ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA W POLSCE Świętem, które w

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA W POLSCE
Świętem, które w polskiej tradycji zajmuje najważniejsze
miejsce, jest Boże Narodzenie. Szczególna atmosfera panuje w
Wigilię. Z tym dniem związanych jest też najwięcej obrzędów,
obyczajów i wierzeń. Wigilia to jedno z najbardziej rodzinnych
polskich świąt. Dużą rolę w tworzeniu świątecznej atmosfery
odgrywa wystrój mieszkania. We wszystkich domach króluje
pięknie przystrojona choinka, ubierana w dniu Wigilii przez
całą rodzinę. Pierwsze choinki pojawiły się w Polsce w XIX w.,
głównie w miastach. Stopniowo zwyczaj rozszerzył się na całą
Polskę. Wcześniej polskie domy zdobiły w czasie świąt zielone
gałązki jodły, świerku lub sosny. Elementem świątecznego
wystroju były też snopy zbóż, siano oraz słoma. Zwyczaj ten
przypomina dziś niewielka wiązka siana wkładana pod obrus.
W niektórych domach po wieczerzy do portfela wkłada się rybią łuskę lub ość - ma
zapewnić dostatek w nadchodzącym roku. Na stole przygotowuje się dodatkowe
nakrycie, przeznaczone dla zbłąkanego wędrowca oraz jako wyraz pamięci o
bliskich, którzy odeszli.
Wieczerzę wigilijną, którą tradycyjnie rozpoczyna się
wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdy, poprzedza
wspólna modlitwa. Później następuje dzielenie się
opłatkiem, świętym chlebem, na znak pojednania,
miłości, przyjaźni i pokoju. Towarzyszy temu wzajemne
składanie życzeń. Polska wieczerza składa się wyłącznie z
dań postnych. Najczęściej przyrządza się ich 12, bo tyle
jest miesięcy w roku lub według innej tradycji - bo tylu
apostołów poszło za Chrystusem. Każdej potrawy należy
przynajmniej skosztować. Najczęściej jada się zupę grzybową lub barszcz czerwony
z buraków z uszkami grzybowymi, zupę grzybową, potrawę postną z kapusty, kluski
z makiem na słodko, ciasta, owoce, orzechy i inne słodycze oraz kompot
z suszonych owoców. Głównym daniem są ryby. Tradycyjnym przysmakiem jest
karp lub szczupak w szarym sosie z dodatkiem warzyw, migdałów, rodzynek i
korzeni. Do najdawniejszych jadanych w Polsce potraw wigilijnych należy kutia z
maku i pszenicy utartych z miodem.
Po kolacji rozpoczyna się wspólne śpiewanie kolęd i rozdawanie prezentów spod
choinki. Wieczór wigilijny kończy się zwykle wspólnym wyjściem do kościoła i
udziałem w Pasterce, uroczystej mszy o północy.
W odróżnieniu od Wigilii, którą spędza się raczej w ścisłym gronie najbliższej
rodziny, w Boże Narodzenie spotykają się w szerszym gronie przy wspólnym stole
krewni i kuzyni z dalszej rodziny.
Od Bożego Narodzenia do Trzech Króli przebrani
kolędnicy chodzą od drzwi do drzwi, śpiewając kolędy,
życząc szczęśliwego nowego roku mieszkańcom domu,
często dając przedstawienie. Otrzymują za to drobne
prezenty. Tradycja kolędowania jest w Polsce bardzo
stara. Kolędnicy zwykle przebrani są za kozę, byka,
zwanego turoniem, kobyłę, konia, koguta i bociana a
także diabła i śmierć. Noszą ze sobą gwiazdę
Betlejemską.