spis treści/contents - Fundacja Ochrony Zdrowia Psychicznego

I
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2007;4(2)
SPIS TREŚCI/CONTENTS
61
Relacje lekarz – pacjent
65
Psychozy schizofreniczne o późnym początku
Problems of relation doctor – patient
Michał Jeleń
Late-onset schizophrenia
Tomasz Sobów, Iwona Kłoszewska
73
Metapamięć u osób z patologią mózgu
81
Wpływ dawki kwasu walproinowego
na redukcję zaburzeń zachowania u osób
z organicznymi zaburzeniami osobowości
Metamemory in patients with the brain dysfunction
Ewa Szepietowska
Valproate dose and reduction of behavioural disturbances
in patients with organic personality disorder
Joanna Łapin, Leszek Bidzan, Jacek Turczyński, Krzysztof Sołtys
89
Weryfikacja radiologiczna w oparciu o kryteria NINDS-AIREN
rozpoznania otępienia naczyniopochodnego
NINDS-AIREN verification of diagnosed vascular dementia
Joanna Łapin, Barbara Bobek-Billewicz, Krzysztof Sołtys,
Jacek Turczyński, Leszek Bidzan
97
Zaburzenia otępienne w przebiegu olbrzymiego
oponiaka śródczaszkowego – opis przypadku
Dementive disorders in the course of intracranial
gigant meningioma – case report
Jacek Radzik, Andrzej Dołhun, Konstanty Gurański, Jerzy Leszek
Zawiadomienia Announcements
II
Redaktor Naczelny/Editor-in-Chief
Andrzej Kiejna (Wrocław, Poland)
Poprzedni Redaktor Naczelny i Założyciel/Founding Editor and Past Editor in Chief
Adam Bilikiewicz (Gdańsk, Poland)
Redaktor Międzynarodowy/International Editor
Ralf Ihl (Düsseldorf, Germany)
Rada Naukowa/Editorial Board
Aleksander Araszkiewicz (Bydgoszcz, Poland)
Stavros Baloyannis (Thessaloniki, Greece)
Leszek Bidzan (Gdańsk, Poland)
Adam Bilikiewicz (Gdańsk, Poland)
Jason Brown (New York, USA)
Pasquale Calabrese (Bochum, Germany)
Salvatore DiMauro (New York, USA)
Knut Engedal (Oslo, Norway)
Tomasz Gabryelewicz (Warszawa, Poland)
Andrzej Górski (Wrocław, Poland)
George T. Grossberg (Saint Louis, USA)
Lars Gustafson (Lund, Sweden)
Khalid Iqbal (New York, USA)
Marek Jarema (Warszawa, Poland)
Marek Jutel (Wrocław, Poland)
Thomas Kallert (Dresden, Germany)
Siegfried Kanowski (Berlin, Germany)
Cornelius Katona (London, Great Britain)
Iwona Kłoszewska (Łódź, Poland)
Amos Korczyn (Tel-Aviv, Israel)
Raimundo Mateos (Santiago de Compostela, Spain)
Konrad Maurer (Frankfurt/Main, Germany)
Carlos Augusto de Mendonça Lima (Prilly, Switzerland)
Bruce Duncan MacQueen (Bydgoszcz, Poland)
Janusz Moryś (Gdańsk, Poland)
Grzegorz Opala (Katowice, Poland)
Tadeusz Parnowski (Warszawa, Poland)
Maria Pąchalska (Kraków, Poland)
Michael Philpot (London, Great Britain)
Ryszard Podemski (Wrocław, Poland)
Martin Prince (London, Great Britain)
Stanisław Pużyński (Warszawa, Poland)
Jiři Raboch (Prague, Czech Republic)
Barry Reisberg (New York, USA)
Jarl Risberg (Lund, Sweden)
Joanna Rymaszewska (Wrocław, Poland)
Johannes Schröder (Heidelberg, Germany)
Andrzej Szczudlik (Kraków, Poland)
Nicoleta Tataru (Oradea, Romania)
Stanisław Wolfarth (Kraków, Poland)
Jerzy Vetulani (Kraków, Poland)
Kolegium Redakcyjne/Executive Board
Andrzej Kiejna, Jerzy Leszek, Ralf Ihl, Joanna Rymaszewska, Aleksandra Zawadzka, Tomasz Adamowski, Patryk Piotrowski
Sekretarz Redakcyjny/Editorial Secretary
Aleksandra Zawadzka, Patryk Piotrowski
e-mail: [email protected]
Adres Korespondencyjny Redakcji/Correspondence Address
PSYCHOGERIATRIA POLSKA
50-119 Wrocław, ul. Nożownicza 4/8, Poland
tel. (+48) (71) 343 21 52; faks (+48) (71) 343 21 55
Dział Reklamy i Marketingu/Advertising and Marketing Section
Tomasz Adamowski
e-mail: [email protected]
Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam
Projekt graficzny/design: Paweł Jaszczuk
Skład i druk/press: Mediacom sp. z o.o., www.mediacom.com.pl
Wydawca/Publisher
FUNDACJA OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO
FOUNDATION OF MENTAL HEALTH
50-119 Wrocław, ul. Nożownicza 4/8, Poland
http://www.fozp.org.pl
nakład 500 egz.
