wyniosą dodatku wyrównawczego

Sygn. akt III U 185/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 1 lipca 2014 r.
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III
w składzie:
Przewodnicząca: SSO Bożena Beata Bielska
Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 01 lipca 2014r. w O.
sprawy z odwołania M. Ż. (1), M. Ż. (2), P. Ż. – następców prawnych zmarłego A. Ż.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.
o wartość kapitału początkowego
na skutek odwołania M. Ż. (1), M. Ż. (2), P. Ż. – następców prawnych zmarłego A. Ż.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.
z dnia 27.02.2012r. nr (...)
orzeka:
1. zmienia zaskarżoną decyzję i do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje A. Ż. następujące
kwoty:
za 1969 r. kwotę 1.031zł, za 1970r. kwotę 3.600zł, za 1971r. kwotę 4.560zł, za 1972r. kwotę 14.806zł, za 1973r. kwotę
22.462zł, za 1975r. kwotę 2.864,52zł, za 1976r. kwotę 17.001zł, za 1977r. kwotę 37.444zł, za 1978r. kwotę 51.116zł, za
1979r. kwotę 52.872zł, za 1980r. kwotę 44.153,40zł, za 1981r. kwotę 100.770zł, za 1982r. kwotę 152.965zł, za 1983r.
kwotę 145.825zł, za 1984r. kwotę 146.962zł, za 1985r. kwotę 209.448zł, za 1986r. kwotę 280.103zł, za 1987r. kwotę
233.046zł, za 1988r. kwotę 499.266zł, za 1989r. kwotę 2.213.435zł, za 1990r. kwotę 5.367.810zł, za 1991r. kwotę
10.949.221zł, za 1992r. kwotę 17.614.800zł, za 1993r. kwotę 23.479.200zł, za 1994r. kwotę 20.913.000zł, za 1995r.
kwotę 46,10zł, za 1997r. kwotę 5.856,92zł, za 1998r. kwotę 8.540,62zł.
2. zmienia zaskarżoną decyzję i do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje A. Ż.przeciętną
podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne wyliczoną z 10 lat kalendarzowych, tj. z lat: 1977-1986 i WWPW
wynoszący 85,83% oraz przelicza kapitał początkowy przy przyjęciu WWPW 85,83%.
3. umarza postępowanie w zakresie zaliczenia do stażu pracy okresu prowadzenia działalności gospodarczej od
01.12.1990r. do 31.07.1991r.,
4. wniosek z dnia 11.02.2014r. o przeliczenie kapitału przy uwzględnieniu zmian w ustawie o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych obowiązujących od 01.10.2013r. przekazuje do rozpoznania ZUS Oddziałowi w P.,
5. w pozostałym zakresie odwołanie oddala.
UZASADNIENIE
W piśmie z dnia 26.03.2012r. A. Ż. wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 27.02.2012r., odmawiającej ponownego
ustalenia wartości kapitału początkowego.
Wskazał, iż nie zgadza się z twierdzeniem ZUS, iż najkorzystniejszym jest WWPW z lat 1981-1990 w wysokości 75,87%.
Nadto jego zdaniem ZUS przyjął zaniżone kwoty wynagrodzeń z lat 1978-1998.
W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, iż decyzją z dnia 29.06.2011r.
dokonano ustalenia wysokości kapitału początkowego. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału oraz obliczenia
WWPW przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych,
tj. od 01.01.1981r. do 31.12.1990r. i WWPW 75,87%. Dochód za rok 1990 został przyjęty w kwocie 4.739.402zł. Do
ustalenia wartości kapitału początkowego uwzględniono staż pracy w wymiarze 26 lat 8 miesięcy i 29dni, tj. 320
miesięcy okresów składkowych.
ZUS wskazał nadto, iż w dniu 30.01.2012r. A. Ż.złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego,
w szczególności przez znalezienie innej opcji 10 kolejnych lat kalendarzowych przyjętych do obliczenia podstawy
wymiaru, do wniosku nie załączył żadnej nowej dokumentacji. Po ponownej analizie akt stwierdzono, iż wartość
współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego
do dnia 31.12.1998r. ustalona decyzją z dnia 29.06.2011r. jest korzystniejsza, ponieważ współczynnik ten wynosi
80,50%, a obecnie wyliczony wynosi 80,12%. Natomiast najkorzystniejszy WWPW wynosi 75,87% (wyliczony z 10
kolejnych lat od 1981r. do 1990r.), zaś WWPW obliczony z 20 lat wybranych z całego okresu zatrudnienia wynosi
62,77%.
Zdaniem ZUS wydając zaskarżoną decyzję z dnia 27.02.2012r. prawidłowo stwierdzono więc, iż wartość kapitału
początkowego w decyzji z dnia 29.06.2011r. jest prawidłowa i kapitał nie podlega przeliczeniu.
W toku postępowania A. Ż.wniósł o przyjęcie WWPW wyliczonego z 20 lat najkorzystniejszych z okresu 1972-1998,
przyjęcia wynagrodzenia z okresu zatrudnienia w (...)w O.w wysokości wynikającej z dokumentów złożonych do
ZUS, tj. przyjęcia wszystkich składników zawartych w kartach wynagrodzeń. Nadto wniósł o przyjęcie z okresu
pracy na budowie eksportowej za granicą od 24.07.1986r. do 03.08.1987r. zarobków zastępczych J. P.. Domagał
się też zaliczenia do stażu pracy okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 01.12.1990r. do 31.07.1991r. oraz
uwzględnienia odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia okresu wypowiedzenia dokonanego przez
(...)w O.od 01.06.1991r. do 31.07.1991r.
Pismem z dnia 18.12.2012r. A. Ż. zgłosił żądanie przyjęcia zarobków z 1978r. i z 1979r. z okresu zatrudnienia w (...)
– w wysokości wynikającej z nowo uzyskanej z archiwum karty zarobkowej, tj. za 1978r. w kwocie 33.616zł i za 1979r.
w kwocie 28.802zł.
W toku postępowania decyzją z dnia 12.07.2013r. Nr (...) ZUS uchylił w całości swą wcześniejszą decyzję z
dnia 13.04.2011r., wyłączającą A. Ż. z ubezpieczenia społecznego i stwierdził, iż A. Ż. jako osoba prowadząca
pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu społecznemu w okresie od 01.12.1990r. do 31.07.1991r.
W konsekwencji w dniu 10.09.2013r. została wydana decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, w której
do stażu pracy uwzględniono okres prowadzenia działalności gospodarczej od 01.12.1990r. do 31.07.1991r. i podstawę
wymiaru składek za te lata.
