Karol de Focauld

Oficer – małym bratem Jezusa
„Gdy tylko uwierzyłem, że jest Bóg, zrozumiałem, że nie
mogę zrobić inaczej, jak żyć tylko dla Niego”.
Na pustyni Saharze, którą niektórzy ludzie nazywają
najsmutniejszym i najbiedniejszym miejscem na ziemi,
znajduje się uboga osada arabska, Tamanrasset. Często
przybywają do niej młodzi ludzie z całego świata. Czego
szukają w tym zakątku ziemi, „zapomnianym przez Boga i
ludzi”? Może ziemia kryje tu jakieś skarby? Nie. Ci młodzi
ludzie pytają o adres „marabutów” (ludzi Boga). Tu żył
prawdziwy święty naszych czasów. Dzisiaj mieszka tutaj i
pracuje grupa jego naśladowców, mała cząstka wielkiej
armii Małych Braci i Małych Sióstr, rozrzuconej po całym
świecie, zwłaszcza w takich jak ten, najuboższych zakątkach
naszego świata. Kim był ten człowiek, którego przykład tak
porywa dzisiejszych ludzi?
Karol de Foucauld (czytaj: Fuko) urodził się w Strasburgu w 1858 r. w rodzinie arystokratycznej, z której wyszło wielu sławnych mężów narodu francuskiego. Niedługo cieszył się ojcem i matką,
bo oboje zmarli mu w jednym roku, gdy miał zaledwie lat pięć. Wychowaniem jego zajął się dziadek.
Najpierw posłał go do szkoły, a potem do gimnazjum. Po maturze Karol wstąpił do Szkoły Kawalerii,
która ukończył mając lat 21.
Karol był chłopcem zdolnym, inteligentnym. Początkowo uczył się pilnie, potem się zaniedbał.
Będąc jeszcze w gimnazjum stracił wiarę w Boga i zaczął bardzo źle żyć. Sam się potem przyznaje:
„Mając 17 lat byłem cały uosobieniem egoizmu, próżności, bezbożności, owładnięty pragnieniem
zła”. Tak napisał wiele lat później, a na razie oddaje się zabawom, lubi dobrze zjeść i wypić, nie znosi
twardej dyscypliny wojskowej, jaka panowała w Szkole Kawalerii. Toteż często jest karany za niedbalstwo i lenistwo. Wreszcie kończy szkołę jako uczeń z najgorszą opinią, co potwierdza się potem w
czasie jego służby wojskowej. Jest oficerem zaledwie półtora roku i zostaje decyzją ministerstwa zawieszony w czynnej służbie za niekarność i złe sprawowanie. Tak więc na razie nic nie zapowiadało, że
Karol de Foucauld pójdzie śladami swoich wielkich przodków. Tymczasem pociągają go przygody i
nieznane kraje. Odbywa więc podróż do Maroka, które jest wówczas mało znanym, dzikim krajem,
zamieszkanym przez mahometan wrogo usposobionych wobec chrześcijan. Dokonuje wielu ciekawych odkryć i badań w czasie tej podróży, za co otrzymuje nawet złoty medal Francuskiego Towarzystwa Geograficznego. Ale zapada ciężko na zdrowiu i musi powrócić do Francji. I wtedy ma dużo czasu, by się zastanowić nad swoim dotychczasowym życiem. Jest niewierzącym, mimo ze w szkole
otrzymał wychowanie religijne. Ale lektura, koledzy, styl życia – to wszystko odciągało go od Boga…
Teraz powracają mu w pamięci obrazy podróży po Afryce. Przypomina sobie znajomych Arabów, którzy pięć razy dziennie, w przepisanych godzinach, odrywali się od swych zajęć, by korzyć się przed
Najwyższym: „Allach Akber” – Bóg jest Największy – mówili. Wie również, że w miejscowości, w której teraz przebywa, bardzo bliska mu osoba, jego kuzynka Maria, modli się w pobliskim kościele.
Tamci są Afrykanami i muzułmanami, ona Francuzką i katoliczką. Niegdyś Karol de Foucauld sądził, że
odmienność różnych religii dowodzi nieprawdziwości wszystkich. Teraz, kiedy po obu stronach morza
widział, jak wierzący modlą się, już tak nie myśli. Od pielgrzymów z Mekki i od francuskiej chrześcijanki wznosi się do Jedynego Boga, Najwyższego Pana, ten sam głos wiary i uwielbienia. I w duszy
Karola z wolna budzi się ten głos. Ale do nawrócenia jeszcze daleko. Dużo się zastanawia. Czasem
wejdzie do kościoła i modli się: „Boże mój, jeżeli jesteś, daj mi to poznać. Bardzo pomaga mu w tym
jego kuzynka Maria. Dzięki niej poznaje księdza Huvelin, wikarego paryskiej parafii św. Augustyna. To
u niego właśnie, któregoś październikowego poranka, po długich wahaniach, Karol spowiada się i
przyjmuje Komunię św. Przeżywa głęboką radość – po 12 latach błądzenia znów wierzy. Ponownie
wybiera się na Wschód, ale już nie w celach naukowych – porywa go inna przygoda. Jedzie do Ziemi
Świętej i kieruje swe kroki śladami Chrystusa. Zwłaszcza Nazaret wzrusza go do głębi serca. Właśnie
tu przez trzydzieści lat mieszkał Jezus w ciszy, modlitwie i pracy, przy Matce Najświętszej i św. Józefie.