Copyright ©2004 Fundacja Ochrony Zdrowia Psychicznego
III
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2007;4(2)
Od Redakcji
Szanowni Czytelnicy „Psychogeriatrii Polskiej”,
W numerze tym z wielkim smutkiem żegnamy naszego Przyjaciela, członka
Rady Naukowej czasopisma, Profesora Adama Bilikiewicza, któremu wiele zawdzięcza „Psychogeriatria Polska” – i Jego pamięci chcielibyśmy zadedykować
to wydanie.
Wszystkim zainteresowanym przypominamy o zbliżającym się IV Kongresie
Polskiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego, którego tematyka „Psychogeriatria w praktyce ogólnolekarskiej” nie była dotychczas szerzej promowana.
U progu sezonu wakacyjnego życzę wszystkim Czytelnikom przyjemnego,
udanego wypoczynku.
Redaktor Naczelny
Prof. Andrzej Kiejna
IV
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2007;4(2)
From the Editor
Dear Readers,
In the current issue with deep grief we say goodbye to our Friend, the member
of the Editorial Board of the journal – Professor Adam Bilikiewicz, who contributed significantly to “The Polish Journal of Geriatric Psychiatry” – and to His
memory we would like to dedicate this edition.
Those interested we remind about upcoming IV Congress of Polish Association
of Geriatric Psychiatry concentrated around previously not widely promoted
subject – “Geriatric Psychiatry in general practice”.
As the holiday season is coming I wish all our Readers pleasant recreation time
and interesting reading.
Prof. Andrzej Kiejna MD
Editor–in–Chief
V
In Memoriam
Prof. Adam Bilikiewicz (1933-2007)
Przedwczesna śmierć prof. Adama Bilikiewicza w wieku 74 lat (2.04.1933-3.06.2007) uczyniła
ogromną stratę dla społeczności psychiatrycznej. Odszedł od nas jeden z najwybitniejszych
polskich uczonych, który wielce zasłużył się dla rozwoju psychiatrii, a w szczególności psychogeriatrii, jednej z ważnych misji Jego życia.
Po ukończeniu studiów medycznych w Gdańsku, w 1957 roku rozpoczął pracę jako asystent
w Klinice Chorób Psychicznych Akademii Medycznej (AMG), gdzie w późniejszych latach był
adiunktem, a od 1971 r. docentem. W 1975 r. został powołany na stanowisko kierownika,
a zarazem organizatora Kliniki Psychiatrii w tworzącej się od podstaw Akademii Medycznej
w Bydgoszczy, gdzie pełnił również funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego. Z tą uczelnią
związany był przez kolejnych 8 lat, w czasie których aktywnie uczestniczył w procesie
budowania jej pozycji akademickiej. W 1984 roku powrócił do Gdańska, gdzie kierował
II Kliniką Chorób Psychicznych, a od 1994 roku Katedrą Psychiatrii AMG do czasu przejścia
na emeryturę w 2003 roku. W latach 1984-87 pełnił funkcję prorektora do spraw nauki
w AMG. W 2004 r. otrzymał godność doktora honoris causa Akademii Medycznej im. Ludwika
Rydygiera w Bydgoszczy.
Stopień naukowy doktora nauk medycznych uzyskał w 1964 roku na podstawie rozprawy
„Spostrzeżenia kliniczne nad schizofrenizacją zespołów cyklofrenicznych”, a 5 lat później
stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy „Badania kliniczne nad istotą napadów padaczkowych dystymicznych”. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego otrzymał w
1979 roku, a stanowisko profesora zwyczajnego w 1989 roku.
W ramach swojej drogi naukowej Adam Bilikiewicz odbył liczne staże zagraniczne, m.in.
w Uniwersyteckiej Klinice Psychiatrii w Bazylei, kierowanej wówczas przez Paula Kielholza,
a także w Zurychu, Bernie, Lozannie, Münsterlingen i w Pilznie. W 1986 r. na zaproszenie
Uniwersytetu w Moguncji prowadził wykłady dla studentów Wydziału Nauk Społecznych.