Wobec śmierci A. Ż. w dniu 19.12.2013r. i wniosku M. Ż. (1) o dalsze prowadzenie postępowania, Sąd postanowieniem
z dnia 31.01.2014r. postanowił prowadzić postępowanie w udziałem następców prawnych zmarłego: M. Ż. (1), M. Ż.
(2) i P. Ż.. Następcy prawni zmarłego podtrzymali dotychczasowe żądania.
W piśmie z dnia 11.02.2014r. następca prawny odwołującego, M. Ż. (1), wniosła o dokonanie wyliczenia kapitału
początkowego, przy przyjęciu stanu prawnego obowiązującego począwszy od 01.10.2013r. (k. 229-230a.s.).
Po sporządzeniu w sprawie opinii biegłej z zakresu rachunkowości, H. G. (1), następcy prawni zmarłego wnieśli o
przyjęcie WWPW 87,19%, tj. wg I wariantu opinii biegłej wg stanu prawnego obowiązującego od 01.10.2013r. ZUS
natomiast wniósł o przyjęcie WWPW wyliczonego z 20 lat wg założeń II wariantu opinii biegłej.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Z akt ZUS dotyczących A. Ż.wynika, iż decyzją z dnia 29.06.2011r. dokonano ustalenia wysokości kapitału
początkowego. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału oraz obliczenia WWPW przyjęto przeciętną podstawę
wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 01.01.1981r. do 31.12.1990r.
i WWPW 75,87%. Dochód za rok 1990 został przyjęty w kwocie 4.739.402zł. Do ustalenia wartości kapitału
początkowego uwzględniono staż pracy w wymiarze 26 lat 8 miesięcy i 29dni, tj. 320 miesięcy okresów składkowych.
Z akt ZUS wynika nadto, iż w dniu 30.01.2012r. A. Ż.złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego,
w szczególności przez znalezienie innej opcji 10 kolejnych lat kalendarzowych przyjętych do obliczenia podstawy
wymiaru. Z akt ZUS wynika, że do tego wniosku odwołujący nie załączył żadnej nowej dokumentacji. Po
ponownej analizie akt stwierdzono, iż wartość współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego oraz
okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31.12.1998r., ustalona decyzją z dnia 29.06.2011r.,
jest korzystniejsza, ponieważ współczynnik ten wynosi 80,50%, a obecnie wyliczony wynosi 80,12%. Natomiast
najkorzystniejszy WWPW wynosi 75,87% (wyliczony z 10 kolejnych lat od 1981r. do 1990r.), zaś WWPW obliczony z 20
lat wybranych z całego okresu zatrudnienia wynosi 62,77%. W konsekwencji zaskarżoną decyzją z dnia 27.02.2012r.
ZUS odmówił ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego.
Odwołujący nie zgadzał się zarówno ze stażem pracy, jak i wysokością WWPW, przyjętego w zaskarżonej decyzji oraz
z wysokością przyjętych zarobków.
A. Ż. domagał się zaliczenia do stażu pracy okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 01.12.1990r. do
31.07.1991r. Postępowanie w tym zakresie ostatecznie podlegało umorzeniu w oparciu o art. 47713 kpc, bowiem
ZUS w toku postępowania wydał decyzję z dnia 12.07.2013r., w której uchylił w całości swą wcześniejszą decyzję
z dnia 13.04.2011r., wyłączającą A. Ż. z ubezpieczenia społecznego i stwierdził, iż A. Ż. jako osoba prowadząca
pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu społecznemu w okresie od 01.12.1990r. do 31.07.1991r.
W konsekwencji w dniu 10.09.2013r. została wydana decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, w
której do stażu pracy uwzględniono okres prowadzenia działalności gospodarczej od 01.12.1990r. do 31.07.1991r. i
podstawę wymiaru składek za te lata. Zgodnie z art. 47713 kpc, zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed
rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.
Pozostałe żądania podlegały merytorycznemu badaniu. A. Ż., a następnie jego następcy prawni, nie zgadzając się z
decyzją ZUS z dnia 27.02.2012r. domagali się uwzględnienia odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia
dokonanego przez (...) w O. od 01.06.1991r. do 31.07.1991r.
Domagali się nadto przyjęcia wynagrodzenia z okresu zatrudnienia w (...) w O. w wysokości wynikającej z dokumentów
złożonych do ZUS, tj. przyjęcia wszystkich składników zawartych w kartach wynagrodzeń. Nadto wnosili o przyjęcie
z okresu pracy na budowie eksportowej za granicą od 24.07.1986r. do 03.08.1987r. zarobków J. P. jako zarobków
zastępczych.
Pismem z dnia 18.12.2012r. A. Ż. zgłosił żądanie przyjęcia zarobków z 1978r. i z 1979r. z okresu zatrudnienia w (...) –
w wysokości wynikającej z nowo uzyskanej z archiwum karty zarobkowej, tj. za 1978r. w kwocie 33.616zł i za 1979r. w
kwocie 28.802zł. Wprawdzie żądanie to zostało zgłoszone jako nowy wniosek dopiero przed Sądem, lecz Sąd uznał, iż
należy je rozstrzygnąć merytorycznie, pozwoli to bowiem na ocenę całości materiału dowodowego.
Oceniając merytorycznie odwołanie Sąd uznał, że jest ono zasadne częściowo.
A. Ż.kwestionując decyzję z dnia 27.02.2012r. nie zgadzał się z przyjętą przez ZUS wysokością zarobków i wyliczeniami
WWPW i wnosił o wyliczenie WWPW w wersji najkorzystniejszej oraz o przeliczenie kapitału początkowego.
Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w brzmieniu
obowiązującym na datę wydawania zaskarżonej decyzji - kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.
53, z uwzględnieniem ust. 2-12.
Przepis art. 174 ust. 2 stanowi zaś, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia
w życie ustawy:
1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;
2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;
3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.
Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z
tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3).
Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w
którym ubezpieczony po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów prawa
polskiego i dlatego pozostawał w ubezpieczeniu jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku
sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego
wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok
kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu (art. 174 ust. 3b).
Zaskarżona decyzja odmawia przeliczenia kapitału początkowego wskazując, że przyjęty dotychczas WWPW
(wyliczony z 10 kolejnych lat od 1981r. do 1990r.) wynosi 75,87% i jest najkorzystniejszy. Biorąc pod uwagę zgłaszane
przez odwołującego żądania i konieczność weryfikacji WWPW, Sąd uzyskał z archiwum akta osobowe z okresu
zatrudnienia w PTS (...)w O.: A. Ż.oraz akta osobowe J. P., którego zarobki miały być przyjęte jako zarobki zastępcze
w okresie pracy odwołującego na budowie eksportowej. Sąd wziął również pod uwagę całość dokumentacji, w tym
dokumentację zarobkową zawartą w aktach rentowych odwołującego i aktach kapitału początkowego.
