postanowienie uzasadnienie - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego

Sygn. akt III AUz 374/13
POSTANOWIENIE
Dnia 19 czerwca 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
SSA Zofia Rybicka – Szkibiel (spr.)
Przewodniczący:
po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy T. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy - w związku z wnioskiem ubezpieczonej o
ustanowienie pełnomocnika z urzędu
na skutek zażalenia ubezpieczonej
na postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 22 kwietnia 2013 r. sygn. akt VII U 2304/12
postanawia:
oddalić zażalenie.
SSA Zofia Rybicka – Szkibiel
Sygn. akt III AUz 374/13
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
oddalił wniosek T. P. o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. W uzasadnieniu wskazał, że z załączonego do wniosku
oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i źródłach utrzymania wynika, że wnioskodawczyni prowadzi wspólnie z
mężem gospodarstwo domowe. Ubezpieczona oświadczyła, że pobiera zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 651,04 zł,
zaś jej mąż otrzymuje rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w wysokości 721,83 zł. Wnioskodawczyni wraz z
mężem jest współwłaścicielką nieruchomości o pow. 226 m2, nabyty w drodze darowizny od matki, w którym aktualnie
mieszka jej matka, ponosząca wszystkie opłaty związane z tym lokalem. Z oświadczenia majątkowego wynika, iż
ubezpieczona ma zaciągnięty kredyt w wysokości 4.900 zł, a miesięczne koszty utrzymania kształtują się następująco:
85 zł opłata za energię elektryczną, 73 zł opłaty RTV, 200 zł opłata za gaz, 61 zł opłata za wodę i ścieki, 30 zł za wywóz
nieczystości, 15 zł podatek od nieruchomości, 40 zł opłata za telefon, 65 zł zakup leków dla wnioskodawczyni i jej
męża. Nadto koszt ubezpieczenia domu to kwota 189 zł. Sąd powołując się na treść art. 117 kpc podkreślił, że potrzeba
udziału w sprawie wykwalifikowanego pełnomocnika procesowego, jako niezbędna przesłanka jego ustanowienia
dla strony zwolnionej od kosztów, podlega swobodnej ocenie sądu. Zgodnie z ustalonym w doktrynie stanowiskiem
udział adwokata (radcy prawnego) w sprawie sąd może w szczególności uznać za potrzebny, gdy strona wnosząca o
jego ustanowienie jest nieporadna, ma trudności z samodzielnym podejmowaniem czynności procesowych albo gdy
sprawa jest skomplikowana pod względem faktycznym lub prawnym (tak też orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23
września 1964 r., II PZ 46/64). Potrzeba taka nie zachodzi więc, gdy sprawa jest nieskomplikowana pod względem
prawnym, a strona sama potrafi sobie poradzić w prowadzeniu procesu.
Sąd Okręgowy zaakcentował, że w niniejszej sprawie spór dotyczy prawa do renty z tytułu niezdolności do
pracy, toteż decydujące znaczenie dla rozwiązania spornej kwestii ma treść opinii biegłych oceniających stan
zdrowia ubezpieczonej. Rozstrzygnięcie sprawy nie wymaga więc od strony specjalistycznej wiedz prawniczej, a
wyłącznie przedstawienia Sądowi, a wcześniej organowi rentowemu dokumentacji dotyczącej stanu zdrowia. Nad
prawidłowością postępowania, a przede wszystkim nad jego bezstronnością czuwa niezawisły Sąd, podejmujący szereg
czynności z urzędu, nawet bez wniosku strony. Co więcej Sąd zgodnie z art. 5 kpc w razie uzasadnionej potrzeby
może w toku procesu udzielić stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata lub radcy
prawnego niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych. Czynności procesowe podejmowane dotychczas w
sprawie przez odwołującą wskazują, iż dobrze radzi sobie w sprawie np. wnosi szczegółowe zastrzeżenia do opinii
biegłych. Pisma składane w terminie, odnoszą się do podstawowych i merytorycznych kwestii i można z ich treści
wysnuć wniosek co do aktualnego stanowiska ubezpieczonej oraz treści jej żądań. Z tych to względów Sąd uznał,
żę materialna sytuacja wnioskodawczyni ma w niniejsze sprawie znaczenie drugorzędne. Natomiast do uzyskania
tego uprawnienia należy spełnić łącznie oba te warunki i nie jest możliwym ustanowienie adwokata z urzędu jedynie
z uwagi na trudną sytuację finansową strony, gdy udzielenie pomocy prawnej z urzędu nie znajduje uzasadnienia.