Foucauld przeżył wtedy moment jakby drugiego nawrócenia. Pociąga go właśnie takie życie: w ciszy,
modlitwie i pracy pragnie upodobnić się do Chrystusa ubogiego. Nie zazna odtąd spokoju. Wstępuje
do zakonu trapistów o bardzo surowej regule i ścisłym ubóstwie. Staje się bratem Alberykiem. Przebywa w Opactwie Najświętszej Panny Śnieżnej w południowej Francji, ale po sześciu miesiącach
przenosi się do innego klasztoru trapistów w Syrii, ponieważ jest uboższy niż tamten. Jednak i tu nie
zaznaje spokoju. Pewnego razu przełożeni wysyłają go do sąsiedniej wioski dla odprawienia modłów
przy zwłokach arabskiego robotnika, katolika. Foucauld wchodzi do rudery zmarłego i doznaje głębokiego wzruszenia. Odkrywa tak straszną nędzę, że blednie przy niej ubóstwo mnichów. Zrozumiał
wtedy, że Bóg wzywa go, aby był wśród tych najuboższych i dzielił z nimi ich życie. Rodzi się w nim
projekt założenia Zgromadzenia Małych Braci Jezusa. Układa nawet przepisy dla tego zgromadzenia,
którego główną zasadą miało być ubóstwo. Członkowie jego mieli żyć tam, gdzie są najbiedniejsi i tak
jak najbiedniejsi. Aby to zrealizować prosi o zwolnienie z zakonu trapistów, przybiera imię brata Karola od Jezusa i udaje się ponownie do Nazaretu. Tam staje się sługą klarysek, mieszka w bardzo ubogiej
budce, która dawniej służyła za skład na narzędzia. Tam też uczy się, jak żyć w całkowitym zapomnieniu, ubóstwie, posłuszeństwie na wzór Jezusa Nazareńskiego. Po wielu miesiącach rozmyślań i modlitwy decyduje się przyjąć święcenia kapłańskie.
Po święceniach udaje się znów do Afryki na pustynię. W Beni Abbes, na skraju Algierii i Maroka, między chrześcijanami i muzułmanami chce żyć jako pustelnik. Ale jego pustelnia jest dla wszystkich otwarta: chrześcijanie przychodzą się tu modlić, muzułmanie rozmawiają z nim o Bogu, żebracy
szukają pomocy i wsparcia. Ale i na tym nie poprzestaje. Chce z misją Ewangelii iść dalej: osiedla się w
głębi Sahary, wśród koczowniczego plemienia Tuaregów. Jest jedynym kapłanem i chrześcijaninem na
setki oaz. Zyskał swoim zachowaniem wielką przyjaźń Tuaregów, którym zawsze jest gotów spieszyć z
pomocą. Opracowuje słownik języka tego plemienia, tłumaczy na ich język wiele tekstów religijnych.
Przyjął jako swoje hasło słowa św. Pawła: „Stałem się wszystkim dla wszystkich, aby uratować za
wszelką cenę choć niektórych” (1Kor 9,22). Rzeczywiście można o nim powiedzieć, że dla biednych
Tuaregów stał się Tuaregiem, aby zbliżyć ich do Chrystusa.
W roku 1914 dotarła do niego wieść o wybuchu wojny w Europie. Prawie równocześnie w
północnej Afryce mahometanie organizują powstanie religijne. Fanatycznym powstańcom głoszącym
„świętą wojnę” w imię Mahometa chodziło o pozyskanie dla swojej sprawy również i Tuaregów. Przeszkadzała im jednak przyjaźń i wpływ, jaki miał na to plemię ojciec Karol. Dlatego to 1 grudnia 1916
roku, wieczorem, kilku powstańców wdarło się podstępnie do prawie bezbronnej osady, związali ojca
Karola i zamordowali go. Po odejściu bandy, mieszkańcy osady pochowali ciało męczennika o kilka
kroków od miejsca jego męczeńskiej śmierci.
Można teraz zapytać: czy rzeczywiście Karol de Foucauld poszedł śladami swoich sławnych
przodków? Czy dokonał w życiu czegoś naprawdę wielkiego? Z początku wydawało się, że nie. Myślano nawet, że jego misja i życie zakończyły się fiaskiem. Niewielu bowiem mahometan udało mu się
nawrócić na katolicyzm. Za swego życia nie znalazł naśladowców. Ale zasiew miłości powoli dojrzewał. Jego dzieło podjęli inni. W 1933 roku powstali Mali Bracia Jezusa, a w 1939 Małe Siostry Jezusa.
Zgromadzenia te przyjęły regułę opartą na idei ojca Karola i wyruszyły, by żyć i pracować w krajach
tak zwanego Trzeciego Świata. Dziś wśród najbiedniejszych pracują już setki Małych Braci i Sióstr.
Porzucili oni wszystko i żyją nadzieją, że ich ewangeliczne życie zdoła poruszyć serca ludzi. Są świadkami Chrystusa przez modlitwę, ubóstwo nazaretańskie i pracę. Dzieje się tak dlatego, że kiedyś,
przed kilkudziesięciu laty, pewien młody oficer francuski, żądny przygód i sławy, zrozumiał, że wszystkie sprawy życiowe nabierają dopiero wtedy prawdziwego znaczenia, gdy się pozna Chrystusa i pójdzie za Nim.
Pytania do tekstu (na ocenę bardzo dobrą):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Jakie wydarzenie w dzieciństwie Karola wywiera wpływ na jego życie?
Czego szuka Karol będąc w wojsku?
Co pociąga Karola jako podróżnika?
Co ma zasadniczy wpływ na przemianę religijną Karola de Foucauld?
Dlaczego Karol poprosił o zwolnienie z zakonu trapistów?
W jaki sposób ojciec Karol realizował w swoim życiu maksymę św. Pawła wyrażoną w 1Kor 9,
22?
Zadanie na ocenę celującą:
Napisz list do Marii (kuzynki Karola) identyfikując się z osobą Karola de Foucauld.