Wszystkie te dokumenty były przedmiotem analizy biegłej z zakresu rachunkowości, H. G. (1). Zauważyć przy
tym należy, iż biegła w listopadzie 2012r. sporządziła w sprawie opinię główną, a następnie sporządzała opinie
uzupełniające. Opinie uzupełniające były sporządzane albo w celu odniesienia się do zastrzeżeń stron, albo w
celu uwzględnienia nowych okoliczności, które zaszły w toku postępowania, tj. faktu złożenia karty zarobkowej
za 1978 i 1979r. z okresu zatrudnienia w (...) oraz faktu wydania przez ZUS w dniu 12.07.2013r. decyzji
obejmującej odwołującego ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 01.12.1990r.
do 31.07.1991r.
Biegła w opiniach ustaliła wynagrodzenie A. Ż., osiągnięte w okresie od 02.09.1969r. 31.12.1998r., przy uwzględnieniu
dokumentacji zawartej w aktach sprawy i aktach ZUS, w tym wyliczyła wynagrodzenie z okresu zatrudnienia w (...)O.,
za który nie złożono zaświadczenia o zarobkach w oparciu o stawki godzinowe na podstawie dokumentacji osobowej
tego zakładu. Nadto biegła wyliczyła wynagrodzenie odwołującego za okres pracy za granicą na budowie eksportowej
od 24 lipca 1986r. do 03 sierpnia 1987r., jako wynagrodzenie zastępcze przyjmując wynagrodzenie J. P.. W opinii
biegła wyliczyła też WWPW według wszystkich wersji, biorąc pod uwagę przepisy obowiązujące w dacie wydania
zaskarżonej decyzji.
Biorąc pod uwagę opinię główną oraz opinie uzupełniające, zdaniem Sądu do podstawy wymiaru kapitału
początkowego należy uwzględnić wynagrodzenie odwołującego wyliczone przez biegłą w wariancie I, przy czym za
1990r. i 1991r. należy przyjąć wariant I wersję III.
Są to kwoty: za 1969 r. kwota 1.031zł, za 1970r. kwota 3.600zł, za 1971r. kwota 4.560zł, za 1972r. kwota 14.806zł, za
1973r. kwota 22.462zł, za 1975r. kwota 2.864,52zł, za 1976r. kwota 17.001zł, za 1977r. kwota 37.444zł, za 1978r. kwota
51.116zł, za 1979r. kwota 52.872zł, za 1980r. kwota 44.153,40zł, za 1981r. kwota 100.770zł, za 1982r. kwota 152.965zł,
za 1983r. kwota 145.825zł, za 1984r. kwota 146.962zł, za 1985r. kwota 209.448zł, za 1986r. kwota 280.103zł, za 1987r.
kwota 233.046zł, za 1988r. kwota 499.266zł, za 1989r. kwota 2.213.435zł, za 1990r. kwota 5.367.810zł, za 1991r. kwota
10.949.221zł, za 1992r. kwota 17.614.800zł, za 1993r. kwota 23.479.200zł, za 1994r. kwota 20.913.000zł, za 1995r.
kwota 46,10zł, za 1997r. kwota 5.856,92zł, za 1998r. kwota 8.540,62zł.
W ocenie Sądu do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego należy przyjąć A. Ż.przeciętną podstawę
wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. z lat: 1977-1986 i WWPW wynoszący 85,83%,
gdyż jest to WWPW korzystniejszy od obecnie przyjętego.
Z akt ZUS wynika, że A. Ż. w okresie od 02.09.1969r. do 30.06.1972r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej
(...) w O. jako młodociany na podstawie umowy o pracę o naukę zawodu (świadectwo pracy k. 4a.r.).
W ocenie Sądu za okres tego zatrudnienia należy przyjąć kwoty: za 1969r. kwotę 1.031zł, za 1970r. kwotę 3.600zł, za
1971r. kwotę 4.560zł, za 1972r. kwotę 2.280zł. Sąd w tym zakresie oparł się na opinii uzupełniającej biegłej H. G. (1),
sporządzonej w dniu 18.12.2012r. (k. 118-136a.s.) i opinii uzupełniającej z dnia 31.10.2013r. (k. 191a.s.).
W opinii z dnia 18.12.2012r. biegła wskazała, iż stosownie do uchwały Nr (...)Rady Ministrów z dnia 26.09.1958r.
w sprawie zatrudniania młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy i
odbycia wstępnego stażu pracy (M.P. Nr 78, poz. 453), młodocianym w okresie nauki zawodu przysługiwało:
- w I roku nauki wynagrodzenie miesięczne 150-260zł,
- w II roku nauki wynagrodzenie miesięczne 320-380zł,
- w III roku nauki w zakładach, w których obowiązują taryfikatory kwalifikacyjne, wynagrodzenie godzinowe wg I
kategorii płac.
Biegła słusznie wskazała, iż w aktach sprawy nie ma informacji, czy w zakładzie pracy obowiązywał taryfikator
kwalifikacyjny i jakie ewentualnie stawki godzinowe obowiązywały w I kategorii płac, dlatego brak jest możliwości
ustalenia faktycznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne odwołującego w III roku nauki. W
konsekwencji biegła słusznie przyjęła, iż wynagrodzenie w III roku nauki było nie niższe aniżeli uzyskiwane w II roku.
Jednocześnie w opinii z dnia 18.12.2012r. biegła wskazała, iż najbardziej właściwe jest przyjęcie maksymalnych stawek
wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za 1969r. wynosi więc zdaniem biegłej kwotę 1.031zł, w 1970r. kwotę 3.600zł, w 1971r. kwotę 4.560zł
i w 1972r. kwotę 2.280zł.
Wskazać trzeba, iż A. Ż. podnosił, iż w III roku nauki zawodu otrzymywał wyższe wynagrodzenie niż przyjęła biegła.
Sąd podjął więc czynności w celu uzyskania danych pozwalających na ustalenie stawek wynagrodzenia pracowników
młodocianych. Sąd zobowiązał (...) w O. do wskazania, w jakiej wysokości wynagrodzenie miesięczne otrzymywali
młodociani odbywający w latach 1969-1972 praktyczną naukę zawodu w (...) i do nadesłania przepisów wewnętrznych
obowiązujących w (...) w O. w tym okresie. W odpowiedzi w piśmie z dnia 09.05.2013r. (...) wskazało, iż nie posiada
dokumentacji płacowej wskazującej na sposób wynagradzania młodocianych odbywających praktyczną naukę zawodu
w latach 1969-1972 (k. 167a.s.). W konsekwencji w opinii uzupełniającej z dnia 31.10.2013r. biegła podtrzymała swoje
stanowisko odnośnie wysokości wynagrodzenia w w/w okresie, w tym tezę, iż wynagrodzenie w III roku nauki było
nie niższe aniżeli uzyskiwane w drugim roku (k. 191a.s.). Sąd oddalił więc odwołanie w zakresie żądania przyjęcia za
III rok nauki zawodu w okresie zatrudnienia w (...) wyższych stawek niż przyjęła biegła.
