Piaskowce z Czapli

Kamieniarstwo
Minimonografie Polskich kamieni budowlanych
Piaskowce z Czapli
K
fot. j. kuczma
amieniarskie zagłębie okolic Bolesławca może szczycić się dłuPodstawowym składnikiem jest kwarc w ziarnach średnicy ok. 0,3
gą historią. Jednym z najstarszych kamieniołomów górnokredomm. Ziarna kwarcu stanowią prawie trzy czwarte całkowitej objętowego piaskowca są Czaple, położone około 10 km na wschód
ści skały (72 proc.), skalenie to 5 proc., a lepiszcze 23 proc. Kształt
od Lwówka Śląskiego. Wieś o tej samej nazwie, położona wśród maziarna kwarcowego waha się od prawie ostrokrawędzistego do
lowniczych lasów, wspomniana jest już w roku 1379 pod nazwą Hokeowalnego. Okruchy skaleni potasowych są mniej obtoczone, zmatonow (od 1726 r. Hockenau). Znajdujący się w pobliżu średniowieczny
wione, wyjątkowo zbliźniaczone. Spośród minerałów pierwiastków
zamek Grodziec budowano z wulkanicznych bazaltów, lecz także z piaciężkich obserwuje się pojedyncze ziarna cyrkonu. Spoiwo (na ogół
skowców pochodzących z łomu Czaple. W latach 1832-33 właściciel
ilaste) występuje zwykle w postaci cienkich otoczek na ziarnach
kamieniołomu wybudował
szkieletu. Czasem spowe wsi Czaple ewangeiwo jest lekko zażeleziolicką kaplicę cmentarną
ne, co powoduje zmianę
z miejscowego piaskowca.
barwy skały na bardziej
W 1888 r. kamieniołom
żółtą. Szkielet jest dość
został zakupiony przez
dobrze
upakowany,
firmę Zeidler & Wimmel,
zwarty, ziarna przylegają
która wcześniej uruchoblisko do siebie. Pory są
miła duży zakład obróbczy
przeważnie drobne, niew Bolesławcu. Stopniowo
regularne i równomiernie
rozwiązywano problemy lorozrzucone w skale. Piagistyczne. W 1895 roku do
skowce charakteryzuje
kamieniołomu w Czaplach
wysoka wytrzymałość
doprowadzono jednotorową
na ściskanie, całkowita
linię kolejową z Lwówka
mrozoodporność i wyŚląskiego, a 11 lat później
soka kwasoodporność.
linię Bolesławiec – Nowa
Są łatwe w obróbce
Wieś Grodziska (25 km).
i odporne na czynniki
W budowę wymienionych
atmosferyczne; łuplilinii kolejowych były zaanPoznań, Teatr Wielki, fasada z piaskowca z Czapli
wość dobra, przełam
gażowane firmy wydobywanierówny. Stosuje się
jące kopaliny w tym rejonie:
w elementach łupanych
Cechy fizyczne*
kamieniołomy,
cegielnie,
i ciętych na okładziny
3
Gęstość [kg/m ]
2600
wapienniki. W 1915 r. włapionowe i poziome, co3
Gęstość objętościowa [kg/m ]
2003
ścicielem Czapli była firma
Nasiąkliwość [% wag.]
6,98 koły, detale architektoDeutsche Steinwerke Vetter
Porowatość [% obj.]
22,99 niczne, rzeźby.
AG. Zatrudniała ona wówŚcieralność metodą Boehmego [mm]
29 934 Piaskowce z Czapli
Mrozoodporność po 48 cyklach [% zmniejszenia objętości próbki]
0,32 można spotkać w wielu
czas 70 pracowników przy
Wytrzymałość
na
ściskanie
[MPa]
49 obiektach, oto niektóre
rocznym wydobyciu 800
*badanie
przeprowadzone
przez
laboratorium
Zkušebna
Kamene
a
Kameniva
s.r.o.
m sześc. surowca. W roku
z nich: Wrocław: gmach
(Hořice v Podkrkonoší, 2005 r., średnia z 10 prób)
1941 kamieniołom przegiełdy na placu Solnym;
jął Willi Scheuner z Lwówka Śląskiego. Po powrocie Dolnego Śląska
Poznań: Teatr Wielki, budynek banku przy ul. Podgórnej; Berlin: katew granice Polski kamieniołom był eksploatowany przez Złotoryjskie
dra (elewacja południowa), Reichstag, kościół św. Ducha, budynek
Kamieniołomy na kamień łamany i hydrotechniczny, nie wydobywano
redakcji Vosssche Zeitung; Altona: muzeum; Gryfia (Greifswald):
bloków ani nie produkowano płyt dla budownictwa. Dopiero w 1993
sąd przysięgłych; Sankt Leon-Roth: gmach Volksbanku.
roku wznowiono eksploatację w zachodniej części rozległego kamieFirma Kamieniarz Tadeusz Modliński umieszcza w swojej liście refeniołomu (firma Kamieniarz Tadeusza Modlińskiego z Kielc). Dwa lata
rencyjnej dla piaskowców z Czapli następujące obiekty: Warszawa:
później wschodnią część kamieniołomu zakupiła i rozpoczęła wydobyKuria Biskupia Warszawsko-Praska; Sopot: hotel Rezydent; Berlin:
cie firma Gruszecki sp. z o.o. z Bielan Wrocławskich.
Ministerstwo Finansów (40 tys. mkw.); Hamburg: budynek biurowy
Piaskowce ze złoża Czaple są gruboławicowe, stosunkowo jednorodAtzelnest Bad; Düsseldorf: biurowiec Albertussee Heerdt; Poczdam:
budynki Sternenzentrum; Banz: klasztor; Wurzburg: Victoria Haus.
ne kolorystycznie i strukturalnie. Warstwy zalegają poziomo lub pod
niewielkimi kątami. Barwa skały jest jasna, kremowożółta lub beżowa.
Henryk Walendowski
78
NK 49 (6/2010)
www.RynekKamienia.pl