Główne zainteresowania naukowe prof. Adama Bilikiewicza koncentrowały się wokół psychopatologii (m.in. teoria etioepigenezy, której twórcą był prof. Tadeusz Bilikiewicz), neuropatologii (psychiatryczne aspekty padaczki, guzów mózgu), nowych metod terapii biologicznej
w psychiatrii (wstrząsy elektryczne jednostronne, wstrząsy indoklonowe, śpiączki atropinowe), psychofarmakoterapii oraz zespołów otępiennych ze szczególnym uwzględnieniem
choroby Alzheimera. W dorobku publikacyjnym obejmującym 265 pozycji mieszczą się
również wielokrotnie wznawiany podręcznik psychiatrii dla studentów i trzytomowy zbiorowy podręcznik przeznaczony dla lekarzy specjalizujących się w psychiatrii. Wielka erudycja
Profesora, wiedza lekarska i humanistyczna, a także Jego duży talent oratorski sprawiły, że
był jednym z najbardziej szanowanych i rozpoznawalnych przedstawicieli nauk medycznych
w Polsce. Recenzował wiele książek, prac naukowych, był członkiem licznych towarzystw
naukowych, gremiów doradczych i opiniotwórczych. Przez kilka kadencji i nieomal do ostatnich dni swojego życia pełnił misję przedstawiciela nauk medycznych w Centralnej Komisji
ds. Stopni i Tytułów Naukowych. Wielu dzisiejszych profesorów, doktorów habilitowanych to
osoby, których dorobek do awansów naukowych był oceniany przez profesora Bilikiewicza
i trudno nie docenić i w tym zakresie Jego wielkiego wkładu w rozwój środowiska naukowego
polskiej psychiatrii.
VI
Adam Bilikiewicz należał do wielu towarzystw naukowych w Polsce i za granicą, ale za najwyższy zaszczyt poczytywał sobie przynależność do Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
(PTP), które na Zjeździe PTP w 1995 r. powierzyło mu funkcję prezesa. W ramach PTP był
założycielem i przez wiele kadencji pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Psychogeriatrii.
Stał się rzeczywistym animatorem działalności tej sekcji, propagując nie tylko cele naukowe,
ale walczył również o większe prawa pacjentów w wieku podeszłym, wielokrotnie występując
z postulatami o refundacje przez państwo leków stosowanych u chorych z zaburzeniami
otępiennymi.
Przez wiele lat był redaktorem naczelnym czasopisma naukowego PTP „Psychiatria Polska”,
a także inicjatorem i redaktorem naczelnym „Rocznika Psychogeriatrycznego”, czasopisma
naukowego Sekcji Psychogeriatrii PTP. Czasopismo to w roku 2003 z woli jego założyciela
zostało przekształcone w kwartalnik „Psychogeriatria Polska”.
Będąc mocno i trwale związanym z Sekcją Psychogeriatrii PTP, życzliwie odniósł się do inicjatywy powołania Polskiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego (PTPG), gdyż uważał, że
psychiatria wieku podeszłego jest subspecjalnością i wymaga odpowiedniej reprezentacji
w sferze naukowej i ochronie zdrowia. Obecność profesora Bilikiewicza, członka honorowego PTPG, była zawsze wielkim wydarzeniem podczas dorocznych kongresów Towarzystwa.
Niestety, nie będziemy Go gościć podczas IV grudniowego Kongresu PTPG, który tradycyjnie
odbędzie się we Wrocławiu. Jestem głęboko przekonany, że każdy, kto poznał Profesora,
zachowa Go w pamięci jako wielkiego uczonego, przy tym człowieka prawego, niezwykle
życzliwego dla ludzi i skromnego, cechującego się dużym poczuciem relatywizmu ubarwionego autoironią i oryginalnym poczuciem humoru.
Andrzej Kiejna
Katedra i Klinika Psychiatrii,
Akademii Medycznej we Wrocławiu
i Polskie Towarzystwo Psychogeriatryczne, Wrocław
KWIECIEŃ | CZERWIEC
2007 VOL 4 NO 2
Organ naukowy
Polskiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego
oraz
Sekcji Psychogeriatrii i Choroby Alzheimera
Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
An official journal of
the Polish Association of Geriatric Psychiatry
and of
the Old Age Psychiatry and Alzheimer’s Section of
the Polish Psychiatric Association
Indexed in EMBASE / Excerpta Medica
INDEX COPERNICUS ICV 5,36 pkt
PsycINFO