W okresie od 01.07.1972r. do 23.06.1973r. A. Ż. był zatrudniony w (...) w O.. Wynagrodzenie za ten okres zatrudnienia
było bezsporne i wynikało z list płac, znajdujących się w aktach kapitału początkowego (k. 8-9) i złożonych w marcu
2010r. Kwoty tam widniejące były uwzględnione przez ZUS już przed wydaniem zaskarżonej decyzji i w takiej samej
kwocie zostały przyjęte przez biegłą w opinii głównej z dnia 18.12.2012r. Są to kwoty: za 1972r. kwota 12.526zł i za
1973r. kwota 17.562zł (co do 1973r. notatka kolegialna k.26a akt kap. pocz.).
Wynagrodzenie za 1972r. wynosi więc łącznie 14.806zł i składa się na nie wynagrodzenie odwołującego w (...) (2.280zł)
i w (...) (12.526zł).
W okresie od 26.06.1973r. do 31.12.1976r. A. Ż. był zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w C., w tym w okresie od
24.11.1973r. do 15.10.1975r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z angażu z k. 41a.r. wynika, iż do pracy powrócił
od dnia 20.10.1975r.
Wynagrodzenie odwołującego za okres od 26.06.1973r. do 23.11.1973r. wynosiło 4.900zł i w takiej kwocie zostało
przyjęte przez ZUS (k. 27 akt kap. pocz.). Wobec braku dokumentów zarobkowych za 1973r. zostało ono wyliczone w
oparciu o minimalne wynagrodzenie i w takiej też kwocie zostało przyjęte w opinii biegłej H. G. (1), zarówno głównej
jak i uzupełniających.
Wynagrodzenie za 1973r. wynosi więc łącznie 22.462zł i składa się na nie wynagrodzenie z (...) w kwocie 17.562zł i
(...) w kwocie 4.900zł.
W 1974r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową, dlatego za ten rok nie uzyskał żadnego wynagrodzenia. To
samo dotyczy okresu od 01.01.1975r. do 19.10.1975r.
Za okres od 20.10.1975r. do 31.12.1975r. należy przyjąć kwotę 2.864,52zł. Taką kwotę przyjęła biegła H. G. w opinii
głównej (k. 56-57a.s., k. 78a.s.). Kwota ta została wyliczona w oparciu o stawkę godzinową i nominalny czas pracy,
obowiązujący w 1975r. Stanowisko to należy podzielić. Na k. 41a.r. znajduje się angaż, obowiązujący od 2010.1975r.,
z którego wynika, iż odwołujący po powrocie do pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej został zatrudniony
ze stawką godzinową 6,50 zł/godzinę a na k. 45a.r. angaż, w którym od 01.06.1976r. wskazano stawkę godzinową 7
zł/godzinę.
Biegła w opinii wskazała, iż czas pracy wszystkich pracowników zatrudnionych na mocy umowy wynosił, bez wliczenia
przerw odpoczynkowych, najwyżej 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin na dobę i nie mógł przekraczać 46 godzin na
tydzień. Wskazała też, że z dokumentów załączonych do akt sprawy nie wynika, aby w w/w okresie odwołujący się
przebywał na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym.
Za okres os 01.01.1976r. do 01.12.1976r. biegła w opinii głównej przyjęła kwotę 17.001zł (k. 57a.s.) i w opiniach
uzupełniających podtrzymała to stanowisko. Kwotę te należy zaakceptować. Kwota ta została wyliczona w oparciu o
stawkę godzinową i nominalny czas pracy, obowiązujący w 1976r.
Biegła wskazała, iż odwołujący otrzymywał wynagrodzenie:
- od 20 października 1975r. - 6,50 zł/godzinę i premię uznaniową,
- od 03 listopada 1975r. - za wykonywanie dodatkowych czynności w zależności od ich wykonania i zakresu
po potwierdzeniu usług wykonania w dokumentacji pracy – 900zł dziennie, wynagrodzenie to zależało od dni
wykonywania czynności dodatkowych potwierdzonych w kartach, a ponieważ do akt nie załączono kart pracy
kierowcy, brak jest możliwości ustalenia dodatku z tego tytułu,
- od 01 czerwca 1976r. odwołujący otrzymywał wynagrodzenie 7zł/godzinę,
- a od 01 sierpnia 1976r. - 8 zł/godzinę.
Biegła wskazała, iż z dokumentów załączonych do akt sprawy nie wynika, aby w w/w okresie odwołujący przebywał
na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym. Również w tym przypadku biegła przyjęła, iż czas pracy wszystkich
pracowników wynosił bez wliczenia przerw odpoczynkowych najwyżej 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin na dobę
i nie mógł przekraczać 46 godzin na tydzień. Mając na uwadze stawki wynagrodzenia wynikające z angaży oraz
normatywny czas pracy biegła wskazała, iż wynagrodzenie odwołującego w 1976r. wynosiło 17.001zł.
Wnioski opinii należy podzielić. Wyliczenia biegłej opierają się bowiem o dane z kserokopii akt osobowych
odwołującego, znajdujących się na k. 39-53a.r.
W okresie od 01.01.1977r. do 30.04.1977r. A. Ż. był zatrudniony w (...) w P. Oddział w O., co wynika ze świadectwa z
k. 6 a.r. Za ten okres biegła przyjęła kwotę 16.444zł (opinia główna k. 58a.s. i k. 78a.s.). Na kwotę tę składają się sumy
widniejące na karcie zarobkowej z k. 55-56a.s. z tytułu: płacy zasadniczej, wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
godzinach nadliczbowych, za OC, ładowanie, spedycję, paliwo, urlop i za dzień wolny.
Biegła słusznie wskazała, iż podstawę wymiaru ustala się od wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy w ramach
stosunku pracy, z uwzględnieniem wypłaconych zamiast tego wynagrodzenia świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Do ustalenia podstawy wymiaru dla pracowników uspołecznionych
zakładów pracy nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy
w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Biegła wskazała też, że na dole karty zarobkowej wykazano wypłaty diet, diety nie stanowiły jednak podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne, albowiem nie stanowiły składników zaliczanych do osobowego funduszu płac.