Zatem decydującą przesłanką uzasadniającą udział pełnomocnik w procesie jest znaczny stopień skomplikowania
sprawy, ewentualnie pozbawienie strony możliwości działania na przykład na skutek jej nieporadności, zaś te warunki
w sprawie nie zachodzą.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła ubezpieczona, podnosząc, iż pisma procesowe pisała jej inna osoba,
a skarżąca tylko je podpisywała i zanosiła na pocztę. Nadto dodała, że nie stać jej na kupno biletu na przejazd do
Sądu i nie będzie potrafiła wypowiedzieć się w Sądzie, tak jak adwokat. Dlatego też wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przyznanie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Zażalenie ubezpieczonej nie zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd Apelacyjny, po analizie zaskarżonego orzeczenia doszedł do przekonania, że jest ono trafne i wynikające z
prawidłowo zastosowanego przepisu art. 117 § 5 k.p.c.
Na wstępie należy wyjaśnić, iż w orzecznictwie od lat utrwalony jest pogląd prawny, podzielany przez Sąd Odwoławczy,
że potrzeba ustanowienia pełnomocnika z urzędu
nie zachodzi, jeżeli sprawa jest nieskomplikowana pod względem prawnym i faktycznym,
a strona sama potrafi sobie poradzić w prowadzeniu procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 3 czerwca
1974r., II CZ 94/74, lex. Nr 7511). Przyjmuje się bowiem, że udział zawodowego pełnomocnika w sprawie będzie
potrzebny zazwyczaj wtedy, gdy strona wnosząca o jego ustanowienie jest nieporadna, ma trudności z samodzielnym
podejmowaniem czynności procesowych albo gdy sprawa jest skomplikowana pod względem faktycznym i prawnym
(por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 06.11.1996r., II UKN 7/96, z dnia 16.12.1997r., II UKN 404/97, z dnia
16.02.1999r., II UKN 418/98, z dnia 2.03.2005r., III CK 533/04, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
15.05.2007r., V C SK 37/07 teza 1, z dnia 18.10.2011r. III UZ 24/11 teza 3, postanowienie Sądu Apelacyjnego we
Wrocławiu z dnia 17.05.2012r., III AUz 107/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12.03.2013r. III AUa
494/12).
W ocenie Sądu Apelacyjnego, w niniejszej sprawie, jak to prawidłowo zauważył Sąd Okręgowy, spór dotyczy ustalenia
prawa do renty. W tego typu sprawach Sąd Okręgowy celem ustalenia stanu faktycznego podejmuje wiele czynności z
urzędu, dbając o jej należyte rozpoznane. Sąd zgodnie z treścią art. 5 k.p.c. może w razie uzasadnionej potrzeby udzielić
stronie występującej bez profesjonalnego pełnomocnika – niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wnikliwa analiza akt sprawy oraz akt rentowych organu rentowego pozwala uznać
za trafną ocenę Sądu Okręgowego, że na obecnym etapie postępowania nie zachodzi potrzeba ustanowienia dla
ubezpieczonej pełnomocnika z urzędu, albowiem sprawa nie należy do skomplikowanych pod względem faktycznym
lub prawnym.
Z powyższych względów, Sąd Apelacyjny uznając zaskarżone rozstrzygnięcie
za prawidłowe, a wywiedzione zażalenie za niezasadne, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw.
z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji postanowienia.
SSA Zofia Rybicka - Szkibiel