinansowanie realizacji projektów z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa – określające wszystkie wzory wniosków dla SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 - 2006” – (Dz. U. Nr 230, poz. 2316). 5. rozporządzenie z dnia 5 listopada 2004 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach działania „Złomowanie statków rybackich” z Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa (Dz. U. Nr 242, poz. 2424). 6. rozporządzenie z dnia 17 stycznia 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o projektów realizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Przeniesienie statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia” (Dz. U. Nr 17, poz. 151). 7. rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Budowy nowych statków rybackich”, (Dz. U. Nr 30, poz. 257). 8. rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Wspólne przedsięwzięcia” (Dz. U. Nr 30, poz. 256). 9. rozporządzenie z dnia 21 lutego 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania 39 operacji „Przekwalifikowanie zawodowe rybaków lub podjecie przez nich okołorybackiej działalności gospodarczej” (Dz. U. Nr 38, poz. 357). 10. rozporządzenie z dnia 3 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o projektów realizowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie operacji „Utrata miejsca pracy na statku rybackim” (Dz. U. Nr 41, poz. 391). 11. rozporządzenie z dnia 8 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Rybacka infrastruktura portowa” (Dz. U. Nr 44, poz. 429). 12. rozporządzenie z dnia 21 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Chów i hodowla ryb” (Dz. U. Nr 48, poz. 456). 13. rozporządzenie z dnia 21 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Przetwórstwo i rynek rybny” (Dz. U. Nr 53, poz. 478). 14. rozporządzenie z dnia 21 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Modernizacja istniejących statków rybackich” (Dz. U. Nr 53, poz. 477). 15. rozporządzenie z dnia 21 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie operacji „Nabycie własności statku rybackiego” (Dz. U. Nr 53, poz. 479). 16. rozporządzenie z dnia 21 marca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w zakresie niektórych działań w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” (Dz. U. Nr 58, poz. 508). 17. rozporządzenie z dnia 20 maja 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie trybu składania wzoru wniosku o dofinansowania realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Czasowe zawieszenie działalności połowowej” (Dz. U. Nr 99, poz. 827). 18. rozporządzenie z dnia 23 czerwca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Czasowe zawieszenie działalności połowowej” (Dz. U. Nr 122, poz. 1030). 19. rozporządzenie z dnia 4 lipca 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie działania „Pomoc techniczna” (Dz. U. Nr 132, poz. 1117). 20. rozporządzenie z dnia 24 sierpnia 2005 r. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wzoru umowy o dofinansowania projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwa i przetwórstwa ryb 2004 – 2006” w zakresie „Trwałe zaprzestanie wykonywania zawodu rybaka” (Dz. U. Nr 169, poz. 1422). 40 7. Spis tabel, wykresów i ilustracji Tabela 1. Liczba realizowanych projektów w podziale na województwa ................................................................. 9 Tabela 2. – Suma wielkości realizowanych projektów w podziale na działania w poszczególnych województwach ................................................................................................................................................................................ 12 Tabela 3. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 1 w podziale na województwa .......................... 13 Tabela 4. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 1 (w euro) ........................... 14 Tabela 5. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 1.1 w podziale na województwa......................... 15 Tabela 6. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 1.2 w podziale na województwa......................... 16 Tabela 7. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 2 w podziale na województwa .......................... 17 Tabela 8. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 2 (w euro) ........................... 18 Tabela 9. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 2.2 w podziale na województwa......................... 19 Tabela 10. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 3 w podziale na województwa ........................ 20 Tabela 11. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 3 (w euro) ......................... 21 Tabela 12. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 3.2 w podziale na województwa....................... 22 Tabela 13. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 3.4 w podziale na województwa....................... 24 Tabela 14. Liczba realizowanych projektów w ramach Priorytetu 4 w podziale na województwa ........................ 25 Tabela 15. Wysokość środków finansowych przewidzianych na realizację Priorytetu 4 (w euro) ......................... 26 Tabela 16. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.2 w podziale na województwa....................... 27 Tabela 17. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.3 w podziale na województwa....................... 29 Tabela 18. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.4 w podziale na województwa....................... 30 Tabela 19. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa....................... 31 Tabela 20. Liczba realizowanych projektów w ramach działania 4.5 w podziale na województwa....................... 32 Wykres 1. – Podział realizowanych projektów ze względu na lokalizację.............................................................. 10 Wykres 2. – Podział realizowanych projektów ze względu na wielkość ................................................................. 11 Wykres 3. – Podział projektów ze względu na wielkość w poszczególnych województwach .................................. 11 Wykres 4. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 1. .................................. 14 Wykres 5. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 2 ................................... 18 Wykres 6. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 3 ................................... 21 Wykres 7. – Wykorzystanie zaplanowanych środków finansowych w ramach Priorytetu 4 ................................... 26 Ilustracja 1. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach wg stanu na dzień 31.07.2005r............................................................................................................................................................... 9 Ilustracja 2. Suma wielkości realizowanych projektów w poszczególnych województwach................................... 10 Ilustracja 3. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach Priorytetu 1. ........................................................................................... 13 Ilustracja 4. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 1.1. .......................................................................................... 15 Ilustracja 5. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 1.2. .......................................................................................... 16 Ilustracja 6. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach Priorytetu 2. ........................................................................................... 17 Ilustracja 7. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 2.2. .......................................................................................... 19 Ilustracja 8. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Priorytetu 3. ............................................................................................................................................................................. 20 Ilustracja 9. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Działania 3.2. .......................................................................................................................................................................... 23 Ilustracja 10. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Działania 3.4. ......................................................................................................................................................... 24 Ilustracja 11. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach Priorytetu 4............................................................................................................................................................. 25 Ilustracja 12. Procentowy udział realizowanych projektów w województwach zachodnio – pomorskim, pomorskim oraz warmińsko – mazurskim w ramach działania 4.2. .......................................................................................... 28 Ilustracja 13. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach działania 4.3 ........................................................................................................................................................................... 29 Ilustracja 14. Procentowy udział realizowanych projektów w poszczególnych województwach w ramach działania 4.5 ............................................................................................................................................... 31 41