Powyższe stanowisko biegłej należy podzielić. Biegła w opinii szczegółowo wskazała przepisy, w oparciu o które
dokonała klasyfikacji kwot widniejących na karcie zarobkowej.
W okresie od 01.07.1977r. do 31.05.1978r. A. Ż. podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako osoba prowadząca
działalność gospodarczą. Z zaświadczenia z k. 19a.r. wynika, iż podstawa wymiaru składek wynosiła:
- w 1977r. – kwotę 21.000 zł,
- w 1978r. - kwotę 17.500 zł.
Takie sumy prawidłowo przyjęła też biegła w opinii (k. 61a.s.).
Kwota za 1977r. łącznie wynosi więc 37.444zł i składa się na nią kwota z (...) (16.444zł) i z działalności 21.000zł.
W okresie od 19.06.1978r. do 31.07.1991r. A. Ż. był zatrudniony w (...)O. w O., przy czym w okresie od 08.07.1986r.
do 03.08.1987r. korzystał z urlopu bezpłatnego w związku z pracą na budowie eksportowej w ZSRR. W związku
ze skróceniem okresu wypowiedzenia odwołującemu się wypłacono odszkodowanie za okres od 01.06.1991r. do
31.07.1991r.
Odnosząc się do wynagrodzenia za 1978r. i 1979r. wskazać trzeba, że biegła początkowo wskazała je w opinii głównej z
10.11.2012r. Ponieważ jednak odwołujący w dniu 18.12.2012r. złożył z archiwum kartę zarobkową za okres od czerwca
1978r. do 30.06.1979r., biegła sporządziła opinię uzupełniającą. W opinii uzupełniającej z 05.11.2013r. wysokość
wynagrodzenia za okres od 19.06.1978r. do 31.12.1978r. określiła na kwotę 33.616zł (płaca razem wg kartoteki k.
188a.s.) a wysokość wynagrodzenia za okres od 01.01.1979r. do 31.12.1979r. na kwotę 52.872zł.
W opinii biegła wskazała, że na karcie zarobkowej nie ma informacji o wysokości płacy zasadniczej, a jedynie
wskazano niektóre szczegółowe składniki jak: wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, premię, zasiłki chorobowe,
wynagrodzenie za urlop, za pracę zmianową oraz płacę ogółem. Zdaniem biegłej na fakt wykonywania pracy w w/w
okresie wskazuje wypłacane wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Skoro bowiem odwołujący pracował w godzinach
nadliczbowych, to musiał również przepracować normatywny czas pracy.
Biegła wskazała, iż z jej doświadczenia wynika, że niektóre zakłady pracy stosowały metodę wpisywania do kart
pracy ogólnej kwoty wynagrodzeń oraz niektórych składników niezbędnych do celów statystyczno - rozliczeniowych.
W szczegółowych składnikach brak jest składników nie podlegających składkom na ubezpieczenie społeczne. Mając
powyższe na uwadze należy zdaniem biegłej przyjąć, że właściwa kwota wynagrodzenia podlegającego składkom
wykazana została w pozycji „razem płaca” i taką też kwotę przyjęła biegła do wyliczeń.
Zdaniem Sądu należy zaakceptować to stanowisko biegłej, bowiem opiera się ono o dane wynikające z karty
zarobkowej i doświadczenie zawodowe biegłej.
Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, iż łączna kwota stanowiąca podstawę składek w 1978r. wyniesie 51.116zł.
Składa się na nią suma 33.616zł (z tytułu zatrudnienia w T.) i 17.500zł (działalność gospodarcza).
Co do 1979r. wskazać trzeba, że na kwotę 52.872zł składa się suma 33.402zł (k. 188a.s. razem płaca wg kartoteki – na
podstawie karty zarobkowej) i 19.470zł (k. 190a.s. – wynagrodzenie za lipiec-grudzień w oparciu o stawkę godzinową
i nominalny czas pracy).
Jak już wskazano wyżej, karta zarobkowa została złożona przez odwołującego do Sądu przy piśmie z dnia 18.12.2013r.
i zawierała m.in. wynagrodzenie za styczeń-czerwiec 1979r. Stanowiła podstawę do wydania opinii uzupełniającej z
05.11.2013r. (k. 188a.s.).
Wynagrodzenie za lipiec-grudzień 1979r. (za który nie było karty zarobkowej) biegła ustaliła w opinii głównej z
10.11.2012r. (k. 62-63a.s.).
Biegła wskazała, że zgodnie z angażami wynagrodzenie odwołującego wynosiło:
- od 19 czerwca 1978r. - 8,70 zł/godzinę, dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu 3zł/godzinę, prawo do premii
regulaminowej,
- od 24 lipca 1978r. - 10,50 zł/godzinę + dodatek 4,50 zł/godzinę,
- od 01 maja 1979r. - 12 zł/godzinę, pozostałe warunki bez zmian,
- od 01 marca 1980r. - 12 zł/godzinę, pozostałe warunki bez zmian.
Biegła wskazała, iż z akt osobowych nie wynika, aby w powyższym okresie zatrudnienia odwołujący przebywał na
urlopie bezpłatnym lub wychowawczym, uwzględniła też dni ustawowo wolne od pracy.
Zdaniem Sądu należy podzielić w/w wyliczenia. Opierają się one bowiem na danych dotyczących stawek osobistego
zaszeregowania, wynikających z angaży, znajdujących się w aktach osobowych odwołującego, nadesłanych przez
archiwum na żądanie Sądu, uwzględniają też nominalny czas pracy i dni ustawowo wolne od pracy.
Wysokość wynagrodzenia za 1980r. biegła ustaliła na kwotę 44.153,40zł. Stosowne wyliczenia biegła podała w opinii
głównej z 10.11.2012r. (k. 62-63a.s.).
Biegła wskazała, że zgodnie z angażami wynagrodzenie odwołującego wynosiło:
- od 19 czerwca 1978r. - 8,70 zł/godzinę, dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu 3zł/godzinę, prawo do premii
regulaminowej,
- od 24 lipca 1978r. - 10,50 zł/godzinę + dodatek 4,50 zł/godzinę,
- od 01 maja 1979r. - 12 zł/godzinę , pozostałe warunki bez zmian,
- od 01 marca 1980r. - 12 zł/godzinę, pozostałe warunki bez zmian,
- w okresie od 31 lipca 1980r. do 19 sierpnia 1980r. odwołującemu przyznano wynagrodzenie ryczałtowe za wykonanie
dodatkowych czynności nie wchodzących w zakres obowiązków w wysokości 8 + 34 zł dziennie,
- od 01 października 1980r. - 19 zł/godzinę + 1,10 zł dodatku wyrównawczego, pozostałe warunki bez zmian.
Biegła wskazała, że z akt osobowych nie wynika, aby w powyższym okresie zatrudnienia odwołujący przebywał na
urlopie bezpłatnym lub wychowawczym.
Zdaniem Sądu należy podzielić w/w wyliczenia. Opierają się one bowiem na danych dotyczących stawek osobistego
zaszeregowania, wynikających z angaży, znajdujących się w aktach osobowych odwołującego, nadesłanych przez
archiwum na żądanie Sądu, uwzględniają też nominalny czas pracy i dni ustawowo wolne od pracy.
W przedmiocie wynagrodzenia odwołującego za lata 1981-1991 biegła wypowiedziała się w opinii głównej z dnia
10.11.2012r. oraz w opinii uzupełniającej z dnia 31.10.2013r. i z dnia 25.02.2014r.
Dokonując wyliczeń z okresu zatrudnienia w zakładzie (...) biegła co do zasady opierała się na kartach zarobkowych,
znajdujących się w aktach osobowych odwołującego, nadesłanych przez archiwum. Ponieważ A. Ż. w okresie od
08.07.1986r. do 03.08.1987r. korzystał z urlopu bezpłatnego w związku z pracą na budowie eksportowej w ZSRR, za
ten okres biegła przyjęła wynagrodzenie J. P. jako wynagrodzenie zastępcze.
Ustalając wynagrodzenie odwołującego za lata 1981-1991 biegła we wszystkich opiniach dokonała wyliczeń w dwóch
wariantach. Założenia dwóch wariantów opinii wynikają z niezgodności zawartej w kartach wynagrodzeń sumy
poszczególnych składników i kwoty wykazanej w pozycji „razem płaca”.
W wariancie I - biegła przyjęła, że suma kwot wykazanych na kartach wynagrodzeń w pozycji „Razem płaca”
stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
W wariancie II – biegła przyjęła, że wynagrodzenie odwołującego wynika z sumy szczegółowych składników
wykazanych na kartach wynagrodzeń z wyłączeniem składnika „różne”.
Biegła opowiadała się za przyjęciem wariantu I.
Ustalając wynagrodzenie za 1990r. i 1991r. biegła każdy wariant wyliczyła dodatkowo w trzech wersjach, ostatecznie
jednak w opinii uzupełniającej z dnia 05.11.2013r. wskazała, że wobec wydania przez ZUS decyzji obejmującej
odwołującego ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 01.12.1990r. do
31.07.1991r., aktualne są tylko wyliczenia w wersji III (k. 191a.s.). Sąd podziela to stanowisko a szczegółowo omówi
je w dalszej części uzasadnienia.
W ocenie Sądu do wyliczeń należy przyjąć kwoty wskazane przez biegłą w wariancie I, przy czym za 1990 i 1991r. należy
przyjąć kwoty wyliczone w wariancie I wersji III. Co do zasady ustalając wynagrodzenie odwołującego należy zdaniem
Sądu przyjąć kwoty wykazane na kartach zarobkowych, znajdujących się w aktach osobowych a za okresy działalności
gospodarczej kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek, wskazane w zaświadczeniach ZUS, znajdujących się w
aktach ZUS.
Zaznaczyć należy, iż niezgodności sumy poszczególnych składników znajdujących się na aktach zarobkowych i kwoty
wykazanej w danej karcie zarobkowej w pozycji „razem płaca” występowały co do lat 1981-1987 i 1989-1991, przy czym
kwota widniejąca w pozycji „razem płaca” była wyższa niż suma poszczególnych składników wskazanych na danej
karcie. Jak już wskazano wyżej, należy przyjąć wyliczenia biegłej wskazane w wariancie I, tj. przyjąć, że podstawę
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowiła suma kwot wykazanych na kartach wynagrodzeń w pozycji
„Razem płaca”. Zdaniem Sądu taka koncepcja jest prawidłowa. Biegła podkreślała bowiem, iż z jej doświadczenia
wynika, że niektóre zakłady pracy stosowały metodę wpisywania do kart pracy ogólnej kwoty wynagrodzeń oraz tylko
niektórych składników, niezbędnych do celów statystyczno - rozliczeniowych, a na karcie wpisywano też ogólną kwotę
wypłaconą danej osobie.
W opinii głównej z 10.11.2012r. biegła wskazała też, iż w okresie od stycznia 1981r. do września 1982r. na kartach nie
ma informacji o wysokości płacy zasadniczej, a jedynie wskazano niektóre szczegółowe składniki jak wynagrodzenie
za godziny nadliczbowe, premię, zasiłki chorobowe, wynagrodzenie za urlop, za pracę zmianową oraz płacę ogółem.
Biegła wskazała, że z dokumentów nie wynika, aby odwołujący korzystał w tym czasie z urlopów bezpłatnych a
na fakt wykonywania pracy w w/w okresie wskazuje wypłacane mu wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, skoro
bowiem odwołujący pracował w godzinach nadliczbowych, to musiał również przepracować normatywny czas pracy.
Biegła wskazała też, że z kart wynagrodzeń wynika, że od lutego 1982r. do 31 grudnia 1985r. odwołujący otrzymywał
rekompensaty z tytułu wzrostu cen w kwocie 1.560zł miesięcznie. Jej zdaniem kwota 160 zł stanowiła rekompensatę
ustaloną Uchwałą Nr 187 Rady Ministrów z dnia 26 sierpnia 1981r. w sprawie podwyższenia cen detalicznych
niektórych artykułów żywnościowych (MP Nr 22 poz. 200) a kwota 1400 zł - rekompensatę ustaloną Uchwałą
Nr 24 Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1982r. w sprawie rekompensat pieniężnych z tytułu wprowadzenia z
dniem 01 lutego 1982r. nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych, opału i energii (MP
Nr 4 poz. 18), przy czym rekompensata przysługiwała za każdy miesiąc kalendarzowy w stałej wysokości i była
wypłacana pracownikom od 01 września 1981r. Mając powyższe na uwadze należy uznać, iż biegła prawidłowo ujęła
rekompensaty, w tym w 1981r. dodatkowo wypłaty rekompensat dla pracownika 4 x 160 = 640 zł.
Biegła słusznie też przyjęła, iż w latach 1977-1983 kwoty tzw. 14-tych premii i diet nie stanowiły podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne albowiem nie stanowiły składników zaliczanych do osobowego funduszu płac i
dlatego nie powinny być ujete w kwotach zaliczanych do podstawy wymiaru, chociaż są ujęte w kartach wynagrodzeń.
W opinii głównej z dnia 10.11.2012r. biegła przyjęła też, iż odszkodowania wypłacone pracownikom na podstawie
art. 361 kp za skrócenie okresu wypowiedzenia stosunku pracy do 1 miesiąca nie były dochodem osiągniętym z
tytułu wykonywania pracy, a w konsekwencji nie stanowiły podstawy wymiaru składek (k. 70a.s.). Należy podzielić
argumentację biegłej w tym zakresie, bowiem opiera się ona o stosowne regulacje.
Biegła w opinii prawidłowo również przyjęła, że A. Ż. w okresie od 01.01.1991r. do 31.05.1991r. korzystał z urlopu
bezpłatnego. Biegła podniosla, iż za rok 1991 brak jest karty wynagrodzeń. Wprawdzie w świadectwie pracy nie
wykazano urlopu bezpłatnego, lecz w aktach osobowych na k. 45 znajduje się podanie o udzielenie urlopu bezpłatnego
w okresie od 01.01.1991r. do 31.05.1991r. a na podaniu jest adnotacja o wyrażeniu zgody na urlop. Zauważyć też
trzeba, że A. Ż. przesłuchiwany na rozprawie w dniu 17.04.2013r. zeznał, iż nie kwoestionuje tego wniosku o urlop (k.
161a.s.). W tej sytuacji należy przyjąć fakt korzystania z tego urlopu, co pociąga za sobą wniosek o nie otrzymywaniu
wynagrodzenia w tym okresie.
W 1990 i 1991r. należy natomiast odwołującemu przyjąć kwoty stanowiące podstawę opłacania składek z tytułu
prowadzenia działalności gospodarczej.
Biegła w tej kwestii wypowiadała się w opinii głównej z 10.11.2012r., czyniąc w każdym z wariantów dodatkowo
założenia w trzech wersjach, przy czym w wersji III za 1990r. przyjęła wynagrodzenie wynikające z karty wynagrodzeń
oraz dodatkowo podstawę wymiaru składek z tytułu działalności gospodarczej zgodnie z zaświadczeniem ZUS z k.
15 a.r. (str. 22 opinii głównej k. 73a.s. i k. 31 opinii głównej k. 82a.s.). Zgodnie z tym zaświadczeniem odwołujący
prowadził działalność gospodarczą m.in. w okresie od 01.12.1990r. do 30.11.1993r. i podstawa wymiaru składek za
1990r. wynosiła 628.408zł.
Za 1991r. w opinii głównej z 10.11.2012r. biegła przyjęła podstawę wymiaru składek z tytułu działalności gospodarczej
zgodnie z zaświadczeniem ZUS z k. 15 a.r. ( k. 31 opinii głównej k. 82a.s.).
W opinii uzupełniającej z dnia 31.10.2013r. biegła już stanowczo wypowiedziała się za wariantem I wersją III, co
było konsekwencją wydania przez ZUS w toku postępowania decyzji z dnia 12.07.2013r., którą uchylił w całości
swą wcześniejszą decyzję z dnia 13.04.2011r., wyłączającą A. Ż. z ubezpieczenia społecznego i którą stwierdził, iż A.
Ż. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu społecznemu w okresie od
01.12.1990r. do 31.07.1991r. W konsekwencji w dniu 10.09.2013r. została wydana decyzja o ponownym ustaleniu
kapitału początkowego, w której do stażu pracy uwzględniono okres prowadzenia działalności gospodarczej od
01.12.1990r. do 31.07.1991r. i podstawę wymiaru składek za te lata.
W tej sytuacji prawidłowa kwota za 1990r. to suma zarobków i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie z
tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w kwocie łącznej 5.367.810zł, w tym 628.408zł z tytułu prowadzenia
działalności gospodarczej.
Kwota za 1991r. to podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej,
wynosząca 10.949.221zł.
W opinii głównej z 10.11.2012r. biegła wyliczyła również wynagrodzenie zastępcze za okres pracy A. Ż. za granicą na
budowie eksportowej.
Okres ten był bezsporny i wynikał ze świadectwa pracy odwołującego oraz jego akt osobowych. Zatrudnienie i
wysokość zarobków J. P. wynikały natomiast z jego akt osobowych i kart zarobkowych.
Zgodnie z świadectwem pracy w okresie zatrudnienia w (...)O. w O. A. Ż. w okresie od 08.07.1986r. do 03.08.1987r.
korzystał z urlopu bezpłatnego w związku z pracą na budowie eksportowej w ZSRR.
Biegła słusznie przyjęła, iż jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru,
pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia,
jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w
tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik
był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.
Ponieważ karty zarobkowe J. P. zawierały wynagrodzenie za okres od 24.07.1986r., Sąd zlecił biegłej ustalenie
wynagrodzenia zastępczego w oparciu o tę kartę za okres od 24.07.1986r. a za okres od 08.07.1986r. do 23.07.1986r.
wynagrodzenia wynikającego z normatywnego czasu pracy i stawek według angaży.
Biegła dokonała tych wyliczeń i wskazała, iż wynagrodzenie zastępcze za okres od 08.07.1986r. do 31.12.1986r.
wyniesie 134.581zł a za okres od 01.01.1987r. do 03.08.1987r. wyniesie 137.810zł.
Te wyliczenia należy zaakceptować, gdyż opierają się na dokumentacji osobowej i kartach wynagrodzeń, uwzględniają
też stawki osobistego zaszeregowania i normatywny czas pracy.
W ten sposób wynagrodzenie A. Ż. za 1986r. wyniesie, łącznie z wynagrodzeniem zastępczym, kwotę 280.103zł a za
1987r. wyniesie, łącznie z wynagrodzeniem zastępczym, kwotę 233.046zł.
Mając powyższe na uwadze za lata 1981-1991 należy przyjąć kwoty: za 1981r. kwotę 100.770zł, za 1982r. kwotę
152.965zł, za 1983r. kwotę 145.825zł, za 1984r. kwotę 146.962zł, za 1985r. kwotę 209.448zł, za 1986r. kwotę 280.103zł,
za 1987r. kwotę 233.046zł, za 1988r. kwotę 499.266zł, za 1989r. kwotę 2.213.435zł, za 1990r. kwotę 5.367.810zł, za
1991r. kwotę 10.949.221zł.
Poza sporem jest już obecnie, iż A. Ż. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegał
ubezpieczeniu społecznemu w okresie od 01.12.1990r. do 30.11.1993r. i od 15.03.1997r. do 31.12.1998r. Podstawę
wymiaru składek w tych okresach wskazuje zaświadczenie ZUS z dnia 21.06.1999r. z k. 15a.s. a z zaświadczenia tego
wynika, iż podstawa wymiaru składek wynosiła:
- w roku 1992 - 17.614.800 zł,
- w roku 1993 - 23.479.200 zł,
- w roku 1997 - 5.856,92 zł,
- w roku 1998 - 8.540,62 zł.
Takie kwoty przyjęła też biegła w opinii głównej z 10.11.2012r. i podtrzymała je w opinii uzupełniającej z dnia
31.10.2013r. To stanowisko należy podzielić, gdyż opiera się o stosowne zaświadczenie ZUS.
Poza sporem jest, że A. Ż. w okresie od 08.01.1994r. do 07.01.1995r. był zarejestrowany jako bezrobotny i pobierał
zasiłek dla bezrobotnych.
Z zaświadczenia PUP z k. 22 akt kap.pocz. wynika, iż zasiłek ten wynosił w 1994r. kwotę 18.872.000 zł, a w 1995r.
kwotę 250,20 zł, w tym wypłata 204,10 zł dotyczyła miesiąca grudnia 1994r.
Biorąc powyższe pod uwagę biegła prawidłowo przyjęła, iż kwota zasiłku w 1994r. wynosiła łącznie 20.913.000zł a w
1995r. kwotę 46,10zł.
Zaskarżona decyzja ZUS z dnia 27.02.2012r. odmawia przeliczenia kapitału początkowego uznając, iż przyjęty
wcześniej WWPW jest najbardziej korzystny, bo wynosi 75,87%.
W świetle opinii biegłej H. G. (1)w/w decyzja ZUS jest nieprawidłowa, bowiem przy przyjęciu wynagrodzeń wg
wariantu I (w tym co do 1990 i 1991r. wariantu I wersji III) nowo wyliczony WWPW jest korzystniejszy. W ocenie Sądu
do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego należy przyjąć A. Ż.przeciętną podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. z lat: 1977-1986 i WWPW wynoszący 85,83%, gdyż jest to WWPW
korzystniejszy od obecnie przyjętego.
Zgodnie z art. 174 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru
kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych
10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 w/w ustawy podstawę wymiaru stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna
podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie
przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich
20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z
uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.
Przepis art. 15 ust. 4. w/w ustawy stanowi, że w celu ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego:
1)oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z
wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;
2)oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok
kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;
3)oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości
podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
4)mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.
Biegła sporządzając opinię główną i uzupełniającą dokonała takich wyliczeń.
Kwoty potrzebne do wyliczenia WWPW według założeń wariantu I biegła wskazała na str. 5-7 opinii uzupełniającej
z dnia 05.11.2013r. (k. 191-193a.s.). Z zawartych tam wyliczeń WWPW wynika, iż najkorzystniejszy WWPW –
biorąc pod uwagę przepisy obowiązujące w dacie wydawania zaskarżonej decyzji z 27.02.2012r. - zostanie osiągnięty
przy przyjęciu przeciętnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. z lat:
1977-1986 i wyniesie wówczas 85,83%. WWPW przy przyjęciu wariantu I i wyliczony z 20 lat jest mniejszy i wynosi
73,12%.
W ocenie Sądu sporządzona w sprawie opinia biegłej jest szczegółowa, wyczerpująco uzasadniona i logicznie
powiązana ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Biegła sporządziła opinię główną, a następnie w
trzech opiniach uzupełniających uwzględniała nowo zebrany materiał dowodowy lub też odnosiła się do zastrzeżeń
każdej ze stron. W szczególności w opinii uzupełniającej z dnia 25.02.2014r. biegła odniosła się do zastrzeżeń ZUS
dotyczących kwot przyjętych w okresie zatrudnienia odwołującego w zakładzie (...).
Wobec faktu, iż wyliczony obecnie WWPW z lat 1977-1986 wynosi 85,93%, a WWPW przyjęty w zaskarżonej decyzji z
tych lat wnosi 75,87%, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przeliczył kapitał początkowy przy przyjęciu przeciętnego
wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru na składki na ubezpieczenie społeczne, wyliczonego z lat 1977-1986
i WWPW 85,93%. Podkreślić bowiem trzeba, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sąd ocenia decyzję wg stanu
prawnego obowiązującego w dacie jej wydawania, a więc tego samego, który brał pod uwagę ZUS wydając tę decyzję.
Z tych względów w oparciu o art. 47714 § 1 i 2 kpc orzeczono jak w sentencji. Wydanie niniejszego wyroku skutkować
będzie więc przeliczeniem kapitału początkowego przy przyjęciu kwot i WWPW wskazanego przez Sąd w oparciu o
opinie biegłej i przepisy obowiązujące w dacie wydawania zaskarżonej decyzji.
W piśmie z dnia 11.02.2014r. następca prawny odwołującego, M. Ż. (1), wniosła o dokonanie wyliczenia kapitału
początkowego, przy przyjęciu stanu prawnego obowiązującego począwszy od 01.10.2013r. (k. 229-230a.s.). Biegła w
opinii z dnia 10.03.2014r. dokonała takich wyliczeń, lecz nie mogą one zostać przyjęte i stanowić podstawy do zmiany
decyzji ZUS z 27.02.2012r.
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 01.10.2013r. (III AUa 369/13, LEX nr 1378596) Sąd wskazał,
iż przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji ZUS ogranicza się do okoliczności
uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć.
Przed sądem wnioskodawca może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać
swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś,
o czym organ rentowy nie decydował. Zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej
do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie przedmiotem postępowania sądowego determinowanego
zakresem odwołania od tejże decyzji. Zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych,
w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości
zaskarżonej decyzji (art. 47714 § 2) w granicach jej treści i przedmiotu.
Zgodnie z art. 47710 § 2 kpc jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy,
sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu.
Z art. 47710 § 2 kpc wynika reguła, zgodnie z którą niedopuszczalne jest dochodzenie przed sądem żądania, które
nie było rozpoznane przez organ rentowy. W związku z tym żądanie, które nie było przedmiotem decyzji organu
rentowego, a zostało zgłoszone w odwołaniu lub w toku postępowania przed sądem, zostanie przekazane przez sąd do
rozpoznania organowi rentowemu (zob. wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r., II UKN 622/98, OSNP 2000, nr 15, poz. 591).
Z tych względów Sąd w niniejszym postępowaniu nie mógł oceniać zaskarżonej decyzji ZUS przy przyjęciu przepisów
wprowadzonych dopiero po wydaniu zaskarżonej decyzji.
Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 47710 § 2 kpc wniosek z dnia 11.02.2014r. o przeliczenie kapitału
początkowego przy uwzględnieniu zmian w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
obowiązujących od 01.10.2013r. przekazał do rozpoznania ZUS Oddziałowi w P.. Po rozpoznaniu tego wniosku ZUS
wyda stosowną decyzję.